Vlaams Forum Verkeersveiligheid VERSLAG 42 STE BIJEENKOMST PLENAIRE VERGADERING - 27 MAART 2015

Transcriptie

1 Vlaams Forum Verkeersveiligheid VERSLAG 42 STE BIJEENKOMST PLENAIRE VERGADERING - 27 MAART 2015 Aanwezig: Erik Asselman, Wout Baert, Wim Billiet, Jean-Pierre Blocken, Hilde Bruynseels, Nele Claessens, Roel De Cleen, Barbara De Clerck, Werner De Dobbeleer, Isabel De Maegt, Kirsten De Mulder, Lodewijk De Witte, Stijn Dhondt, Hannah Gevers, Luc Henau, Karel Hofman, Dirk Lauwers, Nina Nuyttens, Jan Pauwels, Geert Popelier, Greta Remy, Stijn Roovers, Annelies Schoeters, Jacques Spreutels, Fons Uyttenhove, Kim Vandevelde, Wouter Van den Berghe, Marleen Van der Velden, Ignace Van Overbeke, Frank Van Thillo, An Volckaert, Rudi Wagelmans, Herman Willemse Verontschuldigd: Katrijn Braeckman, Dirk Bruynincx, Johan Chiers, Els Cools, Michel Cornelis, Nathalie Cornelis, Elin Cosemans, Bob D'hoedt, Stijn Daniels, Katia De Geyter, Erwin Debruyne, Eef Delhaye, Carine Dossche, Delphine Eeckhout, Anneliese Heeren, Elke Hermans, Michael Jonniaux, Paul Kenis, Eddy Klynen, Yves Mannaerts, Willy Miermans, Marc Nuyttemans, Ellen Reyniers, Koen Ricour, Frank Rooses, Veerle Schoutteet, Jan Soenen, Koen Van Wonterghem, Gerdine Westland, Peter Wiels AGENDA 1. Goedkeuring verslag vorige vergadering Lodewijk De Witte (voorzitter VFV) 2. Voorstelling verkeersveiligheidsbarometer 2014 Annelies Schoeters (BIVV) 3. Bespreking beleidsadvies lichte gemotoriseerde tweewielers Werner De Dobbeleer (VSV) 4. Stand van zaken werkgroepen lokale politiezones en rijopleiding Stijn Dhondt en Hilde Bruynseels (VSV) 5. Varia Verslag: Stijn Dhondt 1. GOEDKEURING VERSLAG VORIGE VERGADERING Er staat kleine fout in de vermelding van de data van de volgende vergaderingen. Dit wordt aangepast in het verslag. 2. VOORSTELLING VERKEERSVEILIGHEIDSBAROMETER 2014 Annelies Schoeters (BIVV) stelt de verkeersveiligheidsbarometer 2014 voor (zie presentatie in bijlage). De verkeersveiligheidsbarometer is een quick indicator (voorlopige cijfers) op basis van politiegegevens. 1

2 In 2014 kende Vlaanderen een stagnatie in het aantal letselongevallen. Bij het aantal doden ter plaatse is er na de stagnatie van de voorbije jaren opnieuw een stijging te zien. Op basis van deze cijfers wordt het totale aantal verkeersdoden in 2014 geschat op 400. De doelstelling van 2015 om dit te reduceren tot 250 is hiermee zeer ver verwijderd. De cijfers voor België tonen een stagnatie aan in het aantal letselongevallen, maar een lichte daling (-12) in het aantal doden ter plaatse (nu 715). Dit betekent dat er in de andere gewesten wel degelijk een daling was in het aantal doden ter plaatse. De doelstelling van Staten-Generaal om in 2015 het aantal doden te reduceren tot 630 blijft hiermee haalbaar. In het verleden waren er reeds jaren (2008, 2010, 2012) met een sterke daling. Indien we voor België een dergelijke daling in 2015 kunnen herhalen, is het mogelijk de doelstelling te halen. We zien een sterke stijging in het aantal letselongevallen bij fietsers in het Vlaams gewest (8,3%). Dit cijfer evenaart bijna het record van Bij de doden ter plaatse is er een stijging van het aantal bij auto-inzittenden en vrachtwagens. Motorrijders en lichte vrachtwagens lieten wel een daling optekenen. Opvallend is het grote contrast tussen de verschillende trimesters van In de eerste helft van het jaar lagen de