INHOUD. Bij de voorpagina: De Tsjechische kunstenares Jana Mikulcová >jdens een demonstra>e in de Verenigde Staten.

Transcriptie

1 !"#

2 2 INHOUD Van de voorzi,er 3 Bestuur 4 Kasteelbezoek in Tsjechië 5 Mar>n en het Turiecdal 7 De Ranč 11 Kort nieuws uit Tsjechië en Slowakije 12 Sport 14 Allerlei 14 Cultuur 16 Literatuur 18 Agenda 18 Bij de voorpagina: De Tsjechische kunstenares Jana Mikulcová >jdens een demonstra>e in de Verenigde Staten. Aan deze Ahoj! werd meegewerkt door Roel van Os, Annet Meijrink, Klaas Kleine en Robert Houben. Kopij voor de ledenbrief van maart kan bij de redac>e worden ingeleverd tot 10 maart COLOFON Ahoj!, de ledenbrief van de VNTS, verschijnt >en keer per jaar. In juli en december is er geen ledenbrief. Uitgever: VNTS, Ranonkelstr. 123, 2565 BC Den Haag Redac5e- adres: Ahoj, Kleefsehoek 220, 6711 SJ Ede Tel , E- mail: ingeborg@vnts.nl Adverten5es: Adverten>etarieven kunnen worden opgevraagd bij de redac>e. Bestuur: Gert Bosscher, voorzi,er Calvercamp 29, 1141 RT Monnickendam E- mail: gert@vnts.nl Bert Marcus, secretaris Ranonkelstr. 123, 2565 BC Den Haag Tel , E- mail: bert@vnts.nl Joost Koch, penningmeester E- mail@ joost@vnts.nl Ingeborg Kriegsman, communica>e E- mail: ingeborg@vnts.nl Bozena Kooy- Volfova, evenementen E- mail: bozena@vnts.nl Rudy van Leussen E- mail: rudy@vnts.nl Ledenadministra5e: Bozena Kooy- Volfova, Salamander 130, 1187 BS Amstelven E- mail: bozena@vnts.nl Contribu5e: Lidmaatschap loopt per kalenderjaar: A- leden (alleenstaanden): 27,50 G- leden (gezin): 35,00 Buitenlandleden: 38,50 Donateurs (organisa>es): min. 45,00 Opgeven als lid of donateur via de website of schricelijk naar de ledenadministra>e. Opzeggen uitsluitend schricelijk voor 1 november van het lopende jaar. Drukwerk: Print Service Ede, Ede Copyright: Nets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. druk, fotokopie, internet of welke andere wijze dan ook, zonder toestemming van de uitgever. ISSN:

3 3 VOORZITTER Beste VNTS- vriend(inn)en, Het jaar 2013 is bij het verschijnen van deze uitgave van Ahoj al weer twee maanden oud, de dagen worden al weer merkbaar langer, en in sommige tuinen verschijnt de eerste kleur al. Behalve de natuur is ook uw bestuur al weer volop ac>ef, we zijn dit jaar al twee keer bijeengeweest om te overleggen over de plannen voor het jaar en de voorbereidingen voor de ac>viteiten. De eerste ac>viteit die ik in het bijzonder wil noemen is de ledenvergadering op zaterdag 16 maart in Nijkerk. U heec deze datum natuurlijk al genoteerd, maar ik wil u toch nog eens van harte uitnodigen deze bijeenkomst te bezoeken. We nemen dan afscheid van Rudy van Leussen als bestuurslid. We hebben deze dag een bijzondere ac>viteit en bieden u volop gelegenheid voor invulling van het thema leden ontmoeten leden. Regelma>g komen via de website vragen binnen hoe men in Nederland Tsjechen en Slowaken kan ontmoeten. Welnu, onze bijeenkomsten zijn hiervoor een uniek plalorm. Het ledenaantal van onze vereniging blijc de jaren door min of meer gelijk, zij het ieder jaar met enige muta>es. Als je er bij s>lstaat dat onze vereniging in 1984 onder een volkomen ander poli>ek gesternte dan nu is opgericht en met heel andere doelen, dan is deze con>nuïteit niet vanzelfsprekend. We staan als bestuur open voor uw sugges>es en gedachten over de toekomst van de VNTS. We hebben regelma>g geschreven over de VNTS- website. Het doet me genoegen u te kunnen informeren dat de eerste stappen in de modernisering zijn gezet. We beschikken inmiddels over alle benodigdheden om de inhoud te kunnen aanpassen. De eerste ar>kelen en verslagen zijn toegevoegd, zij het nog in de oude vormgeving. Neemt u maar eens een kijkje op vnts.nl. De komende maanden zal geleidelijk de vorm en inhoud verder veranderen. Uw sugges>es en bijdragen zijn van harte welkom. Ik hoop velen van u te ontmoeten op 16 maart in Nijkerk. Maak gebruik van de gelegenheid om elkaar en uw bestuur te ontmoeten. U weet het nog, de VNTS is van, voor en door leden. Veel leesplezier in deze Ahoj!

