Vormingsaanbod voor beheerders van erfgoedcollecties

Transcriptie

1 Vormingsaanbod 2009 voor beheerders van erfgoedcollecties Vormingsaanbod van de consulenten van de provincies, de Vlaamse Gemeenschapscommissie en FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed

2 Vormingsaanbod 2009 voor beheerders van erfgoedcollecties Vormingsaanbod van de consulenten van de provincies, de Vlaamse Gemeenschapscommissie en FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed

3 Voorwoord Voorwoord Naar jaarlijkse gewoonte - voor de achtste maal ondertussen - stellen we u ons vormingsaanbod voor, in de vorm van een overzichtelijke brochure in pdf. Eens te meer hebben we getracht een gevarieerd aanbod van cursussen, studiedagen, workshops en werkbezoeken aan te bieden, in de overtuiging hiermee een bijdrage te leveren tot de verdere professionalisering van de erfgoedsector en de deskundigheidsbevordering van de medewerkers. Het aanbod voor 2009 is opnieuw een mix van basiscursussen en thematisch meer uitgediepte workshops, zoveel mogelijk afgestemd op de behoeften die we vanuit de archiefinstellingen, bewaarbibliotheken, documentatiecentra, erfgoedcellen en musea opvingen. Naast de immer nuttige klassiekers zoals de toepassing en het gebruik van het registratieprogramma ADLIB, en de meerdaagse basispakketten over behoud en beheer, of registratie en documentatie, vindt u als recent aanbod: strategisch beleid, marketing en promotie, presentatietechnieken en meer diversiteit in je organisatie. De formule van cursussen en workshops op aanvraag - dit jaar een aanbod van vijf thema s - biedt u opnieuw de kans om een of meer vormingsactiviteiten op maat van uw instelling te organiseren op het moment dat het u het beste past. De recente ontwikkelingen in de erfgoedsector, in het bijzonder de impulsen van het nieuwe Cultureel-erfgoeddecreet en de herschikking in het steunpuntenlandschap, bepalen mee dit vormingsaanbod. In de loop van het komende werkjaar zullen de ingezette vernieuwingen en het verder uitkristalliseren van taakafspraken en expertises binnen de erfgoedsector ongetwijfeld een andere kijk geven op vraag en aanbod op het gebied van vorming. Als consulenten willen wij u zeker blijven ondersteunen inzake praktijkontwikkeling en deskundigheidsbevordering, in samenspraak met andere aanbieders en experten uit de sector. Vanuit de overtuiging dat veranderingen een verrijking kunnen zijn. Is er een activiteit in 2009 die u zeker niet wilt missen, dan kunt u zich hiervoor nu al aanmelden aan de hand van het ingesloten formulier, via het web of via . De concrete gegevens staan bij iedere activiteit vermeld. Elke deelnemer ontvangt telkens een deelnameattest. Voor het meest actuele overzicht van het vormingsaanbod raadpleegt u het best de website van uw provinciaal museumconsulentschap. We willen u bovendien wijzen op het vormingsaanbod van onze collega s in het ruimere erfgoedveld, van steunpunten en andere organisaties. Hierover vindt u achteraan in deze brochure meer informatie. Het blijft voor ons van groot belang te weten waar uw noden op het vlak van vorming liggen. Aarzel dus niet om ons hierover te informeren. Achteraan vindt u al onze contactgegevens. Samen met u kijken we uit naar interessante leerervaringen in 2009! Uw consulenten.

4 Inhoud Inhoud Management en visie 1. Strategisch beleid en erfgoedbeheer p Van product tot publiek. Over marketing en promotie p. 7 Behoud en beheer 3. Behoud en beheer voor musea p Is kiezen verliezen? Archeologische collecties in depots in Vlaanderen: op zoek naar toepasbare selectiecriteria p. 10 Objectregistratie 5. Toepassen en gebruik van registratieprogramma ADLiB - beginners p Toepassen en gebruik van registratieprogramma ADLiB - gevorderden p Registratie en documentatie p. 14 Publiek en presentatie 8. Museum en publiek p In alle maten en kleuren. Op weg naar meer diversiteit in je organisatie p Nederlandstalig onthaal in de Brusselse musea - basisniveau p. 20 Onderzoek 11. Onderzoek in musea p. 21 Vorming op aanvraag 12. Insecten en insectenbestrijding in museumcollecties p Water in de kelder! Wat te doen bij waterschade? p Schimmels en insecten in papieren erfgoedcollecties p Trainingssessies op maat voor musea in Oost-Vlaanderen p Nederlandstalig onthaal in de Brusselse musea p. 27

5 Inhoud Inhoud Meer vormingsinitiatieven p. 28 Contactgegevens p. 31 Terminologie p. 34 Aanmeldingsformulier p. 35 Kalender p. 36 Colofon p. 38

