Opvoeding en Ontwikkeling in Sociale Contexten

Transcriptie

1 FACULTEIT DER MAATSCHAPPIJ- EN GEDRAGSWETENSCHAPPEN Onderwijsinstituut voor Pedagogische en onderwijskundige wetenschappen Opleiding Pedagogische wetenschappen Nieuwe Prinsengracht VZ Amsterdam Studiehandleiding Opvoeding en Ontwikkeling in Sociale Contexten ba 2 1 e semester, blok 2 & Coördinator: Docenten: dr. F. van Balen dr. F. van Balen, dr. H.M.W. Bos, dr. P. Hoffenaar en drs. S.K. Huijbregts Amsterdam, september 2006

2 Inleiding De module Opvoeding en Ontwikkeling in Sociale Contexten (OOS1: B210) is een verplicht onderdeel voor Bachelor 2 studenten. De opbouw van de module heeft een toenemend abstractie-gehalte: van praktische vraagstukken en empirisch onderzoek naar theoretische en disciplineoverstijgende perspectieven. De module start vanuit de vraag wat ouders betekenen voor de ontwikkeling van hun kinderen. In het eerste deel wordt ingegaan op vergelijkend onderzoek tussen verschillende typen gezinnen: één-ouder gezinnen versus twee-ouder gezinnen; gezinnen met vaders vs gezinnen zonder vader; gezinnen met biologisch eigen kinderen vs gezinnen met niet-biologisch eigen kinderen. Uiteindelijk gaat het om het antwoord op de vraag welke vorm en inhoud van ouderschap van belang is voor de gezonde ontwikkeling van kinderen (Golombok, 2000). In het tweede deel wordt overgegaan naar het theoretische perspectief voor persoonlijke ontwikkeling, zoals ontwikkeld door Bronfenbrenner: het bioecologisch model. In dit model wordt onderscheid gemaakt tussen het microsysteem: activiteiten thuis, of in de klas: het meso-systeem: de relaties tussen thuis, school, en buurt waarin het kind participeert; het macrosysteem: de (sub)cultuur en tijd waarin het kind leeft. (Bronfenbrenner, 1979). Dit bio-ecologische perspectief ziet het kind als een zich ontwikkelend organisme waarbij het genotype, de omgeving, en de interactie tussen genotype & omgeving, van invloed zijn op de ontwikkeling van het kind. In het derde deel wordt dit bio-ecologische perspectief vergeleken met enkele andere theoretische perspectieven omtrent ontwikkeling en opvoeding: de groepssocialisatie theorie (Harris, 1998) en het genetisch behaviorisme (Rowe, 1994). In het laatste college wordt ingegaan op de nieuwe opgaven van de pedagogiek (Parke, 2004). Het zal duidelijk zijn dat in dit onderdeel het nature-nurture debat aan de orde komt. Hierbij wordt ingegaan op resultaten uit onderzoeksettings die wel beschreven zijn als natuurlijke experimenten (Parke 2004): met name, het kinderdagverblijf, single-parent families, lesbisch/homo-ouderschap, gezinnen met niet-biologische kinderen, patchwork families. Voorkennis en aansluiting andere modulen Een degelijke kennis van Ontwikkelingspsychologie (0054) strekt tot de aanbeveling. 1

3 Leerdoelen Een student wordt geacht dat zij/hij aan het eind van de module de volgende vaardigheden bezit: Kritisch kunnen lezen van wetenschappelijke literatuur van ontwikkelingspsychologische aard. Literatuur samenvatten: relevante van irrelevante feiten scheiden. Hoofd en bijzaken uiteenrafelen Literatuur beoordelen op de wetenschappelijke criteria van betrouwbaarheid en validiteit. Verschil maken tussen empirische kennis en veronderstellingen Literatuur kritisch vergelijken en in verband brengen met eerder vergaarde kennis. Kritiek (of lof) aangaande de gelezen literatuur wetenschappelijk kunnen beargumenteren. Deze kritische beschouwing helder en samenvattend kunnen presenteren. Tevens wordt een student geacht de volgende onderzoeksvaardigheden te bezitten: Onderzoeksresultaten op een overzichtelijke manier in een tabel kunnen zetten, en grafisch kunnen presenteren van verbanden en verschillen Onderzoeksresultaten, kritiek, en conclusies helder en samenvattend geformuleerd kunnen presenteren. Organisatie Hoorcollege De bijeenkomsten beginnen met een hoorcollege. Hierin wordt een inleiding op de leerstof gegeven, kunnen vragen worden gesteld en kan gediscussieerd worden. In de regel wordt ook een videofilm gepresenteerd. De outline van het college is beschikbaar als powerpoint-presentatie op blackboard. Werkgroepen Na het college wordt de groep gesplitst in drie werkgroepen. Er kan niet van groep veranderd worden. Indien een student eenmaal voor een werkgroep heeft ingeschreven is deelname verplicht (afwezigheid wordt alleen toegestaan in overleg met de begeleider). Deelnemers aan de werkgroep zijn verplicht een groepspresentatie te doen. Deze groepspresentatie is vrijstellend voor een deel van de tentamenstof (zie toetsingsprocedure). In de werkgroep vindt discussie, verdieping en toepassing plaats, van de stof uit het hoorcollege. 2