4 4 BESTUUR LEDENVERGADERING/VOORJAARSBIJEENKOMST VNTS Op 16 maart wordt de algemene ledenvergadering van de VNTS gehouden. Tijdens deze vergadering komen de onderstaande onderwerpen aan de orde: Vaststellen notulen jaarvergadering 2012; behandeling jaarverslag 2012; jaarrekening 2012 en rapport kascommissie; benoeming (nieuwe) leden kascommissie; begro>ng 2013; samenstelling bestuur; mededelingen bestuur; rondvraag. De ledenvergadering wordt gehouden in t Koetshuis, Spoorstraat 34, 3862 AD Nijkerk. Ontvangst vanaf uur, aanvang vergadering om uur. Na afloop van de vergadering wordt een muzikaal intermezzo verzorgd door het Comenius kwartet. Voorafgaand en na afloop van de vergadering is er gelegenheid om elkaar op een ontspannen manier te ontmoeten. Deze middag zal de Tsjechische Jana Mikulcová aanwezig zijn met beschilderde Tsjechische paaseieren. Zij maakt ware kunstwerkjes van een doodgewoon ei. Leden die graag willen laten zien op welke manier zij (zakelijk) zijn betrokken bij Tsjechië of Slowakije kunnen hiervoor weer een tafel reserveren bij Božena Kooij. Daarnaast verzoeken wij de leden die aanwezig willen zijn bij de vergadering zich voor 9 maart op te geven bij Božena Kooij: Bozena@vnts.nl. De jaarstukken kunnen worden opgevraagd bij de secretaris, Bert Marcus. Deze stukken zijn als pdf- bestand beschikbaar en ook in een gedrukte versie. Wilt u even aangeven waar uw voorkeur naar uitgaat? U kunt hiervoor een e- mail sturen naar Bert@vnts.nl.

5 5 Kasteelbezoek in Tsjechië Tsjechië telt honderden kastelen (en kasteelruïnes). Wáár je ook terecht komt in Tsjechië, al>jd zijn er genoeg kastelen in de buurt om alleen al met kasteelbezoeken een vakan>e te vullen. De reisgidsen staan er vol mee. In Moravië, waar ik sinds het jaar 2000 onderdak heb gevonden in een oude boerderij, vind je de imposante burcht Pernštejn, het sprookjeskasteel Bouzov, de Unesco- werelderfgoederen Lednice en Kroměříž, enz. Te veel om op te noemen. En te veel om in een paar weken te bezoeken. Je moet dus keuzes maken. Natuurlijk kies je het beroemdste kasteel in de buurt. Ik heb mij dus met veel plezier laten rondleiden door Pernštejn, Bouzov, Buchlov en andere toeristentrekkers. In Pernštejn was ik ingedeeld in een rondleiding met een groep Duitse toeristen, die niet kwam opdagen. Ik dwaalde vervolgens met mijn Tsjechische metgezellin en de Duits sprekende gids ruim een uur door de middeleeuwse gewelven. De gids vertelde op een spontane manier allerlei wetenswaardigs en beantwoordde al onze vragen. Er werden géén uit het hoofd geleerde lesjes opgezegd, wat bijdroeg aan het bijzondere van deze belevenis. Bij ons bezoek aan het lieflijke kasteeltje Lysice hadden we een soortgelijke ervaring: voor de laatst geplande rondleiding kwamen alleen wij tweeën ons melden. De gids schotelde ons een informele, bijna in>eme rondleiding voor door het kasteel en de tuinen. Maar zoveel geluk heb je meestal niet. En dan schuifel je mee in een horde toeristen van zaal naar zaal, trapje op, trapje af, telkens halt houdend om de gids in de gelegenheid te stellen het ingestudeerde referaat af te steken. Niet ideaal. Vroeg van huis gaan wil nog wel eens helpen: de meeste kastelen openen hun poorten om uur en bij de eerste rondleidingen zijn de groepen minder groot. Je kunt natuurlijk ook kiezen voor een minder bekend kasteel. Mijn Tsjechische vrienden hadden geen idee wat ik me zou moeten voorstellen van kasteel Sovinec, dat ik op een kaart had ontdekt. Ik stapte dus zonder verwach>ngen op een zaterdag vroeg uit de auto bij de poort van Sovinec. Een schot in de roos. Niet alleen mocht ik zonder gids (met alleen een Duitstalig gedrukt gidsje) me vrij door het zeer interessante kasteel bewegen, bovendien waren voorbereidingen voor een middeleeuwse dag in volle gang: overal liepen verklede figuranten rond, stalletjes werden ingericht, podia afgeschermd. Vanaf was er van alles te beleven: zwaardgevechten, een verhalenvertelster die met kuns>ge tekeningen haar verhalen illustreerde, demonstra>es van verschillende oeroude ambachten en handwerken, zang, dans, noem maar op. Eten en drinken was in de voorhof spotgoedkoop te krijgen.

6 6 Op de binnen- plaats onder de hoofdtoren gaven twee poppenspelers een voorstelling voor een groeiend publiek. Ik verstond er nauwelijks een woord van, maar genoot ook zonder tekst met volle teugen van het gees>ge spel, mede doordat er een Tsjechische met een aanstekelijke lach naast me zat. Het was fantas>sch. Een ander uitstapje naar een nog onbekender kasteel leverde ook zo'n posi>eve ervaring op. Plakkaten langs de weg vermeldden dat het kasteel in Letovice was gerestaureerd en zijn poorten had geopend. Mijn Tsjechische vrienden waren scep>sch: dat kon niet veel zijn. Ik waagde de gok en meldde me aan de poort. Het kasteel was inderdaad open en ja, ik kon het bezich>gen. Er was geen gids, men had door het kasteel een route bewegwijzerd met pijlen, zodat ik op eigen houtje het gebouw kon verkennen. De restaura>e bleek binnen nog in volle gang, zodat ik meermaals voorzich>g over opengebroken vloeren en onder steigers door moest manoeuvreren. Waardevolle meubels, schilderijen en wandkleden waren er (nog) niet. Eén slaapkamer en de kapel waren voltooid en (daarom?) afgesloten. Door het glas van de deuren kon ik een blik werpen in het interieur. In de rest van het gebouw kon ik mijn aandacht volledig richten op de aard en de construc>e van het gebouw zelf en dat bleek voldoende om me met een voldaan gevoel na twee uren te laten vertrekken. Je weet bij minder bekende kastelen vaak niet wat je verwachten kunt en dat maakt het leuk. Als het eens tegenvalt, ga je gewoon op weg naar een alterna>eve bestemming. Er zijn zo veel mogelijkheden dat het geen moeite hoec te kosten om al>jd een ander plan in reserve te hebben. Tip: aan de kassa van de meeste kastelen is gra>s (hooguit vraagt men een kleine borg) een Duitse of Engelse versie te lenen van de tekst die de gids in het Tsjechisch ten beste geec. Nog een >p: in vrijwel alle kastelen is fotograferen verboden, maar vaak kun je dit verbod voor een klein bedrag (20 kronen) azopen. Roel van Os