aantallen per maand allemaal hoger dan in 2013, terwijl in de tweede helft van het jaar het aantal slachtoffers per maand steeds lager lag dan het jaar voordien. De eerste helft van het jaar is daardoor zeer atypisch. Een mogelijke verklaring kan worden gevonden in de gunstige weeromstandigheden waardoor er meer fietsers op de weg waren. Het Forum had volgende opmerkingen : - Kunnen er al details worden gegeven naar de evolutie bibeko/bubeko? Op basis van deze cijfers is dit nog niet mogelijk. Ook voor specifieke weggebruikers is het nog niet mogelijk om uitspraken te doen over mogelijke patronen. Dit zal pas vanaf juli/augustus mogelijk zijn, wanneer de definitieve ongevallencijfers zijn gepubliceerd door de FOD Economie. - Zijn er steden en/of gemeenten die geen verkeersdoden telden in 2014 of zelfs over drie jaar (zogenaamde zero-fatality cities)? Deze cijfers worden later gepubliceerd door het BIVV. - De verkeersveiligheidsbarometer is een quick indicator, maar eigenlijk moeten we verder kijken dan eenjarige tendensen. Zo dalen de cijfers van het aantal fietsongevallen al vele jaren niet. Voor de Fietsersbond is de slechte kwaliteit van de infrastructuur hier de hoofdoorzaak. Voor gemotoriseerde weggebruikers zijn we er wel in geslaagd de cijfers te doen dalen. Dit hangt nauw samen met de massale investeringen in de infrastructuur voor gemotoriseerd vervoer. Een dergelijke investering in de fietsinfrastructuur is dus hoogstnoodzakelijk. Naast infrastructuur herhaalt de Fietsersbond ook haar pleidooi voor een duidelijk wetgevend kader, bijv. voor intelligente snelheidsadaptatie (ISA). De voorzitter beaamt dat er te weinig rond snelheid wordt gedaan. Het niveau van de snelheidscontroles moet naar een hoger niveau getild worden. Dit zal dan ook één van de onderdelen zijn van het beleid van de minister: op welke manier wil hij de middelen verdelen naar de lokale politiezones? - Veel ongevallen bij fietsers zijn te wijten aan het niet verlenen van voorrang. Hoe we daar een gepast antwoord kunnen op formuleren, is een moeilijke discussie. Wat betreft voorrangsregeling en verkeerslichtenregelingen zijn wel innovatieve oplossingen mogelijk, zoals groenfase voor alle fietsers of fietsers eerder groen geven dan motorvoertuigen. Deze oplossingen kunnen worden meegegeven aan de wegbeheerders. - Kan de stijging bij fietsers te wijten zijn aan een betere registratie van fietsongevallen? Voor doden kunnen we er vanuit gaan dat de registratie altijd voldoende was. Voor letselongevallen is dit moeilijk in te schatten. 2

3 We weten wel dat het aantal letselongevallen bij fietsers moet vermenigvuldigd worden met 5 om tot een inschatting te komen van het werkelijk aantal. - Het Forum beaamt dat er een structureel probleem is met onze verkeersveiligheid. We moeten ons de vraag stellen wat we hiermee gaan doen. De voorzitter geeft aan dat we er nu vooral moeten voor zorgen dat de aanbevelingen van de Vlaamse Conferentie Regionalisering Verkeersveiligheid worden opgevolgd, naast verder onderzoek naar de achterliggende oorzaken. De voorzitter geeft aan werk te willen maken van een stand van zaken van de aanbevelingen. Dit kan dan tijdens de volgende vergadering worden toegelicht. 