Caleidoscoop. Wij worden bewaakt. De ENE waakt over je gáan en je kómen, van nú en tót in éeuwigheid.

Transcriptie

1 Caleidoscoop Kerkblad van de Protestantse (wijk)gemeente te Rotterdam-Kralingen Jaargang 9 nr 6 februari 2011 Foto: Een (relaxte) strandwacht bewaakt het strand om de zwemmers te behoeden voor de gevaren van de zee De volgende Caleidoscoop komt donderdag 3 maart; kopijsluiting maandag 21 februari. Zie colofon p 2 Retouradres: Leendert Butterstraat XN Rotterdam Wij worden bewaakt De ENE waakt over je gáan en je kómen, van nú en tót in éeuwigheid. (Psalm 121 vers 8 Naardense bijbel) Het is laat en heel stil wanneer ik in het metrostation ben. Ik voel mij niet erg op mijn gemak in deze stilte en kilte. Wanneer ik omhoog kijk zie ik links en rechts bewakingscamera s. Ze moeten mij een veilig gevoel geven, maar ik voel mij eigenlijk meer begluurd dan bewaakt. Dat is anders op de eerste zondag in het nieuwe jaar. Voor de zegen gebruik ik de woorden van psalm 121: De Eeuwige waakt, Hij waakt over je ziel, je gaan en komen. De dag ervoor zijn de Taizépelgrims vertrokken. Aan hen moeten we dan denken: zij zijn gekomen en gegaan, als echte pelgrims. Onder Gods hoede laten wij hen gaan. Ook wij beseffen dat wij onderweg zijn: waar zal het heen gaan in het nieuwe jaar? We kunnen er als een berg tegenop zien: Ik sla mijn ogen op naar de bergen, van waar komt mijn hulp? Ik ben blij dat deze psalm, net als vele andere, dit gevoel van onmacht vertolkt. Daardoor weet ik mij gekend en word ik erkend in mijn onzekere bestaan. Andere psalmen brengen dit nog sterker onder woorden: levensangst, doodsdreiging, Godverlatenheid. Daarin zijn wij niet alleen, zo zegt de psalmdichter in één adem: Mijn hulp komt van de HEER die hemel en aarde gemaakt heeft. Deze woorden klinken veelzeggend als Onze hulp aan het begin van iedere kerkdienst. Om ons eraan te herinneren dat we niet alleen door het bedreigde leven gaan. Hij, de Ene, de eeuwig trouwe, is er ook. De God van Israël is immers aanwezig als de levende. Anders dan de camera ziet Hij ons echt. Sterker nog: Hij waakt over ons leven dag en nacht. Ons hele bestaan tussen hemel en aarde wordt door hem bewaakt. Hij behoedt ons gaan en komen. Dit woord behoeden (bewaken, bewaren) wordt wel zes maal gebruikt in deze korte psalm. Hieruit spreekt een persoonlijke zorg die pas echt een gevoel van veiligheid geeft. Evenals de geliefde herderspsalm 23: Ook als ik moet gaan door een dal vol schaduw van dood, kwaad zal ik niet vrezen, want gíj zijt bíj mij. You ll never walk alone, wordt in dit vertrouwen wereldwijd gezongen. Wanneer ik dat hoor moet ik altijd aan een psalm denken, in het bijzonder aan psalm 121: de Eeuwige waakt over ons. Deze woorden klinken dikwijls aan het begin van een levensweg, wanneer mensen gaan trouwen. Ook aan het einde van hun levensreis voelen mensen zich gedragen door de grote Bewaker. De psalmen zijn zo krachtbronnen voor onze levensreis. Op hoogtepunten doen zij ons beseffen dat wij deze God-dank mogen beleven. In de diepten laten zij ons voelen dat wij bewaakt worden door Hem die de diepste diepten kent en daaruit doet opstaan. Wat geeft meer veiligheid dan dat Hij, dé goede Herder, sluimert noch slaapt? L. Korevaar

2 Wegwijzer Protestantse (wijk)gemeente i.w. te Kralingen Predikanten ds L. Korevaar, Mecklenburg laan 39, 3061 BC; t , kv@hetnet.nl. Op werkdagen bereikbaar van 9 10 uur. ds Korevaar probeert de vrijdag zo veel mogelijk vrij te houden. ds Rian C. Veldman, Goosse van der Windstraat 57, 3062 XM; t r.veldman@protestantskralingen.nl ds Veldman heeft op maandag zijn vrije dag. Op overige werkdagen is hij van 9 10 uur bereikbaar. Secretariaat Scriba van de gefedereerde kerkenraad: Jakob Brederveld, Postbus 4326, 3006 AH Rotterdam, scriba@protestantskralingen.nl. Ledenadministratie Kerkelijk Bureau (GK): dhr J.C. Buitelaar, Admiraliteitskade 74 Z 3063 ED Rotterdam, t Wijkadministratie (NH): dhr G.H. Heere, Mia van IJperenplein 55, 3065 JK, t Financiën Activiteitenkas: dhr P. Andringa, t Bankrekeningnummer: SKG , SoW-gemeente R dam Kralingen inzake wijkkas. NH: College van Kerkrentmeesters: postbus 4326, 3006 AH, cvk@hervormdkralingen.com Algemeen bankrekeningnummer: (tbv giften en dergelijke). Uitsluitend voor kerk balans is bankrekeningnummer NH: Collectebonnen: zijn verkrijgbaar in de waarden 0,75, 1,25 en 2,50 in vellen van 20 stuks. De bonnen zijn te bestellen via SKG bankrekening van de Hervormde Gemeente Kralingen. Na ontvangst van uw betaling volgt toezending per post. GK: College van Kerkrentmeesters: dhr N.J. van Veen, Prinses Julianalaan 90 b, t GK: Commissie V.V.B: dhr J.J. Smit, Korte kade 111 b, t , postbank GK: Collectebonnen: dhr B. Reinders, Stalpaertstraat 102, 3067 xt Rotterdam, ing-bank nummer , t.n.v. Geref. Kerk van Kralingen Coll. Bonnen. Diaconie van de Protestantse Wijkgemeente: Secretaris diaconie: mw G. Mank-Mulder, Wildeveenstraat 36, 3061 GZ Rotterdam. Ing-bank: ten name van Diaconie van de Protestantse Wijkgemeente Kralingen. ZWO: dhr G. Roodhorst, Jacques Dutilhweg 723, t , Ing-bank t.n.v. Zendingscomm. Protest. Wijkgem. Kralingseveer Pastoraal medewerkster en wijk administra tie: mw C. van Maanen, s-gravenweg 77, 3062 ZC Rotterdam, t Contactadres: dhr C.T. van Linschoten, Karbouwstraat 15, 3064 LG Rotterdam, t Kerkgebouwen Hoflaankerk, Oudedijk 2, 3062 AE Rotter dam, t ; Koster: dhr J. Leistra. hoflaankerk@hervormdkralingen.com Pro Rege, Oudedijk 113, 3062 AD Rotterdam, t ; Koster/beheerder: mw M. Gorissen. proregeinfo@gmail.com Oosterkapel, Ringvaartweg 125, 3065 AC Rotterdam, t ; Koster: mw C. Voorvelt-Zwaal. Kerktelefoon Pro Rege dhr A. van Dijk, t Hoflaankerk dhr P. van Dijk, t De kerkdiensten in zowel Pro Rege als de Hoflaankerk kunnen beluisterd worden op Dat kan live, maar ook tot nog ongeveer 4 weken na de dienst. Kerkdiensten; zie p 11 en p 12 Onze kerkdiensten worden afwisselend in de Hoflaankerk en in Pro Rege gehouden. Bovendien heeft (behalve één zondag per maand) de Protestantse wijkgemeente om 9.30 uur een zondagsdienst in de Oosterkapel; deze wordt gewoonlijk 2 x per maand door een van onze predikanten geleid en op de andere zondagen door predikanten van Immanuël of Kralingen-west. Kinderoppas voor de kleinsten Contactpersoon: mw A. Melching - de Bruijn, t , annemiekegijs@hccnet.nl Kindernevendienst Contactpersoon: mw A. van den Toorn, t Autodienst Pro Rege: dhr N.J. van Veen, t ; Hoflaankerk en Oosterkapel (bij diensten Protestantse wijkgemeente): dhr Chr. Karels, t Centraal hervormd kerkelijk bureau Kerkelijk bureau van de centrale hervormde gemeente Kralingen en Alexander, Konings laan 92, 3067 TG Rotterdam, t (010) Open van maandag t/m donderdag tussen 8.30 en uur. Colofon Dit blad is een uitgave van de Protestantse (wijk) gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen. Redactie: ds L. Korevaar, mw J.D. Moerman-Schravesande, dhr G. Roodhorst, ds R.C. Veldman, dhr L.A. de Vos. Adressenadministratie Caleidoscoop: Marina Mekking, Kerkelijk bureau, Konings laan 92, 3067 tg; telefoon: (010) ; mekking@hervormdkralingen.com. Beheerscommissie: Dhr C.J. Jacobse en dhr J.C. Buitelaar, p/a Admiraliteitskade 74 Z, 3063 ED Rotterdam. Sinds kort heeft Caleidoscoop een SKG bankrekeningnummer: tnv Kerkblad Caleidoscoop te Rotterdam. Eerstvolgende nummers: Maart: kopijsluiting maandag 21 februari, bezorging donderdag 3 maart. April: kopijsluiting maandag 21 maart, bezorging donderdag 31 maart. Redactie- en kopij-adres: Leendert Butterstraat 44, 3062 XN, kopij@protestantskralingen.nl Melding van mutatie U kunt mutaties (verhuizing, geboorte, huwelijk, overlijden) doorgeven aan dhr G.H. Heere, Mia van IJperenplein 55, 3065 JK Rotterdam (hervormd ledenbestand) of aan dhr J.C. Buitelaar, Admiraliteitskade 74 Z, 3063 ed Rotterdam (gereformeerd ledenbestand). 