JURYRAPPORT BOEKSTART BABYBOEKJE VAN HET JAAR 2013

Transcriptie

1 JURYRAPPORT BOEKSTART BABYBOEKJE VAN HET JAAR 2013 De jury 2013, bestaande uit Julienne van den Heuvel (voorzitter), Marion Cuijpers, Hanneke Koene, Hetty Odenthal en Gerry Platenkamp, heeft de volgende boeken genomineerd voor bekroning. Kunst van Lezen heeft deze voordracht overgenomen. - Baby ziet... Kijkboek Oogappel (2012) - Blokboekje Spelen van Dick Bruna, Mercis Publishing (2011) - nijntje en de wilde dieren van Dick Bruna, Mercis Publishing (2011) - Piep! Een nieuwe dag van Fleur van der Weel, Querido (2011) - Zie je mij? van Elly van der Linden / Liesbeth Bernaerts, Clavis (2010)

2 INLEIDING Je bent een baby, nog niet zolang geleden op de wereld gezet en er komt heel wat op je af. Alles en iedereen is nieuw voor je. Wat een indrukken heb je te verwerken. Ook als ouder beleef je de wereld opnieuw, nu door de ogen van je baby. Wat is het fijn om al die ervaringen samen te delen. En wat is het fijn om die momenten te verdiepen met een boekje. Een moment voor elkaar om de wereld met al die indrukken via het boekje op een rijtje te zetten. Werd hier vijf jaar geleden nog lacherig over gedaan - ook door menig beroepsmatig leesbevorderaar - inmiddels is dit inzicht hard op weg om gemeengoed te worden. Ruim 90% van de bibliotheken draagt de gedachte van BoekStart uit, naar verwachting zal dat dit jaar maar liefst 97% van de bibliotheken zijn. Kinderopvang, jeugdgezondheidszorg, gemeente en boekhandel zijn nauw betrokken om ouders ervan te overtuigen dat samen lezen net zo belangrijk is als alle andere activiteiten die je met je baby doet. Met als onderstreping het Jaar van het Voorlezen Vijf jaar BoekStart én het Jaar van het Voorlezen: dat is feest én een mooi moment om te laten zien dat boeken voor baby s belangrijke en volwaardige media zijn. Of dat zouden moeten zijn. Want dat willen we met deze prijs laten zien. Hoewel men steeds meer overtuigd raakt van het belang van lezen met baby s en dat ook steeds gewoner gaat vinden, blijft het aanbod van goede babyboekjes nog achter. Ze zijn er zeker wel, maar goede titels zijn snel uitverkocht en worden vaak niet herdrukt, terwijl er niet heel veel titels zijn die echt aan alle specifieke eisen voldoen. Met deze prijs willen wij ouders laten zien wat goede babyboekjes zijn enerzijds, en anderzijds producenten van babyboekjes meer bewust maken van de vraag én hen stimuleren met een goed aanbod te komen. BoekStart is als onderdeel van Kunst van Lezen - ontwikkeld en uitgevoerd door Stichting Lezen en Sectorinstituut Openbare Bibliotheken - een enthousiasmerend programma dat zichzelf bewijst. Na de start in 2009 en de implementatie de jaren erna, lijkt er nu een sneeuwbaleffect op te treden. Was het in het begin nog leuren om te overtuigen en partners mee te krijgen, nu willen partijen zich graag aan BoekStart liëren, wat weer nieuwe impulsen geeft enzovoort. BoekStart heeft een hecht team waarmee we veel bereiken, ook door de grote cirkel leesbevorderaars erom heen met wie we het samen voor elkaar krijgen. Ik vind het een eer om hier in de rol van juryvoorzitter ons enthousiaste team te mogen vertegenwoordigen. Het in het leven roepen van deze prijs, het BoekStart Babyboekje van het Jaar, is een van de mijlpalen. Een levensvatbar initiatief, zo blijkt. Hoopten we op stemmen om de actie een succes te kunnen noemen, het werden er Bibliothecarissen, kinderopvang- medewerkers en ouders mochten hun stem uitbrengen, waaraan vooral ouders gehoor gaven. Een teken dat deze prijs ouders als zijnde de primaire doelgroep, echt aanspreekt. De meesten namen ook de moeite om hun keuze te motiveren, de een nog uitgebreider dan de ander: de babyboekjes maakten echt iets los, zo bleek uit de reacties. Sommigen gaven hun reactie zelfs op rijm! Herkenbaarheid of juist vernieuwing sprak aan en het meerdere malen noemen van het gewaardeerde wasbaar zijn verloochende de Hollandse properheid niet. Dit vraagt om een vervolg: het BoekStart Babyboekje van het Jaar als volwaardige boekenprijs aan het begin van de rij jeugd- literaire prijzen die er zijn voor kinderen, jeugd en jongeren: een prijs voor het babyboekje aan het begin van de doorgaande leeslijn.

