Jaarverslag 5 1. Profiel 7 2. Kerncijfers Verslag van het verantwoordingsorgaan Visitatiecommissie Verslag van het bestuur 23

Transcriptie

1

2

3 Inhoudsopgave Jaarverslag 5 1. Profiel 7 2. Kerncijfers Verslag van het verantwoordingsorgaan Visitatiecommissie Verslag van het bestuur 23 Jaarrekening Balans per 31 december Staat van baten en lasten over Kasstroomoverzicht over Toelichting grondslagen Toelichting op de balans Toelichting op de staat van baten en lasten 89 Overige gegevens Bestemming saldo van baten en lasten Gebeurtenissen na balansdatum Actuariële verklaring Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 107 Pagina 3 van 112

4 Pagina 4 van 112

5 Jaarverslag Pagina 5 van 112

6 Pagina 6 van 112

7 1. Profiel 1.1. Algemene gegevens De algemene gegevens ten aanzien van het pensioenfonds zijn als volgt: (statutaire naam) Capellalaan 65 (bezoekadres) 2132 JL Hoofddorp (statutaire vestigingsplaats) Postbus 1900 (postadres) 2130 JH Hoofddorp Telefoon: Website: www. pensioenfondssanoma.nl Nummer Kamer van Koophandel (Amsterdam): BTW-nummer: O Nummer loonheffing: A Registratienummer bij De Nederlandsche Bank: Doelstelling, missie, visie en strategie Doelstelling Het pensioenfonds heeft ten doel het uitkeren of het doen uitkeren van pensioenen en/of toeslagen op de pensioenen aan deelnemers, gepensioneerden, gewezen deelnemers, en hun nabestaanden en exechtgenoten in de gevallen en onder de voorwaarden, zoals nader geregeld in de pensioenreglementen en de addenda behorende bij deze reglementen. Missie Het fonds heeft als missie het uitvoeren van de pensioenregeling, zoals deze tussen sociale partners is overeengekomen. Het bestuur voert hiertoe een solide financieel beleid, dat in overeenstemming is met weten regelgeving. Streven is om op de pensioenaanspraken en pensioenrechten, indien mogelijk, toeslagen te verlenen. Het vermogen dat bestemd is tot het doen van pensioenuitkeringen wordt op efficiënte en kosteneffectieve wijze beheerd. Risico's worden adequaat gemanaged; de premie, het risico en de kosten moeten met elkaar in balans zijn. Visie en strategie Het doel, dat voortvloeit uit de missie, is om een optimaal pensioenresultaat voor de deelnemers van het pensioenfonds te bereiken. Het bestuur hanteert de volgende algemene beginselen: Het beleggingsbeleid is afgestemd op bescherming van nominale aanspraken met een redelijke kans op toeslagverlening. De uitvoering gebeurt efficiënt en tegen zo laag mogelijke kosten. Betrokkenheid van deelnemers is van groot belang voor het behoud van draagvlak. Goede communicatie en medezeggenschap staan hoog in het vaandel. Het bestuur draagt zorg voor voortdurende ontwikkeling van de eigen kennis en vaardigheden. Realisatie doelstelling en missie Tot en met 31 december 2015 heeft het bestuur vrijwel alle doelstellingen en de missie van het pensioenfonds kunnen uitvoeren. Uitzondering hierop vormt het volledig verlenen van toeslagen op de pensioenaanspraken en pensioenrechten van de (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden, arbeidsongeschikten van de A-regeling, de Sanoma 2009 pensioenregeling, de Sanoma Men s Magazines middelloonregeling en de (premievrij) gemaakte prepensioenregelingen. Pagina 7 van 112

8 Vestigingsplaats/Kamer van Koophandel Het pensioenfonds is statutair gevestigd in Hoofddorp en staat ingeschreven bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam onder nummer met als activiteiten het uitkeren of het doen uitkeren van pensioenen en/of toeslagen op de pensioenen aan deelnemers, gepensioneerden, gewezen deelnemers, en hun nabestaanden en ex- echtgenoten Algemeen In het verslagjaar is door het bestuur van het Pensioenfonds twaalf maal vergaderd volgens een vooraf vastgesteld vergaderschema en is een veelvoud aan onderwerpen behandeld. Verder is extra vergaderd op 25 september 2015 (denksessie over voortbestaan pensioenfonds), 8 oktober 2015 (vervolg op denksessie over voortbestaan pensioenfonds), 20 november 2015 (beleggingsdag: vaststellen van het te voeren beleggingsbeleid in 2016) en op 16 december De in 2015 behandelde onderwerpen hadden vooral betrekking op: Financiële positie van het pensioenfonds (afrekening 2014, prognose 2015, prognose 2016, bepaling van de dekkingsgraad/beleidsdekkingsgraad) en het nftk; Uitwerking van de inrichting van het vermogensbeheer (periodieke beleggingsrapportages, FTKrapportages, actualiseren bevoegdheden van BAC en vermogensbeheerder); Onderhandelingen met aangesloten werkgevers over de uitvoering van de CDC-regeling per 1 januari 2016; Statutenwijziging(en); Beloningsbeleid bestuur pensioenfonds; ALM-studie; Aanvangshaalbaarheidstoets (AHBT) Herstelplan 2015; Risicomanagement; Bestuurssamenstelling (samenstelling ); Reglementswijzigingen (als gevolg van o.a. wijziging belasting wetgeving (Witteveen-II); Beleggingsbeleid (risicobudget, aanpassing mandaten en beleggingsplan 2015); Vormgeven en uitwerken van het riskmanagement (uitkeringsadministratie/pensioenadministratie); Deskundigheidsbevordering van het bestuur en Verantwoordingsorgaan; Communicatiebeleid (operationaliseren van website voor communicatie met (actieve) deelnemers, voorbereidingen om te voldoen aan de nieuwe Wet Pensioencommunicatie, communicatie naar deelnemers); Toeslagverlening per 1 januari 2015 van de door het pensioenfonds uitgevoerde regelingen; Collectieve waardeoverdracht SMM-middelloonregeling (garantiecontract); Afronding Quinto P onderzoek (pensioenadministratie). Met alle betrokken partijen (inclusief actuaris en certificerend actuaris) is in november 2015 de planning voor het jaarverslag en actuarieel rapport 2015 afgestemd. Pagina 8 van 112

