gratis meepakken! Ook jij moet de broekriem aanhalen!

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "gratis meepakken! Ook jij moet de broekriem aanhalen!"

Transcriptie

1 10 gratis meepakken! 17e jaargang 23 mei 2012 redactioneel onafhankelijk magazine van de Hanzehogeschool Groningen Foto: Pepijn van den Broeke Ook jij moet de broekriem aanhalen!

2 Studenten Energie & ICT sleutelen aan slimme koelkast Een ijskast voor de tropen Drie studenten van de minor Energie & ICT werken twintig weken aan een koelkast die 36 uur zonder (zonne-)energie kan. De slimme koelkast kan soelaas bieden in gebieden waar hulpverleners zitten te springen om gekoelde medicijnen. De tafels waaraan ze zitten, nemen zowat het hele kamertje in het gaslab van de KEMA aan de Energieweg in beslag. Johan Rumpf, Manfred Oort en Marcel Castellani hebben hun laptops voor zich liggen. Marcel, derdejaars Mechatronica, tovert de ene na de andere grafiek op het scherm. Het zijn de resultaten van de temperatuurmetingen van de afgelopen weken. Eén lijn laat bijna geen uitslagen zien, hij loopt vrijwel horizontaal op twintig graden Celsius. Dat is de omgevingstemperatuur in de testruimte, een paar meter verderop. De andere lijnen lopen in pieken en dalen, ze geven de temperatuur ín de koelkasten aan. Gewoon huis-, tuin- en keukenwitgoed is het, Liebherr, Zanussi, Elektrolux en zo meer. Manfred, die net als Marcel Mechatronica studeert: Ik wist wel dat de temperatuur achterin de koelkast het laagst is, maar min-twintig dat verbaasde me toch. Johan, vierdejaars Elektrotechniek, geeft meteen een huishoudelijke tip: Achterin, dat is de ideale plek om je biertjes te koelen. De koelkast die de jonge onderzoekers in juni presenteren, is minder geschikt voor snelle bierkoeling. Dát wordt namelijk een koelkast waarin de temperatuur zal schommelen tussen de twee en zeven graden. Marcel: Simpel gesteld: we gaan de temperatuurpieken en -dalen in de kast afvlakken. Hij zegt het zelfverzekerd, en dat is hij ook, net als Manfred en Johan. Ook begeleider Lech Bialek blaakt van vertrouwen. Met Rolf Velthuijs, de coördinator van de minor Energie & ICT, verstrekte Lech in februari de opdracht voor de slimme koelkast II. Slimme koelkast I is er al, daarvoor zorgde een eerdere groep studenten van deze minor van het Instituut voor Informatie- & Communicatietechnologie van de Hanzehogeschool. Koelkast I speelt in op prijsschommelingen op de elektriciteitsmarkt. Het principe is simpel: als de prijs van elektriciteit hoog is, schakelt de koelkast uit en als de prijs laag is, schakelt hij aan. Goed voor de portemonnee van de consument. Lech doet al twee jaar proeven met door kleine computers bestuurde huishoudelijke apparaten, zoals wasmachines, wasdrogers, vaatwassers en microwarmtekrachtkoppelaars. Slimme koelkast II zal op zonne-energie lopen. Manfred: Je moet hem kunnen gebruiken in gebieden waar je géén of een onbetrouwbaar elektriciteitsnet hebt. Daar moeten hulpverleners kunnen beschikken over medicijnen die ze koel kunnen bewaren. Dan is een koelkast op zonne-energie een uitkomst, en vaak de enige mogelijkheid. Het probleem met zonne-energie is dat de bron, de zon, niet constant aanwezig is. Daarom zoeken de drie studenten naar mogelijkheden om de zonne-energie op te slaan. En die hebben ze al zo n beetje gevonden in de vorm van thermobuffers die ogen als de blauwe koelelementen die badgasten gebruiken om koeltassen hun verfrissende werk te laten doen. De thermobuffers vullen de studenten met zogeheten PCM s, phase change materials. Marcel: Zout is zo n PCM, als je daaraan aramide toevoegt blijft het goed opgelost. We speuren nu nog naar de juiste verhoudingen. Ondertussen sleutelen de ingenieurs in opleiding aan de firmware, de software die de koelkast moet aansturen. De firmware, ook wel embedded software genoemd, moet de informatie van de sensoren die de studenten in de koelkast plaatsten, omzetten in acties. De controller die ze onlangs installeerden, een printplaatje ter grootte van een mobiele telefoon, verbruikt één 24-ste van de energie van de koelkast. Johan, met de soldeerbout onder handbereik: Veel te veel, dat gaan we met een factor duizend terugbrengen. Lech trekt een wenkbrauw op. Manfred heeft een lcd-schermpje voor zich liggen. Dat zal de nuttige info weergeven, de temperatuur, de staat van de thermobuffer. We proberen ook een zoemer in de koelkast te bouwen die afgaat als de deur te lang open staat. De studenten denken werkelijk aan alles. Met een warmtecamera willen ze achterhalen waar de koelkast kou lekt. Marcel: Dan kunnen we zien of we de kast nog beter kunnen isoleren. We hebben hem al eens helemaal verpakt in piepschuim, maar dat leverde geen energiewinst op. Dat was wel een tegenvallertje, ja. In onderzoek zijn ook nog de verschillen tussen een volle en een lege koelkast. Eind juni komen ze met hun koelkast voor de dag. Manfred: We willen een apparaat afleveren dat de temperatuur 36 uur beneden de zeven graden houdt, zonder dat je er energie aan hoeft toe te voegen. In principe zou het dan zelfs mogelijk zijn om een gevulde koelkast boven een rampgebied aan een parachute af te werpen. Aan de grond hebben ze dan anderhalve dag om hem op te sporen. Boudewijn Otten Foto: Luuk Steemers Manfred (links), Johan en Marcel (rechts) houden het hoofd koel. 2 HANZEMAG WOENSDAG 23 MEI 2012 [10]

3 INHOUD Pagina 6 Pagina 8 Pagina 9/10/11 Pagina 12/13 Pagina 14/15 Pagina 23 Pagina 24/25/26 Versus: Het nieuwe werken. Een werkplek kost ruim euro per jaar Bij de Les: belastingrecht Eenvoudig zal het niet worden, laten we het dan maar leuk maken Bezuinigen, hoe doe je dat? Ik bestel altijd gekoeld per krat, scheelt in de energiekosten Rondkomen van drie euro per dag. Kelly deed het Er is geen armoede in Nederland, zegt Rutte. Maar de Stadse Voedselbank voedt zo n duizend monden Habon in de coulissen van het Groninger Studenten Toneel Leonie doet cursus parachutespringen. Eindelijk hang ik recht onder een perfect geopend matras 14/15 12/13 Colofon HanzeMag is het redactioneel onafhankelijke magazine van de Hanzehogeschool Groningen. Het blad verschijnt maandelijks. Redactie-adres Zernikeplein 7 A0.04 en A0.05, Groningen Postadres Postbus 30030, 9700 RM Groningen T F E hanzemag@org.hanze.nl I hanzemag.nl & hanzemag.com Redactie Chris Wind hoofdredacteur c.f.wind@pl.hanze.nl Boudewijn Otten (eind)redacteur j.b.m.otten@pl.hanze.nl Luuk Steemers redacteur lu.a.steemers@pl.hanze.nl Rina Tienstra redacteur r.h.tienstrade.knegt@pl.hanze.nl Loes Vader redacteur j.l.c.vader@pl.hanze.nl Fotografie Pepijn van den Broeke - Redactie HanzeMag Lay-out Renée Zaal - Basis lay-out Art Studio - Groningen Productie Redactie HanzeMag & Grafische Industrie De Marne B.V. Oplage: Advertenties Bureau Nassau info@bureaunassau.nl Abonnementen 60 euro per jaar hanzemag@org.hanze.nl 10/11 18/19 Hoofdredactioneel Zuinig De Belgen weten het al lang. Een Nederlander is niet zuinig. Een Nederlander is alleen maar vindingrijk in het niet uitgeven, aldus de Vlaamse schrijver Karel Jonckheere. Dat had ie goed gezien. Google maar eens op bezuinigingstips en verbaas je over de tienduizenden resultaten die je krijgt. Natuurlijk, niet langer douchen dan tien minuten en je apparaten niet op slaapstand laten staan zijn gewoon goede tips, maar wat dacht je van deze: Haal, bij het wegen van groenten in de supermarkt, de kroontjes en blaadjes van de tomaten/wortels/enzovoort, dat scheelt al snel een paar centen. Daar kan toch alleen een Nederlander op komen? Het is natuurlijk een beetje tricky om een bezuinigingsspecial te maken. Misschien zijn jullie wel schijtziek van al dat gepraat over budgetten. Maar wees gerust, we houden het luchtig en lokaal. Naast kennis vergaar je in je studententijd ook de kwaliteiten om slim met geld om te gaan. Hoewel, veel studenten gedragen zich de laatste jaren als een gemiddelde Europese overheid: veel schulden maken en maar hopen dat je straks genoeg verdient om het terug te kunnen betalen. Maar laten we positief blijven: In vier jaren leren jullie met een zeer beperkt budget toch iedere maand genoeg geld over te houden om jezelf klem te kunnen zuipen. Vandaar dat wij jullie toch een beetje zien als bezuinigingsexperts en jullie uitgebreid aan het woord laten in deze special. Nog een bezuinigingstip ter afsluiting: HanzeMag is en blijft GRATIS, dus doe er je voordeel mee. Lees m, en gebruik m daarna als isolatiemateriaal voor tochtige kieren, als behang, als zitje op vochtig gras in het Noorderplantsoen of als wind- en regenbescherming onder je jas. Voor toiletpapier is ie helaas te glad, daar kun je beter de Universiteitskrant voor gebruiken. Chris Wind [10] MEI WOENSDAG HANZEMAG 3