7 7 Mar5n en het Turiecdal Slowakije, wat vroeger deel uitmaakte van Tsjecho- Slowakije, grenst aan Polen, Oekraïne, Hongarije, Oostenrijk en Tsjechië. De hoofdstad van Slowakije is Bra>slava op ongeveer 80 km van Wenen. Mar>n behoort tot de regio Žilina en is de grootste stad in het Turiecdal. De stad Mar>n ligt aan de noordkant van het Turiecdal en wordt omgeven door de Mala en Veľká Fatra (niet te verwarren met de Tatra.). Dit gebied wordt ook wel de Springplank van Slowakije genoemd. Anderen hebben ook de naam gegeven van het kloppend hart van natuur en cultuur van Slowakije. Veel toeristen maken hier voor het eerst kennis van de vele mogelijkheden om kennis te maken met Slowakije, natuur, cultuur en vooral de gastvrijheid. Ook de wandelaars en de fietsers kunnen zich hier goed vermaken. Velen komen dan later terug om Slowakije verder te ontdekken. Mar5n Een eeuw geleden werd de universiteitsstad de leidende Slowaakse culturele stad. Het heec in het verleden een belangrijke rol gespeeld voor het Slowaakse poli>eke en culturele leven. In 1863 werd hier Ma>ca Slovenská (Slowaakse Culturele Vereniging) opgericht. Het uit 1865 daterende gebouw is een na>onaal monument. Verder was hier het eerste gymnasium en de vrouwenvereniging van Slowakije. Wanneer men de autobiografie van Alexander Dubček leest, dan is het begrijpelijk dat de stad en de wijde omgeving een belangrijke rol hebben gespeeld voor Slowakije. Het parlement van Slowakije heec op 24 augustus 1994 de stad Mar>n uitgeroepen als: het centrum van de na>onale cultuur van Slowakije. De stad toont nog verschillende oude gebouwen, soms in vervallen staat, veelal van voor de revolu>e en deze worden mogelijk nog gerenoveerd of geheel opgeruimd. Een aantal gebouwen is al gerenoveerd, zoals het theater en de bank midden in de hoofdstraat. Cultuur en musea Als na>onaal cultuurcentrum maakt het zijn reputa>e helemaal waar. Tegenwoordig bevinden zich in deze stad de Slowaakse Na>onale Bibliotheek met ongeveer boeken. Alles wat is verschenen in de Slowaakse taal, nieuwe maar ook heel oude boeken worden hier bewaard. Een bezoek aan de bibliotheek is

8 8 aan te bevelen. Verder is hier onder andere het Etnografisch- en het Natuurmuseum van Andreja Kmet a waar een overzicht is van de flora en fauna van dit gebied. Verder zijn er verschillende galerieën. Aan de rand van Mar>n ligt het grootste Openlucht Museum van Slowakije. Hier zijn verschillende bouwwerken per streek bijeengebracht. Bij een bezoek op zondag heec men kans, dat er culturele optredens worden verzorgd. De afgelopen jaren waren in de stad vele culturele ac>viteiten. Op het grote podium bij het Millennium gebouw in de hoofdstraat werden voor de bezoekers uiteenlopende optredens verzorgd. Volgens het culturele programma waren er op de verschillende thema avonden; hedendaagse popmuziek, folkloredansen, zang, ballet, rap, klassieke muziek, etc. Natuur Het Turiecdal staat bekend om zijn prach>ge natuur. Hoewel we spreken over de Mala (Kleine) en Veľká (Grote) Fatra, heec de Mala Fatra de hoogste bergtoppen. De Mala Fatra is een na>onaal park en heec een oppervlakte van ha. Het ligt aan de west- en noordzijde van het Turiecdal. Hier trec men steile rotswanden, ravijnen, bergweiden, maar ook mooie rus>ge diepe valleien. De bekendste in de Mala Fatra zijn de ingang van het Vrátnadal, Sokolie, Boboty, Horné, Dolné en Nové Diery in het massief Rosutec. Tot de mooiste natuurverschijnselen behoort de Kristalgrot onder de Malý Rosutec met kalcietversiering, de waterval van Šutov en een 7 km lang, slingerend gedeelte van de rivier Váh in een bergkloof tussen de rotsen Dubná en Strečno. Het hoogste punt van het na>onaal park is de top van Veľký Fatranský Kriváň m boven de zeespiegel. De flora bestaat uit meer dan 900 soorten planten. Van de dierensoorten die er leven noemen wij bijvoorbeeld beren, lynxen, o,ers, steenarenden, oehoes, korhoenen, auerhanen en verschillende vogelsoorten. Ook de Veľká Fatra is een na>onaal park en heec een oppervlakte van ha. Het na>onaal park ligt ten oosten van het Turiecdal. Opvallend zijn de karstvormen, zoals de bergwanden, treden, vensters en gaten en kleine canyondalen. De meest bekende dalen zijn Gaderská, Blatnická, Belianska en Bystrická. De meest bekende gro,en die helaas niet toegankelijk zijn Mažarná, Jelenecká, Horná en Dolná Túfna. Het oudste reservaat is het Na>onaal Reservaat Harmanecká Tisina (1949), opgericht vooral voor de bescherming de taxus. De taxus groeit hier als grootste hoeveelheid in heel Centraal- Europa. Het heec een rijke fauna er nestelen hier 110 soorten vogels en er leven hier 60 soorten zoogdieren. Van de roofdieren leven hier lynxen, beren en wolven. Ac5ef Voor de ac>eve toerist is er veel te ondernemen. In de bergen is een uitgebreid netwerk van wandelpaden. Een groot aantal routes worden met een kleur