9 1.4. Organisatie Werkorganisatie Het pensioenfonds beschikt in 2015 over twee beroepskrachten te weten: 1. Directeur (uit dienst per 1 januari 2016); 2. Ambtelijk secretaris. Beide beroepskrachten waren door Sanoma Media Netherlands BV in 2015 gedetacheerd bij het pensioenfonds. Per 1 januari 2016 is in onderling overleg tussen partijen het dienstverband van de directeur van het pensioenfonds beëindigd. Per deze datum wordt het bestuursbureau (ambtelijk secretaris) van het pensioenfonds administratief ondersteund door een senior consultant van Mercer B.V. Verder is de pensioen- en uitkeringsadministratie tot en met 31 december 2015 uitbesteed aan Aegon Administratieve Dienstverlening B.V., terwijl het vermogensbeheer is ondergebracht bij TKP Investments B.V. te Groningen en voor wat betreft de assetcategorie Private Equity bij Akina Ltd. te Zürich (Zwitserland). De per ultimo 2015 eindigende overeenkomsten met Aegon Administratieve Dienstverlening B.V. te Den Haag en TKP Investments te Groningen zijn voor één jaar verlengd. De KAS BANK N.V. oefent de custodianfunctie uit, controleert de door vermogensbeheerders in rekening gebrachte (performance) vergoedingen (fee) en verzorgt de maandelijks (aanvullende) risicorapportages Organen De samenstelling van de belangrijkste organen binnen het pensioenfonds in het verslagjaar is als volgt: Naam Bestuur Vertegenwoordigers namens de werkgevers: M. Marseille, (voorzitter, afgetreden per 1 september 2015, vacature) W. Bybau (secretaris) J. Leenaars vacature Vertegenwoordigers namens de deelnemers: W.B. Dresselhuys P. van Driessen (vice-voorzitter) J. Guis Mw. S. van Hoppe (afgetreden per 1 juli 2015, vacature) De benoemingstermijn voor het voltallige bestuur eindigt op 1 januari Dagelijks Bestuur (DB) M. Marseille (voorzitter, tot 1 september 2015) W. Bybau P. van Driessen (waarnemend voorzitter vanaf 1 september 2015) P. Mannaert (directeur) H. Veerling (ambtelijk secretaris) Pensioenbureau P. Mannaert (directeur, uit dienst per 1 januari 2016) H. Veerling (ambtelijk secretaris) Pagina 9 van 112

10 BeleggingsAdviesCommissie (BAC) Leden: J. Leenaars P. Mannaert (voorzitter) W.B. Dresselhuys Toehoorder: H. Veerling (ambtelijk secretaris) Adviseurs: Mw. M. Oomkes (TKP Investments) E. Krijgsman (Mercer B.V.) D. Simoes Mateus (Aegon Asset Management B.V.) Communicatiecommissie J. Guis (benoemd per 27 augustus 2014) Mw. S. van Hoppe (afgetreden per 1 juli 2015, vacature) Verantwoordingsorgaan Namens kiesgroep A-regeling (6 zetels): L. Bussink (voorzitter) H. Castillion G. Tuinsma R. Slakhorst (afgetreden per 1 april 2015, vacature) Mw. A. Kenbeek Mw. O. Swaan Namens kiesgroep Sanoma 2009 pensioenregeling (4 zetels) C. de Hoon J.M. de Winter vacature vacature Namens kiesgroep SMM-middelloonregeling (2 zetels): vacature vacature Namens kiesgroep pensioengerechtigden A-regeling (4 zetels): C. de Horde J. Vlek W. Oling R. van der Peijl (afgetreden per 1 maart 2015, vacature) Namens werkgevers S. Theunissen vacature Risicomanagementgroep (RMG) J. Leenaars (voorzitter) P. Mannaert H. Castillion Compliance officer D. van den Berg (afgetreden per 1 december 2015, vacature) Pagina 10 van 112

11 Interne beheersingsorganisatie Algemeen Het bestuur is verantwoordelijk voor het uitvoeren van controlemaatregelen gericht op het adequaat beheersen van alle voorkomende bedrijfsprocessen, met inbegrip van een juiste en volledige registratie en verslaglegging van de gegevens van het pensioenfonds. Als uitvloeisel van die verantwoordelijkheid wordt gestuurd op het zoveel mogelijk beperken van risico s die samenhangen met de uitbestede processen Bij de controle op de beheersing van de te onderscheiden bedrijfsprocessen maakt het bestuur van het pensioenfonds gebruik van afgegeven ISAE , risicoanalyses, alsmede van periodieke rapportages zoals in de service level agreements (SLA s) met externe uitvoerders zijn overeengekomen. Verder maakt de BeleggingsAdviesCommissie (BAC) gebruik van de diensten van de KASBANK NV. Deze diensten bestaan uit periodieke performancerapportages en beleggingsadministratierapportages, als mede een jaarlijkse compliance rapportage. Verder beschikken de leden van de BAC over een tool waarin zij dagelijks worden geïnformeerd over eventuele mandaatsoverschrijdingen en het verloop van de RTS-UFR dekkingsgraad. Op basis van aanbevelingen van de visitatiecommissie van Edmond Halley heeft het bestuur in 2015 voorbereidingen getroffen het riskmanagement te verbeteren. In 2015 bestond de RisicoManagementGroep (RMG) uit de heren Mannaert (directeur), Leenaars (bestuurslid) en de Castillion (lid van het VO). De heer Mannaert heeft per 1 januari 2016 zijn werkzaamheden voor de RMG beëindigd in verband met zijn uit dienst treden, terwijl per 10 februari 2016 de heer Leenaars in verband met de beëindiging van zijn bestuurslidmaatschap zijn functie in de RMG heeft neergelegd. Per gelijke datum is het toekomstig bestuurslid de heer J. Kinders Vroklage aan de commissie toegevoegd. Het bestuurslid primair belast met het riskmanagement heeft het bestuur in het beleidsplan geadviseerd om aan de hand van een eerder vastgesteld control framework per deelproces een verdiepingsslag te maken in relatie tot de getroffen maatregelen en de mate waarin die maatregelen afdoende zijn om de risico s te controleren en te beheersen, waarbij de volgende processen om prioriteit vragen: 1. Deelnemers & rechten (i.v.m. directe impact op pensioenaanspraken en lopende pensioenen); 2. Rapportages & Jaarwerk (met name richten op controle en evaluatie prestaties externe partijen); 3. Financiële administratie (controle op en bewaken van financiën fonds) Vanaf januari 2016 is het bestuur onder leiding van het bestuurslid belast met riskmanagement bezig deze verdiepingsslag te maken. Hierbij wordt aandacht besteed aan het formuleren en kwantificeren van bruto risico s, de kans dat een geformuleerd risico zich voordoet, de impact van een dergelijk risico en rekening houdend met de bestaande en nog te nemen beheersingsmaatregelen, zodat de netto risico s kunnen worden bepaald. Op basis hiervan zal het riskmanagement voor het pensioenfonds verder worden vormgegeven. Het (voltallige) bestuur vergadert in beginsel zo veel als noodzakelijk is om alle voorkomende aangelegenheden te bespreken en te bezien of de voortgang van de processen naar behoren verloopt. De te behandelen onderwerpen in de bestuursvergaderingen worden voorbereid in de vergaderingen van het Dagelijks Bestuur. Voor wat betreft de controle op integriteit heeft het pensioenfonds een integriteitsplan en gedragscode opgesteld. De naleving van de gedragscode door bestuur, verantwoordingsorgaan, directeur en ambtelijk secretaris wordt jaarlijks gecontroleerd door de compliance officer. Voor de toetsing van de in het bestuur aanwezige en/of vereiste deskundigheid hanteert het bestuur een deskundigheidsplan Dit plan wordt periodiek geactualiseerd. De gedragscode (compliance) en het deskundigheidsplan worden jaarlijks in een bestuursvergadering besproken. Pagina 11 van 112