4 Menzisprijs voor Minervastudenten Anna Damstra presenteert de installatie waarmee ze de Menzis Kunstprijs won op 5 juni in de ontvangsthal van het Menzisgebouw aan het Winschoterdiep in Groningen. Toeschouwers kunnen op een scherm meebeleven hoe Anna schetst en schrijft over haar observaties van mensen en hun gedragingen. De student Autonome Beeldende Kunst van Academie Minerva won duizend euro en kreeg vijfduizend euro om haar idee professioneel uit te voeren. Upload Erotische Cinema RKZbios Op 1 juni om half elf s avonds brengt Upload Cinema anderhalf uur lang de beste video s van het web naar het witte doek in de RKZ-bios. Onder het motto not suitable for work (NSFW) zoekt de video-redactie (de USVA, de CAST en de RKZbios) filmpjes met het meeste erotisch kapitaal. Vreemde fetisjen, bizarre seksuele voorlichting, pikante reclames en videoclips, het publiek kan tot 27 mei inspirerende en vermakelijke filmpjes insturen. Stuur een link naar info@rkzbios.nl ( Examenkandidaten vrezen Halbeboete Eén op de tien leerlingen in het voortgezet onderwijs zegt dat de langstudeerboete invloed heeft op de keuzes die ze na het behalen van hun diploma maken. Dat blijkt uit een onderzoek van de NOS onder negenhonderd eindexamenkandidaten. Om de kans op de boete van meer dan drieduizend euro te verminderen, nemen veel leerlingen een jaar de tijd om de juiste studie te kiezen. Eerste KEI-lopers zijn binnen De eerste KEI-loper heeft zich ingeschreven op de website van de KEI-week en het eerste KEI-groepje is inmiddels ook al een feit. Met het thema One of a KEI organiseert de KEI-crew van 13 tot 17 augustus een introductieweek voor aankomende eerstejaars. Nieuw in de programmering dit jaar is het Open Air Festival op 15 augustus, een cultureel festival voor studenten en Stadjers in het Open Lab Ebbinge, met optredens van bekend en onbekend Gronings talent. De Stichting KEI verwacht ongeveer 4500 KEI-lopers, waaronder een groot aantal internationale studenten ( LABOOCA is effectief in minuten Sport- en fitnessinstructeur Marlon Connor bedacht een nieuw, vrolijkmakend fitnessprogramma: LABOOCA. Marlon, wat is LABOOCA? LABOOCA is een afkorting van Latin Bootcamp, m n eigen fitnessprogramma. Ik combineer grotere programma s als Tai BO en Bootcamp met Latijns-Amerikaanse invloeden én met mijn eigen methodes. Het is effectief in minuten. Na een uur heb je je hele lichaam getraind. Het is best pittig, maar ook luchtig en vrolijk makend. En je valt ervan af. In ieder liedje train je bepaalde gedeeltes van je lichaam. LATC noem ik dat, legs, arms, torso combination. En KISS is mijn motto, keep it safe and simple. Veiligheid is heel belangrijk. Ik ben van oorsprong gymleraar en fysiotherapeut. Hoe kom je erbij om een nieuwe fitnessrage te verzinnen? Sport is mijn leven. Op mijn negende gaf ik op Curaçao al fitnessles in de buurt, en op mijn dertiende aerobics. In 1989 ben ik naar Nederland gegaan om de ALO te doen. Binnen een jaar gaf ik er aerobicles. Bij de ALO en de ACLO gaf ik ook aqua-fitness en aqua-steps. En dat doe ik nog. Ik specialiseerde me ook in aquasporttherapie, ik werkte bij kuuroorden in Duitsland. In 2007 ontdekte ik in Amerika zumba, dat was nieuw voor Nederland. Ik gaf instructor-trainingen in Europa en promootte het in binnen- en buitenland. Nu is het tijd voor een eigen programma, met goede instructeurs. Die leid ik zelf op. Het loopt goed, ik reis veel naar het buitenland om LABOOCA wereldwijd te verspreiden. Rina Tienstra en Foto: Luuk Steemers TU-student wint retourtje naar de ruimte Mijn moeder kan het ook niet geloven, zegt Nout van Zon over de ruimtereis die hij in 2014 zal maken. De achttienjarige student Luchtvaart- & Ruimtevaarttechniek aan de Technische Universiteit Delft werkte een concept uit voor ruimteschepen die worden aangedreven door waterstofmotoren. Met zijn idee won Nout de eerste prijs in de wedstrijd Space for Innovation van de Delftse studievereniging Leonardo da Vinci en de KLM. In 2014 vertrekken de eerste commerciële ruimtevluchten vanaf Curaçao. Een ticket kost ongeveer zeventigduizend euro, maar Nout vliegt voor nop mee. Ik ben een van de happy few. De komende honderd jaar zal ruimtetoerisme wel onbetaalbaar zijn, verklaart hij in universiteitsblad TU-Delta. Hbo-docenten mopperen over bureaucratie Hbo-managers staan op grote afstand van de werkelijkheid. Dat vindt de helft van de vijfhonderd docenten die een enquête van de Algemene Onderwijsbond en de NOS retourneerden. De onderzoekers schreven zestienhonderd hbo-docenten aan met vragen over werklief en leed. Over de groei van de bureaucratie zijn de respondenten slecht te spreken, net als over de druk om zoveel mogelijk studenten te laten afstuderen. Driekwart vindt dat docenten te weinig tijd en mogelijkheden hebben om de vakkennis op peil te houden. Toch geeft de hbodocent z n hogeschool een 6,6. Dat komt door het plezier dat ze halen uit het werken met studenten. Foto: Luuk Steemers

5 Wotter uut Grunn Een gratis watertappunt bij de UB of op de Zernikecampus? Via kun je stemmen op je favoriete gratis watertaplocatie. Op donderdag 24 mei deelt het Waterbedrijf Groningen naast de fontein op de ZernikeCampus kraanwater in duurzame flesjes uit om studenten ervan bewust te maken dat water uit de kraan drinken slimmer is dan gebotteld water kopen. Tekst en foto: Luuk Steemers Je voelt je welkom Licht, lucht en kleur, dat is het eerste dat opvalt als je een voet in de Marie KamphuisBorg zet. Het uit 1975 daterende gebouw is de afgelopen twee jaar flink verbouwd. Teamleider Facilitair Bedrijf Marten Hansen (58) geeft een rondleiding. Ik werk vanaf 1999 in dit gebouw en ik kan me eerlijk gezegd de tijd niet herinneren dat hier niet werd verbouwd. De ene keer wat groter dan de andere. Toen ik hier kwam, liepen er 2400 studenten rond, dat zijn er nu ruim vierduizend. Dus aanpassen, uitbreiden en de studenten tevreden houden blijft noodzakelijk. Het is belangrijk dat je je welkom voelt in een gebouw. Dat stralen we uit. Als je met plezier naar je werk of naar school gaat, komt de rest vanzelf. Het begint al bij de entree. De rookluifel is weg en er is een overdekte rookruimte gekomen. De hele entree is opener en ruimer geworden. Doordat de betonnen balustraden op de omloop zijn vervangen door transparante is het hele gebouw stukken lichter. Ook de lucht is frisser doordat we veel beter ventileren. De Brink is nog hetzelfde. Verbouwen is een dure grap, dus even pas op de plaats. Deze renovatie heeft toch al snel negen miljoen gekost. We zijn sowieso nog wel een jaar bezig om de puntjes op de i te zetten. Alle afdelingen zijn op de kop gegaan. Er zijn geen vaste werkplekken meer, maar flexplekken. Behalve voor een handjevol personeelsleden die dat niet wilden. Er zijn concentratiewerkplekken, overlegruimten en geluidsarme boxen. Iedere afdeling heeft een frisse oranje pantry die van alle gemakken is voorzien. Misschien is het in het begin wennen aan het geroezemoes van collega s, maar het leuke is dat als je van werkplek wisselt contact krijgt met andere collega s. Het debiteuren-crediteuren-gevoel is helemaal verdwenen. Loes Vader De Marie KamphuisBorg, Zernikeplein 23, biedt huisvesting aan het Instituut voor Bedrijfskunde en de Academie voor Sociale Studies. Er studeren vierduizend studenten en er werken ruim vierhonderd personeelsleden. Daarnaast is een groot gedeelte van het Facilitair Bedrijf van de Hanzehogeschool er gehuisvest. [10] MEI WOENSDAG HANZEMAG 5

6 Versus Nieuwe Werken? De HG experimenteert met Het Nieuwe Werken. Tijd- en plaatsonafhankelijk werken door gebruik van mobiele apparatuur en draadloze netwerken. Het lossere werkverband maakt het verloop van processen grilliger en het stimuleert kennisuitwisseling en creativiteit. Ad Peelen maakt het al mee. Marlien Buning laat het liever aan zich voorbijgaan. Ad Peelen, docent opleiding Human Resource Management Marlien Buning, medewerker Vastgoed Foto's: Luuk Steemers Ik floreer hier! Dit is voor mij begonnen in 1983 in Villa Gelria aan de Verlengde Hereweg. Daar hadden we de serre voor onderling contact. In 1993 heb ik voor dit gebouw met afdelingsdirecteur Frans Kamphuis bij de Aldi rieten terrasstoelen gekocht. Nu is het sjieker, maar in feite is het idee nog aanwezig. Deze hele ruimte is een open kantoorconcept met flexplekken. Het College van Bestuur gaf groen licht voor het volledig strippen van deze lob van het gebouw. We hebben als team een plan gemaakt en dat met architecten uitgewerkt. Collega s die er niet in mee wilden, hoefden dat niet. De vijf overlegruimtes kun je niet reserveren. Er zijn drie concentratieruimten. Verhalen over een tekort aan werkplekken zijn broodjes aap. Iedereen heeft eigen kastruimte en een trolley, een rolkast. Voor onze studenten is dit goed: practise what you preach. Onze communicatie is hier echt beter door geworden. Vergeet ook de kosten niet! Een werkplek kost ruim euro per jaar. De gemiddelde bezetting van de HG-werkplekken ligt op vijftig tot zestig procent. Stel dat de HG door dit concept kans ziet die naar 65 procent te brengen, dan levert dat jaarlijks meer dan twee miljoen euro op. Met dat geld kun je de contacttijd met studenten vergroten of de groepsgrootte omlaag brengen. Want daar gaat het om in het onderwijs! Dit draagt bij aan het terugbrengen van de overhead. Je moet het niet opdringen. Ik ben geen dogmaticus, wel een beetje een missionaris. Beter is het mensen hiertoe te verleiden. En je moet het moment grijpen, anders ben je weer tien jaar verder. En minstens een half jaar nemen om er aan te wennen. Het geeft reuring! Op het werk gaat het niet om de materiële omgeving, maar om hoe mensen met elkaar omgaan. Je kunt elkaar ook vinden als er een muurtje tussen staat. Bij zo n kantoortuin denk ik al snel: ik stoor, ik maak lawaai, iemand is in gesprek. Je moet soms zoeken omdat iemand achter de kasten verstopt zit. Mensen hebben geen vaste plek, je kunt niet recht op je doel af. Is iemand in zo n open ruimte in gesprek of aan de telefoon, dan luister je vanzelf mee. Op onze afdeling wordt regelmatig onderhandeld. Dan gaat het over geld. Dat moet je in beslotenheid doen, met de deur dicht. Je regelt je bankzaken thuis toch ook niet op de stoep terwijl de buurman meeluistert? Ik hecht aan bepaalde omgangsvormen. Ik ben wel eens ontzettend boos geworden aan de telefoon. Bijvoorbeeld toen een aannemer een contract wilde openbreken. Ik voelde me gewoon gechanteerd. Dat moet je toch niet in de openbaarheid afhandelen? Het werken met moderne middelen is misschien nuttig, maar ons archief moet daartoe gedigitaliseerd worden. Nu, na twee maanden, is het er nog niet. Ik ben m n spullen kwijt. Dat is lastig. Een instelling zonder archief heeft wel een verleden, maar geen geschiedenis! Ik ben hier om te werken. Het gaat om zakelijke dingen. In de vakantie zijn informele contacten prima, hier moet ik productie maken. Ik hou niet van chaos. Ik heb behoefte aan structuur en moet me kunnen concentreren. Ik zoek helderheid, duidelijkheid en continuïteit. Ach, dit zijn mijn laatste maanden, ik kan hier de humor wel van inzien. Wil men creativiteit stimuleren? Dat zit niet in de omgeving, dat zit in je hersenpan, in je hart! Willem Muste 6 HANZEMAG WOENSDAG 23 MEI 2012 [10]

