Coöperatieve werkvormen
|
|
- Samuël Beckers
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Kernverzameling CWV Coöperatieve werkvormen kernverzameling Er is een heel uitgebreid scala werkvormen te vinden maar met een hoeveelheid van meer dan 200 verschillende zogenaamde didactische structuren raak je makkelijk de weg kwijt in de veelheid. Omdat een kernverzameling van zeer bruikbare en multi-inzetbare werkvormen een handzaam repertoire oplevert is deze collectie van 16 samengesteld. Inclusief de 4 varianten zijn het er 20. Hiermee kan elke leerkracht in de fase van oefening tijdens het eerste schooljaar goed uit de voeten. Deze werkvormen zijn uitgezocht op basis van bruikbaarheid in het hoofdonderwijs en bij de verschillende lesonderdelen van rekenen en taal. Een aantal zijn tevens inzetbaar als Groepsvormende Activiteit (GVA) of Teamvormende Activiteit (TVA). Dit wordt respectievelijk aangegeven met een # of een * Na de opsomming van de werkvormen en summiere uitleg volgt een compleet overzicht van de instructiemodellen die erbij horen. De verzameling bestaat uit: Basisvorm variant 1. Mix en Ruil Mix en Match 2. Rondpraat # Rondpraat op tijd, # genummerde hoofden * tafelrondje per tweetal * 3. Placemat * 4. Driestappeninterview * 5. Denken-delen-uitwisselen 6. Nadoen-zelf doen-vergelijk 7. Tweetal-coach 8. Tweepraat 9. doordraaien en weer terug (Klas-in-de weer) # 10. Expertteams 11. Hoeken # 12. Binnen-buitenkring 13. Teaminterview * 14. Flitsen 15. Popcorn 16. Zoek iemand die 1
2 1. Mix en Ruil (Mix en Match) Mix en Ruil is een multi-inzetbare werkvorm die heel snel geleerd word ten door leerlingen enthousiast wordt gebruikt. Mix en Ruil leent zich voor veel onderwerpen en brengt veel beweging en ontmoeting teweeg. Het is een werkvorm voor alle mogelijke thema's en vakken. Leerlingen komen in aanraking met een veelheid aan informatie die snel uitgewisseld wordt. Een erg goed bruikbare variant is Mix en Match waarbij de leerlingen eerst Mix en Ruil uitvoeren om vervolgens een passende partner te zoeken die het juiste kaartje heeft dat past bij het eigen kaartje. Dat laatste is het Match element in de vorm. 2. Rondpraat (Rondpraat op tijd, genummerde hoofden en tafelrondje per tweetal) Een gespreksvorm voor een team van 4 leerlingen waarbij het thema meestal wordt gegeven door de leerkracht. Deze vorm biedt elke leerling de kans iets bij te dragen aan het gesprek doordat er een ronde wordt gemaakt waarbij elk teamlid de beurt krijgt. Na de ronde waarin iedereen een bijdrage kan leveren is er tijd voor vragen stellen en gesprek in het team. In deze vorm is het mogelijk dat de leerkracht aan het einde vraagt om een team mening. Dan is het meteen een oefening in besluitvorming. Variaties op Rondpraat zijn: Rondpraat op tijd, genummerde hoofden en Tafelrondje per tweetal. Bij die laatste beginnen de teamleden eerst het gesprek in tweetallen en wisselen daarna de informatie uit met het andere duo. 3. Placemat Dit is een zeer geschikte vorm om voorkennis te activeren en om samen te vatten wat de aanwezige kennis is. het is een vorm waarbij alle vier de teamleden tegelijkertijd actief zijn en er vervolgens veel actieve uitwisseling plaat vindt. Het is ook een kans om het leerproces te starten als er heterogene teams zijn gemaakt omdat de voorkennis dan sterk varieert. Leerlingen vinden dit een erg leuke werkvorm. 4. driestappen interview Het begint met het interviewen in duo's waarbij de ene leerling de andere bevraagt en aantekeningen maakt, vervolgens draaien de rollen om en als derde worden de andere twee teamleden geïnformeerd over de interviews. Een intensieve vorm van actief luisteren en verslag doen denken - delen - uitwisselen Bij deze werkvorm wordt het zelf nadenken intensief ingeschakeld. Nadat de leerkracht een onderwerp heeft opgegeven of een vraag heeft gesteld krijgen de teamleden denktijd. Het is mogelijk dat ze hun gedachten mogen opschrijven, dat ligt aan de opdracht. Na de denktijd wisselen ze de antwoorden uit met hun schoudermaatje. Vervolgens delen ze hun antwoorden met de andere twee. Mogelijk vraagt de leerkracht de teams om een gezamenlijk antwoord te verwoorden. Een variant is om dit in een Binnen-Buitenkring te doen. 6. nadoen, zelf doen, vergelijk Deze vorm is bruikbaar bij alle leeronderdelen en heel geschikt voor nieuwe reken- en taalonderdelen. Hij is goed te combineren als onderdeel van de directe instructie in de oefenfase en de individuele oefenfase. Heel goed voor de verdieping van de leerstof. 7. tweetal coach Een heel effectieve werkvorm voor de heterogene samenwerking. Rolwisselingen zijn zeer leerzaam met name voor de betere leerlingen. Bij tweetal coach is verwoorden van het denkproces een belangrijk onderdeel. Complimenteren kan hiermee goed worden geleerd en geoefend. Heel bruikbare vorm voor rekenen en taal onderdelen.
3 8. Tweepraat Een typische duo-werkvorm waarbij de partners om de beurt aan het woord komen. Goed voor het actieve luisteren en het goed leren verwoorden. Het is een vrije vorm dan tweetal coach omdat de rolverdeling minder georganiseerd is. er wordt vrij uitgewisseld over een opgegeven thema of vraag. 9. Klas in de weer Deze kringvorm is heel geschikt om onverwachte gebeurtenissen en problemen in de groep te bespreken. Hierbij staan de teams bij elkaar en de klas als geheel in een kring. Het is een combinatie van rondpraat op tijd en het doorschuifprincipe van Binnen-Buiten kring. Door het wisselen van groepsleden naar andere teams blijft het gesprek steeds leuk en biedt kansen op andere inzichten. Deze werkvorm is ook geschikt als je als leerkracht de hele klas aan het denken wil zetten voor vragen waar je zelf mee worstelt. 10. Expertteams Dit is eigenlijk een manier om teams samen te stellen op basis van voorkeuren. Heel geschikt om de jigsaw benadering van coöperatief leren in de praktijk te brengen. De leden van een team richten hun aandacht en werkzaamheden op een specifiek onderwerp dat zij alleen hebben. De expertise die zij daarbij ontwikkelen delen ze dan later met hun teams of met de hele groep. 11. Hoeken Hoeken is een goede werkvorm voor het zelfstandige verwerken en het gesprek. Doordat de leerlingen elkaar ontmoeten rond een overeenkomstige keuze is er een gedeelde interesse zichtbaar gemaakt. Het biedt ook kansen om andere meningen te horen en overwegingen van anderen te leren begrijpen en accepteren. 12. Binnen-Buiten kring Deze vorm kan heel geschikt zijn om te oefenen voor een toets of proefwerk. Voor het trainen van geheugen en het herhalen van het geleerde. Past goed aan het einde van een periode of een ochtend. Leerlingen leren elkaar te overhoren Teaminterview Hierbij bevragen drie teamleden het vierde lid over een vastgesteld onderwerp. Vaak zal dat om een spreekbeurt of een werkstuk gaan waaraan nog gewerkt wordt. Het doel is dan vaak het op orde krijgen van de nog te verrichten werkzaamheden en het inzicht verwerven over het geheel. 14. flitsen Een werkvorm die al bekend en veel gebruikt was in klassen maar als duo-werkvorm erg effectief kan werken bij het inoefenen en inslijpen van parate kennis en bijvoorbeeld woordrijtjes bij spelling. Elkaar bevragen, hulp vragen en helpen komen als vaardigheden aan bod. 15. Popcorn Een heel actieve enthousiasmerende werkvorm om te evalueren om af te sluiten. Iedereen is actief en betrokken. Vraagt om actief luisteren en snel anticiperen. 16. Zoek iemand die is een werkvorm die de samenwerking in tweetallen heel goed stimuleert doordat het nut van een partner hierin erg duidelijk een rol speelt.