4 maart 2011 Wereldgebedsdag Tussen kerst en oud en nieuw hebben wij kunnen ervaren wat het is om met mensen van verschillende nationaliteiten rooms katholiek, evangelisch, pinkstergemeente te zingen en te bidden. Dat is ook de opzet van Wereldgebedsdag. De gebeden zijn dan een keten die overal op dezelfde dag over de hele wereld gaat. Wereldgebedsdag heeft een lange traditie en heet van oorsprong Wereld Vrouwengebedsdag en zo wordt het in Duitsland nog steeds genoemd. Wereldgebedsdag is in 1887 in Amerika begonnen. Vrouwen in Amerika riepen in hun land op tot een gebedsdag. Deze oproep is uitgegroeid tot een wereldwijde dag van gebed waaraan door 170 landen wordt deelgenomen. Sinds 1929 wordt ook in Nederland deze internationale dag gevierd. Elk jaar wordt door het internationale comité een continent en een land gekozen dat de liturgie maakt. Dit jaar is de beurt gevallen aan Chili. Chili is een land dat in Zuid-Amerika ligt, naast Peru, Argentinië en Bolivia. Er wonen ruim 17 miljoen mensen en de bevolking is een afspiegeling van de geschiedenis: de grootste bevolkingsgroep (2/3 van de bijna 17 miljoen inwoners) bestaat uit de Mestizo s; dit zijn afstammelingen van de inheemse bevolking en de Spaanse kolonisten. De verschillende inheemse bevolkingsgroepen: de Mapuche s, de Aymara s, de Rapa Nui, de Atacameno s en de Diaguites maken 1/3 deel uit van de totale bevolking. Het nationale comité vertaalt die liturgie naar de Nederlandse situatie en de liederen zijn gekozen uit liedbundels van de verschillende kerken. Thema Het thema dit jaar is: Hoeveel broden heb je? Tijdens de vieringen wordt er gecollecteerd voor projecten in het land dat de liturgie maakt. Dit jaar is het voor de Stichting Kinderdorpen in Chili, Faizi-school en het Lilianefonds. Als gemeente zorgen wij samen met de zusters van de Evangelische Broedergemeente elk jaar voor de viering in Kralingen. De viering wordt dit jaar gehouden in Pro Rege en begint om uur. Voor aanvang van de dienst is de liturgie te koop voor 0,65. Dat u voor de kosten van de liturgie moet betalen komt omdat de organisatie zo min mogelijk kosten wil maken. Marjan Verveda Caleidoscoop p. 2

3 Verkenningen God en geweld, gaan die samen? In een kring kinderen werd het verhaal van de uittocht uit Egypte verteld, het Paasverhaal van Israël. Dat eindigt met het triomfantelijke lied van Mirjam: Loof de HEER, want Hij is hoogverheven, het paard en zijn wagens stortte Hij in zee. Een meisje barstte hierbij in tranen uit: vreselijk, al die Egyptenaren die de dood vonden in het water. Ook het slot van het Paasverhaal, de intocht in het beloofde land, gaat met veel strijd gepaard. Deze en andere verhalen geven aanleiding tot de wijd verbreide opvatting dat het Eerste Testament vol geweld is. Het is nog erger, zo gebiedt de eerlijkheid te zeggen: ook het Tweede Testament bevat gruwelijke verhalen. Dit begint al met de kindermoord in Bethlehem en loopt uit op de bloedige strijdtonelen in Openbaring. Tot overmaat van ramp zegt Jezus nog: Meent niet, dat Ik gekomen ben om vrede te brengen op de aarde; Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard (Mattheüs 10: 34). Het gegeven dat de bijbel vele gewelddadigheden beschrijft roept tal van vragen op. Hoe verhoudt zich dit tot een God die liefde is? Als Jezus de vredevorst is, hoe kan hij dan strijd veroorzaken? Wil God dat er heilige oorlogen gevoerd worden? Vallen jodendom en christendom onder de godsdiensten die haat zaaien en aanzetten tot geweld? De uitroeiing van de Amalekieten Ik wil proberen dit te verhelderen aan de hand van een voorbeeld: de afrekening met de Amalekieten. Deze stam viel de Israëlieten in de woestijn aan terwijl deze op hun kwetsbaarst waren tijdens hun weg naar de vrijheid. In Exodus 17 lezen we dat de nagedachtenis van deze wreedaards uitgeroeid moet worden. De opdracht daartoe wordt hernieuwd aan koning Saul, die deze slechts gedeeltelijk uitvoert. Het karwei wordt dan afgemaakt door de profeet Samuël en koning David (I Samuël 15 en 30). Hoe moeten we dit verhaal en andere strijdverhalen verstaan? Ik noem een aantal oplossingen die aangedragen worden om hier uit te komen. We kunnen zo n verhaal gewoon schrappen: we hebben er moeite mee, maar ze vertellen tenslotte primitieve toestanden van voor onze beschaving. Evenals we de middeleeuwen en de tachtigjarige oorlog achter ons laten, doen we dat met alle geweldsverhalen. De vraag is wel wat we overhouden wanneer we alle teksten schrappen waarmee wij moeite hebben. Nicolaas Poussin schilderde rond 1625 De overwinning van Jozua op de Amalekieten (Hermitage, St. Petersburg) Een andere oplossing is dat we zeggen: dit ons leven maar is een soort rechtsstaat waarin was iets van die tijd en onder die omstandigheden. Men was veel gewelddadiger dan nu, len gaan over hen die dat recht schenden. het recht ook gehandhaafd wordt. Gods oorde- maar in onze tijd kunnen we hier niets mee. Is het waar dat onze tijd minder gewelddadig is? In de twintigste eeuw zijn in Europa de meeste mensenlevens ooit vernietigd. Belangrijker is de consequentie dat we dan alle bijbelse verhalen waaraan we geen boodschap hebben als tijdgebonden kunnen beschouwen. Tenslotte kunnen we er uit zien te komen door te zeggen dat het mensen zijn die geweld plegen maar dat zij zich legitimeren door zich op een vermeende goddelijke opdracht te beroepen. De vraag is dan onontkoombaar: heeft God met geweld te maken of niet? Het antwoord is ondubbelzinnig: de God van de Bijbel is bepaald niet geweldloos. De centrale tekst uit het Eerste en Tweede Testament vertolkt het bijbelse godsbeeld: Wreekt uzelf niet, geliefden, maar laat plaats voor de toorn, want er staat geschreven: Mij komt de wraak toe, Ik zal het vergelden, spreekt de HEER (Romeinen 12:19). De God die wij kennen vanuit de bijbel heeft met geweld te maken. Hij staat niet als een soort idee boven onze werkelijkheid maar is er helemaal in. Hij is de God van de geschiedenis waarin oorlog en vrede door elkaar heen lopen. Jezus is geen ideaal boven alle crises verheven, maar hij is de strijd van ons bestaan ingegaan. Zijn rijk is niet alleen in de hemel maar ook op aarde. Het koninkrijk van God begint niet na De Amalekieten zijn hiervan een voorbeeld. Om ons een beeld te vormen van wie zij zijn moeten we aan Adolf Hitler en de zijnen denken. Zij gaan in tegen de bevrijding die God wil. Evenals de farao van Egypte vormen zij een antimacht die de liefde van God tegenwerkt. Deze antimacht kan maar niet zijn gang gaan en steeds opnieuw onschuldige slachtoffers maken. In de gang van de geschiedenis wordt deze dan ook tegengehouden, uit alle macht. Toen de nazi s tot staan waren gebracht preekte professor K.H. Miskotte in de Nieuwe Kerk te Amsterdam over de tekst: Gods vijanden vergaan. Ik vind het heel gedurfd om zo n tekst te gebruiken bij het einde van een oorlog. Dat kan niet willekeurig, het ging ook hier om een totaaloorlog die de sterken liet heersen over de zwakken. Dat is van geheel andere orde dan een heilige oorlog die in Gods naam gevoerd wordt. Daarvoor mag niemand zich op God beroepen. Want de God van Israël, die de Vader is van Jezus Christus, is geen oorlogsgod, integendeel. Hij is juist de God die de oorlogen doet ophouden. Daarvoor bedient Hij zich van alle middelen die zijn liefde heeft, ook die van de strijd. Met als doel dat Gods trouw en waarheid overwinnen. L. Korevaar Caleidoscoop p. 3