3 Om een verantwoorde keuze te maken uit een ruim aanbod kwamen alle babyboekjes voor 0 tot 1,5 jaar in aanmerking die de afgelopen vijf jaar, van in Nederland verschenen en nog verkrijgbaar zijn. Na een eerste schifting bleven er zo n veertig over die het waard waren nader bekeken te worden. Daarbij werd gekeken naar aandacht trekken en vasthouden, contrasterend kleurgebruik (ook zwart- wit), duidelijke en eenvoudige afbeeldingen, interactiemogelijkheden, taalstimulering, hanteerbaarheid voor baby s en veilige uitvoering. De boekjes uit het BoekStartkoffertje waren uitgesloten. Geen gemakkelijke opgave, het vergelijken van appels met peren was hier nog meer van toepassing dan bij het toekennen van prijzen aan boeken voor oudere kinderen. Wat een diversiteit aan materiaal, vormgeving en aanpak. Ook de doelgroep is tamelijk breed: baby s maken een enorme ontwikkeling door in die eerste anderhalf jaar. De jury heeft er met de nominaties voor gekozen om zoveel mogelijk diversiteit in kwaliteit uit het gevarieerde aanbod te laten zien, zowel qua inhoud als uitvoering; daarnaast beslaan de vijf gekozen boekjes die hele leeftijdscategorie van 0 tot 1,5 jaar. Dan is nu het moment daar om het BoekStart Babyboekje van het Jaar 2013 bekend te maken. Alle genomineerde boekjes kregen veel stemmen, maar halverwege de stemperiode ontstond er een nek- aan- nek- race tussen twee titels. Tot op de laatste dag bleef het zeer spannend welk boekje zou winnen. Hoewel er maar één boekje aan de top kan staan, wil ik toch het boekje noemen dat die plek bijna bereikt heeft. Dat is Zie je mij? Van Elly van der Linden en Liesbeth Bernaerts, uitgegeven door Clavis. Een boekje dat voor mooie contact- momenten zorgt en warmte uitstraalt, en waarop ook met veel warmte werd gereageerd door de stemmers. Het boekje heeft met deze prijs terecht de aandacht gekregen dat het verdient, waarmee ik de makers en de uitgever feliciteer. De meeste stemmen gingen uit naar een boekje dat iets te voelen en te ontdekken geeft door de baby zelf en verrassing biedt. Een boekje dat er prachtig uitziet met aansprekende kleuren en contrasten, en op een natuurlijke manier uitnodigt tot interactie, een boekje dat zowel leerzaam is als speelplezier geeft. Een boekje dat in zijn eenvoud van uitvoering en inhoud blijft aanspreken aan jonge kinderen, ouders én grootouders, en op die manier hoort bij het Nederlands culturele erfgoed. Ouders willen met dit boekje hun kinderen iets doorgeven, waarvan zijzelf ook genoten en dat met hen delen. Alle reden om dit boekje uit te roepen tot het BoekStart Babyboekje van het Jaar 2013: nijntje en de wilde dieren van Dick Bruna, uitgegeven door Mercis Publishing,