12 De (pensioen)administratie en het vermogensbeheer zijn uitbesteed. Voor wat betreft de controle op de (pensioen)administratie en het vermogensbeheer, laat het bestuur de administrateur en vermogensbeheerder verantwoording afleggen onder meer door middel van het zowel incidenteel als periodiek verstrekken van rapportages en overzichten. Voor de controle op het vermogensbeheer maakt het pensioenfonds ook gebruik van de dienstverlening (risicorapportages, controle op de in rekening gebrachte vergoedingen door vermogensbeheerders) van de KAS BANK N.V. Gedragscode Door de per 6 april 2016 benoemde compliance officer (de heer H. Rouchou), als opvolger van de heer van den Berg, zijn de bestuursleden, de leden van het verantwoordingsorgaan, de directeur en de ambtelijk secretaris als insiders aangemerkt. De compliance officer heeft alle verbonden personen schriftelijk de vraag voorgelegd of zij zich aan de gedragscode hebben gehouden en of er persoonlijke transacties hebben plaatsgevonden die gemeld hadden moeten worden. Tevens is door de compliance officer ook dit verslagjaar aandacht besteed aan de mogelijkheid van belangenverstrengeling. Om dit uit te sluiten hebben alle verbonden personen weer een opgave moeten doen van hun (betaalde) nevenfuncties, ontvangen relatiegeschenken met een waarde van meer dan 50,00 bestuurslidmaatschappen en functies/bestuurslidmaatschappen van partners die zouden kunnen leiden tot belangenverstrengeling. Op basis van de ontvangen reacties en zijn waarnemingen heeft de compliance officer het bestuur en de accountant van het pensioenfonds in mei 2016 middels de rapportage naleving gedragscode laten weten dat over de periode 1 januari tot en met 31 december 2015 hem geen signalen hebben bereikt dat de gedragscode door de bestuursleden, directeur, ambtelijk secretaris en leden van de Verantwoordingsorgaan niet is nageleefd of dat er persoonlijke transacties hebben plaatsgevonden die door betrokkenen gemeld hadden moeten worden Betrokken externe partijen Uitbesteding Het bestuur heeft vanaf 1 januari 2011 (de pensioen)administratie en administratieve dienstverlening voor het maken van het jaarverslag uitbesteed aan Aegon Administratieve Dienstverlening B.V., terwijl het vermogensbeheer met uitzondering van de beleggingen in private equity uitbesteed is aan TKP Investments B.V. te Groningen. De per 31 december 2015 aflopende overeenkomsten met Aegon Administratieve Dienstverlening B.V en TKP Investments B.V. zijn onder gunstiger voorwaarden per 1 januari 2016 verlengd voor de duur van één jaar met de mogelijkheid om de overeenkomsten per 1 januari 2017 nogmaals met één jaar te verlengen. Voor het beheer van de beleggingen in private equity (Euro Choice IV en Euro Choice V) maakt het pensioenfonds gebruik van de diensten van Akina Ltd. te Zürich (Zwitserland). Het intern toezicht door middel van visitatie wordt jaarlijks uitgevoerd. In 2016 heeft over de periode 1 januari 2015 tot 1 maart 2016 visitatie plaats gevonden. Deze visitatie is uitgevoerd door de Visitatie Commissie Pensioenfondsen B.V. te Tilburg. Aegon Investment Management B.V., TKP Investments B.V., Kas Bank N.V. en Aegon Levensverzekering N.V. (Business Line Pensioen) beschikken allen over een ISAE 3402 rapport over Het ISAE 3402 rapport 2015 van Akina Ltd. is door het pensioenfonds bij de onderneming opgevraagd maar tot op heden niet ontvangen. Accountant EY Accountants LLP Adviserend Actuaris Mercer (Nederland) B.V., kantoor Amstelveen Certificerend Actuaris Milliman Pensioenen vof, kantoor Amsterdam Pagina 12 van 112

13 Beleggingsadviseur Mercer (Nederland) B.V., kantoor Amstelveen Vermogensbeheerder(s) TKP Investments B.V. te Groningen (fiduciair vermogensbeheer) Aegon Asset Management B.V. te Den Haag Akina Ltd. (vermogensbeheer Private Equity) te Zurich (Zwitserland) Administrateur Aegon Administratieve Dienstverlening B.V. te Den Haag. (Her)verzekeringsmaatschappij Aegon Levensverzekering N.V. te Den Haag. Custodian/risicobeheer KAS BANK N.V. te Amsterdam. Pagina 13 van 112

14 Pagina 14 van 112

15 2. Kerncijfers Aangesloten werkgevers Deelnemers (aantallen) Actieven A-regeling Regeling SMM-middelloonregeling Arbeidsongeschikten Subtotaal Gewezen deelnemers A-regeling Nb Nb Nb Regeling Nb Nb Nb SMM-middelloonregeling Nb Nb Nb Prepensioenregeling Nb Nb Nb Gepensioneerden Totaal aantal deelnemers Bedragen (x 1.000) Beleggingen voor risico pensioenfonds - Vastgoedbeleggingen Aandelen Vastrentende waarden Overige beleggingen (inclusief beleggingsvorderingen) Totaal beleggingen Stichtingskapitaal en reserves Technische voorzieningen A-regeling Regeling Prepensioenregeling SMM-middelloonregeling Risicoherverzekering Dekkingsgraad (%) 2 107,6 117,5 114,2 112,1 104,0 1 Waarvan vier premiebetalend (premiebetaling voor Sanoma Learning B.V. vindt plaats door aangesloten werkgever L.C.G. Malmberg B.V.). Per 1 januari 2016 is het pensioenfonds een gesloten fonds en heeft zij per deze datum geen betalende werkgevers meer. 2 De dekkingsgraad 2015 is als volgt berekend: (Eigen Vermogen + Technische voorzieningen voor rekening van het pensioenfonds en voorzieningen afgedekt door garantiecontracten) / Totale technische voorzieningen (= TV voor rekening van het pensioenfonds + TV afgedekt door garantiecontracten). De technische voorziening van het pensioenfonds is in deze formule derhalve gelijk aan voorziening van de A- regeling, regeling en de voorzieningen van de garantiecontracten (SMM-middelloonregeling en prepensioenregelingen). De dekkingsgraden per ultimo 2014 en eerder zijn gebaseerd op de technische voorzieningen voor risico pensioenfonds. In deze dekkingsgraden is derhalve geen rekening gehouden met technische voorzieningen afgedekt door garantiecontracten (dekkingsgraadberekening gewijzigd op schriftelijke aanwijzing van DNB van 13 augustus 2015). Vanaf september 2012 is de rekenrente gewijzigd van de RTS op basis van 3-maandsmiddeling in een RTS op basis van 3-maandsmiddeling en een Ultimate Pagina 15 van 112