9 9 gemarkeerd. Voor heel Slowakije geldt, bestudeer de kaart goed, soms moet men een stukje overbruggen met steps, een ladder of langs een kabel, deze kleine hindernissen maken het wandelen mede zo boeiend. In een enkel geval heec men ook te maken met eenrich>ngsverkeer op de wandelpaden. Deze gemarkeerde paden gaan vaak van punt naar punt, hierdoor kan men zelf een route samenstellen voor dagtochten of meerdaagse tochten. Het is aan te bevelen om voldoende drinken en eten mee te nemen. Men gaat hier echt de ongerepte natuur in en men zal zelden of weinig eetgelegenheden aantreffen in de bergen. Wie denkt de fiets thuis te kunnen laten komt bedrogen uit. Maakt men gebruik van een toerfiets of ATB, er is voor een ieder voldoende aanbod. Ook voor beide zijn gemarkeerde routes aanwezig. Mar>n en het Turiecdal bieden volop de mogelijkheid de omgeving te verkennen. Men kan fietsen door de glooiende en soms wat steilere bossen, maar ook door het Turiecdal. Men trekt dan door de velden en de kleine boeren plaatsjes. Ook bestaat er voor Mar>n een fietskalender, waar men kan deelnemen aan georganiseerde tochten. ASK tour Slovakia organiseert fiets- en wandeltochten door dit gebied en is bekend met de mooiste plekjes. Topografische fiets- en wandelkaarten zijn te koop bij de VVV, lokale boekhandels maar ook in de grote supermarkten. De kaarten zijn voorzien van een rasterwerk, waardoor het gebruik van een GPS mogelijk is. De kaarten zijn voorzien van een gemiddelde >jd van dalen en s>jgen bij de gemarkeerde routes. Verder zijn de gidsjes van Dajama een goede informa>eve aanvulling. Zowel de algemene regiogidsen als de rugzakroutes zijn in het Engels en Duits verkrijgbaar. Op de Mar>nské Hole bestaat de mogelijkheid om te Deltavliegen. Voor de avonturiers kan men met een vlot van houten boomstammen meevaren op de Váh, dit is een zijrivier van de Donau en tevens de langste rivier in Slowakije. In Valčianska Dolina even zuidelijk van Mar>n wordt een geheel nieuw vakan>e ressort ontwikkeld. Mogelijk, dat deze zomer nog een zomerrodelbaan gereed zal zijn. De golfer kan er al terecht op de driving range. In de toekomst zal hier een 18 holes golcerrein komen. In de winter kan men langlaufen en skiën op het Winter Ski Centrum Mar>nske Hole, Jasenska Dolina Jased en Wintersport Valčianska Dolina "Snowland". Vooral de laatste is sterk in opkomst. Men heec de beschikking over veel sneeuwkanonnen en een deel van de pistes is verlicht. Door de samenwerking van deze drie skioorden geec men één gezamenlijke skipas uit. Deze geec kor>ng bij huur of lessen van skiën en snowboarden en op het aanwezige aquapark. Vanuit Mar>n is gra>s vervoer beschikbaar naar de verschillende skioorden. Fatra Ski verzorgt vele ac>viteiten in de regio. Verblijf, eten Wie denkt alles te moeten meenemen vanuit Nederland zal raar staan te kijken wat hier te koop is.

10 10 Supermarktketens Tesco (Engels), Bila, Lidl, Coöpera>eve en sinds kort Kaufland (Duits) zijn aanwezig in Mar>n. In Žilina is een hyper Carrefour (Frans) verder in het land trec men ook Hypernova (AH) aan. Men komt er later achter dat hagelslag en onze eigen koffie voldoende is. In Mar>n/Vrutky is een goed verzorgde camping. De eigenaar en het personeel zijn zeer behulpzaam. Mar>n beschikt over een aantal goede hotels zoals, Turiec-, Victoria- en Bystrička hotel. In Valčianska Dolina is het hotel Impozant geves>gd. 's Winters kan men vanuit het hotel direct de piste op. Een aantal hotels biedt de mogelijkheden van een zwembad, sauna, thermaal baden en andere medisch kuren. Ook zijn er in de winter sneeuwwandeltochten, avond wandel fakkeltochten, Slowaakse avonden, ballonvaart, etc. Mar>n en omgeving hebben een aantal voortreffelijke restaurants waar men tegen een, voor ons, goedkope prijs kan eten. Op delen van de autoweg is een vignet verplicht. Men kan volstaan met één vignet voor auto en caravan en kost voor één maand ca. 16,00. Deze zijn onder andere te koop bij enkele postkantoren en bij benzinesta>ons langs de snelweg. Verder is er een treinverbinding vanuit Bra>slava. In de regio kan men gebruik maken van de aanwezige busdiensten. Bij deelname aan het verkeer is het gebruik van alcohol ten strengste verboden. Ook het gebruik van een handsfree mobiele telefoon is niet toegestaan. Klaas Kleine