7 Eenvoudig wordt het nooit, laten we het dan maar leuk maken. Hans Bakker leert derdejaars hoe ondernemers kunnen voorkomen dat de fiscus de hoofdprijs aftikt. Een BV kan veel, maar eten en drinken moet je zelf doen. bij de les Dokken voor het paradijs Foto: Luuk Steemers Ik kwam laatst een kennis tegen die een huis liet bouwen. Hij twijfelde of hij een rieten dak zou nemen of gewoon pannen. Wat of ik zou doen, vroeg hij. Ja, ik maak van alles mee. Ik zei dat ik een rieten dak zou kiezen. Gezellig. Maar die kennis vroeg het niet zomaar aan Hans Bakker. Bakker is namelijk fiscaal jurist, hij is goed thuis in de belastingwetgeving. De meeste mensen deinzen terug voor de vuistdikke bundel die hij voor zich op tafel heeft liggen, een boek vol regels en richtlijnen van de belastingdienst. Maar dit exemplaar is zwaar beduimeld, het is dagelijkse kost voor de met Surinaams accent sprekende docent aan het Instituut voor Financieel Economisch Management. Een paar dagen later loop ik een rietdekker tegen het lijf. Alsof de duvel er mee speelt. Met rietdekken kun je een goede boterham verdienen, hoor. Afijn, ik vragen, hè? Wat of hij zou doen: pannen of riet. Jullie raden het al: pannen. Met een rieten dak loop je meer risico, dat spul kan zomaar wegwaaien en het brandt aardig goed. Dan vraagt de verzekering de hoofdprijs: betalen, jongen, aftikken! Leuker kunnen we het niet maken, wel eenvoudiger. Bakker lijkt in z n les uit te gaan van ongeveer het omgekeerde van de welbekende leus van de belastingdienst: eenvoudig zal het wel niet worden, laten we het dan maar leuk maken. De pakweg twintig derdejaars Belastingrecht hebben een genoeglijke middag in het tot op de laatste stoel gevulde klaslokaal op de eerste verdieping van de BrugsmaBorg. Aftikken betekent in dit gezelschap dat de ondernemer moet betalen. De hoofdprijs betalen is heel veel te veel betalen. Dat willen ondernemers doorgaans niet. En door dat verlangen kunnen andere mensen weer hun boterham beleggen. Op 11 mei vergelijkt Bakker de BV met een eenmanszaak. Voor een eenmanszaak zijn de tarieven vrij fors. Dat is al snel 52 procent aftikken. Vennoten van een BV betalen twintig procent. Je zou denken dat je dus beter een BV kunt beginnen. Maar dat is niet altijd zo. Want de eenmanszaak krijgt zomaar twee cadeautjes: de zelfstandigenaftrek van én een winstvrijstelling van twaalf procent. En de directeur-grootaandeelhouder (DGA, red.) van de BV moeten een heffing betalen van 25 procent over de winst waarvan hij de vennootschapsbelasting plus het salaris dat de BV aan hem betaalt. De studenten vinden dit verhaal wonderlijk genoeg volkomen begrijpelijk. Dit zijn dan ook geen gewone studenten. Ze volgen duaal onderwijs: onderwijs in combinatie met een baan, in dit geval een baan op een accountantskantoor. Ze zijn het cijferen gewend. Waarom moet je het salaris van de DGA van de winst aftrekken?, vraagt Bakker. Ja, waarom eigenlijk? Nu blijft het stil. Bakker springt op van z n stoel. Omdat, jongens en meisjes, een BV heel veel voor je kan doen. Maar eten en drinken kan-ie niet. Dat moet de DGA zelf doen. Als een ondernemer pakweg twee ton winst per jaar maakt, is de overstap van een eenmanszaak naar een BV fiscaal meestal voordeliger. Maar om in het paradijselijke land van de vennootschapsbelasting terecht te komen, moet je wel wat doen. Want je wordt afgestraft bij de grens. De douane is streng: je moet dokken voordat je het paradijs mag betreden. En dokken, dat wil de overstapper niet, nou ja, hij wil wel dokken, maar hij betaalt liever niet de hoofdprijs. Daarom buigt de klas zich nog een half uur over lijfrentebeding (altijd doen), goodwill (handig, want de fiscus is mild), ruisend versus geruisloos inbrengen en vermomd of verkapt dividend. Het klinkt als abracadabra, maar met een beetje goede wil valt het allemaal best te becijferen. Boudewijn Otten [10] MEI WOENSDAG HANZEMAG 7

8

9 Krap in de crisis habon Ik bestel altijd per krat, voor tien euro, gekoeld. Ook de studentenportemonnee krimpt mee in tijden van crisis. Waar bezuinigen studenten op? Mireille Bos (20), tweedejaars Small Business & Retail Management Door mijn bijbaan in de horeca schommelen mijn inkomsten nogal. Ik geef ongeveer vijftig euro in de week uit als ik in Groningen ben. In de weekenden zit ik bij mijn ouders in Zwolle. Die springen nog wel eens bij als ik een beetje krap zit. Mijn moeder vraagt vaak of ik een broodje mee wil voor ik op de Rinse Boersma (22), derdejaars Small Business & Retail Management Omdat ik niet meer werk, moet ik van minder geld rondkomen. Dat scheelt me vijfhonderd euro per maand. Ik heb ongeveer 260 euro te besteden. Mijn spaargeld is inmiddels op. Een nieuwe bijbaan als verkoper in een winkel is moeilijk te vinden. Er solliciteren steeds meer studenten en ze kiezen degene met de meeste ervaring. Ik lig niet zo Margriet Bakker (20), tweedejaars Small Business & Retail Management Ik heb op kamers gewoond, maar ik sport zes keer in de week, dus woon ik weer thuis. Ik heb ongeveer 350 euro per maand te spenderen. s Winters geef ik meer geld uit dan s zomers. Dan sport ik altijd twee keer in het weekend. Mijn geld gaat op aan kleding, maar vooral aan uitgaan. Ik ga minstens één Tom Grevers (23), derdejaars Technische Bedrijfskunde trein stap. Of een heel brood. Als mijn koffer te vol zit, stopt ze me wat geld toe voor boodschappen. Ik houd erg van shoppen en uitgaan, dus als ik zou moeten besparen zou ik dat doen op luxe boodschappen. Geen biefstukjes meer, of verpakte fruitsalades. Ik zou zelf kunnen snijden goed in de markt omdat ik weinig tijd heb vanwege mijn stage. Bezuinigen op stappen doe ik liever niet, maar misschien wél op roken. Dat wordt echt duur. Wat ik wel zou kunnen vermijden is duur eten, minder pizza s bestellen dus. Een weekje alleen pasta kan ook wel als ik krap bij kas zit. keer per maand uit eten in Leeuwarden of Sneek. Daar zou ik wel op kunnen bezuinigen. Als ik op stap ga, ga ik ook meestal met een groepje. Dan ben ik aan het eind van de avond zo vijftig euro lichter. Die heb ik echt niet allemaal zelf opgedronken. Andere mensen zijn dan misschien aan het bezuinigen Toevallig heb ik mijn balans eens opgemaakt. Ik ben gestopt met mijn werk in een lunchroom en ik houd honderd euro in de maand over. Dat gaat op aan eten en biertjes. Af en toe plunder ik m n spaarrekening. Op eten kan ik bijna niet bezuinigen. Ik kook altijd voor mezelf of met anderen. Áls ik wat moet wegstrepen, zou ik op mijn telefoonrekening kunnen besparen. Ik betaal vijftig euro per maand plus tien euro verzekering. Als ik in december een sim only neem en die verzekering stopzet, betaal ik nog maar twintig euro. Mijn zorgverzekering kan ook goedkoper, ik heb een extra dekking van dertig euro voor de fysiotherapeut omdat ik veel voetbalblessures heb gehad. Uitgesteld leed De economie is er slecht aan toe. We moeten bezuinigen en niet zo n beetje ook. Dit zijn de berichten in de media sinds de crisis in 2007 begon. Enigszins deprimerend als je het mij vraagt. En dan te bedenken dat we dit al vijf jaar moeten aanhoren. Hoe kun je van werknemers verwachten dat ze goed willen presteren als alles op de schop moet. Ben ik de volgende die er uitvliegt? spookt er door het hoofd van menig werknemer. Opleidingen kunnen student niet ontslaan. Dat kun je dus, als je student bent, een voordeel noemen. Maar het heeft ook nadelen. Wie studeert aan de Hanzehogeschool krijgt te maken met de beruchte bindend studieadviezen (BSA s). Aan het einde van het schooljaar vrezen veel studenten het ergste. Een BSA is gelijk een verspild jaar aan studiefinanciering. Ook komt de unaniem gehate langstudeerboete dichterbij. Om te voorkomen dat meer studenten in deze gevarenzone komen, is de drempel om tot het tweede jaar te worden toegelaten, voor Hanze-studenten verhoogd tot 48 studiepunten. Je zou je kunnen afvragen of dit zin heeft. Aan de ene kant is het goed voor studenten. Ze moeten die achterstand van soms wel twintig punten in het tweede jaar inhalen. Dit lukt vaak niet, waardoor de achterstand toeneemt. Deze studenten halen hun diploma niet binnen vier jaar. En als ze al, bijvoorbeeld door een verkeerde studiekeuze, een jaar hebben verspeeld, hebben ze geen recht meer op een jaar uitlooptijd, waarin ze alsnog zonder langstudeerboete kunnen afstuderen. De andere kant van het verhaal is dat studenten die geen 48 punten halen niet over één kam worden geschoren. Zo wordt een student die 47 punten haalt de deur gewezen, maar mag een student die 35 punten haalt de studie vervolgen als hij zich kan beroepen op bijzondere omstandigheden, zoals psychische of fysieke problemen. Maar, zeg nou zelf, wie van deze twee studenten heeft de grootste kans om af te studeren? Wie heeft de meeste kans om een langstudeerboete te krijgen? Het doel van de 48-punten-drempel is te zorgen dat het aantal uitvallers vermindert. Ik vraag me af of de Hanze dat doel bereikt of dat ze bezig is om leed vooruit te schuiven. Habon Abdulahi

