Activiteitenrapport April 2016 september 2016

Transcriptie

1 Activiteitenrapport April 2016 september 2016 auteur [dossiernaam] Groene Sporen contact 28 november 2016 Kortrijk 0. Situering Dit is het vijfde halfjaarlijkse activiteitenrapport van het strategisch project Groene Sporen, fase II. Dit project werd eind december 2013 door de Vlaamse Regering goedgekeurd als strategisch project ter uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen. 1. Overkoepelende activiteiten 1 april september Projectcoördinatie Tussen begin juli en midden oktober was Isabelle Putseys met bevallingsverlof, Isabelle werd in die periode vervangen door Stefaan Verreu. 1.2 Overlegmomenten in het kader van de projectstructuur Het projectteam kwam in het vijfde semester meer dan wekelijks samen, hoofdzakelijk in het kader van concrete projecten of grensoverschrijdende samenwerkingen. Heel vaak waren op de projectteams dan ook externe partners aanwezig zoals gemeenten, Vlaamse agentschappen, Waalse en Franse partners en vond zowel plaats op locatie bij de partners in eigen vergaderzalen. Er werd een stand van zaken gegeven aan Ruimte Vlaanderen tijdens een overleg op 22/06 in Gent. Op 24 juni 2016 heeft het projectteam de stuurgroep Groene Sporen bijeen geroepen. Bedoeling was om alle partners van Groene Sporen samen te brengen met het oog op kennisuitwisseling, stand van zaken te geven, feedback te verzamelen op de aanpak van het projectteam en om nieuwe opportuniteiten aan te Groene Sporen Streekhuis Zuid-West-Vlaanderen Engelse Wandeling 2F4L 8500 Kortrijk tel fax Intercommunale Leiedal President Kennedypark Kortrijk tel fax Provincie Oost-Vlaanderen Woodrow Wilsonplein Gent tel

2 pagina 2 reiken. Er waren een 30-tal vertegenwoordigers van gemeenten, provincies, Leiedal en Vlaamse agentschappen. Het verslag van de stuurgroep zit in bijlage van dit activiteitenrapport. Naast de projectteams namen de coördinatoren actief deel aan de complementaire acties van de Eurometropool (Summerschool Doornik eind augustus-begin september, ateliers Blauwe Ruimte op 22/03, conferentie "Le Fluvial en devenir"), Seine-Schelde/Rivierherstel (werkgroep bruggen 01/07), het traject omgeving op mensenmaat van de provincie West-Vlaanderen bij de gemeente Kuurne (slotmoment 09/09) en de conferentie groen-blauwe netwerken in een complexe omgeving op 14/ Grondverwerving Het projectteam Groene Sporen heeft geen nieuwe grondverwervingsdossiers voorbereid in het afgelopen semester. Het projectteam wacht het antwoord van Ruimte Vlaanderen af op de eerst ingediende dossiers. 1.4 Cartografie In het kader van het project VALYS wordt kartering ingezet als middel voor participatie. De bestaande digitale kaart (aka Leieparkkaart) is in zijn huidige vorm voornamelijk een middel voor co-creatie. De kaart zal uitgebreid worden naar Frankrijk, Wallonië en Oost-Vlaanderen. Het onderwerp van de kaart zal zich ook uitbreiden, van de grote waterweg naar het fijnmazige netwerk van beken. De uitbreiding naar beken zal de identiteit van de regio meer kenbaar gemaakt worden, gemeenschappelijke problematieken op beken, projecten, Het profiel van de Leievallei wordt in die zin uitgebreid. We gaan van een Leieparkkaart, naar een kaart die de blauwe aders in de hele vallei beoogt. De uitbreiding van de kaart is nodig om grensoverschrijdend te kunnen werken, om van elkaar te leren, om de aanpak op de bovenstroomse lopen te leren kennen en om verhalen te delen. Eigen aan de digitalisering is dat men met een query gemakkelijk alle natuurinrichtingen, aangelegen woonprojecten, waterwerken, kan lokaliseren om mogelijke win-win situaties te screenen. In het voorbije half jaar werd opgelijst welke handelingen nodig zullen zijn om de bestaande kaart aan bovenstaande ambities aan te passen: participatief, tweetalig, cross-scalair,.. Binnen het project VALYS zullen deze acties kunnen getest en gerealiseerd worden. 1.5 Website De website werd geüpdatet naar aanleiding van de Groene Sporen stuurgroep en de goedkeuring van het project VALYS. De update ging ook gepaard met het uitsturen van een nieuwsbrief.