6 1. Strategisch beleid en erfgoedbeheer tweedaagse cursus Management en visie doelgroep doel opzet Stafmedewerkers, middenkader, museum- en erfgoedmedewerkers die verantwoordelijk zijn voor het museumbeleid en erfgoedbeheer. Kennismaken met belangrijke basisprincipes van management en beheer, een overzicht verkrijgen in diverse beleidsdomeinen en het toepassen van een aantal methoden en strategieën. Het eerste deel van deze basiscursus focust op beleidsplanning in het kader van strategisch denken, met een aftoetsing aan het Cultureel-erfgoeddecreet. Tegelijk is het de bedoeling om een aantal basisbegrippen uit het management op een laagdrempelige manier uit te werken. In een tweede deel overlopen we een reeks managementthema s als topics van een beleidsplan zoals strategisch management, personeels- en vrijwilligersbeleid, financieel beheer en fondsenwerving, kwaliteitszorg, veiligheidszorg, projectmatig werken, marketing en communicatie. Daarin is een introductie verwerkt op SPECTRUM als een belangrijk instrument voor collectiebeheer. De cursus vertrekt daarbij zoveel mogelijk van concrete situaties uit musea en de erfgoedsector. Na het schetsen van een theoretisch kader volgen praktijktoepassingen en oefeningen. organisatie Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie docent Reinoud Van Acker (museumconsulent, Provincie West-Vlaanderen) data 24 september en 1 oktober 2009 tijd uur locatie Gemeenschapscentrum De Markten, Oude Graanmarkt 5, Brussel prijs 45 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch) aanmelding peggy.voesterzoons@vgc.be uiterste inschrijfdatum 15 september 2009 maximum aantal deelnemers 15

7 2. Van product tot publiek. Over marketing en promotie (Lokaal Geheugen) cursus Management en visie doelgroep doel opzet Iedereen met een collectie lokaal erfgoed: heemkringen en andere erfgoedverenigingen, lokale musea, particulieren met een collectie Hoe maak je het publiek en mogelijke partners warm voor je museum of erfgoedactiviteit? Tijdens deze cursus leren deelnemers welk communicatiemiddel best past bij de boodschap die men wil overbrengen en bij het publiek dat men beoogt. Er wordt aangegeven waaruit een goede voorbereiding bestaat en de voornaamste marketingprincipes worden kort uiteengezet. In deze cursus komen o.m. volgende aspecten aan bod: de ingrediënten voor een geslaagde, maar budgetvriendelijke, communicatie; tips voor het inschakelen van eigen activiteiten in het toeristisch aanbod van de regio; het nut van een marketingplan. organisatie Provincie Oost-Vlaanderen i.s.m. Heemkunde Vlaanderen docent Tom Wezenbeek (Manager Marketingontwikkeling Toerisme Vlaanderen) datum 4 februari 2009 tijd uur locatie Bezoekerscentrum Boekhoute, Boekhoutedorp 3, Boekhoute (Assenede) prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 28 januari 2009 organisatie Provincie West-Vlaanderen i.s.m. Heemkunde Vlaanderen docent Tom Wezenbeek (Manager Marketingontwikkeling Toerisme Vlaanderen) datum 10 februari 2009 tijd uur locatie Vereniging voor Familiekunde Oostende, Kanunnik Dr. Colensstraat 6, Oostende prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 4 februari 2009

8 Management en visie organisatie Provincie Limburg i.s.m. Heemkunde Vlaanderen docent Tom Wezenbeek (Manager Marketingontwikkeling Toerisme Vlaanderen) datum 12 februari 2009 tijd uur locatie Openluchtmuseum Bokrijk (kasteel), Bokrijklaan 1, Genk prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding uiterste inschrijvingsdatum 6 februari 2009 organisatie Provincie Vlaams-Brabant, Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie i.s.m. Heemkunde Vlaanderen docent Tom Wezenbeek (Manager Marketingontwikkeling Toerisme Vlaanderen) datum 17 februari 2009 tijd uur locatie Hertboommolenmuseum, Windmolenstraat 20, O.L.V.-Lombeek (Roosdaal) prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 11 februari 2009 organisatie Provincie Antwerpen i.s.m. Heemkunde Vlaanderen docent Tom Wezenbeek (Manager Marketingontwikkeling Toerisme Vlaanderen) datum 18 februari 2009 tijd uur locatie Stedelijk Museum Hoogstraten, Begijnhof 9, Hoogstraten prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 12 februari 2009 meer informatie

9 3. Behoud en beheer voor musea driedaagse cursus Behoud en beheer doelgroep doel opzet Museummedewerkers die betrokken zijn bij de zorg voor de collectie. De deelnemers leren welke omgevingsfactoren van belang zijn voor het behoud van de collectie en hoe die kunnen worden beïnvloed en geoptimaliseerd, zowel in de museumzalen als in het depot. De cursus gaat na hoe men het beste kan omgaan met verschillende soorten objecten, afhankelijk van het materiaal waaruit ze zijn samengesteld en hoe men preventieve maatregelen kan nemen om schimmels en ongedierte te voorkomen. De invloed van licht, temperatuur, luchtvochtigheid en bewaarmaterialen op de collectie wordt uitgebreid behandeld. De inrichting van het depot en de wijze van opslag komen eveneens aan de orde. Daarnaast worden thema s behandeld zoals hanteren en transport, schoonmaken en hygiëne, behoud en publiek. Aan de hand van vragen uit de praktijk worden problemen en oplossingen besproken. De cursisten bezoeken vervolgens een museumdepot en krijgen de gelegenheid de opgedane kennis in de praktijk te toetsen. Bij de cursus hoort de syllabus Preventieve Conservering, uitgegeven door het LCM (Landelijk Contact Museumconsulenten, Nederland). organisatie Provincie Antwerpen docent Anneke Lippens (museumconsulent, Provincie Oost-Vlaanderen) data 23 en 30 november, 7 december 2009 tijd uur locatie Museum Plantin-Moretus / Prentenkabinet, Vrijdagmarkt 22, Antwerpen (23 en 30/11) en ModeMuseum Provincie Antwerpen (MoMu), Nationalestraat 28, Antwerpen (7/12) prijs 65 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch) aanmelding inge.geysen@admin.provant.be uiterste inschrijvingsdatum 6 november 2009 maximum aantal deelnemers 15

