Van het een komt het ander. Een boek vol keuzes

Transcriptie

1 1 Van het een komt het ander Een boek vol keuzes

2 2 Maart 2014 ISBN

3 3 Voorwoord Beste lezer, Het boek dat u in handen heeft, is geschreven door de zevende lichting van de wetenschapslijn van het Honoursprogramma van de Universiteit Twente: negentien studenten vanuit dertien verschillende opleidingen, onder begeleiding van een enthousiaste professor wiskunde. Het Honoursprogramma op de Universiteit Twente heeft als doel om excellente studenten en onderzoekers bij elkaar te brengen, om zo een sterke gemeenschap van kennis te creëren binnen de universiteit. Gedurende anderhalf jaar hebben wij als groep nauw samengewerkt. We hebben hard gewerkt, veel geleerd, maar ook een ontzettend leuke tijd gehad. Dit boek representeert de bundeling van onze inzet, verschillende achtergronden en onze verschillende persoonlijkheden. Dit boek is tevens het laatste wat wij als zevende lichting produceren, dus hiermee wilden we een homerun slaan. Dit boek is de kers op onze taart. Het onderwerp van het boek was echter een punt van discussie. Welk onderwerp interesseert immers álle negentien studenten met zo veel verschillende achtergronden? Hoe konden wij als groep een keuze maken en zo iedere student tevreden stellen? Dat kon eigenlijk niet. Keuzes maken is moeilijk en heeft gevolgen voor ieder betrokken individu. Maar wat nou als wij juist dit moeilijke proces onderwerp zouden maken van ons boek? Direct waren alle studenten enthousiast: we zouden de lezer in ons boek dit moeilijke proces kunnen laten ervaren. We zouden de lezer in ons boek keuzes kunnen laten maken. Iedere student kan de lezer meenemen in zijn of haar wereld en in deze verhaallijn informeren over hun vakgebied. Lezers worden zo gefaciliteerd met informatie om vervolgens een (weloverwogen) keuze te kunnen maken. De gemaakte keuzes beïnvloeden de samenstelling van de verhaallijn. Van het een komt het ander...

4 4 Wij willen alle docenten van het Honoursprogramma, die ons de afgelopen anderhalf jaar hebben gedoceerd en begeleid, graag bedanken: Miko Elwenspoek, Fokko Jan Dijksterhuis, Mieke Boon, Cindy Poortman, Jaco van de Pol en Kim Schildkamp. In het bijzonder willen wij Ruud van Damme, onze enthousiaste en vrolijke professor, hartelijk bedanken voor het begeleiden van ons moeilijke keuzeproces, waardoor wij uiteindelijk tot een prachtig eindresultaat zijn gekomen: een boek vol keuzes. Wij wensen u veel leesplezier. Zevende lichting van het Honoursprogramma Universiteit Twente Michiel Barends, Belinda Brandwacht, Ingrid van den Brink, Madelon Buld, Mayleen Febel, Nathalie Geerlings, Nico Hendrickx, Ramon ter Huurne, Silvo Jeunink, Jan Lenssen, Melisa Mangan, Willemijn van de Meent, Jeroen Monteban, Ton Nguyen, Maran Noltes, Normen Oude Booijink, Victor Reijnders, Renske Veenstra en Mike Visser.

5 5

6 6

7 7 Door Belinda en Mike Beste lezer, Leuk dat u ervoor hebt gekozen dit boek te lezen. Maar waarom heeft u er überhaupt voor gekozen dit boek te lezen, en waarom op dit moment en op deze plek? U had namelijk ook kunnen besluiten om het boek niet te openen of misschien was u na het voorwoord al tot de conclusie gekomen dat er ook andere, leukere en nuttigere bezigheden bestaan om de tijd te verdrijven. Het boek was dan terzijde geschoven en wij waren nooit gelezen. In elk geval, nu u hier bent, houden wij u er graag bij. Gedurende de dag maakt u allerlei keuzes. In dit boek zult u ook telkens voor zo n tweesprong worden gesteld. Het verhaal zal afhankelijk zijn van de keuzes die u maakt. Die maakt u niet zomaar. In de loop van het verhaal zullen beide kanten van elk dilemma dat u tegenkomt worden belicht. In tegenstelling tot een keuze in uw eigen leven, kunt u in dit boek het vervolg van elke beslissing lezen. Wanneer u concludeert dat uw inschattingen toch niet helemaal correct waren, kunt u teruggaan naar het keuzemoment. Toch is het interessant om het verhaal verder te lezen en te zien waar uw oorspronkelijke keuze u brengt. Doordat het verhaal bij elke beslissing een andere wending krijgt, is het boek meerdere keren te lezen en elke keer anders. Over afsnijdweggetjes We staan hier als het ware in het voorportaal van het boek en voor u bevinden zich drie deuren. U kunt door elk van deze ingangen ons verhaal ontdekken, maar u zult merken dat elke route zo zijn eigen hindernissen heeft. De drie bewoners, of de hoofdpersonages, hebben elk hun eigen ruimtes in de bladzijden en maken hun eigen keuzes. Uiteindelijk zullen we in alle gevallen in de gedeelde woonkamer belanden, waar keuzes worden gemaakt die de levens van elk van de drie personages beïnvloeden. We zullen u niet zomaar in het diepe gooien. Laten we u eens

8 8 helpen door meer te vertellen over hoe u uw keuzes zult maken. Het is nuttig om inzicht te verwerven in de bewuste en onbewuste besluitvormingsprocessen die zich op deze momenten in uw brein voltrekken. Deze informatie staat niet alleen in dienst van het verloop van dit verhaal, maar kan ook een bijdrage leveren aan uw eigen leven, waar keuzes van willekeurige complexiteit aan de orde van de dag zijn. Dus wat komt er allemaal kijken bij een keuze? Bij een keuze wegen we verschillende mogelijkheden af en komen we, vaak door middel van redeneren, uit op het alternatief dat ons het meest gunstig toeschijnt. Deze redeneringen zijn echter zelden van een wiskundige zekerheid; de gewichten die we toekennen aan de voor- en nadelen van elke optie zijn vaak gevoelsmatig en persoonlijk. Bovendien kunnen we ons nauwelijks voorstellen welke kleine en grote gevolgen er uit een keuze voortvloeien; in onze beoordelingen werken we daarom vaak met ruwe maar bevattelijke scenario s. Deze semi-realistische scenario s zijn het gevolg van zogenaamde heuristieken. Die kunnen we zien als een soort cognitieve vuistregels; op basis van weinig informatie komen wij mensen tot een snelle keuze, die vaak ook nog eens goed blijkt uit te pakken. We overdenken niet alle bijkomstige details, maar werken met grove gegevens. Er bestaan verschillende smaken heuristieken die in de psychologie onderzocht worden: Representativiteitsheuristiek We kunnen dit omschrijven als het kiezen voor de bekende weg. Ook het gebruik van stereotypen en vooroordelen valt onder deze heuristiek; een eenvoudig en bekend model wordt gebruikt voor een vergelijkbare situatie - of een vergelijkbaar persoon. De gambler s fallacy is een voorbeeld van het foutief toepassen van de representativiteitsheuristiek. Het blijkt uit onderzoek dat zelfs artsen zich aan deze denkfout schuldig maken. Wanneer er in het weekend in een ziekenhuis nog geen hartpatiënt was behandeld, achtten de artsen de kans groter dat er in de rest van het weekend nog een hartpatiënt zou binnenkomen, aangezien er gemiddeld vijf per weekend kwamen. Dit is echter niet waar; zoals bij dobbelen de kans op een zes niet