4 Gastgezinnen kijken terug Taizé een godsgeschenk? Taizé: hoe verder er mee? Uiteindelijk hebben de broeders wel degelijk gelijk gekregen. Jullie zullen zien, hadden ze gezegd als het weer eens wat tegen zat in de voorbereiding, dat jullie het bezoek van de pelgrims zullen ervaren als een geschenk dat je zomaar hebt mogen ontvangen. En zo was het maar net, vonden de gastouders die op woensdagavond 12 januari in de Hoflaankerk bijeen waren om terug te kijken op de Taizéweek. Het was een hectische maar vooral prachtige week. Een week vol ontmoeting, gesprek en verdieping. Het was ook de eerste keer dat zo veel bij het project betrokken mensen bijeen kwamen. Immers, Taizé zelf had bij ons in de drie verschillende kerkgebouwen plaatsgevonden. De gesprekken waren meteen levendig: er viel veel te vertellen en veel van het vertelde bleek voor anderen herkenbaar. Een beetje triest was het eigenlijk ook wel: het was voorbij en eerlijk is eerlijk dit zal zich zo niet meer herhalen. Wel viel regelmatig de naam Berlijn, de stad waar Taizé dit jaar wordt voortgezet. Daar zal toch wel een flinke Rotterdamse delegatie naar toe gaan?! Vertrouwen Het werd even stil toen de cijfers kwamen: 238 pelgrims hebben we weten te huisvesten in 64 gastgezinnen. In de voorbereiding zou een dergelijk cijfer zijn weggehoond als bijzonder onrealistisch. Laten we eerst maar eens met vijftig beginnen hadden we tegen de broeders gezegd. Dezen hadden echter geen krimp gegeven: heb vertrouwen, het kan wel, het komt goed en uiteindelijk zijn het jullie, de ontvangende kerken, die zich hierdoor een groot geschenk verwerven. Michael Rian Veldman gaf een korte schets van de voorbereiding. Aarzelend kwam deze een jaar geleden op gang. Het was allemaal nogal theoretisch en ver weg, aldus Rian, die gaandeweg het jaar, samen met zijn medeorganisatoren, steeds meer in het proces getrokken werd. Hij roemde de inzet en het enthousiasme van de medewerkers en onze speciale contactpersoon Michael. Van Michael hebben we deze avond afscheid genomen. Hij zal zich nog lang Rotterdam en vooral Kralingen heugen. Dooi Van het gebeuren zijn veel foto s gemaakt. Een heleboel daarvan waren in een diapresentatie bij elkaar gezet. Met grote belangstelling en herkenning werd deze reportage bekeken. De meeste foto s kunt u nog steeds bekijken op internet; u komt er via Gevraagd naar persoonlijke ervaringen kwam veel los. Mooi was het dat met de komst van de pelgrims ook de dooi inzette, bijna symbolisch, zei de een. En een ander: We kregen gasten maar het werden uiteindelijk onze kinderen. Maar ook: Het werd wel telkens erg laat, zo gezellig was het. Natuurlijk bleken er ook wel praktische problemen te zijn, zoals van twee hele jonge pelgrims (meisjes) die wel erg laat thuis kwamen en zo voor ongerustheid aan het gastouderfront zorgden. Want dat was natuurlijk ook waar: de meeste pelgrims waren jong, bleken aan weinig slaap genoeg te hebben en wilden nog wel wat meer zien van Nederland. Vasthouden Ook werd het bijzondere vastgesteld van het feit dat zoveel kerken en groeperingen, van allerlei signatuur, hadden meegedaan. Deze samenwerking mag niet verloren gaan. We moeten met elkaar proberen iets van Taizé vast te houden. Daar gaat u in de toekomst nog meer over horen. De avond werd besloten met een gezamenlijke viering in Taizéstijl. Laurens van der Ziel Caleidoscoop p. 4 De broeders van Taizé hebben na een indrukwekkende dankviering op zondag 16 januari in een stampvolle Laurenskerk nu toch echt Rotterdam verlaten. Het is nu aan ons, geloofsgemeenschappen van Rotterdam en omstreken, om de Pelgrimage van vertrouwen voort te zetten. De broeders hebben gezaaid, het is aan ons om de zaden van vertrouwen verder te verzorgen en tot bloei te brengen. Daartoe hebben JOP (de jongerenorganistie van onze PKN) en Jong Katholiek (de jongerenorganisatie van de Rooms-Katholieke kerk) de handen ineengeslagen en de website vernieuwd. Deze website biedt een platform voor lokale en landelijke initiatieven. Zo is er vanuit bisdom Rotterdam al een bijeenkomst georganiseerd in de Open Hof in Ommoord voor jongeren op zondag 13 februari van 11 tot 15 uur: Taizé, hoe ga je er verder mee in je eigen leven (voor meer info zie In onze gemeente is er in de tiener nevendienst teruggeblikt op de Taizébelevenissen. Daarbij werd duidelijk dat een aantal van de tieners voornemens is mee te gaan naar de volgende Europese Jongerenontmoeting in Berlijn. Komende maand zal ik met een aantal mensen van ons voorbereidingsteam contacten gaan leggen met de voorbereidingsteams van andere kerken in Rotterdam-Noord. Over wat daaruit voortvloeit kunt u meer lezen in de volgende Caleidoscoop. Deze maand zal er in ieder geval een Taizégebedsviering zijn in Pro Rege op maandag 7 februari om uur, voorafgaand aan het spiritueel café. (Meer hierover op p 7).) Verder is er elke vrijdag (behalve de 1e van de maand) een Taizégebedsviering in Citykerk Het Steiger om uur. Ds Rian Veldman namens de werkgroep Taizé in Protestants Kralingen Taizé lieddag in Pro Rege De liederen van Taizé zijn natuurlijk heel erg mooi, maar hoe kun je ze ook GOED zingen? Op de Taizélieddag leer je alles over de liederen van Taizé, hoe je ze zingt, hoe dit meerstemmig mogelijk is, en hoe je ze kunt begeleiden met muziekinstrumenten. Deze lieddag wordt op 19 maart in Pro Rege gehouden tussen en uur.

5 In gesprek met Peter Andringa Peter s naam prijkt maandelijks onder de rubriek: Activiteitenkas in de Caleidoscoop. Zou dat het enige zijn, dat hij deed en doet? Om daarachter te komen bezocht ik hem in een heel oude woning, gebouwd op koeienhuiden, A.D De sfeer in de huiskamer ademt echter een eigentijdse sfeer. Een drietal mooie en moderne schilderstukken, alsmede een goed gevulde boekenkast verraden, dat de bewoners gevoel voor en kennis van kunst en cultuur hebben. De in Leeuwarden geboren Peter komt uit een R.K.-gezin met elf kinderen. Het was daar gewoonte, dat na de schoolopleiding een kind een jaar bij vader in de drogisterij ging werken. Wanneer Peter er werkt, overlijdt vader en blijft Peter drogist. Hij behaalt de benodigde papieren, doch moeder kan de drukte van winkel en gezin niet aan en de drogisterij wordt verkocht. Peter werkt achtereenvolgens als drogist in Leerdam en Amsterdam. Daarna neemt hij een drogisterij in Amersfoort over. Na een aantal jaren verandert het stadsbestuur het verkeersplan naar de buitenwijken, waardoor het sub-winkelcentrum ontvolkt. De bakker, de slager enz. sluiten en ook de drogist heeft geen klanten meer. Peter volgt dan een marketingopleiding (Nima-A) en krijgt een functie in een pharmaceutisch bedrijf, wordt verkoopleider, maar reorganisatie maakt hem overbodig. Een lange tijd is hij door ziekte uitgeschakeld. Als zijn conditie weer beter wordt, besluit hij om vrijwilliger bij het C.O.C. in Amsterdam te worden, waar hij later een vaste aanstelling krijgt en tot zijn pensionering blijft werken. Dit is kort samengevat zijn levensloop als werkzaam burger. In de loop der jaren krijgt hij steeds meer onbegrip voor de gang van zaken in de R.K. Kerk. Hij gaat niet meer naar de kerk, maar mist toch wel een geestelijke invulling. Dat verandert, wanneer hij Sipke Sels ontmoet. Die is Hervormd, woont in Rotterdam-Centrum en leeft mee in het Laurenspastoraat. Dat spreekt Peter aan. In 1992 komen ze in de Hoflaan te wonen en na de intrede in 1995 van ds Korevaar gaan ze actief meewerken. Sip als ouderling en Peter als penningmeester van de SOW-kas. Hij doet in 2000 belijdenis. In 2003 gaat Peter met vervroegd pensioen. Na een jaar nietsdoen, ontdekt hij dat dat leven hem niet bevalt. En zo rolt hij van het ene in het andere penningmeesterschap. Hij zat in die functie in de Stichting Amsterdamse Vriendendiensten, een maatjesproject van de Regenboog, dat mede gefinancierd wordt door de Protestantse Kerk in Amsterdam. Hij zit nu in de Raad van Toezicht en beheert ook de gelden van de Rotterdamse Vereniging Amateurtheater. In onze gemeente is hij lid van de kookgroep Oosterkapel, was actief in de 30+ groep en lid van de afdeling Kralingen van het Nederlands Bijbel Genootschap. Daar tussendoor was hij enkele jaren maatje van een oudere dame, die hij een middag per week gezelschap hield of met wie hij naar een museum ging. Hij doet dit vrijwilligerswerk, zoals velen van zijn generatie, omdat hij dit van jongs af aan gewend is. Thuis op pad voor de Bond zonder Naam en zo ging hij maar door. Het geloof inspireert hem daartoe. De regelmatige kerkgang stimuleert! Het werk geeft voldoening, bovendien maakt het ook mogelijk dat anderen in staat zijn hun hobby (bijv. toneelspel) te beoefenen of deel te nemen aan een maaltijd. Hij beleeft ook veel plezier aan de HOVO (= Hoger Onderwijs Voor Ouderen). Dit jaar volgt hij een cursus museumbezoek : zes lezingen en zes bezoeken daarna aan een museum. Een gesprek kun je het eigenlijk niet noemen. Het bovenstaande moge duidelijk maken, dat hij zoveel heeft te vertellen. Daarvan heb ik getracht