10 4. Is kiezen verliezen? Archeologische collecties in depots in Vlaanderen: op zoek naar toepasbare selectiecriteria studiedag Behoud en beheer doelgroep doel opzet Archeologische depothouders, zowel museaal als niet-museaal. Het toekomstige erfgoeddepotbeleid heeft nood aan algemeen aanvaarde en werkbare criteria en standaarden. Archeologische depots hebben een specifieke problematiek. Met de toenemende groei aan opgravingen en dus vondstenmateriaal komt de archeologische sector in Vlaanderen voor een nieuw probleem te staan: de toenemende nood aan opslagmogelijkheden en ruimtes. Deze studiedag belicht één aspect van het depotbeleid, namelijk de selectieproblematiek. In de voormiddag geven experts en deskundigen aan de hand van zeer concrete praktijkvoorbeelden toelichting over selectiebeleid en depotwerking enerzijds en over het wetenschappelijk belang, ook in functie van toekomstig onderzoek, van het archeologisch materiaal anderzijds. In de namiddag volgt een open debat onder leiding van een moderator. De deelnemers worden uitgenodigd om de problematiek mee scherp te stellen en om een aanzet te geven tot haalbare en door het werkveld gedragen oplossingen. organisatie Provincies i.s.m. VIOE en stadsarcheologische diensten datum 20 februari 2009 tijd uur locatie Erfgoedcentrum Lamot, Van Beethovenstraat 8/10, Mechelen prijs nog te bepalen aanmelding uiterste inschrijvingsdatum 12 februari

11 5. Toepassen en gebruik van registratieprogramma ADLiB beginners eendaagse cursus Objectregistratie doelgroep doel opzet Museummedewerkers die de registratie van de collectie verzorgen in ADLiB Museum Plus of een ander ADLiB-programma. De deelnemers leren hoe de collectie van het museum op een doelmatige en verantwoorde wijze kan worden geregistreerd in het ADLiB Museum Plus-programma. Deze cursus behandelt het gebruik van het registratieprogramma ADLiB Museum Plus. Het programma is gebaseerd op SPECTRUM, de basisregistratie en ICOM. Je wordt stap voor stap vertrouwd gemaakt met het programma. De nadruk ligt op de basishandelingen voor het invoeren en wijzigen van objectgegevens. Verder wordt ingegaan op de validatiebestanden (thesaurus en personen&instellingen), eenvoudig zoeken, koppelen van afbeeldingen aan een objectfiche en afdrukken van objectfiches. Er wordt veel tijd besteed aan praktische oefeningen (1 pc per 2 cursisten). Er wordt ook aandacht besteed aan het MovE-invulboek als hulp bij registratie. Voorkennis Windows is vereist en de deelnemers dienen te beschikken over ADLiB (reeds werken met ADLiB is een pluspunt). organisatie docent Provincie Oost-Vlaanderen Marc Cornelis (MovE, Provincie Oost-Vlaanderen) data 13 februari mei september november 2009 tijd locatie prijs uur Provinciehuis (informaticalokaal), Gouvernementstraat 1, Gent 30 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch), gratis voor leden van MovE mieke.van.doorselaer@oost-vlaanderen.be aanmelding uiterste inschrijfdata 30 januari, 30 april, 28 augustus, 6 november 2009 maximum aantal deelnemers 16 11

12 6. Toepassen en gebruik van registratieprogramma ADLiB gevorderden eendaagse cursus Objectregistratie doelgroep doel opzet Voor museummedewerkers die de registratie van de collectie verzorgen in ADLiB Museum Plus of een ander ADLiB-programma en die reeds ervaring hebben met het registreren in ADLiB en het programma beter wil leren kennen. De deelnemers hebben een getuigschrift van de ADLiB-cursus voor beginners. De deelnemers leren het ADLiB Museum Plus-programma grondiger kennen met het oog op een beter begrip en gebruik ervan. Alle basishandelingen (invoeren en wijzigen) worden herhaald met de nadruk op aanvullende informatie en tips. Er wordt uitvoerig ingegaan op het koppelen van afbeeldingen en objectfiches uit verschillende bestanden (inclusief het bibliotheekbestand). Het gebruik van een thesaurus wordt nader toegelicht, in het bijzonder ook het gebruik van een externe thesaurus. Verder worden de zoekmogelijkheden en in het bijzonder het gebruik van de selectietaal behandeld, evenals het wijzigen van groepen records met zoek en vervang. Tenslotte wordt bekeken hoe Word-sjablonen te gebruiken om betere rapporten te maken. Praktische oefeningen vormen een belangrijk deel van de cursus (1 pc per 2 cursisten). In de cursus wordt tevens ingegaan op praktische problemen waarmee de deelnemers in de praktijk geconfronteerd werden. 12

13 Objectregistratie organisatie Provincie Oost-Vlaanderen docent Marc Cornelis (MovE, Provincie Oost-Vlaanderen) data 17 februari september 2009 tijd uur locatie Provinciehuis (informaticalokaal), Gouvernementstraat 1, Gent prijs 30 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch), gratis voor leden van MovE aanmelding uiterste inschrijfdata 3 februari, 1 september 2009 maximum aantal deelnemers 16 organisatie Provincie Limburg docent Adlib Information Systems bv, Maarssen (NL) datum 19 februari 2009 tijd uur locatie Provinciehuis (informaticalokaal kelderverdieping), Universiteitslaan 1, Hasselt prijs 45 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch) aanmelding amilkers@limburg.be uiterste inschrijfdatum 5 februari 2009 maximum aantal deelnemers 10 13