4 De werkgroepbegeleider gaat in op de belangrijkste punten uit het hoorcollege. In de werkgroepen worden vragen van studenten over het hoorcollege en de literatuur besproken en wordt dieper op de stof ingegaan. Er worden stellingen bestudeerd en besproken; aanvullende wetenschappelijke publicaties, krantenartikelen of video s bediscussieerd en praktische voorbelden (casussen) becommentarieerd. Tevens vindt in de werkgroepen de voorbereiding en uitvoering plaats van de groepspresentaties. Het is noodzakelijk dat de studenten de stof bestudeerd hebben. Van de student verwachte activiteiten - Deelname aan discussies en lezen van eventuele aanvullende stof. In de werkgroep bijeenkomst in januari geven groepjes van drie studenten een mondelinge presentatie over een onderwerp uit één van de daaraan voorafgaande drie blokken (dus of over het boek van Golombok, of over het boek van Bronfenbrenner, of over de artikelen uit de reader: Rowe, Harris en Parke). - Wekelijks bestuderen van de opgegeven stof. - Deelname aan het tentamen Toetsingsprocedure Het tentamen is aan het eind van de collegecyclus en bestaat uit vragen over de drie gedeeltes van de stof (Golombok, Bronfenbrenner, reader). In de januari bijeenkomst is er een mondelinge groepspresentatie. Indien de student deze presentatie met voldoende resultaat verricht, krijgt hij/zij een vrijstelling voor de tentamenvragen over het gedeelte waar deze presentatie over ging (boek Golombok, dan wel boek Bronfenbrenner, dan wel de reader). De vrijstelling geldt alleen voor het eerste tentamen waar de student aan deelneemt. Voor de presentatie krijgen de studenten een cijfer, dat voor 1/3 meetelt in het eindcijfer. Indien een student besluit op het tentamen de vragen over de stof, waar reeds een presentatie over is gedaan (dus waarvan hij/zij een vrijstelling heeft) te beantwoorden, telt de beoordeling die behaald wordt op het tentamen (en niet die van de presentatie). Op de herkansingen moet het gehele tentamen worden afgelegd (hier gelden dus geen vrijstellingen meer voor bepaalde delen). Groepspresentatie (groepen van 3 studenten) Format presentatie: -onderzoeksvraag, probleemstelling -resultaten op basis van wetenschappelijke literatuur (basis literatuur moduul en aanvullende literatuur) -conclusies -discussie, sociale en ethische relevantie -praktische consequenties 3

5 Aspecten van de beoordeling inhoud -introductie: afbakening onderwerp, motivering keuze, sociale achtergrond -structuur: opbouw, verhaallijn -inhoudelijke balans: hoofd -en bijzaken, diepgang -aansluiting op theorie -illustraties -analyse-niveau, originaliteit verantwoording: -relevantie -consistentie -onderbouwing op grond van wetenschappelijke literatuur presentatie -taalgebruik, tempo, levendigheid, mediagebruik, contact met zaal, tijdbeheer Literatuur 1) Golombok, S. Parenting, What really counts? London, Routledge, ). Bronfenbrenner, U. The Ecology of Human Development, Experiments by Nature and Design. Cambridge, Mass, Harvard University Press, ) Reader: -Harris, J.R. (1995). Where Is the Child s Environment? A Group Socialization Theory of Development. Psychological Review, 102, hoofdstuk Rowe, -Rowe, D.C. (1994). As the Twig Is Bent? Families and Personalities (Chapter 3), In: The Limits of Family Influence, Genes, Experience and Behavior. New York, Guildford, pp Parke, R. D. (2004). Developmental Family. Annual Review of Psychology, 55, Enkele van de artikelen kunnen gedownload worden van internet. 4

6 ROOSTER DAG-COLLEGES Begonnen wordt met het hoorcollege om 09.30: verzorgd door Frank van Balen. Daarna volgen de drie werkgroepen: verzorgd door Henny Bos, Peter Hoffenaar en Sanne Huijbregts Indeling van de werkgroepen op achternaam A t/m He: Henny Bos Hi t/m P: Peter Hoffenaar Q t/m Z: Sanne Huijbregts Voor plaats hoorcollege en werkgroepen zie: 2 nov 9 nov 16 nov 1 Algemene Inleiding en Golombok H1 en H2: De rol van vaders en moeders 2 De betekenis van bloedbanden en lesbisch en gayouderschap (Golombok H3, H4) 3 Gezinsrelaties. Ouderschap: waar draait het om? (Golombok H5 tm H8) 23 nov 4 De ecologische benadering (Bronfenbrenner deel 1) 30 nov 5 Structuren, rollen en activiteiten (Bronfenbrenner deel 2) 7 dec 6 Behavior Genetics (Rowe) 14 dec 7 Peers (Harris) 21 dec 8 Toekomst pedagogisch onderzoek (Parke) 18 jan 9 Presentaties in de werkgroepen 25 jan 10 Responsiecollege in de werkgroepen 1 feb 11 Tentamen 5

7 ROOSTER AVOND-COLLEGES Begonnen wordt met het hoorcollege om uur: verzorgd door Frank van Balen. Daarna volgen de drie werkgroepen: verzorgd door Henny Bos, Peter Hoffenaar en Sanne Huijbregts Indeling van de werkgroepen op achternaam A t/m He: Henny Bos Hi t/m P: Peter Hoffenaar Q t/m Z: Sanne Huijbregts Voor plaats hoorcollege en werkgroepen zie: 30 okt 6 nov 13 nov 1 Algemene Inleiding en Golombok H1 en H2: De rol van vaders en moeders 2 De betekenis van bloedbanden en lesbisch en gayouderschap (Golombok H3, H4) 3 Gezinsrelaties. Ouderschap: waar draait het om? (Golombok H5 tm H8) 20 nov 4 De ecologische benadering (Bronfenbrenner deel 1) 27 nov 5 Structuren, rollen en activiteiten (Bronfenbrenner deel 2) 4 dec 6 Behavior Genetics (Rowe) 11 dec 7 Peers (Harris) 18 dec 8 Toekomst pedagogisch onderzoek (Parke) 15 jan 9 Presentaties in de werkgroepen 22 jan 10 Responsiecollege in de werkgroepen 1 feb 11 Tentamen 6