10 Hoe kan Hanze zuiniger? De Hanzehogeschool wil bezuinigen op de ondersteunende diensten. Met het vrijgekomen geld wil de Hanze meer docenten aanstellen, docenten die bovendien hoger opgeleid zijn. Is dat een goed idee? Hoe zou jij bezuinigen? Josine Kremer (20) en Trudy Heijne (22), vierdejaars Communicatie Josine: Er kan naar mijn mening heel goed worden bezuinigd op al die mooie designstoelen en -banken die je overal ziet. Die komen echt niet van de Ikea. Ook gaat er veel geld naar die open dagen met gratis eten, en zo. Allemaal van ons collegegeld. Trudy: De digiborden worden vaak niet gebruikt. Daar kunnen er best minder van. En in de werkruimtes heb je de allernieuwste pc s. Onnodig, en je hebt geen privacy omdat iedereen kan zien wat je doet op die brede schermen. Justin Riches (28), derdejaars Small Business & Retail Management De nieuwe gebouwen hier zijn haast belachelijk mooi. Het ziet er allemaal fantastisch uit. Maar de kwaliteit van de colleges steekt daar schril tegen af. Sommige docenten draaien ieder jaar hetzelfde lesje af. Misschien hebben ze te weinig tijd of hebben ze te weinig opleiding gehad. Het geld dat de bezuinigingen opleveren kan daar wellicht een oplossing brengen. Voor mij mogen ze het geld ook besteden aan meer werkplekken. Door de explosieve groei van het aantal studenten vis je vaak achter het net, vooral op maandag en dinsdag. Junior van den Berg (18), eerstejaars Accountancy Ik ben het niet eens met die bezuinigingen. Het gaat ten koste van de kwaliteit van de diensten en dat ondermijnt uiteindelijk ook weer het onderwijs. Als de lokalen niet schoon zijn, gaan studenten misschien minder vaak naar school en als kapotte beamers niet tijdig worden vervangen, kunnen docenten niet optimaal lesgeven. Van mijn vader en andere oudere mensen hoor ik dat het onderwijs vroeger beter was. Dus, er mag best meer geld komen voor docenten, maar dus niet ten koste van andere banen op de hogeschool. Dorine Hurenkamp (20), derdejaars Pedagogische Academie Het onderwijs kan natuurlijk altijd beter, maar waar haal je het geld vandaan? Misschien dat de gebouwen nog wat beter kunnen worden benut. Er is volgens mij nogal wat leegstand van lokalen en het zwembad bij Sportstudies wordt niet optimaal benut. Het lijkt me niet zo n goed idee om allerlei ondersteunend personeel zomaar voor de klas te zetten. Zoals iemand van Salarisadministratie tot docent te benoemen bij Accountancy. Het is maar de vraag of zo iemand voldoende theoretische kennis heeft. Het hoger onderwijs heeft juist behoefte aan hoogopgeleide docenten. Vincent van Deemter (21), tweedejaars Informatica Over het algemeen ben ik best tevreden met de kwaliteit van de docenten op mijn opleiding. Voor elk thema in de opleiding zijn er zeker twee of drie die alles weten. Bovendien kun je makkelijk bij ze terecht. Ik zou eerlijk gezegd ook niet weten waar je op zou kunnen bezuinigen om de onderwijskwaliteit verder te verhogen. Gebouwen moet je goed onderhouden, anders gaat het ten koste van de onderwijskwaliteit. Bezuinigen op de administratie is ook link. Daar gaat nu al eens een en ander fout. Klaas Visser (22), derdejaars Chemische Technologie Bezuinigen op de ondersteuning hoeft voor mij niet. De gebouwen moeten er fris uitzien, anders sukkelt de boel in. Uitstraling is ook erg belangrijk. En de computers moeten natuurlijk ook in orde zijn. Ik heb trouwens weinig te klagen qua onderwijs. Op mijn opleiding werken we met kleine groepjes van acht studenten. Daardoor heb je veel contact met de docenten. Er zijn voldoende docenten en die hebben vaak veel praktische ervaring. En theoretisch zit het ook wel snor bij de meesten. 10 HANZEMAG WOENSDAG 23 MEI 2012 [10]

11 Yzan Siera (23), derdejaars Sportgezondheid Ik hoor dat alle docenten een masteropleiding moeten hebben over een paar jaar. Ik weet niet of dat echt nodig is bij ons. Ik vind praktische ervaring veel belangrijker en daar zijn ze bij ons heel sterk mee bezig. Ze weten uitstekend wat er in het werkveld speelt. Ik heb ook nog nooit meegemaakt dat de leraren me niet konden helpen met vragen. Als er dan bezuinigd moet worden, dan kan het wel iets minder met dure, nieuwe gebouwen. Het hoeft niet allemaal design te zijn. Tom Haver (23), vierdejaars Academie voor Lichamelijke Oefening Als je naar ons gebouw van de Academie voor Sportstudies kijkt, vind ik niet dat het onderwijs voorop heeft gestaan. Een prachtig gebouw, maar niet functioneel, en ook te klein. Maar aan de andere kant kan ik niet zeggen dat de kwaliteit eronder heeft geleden. Het is een geweldige opleiding waar de student zelf als persoon centraal staat. En dat is belangrijk want uiteindelijk moet je andere mensen leren om zichzelf te ontdekken. Dan moet je weten wie jezelf bent. Voor een hbo-opleiding mag je eisen dat alle docenten over een paar jaar een master hebben. Maar het zou wel jammer zijn als enkele goede hbo-docenten dan weg zouden moeten omdat ze daar niet in slagen. Loes Schenkel (17) en Petra Habes (19), eerstejaars Medisch Beeldvormende & Radiotherapeutische Technieken Loes: Ik heb nog niets gehoord over mogelijke bezuinigen op school. Ik heb geen klachten over de kwaliteit van het onderwijs. Petra: Ik vind de docenten ook uitstekend, maar er zijn er te weinig. Daardoor ziet ons rooster er als een gatenkaas uit. Dat betekent dat je veel uren op school bent waarin je geen les hebt. Waarop je kunt bezuinigen? Moeilijk voor ons om te weten hoeveel schoonmakers of ict ers er zijn en wat ze precies doen. Ik zie wel eens twee of drie mensen achter de balie, dat lijkt me wat veel, misschien hebben ze het erg druk. Tim Hartog (18), eerstejaars Verpleegkunde Als iedereen in de kantine en de lokalen zijn rommel opruimt, dan scheelt dat een hoop aan personeel. Verder zou ik eigenlijk niet zo goed weten hoe je kunt bezuinigen op de ondersteunende diensten. Ik heb niet het idee dat er te veel ict ers of conciërges rondlopen. Wat betreft de onderwijskwaliteit ben ik eigenlijk dik tevreden. Ze houden ook prima rekening met de overgangsproblemen van eerstejaars. In het begin waren er te weinig docenten doordat het aantal eerstejaars hoger was dan verwacht, maar dat is nu opgelost. Augèle Maria (24), tweedejaars Hbo-Dans, uitvoerend en docentopleiding Ik ben geen voorstander van het verplicht stellen van een masteropleiding voor docenten. Het talent om goed les te geven speelt een grotere rol dan iemands papiertje. Ik vind de onderwijskwaliteit hier trouwens prima. Ik zit in de medezeggenschapsraad van de opleiding en ik zie hoe ze voordurend werken aan verbetering van het studieprogramma en dat zie je ook terug. Bezuinigen op de ondersteuning hoeft voor mij dus niet zo. Ik zou ook niet weten waarop. We hebben nu s ochtends bijvoorbeeld maar twee schoonmakers. Dat is al heel weinig. En hun werk is superbelangrijk voor een dansopleiding. Kitty Visch (21), eerstejaars Toegepaste Psychologie De kwaliteit van onze docenten is uitstekend. Voor zover ik weet zijn ze allemaal universitair opgeleid en het zijn prettige mensen om mee om te gaan. Wat betreft de kwantiteit valt er nog wat te verbeteren. Als er een keer een docent ziek wordt, is er geen vervanging. Dan moet je twee weken of zo wachten totdat je de gemiste lessen kunt inhalen. De vraag is waar je zou moeten snijden om meer docenten te kunnen betalen. Aan de infobalie zie ik altijd twee mensen zitten. Dan kan wel minder, denk ik. En bovendien kun je bijna alles digitaal vinden. Tekst en foto's: Luuk Steemers [10] MEI WOENSDAG HANZEMAG 11