16 Beleidsdekkingsgraad 3 110,6 117,1 Nb Nb Nb Minimaal vereist eigen vermogen (%) 104,0 104,2 104,2 104,2 104,3 Vereist eigen vermogen (%) 4 115,9 110,6 112,9 112,1 111,3 Franchises (in hele euro s) A-regeling (pensioenleeftijd 65) n.v.t A-regeling (pensioenleeftijd 67) n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. Regeling SMM-middelloonregeling n.v.t SMM-middelloonregeling Golf Media n.v.t Premiebijdragen 5 - Feitelijke premie Zuivere kostendekkende premie Gedempte kostendekkende premie Pensioenuitkeringen Pensioenuitvoeringskosten Kosten pensioenbeheer per deelnemer (in hele euro s) Beleggingsresultaten voor risico pensioenfonds (7.459) (4.906) Overrente Prepensioenregeling SMM-middelloonregeling Interestbaten en lasten (3) 8 0 (61) (59) Beleggingsrendement (%) (1,41) 24,59 (1,16) 16,60 12,01 Forward Rate van 4,2% voor de verplichtingen die een looptijd hebben van meer dan 20 jaar. Per 1 januari 2015 is de 3-maandsmiddeling vervallen en per 15 juli 2015 is de Ultimate Forward Rate herzien en verlaagd naar 3,3%. 3 De beleidsdekkingsgraad is per 1 januari 2015 van kracht (voor het eerst gerapporteerd aan DNB per 31 december 2014) en is het voortschrijdend gemiddelde van de dekkingsgraden van de laatste 12 maanden. 4 Vanaf 1 januari 2015 is het nieuwe Financieel Toetsingskader (nftk) van kracht. In het nftk worden zwaardere eisen gesteld aan het eigen vermogen dat pensioenfondsen moeten aanhouden voor het opvangen van waardedalingen van de beleggingen. Per 31 december 2014 bedraagt het vereist eigen vermogen op basis van het nftk 117,1%. 5 In de premiebijdrage 2011 is de extra storting van in het kader van het herstelplan niet inbegrepen, terwijl in de premie 2014 een extra storting van is begrepen conform artikel 2 lid f van het addendum bij de uitvoeringsovereenkomst. In de premiebijdragen van 2013, 2014 en 2015 zijn geen backservicelasten begrepen in verband met collectieve salarisstijgingen. 6 Betreft de kosten van pensioen- en vermogensbeheer (zie paragraaf 11.6 Pensioenuitvoeringskosten). 7 De kosten van pensioenbeheer per deelnemer zijn berekend door deze kosten (totale pensioenuitvoeringskosten -/- kosten vermogensbeheer) te delen door de som van het aantal actieve deelnemers en het aantal pensioengerechtigden / (2014: / 1.931). 8 In 2015 is de overrente positief (2014: positief). Deze positieve overrentes worden verrekend met de geactiveerde negatieve overrente uit voorgaande jaren. De geactiveerde negatieve overrente bedraagt per 1 januari (1 januari 2015: ). Pagina 16 van 112

17 3. Verslag van het verantwoordingsorgaan Het bestuur legt jaarlijks verantwoording af aan het Verantwoordingsorgaan over het beleid en de wijze waarop het is uitgevoerd zoals bedoeld in artikel 115a lid 1 van de Pensioenwet. Het verantwoordingsorgaan is op grond van artikel 7.3, van de statuten van de Stichting Pensioenfonds Sanoma Nederland, bevoegd om jaarlijks advies te geven over: het handelen van het bestuur aan de hand van het jaarverslag, de jaarrekening en andere relevante informatie, waaronder de bevindingen van de Visitatiecommissie het door het bestuur uitgevoerde beleid in het afgelopen kalenderjaar beleidskeuzes die op de toekomst betrekking hebben In dit kader deelt het Verantwoordingsorgaan zijn bevindingen, verbindt daaraan enkele aanbevelingen en spreekt een oordeel uit over het handelen van het bestuur in Bevindingen en oordeel van het Verantwoordingsorgaan Onderhandeling uitvoeringsovereenkomst Het jaar 2015 stond voor het pensioenfondsfonds voornamelijk in het teken van overleg met de werkgever over het wel of niet voortzetten van de uitvoeringsovereenkomst. Het Verantwoordingsorgaan wordt als gelijkwaardige gesprekspartner door het bestuur gezien en werd tijdig en volledig geïnformeerd over de voortgang en betrokken bij de voorbereiding op de gesprekken met de aangesloten werkgevers. Het Verantwoordingsorgaan constateert dat het bestuur het Verantwoordingsorgaan volledig betrokken heeft bij dit proces en de belangen van de deelnemers goed heeft behartigd. Het Verantwoordingsorgaan betreurt dat de werkgever besloten heeft om de uitvoeringsovereenkomst met het fonds op te zeggen en een uitvoeringsovereenkomst is aangegaan met het PGB (Pensioenfonds Grafische Bedrijven). Het Verantwoordingsorgaan stelt vast dat het door het fonds gedane voorstel op de langere termijn beter was voor de pensioenopbouw van de deelnemers maar dat de aangesloten werkgevers een hogere pensioenopbouw gedurende 1 jaar prevaleren boven een stabiele pensioenopbouw van/voor de deelnemers. Het bestuur heeft in haar voorstel aan de werkgevers gekozen voor een evenwichtige belangenafweging tussen actieven, slapers en gepensioneerden. Het Verantwoordingsorgaan is hierover volledig geïnformeerd en staat volledig achter deze gekozen benadering van het bestuur Tijdige, duidelijke en transparante communicatie De pensioensector stond de afgelopen jaren nadrukkelijk negatief in het nieuws vanwege berichten over te lage dekkingsgraden bij de grote Pensioenfondsen. De hoeveelheid nieuwsberichten draagt bij aan een beter pensioenbewustzijn. Maar het vraagt ook om nog meer aandacht voor transparante en duidelijke communicatie ten aanzien van de situatie van het Sanoma Pensioenfonds versus algemeen nieuws over pensioenen dat de deelnemers bereikt. Het Verantwoordingsorgaan doet het bestuur, van het inmiddels gesloten fonds, de aanbeveling om extra aandacht te besteden aan het managen van de verwachtingen van gewezen deelnemers en pensioengerechtigden. Het Verantwoordingsorgaan beveelt het bestuur aan in de (externe) communicatie expliciet aandacht te besteden aan de rol en verantwoordelijkheid van de diverse stakeholders rond het pensioen, zoals de wetgever, de werkgever en de toezichthouder. Inmiddels is er een werkgroep Toekomst Pensioenfonds gestart welke zich oriënteert op de verschillende mogelijkheden om de opgebouwde pensioenrechten veilig te stellen voor de toekomst. Het Verantwoordingsorgaan constateert dat het bestuur inmiddels begonnen is om de gewezen deelnemers en pensioengerechtigden tijdig te informeren over het doel, voortgang en besluitvorming gedurende dit project om de deelnemers op de hoogte te houden van het besluitvormingsproces. Het Verantwoordingsorgaan acht de tijdige informatievoorziening vanuit het fonds, gezien de huidige status van gesloten fonds en de voortzetting van de pensioenopbouw voor actieve deelnemers bij PGB, dermate belangrijk dat het adviseert om naast de digitale communicatiemiddelen ook per post de deelnemers te informeren. Pagina 17 van 112