9 groter wordt als hij in een paar worpen achtereen niet is gevallen, zo is de kans ook niet groter dat er een hartpatiënt binnenkomt wanneer dit eerder niet is voorgevallen (Ten Velden & De Dreu, 2012). Beschikbaarheidsheuristiek We hebben de neiging om onze keuze te baseren op informatie die het meest voorhanden is. Het is ook vanwege deze heuristiek dat de meest recente gebeurtenissen en ervaringen meer invloed hebben op ons doen en laten dan de gebeurtenissen uit een ver verleden; de informatie ligt verser in het geheugen en is eenvoudiger oproepbaar. Ook hebben we de neiging te veronderstellen dat een gebeurtenis die recentelijk is voorgevallen, frequenter is dan andere. Voor u houdt dit in dat hoe verder u in uw verhaallijn zit, hoe meer het begin ervan in uw herinnering zal vervagen. De meest recente argumenten, mits ze dezelfde overredingskracht hebben, zullen een sterkere invloed hebben op uw keuze omdat ze nog op het geheugenspoor liggen. Anchoring and adjustment -heuristiek Dit is een heuristiek die vooral op veilingen tot uiting komt. De veilingmeester roept een startbedrag en begint geleidelijk aan te verhogen. Wat hier gebeurt, is dat mensen een anker krijgen toegeworpen, namelijk het startbedrag. Op basis hiervan schatten de mensen in dat de werkelijke marktwaarde van de koopwaar min of meer rond dit bedrag zal liggen. Dat is de invloed van het anker; mensen stellen hun inschattingen bij in de richting van het anker. Een ander voorbeeld is een experiment waarbij mensen aan een rad met cijfers tussen de nul en de honderd moesten draaien. Men moest vervolgens raden of bijvoorbeeld het percentage Afrikaanse landen in de Verenigde Naties hoger of lager dan het gedraaide lag. Ten slotte moesten ze dan het rad naar hun schatting draaien. Het bleek dat een hoge uitkomst van het draaien leidde tot een gemiddeld hogere percentageschatting (Tversky & Kahneman, 1974). Interessant is om op te merken dat de jury s in de juryrechtspraak van de Verenigde Staten zich in hoge mate laten beïnvloeden door dit ankereffect (Ten Velden & De Dreu, 2012). Aangezien de keuzes uit dit boek weinig met (numerieke) schattingen van doen hebben, zal deze heuristiek niet vaak aangewend worden. 9

10 10 Toch is van belang in de gaten te houden dat u uw mening over onderwerpen wellicht minder snel bijstelt in het licht van nieuwe argumenten dan u misschien van uzelf zou verwachten. Gewapend met de kennis over deze geestelijke valkuilen, is de tijd nu aangebroken om de eerste belangrijke keuze te maken, namelijk die van het hoofdpersonage. Kies dus een van de volgende drie personages om ons netwerk binnen te treden. Amber Kokhalzend hang ik boven de wc. Mijn maag is helemaal leeg, dus ik hoest alleen nog wat gal op. Ik veeg een blonde pluk uit mijn gezicht en probeer langzaam rechtop te gaan staan. Snel pak ik wat toiletpapier om mijn mond af te vegen en trek vervolgens de wc door. Wanneer ik de keuken in loop, zie ik dat mijn moeder me bezorgd aankijkt. Ze had een kom muesli klaargezet, maar nog voordat ik mijn tweede hap had genomen, sprintte ik naar de wc. De kom met mijn ontbijt staat nu zielig naast mijn moeder. Ik weet dat ik eigenlijk nog wat moet proberen te eten voor ik naar school ga, maar alleen bij de gedachte aan eten maakt mijn maag al een salto. Het is eigenlijk ook allemaal mijn eigen schuld. Als Angelo en ik een condoom hadden gebruikt of als ik aan de anticonceptie was geweest, was het nooit zo ver gekomen. Nu zit ik hier met de bolle buik en de op hol geslagen hormonen. Thuis hebben we het niet breed. Mijn vader werkt in een doorsnee fabriek als chef en mijn moeder zit thuis. Toen ik hen het nieuws vertelde, waren ze dan ook niet echt blij. Gelukkig steunen ze me wel bij mijn beslissingen. Van Angelo hoef ik niet veel te verwachten, die relatie is alweer een poosje van de baan. Achteraf gezien snap ik niet wat ik toen in hem zag. Hij is echt het stereotype foute vriendje. Een paar jaar ouder dan ik en een zekere lak aan regels. Ik denk dat ik me gevleid voelde, omdat hij me leuk vond en zijn gevaarlijke kant maakte de relatie juist wel spannend. Nu word ik een alleenstaande moeder.

11 Zonder uiteindelijk wat gegeten te hebben, loop ik met mijn moeder naar de auto om naar school te worden gebracht. Niet dat ik bepaald zin heb in school. Waarschijnlijk word ik toch de hele dag weer achtervolgd door een golf aan gefluister en gestaar. Het enige lichtpuntje is dat ik vandaag eerder weg mag. Mijn moeder komt me namelijk om half elf ophalen voor mijn 35-weken echo. 11 Carlos Ik kijk op de wekker. Half acht. Over een uur moet ik op school zijn. Ik zit in mijn laatste jaar van Bachillerato. Aan het einde van dit jaar moet ik beslissen wat ik wil studeren en waar. Langzaam kruip ik uit bed. Mijn kleren had ik de dag ervoor al uitgezocht en klaargelegd op de stoel. Nadat ik deze heb aangetrokken, loop ik de trap af naar beneden. Mijn vader en moeder zitten al aan de ontbijttafel. Zodra mijn moeder me ziet, staat ze op en loopt naar het aanrecht. Wat wil je vandaag als ontbijt, Carlos? vraagt ze aan me. Ik antwoord dat ik zin in een gebakken eitje heb en ze gaat meteen aan de slag. Loom kijk ik toe hoe mijn moeder de eieren in de pan doet. Mijn vader heeft de krant opengeslagen voor zich liggen, maar lijkt hem niet te lezen. Ik weet dat hij zo ook naar zijn werk moet. Hij doet iets in de politiek, wat weet ik niet precies. Ook mijn moeder zit in de politiek, daar kennen ze elkaar ook van. Mijn moeder schuift mijn ontbijt op een bord en zet dit voor me neer. Komt Maria je vandaag ophalen? vraagt ze. Ik knik langzaam. Maria is mijn vriendin. We zitten bij elkaar in de klas en ze is echt geweldig. Super lief en behoorlijk knap. Soms snap ik niet wat ze in me ziet. Het is niet dat ik niet goed in de groep ligt, maar ik ben nu niet bepaald knap. Met mijn zwarte haar en licht getinte huid zie ik er uit zoals zo een beetje elke Mexicaan in Mexico City en ik heb een beetje overgewicht. Wel speel ik gitaar, waarvan ik weet dat ze dat erg romantisch vind en speel voetbal.