11 11 De Ranč Na jaren geskied te hebben in Oostenrijk, hadden mijn echtgenoot en ik het idee opgevat om daar een chaletje te kopen. Het was eind jaren negen>g. Geen vitrine met zu verkaufen sloegen we over. Als een foto of omschrijving ons beviel, liepen we bij de makelaar naar binnen. Zo begon onze zoektocht. Op een normale werkdag in Nederland viel mijn oog op een adverten>e in de ochtendkrant. Huizen te koop in een project in Tsjechië, gelegen aan het water, met jachthaven, 6 km. van de Oostenrijkse grens, tegen zeer betaalbare prijzen. Dat was precies wat voor ons. Dan werd het niet Oostenrijk, maar er vlakbij. En Tsjechië, dat was eigenlijk ook zo gek nog niet. We hadden immers al wat ervaring opgedaan met onze kuurvakan>e in Karlový Vary enkele jaren eerder. En dat was ons meer dan goed bevallen. Al snel hadden we een op>e op een huis en gingen er met een groep op>enemers kijken. Ik verzamelde ondertussen allerhande informa>e over Tsjechië. Over het land, de bevolking, de mogelijkheden en andere bouwprojecten. Om meerdere redenen hebben we besloten deze aankoop toch niet door te ze,en, maar ons Tsjechische avontuur was defini>ef begonnen. Het werd een roubenka met een flink stuk grond er om heen. Tussen het Reuzengebergte en de Český Raj. Een mooi, nieuw gebouwd, huis op een zuidhelling, aan de rand van het bos. In eerste instan>e nog het enige huis op de berg. Heerlijk vrij. Het vroeg wel veel geduld en geregel. Er moest toenter>jd eerst een sro, een soort bv, worden opgericht. En die sro had een jednatel, een zaakwaarnemer, nodig. En dat moest een Tsjechisch iemand zijn. Nou ja, dat is een verhaal apart. Ik ben snel de Tsjechische taal gaan leren om mezelf verstaanbaar te maken, met de bevolking te kunnen praten, maar vooral om zelf al onze zaken te kunnen regelen. Vanaf die >jd genoten we van al hetgeen Tsjechië te bieden heec. Zo vaak als we konden, reden we er naar toe. Een lang weekend of een weekje vrij, de vakan>es, hup in de auto en snel naar ons andere thuis. De berg werd in rap tempo volgebouwd. Veel meer huizen dan was beloofd in het verkooppraatje. Op een bepaald moment werd het zelfs een soort van park met alleen maar Nederlandse eigenaren. Dat was nooit de bedoeling geweest en een van de redenen waarom we van het andere project hadden afgezien. Het kijken in de vitrines begon weer. Ditmaal de vitrines na prodej. Want dat we in Tsjechië wilde blijven en zelfs in de buurt, dat stond vast als een huis. We hadden inmiddels heel veel ervaring opgedaan en die kwam ons erg goed van pas bij deze volgende stap in ons Tsjechische avontuur.

12 12 We vonden op nog geen 10 km van het eerste huis een woonboerderij. De boerderij was al jaren niet meer in gebruik, maar het leek of de koeien nog maar net van stal waren gehaald. De laatste boerin noemde het De Ranč en zo heet het nu ook weer. Er moest veel worden opgeknapt en dat hebben we gedaan. Stapje voor stapje. Maar het resultaat mag er zijn. We zijn trots en genieten nog steeds. Ons avontuur duurt voort. Het is namelijk niet bij het verbouwen van onze eigen woonboerderij gebleven. KORT NIEUWS UIT TSJECHIË EN SLOWAKIJE De Tsjechische regering heec een akkoord met de katholieke Kerk en 15 andere religieuze groepen ondertekend voor de uitbetaling van een miljardencompensa>e voor goederen die ten >jde van het communis>sche bewind werden geconfisqueerd. De Tsjechische media bestempelen de overeenkomst als historisch. De onderhandelingen over de omvang sleepten jaren aan en de linkse par>jen bleven zich tot aan de ondertekening verze,en tegen het akkoord. De overeenkomst bepaalt dat de katholieke Kerk, de protestanten, de joodse gemeenschap en andere kleinere religieuze gemeenschappen een bedrag van in totaal 75 miljard kronen (3 miljard euro) krijgen uitbetaald voor kerken en andere eigendommen die door de communisten in beslag werden genomen. Bijkomend wordt nog een bedrag van 2,4 miljard uitbetaald over een periode van 30 jaar. Skoda heec een klein feestje gevierd, want onlangs werd in de fabriek in Mladá Boleslav (Tsjechië) de 15 miljoenste Skoda gebouwd. De Tsjechische premier Petr Nečas heec op 21 februari in een toespraak tot het parlement van de Duitse deelstaat Beieren zijn excuses aangeboden voor het uitze,en van Sudeten- Duitsers na 1945", schrijc Hospodářské noviny. In Duitsland is zijn speech met een staande ova>e ontvangen. Hij heec hiermee een zeer posi>ef signaal afgegeven aan de Sudeten- Duitsers. Na het bekend worden van testresultaten van Tsjechische autoriteiten, waarbij blijkt dat er mogelijk paardenvlees in de Zweedse gehaktballetjes van Ikea zit, heec de keten ervoor gekozen alle balletjes uit de schappen te verwijderen. Het gaat om één bepaalde diepvriespar>j. De balletjes zouden azoms>g zijn van een Zweedse vleesverwerker. Volgens een Tsjechische woordvoerder werden de balletjes verkocht in Tsjechië, Groot- Bri,annië, Portugal, Nederland en België.