een kleine impressie te geven. Huize Andringa/Sels is een waardevolle bijdrage aan onze gemeente. Gijs Roodhorst Kerkennacht 2011 Wij willen uw aandacht vragen voor de eerstvolgende Nacht der Kerken in Rotterdam die zal worden gehouden op zaterdag 25 juni 2011 in de Hoflaankerk en die voortaan Kerkennacht zal heten. We zijn druk bezig met het programma. Tussen en uur zal de kerk open zijn en u bent van harte welkom. Noteer deze datum vast in uw agenda. Atty de Bruin, Conradien Hormann, Martin de Lange, Eelco Stapelkamp Spiritueel Café, 7 februari De Oosters Orthodoxe traditie Het spiritueel café zal ditmaal vooraf worden gegaan door een Taizégebed, met daarin enkele liederen uit de Oosters Orthodoxe traditie waardoor ook de gemeenschap van Taizé zich blijvend laat inspireren. Ze zullen dit jaar zelfs, op uitnodiging van Patriarch Kirill, Oosters Orthodox Pasen vieren in Moskou, als onderdeel van de Pelgrimage van vertrouwen op aarde. In dit spiritueel café zal Johan Maat, predikant van de Vredeskerk in Rotterdam-Vreewijk, stilstaan bij de vrijwel onbekende cultuur en geloofsopvattingen in de zogenaamde Oosterse kerken met hun aandacht voor schoonheid en goedheid. Die schoonheid zien we bijvoorbeeld in de talloze iconen in de Russisch Orthodoxe en Grieks-Orthodoxe kerk. Minder bekend is de prachtige muziek. En helemaal onbekend is de bijzondere wijsheid van deze geloofswereld. In de oosterse wijze van leven en geloven bestaat veel aandacht voor de schoonheid van de hele schepping en de bijzondere plaats en verantwoordelijkheid van de mens. Een cultuur en levensopvatting die in de diepste kern optimistisch is, die leeft vanuit de Opstanding. Dat lijkt haaks te staan op onze wereld vol pessimisme en somberheid. Na eerdere kennismaking met Oosterse kloosters en kerken in Nederland en België bezocht ds Johan Maat afgelopen zomer kloosters in Servië. In een apart studieverlof heeft hij zich verder verdiept in deze bijzondere cultuur en geloofswereld. Wijsheid, beelden en muziek komen aan bod, en in gesprek kunnen we daar verder op ingaan. De avond wordt zoals ondertussen gebruikelijk, afgesloten met een drankje aan de bar. Maandag 7 februari, Pro Rege uur Taizégebed met oosters orthodoxe liederen uur aanvang Spiritueel Café Caleidoscoop p. 5

6 Koffiedrinken na kerktijd Op 20 februari wordt er koffie geschonken bij Thalien Koopman en Koos v.d. Steenhoven. Ze wonen met hun zonen Janjob en Rutger Oranjelaan nummer 46, aan de achterkant van Pro Rege. Thalien is geestelijk verzorger bij de Daniël den Hoed, ons allen bekend en ze gaf in die hoedanigheid op 20 januari jl. in het Spiritueel Café in Pro Rege inzicht in haar contact met ernstig zieke mensen. Ze probeert met hen te zoeken naar hun hulp- of krachtbron. Door haar deskundigheid en inzet kwamen ontroerende en onverwachte verhalen naar voren. Ook de aanwezigen werden aangezet naar hun krachtbron te zoeken. Een mooie spirituele avond dus! Koos is voorzitter van het gereformeerde College van Kerkrentmeesters; zo prijkte zijn naam onderaan de folder van Kerkbalans. Als kerk zijn we bevoorrecht dat hij zijn kundigheid inzet voor het kerkelijk reilen en zeilen. Voor zijn dagelijks brood werkt hij namelijk bij Bij een huisarts komen mensen met allerlei vragen. Deze kunnen van puur lichamelijke aard zijn, maar vaak hebben zij ook met het geestelijk welzijn te maken. Dat een huisarts in zo n geval doorverwijst naar een psycholoog ligt voor de hand. Het is gebruikelijk dat ook te doen bij vragen als: waarom overkomt mij dit? Hoe moet ik nu verder? Waarvoor leef ik? Huisartsen in Kralingen hebben ontdekt dat mensen met dit soort vragen ook (en vaak beter) bij anderen terecht kunnen. Sinds kort verwijzen zij dan door naar geestelijk verzorgers. In de lijn hiermee is het de bedoeling om in het nieuwe gezondheidscentrum (Levinas) aan het Noordeinde een spreekuur geestelijke zorg te doen houden. Een zevental geestelijk verzorgers van diverse geloven en levensovertuigingen doet hieraan mee, onder wie ik. In verband hiermee had ik pas een ontmoeting met een huisarts uit Blijdorp. Zij vertelde dat ministeries. Na het ministerie van Onderwijs is hij nu gericht op de ministeries van Landbouw en Economie. Die twee moeten volgens het regeerakkoord samengevoegd worden en daarin adviseert hij nu. Dan moet je toch wel wat in je mars hebben! Daarnaast zijn Thalien en Koos ouders van inmiddels twee tieners die naar de nevendiensten gaan. Opvoedkundige kwaliteiten komen dus van pas. Bovendien zien we op hun tafel vaak eigen baksel en bloemschikkunst van de hand van Koos. Bij deze gastvrouw en heer is ieder welkom: jong en oud, gezin en alleenlevend, bekend en onbekend in de kerk. Voor de afstand hoeft u het niet te laten. Vanuit het hek van Pro Rege is het tweemaal rechtsom en bij nummer 46 aanbellen. Een gezellig en onderhoudend uurtje gewenst, stof genoeg hiervoor! Janny Korpershoek Huisarts verwijst door naar pastor Van de diaconie: Een verrassende brief! In de vergadering van de diaconie (26 januari) was o.a. een brief van Antoinette v.d. Veen-Hermans bij de ingekomen stukken. Zij deelde mee, dat de Engelen-Kerstmarkt van 9 december 340,15 had opgebracht. Diakenen beraden zich hoe dit geld zal worden besteed voor daklozen. Dank aan Antoinette voor dit initiatief en allen die hebben bijgedragen aan dit succes! zij er nog nooit aan had gedacht om iemand door te verwijzen naar een pastor. Toen zij hoorde dat dat mogelijk is, wist zij meteen twee mensen te noemen die daarbij baat kunnen hebben. Ik verwacht dat steeds meer huisartsen en anderen oog zullen krijgen voor het eigen ambacht van geestelijk verzorger. Zelf gebruik ik bij voorkeur het woord zielzorger om aan te geven dat het om zorg voor de hele mens als eenheid van lichaam, ziel en geest gaat. Het is in ieder geval winst dat hulpverleners samenwerken aan een optimale zorg voor het welzijn van ieder. L. Korevaar Pro Rege op Kerkomroep Sinds kort zijn de kerkdiensten in Pro Rege via direct en tot 4 weken na de dienst te beluisteren. Wie geen internet heeft, kan met Arie van Dijk (t ) contact opnemen. Hij kan zorgen voor een andere aansluiting. Laten wij bidden voor... Caleidoscoop p. 6 Zin-in-film: As it is in heaven Deze keer in zin-in-film een film voor iedereen die zingt. As it is in heaven is een charmante Zweedse tragi-komedie over de helende kracht van muziek. Internationaal vermaarde dirigent Daniel Dareus moet het na een totale inzinking rustiger aandoen. Hij keert hartje winter terug naar zijn geboortedorp waar hij de oude dorpsschool opkoopt en als woning betrekt. Als hij besluit het plaatselijke kerkkoor te leiden is het behalve met zijn eigen rust ook gedaan met die van de koorleden en andere dorpsgenoten. De koorrepetities veranderen door de onorthodoxe aanpak van de dirigent in halve groepstherapieën waar mensen elkaar de waarheid zeggen en hun eigen waarheid ontdekken. Onverwerkt leed, onbeleden liefde en verborgen hartstocht; niets blijft onaangeroerd. Tussen de relatieperikelen door stoomt Dareus het koor ook nog klaar voor een concert en een concours in Oostenrijk. Wie goed zingt, bidt dubbel, deze uitspraak van St. Augustinus blijkt waar en dat ondervindt de dominee als de koorzang meer bij de dorpelingen losmaakt dan hij ooit met jarenlang preken heeft weten aan te roeren. De film heeft een misschien wat theatraal einde, maar de centrale boodschap van regisseur Kay Pollak blijft ontroerend en mooi in beeld gebracht: Uw wil geschiede op aarde, zoals in de hemel wanneer ieder mens zijn innerlijke muziek ontdekt en durft te zingen. Vrijdag 25 februari in Pro Rege om uur Allen die in psychiatrische instellingen worden verpleegd en ook voor hen die er werkzaam zijn. Heer, U kent de heel moeilijke gevallen; jongeren en ouderen die lijden aan waanvoorstellingen, aan woede uitbarstingen en U kent de depressieven. Zendt Gij vakbekwame hulp, mensen met warme belangstelling en bereidheid het leed mede te dragen. En spaar hen voor alle meningen van de velen, die een snel oordeel klaar hebben en daardoor verplegenden ontmoedigen.