3 pagina Klimaat Het projectteam werkte aanvankelijk aan een grensoverschrijdend Scheldeproject met Waalse en Franse partners om terreinacties (iswm met lokale partners) te realiseren in de Scheldevallei. De klemtoon van deze acties lag daarbij ook telkens op klimaatadaptatie. Door het afspringen van de onderhandelingen (de Waalse en Franse partners opteerden vooral voor de ontwikkeling van gebiedsvisies, minder op de uitvoering ervan), besloten de projectpartners om de realisatiegerichte acties te integreren in een aanvraag voor een interreg 2 zeeën project (specifieke doelstelling: klimaatadaptatie). Hiervoor werd een partnerschap samengesteld dat zich vooral richt op klimaatadaptief ontwikkelen van natuurinfrastructuur met als Vlaamse partners VMM, ANB, Provincie Oost-Vlaanderen, RLVA en Provincie West-Vlaanderen. 2. Activiteiten per deelas 2.1 Leievallei VALYS Op 7 juli 2016 heeft de Interreg-stuurgroep officiële goedkeuring gegeven aan het Interreg-project VALYS. Zoals aangegeven in het vorige activiteitenrapport heeft het projectteam Groene Sporen er over gewaakt dat het project zowel inhoudelijk (integratie van Vlaspark Kuurne, Spijkerland Harelbeke, Brielmeersen Deinze, Barakkenpark Menen, Kleine Bergelen Wevelgem, Heulebeek Kortrijk, Geluwebeek Wervik-Menen en Gaverbeek Waregem) als qua partnerschap (drie projectleiders opgenomen) volledig aansluit bij het strategisch project Groene Sporen. Op die manier geeft het project VALYS maximaal uitvoering aan het strategisch project Groene Sporen. Het budget van het project bedraagt in totaal ,51 euro. Partnerschap: Provinciebestuur West-Vlaanderen (projectleider), Provinciebestuur Oost-Vlaanderen, Intercommunale Leiedal en Stad Kortrijk, Gemeente Kuurne, Stad Menen, Stad Wervik, Gemeente Wevelgem en Stad Harelbeke + Métropole Européenne de Lille aan Franse kant en de stad Comines- Warneton aan Waalse kant. Het projectteam Groene Sporen heeft de start van het project VALYS aangewend om Groene Sporen in de verf te zetten. Zoals al vaak aangehaald is communicatie rond Groene Sporen niet eenvoudig gezien het om een vrij algemene thematiek gaat die moeilijk te vatten is in een duidelijke boodschap. Daarom heeft het projectteam rekening gehouden met verschillende lessons learned uit vorige Groene Sporen initiatieven (zoals de Groene Sporen dag): - Communicatie laten vertrekken vanuit een concrete Groene Sporen realisatie die als heel tastbare illustratie geldt voor het project. Op die manier kan het grotere plaatje van Groene Sporen geschetst worden - Aangaan van partnerschap met lokale én nationale partners, zowel publiek als privaat.

