Plan voor een groene poort van Wageningen

Transcriptie

1 Plan voor een groene poort van Wageningen Een terrein voor natuurbeleving en extensieve recreatie Opgesteld door de Stichting Vrienden van de Wageningse Berg Wageningen, Mei

2 Inhoudsopgave Visie van de Stichting Vrienden van de Wageningse Berg op de Groene Poort 3 Aanleiding 3 Het stadion en de Wageningse Berg 3 Uitgangspunten voor de inrichting van het stadionterrein als Groene Poort 5 De onderdelen van het plan 6 De financiële kant van het plan 7 De uitwerking van het plan 7 Vermijden van risico s 8 Sponsors / ondersteunende instanties 8 2

3 Visie van de Stichting Vrienden van de Wageningse Berg op de Groene Poort Wij stellen ons voor dat, over een aantal jaren, komend over de provinciale weg vanuit het oosten, de bezoeker al snel ziet dat hij de Groene Poort van Wageningen nadert. Rijdend tussen groene loofbomen zie je een uitnodigend open parkachtig terrein, daar waar vroeger het Stadion stond. Het terrein vormt de toegangspoort tot Wageningen en het unieke landschap van de Wageningse Berg. Je ziet er mensen picknicken, een groepje kinderen volgt het natuurleerpad, je ziet mensen bij een open informatiekoepel met informatie over de omgeving en de rijke historie van Wageningen, zoals ook het voetbalverleden van FC Wageningen. Je ziet mensen de rode rondwandeling naar de stad kiezen en besluiten om gebruik te maken van een speciaal luncharrangement voor wandelaars. Er is een informatiebord met de evenementen van dit jaar: een openluchtvoorstelling, de start van de Berg tot Berg race, een speelweekend voor kinderen. Aanleiding De snelle verstedelijking van de Gelderse Vallei en van de omgeving van Wageningen is zover opgerukt dat het van belang is zuinig om te gaan met wat er nog aan natuurlijk landschap over is. Dit inzicht heeft meer dan in het verleden ingang gevonden, ondermeer bij de gemeente. Daarom wordt er veel aandacht gegeven aan een beheerplan van de Wageningse Berg. Helaas is het terrein van het stadion hier steeds buiten gelaten. Voor dit terrein werden plannen ontworpen die juridisch niet haalbaar bleken en definitieve oplossingen werden op de lange baan geschoven. Ook is het huidige gebruik van het terrein in feite strijdig met het vigerende bestemmingsplan, waarin het stadionterrein wordt aangegeven als gronden bestemd voor arboretum. Daarom wordt het Raadsbesluit toegejuicht om nu op korte termijn een definitieve bestemming voor dit terrein na te streven. De Stichting Vrienden van de Wageningse Berg is ondermeer opgericht om de mening van een grote groep Wageningers naar voren te brengen, namelijk dat de Wageningse Berg een grote landschappelijke en natuurlijke waarde vertegenwoordigt en de herinrichting van het stadion terrein daarmee in overeenstemming dient te zijn. Middels dit plan wordt invulling gegeven aan deze doelstelling, waarbij tevens op hoofdlijnen wordt aangesloten bij het Raadsbesluit van de Gemeente. Dit plan biedt een kans om een waarachtige Groene Poort te ontwikkelen, zoals eerder door de gemeente werd geopperd. Daarbij is ruimte voor de combinatie van natuurbeleving en extensieve recreatie, met een informatiekoepel waarbij ook de historie van het stadion aan bod kan komen en er tevens aandacht is voor educatieve functies gericht op de jeugd en andere bezoekers. Het stadion en de Wageningse Berg Het stadionterrein kan niet los worden gezien van de wijdere omgeving. Dit ligt op één van de mooiste plaatsen van Nederland, namelijk waar het Centraal Veluws Natuurgebied via de uiterwaarden en de rivier de Rijn overgaat in de Betuwe. Geologisch en landschappelijk is het gebied van grote waarde. De helling van de Wageningse Berg is relatief onaangetast en kent een grote rijkdom aan planten en dieren. Voor vogels, vlinders en vleermuizen is de Berg een belangrijk leefgebied. 3