3. BESPREKING BELEIDSADVIES LICHTE GEMOTORISEERDE TWEEWIELERS Werner De Dobbeleer (VSV) geeft aan de hand van een presentatie en discussienota (in bijlage) een stand van zaken weer in verband met juridische statuut van lichte gemotoriseerde tweewielers. Momenteel zijn in de handel naast de klassieke elektrische fiets diverse nieuwe types van lichte gemotoriseerde tweewielers met trapondersteuning verkrijgbaar, elk met specifieke eigenschappen en maximumsnelheden. Daarbij is er een groeiende discussie over de veiligheids-, mobiliteits- en gezondheidsaspecten van deze nieuwe voertuigen, en de plaats die ze in de verkeersreglementering en het mobiliteitsbeleid dienen te krijgen. In deze discussienota maken we een overzicht van het statuut dat lichte gemotoriseerde tweewielers krijgen volgens een nieuwe Europese verordening (168/2013/EU) die op 1 januari 2016 in voege treedt en die het markttoezicht op twee- of driewielige voertuigen en vierwielers regelt. De nieuwe verordening vervangt de huidige Europese richtlijn 2002/24/EG. De klassieke elektrische fietsen vallen buiten de nieuwe regelgeving, maar worden in deze nota toch vermeld om de vergelijking met de andere types mogelijk te maken. De bedoeling van de nota en de discussie binnen de werkgroep is een gedragen beleidsadvies te formuleren inzake de plaats die de diverse nieuwe types lichte gemotoriseerde tweewielers op grond van de nieuwe Europese verordening dienen te krijgen in de Wegcode, en de rechten en plichten die daaruit voortvloeien (plaats op de weg, toelating of verbod bepaalde wegen te gebruiken, gebruik van beschermende uitrusting ). Daarbij ligt de focus zowel op verkeersveiligheid als mobiliteit. De nieuwe Europese verordening 168/2013/EU treedt in voege op 1 januari 2016 en vervangt de huidige Richtlijn 2002/24/EG. Zij regelt de goedkeuring van en het markttoezicht op twee- of driewielige voertuigen en vierwielers. Deze verordening is, net zoals Richtlijn 2002/24/EG, niet van toepassing op fietsen met trapondersteuning, voorzien van een elektrische hulpmotor met een nominaal continu vermogen van ten hoogste 250 W waarvan de aandrijfkracht wordt onderbroken wanneer de bestuurder ophoudt met trappen en anders geleidelijk vermindert en ten slotte wordt onderbroken voordat het voertuig een snelheid van 25 km/h bereikt. Nieuw in de verordening ten opzichte van de huidige richtlijn is de toevoeging van een nieuwe subcategorie (L1e-A), gemotoriseerde rijwielen (twee-, drie- of vierwielig). Deze vallen binnen het toepassingsgebied van de verordening omdat hun nominaal continu maximumvermogen of netto-maximumvermogen groter is dan 250 W, met een maximum van 1000 W. De trapondersteuning wordt onderbroken voordat het voertuig een snelheid van 25 km/h bereikt. Lichte gemotoriseerde tweewielers die niet voldoen aan de bepalingen van de gemotoriseerde rijwielen (L1e- A), worden beschouwd als tweewielige bromfietsen (subcategorie L1e-B). 3

4 Het Forum geeft volgende opmerkingen: - Voor de Fietsersbond ligt het werkelijke criterium in deze discussie in het al dan niet hebben van trapondersteuning. Wanneer een fiets zelfstandig kan rijden (dus zonder trapondersteuning), is het geen fiets meer. De Fietsersbond vraagt dan ook dit criterium mee in acht te nemen tijdens de verdere discussie. - Er bestaat een groot draagvlak om te streven naar een categorisering en wetgeving die niet ontmoedigend werkt. Deze fietsen bieden een groot potentieel naar mobiliteit en er moet dus over gewaakt worden dat de regelgeving betreffende rijbewijs, helm, kenteken geen drempel vormt om gebruik te willen maken van deze tweewielers. - Wat betreft de specifieke aanbevelingen, werden volgende opmerkingen geformuleerd: 1. Nieuwe Europese verordening 168/2013/EU zo snel mogelijk omzetten naar Belgische wetgeving - De FOD Mobiliteit kan geen garantie bieden dat 1/1/2016 haalbaar is, maar het Forum schaart zich achter deze aanbeveling. 