12 Een weekje superzuinig International Communication-student Kelly van Binsbergen leefde een week op drie euro per dag. Dat viel nog niet mee. Best ironisch: heb je genoeg geld, mag je het niet uitgeven. Zondagavond Vanaf morgen leef ik vijf dagen van drie euro per dag. Ik kreeg verrassend veel reacties. De experts op het gebied van met minimaal overleven (oftewel de moeders of familieleden) zeggen dat het best wel meevalt. Dat deed ik ook in m n studententijd. Maar je hebt ook de mensen die ijzingwekkend beginnen te gillen. Dat is veel te weinig, joh! Je gaat verhongeren! Zelf weet ik eigenlijk ook niet wat ik ervan moet denken of verwachten. Al die mensen leven op hun eigen zuinigheidslevel, maar wat zegt dat over mij? Ik denk dat ik zo n zes, zeven euro uitgeef aan eten, drinken en uitgaan. Heel wat: per maand is dat bijna tweehonderd euro. Dat moet met minder kunnen. Maandag Ik daal af vanaf m n hoogslaper. Een raar gevoel overvalt me. Wat was er ook alweer? Jep, vandaag is m n eerste zuinige dag. Ik pak de laatste paar sneetjes brood uit de vriezer en maak een boterham met jam. Shit, had ik van tevoren maar wat meer brood gehaald, zodat de kosten niet van mijn drie-euro-budget afgaan. Van de kapjes smeer ik nog wat voor op school. Ik haast me om met de bus naar de Hanze te gaan. Dit mag toch wel? De bus is gratis. Op school spoed ik me naar de koffiebar. Als ik vooraan sta, herinner ik me m n karig gevulde portemonnee. Voor ik uit de rij kan stappen, vraagt de vriendelijke koffiebarmevrouw of ik mijn gewoonlijke grote cappuccino wil. Ik kan natuurlijk niet nu al de helft van mijn geld uitgeven. Ik moet weg! Ik verontschuldig me en loop cafeïneloos naar m n les. s Middags ga ik naar de Albert Heijn. Appie heeft een aanbieding: drie broden voor twee euro. Dat is goed voor één week lunchen en ontbijten. Macaroni van het merk euroshopper kost bijna niets, net als een zak uien en twee blikjes tomatenpuree. Daar moet een avondmaaltijd van te brouwen zijn. Drie euro veertig, zegt m n kassabon. Iets boven mijn budget. Ik sus m n geweten met de vaststelling dat de bestedingen eigenlijk voor de volgende dagen zijn. De macaroni smaakt goed. Dat wist ik al: mijn moeder maakte het thuis ook vaak. Totaal uitgegeven: 3,40 Dinsdag Vandaag is het opeens een stuk makkelijker. Ik zit er meer in en heb het gevoel dat ik nu ook weet wat ik wel en niet kan kopen. s Ochtends sta ik vroeg op, ik moet brood smeren. Op school wacht me weer de verleiding van mijn grote vijand, de koffiebar. Ai, zijn verleidingstruc is het bijna onweerstaanbare gevoel dat ik een beloning verdien omdat het gisteren zo goed ging. Nee, besluit ik, nee, neen, nee. Een bakje koffie is een derde van mijn dagbudget. Mijn huisgenootje bied heel lief aan om dat verleidelijke bakkie leut voor mij te kopen. Maar nogmaals nee, ik ben geen valsspeler. Na m n lessen, het is vier uur, krijg ik trek. Mijn brood is op. De dagsoep in de cafetaria is vijftig cent, een rijstwafel kost me dertig cent. Niet echt een maaltijd, maar het is het goedkoopste wat ze hebben. In de bus naar huis stop ik bij de Albert Heijn. Ik koop koffiepads voor morgenvroeg. Dit kost me één euro vijftig. Vandaag is de stufi binnen. Ik heb zin om te gaan winkelen in de Herestraat. Best ironisch: heb je genoeg geld, mag je het niet uitgeven. s Avonds als ik thuiskom van een project meeting, delen m n huisgenootje en ik de laatste beetjes macaroni. Totaal uitgegeven: 2,30 Woensdag Vandaag heb ik lekker vrij. Als ik s middags wakker word, zet ik een bak koffie met de gisteren gekochte koffiepads. Dat is lang geleden, koffie! Als ontbijt en lunch eet ik, jaja, brood met jam. Ik krijg een belletje van een vriendin. Of we, net als iedere week, koffie in de stad gaan drinken. Helaas, dat kan ik niet maken, maar ze mag wel langskomen. Koffie in een café drinken is leuker dan op m n kamer en de euroshopperpadskoffie haalt het niet bij een Café Mocha Bianco van de Doppio. De gezelligheid maakt veel goed. Vriendschap hoeft geen geld te kosten. Na de koffiedate zoek ik Albert Heijn maar weer eens op. Tomatensoep, van dat poeder uit zo n zakje, en echte tomaten voor erin. Dit is een topdag, zeker qua budget. Totaal uitgegeven: 1,50 Donderdag Mijn ontbijt (een snee brood met jam!) begin ik behoorlijk beu te worden. Normaal gesproken eet ik rond deze tijd rijst of iets anders warms. Twee keer warm eten per dag zit er deze week echter niet in. Ik slik het droge brood door en ga weer naar school. De grote bruine verleider weersta ik met een list. Van m n huisgenoot heb ik een thermosbeker in bruikleen. Vol met 12 HANZEMAG WOENSDAG 23 MEI 2012 [10]

13 frick Slimmer en slommer Mijn baas is slimmer gaan werken. Nee, hij was niet dom, het was een opdracht. U kent dat vermoedelijk wel, van hogerhand. Na enige tijd had hij in de gaten wat slimmer werken betekende. Hij moest de dingen die hij deed sneller of anders doen. Of allebei. Hij lijdt er niet onder. Afgelopen maandag kwam ik hem tegen op weg naar de koffiemachine. Opperbest humeur. Hij zei: Ha die Frick, hoe gaat het? Ik zei: Het gaat. Hij weer: Mooi, dan was dit ons jaarlijkse functioneringsgesprek. Ik blij, hij blij, wij blij. leut. Vrolijk loop ik aan de cappuccino voorbij. s Middags ben ik in de stad. Ik loop via het centrum naar huis. Een foutje, want ik krijg opeens enorm veel zin om te gaan winkelen. De H&M heeft uitverkoop. Overal lokken de megaadvertenties. Mijn portemonnee jeukt: ik wil naar binnen!!!! Stom, hè? Dat je niets nodig hebt, maar toch wilt winkelen? Beetje geval van gat in het handje. Als diner eet ik een kipburger (1 euro 70), rijst (tachtig cent) en chilisaus (83 cent). Totaal uitgegeven: 3,10 Vrijdag De laatste dag van mijn challenge. Ik ben de hele dag vrij, dus ik rol pas laat mijn bed uit. Wederom ontbijt ik met brood. Ditmaal met een nog grotere tegenzin dan gisteren. Morgen, denk ik, morgen is het voorbij. Nog maar een dagje! Er komt weer een vriendin koffiedrinken en ik doe nog wat huiswerk. Een redelijke saaie dag, dus. Rond half vijf in de middag ga ik naar de markt. Een kilo spinazie en tomaten kosten me één euro vijftig. Tegen sluitingstijd geven de marktlieden korting. Groentje kost een habbekrats. Rauwe spinazie met rauwe tomaten, wat pasta erdoorheen en afmaken met groene pesto (1 euro 82 voor twee potjes). Lekker en gezond. Totaal uitgegeven: 3,30 Conclusie Dames en heren, experts en diegenen die voor m n gezondheid vreesden: ik ben niet verhongerd. Alle dagen brood is niet je dat, maar het was het waard. Deze week was een eye-opener voor me. Ik had niet verwacht dat ik zoveel moeite zou hebben om die kleine dingen te laten staan. En ik heb ontdekt dat ik flink wat geld spendeer aan onzindingen. Als je bijvoorbeeld mijn cappuccino s optelt, komt dat toch echt uit op bijna vijftig euro per maand! Afgelopen vijf dagen bespaarde ik twaalf euro op cappuccino. Als ik in de schoolcafetaria had gegeten, zoals ik normaal doe, had ik vijftien euro meer uitgegeven. Doordat ik m n stufi kreeg, ontdekte ik dat ik toch wel een gat in mijn hand heb. Die winkeldrang: ik had geld binnen gekregen en dat móest ik bijna uitgeven. De drie-euro-challenge maakt je bewust van wat je koopt en wat je kunt laten staan. En misschien leer je er zelfs jezelf een beetje beter door kennen. Totaal uitgegeven deze week: 13,60 Tekst en foto: Kelly van Binsbergen Deze amusante ontmoeting bracht in mij een gedachtestroom op gang. Functioneringsgesprekken, voortgangsgesprekken, beoordelingsgesprekken, ik ken vrijwel niemand, baas noch onderknuppel, die daar het nut, de noodzaak of de lol van inziet. Waarom zouden wij ons daar verder mee beslommeren? Waarom zouden wij ons in deze tijden van te lange broekriemen niet allereerst ontdoen van kommer en slommer? Zou Berenschot bekend zijn met deze insteek? Berenschot is de reden dat sommige collega s zich verstoppen als zij hen onbekende goed gekleed gaande mannen en vrouwen in het vizier krijgen. Dat komt, de Berenschutters, met hun brogues en fleurige dassen, onderzoeken hoe de Hanzehogeschool kan bezuinigen op niet-docenten. Daar hebben we er te veel van. Op zich geen probleem, maar de Hanzehogeschool is, de naam wijst al vagelijk in die richting, een school. En dan is het best handig als een behoorlijk gedeelte van je personeel voor de klas kan staan. De operatie van Berenschot heet Balans. Balans betekent vooral veel praten en overleggen over wat we sneller of anders moeten doen. Of allebei. Daarvan zouden we ons ook kunnen ontslommeren, van praten en overleggen. Vergaderen staat al eeuwen in de top-drie van dingen die niemand leuk vindt. Hebt u wel eens een collega horen zeggen: Heerlijk, een vergadering? Hebt u het zelf wel eens gezegd? Bevangen door mijn revolutionaire inzichten, snelde ik naar m n baas. We moeten stoppen met vergaderen, juichte ik, rigoureus. Hij grijnsde: Lumineus!! Ik zal het meteen agenderen voor de volgende vergadering. Hij blij. Hajo Frick [10] MEI WOENSDAG HANZEMAG 13

14 Een dagje Voedselbank Soms denk ik dat de ene helft van Nederland de andere bij de hand houdt Er is geen armoede in Nederland, zegt minister-president Rutte. Maar als het f inancieel tegenzit, hebben sommige mensen geen geld meer voor de eerste levensbehoeften. De Stadse Voedselbank voedt op dit moment zo n duizend monden. Duizend stadsgenoten die van minder dan vier tientjes in de week leven. Vrijdag 11 mei uur De Ford Transit van de Voedselbank heeft bij de vestigingen van Albert Heijn in de stad het brood van de vorige dag opgehaald. Het busje vertrekt onmiddellijk na het lossen om bij de vier Jumbo s producten op te halen die nog net niet over de houdbaarheidsdatum heen zijn. Ken je die serie MASH nog?, vraagt Harry Vruggink (70), de algemeen manager van de Stadse Voedselbank. Zo hectisch gaat het als het busje aankomt. Het vrijwilligersteam staat al in de startblokken om de wagen te lossen. Als een goed geoliede machine weten ze in no-time de producten uit te laden en te beoordelen. Voedsel dat over datum is, gaat direct de container in. We kunnen geen enkel risico nemen. Vlees en vleeswaren worden direct vacuüm verpakt en ingevroren zodat we de houdbaarheid met drie maanden verlengen. Deze vrijdag verwacht de Voedselbank 69 klanten. Een drukke dag. Vanaf tien uur zijn ze welkom. Maar om een uur of negen rookt de eerste bezoeker al een sigaretje op zijn rollator voor de loods aan de Oosterhamrikkade. Gestaag druppelen de klanten binnen. Iedere klant heeft zo z n vaste dag. Op zaterdag komen de grote gezinnen. alle maatschappelijke instellingen die je je kunt voorstellen. Soms denk ik dat de ene helft van Nederland de andere bij de hand houdt. Schuldhulpverlening Om in aanmerking te komen voor een voedselpakket mag een alleenstaande niet meer dan 180 euro per maand leefgeld ontvangen. Leefgeld is geld om van te eten en om je van te kleden, daar zijn de vaste lasten dus al van af. Voor iedere extra volwassene in een gezin komt daar 60 euro bij. Voor ieder kind 50. Harry heeft zes jaar als schuldhulpverlener bij Humanitas gewerkt en kent het klappen van de zweep. Schuldhulpverleningsinstanties werken stroperig. Wat zij in een week doen, doe ik in vijf minuten op de achterkant van een sigarendoosje, verzucht de oud-ondernemer. 260 netjes mandarijnen screenen De Voedselbank werkt alleen met vrijwilligers. Ze zijn gepensioneerd, werken met behoud van uitkering, op therapeutische basis of ze zijn gehandicapt. Mensen die op de arbeidsmarkt tussen wal en schip zijn geraakt, hebben hier een goede plek gevonden. Alle dagen thuis zitten is waardeloos. Afgelopen week kwamen er 260 netjes mandarijnen van de C1000 uit Gieten. Dan zitten we met z n allen de beschimmelde exemplaren te sorteren. Soms krijg je tonnen uien aangeboden, waar je echt geen kant mee op kunt. Ik hield een keer een lezing voor de plattelandsvrouwen toen we aardappelen nodig hadden. Een week later had ik een ton piepers. Vorige week werd ik gebeld door een groepje studenten. Op zondag. Er was een evenement in het water gevallen en ze hadden een busje vol Turkse broden, yoghurt, fruit en tomaten over. Breng maar bij me thuis, jongens. Want op zondag is de Oosterhamrikkade gesloten uur Nummertjes trekken Aan een grote tafel staan koffie en thee klaar. Rondom de thermoskannen wachten al een stuk of twintig klanten. Het is een gezellige boel. In het kantoor staat de telefoon roodgloeiend. Klanten bellen. Met diverse vragen en mededelingen. De één is ziek en wil zijn pakket maandag halen en de ander heeft een probleem met de Groninger Krediet Bank. Harry staat ze vriendelijk en geduldig te woord. Hij kent ze alle 360. De oud-ondernemer runt de Voedselbank als een bedrijf. Met 360 klanten, vijftig man personeel, veertig leveranciers en contacten met 14 HANZEMAG WOENSDAG 23 MEI 2012 [10]