4 Mix en Ruil De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan. De leerlingen schrijven individueel op een kaart of post it. De leraar noemt de naam van de werkvorm: Mix en Ruil. Eventueel hangt de leraar een instructiekaart voor de klas. De leerlingen staan op en schuiven hun stoel aan. De leerlingen lopen rond met een hand in de lucht (het ik-ben-beschikbaar teken). Twee leerlingen maken een duo door de vrije hand tegen elkaar te slaan in een High-Five. Een van beide zegt wat op zijn kaart staat of stelt de vraag die er op staat. De ander geeft antwoord of vraagt toelichting. De andere leerling stelt zijn vraag. De eerste geeft antwoord of vraagt toelichting. De kaarten worden geruild. De partners nemen afscheid met een High Five en bedanken elkaar. Ze gaan beide rond met een hand in de lucht op zoek naar een nieuwe partner. De stappen herhalen zich. Als de tijd om is geeft de leraar het stiltesignaal. Klas 1 t/m 6. Uitwisselen informatie. Specifiek leerstofonderdeel oefenen. Oriëntatie op nieuwe leerstof. Rekenen, taal, zaakvakken, gespreksthema s. Gerichte vragen stellen aan individuele leerling. Terug in thuisteam laten vertellen aan elkaar. Laten opschrijven wat ze geleerd hebben. Schriftelijke overhoring van de geoefende stof Groepsvormend. Sociale vaardigheden. Ontmoeten en bedanken. Luistervaardigheid. Reproduceren. Reflecteren. Mix en Ruil als groepsvormende activiteit: elke leerling krijgt een kaartje met daarop een vraag (gemaakt door de leerkracht met gebruik making van wat deze weet over de leerlingen) over bijvoorbeeld vakantie, hobby's, sport e.d. De leerlingen stellen elkaar de vragen op hun kaartje en geven elkaar antwoord. Mix en Ruil als werkvorm bij leren: de leerlingen hebben kaartjes met sommen en gaan daarmee ruilen. 4
5 Mix en Match De leraar noemt de naam van de werkvorm: Mix en Match De leraar legt de stappen uit en/of geeft een demonstratie De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan. De leraar deelt kaarten uit, De leerlingen staan op en schuiven hun stoel aan. De leerlingen lopen rond met een hand in de lucht (het ik-ben-beschikbaar teken). Twee leerlingen maken een duo door de vrije hand tegen elkaar te slaan in een High-Five. Ieder om de beurt vertelt wat er op zijn/haar kaart staat. De kaarten worden geruild. De stappen herhalen zich. Als de tijd om is geeft de leraar het stiltesignaal. De leerlingen stoppen hun kaart weg. De leerlingen zoeken nu de bijpassende kaart en maken koppels. De koppels gaan aan de kant staan. Alle koppels klaar? Dan tonen alle koppels hun kaarten en controleert de leraar. Klas 1 t/m 6. Groepsvormend. Specifiek leerstofonderdeel oefenen. Sociale vaardigheden. Rekenen, taal, zaakvakken. Ontmoeten en bedanken. Luistervaardigheid. Reproduceren. Gerichte vragen stellen aan individuele leerling. In duo s laten opschrijven. Laten opschrijven wat ze geleerd hebben. Schriftelijke overhoring van de geoefende stof 5 Mix en Match als werkvorm bij leren: er zijn kaartjes met getallen die samen een gegeven getal vormen, bijvoorbeeld 10 of 100. Er zijn combinaties van namen van landen en hoofdsteden.
6 Rondpraat De leraar noemt de naam van de werkvorm: Rondpraat De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan. De leerlingen werken in teams. De leraar geeft een onderwerp op. De leraar geeft denktijd. Met de leerlingkiezer bepaalt de leraar welke leerling mag beginnen. De leraar geeft aan hoeveel tijd per leerling. Met de klok mee krijgt elke leerling spreektijd. Als een leerling geen antwoord weet mag hij pas zeggen. Een leerling mag hetzelfde antwoord geven als een voorganger. Als de tijd om is geeft de leraar een stilteteken. De leraar vraagt enkele teams hun antwoorden te zeggen. Kleuters, klas 1 t/m 6. Uitwisselen informatie. Specifiek leerstofonderdeel oefenen. Oriëntatie op nieuwe leerstof. Rekenen, taal, zaakvakken. team vormend. Gelijke Deelname. Luistervaardigheid. Open vragen met korte antwoorden. Verschillen en overeenkomsten noemen. 6 Laten opschrijven wat ze geleerd hebben. Schriftelijke overhoring van de geoefende stof Rondpraat als teamvormende activiteit: het team praat over een idee voor een geschikte naam of een motto voor hun team, of een thema als 'wat heb je in de vakantie gedaan'. Rondpraat als werkvorm voor leren: 'welke strategie kies jij voor het oplossen van deze som?' N.B. Bij de Rondpraat op Tijd geeft de leraar aan hoeveel tijd ervoor beschikbaar is.
7 Genummerde Hoofden De leraar noemt de naam van de werkvorm: genummerde hoofden. De leraar geeft een demonstratie of geeft uitleg. De leraar stelt een vraag. De leraar geeft denktijd. Iedere leerling schrijft zijn/haar antwoord op. De leerlingen steken de koppen bij elkaar. De teams de antwoorden worden vergeleken. Ieder team kiest een team antwoord. De leraar kiest een nummer met de leerling-kiezer. Die leerling verwoord het team antwoord. Klas 4 t/m 6. Gesloten vragen. sociale vaardigheden. Team vormend. Overleggen en overeenstemmen De leraar geeft aan welke team antwoorden juist zijn en corrigeert. 7 Genummerde hoofden als werkvorm bij leren: de leerkracht stelt een vraag, bijvoorbeeld: 'Hoeveel stappen moet ik zetten op de getallenlijn tussen 0,45 en 0,61?' Of: 'Noem drie rivieren in China.'
8 Tafelrondje per tweetal De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan. De leraar noemt de naam van de werkvorm:. Eventueel hangt de leraar een instructiekaart voor de klas. De leraar stelt een vraag, geeft een onderwerp op of geeft een taak. De leraar geeft aan welke duo s samen werken: schoudermaatjes of oogmaatjes. De leraar geeft denktijd. De leraar geeft aan wie mag beginnen. De leraar geeft aan hoeveel tijd per persoon. De koppels hebben een papier en een pen die om de beurt worden gebruikt om te antwoorden. De koppels wisselen hun antwoorden uit met de andere koppels van hun team. Als de tijd om is vraagt de leraar de antwoorden voor te lezen. Klas 1 t/m 6. Specifiek leerstofonderdeel oefenen. Rekenen, taal, zaakvakken. Sociale vaardigheden. Luistervaardigheid. Denken en schrijven. 8 Gerichte vragen stellen aan individuele leerling. In duo s laten opschrijven. Laten opschrijven wat ze geleerd hebben. Schriftelijke overhoring van de geoefende stof Tafelrondje in tweetallen als werkvorm bij leren: de leerkracht vraagt: 'welke steden ken je in de provincie Gelderland?' Of als teamvormende activiteit: 'Welk lied gaan jullie samen zingen?'
