Kerstnacht 2016, O, Kind ons geboren, als gelezen is uit Lucas 2: Een mens kan luisteren, of spreken, met zijn of haar hart.

Transcriptie

1 Kerstnacht 2016, O, Kind ons geboren, als gelezen is uit Lucas 2: 1 20 Gemeente van Christus, Een mens kan luisteren, of spreken, met zijn of haar hart. En een mens kan ook spreken, of luisteren, met zijn of haar onderbuik. Beiden het hart en de onderbuik - worden tegenwoordig in hun beeldspraak wel gezien als bron van een bepaald soort kennis. Of van een intuïtief weten, waardoor een mens zich in het leven mag laten leiden. Deze beelden worden dan gebruikt op dezelfde manier als waarop we gewoonlijk spreken over de vijf zintuigen. Over gezicht, gehoor, reuk, smaak en tastzin, oftewel over zien, horen, ruiken, proeven en voelen. Of over het legendarische zesde zintuig: het vermogen tot bovennatuurlijke waarneming. Tot beleven van het meer dat er tussen hemel en aarde zou zijn. Wordt de onderbuik soms binnenkort ons zevende zintuig? zo vraagt Ton van den Boon zich af in zijn TAAL- rubriek achterop dagblad Trouw. ( ) Dan zal het die zevende plaats toch moeten delen met het hart meent hij. En dat stelt hem kennelijk gerust alsof er dan een vorm van evenwicht is. Maar tegelijkertijd houdt hij toch ook een lichte bezorgdheid omdat zoals hij zegt - we het afgelopen jaar veel vaker hebben gehoord over en uit de onderbuik dan over en uit het hart. Een zorg die wij-zoals-wij-hier-zijn misschien delen? Omdat we vinden dat het maatschappelijk debat verruwt, het klimaat van omgaan met elkaar verhardt? Of een zorg die wij misschien ook juist niet delen? Omdat wij het gevoel hebben anders niet gehoord te worden in onze echte zorgen om ons bestaan, ons niet-pluis-gevoel over de wereldtijd waarin wij leven? Hart en onderbuik... die beide begrippen staan voor onze menselijke gevoelens. De onderbuik staat voor de lage emoties, zoals angst, haat en jaloezie. En het hart voor de hogere gevoelens, zoals liefde en onbaatzuchtigheid.

2 Het Evangelie van Christus geboorte brengt ons in deze Kerstnacht nog ergens anders. Dáár waar een vrouw, waar de jonge Maria, tijdens de zwangerschap haar kind draagt. Onder haar hart, in de zachte en toch stevige geborgenheid van haar buik. In de baarmoeder. De broedplaats van leven én het Bijbelse beeld van barmhartigheid. Van Gods barmhartigheid. (rechem) En van onze menselijke barmhartigheid. Zijn en onze warme en diepe gevoelens voor mensen. Mensen die naar hun aard kwetsbaar en afhankelijk zijn. Onze en Zijn zorgzame gevoelens voor anderen. Voor mensen aangewezen op hulp. Dáár - in de baarmoeder- heeft onze God, die we in Exodus (34:6) hebben leren kennen als barmhartig en genadig, geduldig, groot in liefde en trouw zich genesteld om op Zijn tijd geboren te worden onder ons. En om - eenmaal geboren - uit te groeien tot de man Jezus van Nazareth die tot diep in Zijn binnenste met ontferming bewogen kon raken om de mensen die op zijn pad kwamen. Een buikgevoel bij uitstek is dat, heel lichamelijk, herkenbaar wellicht? Medelijden, compassie of sympathie die je voelt in je lijf en leden. (splagnizomai) Jezus kon werkelijk door allerlei mensen geraakt worden. Mensen die hoog en die laag werden geacht, kansrijken en kansarmen. Zij die deplorables werden genoemd of vergeten mannen en vrouwen vindt Hij op zijn weg, en er zijn er bij die Hem volgen. Maar ook rijke of invloedrijke mannen en vrouwen zoeken Hem en vragen in hun bestaansnood aan Hem om wijsheid en raad of zij stellen hun huis of hun leven voor Hem open. In Jezus en in Zijn omgang met ons allemaal, strekt Gods liefde zich uit naar alle mensen.