15 kunnen omgaan. Dat iedereen alle brieven van instanties begrijpt, dat mensen formulieren juist invullen. Neem de huur- en zorgtoeslagen. Echt vreselijk! Wie bijvoorbeeld niet begrijpt wat zijn toetsingsinkomen is, en in plaats van zijn bruto zijn netto inkomen aan de belastingdienst opgeeft, is de klos. Die ontvangt te veel toeslag en moet het een jaar later terugbetalen. Veel mensen kunnen dat niet. Met als gevolg dat er een deurwaarder wordt ingeschakeld. De vordering die in eerste instantie 400 euro was, wordt 550. Komt er nogmaals een deurwaarder, dan wordt de vordering al snel 700 euro. Dat geld moet ergens vandaan komen. Dus het ene gat wordt met het andere gedicht. Er worden astronomische bedragen aan administratiekosten gevraagd. Rutte zegt dat er geen armoede is in Nederland. Onzin. Zolang er voedselhulp nodig is, is er armoede. Loes Vader Ons kent ons. Buiten staan de rokers een sigaretje te paffen. Iedere klant heeft een pasje waarop staat voor hoeveel personen hij eten meekrijgt en de geldigheidsduur van zijn inschrijving. Alle klanten hebben een beoordeling van vier tot maximaal 52 weken. Soms is noodhulp nodig. Als iemand al drie dagen niet heeft gegeten, is een mailtje van een maatschappelijke instelling voldoende. Bij binnenkomst krijgt iedereen een nummer. Bedrijfsleider Ton doet de briefing. Hij vertelt wat er vandaag voorhanden is. Het is iedere week weer een verrassing. Wie aan de beurt is, pakt een winkelwagentje en loopt met één van de vrijwilligers mee om het karretje te vullen. Je mag producten weigeren, maar niet om iets anders vragen. Energydrank, soep, pannenkoekenmix, appeltjes, mandarijnen, pindakaas is in de aanbieding, yogi-thee, balsamico-azijn, rijst, conserven, ijsjes, appelstroop, hagelslag Er is keuze uit vlees, vis en vegetarisch. Soms ook halalproducten. Maar ook non-food producten. Zakjes met wasmiddelen, shampoo, maandverband en andere drogisterij-artikelen. Het aanbod is veelzijdig. Vandaag is er te weinig brood. Omdat iedere klant één brood meekrijgt, wordt er een beroep gedaan op de vriezer. In de opslag staat zelfs een stapel overgebleven kerstpakketten van de Hanzehogeschool. klanten met kinderen op de basisschool is er de actie Jarige Job. Alle kinderen krijgen een cadeautje, een taart, ballonnen alles om een feestje te vieren. En iets om op school te trakteren. Het is heel belangrijk dat kinderen er op school bijhoren en zo n pakket helpt. Knijp zitten Hoe komen mensen zo knijp te zitten? Is het de crisis, recessie? Kunnen mensen steeds slechter met geld omgaan? Volgens Harry zijn het met name de regelingen van de overheid die vragen om moeilijkheden. Onze klanten zijn een afspiegeling van de samenleving. Van kappers tot kruideniers, van failliete ondernemers tot heroïnehoertjes. Natuurlijk veel mensen met verslavingsproblematiek en psychiatrische patiënten. Niet iedereen redt het in deze gecompliceerde maatschappij. Er is ook steeds minder schaamte om bij de voedselbank aan te kloppen. Mede door de crisis, maar ook door de publiciteit die de voedselbanken genereren. Sommigen komen gezellig met de buurman. Dat was een aantal jaren geleden niet zo. Er zijn veel uiteenlopende redenen waarom mensen hun dagelijkse boodschappen niet meer kunnen betalen. Onverantwoord koopgedrag, of je moet je huis na een scheiding verkopen met veel verlies. Schulden zijn veel te makkelijk te maken. De overheid gaat er ook maar vanuit dat mensen met geld De feiten In 2002 opende de eerste voedselbank in Nederland de deuren. Inmiddels zijn er 130 vestigingen. Er maken zo n vijftigduizend mensen gebruik van. Sinds 2008 is er een landelijke stichting. De doelstellingen van de Stichting Voedselbanken Nederland zijn: verspilling van voedsel tegengaan en mensen in moeilijke financiële situaties helpen door het verstrekken van voedingsmiddelen die door derden beschikbaar worden gesteld. Alle voedselbanken worden gerund door vrijwilligers. Naast de dagelijkse bijdrage van supermarkten uit de buurt is er eens in de veertien dagen toevoer vanuit Rotterdam, de bakermat van de Voedselbanken, waar bedrijven als Unilever en Nestlé aan leveren. Achter in de loods is een ruimte met kleding. Keurig gerangschikt op kleur en maat. Ook kleding kan worden ingebracht. Eén maal in de zes weken mogen klanten kleding uitzoeken. Voor Foto's Luuk Steemers [10] MEI WOENSDAG HANZEMAG 15

16 Derdejaars Minerva exposeren MAY DAYS Van 11 tot en met 13 mei organiseerden derdejaars Autonome Beeldende Kunst op acht verschillende locaties in de stad de tentoonstelling MAY DAYS. Geronimo Cardogan, Anna Luella Zahler, Petra Kühne, Caspar Connolly, Jan Eisse Pentinga, André Borges, Aebele Trijsburg, Susana Wessling en Christiana van Lammeren presenteerden bij hun opening op 11 mei in de Antillenstraat een theatrale preview van hun gezamenlijk visie op het thema Uncertain. Te zien waren installaties, geluidsopnamen en performances. maydays.nl uncertainexhibition.wordpress.com 16 HANZEMAG WOENSDAG 23 MEI 2012 [10]

17 16 X 16 De tentoonstelling 16 X16 in de Koepelzaal aan de Praediniussingel was een samenwerkingsproject van 16 derdejaars deeltijdstudenten van Academie Minerva. Vanuit een vrijgekozen discipline maakten ze ieder 16 verschillende werken voor de andere studenten uit de groep, die ze op 16 mei in een finissage onder elkaar verdeelden, als afscheidscadeau voor elkaar. Tutor Ally van Altena begeleidde en adviseerde ze bij de presentatie van hun werk. Tekst: Rina Tienstra Foto's: Pepijn van den Broeke [10] MEI WOENSDAG HANZEMAG 17

18 Maarten! Stem op 18 HANZEMAG WOENSDAG 23 MEI 2012 [10]

19 Student Facility Management Maarten Vranckx (23) Foto: Pepijn van den Broeke is één van de drie finalisten van de Student of the Year verkiezing [10] MEI WOENSDAG HANZEMAG 19

20

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken

Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Onderzoek Je wordt 18 jaar en dan? De gevolgen voor je geldzaken Rapportage Juli 2013 Meer informatie: info@wijzeringeldzaken.nl Samenvatting (1/3) 1. Veel 17-jarigen maken de indruk verstandig om te gaan

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel

Veertien leesteksten. Leesvaardigheid A1. Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek. Ad Appel Veertien leesteksten Leesvaardigheid A1 Te gebruiken bij : Basisexamen Inburgering Studieboek Ad Appel Uitgave: Appel, Aerdenhout 2011-2016 Verkoopprijs: 1,95 Ad Appel Te bestellen via www.adappelshop.nl

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Inhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken

Inhoud. Mijn leven. ik regel mijn geldzaken Inhoud Inleiding...3 Hoofdstuk 1 Bewaren...5 Hoofdstuk 2 Administratie...7 Hoofdstuk 3 Inkomsten... 8 Hoofdstuk 4 Uitgaven... 10 Hoofdstuk 5 Sparen... 12 Hoofdstuk 6 Verzekeringen...15 Hoofdstuk 7 Begroting...

Nadere informatie

Wat eten we vanavond?

Wat eten we vanavond? 35 35 HOOFDSTUK 3 Wat eten we vanavond? WOORDEN 1 Kies uit: jam school slager boodschappen vegetariër 1 Dorien eet geen vlees. Ze is. 2 Moniek houdt van zoet. Ze eet graag op brood. 3 Johan, ik ga naar

Nadere informatie

Thema Nederlandse cultuur en gewoontes

Thema Nederlandse cultuur en gewoontes http://www.edusom.nl Thema Nederlandse cultuur en gewoontes Lesbrief 32. Mag ik even uitpraten? Wat leert u in deze les? Eén lange zin maken van twee korte zinnen. Je mening geven. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst.