9 Placemat De leraar noemt de werkvorm: Placemat. De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan: team-stem. De materiaalman pakt papier. Elke leerling van het team pakt een pen in een eigen kleur. De teambaas tekent een vierkant in het midden en schrijft daar het onderwerp in. Vanuit de hoeken van het papier worden lijnen getrokken naar de hoeken van de getekende rechthoek. Elk teamlid heeft een eigen vak. Ieder teamlid schrijft tegelijk in zijn/haar vak. Als de tijd om is leest ieder teamlid voor wat er in het eigen vak staat. Er worden vragen gesteld ter verduidelijking. Er wordt overlegd welke woorden er in het centrale rechthoek komen als teamwoorden. De teamwoorden worden opgeschreven. Als de tijd om is geeft de leraar het stiltesignaal. Van alle teams worden de teamwoorden voorgelezen. Klas 4 t/m 6. team vormend. Voorkennis activeren. Lezen en vragen stellen. Opfrissen. Ideeën genereren. Oriëntatie op nieuwe leerstof. Rekenen, taal, zaakvakken, gespreksthema s. Laat van elk team de verzamelde teamwoorden voorlezen en centraal noteren. De verzameling is dan een goed uitgangspunt voor het vervolg. 9 Placemat als teamvormende activiteit: 'schrijf alles op wat je weet over paardrijden, voetballen, Harry Potter enz.' Placemat als werkvorm bij leren: 'schrijf op wat je weet over de dieren op de boerderij.'
10 Drie stappen Interview De leraar noemt de naam van de werkvorm: driestappen interview De leraar geeft het onderwerp waarover de leerlingen elkaar gaan interviewen. De leraar legt uit hoe de werkvorm werkt. De leraar geeft denktijd. De leraar geeft aan hoeveel tijd er is en welk stemvolume. De leerlingen interviewen elkaar in tweetallen om de beurt. De teams doen een Rondpraat over de antwoorden van de duo s. Elk teamlid vertelt in de rondpraat wat hij van zijn partner heeft gehoord. Na het vertellen checkt elk teamlid of het klopt wat is verteld. Klas 4 t/m 6. Open vragen sociale vaardigheden. Team vormend. luisteroefening De leraar geeft aan welke team antwoorden juist zijn en corrigeert. Enkele teams vertellen de meest interessante antwoorden. 10 Driestappen interview als teamvormende activiteit:
11 Werkvorm Denken - delen - uitwisselen De leraar noemt de naam van de werkvorm: denken-delen - uitwisselen De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan. De leraar geeft denktijd. De leraar geeft aan welke nummers in tweetallen gaan samenwerken. De leerlingen bespreken de opdracht met elkaar. Het tweetal dat klaar is wacht op de andere twee of tot de leerkracht aangeeft dat het tijd is. De tweetallen doen verslag aan elkaar en bespreken het in het team van 4. De leerlingen bedanken elkaar aan het eind van het gesprek. Klas 4 t/m 6. Sociale oefening. Bepaalde leerstofonderdelen. Spreken en luisteren. Nieuwe leerstof. Voorkennis activeren. Inventariseren, verzamelen. Enkele leerlingen laten vertellen. Klassikaal evalueren van de gegeven antwoorden en het verloop van de tweetalgesprekken. 11 Rondpraat als teamvormende activiteit: om de beurt vertellen over persoonlijke zaken als hobby's en favoriete films, boeken.
12 Nadoen, Zelf doen, Vergelijk De leraar noemt de naam van de werkvorm: nadoen, zelf doen, leren De leraar geeft een stap voor stap instructie met bordgebruik, De leraar geeft denktijd, De leraar deelt het formulier Gedachtenkaart uit. De leraar laat de leerlingen nadoen wat de instructie was zonder het bord te kunnen raadplegen, De leerlingen vergelijken hun gedachtenkaarten en passen aan waar nodig. De tweetallen wisselen met elkaar uit in hun team. Klas 4 t/m 6. Bepaalde leerstofonderdelen. Rekenen, taal, aardrijkskunde, geschiedenis. sociale vaardigheden. Beheersing van leerstof. Procedureel leren. Informatie uitwisseling. Denkvaardigheden. Klassikaal evalueren van de gegeven antwoorden en het verloop van de activiteit. Besteed aandacht aan het gebruikte stemvolume. Het zelf oefenen van de regels voor het voltooid deelwoord, het denkschema zelf uit het hoofd opschrijven en daarna het aan een ander uitleggen. 12
13 Tweetal Coach De leraar noemt de naam van de werkvorm: Tweetal coach De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan. De leraar geeft aan welke nummers in tweetallen gaan samenwerken. De ene leerling krijgt de rol van coach, de ander van tutee. De rolverdeling wisselt na elk onderdeel of na de gestelde tijd. De tutee denkt hardop zodat de coach de gevolgde strategie kan horen. De coach verbetert, helpt en complimenteert. Daarna wisselt de rolverdeling. De leerlingen bedanken elkaar aan het eind. Klas 1 t/m 6. Bepaalde leerstofonderdelen. inoefenen Sociale oefening. Spreken en luisteren. Sociale interactie Enkele leerlingen laten vertellen. Klassikaal evalueren op basis van waarnemingen. 13
14 Tweepraat De leraar noemt de naam van de werkvorm: Tweepraat De leraar geeft een probleem of open vraag op. De leraar geeft denktijd. De leraar geeft het stemvolume aan. De leraar geeft aan welk nummer mag beginnen van de duo-partners (oog- of schoudermaatje) De leerlingen geven om de beurt een antwoord. De tweetallen wisselen met elkaar uit in hun team. Klas 1 t/m 6. Team vormend. Bepaalde leerstofonderdelen. sociale vaardigheden. Rekenen, taal, aardrijkskunde, geschiedenis. Beheersing van leerstof. Open vragen Procedureel leren Informatie uitwisseling. Denkvaardigheden. Enkele teams laten vertellen. Klassikaal evalueren van de gegeven antwoorden en het verloop van de activiteit. Besteed aandacht aan het gebruikte stemvolume. 14 Rondpraat als teamvormende activiteit:
15 Klas in de Weer De leraar noemt de naam van de werkvorm: Klas in de Weer. De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan. Eventueel hangt de leraar een instructiekaart voor de klas. De leerlingen vormen een grote kring. De leraar nummert alle leerlingen van 1 t/m 4. De leraar geeft het onderwerp op. De leraar geeft denktijd. De leerlingen vormen viertallen. Gedurende de afgesproken tijd wordt het onderwerp besproken. Als de tijd om is geeft de leraar een stilteteken. De leraar kiest met de leerlingkiezer een nummer 1 tot 4. De leerling en met het gekozen nummer wisselen van team door een of meer plaatsen op te schuiven. De teams in nieuwe samenstelling beginnen weer met hun gesprek. Als de tijd om is gaan de nummers die gewisseld waren terug naar hun oorspronkelijke team. De teams krijgen weer tijd voor gesprek. Als het leraar het teken geeft worden de gesprekken afgerond. Klas 4 t/m 6. groepsvormend. Sociale kwesties bespreken. Luisteren en overleggen. zaakvakken. Informatie delen. Actuele gebeurtenissen aan de orde stellen. 15 Gerichte vragen stellen aan individuele leerling. In teams de belangrijkste conclusies laten opschrijven. Rondpraat als teamvormende activiteit:
16 Expertteams De leraar noemt de naam van de werkvorm: Expertteams. De leraar loopt de stappen door. De leraar geeft het overkoepelende onderwerp aan. De leraar geeft aan hoeveel leestijd er is. De leraar deelt de tekst uit per leerling. De leraar maakt afspraken over het stemvolume. De leraar geeft de volgorde aan van verslag doen. De leraar geeft aan hoeveel tijd er is voor verslag doen. De leraar geeft aan hoe de hoofdpunten van elk verslag worden vastgelegd: Door schrijven op een placemat Door op een post-it te schrijven Door op een A4 blad te schrijven De leraar geeft aan hoe alle gezamenlijke bijdragen tot één verhaal worden. De leraar geeft aan dat willekeurig wordt bepaald wie verslag doet. De leraar maakt gebruik van het stilteteken. De leraar loopt rondes tijdens het werk in de teams. De teamleden bedanken elkaar voor hun bijdrages. Klas 4 t/m 6. Bepaalde leerstofonderdelen verdiepen. Rekenen, taal, aardrijkskunde, geschiedenis. Klassikaal verslag laten doen van de teams aan elkaar. Besteed aandacht aan het gebruikte stemvolume. sociale vaardigheden. Beheersing van leerstof. Procedureel leren. Informatie uitwisseling. Denkvaardigheden. 16
17 Hoeken De leraar noemt de naam van de werkvorm: Hoeken. De leraar laat de leerlingen in het midden van de ruimte op de grond zitten. De leraar legt uit dat het lezen van de blaadjes zonder praten moet gebeuren. De leerlingen gaan langs alle vier de blaadjes. Ze nemen denktijd in het midden van de ruimte. De leraar geeft het teken dat iedereen een keuze mag maken. De leerlingen komen samen bij de gekozen hoeken. De leerlingen vertellen elkaar om de beurt waarom ze deze keuze hebben gemaakt. De leraar geeft wanneer het tijd is. Klas 1 t/m 6. Groepsvormend Sociale oefening. Direct als er aanleiding voor is. Over de samenwerking terug in de klas na afloop. Rondpraat als teamvormende activiteit: 17
18 Binnen/buiten Kring De leraar noemt de naam van de werkvorm: binnen/buiten kring De leerlingen vormen tweetallen. De leerlingen gaan tegenover elkaar staan in een dubbele kring. De leraar geeft aan wie de vraag stelt en wie antwoord geeft (binnen/buiten) De leraar geeft aan hoeveel tijd er is en welk stemvolume. De leerlingen stellen vragen en geven antwoord. De partners wisselen van rol. De partners ruilen de kaarten met elkaar. De leerlingen in de binnen-kring lopen met de klok mee een plaats verder (of anders). De stappen worden herhaald. De leraar geeft aan wanneer het tijd is. Klas 4 t/m 6. Open vragen groepsvormend sociale vaardigheden. Team vormend luisteroefening 18 klassikaal evalueren. Mogelijke onderwerpen voor binnen/buitenkring naast de onderwijsinhoudelijke: Wat deed je in het weekend, vakantie, je favoriete eten, mooiste boek, film, favoriete kleur, seizoen, kleren en waarom, wie of wat zou je graag zijn? Variatie: leerlingen vragen laten opschrijven vooraf met dingen die ze willen weten van hun medeleerlingen. In plaats van gesprek kan het ook in de vorm van beweging. Laat de leerling in de binnenste kring een beweging maken die de partner in de buitenkring moet nadoen. Dan is het geschikt voor klas 1 en 2.