18 Het Verantwoordingsorgaan constateert dat het fonds de deelnemers aanspoort om gegevens door te geven maar dat het percentage adressen te laag is om alleen dit communicatiekanaal in te zetten Aanbevelingen bij jaarverslag 2014 Het bestuur heeft aan het Verantwoordingsorgaan gerapporteerd over de uitvoering van de aanbevelingen die het verantwoordingsorgaan oude stijl vorig jaar deed naar aanleiding van het jaarverslag Het Verantwoordingsorgaan constateert dat het bestuur zich voldoende heeft ingezet om de aanbevelingen op te pakken. Mede gezien de wijzigingen in het bestuur in 2015 zijn voor het Verantwoordingsorgaan de punten naar tevredenheid geadresseerd Oordeel van het verantwoordingsorgaan Alle eigen bevindingen, de bevindingen van de accountant, actuaris, compliance officer en Visitatiecommissie in overweging nemende, oordeelt het Verantwoordingsorgaan positief over het handelen van het bestuur inzake het gevoerde beleid, de belangenafweging, de gemaakte beleidskeuzes en de naleving van goed pensioenfondsbestuur Reactie van het bestuur op bevindingen en oordeel van het Verantwoordingsorgaan Het Verantwoordingsorgaan heeft zich bij zijn oordeelsvorming over het door het bestuur in 2015 gevoerde beleid gericht op de volgende beleidsaspecten: o o Tijdige, duidelijke en transparante communicatie Onderhandeling uitvoeringsovereenkomst Het bestuur van de heeft op 2 mei 2016 het oordeel van het Verantwoordingsorgaan ontvangen en kan zich vinden in dit oordeel. Het bestuur spreekt haar waardering uit over de (thematische) clustering van de onderwerpen die het Verantwoordingsorgaan beoordeeld heeft. De aanbevelingen van het Verantwoordingsorgaan met betrekking tot de communicatie (inclusief het schriftelijk informeren van (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden) worden door het bestuur van het pensioenfonds volledig onderschreven. Het bestuur van het pensioenfonds dankt het Verantwoordingsorgaan voor haar inbreng. Hoofddorp, 1 juni 2016 Mw. N. van den Berg Voorzitter P. van Driessen Vice-voorzittter Pagina 18 van 112

19 4. Visitatiecommissie 4.1. Bevindingen en oordeel van de Visitatiecommissie De taak van de visitatiecommissie (hierna VC) bestaat uit het toezicht houden op het beleid van het bestuur van de (hierna het fonds), op de algemene gang van zaken in het fonds en het toezien op adequate risicobeheersing en evenwichtige belangenafweging door het bestuur. De VC heeft de periode 1 januari 2015 tot 1 maart 2016 onderzocht. De VC volgt bij het uitvoeren van haar rol de toezichtcode van de Vereniging Intern Toezichthouders Pensioensector (hierna VITP). De VC is door het bestuur benoemd voor vier opeenvolgende visitaties. Het selectieproces is door het bestuur uitgevoerd. Het functioneren van de governance Oordeel De VC is van oordeel dat bestuur en VO goed samenwerken. De VC zou zich kunnen voorstellen dat het relatief grote aantal vacatures binnen het VO gevolgen heeft voor het functioneren van dit orgaan. De VC vindt het geen goede zaak dat ongemotiveerd wordt afgeweken van norm 45 van de Code Pensioenfondsen (het VO heeft een bindende voordracht voor de benoeming en een bindend advies voor het ontslag van VCleden). De VC ziet geen aanwijzingen dat het gekozen bestuursmodel niet passend zou zijn voor het fonds. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - na te gaan of het relatief grote aantal vacatures binnen het VO gevolgen heeft voor het functioneren ervan, nu en in de toekomst - norm 45 van de Code Pensioenfondsen toe te passen of te motiveren waarom daarvan wordt afgeweken Het functioneren van het bestuur Oordeel De VC is van oordeel dat het bestuur goed functioneert. Minder goed vindt de VC dat agendapunten bijna elke vergadering worden doorgeschoven. Hoewel de oorzaak daarvan in de volle agenda ligt, meent de VC dat de vergaderingen efficiënter kunnen. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - de verslagen van de commissies bij de vergaderstukken te voegen - met voorleggers te werken, ter voorbereiding op bestuursbesluiten met vermelding van de voor- en nadelen, inclusief van toepassing zijnde belangenafweging(en) Het beleid van het bestuur Oordeel De VC is van oordeel dat het bestuur het beleid van het fonds voldoende heeft uitgewerkt in beleidsplannen. De VC is van mening dat het fonds op een grondige en verstandige manier omgaat met de nieuwe situatie (gesloten fonds) en vindt het een goede zaak dat het VO in het project toekomst wordt betrokken. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - bij de strategische besluitvorming regelmatig te evalueren of de besluitvormingsrichting aansluit bij de oorspronkelijk gekozen uitgangspunten en het einddoel Pagina 19 van 112

20 Algemene gang van zaken in het fonds Oordeel De VC is van mening dat het bestuur in control is, maar dat er nog stappen te zetten zijn in de bewaking van de beheerste en integere bedrijfsvoering. Goed functionerende commissies, die hun inbreng leveren in bestuursvergaderingen, spelen daarbij een belangrijke rol. Ook het aan de orde laten komen van de performancerapportages van uitbestedingspartner Aegon draagt bij aan meer control. De VC is van oordeel dat de verklaring beleggingsbeginselen moet worden vernieuwd. Aanbevelingen De VC beveelt aan om: - de samenstelling van de commissies op orde te brengen en, voor zover nodig, de taken van deze commissies te herdefiniëren - de verklaring beleggingsbeginselen te vernieuwen - de performance van uitbestedingspartner Aegon regelmatig in het bestuur te bespreken Adequate risicobeheersing Oordeel De VC is van oordeel dat het fonds een integraal risicomanagement beleid moet opstellen. De VC ziet dat aan dit beleid wordt gewerkt, maar vindt de voortgang onvoldoende. De VC vindt de compliance rapportage 2014 van hoog niveau, maar heeft geen opvolging van de aanbevelingen kunnen vernemen. De VC vindt het geen goede zaak dat compliance met wet- en regelgeving niet is geborgd. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - voldoende resources vrij te maken en/of beschikbaar te stellen om, zonder verdere vertraging, het integraal risicomanagement te ontwikkelen en vast te leggen - op korte termijn opvolging te geven aan de aanbevelingen van de compliance officer, voor zover dat nog niet heeft plaatsgevonden Evenwichtige belangenafweging Oordeel De VC is van oordeel dat de evenwichtige belangenafweging bij het nemen van besluiten meer zichtbaar moet zijn in de notulen van de vergaderingen (ook als de afwegingen al in een bijlage of in een voorlegger staan vermeld). Hierdoor wordt het voor stakeholders (en voor het bestuur zelf) inzichtelijk hoe het besluitvormingsproces verloopt en is het afleggen van verantwoording daarover eenvoudiger. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - bij het nemen van besluiten de belangenafwegingen expliciet in de notulen op te nemen door de relevante (deel)belangen zoveel mogelijk te expliciteren en waar mogelijk te kwantificeren Communicatie Oordeel De VC is van oordeel dat het bestuur tijdig en op een begrijpelijke wijze over de ontwikkelingen binnen het fonds via de website en per communiceert en dat daarin de gevolgen voor de deelnemers worden betrokken. De VC vindt het geen goede zaak dat het bestuur niet meet of de communicatie vanuit het fonds de geadresseerden bereikt en door hen wordt begrepen. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - de effectiviteit van de communicatie te meten Pagina 20 van 112