7 Pastoralia Meestal vinden we dat we sterk moeten zijn. Wie flink is onder moeilijke omstandigheden wordt geprezen. En wie niet sterk is, moet slim zijn. Waar blijven we dan als we zwak zijn? Paulus laat ons dat horen: als ik zwak ben, dan ben ik machtig. Dit staat haaks op ons sterk willen zijn, maar het is wel heel troostrijk. Willem Barnard verwoordt dat in zijn Stille Omgang zo: mijn kracht wordt perfect in onvastheid. Dankzij God die kracht geeft. Hij is de ander, die respect afdwingt zonder uiterlijk middel, een die zonder autoriteit te zijn autoriteit heeft, een moeiteloos gezag, zo vanzelfsprekend als de opgaande zon. Hij ontfermt zich over mensen die on-ferm zijn. Wij hoeven niet door eigen kracht sterk te zijn, wij wórden gesterkt. Bloemen Vanuit de Oosterkapel gingen de bloemen als teken van medeleven naar dhr J. Tichelaar, M. van Eijsden-Vinckstraat 417, mw L. Hage, Drinkwaterweg 418, mw W. v. Yperen-Verhoeve, Ringvaartweg 117 en mw C. v Luyk-Nagel, Jacq Dutilhweg 607. Als dank voor hun inzet voor Taizé aan de Maas, samen met vele anderen, kregen Leonard de Vos en koster Cobi Voorvelt een mooi boeket vanuit de Oosterkapel en de familie Hirschfeld-Roodhorst vanuit de Hoflaankerk. Voorts gingen de bloemen uit de Hoflaankerk naar Henny en Leonard de Vos-Koerselman (opnieuw, maar om een heel andere reden) en naar mw J.M. Smit-Koornneef. Vanuit Pro Rege naar mw M.E. Boon-Hofman, Watertorenweg 185 en dhr J. Brackmann, Drinkwaterweg 479. Huwelijk Op woensdag 16 februari gaat onze cantororganist Wouter van der Wilt trouwen met Elizabeth (Ilse) Jacobse. Hun huwelijk zal om uur worden bevestigd en ingezegend in de Oostkerk te Middelburg. Leden van de cantorij zullen hier zeker naar toe gaan, er is wellicht wat de combineren met meerijden. Het prille echtpaar uit het waterrijke Zeeland gaat ook aan het water wonen, namelijk Samen eten in Pro Rege vrijdag 25 februari uur ontvangst uur eten Menu: Kaasfondue IJs aanmelden bij Nico van Veen, t inschrijven 20 februari 5, in Kralingse veer aan de Buffelstraat 119. Wij wensen hen een vreugdevolle dag en een gezegende toekomst toe. Overleden Mechelina Beaufort, is na een kort ziekbed op 10 januari overleden. Zij woonde aan de s-gravenweg 421 en is 86 jaar geworden. Zij was een echte familievrouw. Wiardus Wiardi, IJsselmondselaan 270, is op 20 januari in de leeftijd van 63 jaar overleden. Hij was in Kralingseveer jarenlang collectant in de Laankerk. Meeleven met Mw E.J. Bos-van Leeuwen, Buizenwerf 239, is na een operatie nu voor revalidatie in zorgcentrum Avanze, s-gravenweg 355, 2905 LC Capelle aan den IJssel. Mw M.H. Berkemeier-Binnendijk, s-gravenwetering 242, moest in het Havenziekenhuis worden opgenomen voor onderzoek. Dhr J. Brackman, Drinkwaterweg 479, hij is de komende weken aan huis gekluisterd vanwege een heup die rust nodig heeft. Mw C. Hartog-Suur heeft vanuit het Havenziekenhuis nu haar plaats gevonden in de Nieuwe Plantage, kamer 127. Dhr en mw Hoogerbrugge-de Kruijk, J. Dutilhweg 773, zij hebben afscheid moeten nemen van hun dochter Hanneke. Mw M.H. Iprenburg-Wientjes, s-gravenwetering 250, heeft haar zoon Frank verloren. Mw J.M. Smit-Koornneef, Kortekade 111/B, is na een ziekenhuisopname weer thuis. Mw F.A.M. Van der Torre is de afgelopen weken, en de komende weken aan het revalideren in het zorghotel bij het St. Franciscus Gasthuis. Dit alles vanwege een ongelukkige val in Berlijn vlak voor kerst. Henny en Leonard de Vos-Koerselman, Leendert Butterstraat 44, hebben afscheid genomen van Henny s broer Jan. Tot slot een gebed voor overdag en voor de nacht, van broeder Roger. Een gebed dat ons kan begeleiden bij ons groeien in vertrouwen: Christus, Redder van elk leven, U komt altijd tot ons. U ontvangen in de rust van de nacht, in de stilte overdag, in de pracht van de schepping en ook in de uren van harde innerlijke strijd U ontvangen is weten dat U in elke situatie, altijd met ons zult zijn. Een hartelijke groet in verbondenheid, Ds Laurens Korevaar & ds Rian Veldman Caleidoscoop p. 7 Bid voor Libanon De directrice van de Near East School of Theology (NEST), een partnerorganisatie van Kerk in Actie in de Libanese hoofdstad Beirut, vraagt ons om gebed: We bidden om wijsheid en Gods leiding voor de Libanese president en andere beleidsmakers in Libanon. We bidden voor de vrede en stabiliteit. We bidden voor de kerk en het seminarie van de Near East School of Theology. Dat ze hun plannen kunnen blijven uitvoeren om God te dienen door middel van theologieonderwijs en leiderschapstraining. Gemengde gevoelens bedankt! Sinds mijn amandelen werden geknipt (dat is langer dan 80 jaar geleden) was ik niet meer als patiënt in het ziekenhuis geweest; behalve dan nog één nacht nu anderhalf jaar geleden. Wel kwam ik er op bezoek natuurlijk: als gemeentepredikant en als verpleeghuispastor, of als bezoeker van vriend of familielid. Ontredderd voelde ik me en geen wonder; want de opname kwam plotseling en onverwacht, opeens ben jijzelf hulp-behoevend, je lichaam ondergaat tot nu toe ongekende handelingen die niet prettig zijn, en je wordt bovendien geconfronteerd met de zorg en misère van je medepatiënten. Dit klinkt negatief en zo heb ik het ook ervaren. Er waren gelukkig ook positieve dingen. Ik noem er twee. Als patiënten zaten we in hetzelfde schuitje en daardoor was er soms tussen de een en de ander die elkaar gisteren nog vreemd waren een uitwisseling die diep ging. Ten tweede: de ondersteunende aandacht vanuit de gemeente was hartverwarmend. Uiteraard kwam niet ieder eraan toe zijn of haar medeleven te tonen. Daar hoeft niemand over te treuren want geen mens kan alles en ieder bijhouden, u evenmin als ik, en dat hoeft ook niet. In Rotterdam heb ik geen familieleden wonen. Of toch wel? Iemand haalde batterijtjes voor mijn gehoorapparaat; in alle haast van de opname was ik vergeten die mee te nemen. Zeker uw buurman?, zei een medepatiënt. Nee, het was gewoon een vriend en medegemeentelid, een broeder. Iemand anders haalde mijn vuile was op en die kreeg ik schoon en gestreken terug. Er zou veel meer te noemen zijn. Na elf dagen mocht ik naar huis, als een dankbaar mens. Er kwamen veel kaarten, belangstellende telefoontjes, en de zondagse bos prachtige bloemen. Wat een meeleven. Bedankt! Johan M. Snoek

8 Hoi allemaal Jullie hebben het allemaal al gemerkt in de kerk: Paulus stuurt twitterberichten. In de 40-dagentijd (de tijd voor Pasen) gaat het over ontmoeting. Dat kan in het echt zijn, op school, bij sport of in de kerk. Maar het kan ook digitaal, op msn, hyves of via twitter. In de tijd dat Jezus leefde bestond dat allemaal nog niet. Toen moesten mensen soms lang en ver reizen om elkaar te ontmoeten. Jezus ontmoet heel veel verschillende mensen tijdens zijn leven hier op aarde. In de 40-dagen tijd gaan we naar deze verhalen luisteren en horen wat dit voor Jezus en de mensen die hij ontmoet, heeft betekend. Vind je het ook wel eens lastig om nieuwe mensen te leren kennen? Bijvoorbeeld als je in een nieuwe klas komt, of als je aan een nieuwe sport begint. Dat is best heel spannend. Zullen ze je aardig vinden en mag je gelijk meedoen? Of op hyves, word je geaccepteerd, krijg je er een vriend bij? Je kunt een beetje hulp vragen aan God met het volgende gebed: Lieve God, Jezus durfde te praten met een vreemde vrouw, Zo leerde hij haar kennen en zij hem. Hij kreeg er een vriendin bij. Wilt u mij helpen wanneer ik niet de juiste woorden kan vinden om te zeggen tegen iemand die ik nog niet ken. Wilt u mij helpen vrienden te maken en vrienden te houden. Dank u wel! Amen Op 20 maart is er weer een kinderdienst. Schrijf het op de kalender, we vinden het fijn als jullie er allemaal bij kunnen zijn. En het wordt helemaal leuk als jullie allemaal een vriendje of vriendinnetje meebrengen, dan zit de kerk lekker vol en wordt het een mooie dienst. Doen hoor! Namens de leiding van de kindernevendienst, Josephine Meeder KLEURPLAAT Als er een kindje gedoopt wordt, krijgt het van de kindernevendienst een vlinder. Soms een geknutselde met een lintje eraan, soms een kaart in de vorm van een vlinder. Willen jullie weten waarom? Meestal is een kindje nog klein als het gedoopt wordt, maar als het vier jaar wordt kan hij of zij mee gaan doen met de kindernevendienst om samen met jullie te luisteren naar verhalen over God. Met de vlinder nodigen we ze vast uit zodat ze zich welkom voelen om later mee te gaan doen. We hopen dat jullie allemaal mooie vlinders worden en zo met elkaar nog heel veel fijne kindernevendiensten beleven. Wil je ook eens zo n vlinder kleuren, hierbij de kleurplaat, maak er iets moois van! Caleidoscoop p. 8