19 Teaminterview De leraar noemt de naam van de werkvorm: teaminterview De leraar geeft het onderwerp waarover de leerlingen elkaar gaan interviewen. De leraar legt uit hoe de werkvorm werkt. De leraar geeft denktijd. De leraar geeft aan hoeveel tijd er is en welk stemvolume. De leerlingen bepalen wie als eerste wordt geïnterviewd. De teams bepalen wie begint met vragen stellen. Elk teamlid stelt om de beurt een vraag. Na het vertellen checkt elk teamlid of het klopt wat is verteld. De tijdbewaker houdt de tijd in de gaten. De leraar geeft aan wanneer het tijd is. De rollen wisselen en de volgende ronde begint. Er wordt doorgegaan tot ieder lid aan de beurt is geweest. Klas 4 t/m 6. Open vragen sociale vaardigheden. Team vormend. luisteroefening 19 De leraar laat een of twee teams verslag doen.
20 Flitsen De leraar noemt de naam van de werkvorm: Flitsen De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan. De leraar laat de flitskaarten pakken of uitdelen. De leraar geeft aan welke nummers in tweetallen gaan samenwerken. De rolverdeling voor ronde 1 wordt bepaald. De tutor leest de vraag voor op de eerste flitskaart De tutee geeft het antwoord. Als het antwoord juist is legt de tutor de kaart opzij Als het antwoord fout is legt de tutor de kaart onderop de stapel zodat die terug komt. De tweetallen wisselen van rol. Klas 1 t/m 6. Bepaalde leerstofonderdelen. Rekenen, taal, aardrijkskunde, geschiedenis. Gesloten vragen. team vormend sociale vaardigheden. Beheersing van leerstof. 20 Enkele leerlingen laten vertellen. Klassikaal evalueren van de gegeven antwoorden en het verloop van de activiteit. Besteed aandacht aan het gebruikte stemvolume. Mogelijke onderwerpen voor
21 Popcorn De leraar noemt de naam van de werkvorm: popcorn De leraar noemt het onderwerp. De leerlingen nemen Denktijd De leraar geeft een startteken. De leerlingen staan op en iemand noemt een woord. De leerlingen gaan weer zitten. Daarna mag iemand anders een woord noemen. Er mag niet worden herhaald wat al gezegd is. Dit gaat door tot de leraar een stopteken geeft. Klas 3 t/m 6. Evalueren afronding sociale vaardigheden. Luisteroefening Klas vormend klassikaal evalueren. 21 Mogelijke onderwerpen voor binnen/buitenkring naast de onderwijsinhoudelijke: Wat deed je in het weekend, vakantie, je favoriete eten, mooiste boek, film, favoriete kleur, seizoen, kleren en waarom, wie of wat zou je graag zijn? Variatie: leerlingen vragen laten opschrijven vooraf met dingen die ze willen weten van hun medeleerlingen. In plaats van gesprek kan het ook in de vorm van beweging. Laat de leerling in de binnenste kring een beweging maken die de partner in de buitenkring moet nadoen. Dan is het geschikt voor klas 1 en 2.
22 Zoek iemand Die De leraar noemt de werkvorm: Zoek Iemand Die. De leraar geeft de opdracht en het doel. De leraar zegt hoeveel tijd er voor staat. De leraar geeft het stemvolume aan: team-stem. De leerlingen krijgen een werkblad met opdrachten. Elke opdracht begint met: 'Zoek iemand die'. De leerlingen lopen door elkaar en vinden een partner. Ze stellen elkaar om de beurt een vraag van het werkblad. Als de partner het antwoord weet mag hij/zij het zeggen. De andere schrijft het goede antwoord op. De leerling die het antwoord gaf controleert wat is opgeschreven en zet zijn/haar naam erbij. Elke leerling mag van een andere leerling maar 1 antwoord krijgen. De leerlingen bedanken elkaar en gaan op zoek naar een nieuwe partner. Klas 3 t/m 6. Opfrissen kennis Oefenen na instructie Rekenen, taal, zaakvakken. De bladen ophalen en nakijken. De bladen in een team laten controleren door te vergelijken. groepsvormend. Oefenen samenwerking. 22 Deze vorm is heel geschikt om na een instructie de oefentijd behalve individueel in samenwerking te laten plaatsvinden. Als GVA kun je persoonlijke eigenschappen of kenmerken van leerlingen op het werkblad verzamelen en dan moeten ze op zoek naar degene die dat kenmerk (hobby, favoriete kleur, eten, boek enz.) heeft. Als je de leerlingen zelf een werkblad laat maken met dingen over zichzelf kun je dat gebruiken om ze te laten zoeken naar iemand die dezelfde kenmerken heeft (mijn favoriete kleur is geel en ik zoek iemand die dat ook gekozen heeft). Als je de vorm zo doet noemen we het niet Zoek Iemand Die maar Vind Iemand Die
en een buitenkring. Voor de leerkracht Van groep 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 en 8 Stappen: Coöperatief leren
Binnen en buitenkring - onderwerp bedenken - nadenken over de organisatie Interpersoonlijk: Klasbouwer, Sociale vaardigheden oefenen en informatie uitwisselen, denkvaardigheden De kring Binnen buiten kring
Nadere informatieaugustus 2012 Kwaliteitskaart Coöperatief leren
augustus 2012 Kwaliteitskaart Coöperatief leren Coöperatief leren WEB P a g i n a [ 2 ] 1. Inleiding Samenwerken is een belangrijke vaardigheid die leerlingen nodig hebben om goed te kunnen functioneren
Nadere informatieWelke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren?