14 7. Registratie en documentatie tweedaagse cursus Objectregistratie doelgroep doel opzet Museummedewerkers die betrokken zijn bij collectieregistratie. De deelnemers leren hoe de collectie van het museum op een doelmatige en verantwoorde wijze kan worden ontsloten, met of zonder hulp van de computer. Opgelet: tijdens deze cursus leert u niet met een specifiek softwareprogramma werken. De informatie is wel bruikbaar voor alle beschikbare softwareprogramma s. Deze cursus is een elementaire cursus voor alles wat met registratie van museumobjecten te maken heeft. Er wordt aandacht besteed aan: collectiebeheer in het algemeen de mogelijkheden van SPECTRUM het belang van registratie voor de museumwerking het verwerken van bruiklenen en aanwinsten het nummeren van voorwerpen het beschrijven van voorwerpen aan de hand van gestructureerde beschrijvingskaarten het beschrijven van documentaire collecties de opbouw en het gebruik van trefwoordenlijsten de mogelijkheden van automatisering. In Vlaams-Brabant komt ook de invoermodule van de Erfgoedbank Vlaams-Brabant voor kleinere museale collecties aan bod. Aan de hand van vragen uit de praktijk worden problemen en oplossingen besproken. Bij de cursus hoort de syllabus Registratie en documentatie, uitgegeven door het LCM (Landelijk Contact Museumconsulenten, Nederland). 14

15 Objectregistratie organisatie Provincie Vlaams-Brabant docent Mieke Van Doorselaer (museumconsulent, Provincie Oost-Vlaanderen) data 9 en 16 maart 2009 tijd uur locatie Provinciehuis, Provincieplein 1, Leuven prijs 45 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch) aanmelding rebecca.schoeters@vlaamsbrabant.be uiterste inschrijvingsdatum 23 februari 2009 maximum aantal deelnemers 15 organisatie Provincie Oost-Vlaanderen docent Mieke Van Doorselaer (museumconsulent, Provincie Oost-Vlaanderen) data 8 en 15 juni 2009 tijd uur locatie Provinciehuis, Gouvernementstraat 1, Gent prijs 45 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch) aanmelding mieke.van.doorselaer@oost-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 25 mei 2009 maximum aantal deelnemers 15 15

16 8. Museum en publiek tweedaagse cursus Publiek en presentatie doelgroep doel opzet Publieksmedewerkers van kleine en middelgrote musea die op een doelbewuste en actieve manier de publiekswerking van de eigen organisatie willen versterken. De deelnemers leren hoe het museum voor de bezoeker optimaal toegankelijk kan worden gemaakt. De volgende vragen worden behandeld: wat is de plaats van publiekswerking binnen het geheel van de museumwerking; hoe verloopt communicatie in de context van museumwerking; waarom gaan mensen naar een museum en wat is het verwachtingspatroon; welke verschillende doelgroepen zijn er en wat is hun profiel; hoe wordt de toegankelijkheid van het museum optimaal zowel fysiek als inhoudelijk; hoe kan de collectie op een aantrekkelijke wijze worden gepresenteerd; welke vormen van publieksbegeleiding zijn er; hoe wordt met educatie het optimale resultaat bereikt? Uiteindelijk vormen de verschillende onderdelen van de publiekstaak één geheel, en dragen ze in belangrijke mate bij aan het verwezenlijken van de doelstelling van het museum. De cursus vertrekt vanuit een algemeen kader rond de plaats en functie van publiekswerking in musea en focust onder meer concreet op communicatie en educatie voor diverse doelgroepen. Marketing, pr, promotie en omgaan met media komen in deze cursus niet aan bod. Aan de hand van vragen uit de praktijk worden problemen en oplossingen besproken. Afhankelijk van de vraag van de deelnemers kan aan deze tweedaagse een derde (halve) dag worden gekoppeld met een werkbezoek aan een museum of erfgoedorganisatie waarbij een specifieke publieksgerichte activiteit kritisch wordt bekeken. 16

17 Publiek en presentatie organisatie Provincie West-Vlaanderen, Provincie Oost-Vlaanderen docent Anne Milkers (museumconsulent, Provincie Limburg) data 21 en 28 april 2009 tijd uur locatie Groeningemuseum (Vriendenzaal), Dijver 12, Brugge prijs 45 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch) aanmelding uiterste inschrijvingsdatum 10 april 2009 maximum aantal deelnemers 15 (met voorrang voor deelnemers uit West- en Oost-Vlaanderen) organisatie Provincie Vlaams-Brabant, Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie docent Anne Milkers (museumconsulent, Provincie Limburg) data 1 en 8 december 2009 tijd uur locatie M, Leopold Vanderkelenstraat 4, Leuven prijs 45 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch) aanmelding rebecca.schoeters@vlaamsbrabant.be uiterste inschrijvingsdatum 18 november 2009 maximum aantal deelnemers 15 (met voorrang voor deelnemers uit Vlaams-Brabant en Brussel) 17