9 De commissie toekomst Bericht uit de Kerkenraad Gun jezelf een prachtig concert Op 20 januari en in een extra vergadering op 27 januari vergaderde uw kerkenraad over de opdracht van de algemene kerkenraad (AK) van de hervormde gemeente. Zoals u in de vorige Caleidoscoop kon lezen: de AK ziet zich geconfronteerd met financiële tekorten en zoekt naar mogelijke oplossingen. Het betreffende artikel wekte echter bij veel lezers de indruk dat het op korte termijn geforceerd tot een fusie moet komen tussen de gereformeerde en hervormde (wijk)gemeenten in geheel Kralingen en Alexanderpolder. Dit heeft geleid tot verontruste reacties vanuit de gemeente. Met dank voor de betrokkenheid die hieruit spreekt, wil onze kerkenraad graag de ontstane onrust wegnemen. Wij zijn al sinds 2004 een federatie van de Hervormde wijkgemeente Kralingen - Oost (HWKO) en de Gereformeerde Kerk te Kralingen (GKK). We hebben in die jaren een gemeente weten te vormen waar de leden zich thuis voelen: een dorpskerk in de grote stad, een warme gemeenschap naar binnen en open naar buiten. Wij werken op alle vlakken van ons gemeenteleven intensief samen: leven, vieren, leren en dienen. De problemen en uitdagingen waarvoor wij ons gesteld zagen, hebben wij altijd in goed overleg kunnen overwinnen. De bloedgroepen gereformeerd en hervormd zijn vervaagd. Een weg terug is niet goed meer denkbaar. De samenwerking is zo succesvol dat wij ons waarlijk één gemeente voelen en ook als zodanig naar buiten treden. Wij doen dat onder de naam Protestantse (wijk)gemeente te Rotterdam-Kralingen (i.w.). Er is nog wel één eigen domein van de GKK: een eigen vermogensbeheer (financiën, gebouwen en personeel) en in verband daarmee een aparte kerkenraad met een eigen College van kerkrentmeesters, die onder meer de eigen jaarcijfers en begroting vaststelt. Nu de AK ons gevraagd heeft om aan te geven wat voor een gemeente wij willen zijn en hoe wij dat denken te bekostigen, wil onze gefedereerde kerkenraad daar graag een antwoord op geven. Gemeentevisie Voor ons staat voorop dat wij onze federatie willen voortzetten. Het beginnen van concrete fusiebesprekingen is voor ons echter op dit moment niet aan de orde. Wij vinden dat in het rapport van de commissie Toekomst onvoldoende onderscheid wordt gemaakt tussen de onderwerpen verbeteren van de financiële positie van de hervormde gemeente en het verenigen van de protestantse kerken in Kralingen en de Alexanderpolder. Daardoor kan dit rapport ons inziens geen basis zijn voor fusiebesprekingen. Voordat het tot een volledige vereniging kan komen, moet aan de daarvoor noodzakelijke randvoorwaarden worden voldaan, met name: De financiële positie van de hervormde gemeente moet weer gezond zijn. Daarbij moeten de financiële cijfers volledig transparant zijn voor de beoogde fusiepartners. Overeenstemming, in het kader van de fusiebesprekingen, over de geografische gebiedsindeling van de GKK, de HWKO en de andere betrokkenen. Pas dan zal voor onze federatie de beslissing aan de orde zijn om te fuseren en op welke wijze en in welk verband dat dan zou moeten geschieden. Financiën Met betrekking tot de staat van de financiën van de hervormde gemeente en mogelijkheden om meer inkomsten te verwerven of uitgaven te besparen, zullen wij de AK graag (in een opsomming van rijp en groen) enkele ideeën aanreiken. Uw kerkenraad zal de AK in een (nog vast te stellen) brief over het bovenstaande berichten. In maart of april zullen wij een gemeenteavond beleggen om over deze belangrijke materie (maar ook over het nieuw te schrijven beleidsplan) met u van gedachten te wisselen. Meer hierover in een volgende Caleidoscoop. En mocht u eerder vragen of opmerkingen hebben, aarzel dan niet om de kerkenraadsleden aan te spreken! Pim van Loon, voorzitter kerkenraad Op zaterdag 12 februari is er een zaterdagmiddagconcert met Takafumi Mori uit Japan. Het concert begint om 4 uur en duurt ca. 5 kwartier (zonder pauze). Het programma is als volgt: Bach bew. Busoni Chaconne in d minor. Ravel Gaspard de la nuit met als delen: Ondine, Le Gibet, Scarbo. Chopin Sonata no.2 Op. 35 Marche funebre met als delen: Grave-Doppio movimento, Scherzo, Marche funèbre-lento en Finale-Presto. Takafumi Mori (geboren in Tokyo) haalde zijn bachelorsgraad aan de universiteit van Tokyo, waarna hij zijn studie voortzette aan het Tchaikovsky Conservatorium in Moskou. Sinds 2009 studeert hij als master student bij prof. Aquiles Delle Vigne aan het Rotterdams Conservatorium (Codarts). Takafumi gaf veel concerten in Japan, Nederland, België, Spanje, Italië, Oostenrijk, Polen, Rusland en de Verenigde Staten en won verschillende belangrijke prijzen. Het eerstvolgende zaterdagmiddagconcert is op 12 maart met Tiffany Butt, winnares van het Codarts Virtuoso Piano Concours. Op zaterdag 26 maart is er een uitvoering van de Johannes Passion door het koor Canticum Amicorum en het orkest van Ars Musica. Beide zijn grote namen op muzikaal gebied. De uitvoering is in de Protestantse opstelling, zodat u de uitvoerenden heel goed kunt zien en horen. Uniek in Rotterdam! Er zit muziek in de Hoflaankerk. Informatieavond Protestantse Pioniersplek op de Kop van Zuid De Protestantse Gemeente Rotterdam-Zuid en de programmalijn Missionair werk en kerkgroei van de Protestantse Kerk willen in het voorjaar van 2011 een protestantse pioniersplek starten op de Kop van Zuid in Rotterdam. Voor deze plek worden een full-time predikant en een part-time communicatie/ fondsenwerver ingezet. De hoop is, dat deze pio niersplek zich de komende jaren zal ontwikkelen tot een nieuwe interculturele christelijke gemeente op de Kop van Zuid. Mensen die hier meer over willen weten, erover willen meedenken of zelfs aan meewerken zijn van harte uitgenodigd op de informatieavond begin maart. Graag mensen van de Kop; maar ook uit andere delen van de stad of elders uit het land bent u van harte welkom. Woensdag 2 maart, van uur, ergens op de Kop van Zuid. Via ds@gertvandepol.nl kunt u zich opgeven en hoort u de locatie van de avond. Via hetzelfde mailadres kunt u een projectplan bekomen. Caleidoscoop p. 9

10 De maand van... Cees Jacobse, ouderling-kerkrentmeester Begin december vraagt redacteur Gijs Roodhorst mij eens op te schrijven wat een kerkrentmeester in een periode van ongeveer een maand zoal doet. Aarzelend stem ik toe en kies de periode 21 december 20 januari. In die periode wordt er niet zoveel vergaderd. Achteraf blijkt dat tegen te vallen. De activiteiten waarmee je als hervormd kerkrentmeester in Protestants Kralingen bezig bent gebeuren in verschillende groepen collega s met wisselende samenstelling. De structuur is ingewikkeld en vrijwel niet aan anderen uit te leggen. Het heeft er allemaal mee te maken dat één hervormd college van kerkrentmeesters het beheer voert over de vier hervormde wijken (Immanuël-West en -Oost, Kralingen-West en -Oost) die samen hervormd Kralingen vormen. De meeste gemeenteleden merken daar gelukkig niets van. Dat is goed maar soms ook lastig. Veranderingen zijn niet altijd duidelijk voor iedereen. In mijn agenda staat op 21 december de laatste vergadering van het jaar: een extra bijeenkomst van de kerkrentmeesters uit het Kralingse gedeelte van de hervormde gemeente. Dat gezelschap bestaat uit Gerard de Groot en Adri Mourik van de wijk Kralingen-West en Henny de Vos, Wim van As en ikzelf van Kralingen-Oost. We bespreken de financiën van het Kralingse deel van de hervormde gemeente en de vraag hoe we tot een sluitende begroting kunnen komen. In april 2003 werd ik lid van de kerkenraad. Dat was voor de vorming van de Protestantse Kerk in Nederland en voor het tot stand komen van de federatie met de gereformeerde kerk in Kralingen. Een bespreking als die