13 13 Sinds 1 januari mag Košice zich de Culturele hoofdstad van Europa 2013 noemen. Košice is een bijzondere stad. Ten eerste is het de enige Slowaakse stad, op Bra>slava na, die werkelijk een stad is. Een stad die s avonds na zes uur niet aandoet als een verlaten skanzen (een openlucht- museum) en waar tegelijker>jd een jazzconcert, een operapremière en een technodansfeest aan de gang kunnen zijn. Een stad met niet alleen een eigen gezicht maar ook met eigen geluiden en geuren. Strikt gesproken is Košice geen Slowaakse stad. In de kosmopoli>sche en Hongaars georiënteerde stad zul je gemakkelijk cafés vinden waar ze sterke Hongaarse koffie serveren en uitstekende restaurants die het Slowaakse gemiddelde ruimschoots overs>jgen. Het is een stad waar mensen nog steeds rond het grote plein wandelen en waar Slowaken, Hongaren, en Tsjechen in rela>eve harmonie samenleven (het grootste deel van hen dankzij de staalindustrie en militaire luchtvaartschool). En ondanks alle inspanningen op het gebied van sociale integra>e wonen er ook nog steeds Roma in het stadscentrum, en niet alleen in het beroemdste Slowaakse Romage,o, de wijk Lunik IX. Helaas ontbreken alleen de Joden in Košice. Ze lieten vier synagogen achter, twee gebedshuizen, twee begraafplaatsen en een genius loci, een plaatselijke geest, die door gevoelige mensen nog steeds wordt waargenomen. In Tsjechië en Slowakije is de 20ste verjaardag van de splitsing gevierd. De eerste ministers hadden vooral lof voor de samenwerking en maakten een posi>eve balans op van de splitsing. De Tsjechische president Vaclav Klaus vierde de verjaardag van de ona ankelijkheid met een amnes>emaatregel. De scheiding was onvermijdelijk, zei de Slowaakse regeringsleider Robert Fico in een debat op de Tsjechische televisie. Zijn Praagse collega Petr Necas noemde de toenmalige stap de juiste: "De zeer goede ontwikkeling van beide landen en hun wederzijdse betrekkingen hebben dat beves>gd". Ondanks de splitsing, werken de landen goed samen en op bepaalde vlakken gaan ze zelfs nog meer samenwerken. Zo zullen de staatsspoorwegmaatschappijen nauwer gaan samenwerken, vooral wat betrec goederenverkeer. Ook de militaire bewaking van het luchtruim wordt gemeenschappelijk en de fusie van afzonderlijke ambassades wordt al langer besproken. In januari werd in het reisprogramma 3 op reis aandacht besteed aan Bra>slava, de hoofdstad van Slowakije. In het programma werd o.a. aandacht besteed aan het centrum met bronzen standbeelden en de Novy Most (nieuwe brug) die op de pijler een restaurant heec met uitzicht over de stad.

14 14 SPORT Miroslav Stoch heec uit handen van voormalig Colombiaans interna>onal Carlos Valderrama de Puskás Award in ontvangst genomen voor het mooiste doelpunt van Stoch (ex- FC Twente) scoorde namens Fenerbahçe op schi,erende wijze tegen Gençlerbirligi, door de bal vanuit een corner in één keer in het doel te volleren. Frans Adelaar was slechts acht maanden in dienst bij MSK Zilina, maar moet ondanks successen de Slowaakse club verlaten. De Nederlandse oefenmeester kreeg dit nieuws >jdens de nieuwjaarsgesprekken van de club te horen. Na een pauze van twee jaar pakte Adelaar het trainersvak in april 2012 weer op. Na contact via zijn zaakwaarnemer belandde hij bij MSK Zilina. Meteen in zijn eerste maanden behaalde hij succes met de Slowaakse topclub. Zo won hij de beker en lands>tel in korte >jd, iets wat de club lang niet meer had gehaald. Dit seizoen staat de club op een teleurstellende vijfde plaats, op acht punten achterstand op koploper Slovan Bra>slava. ALLERLEI Taalcursus voor Tsjechen Op de website van de Tsjechische ambassade in Den Haag ( / den haag / cz / zpravy_udalos> / informace_pro_krajany / index.html) kunt u nieuwe informa>e vinden over de cursussen Tsjechisch, gericht op Tsjechische landgenoten die in het buitenland wonen, studenten en docenten Tsjechisch. De vier weken durende Tsjechische cursussen zijn gericht op Tsjechische landgenoten die in het buitenland wonen. Meer informa>e in het Engels / Duits is te vinden op Inschrijven is mogelijk tot 15 maart. De cursus wordt gehouden in de zomer. COMENIUSDAG Op 16 maart wordt vanaf uur de Comeniusdag 2013 gehouden in de Grote Kerk in Naarden. Professor dr. C.M.G. Berkvens- Stevelinck, emeritus hoogleraar Europese cultuur, verzorgt de Comeniuslezing met als >tel Erfenis Europa: de toekomst van een stervende zwaan. Europa is meer dan alleen het con>nent dat worstelt met de euro. Dat bleek onlangs ook uit de toekenning van de Nobelprijs aan de Europese Unie voor haar bijdrage aan zes>g jaar vrede op haar grondgebied. Is er niet meer dat Europeanen aan elkaar bindt dan van elkaar scheidt?