4 BOEKSTART BABYBOEKJE VAN HET JAAR 2013 nijntje en de wilde dieren Illustrator: Dick Bruna Uitgever: Mercis GENOMINEERDEN Baby ziet... Kijkboek Uitgever: Oogappel (2012) Baby s van enkele maanden hebben een sterke voorkeur voor contrasterende zwart- witpatronen. Met drie à vier maanden wordt de aandacht getrokken door een combinatie van zwart- witte figuren met felle kleuren. Dit hardkartonnen boek met twee afgeronde hoeken speelt daarop in. Pagina s met geometrische figuren in zwart- wit, afgewisseld met een felgele, - rode of - blauwe steunkleur zullen jonge baby s fascineren en zo de visuele ontwikkeling stimuleren. De baby zal geboeid kijken naar de intrigerende pagina s vol grafische rondjes, bloemen, hartjes, blokjes en sterren. Vernieuwende, gedurfde en aparte uitgave van mooie kwaliteit, die opvalt in het aanbod voor baby s vanaf ca. 3 maanden. Blokboekje Spelen Illustrator: Dick Bruna uitgever: Mercis Publishing (2011) Dit blokboekje is gemaakt van karton op foam in een veilige, stevige uitvoering. Het is licht van gewicht, waardoor het makkelijk door kleine knuistjes te hanteren is. Op de kleurige illustraties is een spelende nijntje te zien, die muziek maakt, buiten speelt en druk in de weer is met een puzzel. Herkenbare bezigheden door een tijdloos boekfiguurtje, die uitnodigen om aan te wijzen, te benoemen en samen bij de plaatjes te praten. In al zijn eenvoud een mooi en bruikbaar boekje voor 12 maanden en ouder. nijntje en de wilde dieren illustrator: Dick Bruna uitgever: Mercis Publishing (2011) Dit knuffelige stoffen boek heeft een redelijk groot formaat en toont over drie dubbele pagina s herkenbare wilde dieren tegen een heldergekleurde achtergrond, in een mooi contrast. Uit het midden popt een met zacht materiaal gevuld dier op. nijntje is in het derde tafereel te zien, dik ingepakt op haar slee ontmoet ze twee pinguïns en een ijsbeer. Voorop staat nijn tussen de giraffen en een papegaai. Het geheel sluit met een klittenbandje. Het boekje leent zich goed om samen lekker

5 woeste (dieren)geluiden bij te maken en om de dieren te leren benoemen, wat lees- en speelplezier geeft. Er kan zelfs al een klein verhaaltje bij de verschillende afbeeldingen verzonnen worden. Het pop- up- effect verrast en geeft kleintjes extra houvast en ontdekmogelijkheden. Voor ca. 9 maanden en ouder. Piep! Een nieuwe dag auteur/illustrator: Fleur van der Weel uitgever: Querido (2011) De dag van poes Piep. Wakker worden, aankleden, drinken, schone luier, boterham eten... De gewone, herkenbare dingen, maar dan wel met een leuke draai. Als Piep een schone luier moet, gaat knuffelbeer op het potje, Piep loopt áchter de buggy met beer erin en leert bij het in bad gaan zijn bad- eendje zwemmen. Zo biedt deze dunkartonnen uitgave met twee afgeronde hoeken zowel herkenning als verrassing. De in zwarte lijnen getekende illustraties op de rechterpagina s zijn, met gebruik van enkele kleuren, rustig gehouden tegen een lege achtergrond. De eenvoudige tekst staat op de gekleurde linker- pagina s: enkele groot gedrukte woorden geven commentaar en een korte zin vertelt wat er te zien is op het plaatje. De frisse uitgave leert jonge kinderen anticiperen op de dagelijkse routine en begrijpen dat een dag een bepaalde structuur heeft. Een boekje met karakter voor 1 jaar en ouder. Zie je mij? auteur: Elly van der Linden illustrator: Liesbeth Bernaerts uitgever: Clavis (2010) Vierkant, hardkartonnen prentenboekje met vijf zwart- witfoto s van een baby. Het gezichtje, oor, handjes, voetjes, billetjes en ten slotte de hele blote baby vullen steeds een hele pagina. Bij de foto s zijn lieve rijmpjes geplaatst, tegen een zacht gekleurde, gestippelde achtergrond. De zorgvuldig en met merkbaar warmte gemaakte uitgave staat dicht bij de belevingswereld van de baby, die het ook fijn vindt naar andere baby s te kijken en zorgt voor mooie contactmomenten. Het boekje kan lang mee, eerst opzeggen van de zangerige versregels, later, vanaf zo n 8 maanden, aanwijzen en benoemen van lichaamsdelen, in het boekje, bij jezelf en bij de baby