4 pagina 4 - Duidelijke keuzes maken wat betreft doelgroep van de communicatie - Toepassen van innovatieve methodieken om de dialoog met de burger aan te gaan over een complexe materie Om rekening te houden met deze aandachtspunten heeft het projectteam het evenement grondig voorbereid met veel overleg met partners en met begeleiding door externe dienstverleners voor wat betreft de communicatiestrategie. Als locatie werd de nieuw ingerichte Markebeek gekozen in Marke, een perfecte illustratie van wat het groenblauwe netwerk kan betekenen in de praktijk. Om te differentiëren naar doelgroep werd er voor gekozen om het evenement in twee delen op te splitsen, enerzijds een conferentie voor de partners met een uitgebreide toelichting over het project en anderzijds een evenement voor een zo groot mogelijk publiek. Qua timing werd aansluiting gezocht bij de week van het bos omdat op die manier de communicatie nog beter ondersteund werd. Beide evenementen werden druk bijgewoond met een 60-tal aanwezigen op het conferentiegedeelte (7 oktober 2016) en een 600-tal aanwezigen voor het publieksgedeelte (9 oktober 2016). Op beide evenementen werd ook participatie georganiseerd onder begeleiding van een communicatiebureau. Groene Sporen werd telkens in de kijker gezet en het project VALYS werd gekaderd als uitvoering van Groene Sporen Gaverbeek In het voorbije half jaar werd op zoek gegaan naar de verschillende actoren die kunnen meewerken aan de Gaverbeekvisie. Met de opmaak van een draft tekst van de doelstelling werd gepolst naar het gemeenschappelijke ambitieniveau. We moeten zeggen zoals het is; niet iedereen vertrouwt in de voorspellingen die gedaan worden met betrekking tot klimaatverandering. Het was dan ook vaak van belang het thema aan te brengen, te argumenteren en te discussiëren om de neuzen in dezelfde richting te plaatsen. Overlegmomenten met het projectteam Groene Sporen:

5 pagina 5 o Stad Waregem: schepen RO en ambtenaren RO, groen, openbare werken, VMM (25 september 2015, waregem) o Stad Waregem: schepen RO, schepen landbouw, ambtenaren ( 18 april 2016, waregem) o Stad Harelbeke: schepen groen, ambtenaar groen (30 juni 2016, harelbeke) o Gemeente Deerlijk: burgemeester, schepen RO, ambtenaar RO (6 juli 2016, deerlijk) o Gemeente Zulte: via provincie O-Vl o Waterbeheerders: bekkenwerking, VMM, provincie water (20 juni 2016, Ieper) o Boerenbond: in te plannen dec Project Brielmeersen In juni 2016 keurden de deputatie, provincieraad en het college van burgemeester en schepenen van Deinze de samenwerkingsovereenkomst voor het opmaken van een masterplan (met daaraan gekoppeld een voorstel voor procesbegeleiding voor uitvoeringsfase) goed voor de site Brielmeersen. Deze samenwerkingsovereenkomst werd onderhandeld door het projectteam groene sporen. Doel is een geïntegreerde, duurzame visie voor het volledige projectgebied te ontwikkelen waarin niet enkel de sportrecreatieve functie van het gebied centraal zal staan, maar waarin de recreatieve ontsluiting en natuurverbinding van en naar het stadscentrum opgenomen zijn. Voorafgaand aan de ondertekening trok het projectteam hiervoor een stageopdracht aan om ontwerpend onderzoek te doen die deze visie verbeeldt. Het resultaat hiervan is ook voorgesteld op de stuurgroep. Op 1 september is het project (waarin participatieve input ingeschreven werd) effectief van start gegaan met in totaal een budget van en een personeelsinzet van in totaal 1 FTE. 2.2 Scheldevallei Interreg Zoals aangegeven in vorige activiteitenrapporten wil het projectteam Groene Sporen de continuïteit verzekeren van de samenwerking in de Scheldevallei, geïnitieerd door het project DOSTRADE ( ). Het projectteam heeft in dit kader erg veel pogingen gedaan om een nieuw grensoverschrijdend project op te zetten en heeft de afgelopen twee jaar erg veel overleg gepleegd met Waalse en Franse partners. Een geïntegreerd gebiedsgericht project voor de Scheldevallei bleek uiteindelijk niet haalbaar, een eerste poging (REVEILLE) werd