12 12 Ik eet snel mijn ei op en drink nog een glas water. Op dat moment wordt er op de deur geklopt. Snel stop ik mijn hemd nog in mijn broek en loop naar de deur. Daar staat Maria. Hallo Carlos, zegt ze. Snel druk ik een kus op haar mond en pak haar hand. Samen lopen we naar school. Matthias Mijn moeders stem klinkt van onder aan de trap: Opschieten, Matthias! Anders komen we te laat. Het is elke zondag weer hetzelfde liedje. Met zijn allen naar de kerk, het perfecte gezin moeten we voorstellen, vader als het hoofd van de familie, ik aan de arm van mijn moeder. Doordeweeks werkt mijn vader terwijl mijn moeder het huis aan kant maakt. Stipt zes uur zitten we dan aan tafel, aardappels, groenten, vlees. Vader gaat voor in het gebed en vervolgens wordt er opgeschept. Dag in, dag uit, elke dag weer. Stiekem vind ik het vaste ritme ook wel fijn, maar vaak vraag ik me af of mijn moeder wel gelukkig is. Nooit gaat ze uit of doet ze iets voor haarzelf. Bedachtzaam strijk ik mijn kleren glad en loop de trap af naar beneden. Ik zit nu in groep acht, het laatste jaar op de basisschool. Ik ben blij als ik naar de middelbare mag. Het is niet dat ik echt gepest wordt, maar ik heb ook niet veel vrienden. De meesten mensen vinden me te stil. Ik ben wat klein voor mijn leeftijd en met mijn schrille postuur maak ik niet bepaald indruk op andere mensen. Zelfs mijn kapsel werkt niet mee. Mijn donkerblonde haar zit in het model dat de meeste mensen een bloempotkapsel noemen. Ik heb altijd het idee dat het het enige model is dat onze kapper kan knippen. Moeder staat al in de hal op me te wachten met mijn jas in haar handen. Vader zal al wel buiten staan. Ik pak de jas aan van mijn moeder en steek mijn armen in de mouwen. Ik pak de hand van mijn moeder. Eigenlijk vind ik zelf dat ik hier te oud voor ben, maar ik weet dat mijn moeder het erg fijn vindt.

13 Wanneer we samen naar buiten lopen, zie ik mijn vader al aan het eind van de straat staan. Als we hem inhalen, gaat hij zwijgzaam naast mijn moeder lopen. De kerk is niet ver, ongeveer een kilometer lopen. Onderweg komen we verschillende andere gezinnen tegen die ook dezelfde kant opgaan. We komen een jongen uit mijn klas tegen. We mompelen netjes een groet naar het gezin en lopen met ze op. We zitten bij dezelfde kerk, net als de helft van de bewoners van onze stad. Rijssen is de meeste christelijke stad van de regio. Bijna alle vrouwen lopen in rokken rond en de helft van de bewoners beweert geen televisie in huis te hebben. Wanneer we bij de kerk zijn, kiezen we een plek ergens in het midden van de kerk. Niet veel later komen de buren naast ons zitten. De deuren worden gesloten en de dominee gaat staan. Als u Amber wilt volgen: Lees verder op pagina 15. Als u Carlos wilt volgen: Lees verder op pagina 31. Als u Matthias wilt volgen: Lees verder op pagina

14 14

15 15 Door Melisa Daar zijn we weer, mompel ik. We stappen de auto uit en lopen in rap tempo richting de ingang van het ziekenhuis, het regent namelijk erg hard. Gelukkig wilde mama me brengen vandaag. Fietsen gaat niet zo soepel meer en ik heb nog geen rijbewijs omdat ik pas zeventien jaar oud ben. Over tien minuten is het al mijn beurt voor de echo. Aangekomen in het ziekenhuis nemen we plaats in de wachtkamer van de verloskundige. Al snel worden we naar binnen geroepen. Welkom Amber, wat fijn dat je er bent, zegt de verloskundige. Ik zal bepalen wat de ligging van de baby is en of hij of zij al is ingedaald, roept de verloskundige vrolijk. Ik kijk gespannen naar mama, die vlak naast mij zit. Ondertussen smeert de verloskundige een soort gel op mijn buik en maakt de echo. Ze kijkt op het scherm en zegt: de baby ligt prima met zijn hoofdje naar onder en hij of zij is al een beetje ingedaald. Ik ben erg opgelucht, na al die horrorverhalen te hebben gehoord waarbij de baby niet in de juiste positie lag. Weet je al of je in het ziekenhuis of thuis wilt bevallen als het zo ver is? vraagt de verloskundige. Ik kijk mijn moeder vragend aan. Uh, daar heb ik eigenlijk nog niet echt over nagedacht antwoord ik. Het is wel verstandig als je daar alvast over na gaat denken zegt de verloskundige. Ja, ik zal er over nadenken zeg ik. Ben je niet nieuwsgierig naar het geslacht van de baby? vraagt de verloskundige glimlachend. Ja, eigenlijk wel. Maar ik wil dat het een verrassing is tot de geboorte antwoord ik. Het belangrijkste is dat de baby gezond is zeg ik er cliché achter. Stiekem hoop ik toch op een meisje, die kun je zo schattig aankleden met jurkjes en haar haar invlechten. Als ik haar zelf houd natuurlijk. Alles is prima zegt de verloskundige. Over twee weken kan je weer langskomen voor controle zegt ze. Ik ga rechtop zitten en knik met mijn hoofd. Nog een paar weekjes en ik mag al bevallen, het is echt zo snel gegaan. Tot over twee weken! zegt de verloskundige glimlachend. Samen met mama lopen we weer terug richting de auto. Mama is van plan om me op school af te zetten. Ik zit in mijn examenjaar 4 vmbo-t. Mam, kan ik vandaag niet naar huis? Ik heb echt geen

16 16 zin om naar school te gaan en al die vervelende blikken naar me toegeworpen te krijgen zeg ik. Nee zegt mama, ik wil dat je gewoon de lessen blijft volgen en je vmbo-diploma haalt, net als al je andere klasgenoten. We stappen in de auto. Ik voel me geërgerd. Ze snapt echt niet hoe ik me voel, als ze eens zou weten hoe erg het is om zo aangestaard te worden, dan zou ze me heus niet naar school sturen. Mama was echter vastberaden dat ik vandaag naar school zou gaan en de rest van de lessen zou volgen. Ze start de auto en rijdt richting mijn school. Amber, heb je al een keuze gemaakt of je de baby wil houden of ter adoptie wil afstaan? vraagt mama uit het niets. Ik negeer haar vraag, ik heb er nu even geen zin in. Ik heb het tegen jou, jongedame roept mama boos. Ik weet het niet? Het is geen makkelijke keuze hoor zeg ik geërgerd. Ja, dat snap ik Amber. Maar je bent al bijna uitgerekend en je moet de keuze nu toch echt... MAM, PAS OP! roep ik zo hard als ik kan. Mama trapt nog net op tijd keihard op de rem. Ze had de auto van rechts niet gezien. Gaat het Amber? roept mama in paniek. Ja mama, het gaat.. ik schrok alleen heel erg zeg ik met een beverige stem. Aangekomen op school schuif ik snel aan in de les. Ik heb een blokuur Engels, mijn lievelingsvak. Ik kijk naar buiten en dwaal al snel af. Ik dacht aan het moment in de auto. Eén moment dat heel je leven kan veranderen, een kwestie van leven of dood. Ik leg mijn hand voorzichtig op mijn buik. Eén moment van onvoorzichtigheid met hele grote gevolgen. Angelo was mijn eerste grote liefde. We hadden vijf maanden verkering en het ging heel goed tussen ons. Totdat Angelo de bak in draaide wegens diefstal. En als dat niet al niet erg genoeg was, ontdekte ik na drie maanden dat ik zwanger was van hem. Mijn grootste angst was dat ik het aan mijn ouders moest vertellen. Ik weet nog heel goed dat ik die dag uren lang op mijn kamer heb gehuild. Uiteindelijk heb ik alle moed bij elkaar geraapt om het aan mijn ouders te vertellen. Mam, pap, ik ben zwanger zei ik zachtjes. Het was doodstil in huis. Dat moment zal ik nooit vergeten. Papa was op z n zachtst gezegd boos, teleurgesteld. Hoe wil je dat kindje in je eentje opvoeden, Amber? riep hij boos. Mama was het overduidelijk met hem eens. Nadat ze waren afgekoeld en zich erbij