Wat mevrouw verteld zal ik in schuin gedrukte tekst zetten. Ik zal letterlijk weergeven wat mevrouw verteld. Mevrouw is van Turkse afkomst. Interview op zaterdag 16 mei, om 12.00 uur. Betreft een alleenstaande mevrouw met vier kinderen. Een zoontje van 5 jaar, een dochter van 7 jaar, een dochter van 9 jaar en een dochter van 12 jaar. Allen

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Thema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag

Thema Op het werk. Demet TV. Lesbrief 8. De eerste werkdag Thema Op het werk. Demet TV Lesbrief 8. De eerste werkdag Deze les gaat over de eerste werkdag. gaat voor het eerst werken bij een snoepfabriek. Hij komt binnen en maakt kennis met de chef. De chef vertelt

Nadere informatie

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN

ALFA A ANTWOORDEN STER IN LEZEN STER IN LEZEN ALFA A LES 1: NAAR SCHOOL 1 Ziek 1 b 2 3 b 4 a a B maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag C Dit is een vraag Hoe gaat het? Het gaat wel. En met jou? Waarom kom je niet?

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in

Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in Met het hele gezin gezond het nieuwe jaar in LINDA AMMERLAAN KINDERVOEDINGSCOACH Inleiding Wie ben ik? Als moeder van 2 kinderen weet ik hoe lastig het is om in deze tijd je kinderen gezond te laten opgroeien.

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

Zó maak je sparen makkelijker! Goed omgaan met Geld, 2017

Zó maak je sparen makkelijker! Goed omgaan met Geld, 2017 Zó maak je sparen makkelijker! Goed omgaan met Geld, 2017 Sparen is soms best moeilijk. Weet je waarom dat zo is? Omdat we meer met het NU bezig zijn dan met onze toekomst. En daarom lijkt het vaak dat

Nadere informatie

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer

Voor jou. Verhalen van mantelzorgers. Anne-Rose Hermer Voor jou Verhalen van mantelzorgers Anne-Rose Hermer 6 Inleiding In dit boek maak je kennis met Martine, Koos en Sara. Ze zijn alledrie in een andere fase van hun leven. Maar één ding is hetzelfde voor

Nadere informatie

! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014

! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014 LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen

Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen www.edusom.nl Opstartles 10. EXTRA Oefenen met woorden bij de lessen Het is belangrijk om veel woorden te leren. In deze extra les vindt u extra woorden bij de Opstartlessen 1 t/m 5. Kijk ook eens naar

Nadere informatie

WIJ en jij Wet investeren in jongeren

WIJ en jij Wet investeren in jongeren Ik heb een WW-uitkering. Krijg ik een werkleeraanbod? Je krijgt pas een werkleeraanbod als je WW-uitkering is afgelopen. Zolang je een WW-uitkering krijgt, geldt voor jou de sollicitatie- en reintegratieplicht

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Nieuwsbrief CliëntAanZet

Nieuwsbrief CliëntAanZet Nummer 5 Juni/Juli 2014 Van de redactie Hallo, Hier weer een nieuwe nieuwsbrief CliëntAanZet. Heb je een leuk idee voor deze nieuwsbrief? Of wil je misschien zelf iets schrijven? Stuur een bericht naar:

Nadere informatie

Publiekstekst Wet investeren in jongeren

Publiekstekst Wet investeren in jongeren Publiekstekst Wet investeren in jongeren Juni 2009 Deze publicatie is gemaakt door Stimulansz in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Stimulansz spreekt haar dank uit aan alle

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen

Toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen 1. Print deze tekst 2. Download het geluidsbestand en luister Je gaat een toets Geletterdheid en Begrijpend Lezen maken. Dit is een leestoets. De toets heeft vijf delen. Deel A, B, C, D en E. Deze toets

Nadere informatie

~~Weekly Diary 35~~ [social_share]

~~Weekly Diary 35~~ [social_share] ~~Weekly Diary 35~~ [social_share] De maand augustus is alweer voorbij, en voor iedereen zit de vakantie er geloof nu wel weer op. Iedereen weer aan het werk of school, en nog even en de zomer is ook echt

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen.

Wat is PDD-nos? VOORBEELDPAGINA S. Wat heb je dan? PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Wat is PDD-nos? 4 PDD-nos is net als Tourette een neurologische stoornis. Een stoornis in je hersenen. Eigenlijk vind ik stoornis een heel naar woord. Want zo lijkt het net of er iets niet goed aan me

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer -

Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon. - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon - Eelco de Boer - Gratis Rapport : Wat Te Doen Voor, Tijdens En Na Je Eerste Marathon Beste lezer, Ik hoop dat jouw doorzettingsvermogen

Nadere informatie

Spreekbeurt over ZOUT

Spreekbeurt over ZOUT Wat is zout? Zout zit in bijna alle voedingsmiddelen die we eten. Zelfs in die producten waarin je het helemaal niet verwacht, zoals zoete koeken en zoete drop. Zout geeft smaak aan het eten. En het zorgt

Nadere informatie

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag

Desiree Piar 0824864 CMD 1B Docent : James boekbinder Project : vrijwilligers 55+ Doelgroeponderzoeksverslag Doelgroeponderzoeksverslag Interviews Naam: Sharlene Piar Arends leeftijd: 59 Hoe zou jij een tienermoeder helpen als jij een vrijwilliger was? En waarmee zou je een tienermoeder mee helpen? Advies geven

Nadere informatie

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN?

!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2015 WIL JE MINDER GAMEN? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt met het spelen van games. Je beseft dat je hierdoor in de problemen kunt raken: je huiswerk lijdt

Nadere informatie

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten

TOETS NT2-1 schrijven. Goed voorbereid slagen. voor het staatsexamen NT2 programma 1. Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN. niveau B1. tijdsduur: 120 minuten Goed voorbereid slagen voor het staatsexamen NT2 programma 1 Opgavenboekje nr. 1 SCHRIJVEN niveau B1 tijdsduur: 120 minuten Deel 1: Zinnen afmaken 15 opdrachten Maak de zinnen af: 1. Het is in de vakantie

Nadere informatie

Iris marrink Klas 3A.

Iris marrink Klas 3A. Iris marrink Klas 3A. 1 Inhoud. 1- Voorpagina 2- Inhoud, inleiding & mijn mening 3- Dag 1 4- Dag 2 5- Dag 3 6- Dag 4 7- Dag 5 Inleiding. Ik kreeg als opdracht om een dagverslag te maken over Polen. 15

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

13 Jij en pesten. Ervaring

13 Jij en pesten. Ervaring 82 13 Jij en pesten Wat doe ik hier vandaag? P Ik word me ervan bewust hoe erg het is om iemand te pesten en gepest te worden. P Ik leer dat ik met anderen steeds weer respectvol moet omgaan. P Ik ken

Nadere informatie

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen.

Wat gaan we doen? Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch. 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 103 103 HOOFDSTUK 7 Wat gaan we doen? WOORDEN 1 Kies uit: bijzondere dagelijks gratis aanstaande praktisch 1 Dick en Anna gaan vrijdag trouwen. Dat is over twee dagen. 2 Op 22 november zijn we 25 jaar

Nadere informatie

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen

Kids. &Go. Informatieblad speciaal voor kinderen Informatieblad speciaal voor kinderen Datum; Aalsmeer, jaar 2011 Gemaakt door; Bianca Wegbrands daar, Wat leuk dat je dit informatieblad speciaal voor kinderen wilt lezen. Ik zal me eerst even aan jou

Nadere informatie

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap.

Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. Het koken en eten mag je zelf doen, maar ik begeleid je daarbij. Stap voor stap. EET PALEO 3 Inhoudsopgave Inleiding 6 Mijn Paleo verhaal 8 De 7 stappen in het kort 12 Stap 1 Richt je op de praktijk 14

Nadere informatie

Er gebeurt niets. Ze willen niet weg.

Er gebeurt niets. Ze willen niet weg. Veel nieuw bij de DUO Laatst was ik op bezoek bij de DUO om in het nieuwe gebouw in Groningen te kijken. Naar het gebouw zelf en het Nieuwe Werken dat ze daar toepassen. Er is veel nieuw, want is er blijkt

Nadere informatie

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek,

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek, Kom verder Welkom bij het vak Kennis van de Nederlandse Samenleving, KNS. Dit boek vertelt je over Nederland. Veel van wat je moet weten over het leven in Nederland, staat in dit boek. Je haalt straks

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 5-6. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug, want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Slim omgaan met geld

Slim omgaan met geld Slim omgaan met geld Deel 1 Oorzaken en financieel overzicht. Dit werkboek is van: Datum: 1 Copyright - Drukke Moeders Marijke Minten Welkom Drukke Moeders Online Cursus Financiën Werkboek Dit is een werkboek

Nadere informatie

Dat is een koopje! HOOFDSTUK 8 WOORDEN. Kies het goede woord. Ik ga even naar de... Ik ga sla en tomaten halen. a groenteman b slager

Dat is een koopje! HOOFDSTUK 8 WOORDEN. Kies het goede woord. Ik ga even naar de... Ik ga sla en tomaten halen. a groenteman b slager 119 119 HOOFDSTUK 8 Dat is een koopje! WOORDEN 1 2 3 1 Ik ga even naar de.... Ik ga sla en tomaten halen. a groenteman b slager 2 Wil je wat drinken? Ja graag, een... koffie alsjeblieft. a fles b beker

Nadere informatie

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons

Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Johannes 6,1-15 - We danken God, want Jezus zorgt voor ons Dankdag voor gewas en arbeid Liturgie Voorzang LB 448,1.3.4 Stil gebed Votum Groet Zingen: Gez 146,1.2 Gebed Lezen: Johannes 6,1-15 Zingen: Ps

Nadere informatie

Bewindvoering: hoe werkt het?

Bewindvoering: hoe werkt het? Bewindvoering: hoe werkt het? Samen je centen de baas JE HEBT EEN BEWINDVOERDER. EN NU? Een tijdje terug heb je ervoor gekozen om je geld samen met Mijn Geld en Zo te regelen. De rechter vindt dit goed.

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

Wil jij minderen met social media?

Wil jij minderen met social media? Wil jij minderen met social media? Uitgave van Stichting Be Aware Januari 2016 Hulpboekje social media 1 Hoe sociaal zijn social media eigenlijk? Je vindt dat je teveel tijd doorbrengt op social media.