21 Naleving Code Pensioenfondsen Oordeel De VC is van oordeel dat de verantwoording in het jaarverslag 2014 over de Code Pensioenfondsen niet helder is. De VC is positief over het bestaan van een inventarisatielijst met acties ten aanzien van de Code, maar is minder positief over de toepassing hiervan. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - in het jaarverslag aan te geven of het bestuur alle normen wenst toe te passen of gemotiveerd aan te geven waarom van de betreffende norm wordt afgeweken Cultuur en gedrag Oordeel De VC vindt dat de vastlegging van discussies meer inzichtelijk zou mogen zijn en dat cultuur en gedrag een onderwerp is dat geregeld aan de orde moet komen binnen het bestuur. Over de dynamiek in de opstelling van individuele bestuursleden ten opzichte van elkaar inzake (de totstandkoming van) bestuursbesluiten kan de VC zonder nader onderzoek geen oordeel vellen. De VC spreekt de hoop en de verwachting uit dat (de rest van) het bestuur haar kennis, ervaring en inzicht in de historie van het fonds constructief wil inzetten ten faveure van het fonds in zijn algemeenheid en haar (nieuwe) voorzitter in het bijzonder. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - discussies binnen het bestuur beter vast te leggen in de notulen - tijdens de lopende (en anders tijdens de eerstvolgende) zelfevaluatie persoonlijke effectiviteit, cultuur en gedrag als een van de hoofdonderwerpen te benoemen Opvolging van eerdere aanbevelingen van het interne toezicht Oordeel De VC heeft aan de hand van het door het bestuur opgestelde overzicht vastgesteld dat het bestuur het merendeel van de aanbevelingen heeft opgepakt en daarbij een planning, (de) eindverantwoordelijke(n) en een toelichting heeft opgenomen. Zeven van de 13 aanbevelingen zijn nog niet of deels opgevolgd. Aanbevelingen De VC beveelt aan om - de opvolging van de aanbevelingen van de VC een hogere prioriteit te geven De VC heeft vertrouwen in de opvolging door het bestuur van de aanbevelingen en ziet uit naar verdere samenwerking met het bestuur en het VO. mr. J.B.L.M. van Besouw mr. M. Meijer-Zaalberg drs. S.R. Verdonkschot (voorzitter) 6 mei 2016 Pagina 21 van 112

22 4.2. Reactie van het bestuur op bevindingen en oordeel van de Visitatiecommissie De Visitatiecommissie heeft zich bij haar oordeelsvorming over het door het bestuur in 2015 gevoerde beleid gericht op de volgende beleidsaspecten: o o o o o o o o o o Het functioneren van de governance Het functioneren van het bestuur Het beleid van het bestuur Algemene gang van zaken in het fonds Adequate risicobeheersing Evenwichtige belangenafweging Communicatie Naleving Code Pensioenfondsen Cultuur en gedrag Opvolging van eerdere aanbevelingen van het interne toezicht Het bestuur van de heeft op 6 mei 2016 het oordeel van de Visitatiecommissie ontvangen. De resultaten en aanbevelingen naar aanleiding van de visitatie dienen door de visitatiecommissie nog met het bestuur van het pensioenfonds besproken te worden. Het bestuur spreekt haar waardering uit over de (thematische) clustering van de onderwerpen die de Visitatiecommissie beoordeeld heeft. Het bestuur van het pensioenfonds dankt de Visitatiecommissie voor haar inbreng. Hoofddorp, 1 juni 2016 Mw. N. van den Berg Voorzitter P. van Driessen Vice-voorzittter Pagina 22 van 112

23 5. Verslag van het bestuur Alle bedragen in dit verslag luiden in hele euro s, tenzij anders aangegeven Algemeen Code Pensioenfondsen De normen uit de per 1 januari 2014 in werking getreden Code Pensioenfondsen (opgesteld door de Pensioenfederatie in samenwerking met de Stichting van de Arbeid) worden in zijn algemeenheid door het bestuur van het pensioenfonds nageleefd. Onderstaand is een samenvatting van de normen opgenomen. Bij afwijking van de normen is een toelichting gegeven. Wet versterking bestuur Per 1 juli 2014 is de Wet versterking bestuur pensioenfondsen in werking getreden. Het bestuur heeft ook in 2015 deze wet nageleefd. Taken en werkwijze van het bestuur Norm 1 inzake Uitvoering regeling Het bestuur voert voor alle belanghebbenden van het pensioenfonds de regeling als goed huisvader uit. Norm 2 inzake afspraken over beleidsruimte betrekking tot de uit te voeren regelingen. De beleidsruimte voor het bestuur voor het uitvoeren van de regelingen ligt vast in de per 1 januari 2015 voor de termijn van drie jaar afgesloten uitvoeringsovereenkomst, die door partijen met in acht name van een opzegtermijn van drie maanden (in 2015 door partijen teruggebracht naar twee maanden) tussentijds kan worden opgezegd. Door aangesloten werkgevers is deze overeenkomst met in achtneming van de tussen partijen overeengekomen opzegtermijn op 28 oktober 2015 per 1 januari 2016 opgezegd. Reden van de opzegging is dat door het bestuur van het pensioenfonds en de aangesloten werkgevers over de uitvoering van een (nieuwe) CDC-regeling ter vervanging van de tot en met 31 december 2015 uitgevoerde A-regeling (eindloonregeling) en de Sanoma 2009 pensioenregeling (middelloonregeling) geen overeenstemming kon worden bereikt. Na het mislukken van de onderhandelingen hebben aangesloten werkgevers besloten deze regeling te laten uitvoeren door pensioenfonds PGB. Vanaf 1 januari 2016 heeft het bestuur geen afspraken meer met werkgevers gemaakt over de beleidsruimte ten aanzien van de hierboven genoemde (premievrij gemaakte) regelingen. Vanaf deze datum zijn de missie en visie van het pensioenfonds leidend. Norm 3 inzake missie, visie en strategie Het bestuur heeft de missie, visie en strategie vastgelegd en rapporteert daarover in het jaarverslag. Norm 4 inzake noodprocedure om in spoedeisende situaties te kunnen handelen. Het bestuur van het pensioenfonds heeft de noodprocedure om in spoedeisende situaties te kunnen handelen niet schriftelijk vastgelegd. In geval een spoedeisende situatie zich voordoet vormen de statuten van het pensioenfonds de leidraad. In dergelijke gevallen is het Dagelijks Bestuur van het pensioenfonds het orgaan dat naar bevind van zaken en binnen haar bevoegdheden dient te handelen. Norm 5 inzake onafhankelijkheid Het bestuur heeft gekozen voor het paritaire bestuursmodel. Alle bestuursleden stellen zich bij de besluitvorming onafhankelijk op ten opzichte van hun achterban. Bestuursleden kunnen kritisch opereren en Pagina 23 van 112