17 neer hadden gelegd waren mijn ouders wat positiever. Ze zeiden dat ze me zouden steunen als de baby er eenmaal zou zijn, zowel op emotioneel als financieel vlak. Ik zou geld kunnen lenen wanneer ik het nodig zou hebben, maar zou het daarna wel terug moeten betalen. Mijn ouders hebben het namelijk niet zo breed. Ik zou dus ook een baan moeten vinden om geld te verdienen, want volgens mama is een kind opvoeden niet bepaald goedkoop. Als ik zou gaan werken, dan zou mama wel op de baby willen passen zei ze tegen mij. Mijn ouders eisen wel van mij dat ik mijn middelbare school zou afmaak en mijn diploma haal. De schoolbel gaat en ik schrik een beetje. Ik ruim snel mijn schrift op want mama komt me zo weer ophalen. Met mijn dikke buik probeer ik voorzichtig de trap af te lopen. Mijn medescholieren zijn nog steeds niet gewend aan het feit dat ik zwanger ben. Ik krijg dagelijks nog rare blikken van hen. Ik probeer het te negeren en loop naar buiten toe, waar mama al op mij staat te wachten. Eenmaal thuis aangekomen loop ik naar mijn kamer en maak ik een paar opdrachten voor morgen. Ondertussen is papa ook al thuis van werk en staat het eten klaar. Daar zitten we dan aan de eettafel: papa, mama, ik en mijn gigantische buik. Hoe was je dag, Amber? vraagt papa. Wel goed vertel ik. We zijn vandaag naar de verloskundige geweest, en ze zei dat de baby in de juiste positie lag vertel ik opgewonden. Papa glimlacht, het is nu bijna zover zegt hij. Weet je al of je de baby wil houden of niet? vraagt hij er snel achteraan. Nee papa, ik weet het echt niet.. Het is zo n moeilijke keuze zeg ik. Misschien is het verstandig om een afspraak te maken bij Fiom zegt mama. Wat is dat? vraag ik. Dat is een soort kenniscentrum met daaruit voortvloeiende dienstverlening voor ongewenste zwangerschap en afstamming. Zij kunnen je helpen in het maken van een keuze en je voorzien van alle informatie vertelt mama. Dat is wel handig, denk ik bij mezelf. Ik heb het heel erg zitten uitstellen en de tijd dringt nu toch echt om een keuze te maken. Je weet dat je een baan moet zoeken als je de baby houdt, hè Amber? zegt papa. Wat verwachten jullie allemaal wel niet van een zeventienjarige?! roep ik terwijl ik opsta van tafel. Ik loop boos naar mijn kamer en ga op bed liggen. Ik kijk naar mijn buik. 17

18 18 Ik kan zien dat de baby beweegt. Het voelt zo gek, er zit gewoon een levend wezentje in mij. Hoe kan ik hem of haar ooit afstaan? Het is tenslotte een deel van mij. Zo speciaal. Mijn ouders hebben eigenlijk wel gelijk. Als ik de baby houd, dan moet ik er zelf voor werken om hem of haar te kunnen onderhouden. Het is mijn eigen verantwoordelijkheid. Kan ik de baby echter wel een goede toekomst bieden? Hij of zij zal zonder vader op moeten groeien. De meeste tieners staan voor de lastige keuze wat ze aan zullen trekken op de zaterdagavond, terwijl ik hier zit te worstelen met de moeilijkste keuze ooit. Het is ook mijn eigen domme schuld. Langzamerhand sluiten mijn ogen en val ik in slaap. De volgende ochtend bel ik Fiom om een afspraak te maken. Ik kan dezelfde dag al direct om 15:00 uur terecht, net nadat ik vrij ben van school. Mama brengt me zoals gewoonlijk naar school. Ik ben niet erg populair, nooit geweest. Ik had wel een paar goede vriendinnen, met een nadruk op had. Nadat ik zwanger ben geworden, hebben ze mij de rug toegekeerd. Ze vonden dat we niet meer bij elkaar pasten als vriendinnen. Terwijl ik afspraakjes had bij de verloskundige, gingen zij gezellig wat drinken in de stad. Ieder zijn eigen ding. Er was één vriendin die me ondanks alles wel bleef steunen, Kim. Helaas is zij een paar maanden geleden verhuisd naar Rotterdam. In het begin belden we nog iedere dag om elkaar up-to-date te houden over de laatste nieuwtjes en roddels. Sinds ze nieuwe vrienden heeft gemaakt is het contact tussen ons verwaterd. Ze is een nieuw leven begonnen, een nieuw leven zonder mij. Sindsdien WhatsAppen we alleen af en toe en houd ik haar op de hoogte over mijn zwangerschap, als ze erom vraagt. Ik mis haar heel erg op school, want verder heb ik niet echt vrienden hier. Ik word vaak uitgescholden voor de naarste dingen, alleen omdat ik zwanger ben. Ze hebben allemaal vooroordelen. Ik ben heel blij als ik de schoolbel hoor. Eindelijk, voorjaarsvakantie! Met de bus ga ik vanaf school naar Fiom toe. Vriendelijk word ik ontvangen door een medewerkster. Hallo, ik ben Bianca zegt ze. Ik stel mezelf ook voor en we lopen naar een kamertje. Bij binnenkomst zie ik de papieren zakdoeken al op tafel staan. Voor als er gehuild moet worden zegt ze lachend. Zelf kan ik er niet zo om lachen Neem plaats zegt ze. Ik ga braaf zitten. Vertel eens wat over jezelf