Welke coöperatieve werkvormen gaan we aanleren? w 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 1 X 2 X X 3 X X X 4 X X X X 5 X X X X X 6 X X X X X X 7 X X X X X X X 8 X X X X X X X X ö 1. D e n k e n D e
Nadere informatieStructuren. Coöperatief leren
Structuren Coöperatief leren Mix En Koppel 1. Leerlingen mixen (muziek) 2. Leerlingen zoeken een maatje, stellen een vraag die past bij de kaart. 3. Maatje antwoordt, lln. bedankt of coacht. 4. Wissel
Nadere informatieWorkshop Coöperatief leren voor beginners
Workshop Coöperatief leren voor beginners Onderwijsdag Scholengroep Holland Maandag 1 april 2019 Presentatie: Cissy van Eede Doelen voor de workshop Je hebt kennis gemaakt met: De uitgangspunten voor het
Nadere informatieDalton (samenwerking/ samenwerkend leren) en Coöperatief leren
Dalton (samenwerking/ samenwerkend leren) en Coöperatief leren Vijf basiskenmerken van coöperatief leren: 1. Positieve wederzijdse verantwoordelijkheid. De leerlingen moeten het gevoel hebben elkaar nodig
Nadere informatieCoöperatief leren Wat is coöperatief leren? Waarom is coöperatief leren belangrijk? Coöperatieve werkvormen
Coöperatief leren Wat is coöperatief leren? Coöperatief leren is een onderwijsleersituatie waarin de leerlingen in kleine groepen op een gestructureerde manier samenwerken aan een leertaak met een gezamenlijk
Nadere informatieOverzicht van de coöperatieve werkvormen per leerjaar Tweede leerjaar
Hoe maakt TALENT interactie mogelijk? In elke les van TALENT wordt coöperatief gewerkt. De leerlingen gaan samen aan de slag bij opdrachten, leggen elkaar zaken uit... Om het coöperatief leren haalbaar
Nadere informatieBIJLAGE 5 ACTIVERENDE WERKVORMEN
15 BIJLAGE 5 ACTIVERENDE WERKVORMEN De zeventien activerende werkvormen uit Coöperatief leren in het basisonderwijs (CPS: M. Förrer, B. Kenter en S. Veenman). Voor een nadere uitwerking verwijzen we naar
Nadere informatieBoekje met coöperatieve werkvormen
Coöperatief leren Boekje met coöperatieve werkvormen Coöperatief leren is een onderwijsleersituatie waarin leerlingen in kleine groepen op een gestructureerde manier samenwerken aan een leertaak met een
Nadere informatieDENKEN DELEN UITWISSELEN (5 min.)
DENKEN DELEN UITWISSELEN (5 min.) 1. De leerkracht geeft een opdracht/vraag. 2. De kinderen denken individueel (1-2 minuten) na en schrijven hun antwoord op. 3. De kinderen delen in tweetallen hun antwoord.
Nadere informatieCoöperatief leren (CLS) Volgens Dr. Spencer Kagan Verwerkt door Peter Steurs en Natascha Vansteelant
Coöperatief leren (CLS) Volgens Dr. Spencer Kagan Verwerkt door Peter Steurs en Natascha Vansteelant 7 Sleutels tot succes Sleutel 1: Didactische structuren Sleutel 2: Teams Sleutel 3: Management Sleutel
Nadere informatie1. Denken-delen-uitwisselen
Vijf basiswerkvormen voor activerend leren 1. Denken-delen-uitwisselen 2. Check-in-duo s 3. Genummerde-hoofden-tezamen 4. Experts 5. Drie-stappen-interview 1. Denken-delen-uitwisselen - De docent stelt
Nadere informatieStijgen/Dalen. Effectief rekenonderwijs
Effectief rekenonderwijs Stijgen/Dalen 1. Eén persoon stelt een gesloten vraag 2. Is het antwoord op jou van toepassing; ga je staan. Is het niet bij jou van toepassing: blijf je zitten. Kan ook met voorwerp/
Nadere informatieBAS. Samenwerkend Leren Vastgesteld mei 2009. De Overstap
BAS Samenwerkend Leren Vastgesteld mei 2009 De Overstap DE OVERSTAP BAS-project Ontwikkelingslijn: Samenwerken Ontwikkelingsveld: Coöperatief leren/tandemleren Vastgesteld: mei 2009 BAS Doel: Door middel
Nadere informatieOnderbouw, groep 1 & 2
Onderbouw, groep 1 & 2 Vooral kleutergroepen zijn gewend om spelenderwijs te leren. Veel werkvormen van coöperatief leren kunnen in spelvorm aangeboden worden. De kinderen leren daar veel van; ze zijn
Nadere informatieHOUT EN BOUW. Activerende werkvormen? De leraar doet er toe.
HOUT EN BOUW Activerende werkvormen? Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat we na 14 dagen gemiddeld slechts 10 % hebben onthouden van datgene wat we gelezen hebben en 20 % van wat we hebben gehoord.
Nadere informatieLes Dieren met een baan, thema vermaak
Les Dieren met een baan, thema vermaak Lesvoorbereidingsformulier Doelgroep: groep 6 Beginsituatie: Wat kunnen en kennen de leerlingen al m.b.t. de doelstelling? Kijk in de methode, praat met je mentor,
Nadere informatiedenken - delen - uitwisselen
denken - delen - uitwisselen Je krijgt een vraag. DenkTijd: je denkt zelf na. Je overlegt met je maatje. Je wisselt je antwoorden uit met de klas. Groep 3 t/m 8 Rollen 2 leerlingen 5 minuten Luisteren
Nadere informatie3. Samenwerkend leren
3.1 Denken-Delen-Uitwisselen doel Samen nadenken over een begrip of antwoord groepssamenstelling individueel-> tweetal ->klassikaal 1. Denken: de leerling krijgt een vraag van de leerkracht of moet een
Nadere informatieWat is Kraak kracht? Kraak kracht
Wat is? Met de kaarten van Kraak Kracht evalueert u Kraak de Klas. U gaat door middel van de vragen die op de kaarten staan in gesprek met de leerlingen over de vaardigheden die ze hebben gebruikt. U kunt
Nadere informatieDe golf spoelt op het strand. 1. golf 2. strand
Coöperatieve werkvormen voor spellingonderwijs Schud & pak : - Maak een stapel kaartjes met (werk)woorden in een ondersteunende zin De golf spoelt op het strand. 1. golf 2. strand - - Zet leerlingen in
Nadere informatieLeerlingen leren hoe ze zelf (zonder hulp van de leerkracht) conflicten constructief kunnen oplossen.
Les 12 Drie petjes Doel blok 2: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren hoe ze zelf (zonder hulp van de leerkracht) conflicten constructief kunnen oplossen. Met behulp van Aap en Tijger maken
Nadere informatieBeleidsplan coöperatief leren 2013-2019
INHOUDSOPGAVE Woord vooraf... 2 De Doelen... 2 Vijf basiskenmerken... 2 1) Positieve wederzijdse verantwoordelijkheid.... 2 2) Individuele verantwoordelijkheid.... 3 3) Directe interactie.... 3 4) Aandacht
Nadere informatieScholing 8 december. Wat kan je helpen? Wat helpt niet?
RKBS DE ARENBERG December 2015 Scholing 8 december Ja dan krijg je een lijst en denk je.uhm hier ken ik niet eens de helft van. De kunst is dan om daar kansen en mogelijkheden in te zien en niet je handdoek
Nadere informatieCoöperatief leren Verschillende werkvormen:
Coöperatief leren Verschillende werkvormen: Stijgen/Dalen: Eén persoon (bv. de leerkracht) stelt een gesloten vraag. Is het antwoord (op jou) van toepassing; ga je staan => stijgen. Is het niet (bij jou)
Nadere informatieTijdens de vergadering van
BAS: Samenwerken Coöperatief leren Versie Versie 2 opgesteld door Erik Datum 31 augustus 2015 Documenteigenaar Borging vastgesteld in het team Teamleden Initiatief planning Tijdens de vergadering van Ria
Nadere informatieSpeels oefenen. Relaties tussen vermenigvuldigsommen. Vermenigvuldigen
Speels oefenen Relaties tussen vermenigvuldigsommen Vermenigvuldigen Speels oefenen Relaties tussen vermenigvuldigsommen Auteur Els van Herpen www.fi.uu.nl/speciaalrekenen Freudenthal Instituut, Utrecht
Nadere informatieStap 1 Voorafgaand aan het bestuderen van een nieuw onderwerp vatten leerlingen in kleine groepjes samen wat ze al van het onderwerp weten.