24 stellen de verschillende deelbelangen transparant aan de orde. Het bestuur kent bestuursleden op zetels van werknemers en/of gepensioneerden die geen dienstverband hebben met de werkgever en een vergoeding ontvangen van het fonds en bestuursleden die een dienstverband hebben met de werkgever. Bestuursleden op zetels van de werkgever zijn ofwel in dienst van de werkgever ofwel hebben een zgn. ZZP overeenkomst met de werkgever. Alle bestuursleden handelen overeenkomstig artikel 105 van de pensioenwet. Er zijn geen waarborgen voor het bestuur dat de bestuursleden onafhankelijk van de achterban opereren. Norm 6 en 7 inzake functioneren van het bestuur Aan deze normen wordt door het bestuur voldaan. Norm 8 ten aanzien van het vastleggen van de overwegingen (rekening houdend met evenwichtige belangenafweging) van de genomen besluiten Door de visitatiecommissie zijn ten aanzien van de verslaglegging van vergaderingen aanbevelingen gedaan om de overwegingen die aan het besluit ten grondslag liggen beter vast te leggen. Het bestuur van het pensioenfonds heeft in 2015 besloten de aanbevelingen op te volgen. Norm 9 inzake raad van toezicht Voor het pensioenfonds is geen raad van toezicht ingesteld. Taak en werkwijze Verantwoordingsorgaan Norm 10 tot en met 13 belanghebbendenorgaan Voor het pensioenfonds is geen belanghebbendenorgaanvan toepassing. Taak en werkwijze Intern Toezicht Norm 14 tot en met 16 ten aanzien van Intern Toezicht Het intern toezicht wordt vormgegeven door middel van visitatie. Vanaf het verslagjaar 2014 vindt visitatie jaarlijks plaats. Een verklaring van de visitatiecommissie waarin op hoofdlijnen wordt ingegaan op de bevindingen tijdens de visitatie is opgenomen in het jaarverslag van het pensioenfonds (hoofdstuk vier van het bestuursverslag). Verantwoording afleggen Norm 17 tot en met 22 ten aanzien van het verantwoording afleggen. Aan deze normen wordt door het pensioenfonds voldaan. Taak en werkwijze Integraal Risicomanagement Norm 23 tot en met 24 ten aanzien van Integraal Risicomanagement Ten aanzien van norm 23 dient te worden aangetekend dat de huidige organisatie van het integrale risicomanagement momenteel onderwerp van studie is binnen het bestuur. Vanaf januari 2016 is het bestuur onder leiding van het bestuurslid belast met riskmanagement bezig het riskmanagement uit te werken waarbij aandacht wordt besteed aan het formuleren en kwantificeren van bruto risico s, de kans dat een geformuleerd risico zich voordoet, de impact van een dergelijk risico en rekening houdend met de bestaande en nog te nemen beheersingsmaatregelen de netto risico s kunnen worden bepaald. Op basis waarvan het riskmanagement voor het pensioenfonds verder zal worden vorm gegeven. Communicatie en transparantie Norm 25 tot en met 26 ten aanzien van communicatie en transparantie Aan deze normen wordt door het pensioenfonds voldaan. Bij de uitvoering van het communicatiebeleid is/wordt het bestuur ondersteund door een gerenommeerd communicatieadviesbureau. Pagina 24 van 112

25 Verantwoord beleggen Norm 27 tot en met 29 ten aanzien van verantwoord beleggen De normen ten aanzien van de beleggingen zoals verwoord in de Code Pensioenfondsen worden volledig nageleefd. In het beleggingsplan 2015 van het pensioenfonds is een en ander expliciet vastgelegd. Uitvoering, uitbesteding en kosten Norm 30 tot en met 37 ten aanzien van uitvoering, uitbesteding en kosten Het pensioenfonds voldoet aan alle normen ten aanzien van uitvoering, uitbesteding en kosten Rol accountant en actuaris Norm 38 tot en met 39 ten aanzien van rol van de accountant en actuaris Het bestuur van het pensioenfonds voldoet ten aanzien van de rol van accountant en actuaris aan de normen uit de Code. Met name waar het gaat om speciale opdrachten gaat het bestuur na of prijs en expertise van de accountant en/of actuaris overeenkomen met de te verstrekken opdracht. Zo nodig wordt aan andere kantoren gevraagd een aanbieding te doen. Klachten en geschillen Norm 40 tot en met 41 ten aanzien van klachten en geschillen Klachten en geschillen worden indien zij zich hebben voorgedaan in het bestuursverslag van het pensioenfonds vermeld. Melding onregelmatigheden Norm 42 tot en met 44 ten aanzien van melding onregelmatigheden Het pensioenfonds voldoet aan alle normen ten aanzien van melding van onregelmatigheden. Benoeming, ontslag en schorsing Norm 45 tot en met 47 ten aanzien van benoeming, ontslag en schorsing De normen 45 tot en met 47 zijn expliciet geregeld in de statuten van het pensioenfonds. Bij de invulling van vacatures wordt het desbetreffende functieprofiel zo nodig geactualiseerd. In de statuten is niet geregeld dat een lid van de visitatiecommissie wordt benoemd na bindende voordracht van het verantwoordingsorgaan en ontslagen door het bestuur na bindend advies van het verantwoordingsorgaan. De aanbevelingen van de visitatiecommissie ten aanzien van de rol van het verantwoordingsorgaan worden in 2016 besproken. Geschiktheid Norm 48 tot en met 58 ten aanzien van geschiktheid Aan de normen genoemd in de Code wordt door het pensioenfonds voldaan. Stemverhoudingen Norm 59 ten aanzien van stemverhoudingen Aan deze norm uit de Code Pensioenfondsen wordt voldaan Zittingsduur en herbenoeming Norm 60 tot en met 64 ten aanzien van zittingsduur en herbenoeming Het pensioenfonds kent een afwijkende zittingsduur en afwijkend aantal keren dat bestuurders kunnen worden herbenoemd. In de statuten is vastgelegd dat de zittingsduur voor het bestuur 3 jaar is (in de Code Pagina 25 van 112