19 en je thuissituatie zegt Bianca. Ik ben dus Amber, ik ben zeventien jaar oud en ik woon bij mijn vader en mijn moeder thuis. Ik ben enig kind vertel ik. De vader van de baby heeft mij verlaten zeg ik zachtjes. Ik ga haar niet vertellen dat hij in de gevangenis zit, daar wil ik het nu echt niet over hebben. Waarschijnlijk heb je zelf al nagedacht over de vraag of je de baby wil houden of niet. Wil je daar wat over vertellen? vraagt Bianca. Ik zou de baby graag willen houden, maar ik weet niet of ik haar of hem een goede toekomst kan bieden vertel ik. Als ik de baby houd dan moet ik ook gaan werken om geld te verdienen. En mijn ouders willen dat ik mijn middelbare school diploma haal. Mijn moeder werkt niet en heeft aangeboden om op te passen als ik de baby houd. Maar ik weet niet of dat is wat ik wil. Ik wil mijn eigen kind opvoeden en hem of haar zien opgroeien.. Werken, naar school gaan en een baby opvoeden klinkt zo onmogelijk vertel ik. Ik probeer niet te huilen, want ik ben niet van plan om die zakdoekjes te gebruiken. Ja, ik begrijp je zegt Bianca met medelijden dat ze eigenlijk niet wil tonen. En wat vind je van de optie om je baby ter adoptie te staan? vraagt ze. Ik weet het niet. zeg ik twijfelend. Het is een deel van mij, ik weet niet of ik in staat ben om de baby weg te geven. Ik ben bang dat ik later spijt krijg en ik mijn kind nooit meer te zien krijg zeg ik. Ik kan mijn tranen niet langer in bedwang houden. Hier, een zakdoekje, biedt Bianca aan. Het is zo verwarrend zeg ik in tranen. Het ene moment wil ik de baby zelf houden, en het andere moment denk ik dat ik de baby toch beter kan afstaan zeg ik huilend. Het komt wel goed meisje zegt Bianca en probeert mij te troosten. Ik denk dat ik een goede moeder zou zijn zeg ik tegen haar. Maar ik ben nog zo jong en heb nog zo veel plannen waarin een baby niet past vertel ik erachter aan. Als ik mijn diploma heb, wil ik misschien wel een secretaresse opleiding volgen vertel ik enthousiast. Maar als ik de baby houd, kan ik geen opleiding volgen, en moet ik direct beginnen met werken. Daarnaast ben ik nog zo jong en wil ik lol maken met mijn vrienden. Als de baby er is kan ik niet de dingen doen die ik nog zo graag allemaal wil doen. Ik ben dan gebonden aan de baby. Daar kijk ik eigenlijk wel een beetje tegen op. Nu ben ik nog vrij om te doen waar ik zin in heb. Maar dat zal ik moeten opgeven als ik de baby zelf houd. Maar aan de andere kant wil ik dat best wel opgeven, 19

20 20 het is mijn kind en mijn verantwoordelijkheid. Een erg moeilijke keuze hé zegt Bianca. Die je niet vandaag hoeft te maken zegt ze erachter aan. Ik heb een brochure voor je, die je thuis rustig kan doorlezen zegt ze. Wat voor brochure? vraag ik. Een brochure met informatie over een voornemen tot afstand ter adoptie zegt Bianca. Ze staat op en loopt naar een kast om de brochure te pakken. Alsjeblieft zegt ze en ze overhandigt mij de brochure. Ik had nog een vraagje zeg ik. Vraag maar raak zegt Bianca. Komt het vaak voor dat kinderen ter adoptie worden gesteld? vraag ik. In Nederland worden er ongeveer twintig kinderen per jaar ter adoptie gesteld vertelt Bianca. Dat is niet zo heel veel denk ik bij mezelf. Inmiddels zijn we al een uur verder. Bianca verzoekt mij om er nog eens rustig over na te denken en er met anderen over te praten. Ze loopt samen met mij naar de deur en geeft mij een hand en een schouderklopje. Wees sterk meid, het komt allemaal goed! zegt ze hoopgevend. Ik loop richting de bushalte. Ik zie de bus al staan maar ik moet nog honderd meter. Als ik niet zwanger zou zijn dan zou ik even een sprintje trekken. De buschauffeur ziet me lopen, ik maak een zwaaibeweging om hem duidelijk te maken dat ik de bus wil nemen. De buschauffeur zwaait net zo leuk terug en rijdt door. Lekker onbeschoft! Maar ja, shit happens. Dan maar wachten op de volgende bus. Ik neem plaats op het bankje bij de bushalte. De bus komt over tien minuten pas. Ik pak de brochure die ik van Bianca heb gekregen en begin te lezen. Informatie over een voornemen tot afstand ter adoptie Wat is afstand ter adoptie? Onder afstand ter adoptie wordt verstaan het doorbreken van de van rechtswege verkregen juridische relatie tussen een ouder en kind ten gunste van de adoptieouders. Daarmee wordt het kind dat afgestaan is een juridisch eigen kind van de adoptieouders met alle rechten en plichten die daarbij horen. Sinds de adoptiewet van 1956 zijn er ongeveer kinderen geadopteerd waarvan een derde afkomstig is uit Nederland.

21 21 Welke motieven zijn er bij afstand ter adoptie? Als u nadenkt over afstand ter adoptie spelen verschillende motieven een rol bij het tot stand komen van uw besluit. Enkele voorbeelden zijn: Persoonlijke motieven: vaak gaat het hier om gedachten en verwachtingen die u kunt hebben over uw eigen mogelijkheden om een kind op te kunnen voeden. Familiaire en/of relationele motieven: dit betreft situaties waarin u te maken kunt hebben met isolement, schaamte, eerwraak, seksueel geweld of incest. Economische en financiële motieven: dit betreft de situaties waarin u vindt dat u niet het geld hebt om een kind groot te brengen of u voor uzelf een instabiele toekomst op economisch en financieel gebied. Uw geloofsovertuiging en culture waarden: als vanuit uw geloofsovertuiging niet hebt gekozen voor een zwangerschapsafbreking en u vervolgens geen mogelijkheden ziet om het kind zelf op te voeden. Hoe zit het juridisch? Bij een voornemen tot afstand ter adoptie wordt een juridisch procedure in gang gezet. De belangrijkste stappen in de procedure worden hierna kort uitgelegd. Ouderlijk gezag en Voorlopige Voogdij. Alshetmogelijkis, doetfiomvoordebevallingbijderaad voor de Kinderbescherming een vooraankondiging van het voornemen tot afstand ter adoptie. Dan heeft u zich al tijdens uw zwangerschap aangemeld bij Fiom en zijn ze alvast op de hoogte. Na de bevalling maakt Fiom een melding van de geboorte bij de Raad van Kinderbescherming en wordt de procedure in gang gezet. Na de bevalling heeft u als moeder automatisch ouderlijk gezag over het kind als u meerderjarig bent. Dat betekent dat u verplicht bent om het kind te verzorgen en op te

22 22 voeden. Er is een onderhoudsplicht tot 21 jaar. Wanneer u afstand overweegt, wordt het ouderlijk gezag veranderd in een voorlopige voogdij. De Raad voor de Kinderbescherming vraagt bij de rechter een voorlopige voogdij aan en de rechter doet hier een uitspraak over. De voorlopige voogdij over uw kind wordt toegewezen aan Bureau Jeugdzorg. Zij krijgen het gezag over het kind en moeten er op toezien dat het kind goed wordt verzorgd en opgevoed. Geheimhouding. Als geheimhouding belangrijk is dan benadert de Fiom direct na de bevalling (of indien mogelijk eerder) verschillende organisaties. Bijvoorbeeld het ziekenhuis waar u wilt bevallen, de Sociale verzekeringsbank voor de kinderbijslag en de gemeente. Geheimhouding kan niet worden gegarandeerd maar de Fiom zal onder andere door het benaderen van contactpersonen gericht wijzen op het belang van geheimhouding. Geboorte aangifte. Bureau Jeugdzorg is verantwoordelijk voor de aangifte van het kind bij de gemeente. Neutraal terrein gezin. Bureau Jeugdzorg schakelt Pleegzorg in zodat het kind tijdelijk in een opvanggezin geplaatst kan worden. Dit gezin heet een neutraal terrein gezin. Soms is het direct duidelijk dat u echt afstand wilt doen en heeft u geen twijfels. Soms weet u het misschien toch nog niet. In de periode dat het kind in het neutraal terrein gezin verplicht, heeft u de tijd om uw voornemen om afstand te doen nog eens zorgvuldig te overwegen. Rechtszitting. Binnen 14 dagen na de geboorte ontvangt u een brief van de officier van Justitie met het verzoek te verschijnen op een rechtszitting over de voogdij van uw kind. De