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving

Christmas Edition. Voor wielrennen was het... Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË. Alies: Ik heb een schoenen verslaving Glass Christmas Edition Voor wielrennen was het... Alies: Ik heb een schoenen verslaving Mijn familie is mijn ware vriend! ALIES GESPOT IN BELGIË Inhoudsopgave Pagina: Even voorstellen 4-5 Ik heb een schoenen

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Afval Anne en de Sorteerbrigade

Afval Anne en de Sorteerbrigade Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door

Ik ben Sim-kaart. Mobiel bellen groep 7-8. De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag. Aangeboden door De Simkaart is een meisje, tikkeltje ondeugend en een echte kletsgraag Hoi! Blijf even aan de lijn. Ik zit namelijk op de andere. Wacht even. Hoi, ik kom zo even terug want ik moet even iets zeggen over

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Nieuwsbrief 14, september 2010

Nieuwsbrief 14, september 2010 Stichting WoonMere Nieuwsbrief 14, september 2010 Redactie: Mariska Elfrink Hallo allemaal, Eindelijk is het dan gebeurt: we zijn verhuist naar ons eigen appartement! Inmiddels wonen we hier alweer een

Nadere informatie

Een gelukkige huisvrouw

Een gelukkige huisvrouw Een gelukkige huisvrouw Voordat ik zwanger was, was ik een gelukkige huisvrouw, ik had alles wat ik wilde. En daarvoor hoefde ik geen dag te werken. Want werken, dat deed mijn man Harry al. Harry zat in

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement 51 51 HOOFDSTUK 4 Te huur WOORDEN 1 1 Ik woon in een flat op de vierde.... a verdieping b appartement 2 Het is een rijtjeshuis met een grote woonkamer en drie.... a tuinen b slaapkamers 3 Mijn woonkamer

Nadere informatie

Beste lezers van De Geldfabriek,

Beste lezers van De Geldfabriek, Beste lezers van De Geldfabriek, Ik hoop dat jullie veel plezier hebben gehad met het lezen van dit verhaal. Vonden jullie ook dat Pippa wel erg veel aan mooie spullen dacht? En dat sommige mensen onaardig

Nadere informatie

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten

Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les

Nadere informatie

Dialogen website Motiveren tot rookstop

Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialogen website Motiveren tot rookstop Dialoog verandertaal uitlokken en versterken Goedemorgen. Heeft u problemen gehad sinds uw vorige controle? Ja, eigenlijk wel. Mijn tanden zijn sterk verkleurd.

Nadere informatie

Veelgestelde vragen Wet WIJ

Veelgestelde vragen Wet WIJ Veelgestelde vragen Wet WIJ Wat is de WIJ? WIJ staat voor Wet investeren in jongeren (WIJ). Deze nieuwe wet gaat in per 1 oktober 2009 en moet ervoor zorgen dat alle jongeren tot 27 jaar een opleiding

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo?

U schrijft ook dat wij Belgen bang zijn voor elkaar. Hoezo? Wablieft praat met Paul Verhaeghe De maatschappij maakt mensen ziek Materieel hebben we het nog nooit zo goed gehad. De meesten van ons hebben een inkomen, een dak boven ons hoofd Toch voelen veel mensen

Nadere informatie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie

Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Er zijn mensen nodig met nieuwe fantasie Ervaringen, belevenissen, vragen in woorden gevangen om die woorden weer vrij te laten in nieuwe ervaringen, belevenissen, vragen. Marcel Zagers www.meerstemmig.nl

Nadere informatie

2c nr. 1 zinnen met want en omdat

2c nr. 1 zinnen met want en omdat OPDRACHTKAART www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. U kunt ook veel oefeningen

Nadere informatie

HOOFDSTUK 14. En wat doe jij? Lees de woorden. Hoort het bij een baan of bij werk zoeken?

HOOFDSTUK 14. En wat doe jij? Lees de woorden. Hoort het bij een baan of bij werk zoeken? 229 229 HOOFDSTUK 14 En wat doe jij? WOORDEN 1 Lees de woorden. Hoort het bij een baan of bij werk zoeken? baan werk zoeken 1 sollicitant 2 contract 3 uitzendbureau 4 vergadering 5 cv 2 Wat hoort bij elkaar?

Nadere informatie

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang

Thema Kinderen en school. Demet TV. Lesbrief 9. De kinderopvang Thema Kinderen en school. Demet TV Lesbrief 9. De kinderopvang zoekt opvang voor haar kind. belt naar een kinderdagverblijf. Is er plaats? Is de peuterspeelzaal misschien een oplossing? Gaat inschrijven

Nadere informatie

Take a look at my life week 5&6

Take a look at my life week 5&6 Take a look at my life week 5&6 Maandag 27 januari 2014 Zou vandaag gaan werken, maar heb op het laatste moment afgezegd omdat het nogal glad was op de weg. Dus ik durfde het niet aan om op de fiets naar

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen

Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Spreekopdrachten thema 3 Kinderen Opdracht 1 bij 3.2 Jullie zijn bij het consultatiebureau. Cursist A: je bent arts bij het consultatiebureau. Cursist B: je bent met je baby van twee maanden bij het consultatiebureau.

Nadere informatie

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein

Dat ze klaarstaat voor haar vrienden. Als ze samen is met haar vriendinnen, is er veel gein Oefening 5 Persoon 1: Annet Kok (moeder) Talent: Prestatiegericht Betrouwbaar Humoristisch Optimistisch Vasthoudend Concreet voorbeeld: Tijdens de hockeywedstrijden Dat ze klaarstaat voor haar vrienden

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Weet jij wat je uitgeeft en wat er binnen komt? Samen slimmer met geld

Weet jij wat je uitgeeft en wat er binnen komt? Samen slimmer met geld Weet jij wat je uitgeeft en wat er binnen komt? Samen slimmer met geld Dit Samen slimmer met geld dagboek is van: Waarom een Samen slimmer waar je gebruik van maakt niet, zoals 4. Kijk of je kunt besparen

Nadere informatie

Kim Dalessi. K.dalessi@student.fontys.nl

Kim Dalessi. K.dalessi@student.fontys.nl 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave...2 Hallo!!...3 Aflevering 1...7 Opdracht 1...7 Opdracht 2...8 Aflevering 2...9 Opdracht 3...9 Opdracht 4...10 Aflevering 3...11 Opdracht 6...12 Opdracht 7...13 Werkblad Logboek...14

Nadere informatie

Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of

Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of Het Studenten Uitgaven Onderzoek is in mei 2014 afgenomen bij 886 respondenten met een leeftijd van 17-25 jaar. De studenten volgen een HBO- of WO-opleiding in één van de twaalf grootste studentensteden

Nadere informatie

Uitzicht op de heuvels 10 km van Kabaya Uitzicht op de heuvels ten noorden van Kabaya. Ongeveer 7 km van het dorp.

Uitzicht op de heuvels 10 km van Kabaya Uitzicht op de heuvels ten noorden van Kabaya. Ongeveer 7 km van het dorp. Verblijf van Tautvydas Rindzevicius in Kabaya/RWANDA in het kader van het bezoek aan wezen en kwetsbare kinderen gesponsord door de Jyambere stichting. Inleiding Tijdens de periode van juli-augustus 2015,

Nadere informatie

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin)

Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Samenstelling tekst Beppie Brood (teamleider ATC s Amstelduin) Monique van Kollenburg (trainer ATC Amstelduin) Lay-out Bob Snel (trainer ATC Amstelduin) Document Versie maart 2007 Meer informatie E-mail:

Nadere informatie

Luisteren: muziek (A2 nr. 7)

Luisteren: muziek (A2 nr. 7) OPDRACHTEN LUISTEREN: MUZIEK www.nt2taalmenu.nl nt2taalmenu is een website voor mensen die Nederlands willen leren én voor docenten NT2. Iedereen die Nederlands wil leren, kan gratis online oefenen. Kijk

Nadere informatie

Voedselbanken. door Tim

Voedselbanken. door Tim Voedselbanken door Tim 1 Hoofdstukken: 1. Inleiding/voorwoord 2. Wanneer en hoe is de voedselbank ontstaan? 3. Wat doet de voedselbank? 4. Waar en hoeveel voedselbanken zijn er? 5. Wanneer krijg je een

Nadere informatie

Dag! kennismaken. Ik ben Eric.

Dag! kennismaken. Ik ben Eric. Vocabulaire Oefening 1 Woordweb Dag! Waar kom je vandaan? groeten Goedemorgen! de ontmoeting Hoe heet je? kennismaken Hoi! mensen Hallo! Ik ben Eric. nieuw Ik kom uit Engeland. Hallo, ik ben Mila. Ik ben

Nadere informatie

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten

Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Weekje weg: shoppen, interview/fotoshoot en veel praten Naar mijn vriendin 19 maart ging ik in de middag naar Den-Haag met de trein. Ik zag hier wel erg tegenop met 6 maanden zwangerschap zo,n lange reis

Nadere informatie

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak.

Tik-tak Tik-tak tik-tak. Ik tik de tijd op mijn gemak. Ik haast me niet zoals je ziet. Tik-tak tik-tak, ik denk dat ik een slaapje pak. Tik-tak - Lees het gedicht tik-tak voor. Doe dit in het strakke ritme van een langzaam tikkende klok: Tik - tak - tik - tak Ik tik - de tijd - op mijn - gemak. Enzovoort. - Laat de kinderen vrij op het

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

Maak uw eigen Miljoenennota

Maak uw eigen Miljoenennota Maak uw eigen Miljoenennota Er is weer economische groei, de huizenmarkt trekt aan, en volgens de rijksbegroting gepresenteerd op Prinsjesdag gaat bijna iedereen er volgend jaar financieel op vooruit.

Nadere informatie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie

Zaken voor mannen. Verhalen van mannen met epilepsie Zaken voor mannen Verhalen van mannen met epilepsie Introductie Niet alle mannen vinden het prettig om over hun gezondheid te praten. Ieder mens is anders. Elke man met epilepsie ervaart zijn epilepsie

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 8 Opleidingen

Spreekopdrachten thema 8 Opleidingen Spreekopdrachten thema 8 Opleidingen Opdracht 1 bij 8.2 Lees de vragen. Geef antwoord. 1. Kun je bij jou in de buurt cursussen volgen? Waar dan? 2. Volg jij een cursus of heb je een cursus gevolgd? Welke

Nadere informatie

Spreekopdrachten thema 4 Wonen

Spreekopdrachten thema 4 Wonen Spreekopdrachten thema 4 Wonen Opdracht 1 bij 4.1 ** Uitleg voor de docent: Op de volgende pagina vind je een blad met plaatjes. Knip de plaatjes uit en doe ze in een envelop. Geef elk tweetal een envelop.

Nadere informatie

VERSCHILLENDE TARIEVEN VOOR MEER WINST

VERSCHILLENDE TARIEVEN VOOR MEER WINST VERSCHILLENDE TARIEVEN VOOR MEER WINST - LEERLING SuccesformulesVoorkant_Opmaak 1 06-10-14 10:08 Pagina 1 VERSCHILLENDE TARIEVEN VOOR MEER WINST 1 anigap 80:01 41-01-60 1 kaampo_tnakroovselumrofseccus

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Take a look at my life 12

Take a look at my life 12 Take a look at my life 12 Verslaafd aan foto,s maken. Elke dag weer mijn mobiel uit me zak halen en foto,s maken van de dingen die ik mee maak of tegenkom. Er zijn al zoveel mensen die gebruik maken van

Nadere informatie