18 9. In alle maten en kleuren. Op weg naar meer diversiteit in je organisatie (Lokaal Geheugen) cursus Publiek en presentatie doelgroep doel opzet organisatie Iedereen met een collectie lokaal erfgoed: heemkringen en andere erfgoedverenigingen, lokale musea, particulieren met een collectie Deelnemers leren hoe ze meer jongeren, gezinnen of allochtonen kunnen betrekken en komen tot grotere diversiteit in het publiek, ledenbestand of bestuur. In deze cursus wordt besproken hoe men kan inspelen op de diversiteit in zijn regio en nieuwe groepen kan betrekken bij zijn organisatie. Kanalen om diverse doelgroepen aan te spreken en te bereiken worden aangeboord. En er wordt aangetoond hoe men zijn aanbod (beter) kan afstemmen op de interesses van dit nieuwe publiek. Provincie Oost-Vlaanderen i.s.m. Heemkunde Vlaanderen docent Frank Herman (Nomination Coordinator Mechelen Candidate European Capital of Culture ) datum 6 mei 2009 tijd uur locatie t Gasthuys - Stedelijk Museum, Oude Vismarkt 13, Aalst prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 30 april 2009 organisatie Provincie Limburg i.s.m. Heemkunde Vlaanderen docent Frank Herman (Nomination Coordinator Mechelen Candidate European Capital of Culture ) datum 11 mei 2009 tijd uur locatie Museum Emile Van Doren, Henri Decleenestraat 21, Genk prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 5 mei

19 Publiek en presentatie organisatie Provincie Vlaams-Brabant, Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie i.s.m. Heemkunde Vlaanderen Frank Herman (Nomination Coordinator Mechelen Candidate European Capital of Culture ) docent datum 12 mei 2009 tijd uur locatie Sportimonium, Trianondreef 19 (BLOSO-recreatiedomein), Hofstade-Zemst prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 6 mei 2009 organisatie Provincie Antwerpen i.s.m. Heemkunde Vlaanderen Frank Herman (Nomination Coordinator Mechelen Candidate European Capital of Culture ) docent datum 19 mei 2009 tijd uur locatie Kappersschool (gastheer: Turninum - Volksmuseum), Lakborslei 339, Deurne prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 13 mei 2009 organisatie Provincie West-Vlaanderen i.s.m. Heemkunde Vlaanderen Frank Herman (Nomination Coordinator Mechelen Candidate European Capital of Culture ) docent datum 26 mei 2009 tijd uur locatie Fransmansmuseum, Sint-Maartensplein 15b, Koekelare prijs gratis, inschrijving is verplicht aanmelding info@heemkunde-vlaanderen.be uiterste inschrijvingsdatum 20 mei 2009 meer informatie 19

20 10. Nederlandstalig onthaal in de Brusselse musea - basisniveau vijfdaagse workshop Publiek en presentatie doelgroep doel opzet Onthaalpersoneel van Brusselse musea (zowel vrijwilligers als vaste museummedewerkers) met een kennis van het Nederlands op basisniveau. Deze vorming is bedoeld voor het onthaalpersoneel in de Brusselse musea die alle bezoekers vrij vlot willen verwelkomen en begeleiden in het museum. De deelnemers aan deze workshop leren omgaan met bezoekers in de Nederlandse taal. Op die manier leren onthaalmedewerkers beter te communiceren in het Nederlands, ook in moeilijke situaties. Deze workshop wil de kennis van het Nederlands bij het onthaalpersoneel verhogen via rollenspellen en door het inoefenen van eenvoudige woordenschat en conversaties. De vorming biedt tevens een basiskennis aan over onthaaltechnieken, over het omgaan met moeilijke situaties en over interne en externe communicatie. Bij alle onderdelen van de vorming staat het leren van de Nederlandse taal voorop. De deelnemers aan deze cursus hebben al een basiskennis van de Nederlandse taal maar hanteren, voor de start van de cursus, de taal nog niet vlot. praktische organisatie organisatie Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie, Brusselse Museumraad data 21, 28 april 2009 en 5, 12 en 19 mei 2009 locatie Gemeenschapscentrum De Markten, Oude Graanmarkt 5, Brussel prijs 20 euro aanmelding peggy.voesterzoons@vgc.be uiterste inschrijvingsdatum 21 maart 2009 maximum aantal deelnemers 10 ook op aanvraag! De cursus kan ook op aanvraag worden georganiseerd. Datum en locatie worden in dat geval op maat bepaald. De prijs is afhankelijk van het aantal deelnemers. Indien gewenst kan eveneens een cursus Nederlands voor deelnemers met een iets hoger kennisniveau van het Nederlands (basisniveau + of middenniveau) worden georganiseerd. 20

21 11. Onderzoek in musea tweedaagse cursus Onderzoek doelgroep doel Niet-academisch geschoolde museummedewerkers zoals samenstellers van tentoonstellingen, collectiebeheerders, registratoren, restauratoren, behoudsmedewerkers, educatieve medewerkers, bestuursleden van kleine en middelgrote musea, conservatoren. Het verrichten van onderzoek naar de collectie is een van de taken van een museum zoals die zijn verwoord in de ICOM-definitie en het is tevens een van de basiseisen voor een museumerkenning binnen het Cultureel-erfgoeddecreet. Nu gebeurt het verrichten van onderzoek naar de collectie vooral in musea met een academisch opgeleide staf, maar ook musea zonder academisch geschoolde medewerkers (zowel betaalde krachten als vrijwilligers) zouden op de hoogte moeten zijn van het (laten) verrichten van onderzoek. Om dit te bewerkstelligen is deze cursus ontwikkeld. opzet De cursus handelt over: methoden en technieken het verzamelen van gegevens over objecten de geschiedenis van de collectie onderzoek als basis van collectiebeleid (objectgericht) onderzoek als basis voor presentatiebeleid (thematisch gericht). De eerste dag gaat over methoden en technieken en bronnenkritiek. Aan de deelnemers wordt gevraagd om primair en secundair bronnenmateriaal te verzamelen en te bespreken aan de hand van objecten of deelcollecties uit het eigen museum. De tweede dag maken de deelnemers kennis met diverse soorten van onderzoek en leren zij aan de hand van de eigen collecties onderzoeksvragen te formuleren. Bij de cursus hoort de syllabus Onderzoek, uitgegeven door het LCM (Landelijk Contact Museumconsulenten, Nederland). 21