niet goedgekeurd door Interreg, een tweede poging leidde na vele onderhandelingen door het projectteam Groene Sporen, niet tot een voldoende geïntegreerd project met evenwichtig partnerschap aan beide kanten van de grens. Eén specifieke actie uit DOSTRADE, namelijk de erkenning van de vallei van de Bovenschelde tot UNESCO Man and Biosphere regio, heeft onder impuls van het projectteam Groene Sporen wel navolging gekregen. Zo werd een summerschool van de Eurometropool deels gewijd aan dit concept en stapte Leiedal in een Interreg-project UNESCAUT. Doel van het project is om elementen voor het indienen van het aanvraagdossier voor de oprichting van een grensoverschrijdend Biosfeer Reservaat voor de Vallei van de

6 pagina 6 Bovenschelde verder aan te vullen. Het partnerschap bestaat uit Contrat de rivière Escaut-Lys (projectleider), Syndicat Mixte du SAGE de l'escaut, Leiedal en de Vlaams Milieu Maatschappij. Het project heeft een budget van euro. Verder werd in 1.7 reeds omschreven dat in de Scheldevallei een interreg 2-zeeën-project werd opgezet rond klimaatadaptatie Maarkebeek De verkenningsfase in de Maarkebeek is afgerond. In de tweede fase, de ontwerpfase, wordt gewerkt aan een de gebiedsvisie die de plannen concreter uitwerkt. In deze fase wordt naast een globale ruimtelijke visie voor de volledige vallei ook concreter nagedacht worden over de invulling en inrichting van een zestal deelgebieden: de kern Maarke-Kerkem met de geplande gecontroleerde overstromingsgebieden (GOG s) Borgt- en Romansmolen; het bedrijventerrein Meersbloem en monding Maarkebeek; signaalgebied Schapendries en omgeving; signaalgebied Nonnemolen en omgeving; omgeving van Ladeuzemolen; de kern van Schorisse met het mogelijks gepland GOG Kasteelmolen. In de maand juni vonden 2 Maarkebeeksessies plaats. De focus lag op het bedrijventerrein Meersbloem/monding Maarkebeek en de deelzone Schapendries (gebied tussen N8 N60 en Schapendries). De betrokken bedrijven, omwonenden, eigenaars en gebruikers gaven input die tijdens de zomer en het najaar door het ontwerpteam in de gebiedsvisie verder werd/ wordt uitgewerkt. Het projectteam ondersteunde dit proces vanuit de klemtoon op robuuste natuurverbinding en waterbuffering, mits aandacht voor integratie met andere functies. Daarnaast worden ondertussen verschillende quickwins getraceerd waar er (nog voor de noodzakelijke opmaak van een RUP) aan natuurversterking en/of verbinding kan gedaan worden (met extra aandacht voor klimaatadaptatie). Deze acties werden ingediend in het interreg 2 zeeën-preproject CAT (climat adaptation tools). Hiervoor werd een gebiedsgericht partnerschap samengesteld met als Vlaamse partners VMM, ANB, Provincie Oost-Vlaanderen, RLVA. Ook de provincie West-Vlaanderen is partners want dit project zal zich niet beperken tot inrichtingen in de Maarkebeekvallei alleen. Ook andere inrichtingen in de Vlaamse Bovenscheldevallei worden aangepakt (zo werken de Provincie West-Vlaanderen en ANB aan natuurinrichting aan de Spierebeek). De preprojectfiche voor het project CAT werd opgesteld en grensoverschrijdend afgestemd door het projectteam. (zie voor CAT ook 1.7) Site Ruien Om een vollediger beeld te krijgen op de milieugebruiksruimte op de site Ruien werd door de provincie Oost-Vlaanderen besloten over te gaan tot het uitvoeren van een plan-mer op 4 uiteenlopende ruimtelijke scenario s. Op deze manier wordt eerst in kaart gebracht wat de ecologische draagkracht is van de site (voor 10 MER-disciplines), vooraleer gewerkt wordt naar een definitief scenario (dat opnieuw onderworpen zal worden aan een MER-scan). De output van deze studie zal als afbakening fungeren voor verder studies (economische haalbaarheid, ruimtelijk economisch onderzoek en participatief traject). Op deze atypische methodiek werd aangedrongen door het projectteam omdat een economische ontwikkeling niet onwenselijk is, maar prioritair aangepast moet worden aan de ecologische draagkracht