15 15 Op deze Comeniusdag met aandacht voor Europa speelt muziek uit de Europese tradi>e een belangrijke rol. De opening en afslui>ng van de Comeniusdag wordt muzikaal gemarkeerd door het Monteverdi Kamerkoor Utrecht onder leiding van Wilko Brouwers. Andere belangrijke momenten worden omlijst door solisten uit Tsjechië, Slowakije, Hongarije en Polen, die composi>es uit hun vaderland ten gehore brengen. De Comeniusprijs wordt dit jaar uitgereikt aan Professor dr. P. Schnabel voor onder andere zijn diepgaande betrokkenheid bij maatschappelijke vraagstukken en de wijze waarop hij wetenschap, onderwijs, cultuur en samenleving weet te verbinden in voordrachten, presenta>es en tal van publica>es. Vanaf uur is er gelegenheid om onder het genot van een drankje gezellig bij te praten, muzikaal omlijst door het Comenius kwartet. V4 Business Women Congress - Women who make the difference Netwerkbijeenkomst met in Nederland ac>eve vrouwelijke ondernemers die uit Tsjechië, Polen, Hongarije en Slowakije azoms>g zijn. Met wat voor uitdagingen krijgen zij te maken als ze in Nederland aan de slag willen? Ter gelegenheid van interna>onale vrouwendag. For informa>on in English: visit h,p://businesswomencongress.nl or download the flyer. Namens Tsjechië spreekt Brigi,e Vanatová, advocate bij Unger Hielkema in Amsterdam. Programma: Registra>e; Workshops; Pauze; Plenaire sessie met H.E. Jan Borkowski (opening), ambassadeur van Polen; Toespraken van gasten; Discussiepanels over ondernemerschap onder 'V4- vrouwen'; Networkrecep>e met muziek van DJ Deepeasy; Einde Toegang: 29,- Zie voor meer informa>e en aanmelding: h,p://businesswomencongress.nl of download de flyer: bwc_invita>on_hyperlinkv2.pdf (928,23 KB). Een ini>a>ef van Kasia Nowak (Polanders Founda>on), Kamila Krystkiewicz (Ambassade van Polen) en Marysia Bialek (OTTO Work Force). Plaats: Interna>onele club, Javastraat 26, Den Haag Datum: 8 maart, van uur Georganiseerd in samenwerking met het Tsjechisch Centrum.

16 16 CULTUUR - FILM Filmclub: Soukromé stolez - Persoonlijke eeuw Twee afleveringen uit de documentairereeks Soukromé stole / Persoonlijke eeuw van Jan Šikl, die met behulp van familiefilmpjes en amateuropnames levensverhalen vertelt waarin de roerige Tsjechische geschiedenis van de vorige eeuw doorklinkt. De afleveringen Král Velichovek (De koning van Velichovky; 52m) en Ta ček a Lili Marlén (Papa en Lili Marleen; 52m) vertellen het verhaal van de Sudeten- Duitse familie Saisser. Karel Saisser was een succesvolle boer en een gezien man in het bij de Duitse grens gelegen Velichovky. Zijn drie dochters waren gelukkig getrouwd met een Tsjechische dokter, een Duitse ambtenaar en een Duitse generaal. Dat de Saissers Duits waren was nooit een probleem, tot het einde van de Tweede Wereldoorlog, toen de Duitse minderheid op vaak gewelddadige wijze het land uit werd gezet. Tsjechisch met Engelse onder>tels. Toegang 4,- Kijk voor meer informa>e over deze serie op: en.php Plaats: Westersingel 9, 3014 GM Ro,erdam Datum: 14 maart, aanvang uur Georganiseerd door: České centrum Sedmikrásky Filmhuis Lumen in Delc draait de Tsjechische klassieker Sedmikrásky (Madelie es) van Věra Chy>lová, (Tsjechoslowakije 1966; regie Věra Chy>lová; 73m) Met: Jitka Cerhová en Ivana Karbanová. Adembenemende film over twee 'verdorven' jonge vrouwen die allebei Marie heten. Inspira>ebron voor latere feminis>sche films en vol met visueel spectaculaire, surrealis>sche scènes. Eén van de hoogtepunten van de Tsjechische nová vlna. Meer informa>e: lumen.nl. Plaats: Filmhuis Lumen, Doelenplein 5, 2611 BP Delc Datum: 18 maart, aanvang uur