23 23 rechter heeft hiervoor van de Fiom en de Raad voor de Kinderbescherming informatie over u gekregen. Tijdens deze zitting krijgt u de gelegenheid om te vertellen waarom u afstand ter adoptie overweegt. Afstand ter adoptie. Als u kiest voor afstand ter adoptie zal aan u gevraagd worden een afstandsverklaring te ondertekenen. Na een periode van drie maanden ondertekent u een verzoek om u te ontheffen uit de ouderlijke macht. De voogdij van het kindje gaat naar de aspirant-adoptieouders waar het geplaatst wordt. U kunt, als u dat wilt, laten weten wat uw wensen en voorkeuren zijn met betrekking tot het te zoeken adoptiegezin. Bijvoorbeeld wat betreft de leeftijd van de ouders, geloofsovertuiging of etniciteit. Na 1 jaar. De aspirant-adoptieouders kunnen nadat zij het kind een jaar verzorgd hebben, bij de rechter een adoptieverzoek indienen. Uw kind kan dan definitief door hen geadopteerd worden. Ook voor deze rechtszitting ontvangt u een uitnodiging. Het komt wel eens voor dat een afstandsouder contact heeft met het kind. Dit kan bijvoorbeeld via brieven, foto s over en weer sturen. Dit is wel afhankelijk van de adoptieouders. Zij zijn de juridische ouders van het kind dus zij beslissen over dit eventuele contact. Pleeggezin. Het kind kan in een pleeggezin worden opgenomen. Het kind komt dat in een gezin waar ouders bereid zijn voor langere tijd het kind te verzorgen en op te voeden. Dossier. De Fiom bewaart uw dossier honderd jaar. Dit heeft te maken met het eventueel later kunnen zoeken naar elkaar.

24 24 Wat kunt u verder nog verwachten? Bij het voornemen tot afstand ter adoptie kunnen veel emoties loskomen. U kunt bijvoorbeeld gevoelens van twijfel, onmacht, verdriet en opluchting hebben. Deze gevoelens kunnen u vreemd overkomen, zeker wanneer ze elkaar tegenspreken. Toch zijn het normale gevoelens die horen bij een voornemen om afstand te doen. Het besef dat, als er juridisch afstand wordt gedaan, het kind niet officieel meer bij u hoort kan veel emoties oproepen. Er is door de geboorte een onlosmakelijke band ontstaan tussen u en uw kind; u bent de biologische ouder. De afstand ter adoptie kan u een gevoel van verlies geven omdat u uw kind niet zelf opvoedt. Daarnaast kan het zijn dat u opluchting voelt omdat u met uw besluit het beste voor had met uw kind (Fiom, 2014). Pff... er komt best veel bij kijken. Dat had ik niet verwacht. Ondertussen is de bus er en stap ik in. Thuis aangekomen plof ik op de bank. Mama komt aanzetten met een kopje thee en wat koekjes. Hoe was het bij de Fiom? vraagt ze. Het ging wel goed mam zeg ik. Ik heb mijn hart kunnen luchten bij één van de medewerkers, ze was erg aardig vertel ik. En weet je al welke keuze je gaat maken? vraagt mama een beetje opdringerig. Nee, dat weet ik nog niet. De medewerkster zei dat ik er rustig over na moest denken en er met anderen over moest praten zeg ik op een subtiele manier. De hele zwangerschap hebben mijn ouders en ik niet echt over de mogelijkheden na de komst van de baby gepraat. Alleen in de beginfase van mijn zwangerschap is het woord adoptie een paar keer in het gesprek gevallen. Daarna hebben we het er eigenlijk niet meer over gehad. Maar nu de tijd begint te dringen, beginnen mijn ouders er steeds vaker over te praten. Nou ja, ze vragen me eigenlijk of ik al weet wat ik wil. Meer niet. Daarom vond ik het gesprek van vanmiddag erg prettig. Ik kon tenminste mijn hart luchten bij iemand. Daarna horen wij de voordeur open gaan.

25 Papa komt thuis van het werk. En dan is het alweer etenstijd. Papa vraagt weer uit beleefdheid Hoe was je dag?. Goed antwoord ik kort. s Avonds zitten we met z n drietjes, of eigenlijk met z n viertjes, op de bank televisie te kijken. Mijn klasgenoten zijn vast aan het feesten, om de vakantie goed in te luiden. En ik zit hier maar saai op de bank. Ik besluit om vroeg te gaan slapen vandaag. Tenminste ik doe een poging om te slapen. Een mislukte poging om precies te zijn. Ik kan maar niet in slaap vallen, doordat ik teveel nadenk als ik in bed lig. Zal ik de baby houden of niet?? Ik besluit om mijn laptop te pakken. Over het algemeen benadrukken mensen de nadelen van het jong moeder zijn. Maar er zullen toch vast ook wel wat voordelen zijn? Ik ga op internet en ik tik op Google in vooren nadelen jong moeder worden. Ik klik op de eerste link. Ik zie een verhaaltje staan, maar heb geen zin om dat nu door te lezen. Ik scroll verder naar beneden en ik zie een opsomming met voordelen staan. 25 Voordelen van het op jonge leeftijd moeder worden Je lichaam is nog sterk en kan een zwangerschap veel makkelijker aan. Afvallen na de zwangerschap is ook een stuk makkelijker. Jong moeder worden betekent ook dat men nog steeds jong is als het kind tiener is (stel iemand wordt op haar 20ste moeder, dan is deze vrouw pas 38 als haar kind 18 jaar oud is). Complicaties voor de moeder komen op jonge leeftijd relatief veel minder voor dan op oudere leeftijd. Als je jong een kind krijgt heb je genoeg energie, kun je lekker gek doen met je kind, ben je vaak heel wat flexibeler. Hoe ouder men wordt hoe moeilijker het is om ingesleten gewoonten te veranderen en als er een kind op komst is

26 26 moeten vaak veel dingen veranderen in het leven, jongere vrouwen hebben hier dus voordeel van als ze op jonge leeftijd moeder worden. Het aanpassen gaat veel gemakkelijker (Plazilla, 2014). Het klink zo slecht nog niet. Vooral met het tweede punt ben ik erg blij. Ik moet er niet aan denken om na de bevalling nog steeds lang dik te zijn. Ver schrik ke lijk. Ik lees verder en zie onder de voordelen een opsomming van de nadelen staan. Nadelen van het op jonge leeftijd moeder worden Aan alles zit een keerzijde, zo ook aan het jong moeder worden. Alle nadelen op een rijtje: Carrière maken en jong kinderen krijgen gaat in de meeste gevallen niet goed samen. Financieel kan er onzekerheid zijn. Onzekerheid bij verzorging en opvoeding. Sociale contacten met leeftijdgenoten worden lastiger aangezien veel mensen eerst willen feesten, carrière maken enzovoort in plaats van een kind te krijgen. Zeker als het om een ongelukje gaat kan het voor extra stress zorgen. Indien er geen partner is dan kan dat extra moeilijk zijn (geldt overigens niet alleen voor jonge moeders). Een kind betekent extra verantwoordelijkheid. De maatschappij is eerder gericht op oude moeders, dan op jonge moeders, dit kan in sommige gevallen voor problemen zorgen (Plazilla, 2014).