Werkvorm 1 Stap 1 Voorafgaand aan het bestuderen van een nieuw onderwerp vatten leerlingen in kleine groepjes samen wat ze al van het onderwerp weten. Stap 2 Vervolgens formuleren ze vragen over wat ze
Nadere informatieHet coöperatief leren
Het coöperatief leren Coöperatief leren gaat uit van op samenwerking gerichte activiteiten en prestaties. De basiskenmerken komen samen in het woord: GIPS Gelijke deelname Individuele verantwoordelijkheid
Nadere informatieSpelling: de verdubbelaar
Spelling: de verdubbelaar De verdubbelaar: een spellingsregel waar veel kinderen moeite mee blijven houden. Natuurlijk kun je er achteraf extra oefeningen tegenaan gooien, maar waarom niet eens kijken
Nadere informatieHuiswerkbeleid op OBS de Zeester. augustus 2014
Huiswerkbeleid op OBS de Zeester augustus 2014 1 Inhoud: 1. Waarom geven wij huiswerk? 2. In welke groepen krijgen de kinderen huiswerk? 3. Waaruit bestaat het huiswerk in de diverse groepen? Op onze school
Nadere informatieLes 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar
Les 3 Radboud Kids: Meet the professor Voor de leraar Overzicht Doelen Leerlingen vormen een beeld bij het onderzoek van de professor Leerlingen vergroten hun woordenschat door het leren van nieuwe vaktermen
Nadere informatieOpbrengsten van CNV thema onderwijsdag 20 april 2016 Masterclass leerstrategieën door Karin Nijman & Inge Verstraete
10 werkvormen om het denken te activeren Goede metacognitieve vaardigheden worden gezien als een voorspeller van succesvol leren. Door expliciet aandacht te besteden aan denkvaardigheden, stimuleer je
Nadere informatie6. Meningsvorming. doel Kritisch denken voorbereiding op een gesprek over verschillende oplossingen/meningen/enzovoort.
6.1 Plakker parade doel Kritisch denken voorbereiding op een gesprek over verschillende oplossingen/meningen/enzovoort. wanneer begin, kern of einde les(senserie) groepssamenstelling klassikaal duur 10-20
Nadere informatiePraten over boeken in de klas Het vragenspel van Aidan Chambers
Praten over boeken in de klas Het vragenspel van idan hambers We weten pas wat we denken als we het onszelf horen zeggen. (idan hambers). Elk individu, kind en volwassene, beleeft een tekst op geheel eigen
Nadere informatieLeerlingen leren wat mediatie is: conflicten oplossen met de hulp van een derde, neutrale partij.
Les 29 Helpen Doel blok 5: Leskern: Materialen: Leerlingen leren wat mediatie is: conflicten oplossen met de hulp van een derde, neutrale partij. De leerlingen leren met behulp van een parabel het verschil
Nadere informatieKijkwijzer rekenen. Gericht kijken en ontwikkelen
Kijkwijzer rekenen Gericht kijken en ontwikkelen Leerkracht Groep School Datum Lesdoel Observant Aandachtspunten en sterke punten vorige lesobservatie: Voorbereiding 1. De leerkracht heeft de les zichtbaar
Nadere informatieHandleiding Werkvormen Vragen stellen
Handleiding Werkvormen Vragen stellen Inhoud 1. Inleiding 2. Vragen stellen 3. Werkvormen 3.1. Vragenvuurtje 3.2. Geen Ja / Geen Nee 3.3. Doorzagen 3.4. De onbekende weg 1. Inleiding Voor de dialoog is
Nadere informatie1. LEZEN Inleiding: doel en structuur Gebaren lezen
1. LEZEN Inleiding: doel en structuur De doorloopklok wordt gezet, zodat de leerlingen weten tot wanneer er wordt gewerkt. De leerkracht vertelt welke lesonderdelen aan bod zullen komen en vertelt ook
Nadere informatieChecklist groep 3 4 Doorgaande lijn Daltononderwijs
1 Hulpvraag (blokjes) Eerst je maatje om hulp vragen, dan de leerkracht Eerst je maatje om hulp vragen, dan de leerkracht Symbolen *Stoplicht. Als het stoplicht op rood staat mag je geen vragen aan de
Nadere informatieOpbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan
Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct
Nadere informatieSchooljaar 2015-2016: Spelletjes in je taal- en rekenles
Schooljaar 2015-2016: Spelletjes in je taal- en rekenles Workshop 2: Spelletjes in je rekenles 25 november 2015 14.45 17.00 uur Willeke Beuker Elselien Boekeloo Spelletjes in je taal- en rekenles 7 oktober
Nadere informatie1 De leraar creëert een veilig pedagogisch klimaat
KIJKWIJZER PEDAGOGISCH-DIDACTISCH HANDELEN IN DE KLAS School : Vakgebied : Leerkracht : Datum : Groep : Observant : 1 De leraar creëert een veilig pedagogisch klimaat (SBL competenties 1 en 2) 1.1* is
Nadere informatieEr kan pas over Coöperatief Leren gesproken worden als er gewerkt wordt volgens een aantal basisprincipes kortweg GIPS genoemd.
Op onze school werken we al nu alweer enkele jaren met Coöperatief Leren volgens Kagan & Kagan. Het is ons antwoord op de vraag vorm en inhoud te geven aan het NIEUWE LEREN. We doen dit in alle groepen
Nadere informatie- Leerlijn Leren leren - CED groep. Leerlijn Leren leren CED groep
Leerlijn Leren leren CED groep 1 1. Taakaanpak Leerlijn leren leren CED groep Groep 1 a. Luistert en kijkt naar de uitleg van een opdracht in een één op één situatie b. Wijst aan waar hij moet beginnen
Nadere informatieLeerlijn leren leren. Vakoverstijgend
PO Leerlijn leren leren Vakoverstijgend PI-7 LEERLIJN LEREN LEREN - VERSIE MAART 2009* Voor leerlingen die niet vanzelfsprekend aan het leren gaan. De leerlingen leren belangstelling hebben voor de wereld
Nadere informatie0. LESVOORBEREIDING. Bij kennis verwerven en integreren
LESMODEL DIRECTE INSTRUCTIE Gebaseerd op: Ebbens e.a., Effectief leren in de les; R.J. Marzano, W. Miedema, Leren in vijf dimensies. Zie ook: www.histopia.nl docenten lesmodel (Bas van der Meijden). 0.
Nadere informatieActieplan coöperatieve werkvormen.
Planning Actieplan coöperatieve werkvormen. Planperiode Schooljaar 2016-2017 Versie 1 Datum 7-9- 2016 1. Algemene gegevens Opdrachtgever Bert Hardeman Organisatie- of resultaatgebied Visie en beleidsvorming
Nadere informatie5. Klassen-of groepsgesprek
5.1 Beurten verdelen: Rondje doel Iedereen aan het woord laten over een onderwerp tijdens een gesprek wanneer n.v.t. groepssamenstelling klassikaal, groepjes duur 30 minuten voorbereiding: - Tijdens een
Nadere informatieHoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2
Hoe een training in metacognitieve vaardigheden leerlingen en docenten helpt! Bijeenkomst 2 Rodica Ernst-Militaru R.Ernst@udenscollege.nl Plonie Nijhof nyh@hermannwesselinkcollege.nl Deze bijeenkomst 14:00-15:15
Nadere informatieInleiding 8 DEEL Les 1 - ik ben, jij bent 14 A1 - Ik kan het werkwoord zijn goed gebruiken. Ik kan vertellen wie ik ben en waar ik ben.