17 17 CULTUUR - EXPOSITIE Tsjechische affiches Het Affiche Museum in Hoorn exposeert Tsjechische affiches uit de privé- collec>e van Nicholas Lowry. Nicholas Lowry is eigenaar van het Amerikaanse veilinghuis Swann Galleries en gespecialiseerd in affiches. Samen met zijn in Tsjechoslowakije geboren vader verzamelt hij Tsjechische reclame affiches uit het Interbellum, waarvan ze er inmiddels ruim vij onderd bezi,en. Meer informa>e binnenkort op de website van het Affiche Museum in Hoorn: Plaats: Affiche Museum, Grote Oost 2, Hoorn Datum: 24 maart t/m 16 juni 2013 Georganiseerd in samenwerking met het Tsjechisch Centrum. Online tentoonstelling over vervolging Roma en Sin5 Sinds het voorjaar van 2012 is via de website een online tentoonstelling te bezoeken over de vervolging van Roma en Sin> >jdens de Tweede Wereldoorlog. De themasite, ge>teld De Vergeten Genocide, is genomineerd voor de Geschiedenis Online Prijs De in mei 2012 geopende digitale exposi>e De Vergeten Genocide over de genocide op Roma en Sin> >jdens de Tweede Wereldoorlog is een ini>a>ef van het Na>onaal Comité 4 en 5 mei. De Anne Frank S>ch>ng en interna>onale experts droegen bij aan het project. Centraal staan de verhalen van zes Roma en Sin> kinderen die het slachtoffer werden van vervolging door de nazi s. Verschillende bronnen, zoals poli>edocumenten, interviews op film en foto s, maken onderdeel uit van de tentoonstelling. De aangrijpende online exposi>e is beschikbaar in het Nederlands, Engels, Duits en Tsjechisch. De muziek op de website is van de Hongaarse jazzgitarist Ferenc Snétberger die zelf van Roma- azomst is. De zes geportre,eerde kinderen zijn azoms>g uit verschillende Europese landen. Zoni Weisz komt uit Nederland, Krystyna Gil uit Polen en Elina Machálkova uit Tsjechië. De nazi- vervolging maakte veel slachtoffers in hun families, maar ze wisten zelf de oorlog wel te overleven. Datzelfde geldt voor Amalie Schaich- Reinhardt uit Duitsland en Karl Stojka uit Oostenrijk. Na de oorlog ze,en zij zich in om bekendheid te geven het lot van de Roma en Sin> >jdens de oorlog en voor de rechten van hun volk. Ook de negenjarige Nederlandse Se,ela Steinbach maakt onderdeel uit van de exposi>e. Zij overleefde de oorlog niet, maar haar foto werd symbool van de genocide op de Roma en Sin>.

18 18 LITERATUUR Moudre pohadky vesmirnych skritku Een Tsjechisch sprookjesboek over kosmische dwergjes. Dit boek is ontstaan op basis van astrologie, de sterrenbeelden, waarin men tal van eigenschappen kan ontdekken van de mensen om ons heen. Het boek is te bestellen bij de auteur, de prijs is niet bekend. ISBN , E- mail Annabirke- Tel , 'Mendelssohn op het dak' wint De Groene Watermanprijs De Antwerpse boekhandel De Groene Waterman reikt jaarlijks een jury- en een publieksprijs uit voor een boek dat wat extra aandacht verdient. Dit jaar won het door Kees Mercks vertaalde Mendelssohn op het dak van Jiří Weil de publieksprijs. "Een meesterlijk boek. Zo veelzijdig als het leven zelf, bloedserieus en gruwelijk, maar verteld op een droge laconieke toon waardoor je af en toe toch in de lach schiet. Bovendien voortreffelijk vertaald." Uitgegeven in het Nederlands door Uitgeverij Cossee, ISBN AGENDA t/m 5 mei: Tentoonstelling Vyšehrad - Comenius Museum, Kloosterstraat 33, 1411 RS Naarden t/m 5 mei: Tentoonstelling Comenus portret inspireert - Comenius Museum, Kloosterstraat RS Naarden 8 maart: V4 Business Women Congress - Women who make the difference - Interna>onale Club, Javastraat 26, Den Haag 14 maart: Filmclub: Soukromé stole - Persoonlijke eeuw - Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, 3014 GM Ro,erdam 16 maart: Ledenvergadering en voorjaarsbijeenkomst VNTS - t Koetshuis, Spoorstraat 34, 3862 AD Nijkerk 16 maart: Comeniusdag, Naarden 18 maart: Film Sedmikrásky - Filmhuis Lumen, Doelenplein 5, 2611 BP Delc 24 maart t/m 16 juni: Tentoonstelling Tsjechische affiches - Affiche Museum, Grote Oost 2, Hoorn

19 NUTTIGE ADRESSEN GTSM: Genootschap voor Tsjechische en Slowaakse Muziek Hans Wallin, voorzi,er Prins Bernhardlaan 21, 2264 CA Leidschendam, tel/fax: e- mail: Jacques de Coo, e- mail : jdecoo@noknok.nl Tsjechische Ambassade, Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag. Tel: ; e- mail: hague@embassy.mzv.cz; URL: Tsjechisch Centrum, Westersingel 9, 3014 GM Ro,erdam. Tel.: , e- mail: cchaag@czech.cz; URL: Postadres: Paleisstraat 4, 2514 JA Den Haag, Tsjechisch Bureau voor Toerisme, Strawinskylaan 517, 1077 XX Amsterdam, Tel.: ; e- mail: info- nl@czechtourism.com; URL: CzechTrade Brussel, Rue du Trône 60, 1050 Brussel. Tel: ; e- mail: brussels@czechtrade.cz; URL: Tsjechisch Centrum Brussel, 60, Rue du Trône, 1050 Brussel Tel: ; e- mail: ccbrussels@czech.cz; URL: Nederlands- Tsjechische Kamer van Koophandel, Anděl City, Plzenska 5b / Radlická 1c, Praha 5 Smichov Tel ; e- mail: nlchamber@nlchamber.cz Slowaakse ambassade, Parkweg JG Den Haag. Tel , e- mail: embassy@haag.mfa.sk; URL: Nederlandse Ambassade in Tsjechië, Go,hardska 6/27, Praag 6 Tel.: , e- mail: pra@minbuza.nl Nederlandse Ambassade in Slowakije, Frana Krala 5, Bra>slava 1 Tel.: , e- mail: btl@minbuza.nl