27 Deze opsomming is zo vanzelfsprekend. Alle punten heb ik al duizend keer aangehoord, vooral van mijn ouders. Ik klik nog wat verder op links en sites, en uiteindelijk beland ik op de site van Centraal Bureau voor de Statistiek. Met grote letters staat er Nooit eerder zo weinig tienermoeders. Klinkt interessant en ik besluit om verder te lezen. 27 Nooit eerder zo weinig tienermoeders In 2012 kregen in ons land 2,2 duizend meisjes jonger dan 20 jaar een kind, minder dan anderhalf procent van alle geboorten. Het aantal tienergeboorten is nog nooit zo laag geweest. Tienermoeders komen nog steeds vaak voor onder Antilliaanse en Surinaamse meisjes (CBS, 2013a). Laagste cijfer ooit Sinds 2011 krijgen minder dan 5 per duizend meisjes van 15 tot en met 19 jaar een kind. In 2012 bereikte het tienergeboortecijfer met 4.5 per duizend de laagste waarde die het CBS ooit heeft waargenomen. Rond 1970 was dit cijfer nog bijna vijf keer zo hoog. Aantal levendgeborenen En mij moet het wel weer overkomen mompel ik chagrijnig. Ik zet mijn laptop uit en ik besluit om weer een poging te doen om in slaap te vallen.

28 28 De rest van de vakantiedagen verlopen niet veel anders. Papa gaat s ochtends naar werk, mama en ik ontbijten rond een uur of tien. Daarna gaan we televisie kijken, even buiten een wandeling maken en een magazine doorbladeren. s Middags lunchen we en vervolgens begint mama met koken. Rond vijf uur komt papa thuis en is het etenstijd. Papa vraagt standaard hoe mijn dag was en daarna zitten we weer op de bank voor de televisie. Op een nacht word ik plotseling wakker en heb ik het gevoel dat ik weet wat ik wil. Na al die slapeloze nachten weet ik het eindelijk. Morgenochtend vertel ik het mama en papa wel. Ik probeer snel weer verder te slapen. De volgende ochtend ren ik naar beneden, voor zover ik in staat ben om nog te rennen. Mam, pap... ik weet wat ik wil! roep ik heel hard. Mama en papa zitten aan tafel te ontbijten en kijken mij verbaasd aan. Voordat je het ons vertelt, wil ik weten of je het zeker weet Amber vraagt mama zenuwachtig. Ja, mama,... ik weet het echt zeker nu zeg ik vol vertrouwen. Nou Amber waar is je keuze uiteindelijk op gevallen? vraagt papa vol spanning. Houd je de baby zelf of sta je hem of haar af ter adoptie? vragen mama en papa gespannen in koor. Er valt een stilte van een paar seconden. Daarna antwoord ik nerveus: Ik... ik heb besloten om... Wat ga ik besluiten? Ik wil de baby houden. Lees verder op pagina 61. Ik wil de baby ter adoptie af te staan. Lees verder op pagina 49.

29 29

30 30

31 31 Door Silvo Het is weer eens een dag met smog in Mexico-Stad. Ik loop over straat met Maria om naar school te gaan. We wonen in een van de buitenwijken van Mexico-Stad, toch ook hier is de smog niet afwezig. Het ligt als een tapijt over de stad. Ik heb de verwachting dat het een leuke schooldag zou worden. Het jaar is bijna voorbij en ik geniet van de laatste dagen. Het is nu al een tijd geleden dat ik met mijn ouders heb gesproken over de toekomst. Geheel tegen mijn verwachting zijn mijn ouders er stellig van overtuigd dat ik in het buitenland zou moeten gaan studeren. Ik begrijp niet zo goed waarom, Mexico heeft toch ook genoeg te bieden aan universitaire studies? Volgens mijn ouders zit het daar niet in, het zit erin dat ik meer van de wereld moet komen te weten en tegelijkertijd zou het me helpen me nog verder te ontwikkelen. Ik probeer het weer te vergeten en kijk naar Maria. Ik ga nu eerst naar school in het oude, vertrouwde Mexico. De school komt in zicht. Ik zie mijn vrienden zitten in de schaduw voor de school. Ze zitten daar te praten en het gaat weer over de studiekeuze, iets waar ik net mijn best op had gedaan om uit mijn hoofd te zetten. Het is voor hen allemaal zeer duidelijk dat ze naar één van de universiteiten in Mexico-Stad zouden gaan. Eén van hen zal politicologie gaan studeren en wil graag politicus worden. Iets dat ik totaal niet kan begrijpen, ook al zijn mijn beide ouders politicus van beroep. Er komt nooit iets van hun handen. Politiek is vooral een hoop gepraat en lost weinig op. De problemen die Mexico heeft, zoals armoede en het drugsgeweld, zal door deze mensen niet verdwijnen. Het is nodig dat er mensen zijn die machines kunnen maken en zichzelf kunnen onderhouden. Als zij anderen met hun vindingen ondersteunen, dan zal dit Mexico vanzelf uit deze problemen trekken. Nee, politicologie wordt het niet. Ik wil echt iets technisch: werktuigbouwkunde sluit precies aan op mijn interesses. Maria en ik scharen ons onder mijn vrienden en gaan naast hen op de grond zitten. We wisselen nog een paar woorden totdat de schoolbel gaat. Thuis aangekomen na een lange schooldag pak ik iets te drinken uit de koelkast. Er zit niets tussen wat ik te drinken vind. Ik zal het mama eens vertellen, dan zal er vanavond wel weer nieuwe drank zijn.