22 Onderzoek organisatie Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed docent Rebecca Schoeters (museumconsulent, Provincie Vlaams-Brabant) data 3 en 17 maart 2009 tijd uur prijs 45 euro (inclusief syllabus en broodjeslunch) locatie Stadsarchief, Rederijkersstraat 42, Hasselt aanmelding amilkers@limburg.be uiterste inschrijvingsdatum 20 februari 2009 maximum aantal deelnemers 15 22

23 12. lnsecten en insectenbestrijding in museumcollecties seminarie Vorming op aanvraag doelgroep doel opzet organisatie docent prijs maximum aantal deelnemers datum en locatie Behoudsmedewerkers, collectie- en depotbeheerders en restaurateurs. Bijzondere doelgroep: beheerders van natuurhistorische verzamelingen en gemengde heem- en volkskundige collecties. Insecten in museumcollecties: hoe vermijdt u ze en hoe bestrijdt u ze? De deelnemers leren hoe men aangetaste objecten insectenvrij kan maken door de objecten zuurstofvrij verpakt op te bergen. In dit seminarie krijgen de deelnemers een theoretische inleiding, maar wordt vooral gefocust op de praktijktoepassing. Praktijktoepassing op objecten ter plaatse behoort tot de mogelijkheden. FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed Leon Smets (consulent behoud en beheer, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed) i.s.m. de provinciale museumconsulent de organiserende instelling betaalt 250 euro voor het totaalpakket (inclusief syllabus) 15 per sessie worden op maat bepaald door de docent in overleg met de organiserende instelling meer informatie Leon Smets (consulent behoud en beheer, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed), leon.smets@faronet.be, tel

24 13. Water in de kelder! Wat te doen bij waterschade? workshop Vorming op aanvraag doelgroep doel opzet organisatie docent prijs maximum aantal deelnemers datum en locatie Verantwoordelijken van archiefinstellingen, bewaarbibliotheken en documentatiecentra en medewerkers die betrokken zijn bij de zorg voor het documentair erfgoed. De meest voorkomende ramp die een archiefinstelling, bewaarbibliotheek of documentatiecentrum in Vlaanderen kan overkomen, is overstroming. En bij brand brengt het bluswater vaak ernstiger schade toe dan de brand zelf. Deze workshop wil de deelnemers een aantal essentiële vaardigheden bijbrengen om in dergelijke situaties zo snel mogelijk gerichte acties te ondernemen. In de voormiddag wordt kort de hele problematiek rond waterschade geschetst. De deelnemers leren hoe waterschade kan worden voorkomen en wat men moet doen als de situatie zich toch voordoet. De namiddag wordt praktijkgerichter ingericht. Aan de hand van een aantal concrete situaties passen de deelnemers de theoretische kennis uit de voormiddagsessies toe. FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed Leon Smets (consulent behoud en beheer, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed) i.s.m. de provinciale museumconsulent de organiserende instelling betaalt 250 euro voor het totaalpakket (inclusief syllabus) 15 per sessie worden op maat bepaald door de docent in overleg met de organiserende instelling meer informatie Leon Smets (consulent behoud en beheer, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed), tel

25 14. Schimmels en insecten in papieren erfgoedcollecties workshop Vorming op aanvraag doelgroep doel opzet organisatie docent prijs maximum aantal deelnemers datum en locatie Behoudsmedewerkers, collectie- en magazijnbeheerders van archiefinstellingen, documentatiecentra en bewaarbibliotheken (uitgezonderd museummedewerkers). Inzicht creëren in de mogelijkheden van aanpak van schimmels en insecten in archief-, documentatie-, en bibliotheekcollecties. De deelnemers leren hoe aantasting van archieven, boeken, tekeningen, manuscripten kan worden voorkomen en hoe men aangetaste stukken het beste behandelt. In het eerste deel van de workshop wordt een beeld geschetst van schimmels en insecten die men kan aantreffen in papieren erfgoedcollecties en hoe dergelijke aantasting kan worden voorkomen. Vervolgens komen verschillende methoden om aangetaste stukken te behandelen aan bod. In het tweede deel brengen de deelnemers een bezoek aan een archiefmagazijn en wordt er getoond hoe men schimmels en insecten in de praktijk opspoort en identificeert. Aansluitend kan de organiserende instelling aangetaste stukken aan de docent voorleggen. FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed Leon Smets (consulent behoud en beheer, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed) de organiserende instelling betaalt 250 euro voor het totaalpakket (inclusief syllabus) 15 per sessie worden op maat bepaald door de docent in overleg met de organiserende instelling meer informatie Leon Smets (consulent behoud en beheer, FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed), tel