3 En dat begint deze nacht in de stal waar Hij als Kind wordt geboren. Uit heel gewone ouders die ook maar op weg gestuurd zijn om geteld te worden in plaats van zelf in tel te zijn. Waar Hij besnuffeld wordt door schapen, os en ezel. Met herders als kraambezoek van beneden, en drie koningen met kostbare geschenken als hooggeëerd bezoek. Hij raakt in élk van hen iets... waardoor de loop van hun leven verandert zonder dat Hij hen de wet voorschrijft. Enkel omdat zij de liefde in levende lijve in hun midden weten. De barmhartige God mét ons, onder ons gekomen. O, Kind ons geboren. Onze God een echt mens geworden. Op dezelfde wijze als wij uit een vrouw geboren. Nobelprijswinnaar en geestelijk leider Desmond Tutu schrijft in zijn boekje In Gods hand. Mens zijn in het licht van God (p ) over de relatie tussen de menselijke geboorte, en de liefde van God:... in de meeste gevallen is het beeld van de zelfopofferende en dolgelukkige moeder de beste voorstelling van Gods liefde voor ons. De moeder houdt met onovertroffen liefde van dit bundeltje leven dat deze liefde niet verdiend heeft. Hoe zou een baby iets kunnen verdienen terwijl het nog niet eens in staat is iets voor zichzelf te doen, laat staan voor iemand anders? De baby is voor alles wat hij nodig heeft totaal afhankelijk van zijn moeder. Ze voedt hem, doet hem in bad, maakt hem zindelijk en zorgt dat hij geweldige babyspeeltjes heeft, zelfs als hij nog veel te klein is om er iets mee te doen. De moeder bedelft dit bundeltje vreugde onder haar liefde en verwacht daar helemaal niets voor terug. En even verderop: Alles wat ik hierboven heb gezegd is bedoeld om ons ervan te overtuigen dat God van ons houdt. Niet omdat we liefdeswaardig zijn, maar omdat God ons als eerste heeft liefgehad en wij daarom liefdeswaardig zijn. God houdt van ons met een wonderbaarlijke liefde Wie in de Kerstnacht in de stal bij het Christuskind knielt mag ook zichzelf zo n bundeltje vreugde weten: een mensenkind dat te midden van alle anderen - door God zelf met Zijn wonderbaarlijke liefde wordt bemind.

4 Niet omdat je het verdient, omdat je meer of beter bent dan een ander, of omdat er zulke hoge gevoelens leven in je hart - was het maar waar maar omdat onze God zo is dat Hij onvoorwaardelijk van ons houdt en daarom zelf als mens onder ons geboren wordt. En weet je je eenmaal zo volkomen bemind en aanvaard dan is er ten diepste geen reden meer om bang te zijn, of jaloers, of om je minder te voelen dan een ander, of om haat te koesteren jegens vreemden. Al je onderbuikgevoelens worden met jou mee omarmd én omgevormd door Gods liefde die alle vrees verdrijft Dit wordt ons deze Kerstnacht in de Schrift geopenbaard: het Kind dat Maria onder haar hart heeft gedragen en heeft gebaard is Gods bundeltje vreugde voor ons mensen, voor heel de wereld. In het Christuskind onder ons geboren is Zijn barmhartigheid voorgoed onder ons gekomen. Zo aansprekend en menselijk als mogelijk. In de geboorte van het Kind. En wekt als pasgeborene in ons barmhartigheid. Het Christuskind is Gods bundle of joy. Joy to the world! Amen.

5 Gedicht Kerstnacht 2016 Klein Kerstlied Huilend kwam je hier tot leven van de warme moederschoot afgesneden en verdreven om te leven tot de dood. en een mens te zijn die weet van de diepte en het leed. Tussen ster en steen te zoeken naar het recht en naar het licht, woordelijk vanuit de boeken vrede zijn en vergezicht en te staan onder de boog: zeven kleuren hemelhoog. Liefde, liefde openbaren tegen alle stromen in, vrede onder ons verklaren van een oud, een nieuw begin, anders, heler samengaan, namen voegen bij De Naam. Mensenkind, van horen zeggen zingen wij de woorden door, aarzelend, niet uit te leggen maar vermoedend dat het spoor hemels, helend uitzicht geeft, welbehagen voor wie leeft. (tekst: Hanna Lam)