INHOUD Inleiding 8 DEEL 1 13 Les 1 - ik ben, jij bent 14 A1 - Ik kan het werkwoord zijn goed gebruiken. Ik kan vertellen wie ik ben en waar ik ben. Les 2 - Wie is het? 19 A1 - Ik kan de persoonsnamen gebruiken.
Nadere informatieDoel Het doel van deze procedure is het structureel inpassen van het tandemleren in onze schoolorganisatie.
Ontwikkelingslijn: Coöperatief leren / Samenwerken Ontwikkelingsveld 2: Tandemleren Eigenaren: Bob Bouma en Karina de Vries Doel Het doel van deze procedure is het structureel inpassen van het tandemleren
Nadere informatie3. Delen oefenen: De groepjes van 2 verzinnen een eigen melodie en noteren deze op de melodiekaartjes. Ze oefenen dit op hun instrument.
spel melodie grafisch notatie Groep Groep 5/6 en 7/8 afhankelijk van niveau Eindproduct De kinderen maken in groepjes van 2 x 2 een samenspel van hun eigen melodieimprovisatie Onderdeel O Zingen X Muziek
Nadere informatieInhoud. Onderwijskatern HSL 2012-2013 HSL. 7 december 2012. Nummer 4, december 2012. Onderwijskatern. Inhoud van dit onderwijskatern:
2012-2013 HSL Onderwijskatern 7 december 2012 Inhoud Inhoud van dit onderwijskatern: Doen ze nu alweer een spelletje? Meeliften Teams SCL geïntegreerd binnen alle vakken. Doorkijkje groep 8 en groep 3.
Nadere informatieNederlands in Uitvoering
Nederlands in Uitvoering Leerjaar 1 Sport & spel Een mondelinge instructie begrijpen Algemene modulegegevens Leerjaar: 1 Taaltaak: Een mondelinge instructie begrijpen Thema: Sport & spel Leerstijlvariant:
Nadere informatieLeerdoel: De leerlingen oefenen met herkennen van symmetrie van verschillende vormen.
Meetkunde Symmetrie Leerjaar 5 Tijdsduur: Voorbereiding: 10 minuten Uitvoering: 15 minuten Leerdoel: De leerlingen oefenen met herkennen van symmetrie van verschillende vormen. Benodigdheden: Kopieerblad
Nadere informatieTaalgerichte les Formules
Taalgerichte les Formules Doel: Activeren en peilen van kennis over pijlentaal en pijlenkettingen. Lesopzet: De les bestaat uit drie fasen 1. match tussen pijl en formule 2. match tussen verhaal en pijlenketting
Nadere informatieSooo! Sooo! viral! viral! toch? toch? In 7 stappen debatteren in de klas over media
Sooo! Sooo! Die post Die post over onze over onze leraar gaat leraar gaat viral! viral! Dan moet Dan moet het wel het wel waar zijn, waar zijn, toch? toch? In 7 stappen debatteren in de klas over media
Nadere informatieMINUTEN BEWEGEN. Onderwijs Maak Je Samen. www.5minutenspelletjes.nl
MINUTEN BEWEGEN www.5minutenspelletjes.nl 12 Jongleren met ballonnen Benodigdheden een aantal ballonnen 1-2 3-4 Je kunt deze activiteit klassikaal doen, of in jes. Ga in een kring staan en gooi een aantal
Nadere informatieLes 17 Zo zeg je dat (niet)
Blok 3 We hebben oor voor elkaar les 17 Les 17 Zo zeg je dat (niet) Doel blok 3: Leskern: Woordenschat: Materialen: Leerlingen leren belangrijke communicatieve vaardigheden, zoals verplaatsen in het gezichtspunt
Nadere informatieGroep 8 Basisles: Verschil in energiebronnen
Leerkrachtinformatie Deze basisles kunt u op verschillende manieren organiseren: A. Klassikaal (35 minuten) U verzorgt en begeleidt de les. U gebruikt hierbij deze Leerkrachtinformatie en het Werkblad
Nadere informatieGroep 8 Les 2: Kritisch denken over onze regels AANGEPASTE LES
Groep 8 Les 2: Kritisch denken over onze regels AANGEPASTE LES Doel blok 1: Leskern: Woordenschat: Materialen: Groepsvorming en een positief sociaal klimaat. Leerlingen voelen zich mede verantwoordelijk
Nadere informatieSchooljaar : Leerlijn Coöperatieve werkvormen binnen groepsplannen
Schooljaar 2014-2015: Leerlijn Coöperatieve werkvormen binnen groepsplannen Workshop 1: Achtergrond en klassenmanagement 8 oktober 2014 13.30 16.00 uur Willeke Beuker Elselien Boekeloo Mia O Niel De Leerlijn
Nadere informatieKorte of lange opdrachten die gericht zijn op beheersing van de stof.
Samenwerkend leren bij taakgericht werken 1 Samenwerkingsstructuren Check in duo's Elke leerling werkt eerst individueel aan de opdracht. Daarna vergelijkt elke leerling zijn eigen antwoorden met die van
Nadere informatieDe vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën:
> Categorieën De vragen sluiten aan bij de belevingswereld van de leerlingen en zijn onderverdeeld in de volgende vijftien categorieën: 1 > Poten, vleugels, vinnen 2 > Leren en werken 3 > Aarde, water,
Nadere informatieCONCEPT TOOL ONTWERPEN IN BEELD VOOR EIGEN GEBRUIK
1 Leerdoelen verhelderen 1A Hoe ziet de vaardigheid eruit? Neem een vaardigheid die in komende project of les belangrijk gaat zijn. Schrijf de vaardigheid op een groot vel en verdeel de rest van het vel
Nadere informatieVOLLEDIGE INSTRUCTIES LEESVAARDIGHEID
VOLLEDIGE INSTRUCTIES LEESVAARDIGHEID Maak een mindmap of schema van een tekst ga je dan doen? Naar aanleiding van een titel, ondertitel, plaatjes en of de bron van de tekst ga je eerst individueel (en
Nadere informatieBlauwe stenen leer je zo
Handleiding groep 3-8 Blauwe stenen leer je zo Wijzers Jeelo heeft gele wijzers om samen met leerlingen te verkennen hoe je een steen van Jeelo leert. Voor groep 3-4 wijzer 2009 Zo leer je blauwe stenen
Nadere informatieMeningsvorming: jij en vluchtelingen
Meningsvorming: jij en vluchtelingen Korte omschrijving Het kan uw leerlingen bijna niet ontgaan zijn dat de Europese Unie te maken heeft met een grote stroom vluchtelingen. Sinds een paar maanden is dit
Nadere informatieOPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID
OPDRACHTEN BIJ THEMA 11 BELEID Beleid is alleen nodig als je iets gaat veranderen. INLEIDING Het beleid van een organisatie bepaalt hoe je moet werken en wat de bestuurders belangrijk vinden. Dat beleid
Nadere informatiePLG Leerkrachten. 8 december PLG Leerkrachten (2) Agenda
PLG Leerkrachten (2) PLG Leerkrachten 8 december 2010 vs 1.0 100422 Agenda 1. Introductie 1.1: Programma en doelen schooljaar 2010-2011 1.2: Terugblik PLG 1 en huiswerk 1.3: Doelen vandaag 1.4: De verbinding
Nadere informatiedatum: aantal leerlingen: 31 tijd:9:00/10:00 groep: 6&7
Lesvoorbereiding Zakelijke gegevens naam student: Betül Günes stageschool: Het Loo Iselinge klas: VR2B mentor/mentri: Juliët Hageman datum: 12-5-2016 aantal leerlingen: 31 tijd:9:00/10:00 groep: 6&7 Inhoudelijke
Nadere informatieWIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK
WIJ BESLISSEN MEE: KINDEREN EN INSPRAAK VOORBESPREKING Een kinderreglement Kinderen laten nadenken over de rechten van het kind. Verzamel samen met de kinderen materiaal uit de media waarin kinderen betrokken
Nadere informatieSpreekopdrachten thema 1 Voorstellen
Spreekopdrachten thema 1 Voorstellen Opdracht 1 bij 1.2 * Doe de opdracht met de groep. Uitleg voor de docent: De cursisten lopen door elkaar door het lokaal. Laat de cursisten elkaar in tweetallen begroeten,
Nadere informatieHuiswerk Spreekbeurten Werkstukken
Huiswerk Spreekbeurten Werkstukken - 2 - Weer huiswerk? Nee, deze keer geen huiswerk, maar een boekje óver huiswerk! Wij (de meesters en juffrouws) horen jullie wel eens mopperen als je huiswerk opkrijgt.