7 pagina 7 van de site. In elk van de voorgestelde scenario s wordt nu al minimaal 10 ha aan permanente natuurinrichting geïntegreerd. Tot slot dient opgemerkt dat klimaat niet als afzonderlijke discipline wordt onderworpen in de plan-mer-studie, maar dat het thema bij iedere discipline afzonderlijk behandeld zal worden, het klimaatadaptief ontwikkelen van de site is immers door zowel de gemeente, de eigenaar als de provincie onderschreven als een doelstelling voor het terrein. 2.3 Kanaal Bossuit-Kortrijk De Kanaalzone Bossuit-Kortrijk, met een verbinding naar De Gavers, is geselecteerd als één van de prioritaire gebiedsprogramma s voor de Provincie West-Vlaanderen. Dat betekent dat verder geïnvesteerd wordt om de toekomstvisie voor het Kanaal tot uitvoering te brengen via volgende acties: - Versterken belevingswaarde Gavers kanaal Transfo via de realisatie van veilige recreatieve verbinding tussen Gavers en Transfo en langsheen kanaal, realisatie van openruimtekamers met nadruk op landschappelijke en natuurlijke kwaliteiten (groene corridors, boerenlandschap, vista s, ); programma opzetten rond avontuurlijk sporten en recreëren) - Opwaardering van natuurcomplex Banhoutbos Kwadestraat, Vaarttaluds, Orveytbos Mortagnebos - Kanaaldorp Knokke - Lettenhofpark als groene voet - Kanaaldorp Bossuit kasteelpark als groene voet - Kanaalbrede acties: soortenbescherming / beheer / communicatie en animatie / Binnen de gebiedsgerichte werking van het Provinciebestuur West-Vlaanderen is Tim Denutte aangesteld als programmaverantwoordelijke voor het gebiedsprogramma, in de zomer van 2016 werd hij vervangen door Silvie Vanhoutteghem. Hij volgt dan ook alle ontwikkelingen op die met bovenstaande acties te maken hebben en staat dagelijks in contact met het projectteam Groene Sporen. Stand van zaken: - RUP Gavers o Het voorontwerp provinciaal RUP werd op 23 juni voorlopig vastgesteld door de provincieraad. Het RUP kadert binnen een ruimer traject dat is gestart met de opmaak van een geïntegreerde gebiedsvisie en nu wordt stap voor stap tot uitvoering gebracht, o.a. via dit provinciaal RUP en bijhorende inrichtingsnota met de vooropgestelde maatregelen en timing. o Het RUP Gavers kreeg van het VRP de Vlaamse Planningsprijs 2016 omwille van zijn ambtelijk activisme en grote professionaliteit. De jury loofde de aanpak om te vertrekken van het provinciaal domein als kern van het gebied en omwille van het gebruik van de gepaste juridische kaders (koppeling van inrichtingsnota aan het RUP ikv het nieuwe landinrichtingsdecreet) om doortastend de leidende rol van de provincie waar te maken. - Procesnota complex project Kanaal Bossuit-Kortrijk Het complex project bereidt zich voor om de startbeslissing aan te vragen bij Vlaanderen. Recent (zomer 2016) werd het studiebureau Sweco aangesteld dat zowel het onderzoek als de regie van

8 pagina 8 het complex project in handen neemt. Sweco bereidt de procesnota voor die zal leiden tot de startbeslissing. Op 28 oktober 2016 werd het stakeholdersoverleg nogmaals samengeroepen om de inhoud van de procesnota te bespreken, ditmaal zonder de betrokken steden en gemeenten. De steden werden voorafgaandelijk afzonderlijk geraadpleegd. Aanvullingen op de procesnota werden vanuit Groene Sporen als volgt geformuleerd: o rekening te houden met de recreatieve en functionele fietsverbindingen zoals gestipuleerd in de gebiedsvisie Kanaal Bossuit-Kortrijk o rekening te houden met natuurtechnische milieubouw voor de aanleg van nieuwe oevers o rekening te houden met de vispopulaties op het kanaal (vismigratieknelpunten, etc ) o rekening te houden met het open ruimte gebied Esser en het Kanaalbos o rekening te houden met de effecten op bekenstelsels bij het verleggen/vernieuwen van syphons dit in alle vier van de voorliggende scenario s. Basisinventarisatie werd voor de derde keer opgevraagd: voor bovenstaande elementen werd vanuit Groene Sporen nogmaals verwezen naar de studie Gelijktijdige Landschappen, de gebiedsvisie Kanaal, de fietsroutenetwerken, het open ruimte-gebied Esser