2. Definities van lichte gemotoriseerde tweewielers van categorieën L1e-A en L1e-B overnemen. - De FOD Mobiliteit is hiermee akkoord. Idealiter gaan aanbeveling 1 en 2 in tijd samen. 3. Geen bijkomende subcategorieën lichte gemotoriseerde tweewielers creëren. - Er kan hierover geen consensus worden gevonden. 4. Bij de geplande regularisering van bromfietsen A en B zoveel mogelijk voertuigcategorieën vatten en de niet-gehomologeerde en niet-ingeschreven lichte gemotoriseerde tweewielers van categorieën L1e-A en L1e-B die nu reeds verkocht zijn, daarin mee opnemen. - Dit zou in principe niet mogelijk zijn, aangezien niet-gehomologeerde lichte gemotoriseerde tweewielers geen Certificate of Conformity kunnen voorleggen en op die manier dus niet kunnen geregulariseerd worden. 5. De kentekenplaat die vanaf 1 januari 2016 op de lichte gemotoriseerde tweewielers dient te worden gemonteerd, aanpassen aan het voertuigtype en zo nodig een ander formaat gebruiken dan de klassieke bromfietsplaat. - Er heerst onduidelijkheid over de verplichting van een kenteken, die samengaat met de inschrijvingsplicht. Dit wordt verder uitgeklaard. 6. Regelgeving inzake helmplicht - Er zijn op de markt nog geen fietshelmen die voldoen aan de hoogste norm, dus de facto zou dit betekenen dat een bromfietshelm zou worden voorgeschreven. - Er kan tijdens het Forum geen consensus bereikt worden in verband met de helmplicht, er bestaat wel een groot draagvlak voor: - L1e-A: geen helmplicht, wel sterk aanmoedigen - L1e-B met trapondersteuning: fietshelmplicht - L1e-B zonder trapondersteuning: gelijkgesteld aan bromfiets klasse B (motorhelmplicht) De suggesties van het Forum worden meegenomen in een nieuw voorstel. Dit voorstel wordt opnieuw bezorgd aan het Forum en besproken in een tussentijds overleg op dinsdag 12 mei om 14.00u. (VSV - Stationsstraat 110 Mechelen). 4

5 4. STAND VAN ZAKEN WERKGROEPEN LOKALE POLITIEZONES EN RIJOPLEIDING Stijn Dhondt en Hilde Bruynseels (VSV) geven een toelichting over respectievelijke de werkgroepen Lokale Politiezones en Rijopleiding (zie presentatie in bijlage). Het Vlaams Gewest en de VSV mogen toetreden bij het Netwerk Verkeerscoördinatoren dat wordt gecoördineerd door het BIVV. Hierdoor is het minder opportuun om twee gelijkaardige fora naast elkaar te laten bestaan. De bijeenkomsten van de werkgroep Lokale Politiezones worden daarom voorlopig geschorst. In tussentijd wordt de werking van het Netwerk Verkeerscoördinatoren geëvalueerd. Minister Ben Weyts heeft al verscheidene keren laten blijken werk te willen maken van een verbeterde rijopleiding. De werkgroep Rijopleiding buigt zich over de invulling van het curriculum binnen een vernieuwde rijopleiding. Het curriculum wordt meegestuurd in bijlage. Het Forum heeft geen verdere opmerkingen. 5. VARIA Geen Volgende bijeenkomsten plenaire vergadering - Dinsdag 16 juni (14.00u) - Maandag 28 september (14.00u) - Dinsdag 8 december (10.00u) Locatie : ELLIPSGEBOUW, Koning Albert II-laan 35 te 1030 Brussel (zaal ). 5