Nadere informatieVijf minuten actief met kleuters. Joyce van den Boogaard 3 februari 2016
Vijf minuten actief met kleuters Joyce van den Boogaard 3 februari 2016 5 minuten... Doel Na deze workshop: Heb je geleerd hoe je korte beweegactiviteiten kunt toepassen bij groep 1 en 2. Weet je hoe je
Nadere informatieDuo s / Wandel Wissel Uit (variant)
werkwaaier Duo s / Wandel Wissel Uit (variant) Leerlingen oefenen in tweetallen een gesprekje. Zij krijgen daarvoor een x-aantal minuten. Daarna kiezen de leerlingen een leerling uit een andere rij of
Nadere informatieThema: de mosasaurus. Handleiding en opgaven niveau A2. Opgave 1: Samen
Handleiding en opgaven niveau A2 Thema: de mosasaurus Benodigd materiaal - Voor alle leerlingen een exemplaar van Opgavenblad A2 (zie pagina 6) - Voor alle leerlingen drie exemplaren van Werkblad Stappenplan
Nadere informatiePC Daltonbasisschool Het Drieluik. Samenwerken
PC Daltonbasisschool Het Drieluik Samenwerken Samenwerken binnen het Daltononderwijs In opdracht van: PC Daltonbasisschool Het Drieluik Samengesteld door Daltoncoördinator: Monique van der Hoeven Vormgeving
Nadere informatieZelfstandige leerhouding 3 Begeleid zelfstandig leren
Zelfstandige leerhouding 3 Begeleid zelfstandig leren In dit schema is weergegeven in welke groep een bepaalde leerfunctie aan de orde komt. Er is een doorgaande lijn. 1 2 3 4 5 6 7 8 Kiezen x x x x x
Nadere informatieINTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES
INTERACTIEVE WERKVORMEN IN DE WISKUNDELES WAAROM DEZE BIJSCHOLING? DE LEERDRIEHOEK Luisteren 5 tot 8% Lezen 11% Zien / horen (avm) 22% Leerkracht: docent Leerkracht: mediator Zien / horen (demo) 32% Erover
Nadere informatieD.1 Motiveren en inspireren van leerlingen
DIDACTISCHE BEKWAAMHEID D.1 Motiveren en inspireren van leerlingen Resultaat De leraar motiveert leerlingen om actief aan de slag te gaan. De leraar maakt doel en verwachting van de les duidelijk zorgt
Nadere informatieSta in je recht. Lessen over (kinder)rechten voor PO
Sta in je recht Lessen over (kinder)rechten voor Speed-date Wij hebben een rechtsysteem waar iedereen zich aan moet houden. Maar welke rechten zijn dat dan? Welke ken je en welke rechten lijken jou vanzelfsprekend?
Nadere informatieVoorbeeld lesbrief. Van je fouten leer je het meest! Lesduur 25 minuten
Voorbeeld lesbrief Van je fouten leer je het meest! Lesduur 25 minuten Voorbereiding De eerste klas heeft de opdracht gekregen om voor deze les een gemaakte toets van > mee te nemen. Deze toets
Nadere informatieDe ontwikkelde materialen per unit.
Handleiding. Dit is de handleiding voor het remediërende programma voor de leeszwakke leerling bij het vak Engels. De hulpmiddelen zijn ontwikkeld voor leerlingen die bij de toetsen technisch lezen uitvallen
Nadere informatieZo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren
Zo verstuurt u een WhatsApp! Opdracht: Analyseren, evalueren 1. Inleiding Een mobiele telefoon; niet meer weg te denken uit de broekzak van elke scholier. In deze opdracht kijken de leerlingen naar een
Nadere informatieRV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164
R.K. Basisschool De Vlinder RV 07 R.K. Basisschool de Vlinder groep 8 Stockholm 3 / 8 3124 SG Schiedam Tel.: 010-4717036 / 010-2470164 GOEDE STUDIEGEWOONTEN Bij goed studeren (leren) of huiswerk maken
Nadere informatieInstapmodule Niveau AA
Instapmodule Niveau AA Instapmodule ter voorbereiding op Nieuwsrekenen in het S(B)O: Geleid probleemoplossen augustus 2012 www. nieuwsrekenen.nl Inhoudsopgave Gebruikswijzer... 3 Deel 1: Samen... 4 Deel
Nadere informatieleerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen
leerlingbrochure nld Door: Jolanthe Jansen Dit is een brochure, gemaakt voor leerlingen met NLD. Naast deze brochure is er ook: - een brochure met informatie voor ouders van kinderen met NLD en - een brochure
Nadere informatie1 Uit de map: Probleemoplossen in interactie
Titel Genoeg ruimte? 1 Groep/niveau Groep 6/7 Leerstofaspecten Versterken van het begrip oppervlakte De vierkante meter als oppervlakte-eenheid Benodigdheden Per tweetal: een stuk papier of plastic van
Nadere informatieDe Huiswerkgids beschrijft de doorgaande lijn van het huiswerk dat we geven en de aanbevolen aanpak.
De Huiswerkgids beschrijft de doorgaande lijn van het huiswerk dat we geven en de aanbevolen aanpak. 2 juli 2014 KBS De Hoeksteen 11QH Olmendreef 100 3137 CR Vlaardingen Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Hoe maak
Nadere informatieontdekken de kinderen hoe een regenboog ontstaat en maken daarbij aantekeningen.
3. De regenboog! Tijdens deze activiteit: ontdekken de kinderen hoe een regenboog ontstaat en maken daarbij aantekeningen. Inrichting speelleeromgeving De activiteit start in de grote kring bij het digibord
Nadere informatieBegeleide interne stage
Ik, leren en werken Begeleide interne stage Deel 2 Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Marian van der Meijs Inhoudelijke redactie: Titel: Ik, leren
Nadere informatielezen Kinderboekenweektip 2013
veilig leren lezen Kinderboekenweektip 2013 Auteur: Josée Warnaar De Kinderboekenweek 2013 heeft als thema: Klaar voor de start. Sport, ballet, streetdance: het gaat om veel bewegen, want bewegen is gezond.
Nadere informatieVoorbeeld actiepunten Aandachtspunt = bevorderen van interactie tussen kinderen tijdens de evaluatie van de les
1 Lesschemaformulier (LSF) Handleiding versie 2009-2010 / Pedagogogische Hogeschool De Kempel Helmond Kop Op ieder lesschemaformulier noteer je jouw voor- en achternaam en de jaargroep op de Kempel. Je
Nadere informatieHuiswerkbeleid. 1 februari. Document bevat beschrijving over het beleid op huiswerk.
Huiswerkbeleid 1 februari 2016 Document bevat beschrijving over het beleid op huiswerk. Inleiding Tijdens oudergesprekken, ouderavonden en gesprekken tussen leerkrachten komt regelmatig de vraag naar voren
Nadere informatieBeleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013
Document leerlingenraad Beleidsplan Leerlingenraad o.b.s. de Schuthoek 2012-2013 Inhoud: 1. wat verstaan we onder een leerlingenraad? 2. opzet en organisatie van een leerlingenraad a. samenstelling van
Nadere informatieTafelplan 2015-2016. Werkwijze voor het aanleren en automatiseren van de keertafels (en de deeltafels). in groep 4, 5 en 6.
Tafelplan 2015-2016 Werkwijze voor het aanleren en automatiseren van de keertafels (en de deeltafels). in groep 4, 5 en 6. 1 Groep 4 Doelen eind groep 4: - De kinderen hebben de tafel van 1, 10, 2, 4,
Nadere informatie