26 4 jaar) en dat bestuursleden 4 keer kunnen worden herbenoemd voor een periode van 3 jaar. (in de Code is vastgelegd dat er 2 keer kan worden herbenoemd voor een periode van 4 jaar). Diversiteit Norm 65 tot en met 71 ten aanzien van diversiteit Wat betreft samenstelling van bestuur en VO wijkt het pensioenfonds noodgedwongen af van de regelgeving ten aanzien van leeftijd en geslacht. De oorzaak is dat vanuit de achterban vrouwen en jongeren geen interesse hebben om een bestuursfunctie bij het pensioenfonds te vervullen. Integer handelen Norm 72 tot en met 76 ten aanzien van integer handelen Aan de normen genoemd in de Code wordt door het pensioenfonds voldaan. Beloningsbeleid Norm 77 tot en met 81 ten aanzien beloningsbeleid Aan de normen genoemd in de Code wordt door het pensioenfonds voldaan, waarbij aangetekend dat beloning van bestuursleden eerst in het verslagjaar is ingevoerd. Compliance Norm 82 tot en met 83 ten aanzien compliance Aan de normen genoemd in de Code wordt door het pensioenfonds voldaan Statuten, reglementen en ABTN Statuten Algemeen In 2015 heeft het bestuur van het pensioenfonds op 26 mei en 28 december statutenwijzigingen doorgevoerd, waarbij de laatste statutenwijziging eerst van kracht wordt op 1 januari De statutenwijzigingen hebben betrekking op: Statutenwijziging 26 mei 2015 Als gevolg van het besluit om de grootte en samenstelling van het verantwoordingsorgaan te wijzigen (mede in verband met het verzoek van de werkgevers om in het Verantwoordingsorgaan een vertegenwoordiging te krijgen en de wens om de grootte van de samenstelling van iedere kiesgroep te beperken in verband met de bestuurbaarheid van het Verantwoordingsorgaan), het besluit van het bestuur om beloning van de bestuursleden niet (meer) in dienst bij de Sanoma-bedrijven) mogelijk te maken en het besluit om de instemmingsrechten van het Verantwoordingsorgaan met betrekking tot fusies en collectieve waardeoverdrachten vast te leggen is een voorstel voor een statutenwijziging opgesteld. Deze statutenwijziging is door het bestuur besproken en goedgekeurd in de bestuursvergaderingen van 11 maart respectievelijk 8 april 2015 (definitieve goedkeuring door het bestuur van het pensioenfonds). Het Verantwoordingsorgaan heeft met deze statutenwijziging reeds ingestemd in haar vergadering van 26 maart 2015 onder de voorwaarde dat het bestuur van het pensioenfonds bij het definitief vaststellen van de statuten(wijziging) in haar vergadering van 8 april 2015 geen wijzigingen in de oorspronkelijk voorgestelde wijzigingen zou aanbrengen. Deze statutenwijziging is notarieel verleden op 26 mei Pagina 26 van 112

27 Statutenwijziging 28 december 2015 In verband met het ontstaan van een gesloten fonds situatie per 1 januari 2016 is door het bestuur besloten de statuten per 1 januari 2016 te wijzigen. De wijzigingen hebben betrekking op de grootte en de samenstelling (maximaal zeven bestuursleden, waarvan vijf namens deelnemers en twee namens aangesloten werkgevers) van het bestuur, de wijze van benoeming van voorzitter en vice-voorzitter en de stemverhoudingen binnen het bestuur van het pensioenfonds. Deze statutenwijziging is door het bestuur besproken en goedgekeurd in de bestuursvergaderingen van 9 december 2015 respectievelijk 16 december 2015 (definitieve goedkeuring door het bestuur van het pensioenfonds). Het Verantwoordingsorgaan heeft met deze statutenwijziging ingestemd in haar vergadering van 22 december Deze statutenwijziging is notarieel verleden op 28 december 2015 en treedt in werking per 1 januari Reglementen Als gevolg van de aanpassingen aan de gewijzigde belastingwetgeving (Witteveen II) per 1 januari 2015 zijn de pensioenreglementen A regeling en 2009 regeling aangepast. Het bestuur heeft deze wijzigingen geaccordeerd en voorgelegd aan het Verantwoordingsorgaan die in haar vergadering van 27 mei 2015 akkoord is gegaan met de aanpassingen. De werkgevers hebben kennis genomen van de aanpassingen. In verband met tekstwijzigingen van diverse artikelen in de uiteindelijke reglementen (opgenomen in addenda) van de A-regeling en de Sanoma 2009 pensioenregeling naar aanleiding van de gewijzigde belastingwetgeving zijn deze addenda in november 2015 ter goedkeuring respectievelijk instemming voorgelegd aan bestuur en Verantwoordingsorgaan. Het bestuur heeft de definitieve wijzigingen goedgekeurd in haar vergadering van 6 november 2015, terwijl het Verantwoordingsorgaan op 26 november 2015 heeft ingestemd met de definitieve addenda bij de reglementen. Actuariële BedrijfsTechnische Nota (ABTN) ABTN ingediend bij DNB vóór 1 juli 2015 Als gevolg van het inwerking treden van het (nieuwe) Financieel Toetsings Kader (nftk) per 1 januari 2015 heeft het bestuur de geactualiseerde ABTN (inclusief crisisplan en uitbestedingsplan) in haar vergadering van 17 juni 2015 vastgesteld. De aanpassingen betreffen de volgende onderdelen: Beleidsdekkingsgraad: de wettelijke toetsing gebeurt vanaf 2015 op basis van de zogenaamde beleidsdekkingsgraad. Voor een aantal onderdelen van het beleid (toekennen van toeslagverlening, voor de bepaling of het pensioenfonds als gevolg van een reservetekortsituatie een herstelplan dient op te stellen, beleggingsbeleid) dient deze dekkingsgraad als uitgangspunt te worden genomen voor het beleid; Toeslagbeleid: uit de beschrijving van het toeslagbeleid in de ABTN moet blijken dat het pensioenfonds voldoet aan de regels voor voorwaardelijke toeslagverlening; Premiebeleid: diverse regels die van invloed kunnen zijn op de premievaststelling en/of de toetsing van de feitelijke premie aan de kostendekkende premie zijn aangepast; Kortingsbeleid: het beleid ten aanzien van mogelijke aanpassing van de aanspraken moet passen binnen de gewijzigde regels; Beleggingsbeleid, waaronder de verduidelijking van regels omtrent het prudent person beginsel (voorzichtigheidsbeginsel). Het Verantwoordingsorgaan is hierover vooraf geconsulteerd en heeft een positief advies gegeven. De aangepaste ABTN is eind juni 2015 bij de toezichthouder (DNB) ingediend. ABTN ingediend bij DNB vóór 1 oktober 2015 Vervolgens is per 29 september 2015 via e-line de ABTN ingediend waarin conform wet- en regelgeving is opgenomen de door het bestuur vastgestelde risicohouding van de uitgevoerde aanvangshaalbaarheidstoets (AHBT). De gehanteerde risicohouding in de AHBT is met sociale partners (Verantwoordingsorgaan en aangesloten werkgevers) afgestemd. Pagina 27 van 112