32 32 Vanavond eerst naar de voetbaltraining en dan door naar Maria, die in dezelfde wijk woont. Ze is een tenger meisje, iets dat je niet zo vaak ziet in Mexico. Ze heeft bruine ogen die goed passen bij haar donkere haar. Ik ken haar van school. Omdat we bij elkaar in de buurt wonen, lopen we wel vaker samen naar huis toe. Dit was het begin geweest van mijn relatie met haar. Het is tijd om wat huiswerk te maken, voordat ik naar voetbaltraining moet. Vanavond eet ik niet met mijn ouders, ze moeten overwerken. De werkster in het huis zal een maaltijd voor mij bereiden en me vervolgens naar voetbaltraining brengen. Indringend word ik door Maria aangekeken of ik al een keuze heb gemaakt of ik in het buitenland ga studeren. Maria weet dat mijn ouders dat willen en ze heeft gelijk. Als ik naar het buitenland zou gaan en nog een keuze voor de locatie wil hebben, dan moet ik snel gaan kiezen. Eigenlijk, bedenk ik me, wil ik niet weg. Ik zou de relatie met mijn vriendin moeilijk in stand kunnen houden en mijn vrienden missen. Verder is Mexico één van de mooiste landen van de wereld. Wel zou ik niet in dienst hoeven als ik naar het buitenland zou gaan. Ik zie ertegenop om lang getraind te worden en tevens sta ik afkerig tegenover het leger. Militaire krachten lossen problemen nooit op, ze onderdrukken ze alleen maar. Dit ontlopen zou geweldig zijn. Misschien is een studie in het buitenland wel niet zo erg: maar waar dan naartoe? Ik zal vooral mijn oude leven gaan missen, maar in militaire dienst zal dit ook gaan gebeuren. Mijn vrienden zullen na het dienstjaar waarschijnlijk ook weer terugkeren in Mexico-Stad voor hun studie. Zo zullen we dan een hechte vriendenclub kunnen blijven. Maria heeft het liefst dat ik in Mexico blijf, maar mocht ik naar het buitenland gaan, dan absoluut niet naar de VS. Ze zegt dat de mensen daar zo arrogant zijn en dat dat nooit een goede invloed op me kan hebben. Ze vervolgt dat men dit ook duidelijk kan terugzien in de geschiedenis. Tijdens de oorlog van de Noord-Amerikaanse interventie (Mexicaans-Amerikaanse oorlog) hadden ze de helft van het Mexicaans grondgebied afgenomen. De VS heb ik nooit serieus overwogen, als ik ergens naar toe zou willen, is het naar Europa. Ik probeer het gesprek af te ronden. Ze heeft opnieuw mijn aandacht

33 op deze keuze gericht, een keuze die ik nog niet wil maken. Ik zeg dat ik er nog over na ga denken en begin over iets anders. 33 Studeren in het buitenland Steeds meer studenten kiezen ervoor om te studeren in het buitenland. Dit komt mede door de toenemende globalisering en de vele mogelijkheden waartussen gekozen kan worden. Hieronder een kort overzicht van de voor-, nadelen en de mogelijkheden (Nuffic, 2014), (Universiteit Twente, n.b.). Voordelen De academische uitdaging Je hebt de keuze om je studie bij een topinstelling in jouw vakgebied te doen. Ook is het mogelijk om een studie te volgen die in jouw land niet mogelijk is. Zo leer je vraagstukken in een andere context te benaderen. Ook is een studie in het buitenland een goede gelegenheid om een andere taal te leren. Voor werkgevers is internationale ervaring een pre Steeds meer bedrijven zijn internationaal. Werknemers die in het buitenland zijn geweest, hebben meer ervaring met andere culturen en gebruiken. Iets dat door werkgevers gewaardeerd wordt. Het doet je sociale en culturele ervaringen verder ontwikkelen In het buitenland kom je altijd een andere cultuur tegen. Met deze zal je in de loop van de tijd steeds beter om kunnen gaan. In deze nieuwe omgeving zal je veel moeten regelen en jezelf zien te redden. Unieke kans In je studententijd is het vaak het makkelijkst om een tijdje naar het buienland te gaan. Na je studie heb je vaak een

34 34 baan, een hypotheek en wellicht kinderen. Dan kun je er niet zomaar tussenuit. Nadelen Kosten Over het algemeen genomen is studeren in het buitenland duurder. Je hebt bijvoorbeeld kosten voor de reis ernaar toe. De collegegelden zijn anders, je kunt niet thuis blijven wonen om geld uit te sparen. Het is altijd goed om de kosten onder elkaar te zetten voordat je naar het buitenland gaat. Programma moet erkend worden als universitair Niet elke opleiding aan elke universiteit is even goed. Je moet zeker van zijn dat de afgeronde opleiding in het buitenland in het thuisland erkend wordt als een volwaardige opleiding. Mogelijkheden In principe is elke tijdsduur voor studeren in het buitenland mogelijk. Het makkelijkst is het om te kiezen voor bachelor, master, stage of eventueel de minor van je studie. Als je deze delen gebruikt, kun je vaak zonder studievertraging je opleiding afronden. Helemaal buiten je reguliere studie om kan er ook gekozen worden om een Summer School in het buitenland te volgen. Het is handig om te informeren bij je universiteit of er uitwisselingsprogramma s met buitenlandse universiteiten zijn. Hierdoor kun je je vaak makkelijker aanmelden bij een buitenlandse universiteit. Je weet dan ook zeker dat je diploma volwaardig is. De zon schijnt in mijn ogen. Het is weer ochtend, maar gelukkig wel een zaterdagochtend. Dat betekent dat ik er nog niet uit mijn bed hoef. Vroeg opstaan is één van de ergste dingen die er is. Ik

35 zal het er nu van nemen. Ik kan nog net de afstandsbediening grijpen. Dat scheelt, anders had ik de televisie niet aangezet. Ik zap door de kanalen. Totdat ik een documentaire tegenkom die me wel interessant lijkt. Het gaat over een klein land in Europa en iets met water. Ik had er wel eens eerder van gehoord, maar om de een of andere reden boeit het me. Daarom laat ik de tv op deze zender staan. De documentaire gaat door. Er komen een paar ingenieurs in beeld die het hebben over hoe en waarom de dijken aan de zee zijn aangelegd. Het was een zeer groot project geweest voor Nederland. Hierdoor hebben de Nederlanders meer zekerheid dat ze droge voeten houden. Het probleem met het water komt niet alleen voor bij de kust. De grote rivieren die door het land heen stromen, vormen ook een dreiging. Al vanaf de vroege geschiedenis waren de Nederlanders bezig geweest om het land te beschermen tegen het water. De door de eeuwen opgedane kennis gebruikten ze nu ook internationaal bij vele projecten. Ik zet de televisie uit. Nederland heb ik nooit overwogen, maar om de één of andere reden heeft de documentaire indruk op me gemaakt. Nederland kan best een goede optie zijn als ik in het buitenland ga studeren. Waar ligt mijn tablet, ik denk onder het bed. Shit, daar ligt hij niet. Moet ik toch uit mijn bed komen. Hij ligt verderop op mijn bureau. Rustig ga ik uit bed, pak ik mijn tablet en kruip weer in bed. Op het internet zoek ik de Nederlandse universiteiten op. Het blijkt dat ze wel drie technische universiteiten hebben in dat kleine land. Alle drie staan goed aangeschreven. Nederland is een reële optie voor studenten die een technische studie willen doen. Ik voel me moe; ik doe nog even mijn ogen dicht. Ik zak onderuit en langzaam dommel ik weg. Mijn mobiel begint geluid te maken. Ik word gebeld door Edwardo, één van mijn vrienden. De vraag is of ik mee wil naar de wedstrijd van voetbalclub América. Zij zullen over een paar uur thuis spelen. Natuurlijk wil ik mee. We spreken over twee uur af bij zijn huis. Nu wordt het wel tijd dat ik opsta. Het enthousiasme voor de wedstrijd maakt het een stuk gemakkelijker. Ik kleed me snel aan en ga naar beneden om te ontbijten. Beneden aangekomen zie ik mijn vader de krant lezen. Mijn moeder zegt: Eindelijk wakker Carlos, in de keuken staat wel iets dat je als ontbijt kunt gebruiken. Ik zeg: Ik zal eens kijken. Over twee uur ga ik naar Edwardo. We gaan 35