van vandaag, waarin over de financiën van een deel van de hervormde gemeente wordt gesproken was toen ondenkbaar. Geleidelijk heeft het college meer zaken toevertrouwd aan de wijken. Het is op het eerste gezicht wonderlijk dat ik voor het werk van kerkrentmeester meer te maken heb met collega s die lid zijn van een andere hervormde wijkkerkenraad dan met degenen lid zijn van de gemeenschappelijke kerkenraad van onze federatie. Dat komt omdat het beheer gescheiden is. Dat was de enige praktisch uitvoerbare manier om te federeren. We hebben wel afgesproken dat we de komende jaren willen nagaan of we op kerkrentmeesterlijk terrein meer samen kunnen doen. De laatste dagen van het jaar zijn er altijd nog wel een aantal dingen te regelen. Mijn wekelijkse bezoek aan het kerkkantoor, een bezoek aan de begraafplaats en wat secretariaatswerk voor het college. Het werk van onze mensen op Oud-Kralingen gaat moeizaam door het winterse weer. Op 31 december ontmoeten ds Korevaar en ik de beide families waarvan op 2 januari een zoon wordt gedoopt. Toevallig is het ouderlingenrooster zo ingedeeld dat ik bij een van de families voor de tweede maal dienst doe bij de doop van een van hun kinderen. Een hartelijk weerzien, terwijl uit de kerk het zingen van de Taizégasten klinkt. De eerste week van januari staat in het teken van de laatste voorbereidingen van de actie Kerkbalans Marina Mekking begint de week met het invoeren van de laatste adresmutaties, daarna worden de brieven afgedrukt, ingepakt en over de wijken verdeeld. Er zijn dagelijks een paar telefoontjes over de voortgang. De folder met extra informatie die we dit jaar voor het eerst hebben laten maken, moet nog worden bijgesloten. Hulde aan onze administrateur Bert Heere die dat in onze wijk voor zijn rekening heeft genomen. De kerkenraadsleden, kosters en organist wensen elkaar een gelukkig nieuwjaar tijdens een gezellige bijeenkomst bij Essel en Rob Valkenburg. Op de 2 e maandag van januari wordt sinds enkele jaren de nieuwjaarsreceptie gehouden in de Immanuelkerk. Voorzitter Paul Breevaart van de algemene kerkenraad is daar gisteren voor zijn tweede termijn bevestigd. Hij zegt in zijn toespraak dat je jezelf ergens snel thuis gaat voelen als je er een paar maal achtereen komt. Ik denk dat zo n gevoel niet zozeer komt door het gebouw als door de gezichten die je om je heen ziet. De volgende dag is er opnieuw een bijeenkomst van de kerkrentmeesters van Kralingen-Oost en -West, deze keer de periodieke vergadering waar we praten over het beheer van onze kerkgebouwen Hoflaankerk en Oosterkapel, de beide pastorieën waarvan één vrijwel gereed is en de ander binnenkort vrij komt door verhuizing van de predikant. Later in de week is er een gesprek met organist Wouter van der Wilt die deze maand een jaar aan de Hoflaankerk verbonden is. Mijn verhaal eindigt met het afscheid van Coen Klunne van de kerkenraad op 20 januari. Coen en ik zijn onze periode als kerkenraadslid op dezelfde dag begonnen. Door een Caleidoscoop p. 10 speling van het rooster eindigt zijn termijn een jaar eerder. De zondag daarna wordt Coen in de kerkdienst ontheven. Daarbij zal zoals steeds worden gewezen op het ambtsgeheim. Informatie die je vertrouwelijk ter ore komt, moet ook vertrouwelijk blijven. Wat dat betreft, is het bestaan als kerkrentmeester eenvoudiger dan dat van andere ouderlingen. Begroting en jaarrekening zijn openbaar en over de meeste dingen waar ik bij betrokken ben, mag ik gelukkig in openheid praten en schrijven. Cees Jacobse Collectes wijkgemeente Protestants Kralingen Pro Rege 12 december Kerk 147,87 Diaconie 135,85 25 december Kerk 151,42 Diaconie 387,58 26 december Kerk 74,72 JOP 60,10 Extra gift t.b.v. de bloemen 20,. Hoflaankerk en Oosterkapel Door de tijdelijke afwezigheid (vanwege een medische ingreep) van Marina Mekking op het kerkelijk bureau kunnen we in dit nummer nog niet de collecte opbrensten doorgeven van de maand december in de Hoflaankerk en de Oosterkapel. Activiteitenkas Protestants Kralingen De kas is in het nieuwe jaar verblijd met 95. Via ds Korevaar 40(S), 20 (P) en via mw van Maanen 5 (K) en 25 (H). Via dhr Suister tenslotte 5 (G). Alle gevers hartelijk dank. Peter Andringa, penningmeester

11 Leesrooster februari donderdag 3 februari Jesaja 54:11-17 vrijdag 4 februari Jesaja 55:1-13 zaterdag 5 februari Jesaja 56:1-8 zondag 6 februari Jesaja 56:9-57:6 maandag 7 februari Jesaja 57:7-13 dinsdag 8 februari Jesaja 57:14-21 woensdag 9 februari Jakobus 1:1-18 donderdag 1 0 februari Jakobus 1:19-27 vrijdag 11 februari Jakobus 2:1-13 zaterdag 12 februari Jakobus 2:14-26 zondag 13 februari Matteüs 5:17-26 maandag 14 februari Matteüs 5: dinsdag 15 februari Matteüs 5:37-48 woensdag 16 februari Matteüs 6:1-6 donderdag 17 februari Matteüs 6:7-15 vrijdag 18 februari Matteüs 6:16-23 zaterdag 19 februari Jesaja 58:1-5 zondag 20 februari Jesaja 58:6-14 maandag 21 februari Jesaja 59:1-8 dinsdag 22 februari Jesaja 59:9-15a woensdag 23 februari Jesaja 59:15b-21 donderdag 24 februari Jakobus 3:1-12 vrijdag 25 februari Jakobus 3:13-18 zaterdag 26 februari Jakobus 4:1-10 zondag 27 februari Matteüs 6:24-34 maandag 28 februari Matteüs 7:1-14 dinsdag 1 maart Matteüs 7:15-8:1 woensdag 2 maart 2 Korintiërs 1:1-11 donderdag 3 maart 2 Korintiërs 1:12-22 vrijdag 4 maart 2 Korintiërs 1:23-2:13 zaterdag 5 maart 2 Korintiërs 2:14-3:6 Programma V&T; vergaderingen; etc. Te doen in febuari 2011 maandag 7 februari, uur, Pro Rege Moderamen kerkenraad info: Jakob Brederveld, scriba@protestantskralingen.nl maandag 7 februari, uur, Pro Rege Spiritueel Café, zie p 5 info: ds Rian Veldman, r.veldman@protestantskralingen.nl dinsdag 8 februari, uur, Oosterkapel 30+-groep info: Annemieke Melching-de Bruijn, annemiekegijs@hccnet.nl dinsdag 8 februari, uur, Immanuelkerk College van kerkrentmeesters (hervormd) informatie: Cees Jacobse, cvk@hervormdkralingen.com donderdag 10 februari, uur, Oosterkapel Eetgroep Oosterkapel (zie adv. hiernaast) donderdag 10 februari, uur, Pro Rege Migrantenbezoekgroep informatie: hennie.vd.linden@zonnet.nl zaterdag 12 februari, uur, Hoflaankerk Pianoconcert van Takafumi Mori, zie p 9 informatie: Anne Gercama, agercama@xs4all.nl maandag 14 februari, uur, Pro Rege Tienercatechese informatie: ds Laurens Korevaar, kv@hetnet.nl dinsdag 15 februari, uur, Pro Rege Leiding Kindernevendienst informatie: Annemarie v.d. Toorn, a.meuwsen@zonnet.nl dinsdag 15 februari, uur, Hoflaankerk Wijkraad kerkrentmeesters (hervormd) informatie: Cees Jacobse, cvk@hervormdkralingen.com Kerkdiensten in Kralingen Diensten met een vallen (mede) onder de verantwoordelijkheid van de kerkenraad van onze Protestantse (wijk)gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen. Zondag 6 februari hoflaankerk uur ds M.C. van Pelt uur ds B. Oosterom Pro Rege uur ds L. Korevaar Oosterkapel uur ds R.C. Veldman verrijzeniskerk uur ds G. Geitenbeek en E-J. Vledder Zondag 13 februari hoflaankerk uur ds R.C. Veldman, Scholendienst uur ds M.C. van Pelt Oosterkapel uur ds L. Korevaar Immanuelkerk uur ds G.H. v.d. Graaf termaat uur ds R.C. Veldman Zondag 20 februari hoflaankerk uur ds M. van der Zwan uit Westbroek uur ds M.J. Tekelenburg uit IJsselstein pro rege uur ds R.C. Veldman Oosterkapel uur ds S. Bronkhorst immanuelkerk uur ds E-J. Vledder woensdag 16 februari, uur, Hoflaankerk Wegwijs in geloven informatie: ds Laurens Korevaar, kv@hetnet.nl donderdag 17 februari, uur, Pro Rege Kerkenraadsvergadering info: Jakob Brederveld, scriba@protestantskralingen.nl vrijdag 25 februari, uur, Pro Rege Eetgroep Pro Rege (zie adv. op p 7) vrijdag 25 februari, uur, Pro Rege Zin in film, zie p 6 info: ds Rian Veldman, r.veldman@protestantskralingen.nl woensdag 2 maart, uur, Hoflaankerk Wegwijs in geloven informatie: ds Laurens Korevaar, kv@hetnet.nl donderdag 3 maart, uur, Hoflaankerk Leerkring Prediker informatie: ds Laurens Korevaar, kv@hetnet.nl Zie ook EETGROEP OOSTERKAPEL AANMELDEN VÓÓR 6 FEBRUARI ANNEKE SCHOLLAART T KOSTEN 5, DONDERDAG 10 FEBRUARI, ONTVANGST VANAF 18 UUR, UUR ETEN Caleidoscoop p. 11 Zondag 27 februari hoflaankerk uur ds L. Korevaar uur ds L.J. Geluk uit Rotterdam oosterkapel uur ds J.W. Sparreboom uit Krimpen