26 15. Trainingssessies op maat voor musea in Oost-Vlaanderen workshops Vorming op aanvraag doelgroep doel opzet Musea in Oost-Vlaanderen die een specifieke vorming willen volgen die niet in deze brochure aan bod komt, kunnen het museumconsulentschap contacteren voor een trainingssessie op maat van hun museum. Datum, tijdstip, duur, locatie en het aantal deelnemers worden op maat bepaald in overleg met de organiserende instelling. Mogelijke trainingssessies zijn: Hoe maakt u een beleidsplan op: hoe begint u aan de opmaak ervan, hoe gaat u verder te werk? Interpreteren van klimaatgegevens: de klimaatgegevens bekijken, analyseren en interpreteren, een actieplan opstellen op basis van deze meetgegevens. Schoonmaken in musea: waar letten we op? Het schoonmaken in musea maakt integraal deel uit van een goed behoud. Op welke dingen moet het onderhoudspersoneel letten in musea? Wat mag en wat mag niet? Gebruik ADLiB/registratie in het museum: wat kunnen de verschillende museummedewerkers aanvatten met de geregistreerde informatie? Musea in de provincie Oost-Vlaanderen en hun medewerkers. Uitwisseling van informatie en ervaring op het vlak van specifieke aspecten van museumwerking (gebruik van klimaatgegevens, gebruik van geregistreerde informatie ). Een actieplan opstellen voor het museum op basis van concrete vragen. meer informatie Anneke Lippens (museumconsulent Oost-Vlaanderen), anneke.lippens@oost-vlaanderen.be, tel Mieke Van Doorselaer (museumconsulent Oost-Vlaanderen), mieke.van.doorselaer@oost-vlaanderen.be, tel

27 16. Nederlandstalig onthaal in de Brusselse musea Vorming op aanvraag Alle informatie over deze workshop vindt u op p. 20 Deze workshop kan eveneens op aanvraag worden georganiseerd. 27

28 Meer vormingsinitiatieven Meer vormingsinitiatieven Nog nood aan meer of andere vorming? Wij zijn uiteraard niet de enigen die dergelijke activiteiten organiseren. Binnen de culturele wereld bruist het van de initiatieven die zeker ook voor uw erfgoedorganisatie zinvol kunnen zijn. Daarom vinden we het belangrijk te verwijzen naar onderstaande organisaties die net zo goed opleidingen en bijscholingen programmeren. Het loont zeker de moeite geregeld een kijkje te nemen op deze websites. Belgische Vereniging voor Documentatie (ABD-BVD) Archeologie, monumenten en landschapszorg in Vlaanderen Archiefconsulent Provincie West-Vlaanderen Bibliotheekschool Gent Bouwhistorie.be CANON Cultuurcel departement Onderwijs Cultuur Lokaal (vanaf 1 januari 2009: LOCUS) CultuurNet Vlaanderen Démos vzw, kenniscentrum voor participatie en democratie 28

29 Meer vormingsinitiatieven Heemkunde Vlaanderen vzw Kennisknooppunt interculturaliseren Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium VCM Contactforum voor erfgoedverenigingen SoCius - Steunpunt voor sociaal-cultureel volwassenenwerk vzw Vlaamse Museumvereniging (VMV) Vlaamse Vereniging voor Archief-, Bibliotheek- en Documentatiewezen (VVBAD) Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) En natuurlijk is er de website van FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed, uw informatiesite over het erfgoedgebeuren in Vlaanderen waarop u steeds de meest actuele gegevens vindt over het vormingsaanbod: 29

30 Museumpeil Vakblad voor museummedewerkers in Vlaanderen en Nederland Alle musea in Vlaanderen en Nederland ontvangen twee keer per jaar een gratis exemplaar van Museumpeil, het vakblad voor museummedewerkers. Andere geïnteresseerden kunnen een jaarabonnement nemen voor 12 euro of losse nummers aankopen aan 7 euro/nummer (excl. verzendingskosten). 30

31 Contactgegevens Contactgegevens Provinciale museumconsulenten museumconsulent Antwerpen Inge Geysen Provincie Antwerpen - Dienst Erfgoed Koningin Elisabethlei 22, 2018 Antwerpen tel fax inge.geysen@admin.provant.be museumconsulent Limburg Anne Milkers Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed (PCCE) Willekensmolenstraat 140, 3500 Hasselt tel fax amilkers@limburg.be 31

32 Contactgegevens museumconsulenten Oost-Vlaanderen Provincie Oost-Vlaanderen, 9e Directie, Museumconsulentschap W. Wilsonplein 2, 9000 Gent Anneke Lippens tel gsm fax Mieke Van Doorselaer tel gsm fax museumconsulent Vlaams-Brabant Rebecca Schoeters Provincie Vlaams-Brabant Dienst Cultuur Provincieplein 1, 3010 Leuven tel fax

33 Contactgegevens museumconsulent West-Vlaanderen Reinoud Van Acker Dienst Cultuur Provinciehuis Boeverbos Koning Leopold III-laan 41, 8200 Sint-Andries-Brugge tel fax Vlaamse Gemeenschapscommissie coördinator musea Brussel Peggy Voesterzoons Vlaamse Gemeenschapscommissie Directie Cultuur Sainctelettesquare 17, 1000 Brussel tel fax FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw Priemstraat 51, 1000 Brussel tel fax