en de aanwezigheid van het Kanaalbos. Ook levert GS haar eigen basisscreening door die bestaan uit kaarten mbt planningscontext: afbakening stedelijk gebied, structuurplannen, BPA s, RUP s, projecten (woonprojecten, bedrijventerreinen, ), signaalgebieden, VEN, IVON, Voorts wordt een opsplitsing gemaakt in overlegfora. De stuurgroep bevat enkel de rechtstreeks betrokken actoren (W&Z, steden en gemeenten), daarnaast is er een ambtelijk overleg voorzien waarin Groene Sporen wordt uitgenodigd. De vraag werd gesteld om ook aanwezig te zijn in de stuurgroep te mogen aanwezig zijn. Het antwoord luidde dat alle onderdelen steeds in het ambtelijk overleg zullen worden voorbereid en er daardoor geen nood is om in beide fora aanwezig te zijn. Timing: procesnota wordt in januari ingediend, volgende stuurgroep op 20 december De aangepast procesnota wordt eind november doorgestuurd naar de groep van het ambtelijk overleg. Opmerkingen kunnen nog doorgegeven worden in de eerste week van december ter voorbereiding van de stuurgroep. 2.4 Heulebeek Het project Heerlijke Heulebeek omvat de inrichting van de beekvallei binnen de gemeenten Wevelgem (Moorsele en Gullegem), Kortrijk (Heule) en Kuurne. De gebiedsvisie is uitgewerkt in een structuurschets met een overzicht van maatregelen en acties. De waterloopbeheerder van de Heulebeek is afdeling operationeel waterbeheer van de Vlaamse milieumaatschappij. Er zijn drie concrete acties in uitvoering van de gebiedsvisie waar het projectteam Groene Sporen een trekkende rol speelt om tot realisaties op het terrein te komen. Alle drie de projecten zijn ook opgenomen in het Interreg-project VALYS, waardoor ze alle drie in dialoog met de bevolking zullen tot stand komen.

9 pagina 9 1. Het projectteam Groene Sporen heeft een overleg georganiseerd met alle betrokken stadsdiensten. De stad Kortrijk zal een verfijning doen van de gebiedsvisie heerlijke Heulebeek voor de beekvallei tussen de Warandestraat en de Watermolen. Groene Sporen wordt opgenomen in de stuurgroep van deze opdracht, zowel voor het inhoudelijk luik als voor de participatie. Het plan wordt nog deze legislatuur omgezet in concrete realisaties. 2. Het project "Kleine Bergelen' in Wevelgem zit nog in planningsfase, participatie en inrichting worden binnen het project VALYS opgenomen. 3. De gemeente Kuurne heeft de gebiedsvisie al verfijnd via het masterplan "Vlaspark', maar om met concrete inrichting te kunnen starten werd nog een deelopdracht besteld bij Delva architecten. Op die manier wordt een detailontwerp gemaakt voor de gronden die al eigendom zijn van de gemeente. Uitvoering van deze eerste terreinacties is voorzien in Via Groene Sporen is een samenwerkingsovereenkomst opgemaakt tussen de gemeente Kuurne en het Provinciebestuur West-Vlaanderen, op die manier worden de kosten voor het detailontwerp gedeeld tussen de gemeente en de provincie. 3. Complementaire acties opgevolgd door projectteam - Het agentschap Eurometropool heeft sinds het voorjaar 2016 het bureau van Paola Vigano aangesteld om de visie Blauwe Ruimte mee helpen uit te bouwen en de bewustwording rond water te doen groeien in de hoofden van de bevolking. Hiervoor zal gedurende drie jaar elk jaar gewerkt worden aan een specifiek thema (de corridors, het capillaire net, het grondwater). Per jaar worden er door het studiebureau summer schools georganiseerd. - Bert Kestelyn ondersteunde het traject omgeving op mensenmaat van de provincie west-vlaanderen in de gemeente Kuurne. Deze oefening deed uitspraken over het Vlaspark in Kuurne. - Bissegemse meersen: Natuurpunt Kortrijk heeft ongeveer 2 hectare grond aangekocht vlak langs de Leie in Bissegem. Omdat dit project een duidelijke versterking betekent van het groen-blauwe netwerk in de regio heeft het Groene Sporen dit project opgepikt en gezorgd dat er een ontwerp werd gemaakt voor deze site (betaald door het Provinciebestuur West-Vlaanderen). 4. Bijlagen - Verslag en presentatie stuurgroep - Projectfiche UNESCAUT - Projectfiche CAT