a/d IJssel immanuelkerk uur ds E-J. Vledder, Heilig Avondmaal Zondag 6 maart hoflaankerk uur ds M.C. van Pelt uur ds M.C. Batenburg uit Waddinxveen Pro rege uur ds R.C. Veldman, Heilig Avondmaal oosterkapel uur ds L. Korevaar, Heilig Avondmaal immanuelkerk uur ds. A. Schipper termaat uur mw ds D.L.H. Lunenburg-Moret Collectes 6 februari Kerk-in-Actie: werelddiaconaat 13 februari Godsdienstonderwijs 20 februari Diaconie: SOMIK 27 februari PKN Missionair 6 maart Kerk-in-Actie: zending 13 maart Diaconie: algemene doeleinden Nieuw in de Hoflaankerk Het zal u niet zijn ontgaan, al was het alleen al door de geur: de nieuwe stoffering in de Hoflaankerk. De oude lopers zijn de afgelopen week vervangen door nieuwe lopers in een warme roodpaarse kleur. De lopers zijn speciaal op maat gemaakte schoonloopmatten die het vuil absorberen en bijdragen aan het dempen van het geluid bij lopen op de houten kerkvloer. Naast de nieuwe lopers is ook het podium voorzien van een nieuwe stoffering passend bij de lopers. Beide ingrepen zijn mogelijk gemaakt door bijdragen van de Oudpapiercommissie, de Bazarcommissie en een royale gift. Uiteraard hartelijk dank hiervoor. Namens de kerkrentmeesters, Wim van As Oud papier verzamelen loont! Zoals u hierboven leest: De commissie oud papier heeft bijgedragen met 3500 in de kosten van de nieuwe lopers, mede dankzij ontvangen giften. Waarvoor hartelijk dank. Wij hopen dat dit u motiveert om door te gaan met het brengen van oud papier op de bekende adressen. We gaan nu sparen voor het verven van de hallen van de Hoflaankerk aan de Oudedijkkant en een nieuwe mat voor deze ingang. Giften blijven uiteraard zeer welkom op INGnummer tnv Commissie oud papier, Koningslaan 92, 3067 TG Rotterdam. Met vriendelijke groet, Chiel Bakker

12 Kerkdiensten van wijkgemeente Protestants Kralingen Tijdens de kerkdiensten van de Protestantse (wijk)- gemeente i.w. te Rotterdam-Kralingen in de Hoflaankerk en in Pro Rege is er oppas voor de kleinsten en zijn er kindernevendiensten in twee groepen voor de kinderen in de basisschoolleeftijd. De derde en vierde zondag van de maand zijn er tienernevendiensten voor respectievelijk 15+ en 15 _ Zondag 6 februari vijfde zondag na Epifanie lezingen: Matteüs 5: en 1 Korintiërs 3: de collecte: Kerk-in-Actie: werelddiakonaat Oosterkapel, 9.30 uur, ds R.C. Veldman Koffiedrinken na de dienst Pro Rege, uur, ds L. Korevaar Waaraan denken we bij kerk? De meeste mensen zullen als eerste aan een kerkgebouw denken. Dat dient echter ergens voor, namelijk als ruimte om als kerk te kunnen werken. Het woord kerk is ontstaan uit het Griekse woord kyriekè. Daarin herkennen we Kyrië (van Kyrië eleison = Heer ontferm U), wat Heer betekent. Kerk is volgens de oorsprong de gemeenschap van de Heer. Over deze mensen die gebouwd zijn op het fundament van de Heer horen we in I Korinthiërs 3: Deze gemeenschap wordt vergeleken met een tempel. Dat is opvallend: niet met een tent om het pelgrimskarakter te onderstrepen. Ook zou het woord huis gebruikt kunnen worden om de gemeente als een soort familie te typeren. Volgens Paulus zijn wij als gemeente van Christus niets minder dan een tempel van de heilige Geest. Hoe zijn wij dat in onze tijd? is dan de spannende vraag. In de Oosterkapel laten we ons inspireren door beide lezingen die ons vertellen hoe waardevol wij mensen zijn, bestemd om te stralen, om ons licht te laten schijnen. Maandag 7 februari Pro Rege, uur Taizegebedsviering (zie p. 5) Zondag 13 februari zesde zondag na Epifanie lezing uit Lucas 5: de collecte: Godsdienstonderwijs op openbare scholen Oosterkapel, 9.30 uur, ds L. Korevaar Hoflaankerk, uur, ds R.C. Veldman Scholendienst Koffiedrinken na de dienst Wereldwinkel Op deze zondag vieren we samen met de kinderen van de Nieuwe Park Rozenburgschool liturgie. We passen ons aan aan hun leesrooster uit de methode Trefwoord en zingen hun liederen. De weken voorafgaand aan de viering zijn de kinderen bezig met het thema Beperkingen. Op deze zondag zal het verhaal van de vrienden en hun verlamde vriend centraal staan. Die vrienden zijn dragers vol vertrouwen. Ze zijn bovendien vindingrijk, hindernissen zijn voor hen uitdagingen: wanneer ze niet door de massa heen kunnen, dan maar bovenlangs, door het dak. Jezus ziet hun grote vindingrijke vertrouwen, hun solidariteit met de verlamde en dat zet hem aan tot helend handelen. Hij helpt de helpers, met als gevolg dat de man opstaat en uitbarst in een loflied. In de viering zal dit verhaal aan de hand van door de leerlingen gemaakte afbeeldingen verteld worden. In de Oosterkapel zullen we stilstaan bij waar we volgens Jezus goed aan doen. Hij vertaalt in Matteüs 5: de Tien Woorden door naar de actualiteit. Zondag 20 februari zevende zondag na Epifanie lezingen: Matteüs 5: en 1 Korintiërs 4: de collecte: SOMIK (Oosterkapel), Hope for Life (Pro Rege) Oosterkapel, 9.30 uur, ds S. Bronkhorst Pro Rege, uur, ds R.C. Veldman Na de dienst koffiedrinken bij Thalien Koopman en Koos v.d. Steenhoven, zie p 6 De lezingen van deze zondag rijmen op elkaar. Zowel Jezus als Paulus roepen op tot dwaas gedrag. Paulus schrijft: wij zijn dwaas omwille van Christus. In het gedeelte uit de bergrede (Matteüs) horen we over het toekeren van de linkerwang, je bovenkleed afstaan, een tweede mijl meelopen en als climax je vijand liefhebben. Hebben we hier te maken met een radicale rabbi? Rabbi Jezus roept ons op niet alleen de Thora te volgen (moeilijk genoeg) maar volmaakt te zijn, zoals onze hemelse Vader dat is. De lat wordt uitdagend hoog gelegd... Zondag 27 februari achtste zondag na Epifanie lezing uit Matteüs 6: de collecte: Missionair werk en kerkgroei Oosterkapel, 9.30 uur, ds J.W. Sparreboom Dienst van Kralingen-West Hoflaankerk, uur, ds L. Korevaar Deze achtste zondag na Epifanie is zeldzaam en de negende volgende week nog meer. Vanwege de late Paasdatum zijn er twee extra zondagen om stil te staan bij de verschijning van de Heer. Vandaag laat hij zijn licht schijnen over: Waar maken we ons druk om? Matteüs 6: houdt ons voor dat we ons niet Caleidoscoop p. 12 bezorgd behoeven te maken om eten, drinken en kleding. Dat is een heidens karwei dat ons altijd in beslag dreigt te nemen, ook wanneer we in overvloed leven. Van dit heidendom, wat Jezus een teken noemt van het dienen van de Mammon, mogen we ons bevrijd weten. Dat schept er ruimte voor dat we ons druk maken voor het doen van gerechtigheid. Daaraan hebben wij onze handen vol wanneer we ons niet bezorgd behoeven te maken om alle stoffelijke zaken. Hoflaankerk, uur Om uur zal er in de Hoflaankerk een jeugddienst zijn; georganiseerd, voorbereid en ingevuld door de jongeren van de Evangelische Broedergemeente. Onze tieners en oudere jongeren zijn van harte welkom! Ga een kijkje nemen, want wij willen graag met deze jongeren op 29 mei een gezamenlijke jeugddienst voorbereiden. Collectes uitgelicht 6 februari: Toekomst voor Pakistan Sinds de hele wereld Nederland te hulp schoot bij de watersnoodramp van 1953 wordt op de eerste zondag van februari gecollecteerd voor de werelddiaconale activiteiten van Kerk in Actie. Dit werk is gericht op het scheppen van toekomstperspectief voor de mensen in Pakistan na de watersnoodramp daar in februari: Godsdienstonderwijs Veel ouders van kinderen op de openbare school zijn blij dat er de mogelijkheid is hun kind(eren) kennis te laten maken met de Bijbel. Luisterend naar verhalen uit Oude en Nieuwe Testament wordt het mogelijk een stukje van het Christelijk geloof mee te nemen in hun verdere leven. Uw bijdrage maakt het mede mogelijk. 20 februari (in Pro Rege): Hope for Life Dit is een in 2003 opgerichte vrijwilligersorganisatie, die o.a. in Ghana werkzaam is in de aidsbestrijding, weeskinderen huisvest en gehandicapten hulp biedt. Vele gemeenteleden zullen zich herinneren, dat wijlen onze Clara v.d. Dool daar hulp heeft geboden. Haar gedachtenis eren wij met inzameling voor dit project. 27 februari: Missionair werk & kerkgroei Deze collecte is bestemd voor pioniersplekken als IJburg in Amsterdam en de Kop van Zuid in Rotterdam (zie p 9). Door de PKN betaalde predikanten zijn daar bezig met het ontwikkelen van een nieuwe vorm van kerkzijn.