34 Terminologie Terminologie Cursus Seminarie Studiedag Symposium Werkbezoek Workshop We zetten hier nog even op een rijtje wat wij onder alle vernoemde opleidingsvormen verstaan: Bij een cursus gaat het letterlijk om kennisoverdracht. De deelnemers mogen zich verwachten aan een bepaald leerpakket of leerstof. Meestal wordt een syllabus aangeboden zodat ze achteraf de opgedane kennis gemakkelijk kunnen opfrissen. Een seminarie focust op één duidelijk afgelijnd onderwerp dat in diverse deelaspecten wordt behandeld. Een mix van werkvormen (en dus een mengeling van theorie en praktijk) is mogelijk, met al of niet actieve inbreng van de deelnemers. Gedurende één dag worden voordrachten geprogrammeerd rond een bepaald onderwerp dat in verschillende onderdelen wordt opgedeeld. De deelnemers zijn toehoorders, maar worden wel gestimuleerd tot het stellen van vragen. Deze vorm omvat een wetenschappelijke benadering van een onderwerp. Eigenlijk is een symposium de meer wetenschappelijke of theoretische versie van een studiedag. Verschillende sprekers lichten hun visie, theorie of ervaringen toe. Deelaspecten van het thema kunnen eventueel uitgediept worden in werk- of discussiegroepen. Een één- of meerdaags bezoek van een groep aan een bepaalde organisatie, site of case in functie van een bepaalde doelstelling. Ontmoeting, discussie en het uitwisselen van ervaringen staan hierbij centraal. De nadruk ligt op de toepassing van de theorie. Zelf oefenen en zelf doen is meestal de boodschap. Dit kan gaan van algemene vaardigheden tot vakspecialistische praktijken. 34

35 Aanmeldingsformulier vormingsaanbod Aanmeldingsformulier Contactgegevens: Naam: Voornaam: Organisatie: Functie: Adres: Postcode en plaats: Telefoon: Fax: Facturatiegegevens Adres: Contactpersoon: Postcode en plaats: Telefoon: Activiteit: Nummer: Datum: Plaats: Aanmelden kan via de vermelde adressen, webadressen of telefoonnummers bij de activiteiten. Of u kunt onderstaand formulier versturen naar de verantwoordelijke (organisatie) van het initiatief. Alle contactgegevens vindt u op p. 31 Als u aan meerdere opleidingsinitiatieven wil deelnemen, kopieer dan eerst dit blanco formulier. Gebruik telkens één formulier per cursus en één formulier per persoon. (indien verschillend): Meldt zich aan voor het volgende vormingsinitiatief: Handtekening Datum Indien bij de inschrijvingen blijkt dat de helft van het maximum aantal deelnemers niet is bereikt, gaat de cursus niet door. In dat geval wordt u hiervan tijdig verwittigd. 35

36 Kalender Kalender Datum Titel Locatie Pagina februari Van product tot publiek Boekhoute p februari Van product tot publiek Oostende p februari Van product tot publiek Genk p februari Toepassen en gebruik van registratieprogramma Gent p. 11 ADLiB - beginners 17 februari Toepassen en gebruik van registratieprogramma Gent p. 12 ADLiB - gevorderden 17 februari Van product tot publiek O.L.V.-Lombeek p februari Van product tot publiek Hoogstraten p februari Toepassen en gebruik van registratieprogramma Hasselt p. 12 ADLiB - gevorderden 20 februari Archeologische collecties in depots in Vlaanderen: Mechelen p. 10 selectiecriteria 3 en 17 maart Onderzoek in musea Hasselt p en 16 maart Registratie en documentatie Leuven p en 28 april Museum en publiek Brugge p en 28 april en Nederlandstalig onthaal in de Brusselse musea Brussel p. 20 5, 12 en 19 mei basisniveau 6 mei In alle maten en kleuren Aalst p mei In alle maten en kleuren Genk p mei In alle maten en kleuren Hofstade p mei Toepassen en gebruik van registratieprogramma Gent p. 11 ADLiB - beginners 19 mei In alle maten en kleuren Deurne p mei In alle maten en kleuren Koekelare p en 15 juni Registratie en documentatie Gent p

37 Kalender Kalender 11 september Toepassen en gebruik van registratieprogramma Gent p. 11 ADLiB - beginners 15 september Toepassen en gebruik van registratieprogramma Gent p. 12 ADLiB - gevorderden 24 september Strategisch beleid en erfgoedbeheer Brussel p. 6 en 1 oktober 20 november Toepassen en gebruik van registratieprogramma Gent p. 11 ADLiB - beginners 23 en 30 november Behoud en beheer voor musea Antwerpen p. 9 en 7 december 1 en 8 december Museum en publiek Leuven p. 16 op aanvraag Insecten en insectenbestrijding p. 23 in museumcollecties op aanvraag Water in de kelder! Wat te doen bij waterschade? p. 24 op aanvraag Schimmels en insecten in papieren p. 25 erfgoedcollecties op aanvraag Trainingssessies op maat voor musea in Oost-Vlaanderen p. 26 op aanvraag Nederlandstalig onthaal in de Brusselse musea p

38 Colofon Colofon Coördinatie Vormgeving Fotografie Deze brochure bundelt het vormingsaanbod van de consulenten van de provincies Antwerpen, Limburg, Oost-Vlaanderen, Vlaams-Brabant, West-Vlaanderen, van de Vlaamse Gemeenschapscommissie en van FARO. Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed. Rebecca Schoeters en Inge Geysen Communicatiedienst provincie Antwerpen Annemie Druyts Provincie Antwerpen Jacques Sonck (cover) U vindt alle informatie over dit vormingsaanbod eveneens via de website van elke provincie en de website van de Erfgoedcel van de Vlaamse Gemeenschapscommissie. 38