4 De Wageningse Berg is geliefd bij Wageningers en mensen uit de regio vanwege de natuur en landschapswaarden, de rust, recreatiemogelijkheden en uitzicht. In combinatie met het arboretum vormt het bosgebied op de Wageningse Berg een prachtige natuurlijke eenheid. Het arboretum kent een verzameling planten en bomen die uniek is in Nederland en Noord West Europa en vele bezoekers trekt. De Beelden op de Berg tentoonstelling is bekend in heel Nederland. Het gehele gebied wordt op veel manieren gebruikt voor recreatie. Er zijn veel joggers, de NS wandeling over de Wageningse Berg is populair, er loopt een historische wandelroute al van 1891, je ziet er vaak gezinnen met kinderen recreëren. Niet alleen de geologie en landschappelijke waarde is uniek, ook archeologisch is het gebied van belang, gezien de grafheuvels en andere sporen uit het verleden. Vlak naast het Stadion ligt één van de grootste grafheuvels. De Wageningse Berg speelde ook een belangrijke rol in de tweede wereldoorlog. 4

5 Uitgangspunten voor de inrichting van het stadionterrein als Groene Poort Het uitgangspunt voor dit plan vormen de hoofdlijnen van het Raadsbesluit: Gebruik op het gebied van natuur, cultuur, educatie, recreatie en toerisme; Herontwikkeling mag niet leiden tot toenemende druk op het omliggende gebied; Er dient invulling te worden gegeven aan de Groene Poort waarmee de lokatie is aangeduid in het Structuurplan Er dient rekening te worden gehouden met de ligging in het Centraal Veluws Natuurgebied. Het plan wil aansluiten bij de wensen en belangen van de Wageningse bevolking en de ambities van Wageningen om toonaangevend te zijn op het gebied van natuur, landschap, life sciences en duurzaamheid. Tenslotte past als uitgangspunt dat de herinrichting van het stadionterrein in brede zin past binnen het landschap en natuurbeleving. Dat biedt kansen voor een landschappelijke éénheid met definitieve en duurzame invulling. Dit laatste past binnen het standpunt en de randvoorwaarden van de Stichting Vrienden van de Wageningse Berg (zie kader). Op basis van deze uitgangspunten kan het stadionterrein worden heringericht tot een omgeving van hoogwaardige landschappelijke kwaliteit die een prachtige toegangspoort vormt tot Wageningen door een spel van bomen, licht en ruimte. Daarbinnen kunnen culturele en educatieve activiteiten plaats vinden die passen bij dit landschappelijke en natuurlijke karakter. Deze Groene Poort kan daarmee een inspiratiebron zijn voor de bevolking van Wageningen en haar bezoekers. Standpunt van de Stichting Vrienden van de Wageningse Berg De Stichting heeft conform haar statuten ten doel met alle wettige middelen en in brede zin te bevorderen: Het behoud van de landschappelijke waarden van het natuur- en stiltegebied de Wageningse Berg en zo mogelijk de uitbreiding van dat gebied als zodanig Een goed, primair op de natuurfunctie gericht beheer van het gebied Het behoud van de corridorfunctie van de Wageningse Berg als ecologische verbindingszone voor de fauna tussen de Veluwe en de Rijn. Met andere woorden: Activiteiten in en rond het gebied mogen geen nadelige effecten hebben op de natuur- en landschapswaarden in het gebied, Waar mogelijk dienen deze waarden te worden versterkt (bijv. door natuurontwikkeling of uitbreiding van het gebied), mede ter compensatie van de verstedelijking alom. Waar gesproken wordt over natuur- en landschapswaarden gaat het concreet om: ruimte voor biodiversiteit (fauna en flora), ecologische corridorfunctie, bodembescherming (met name op de hellingen), waterhuishouding, uitzicht, stilte, alsmede culturele en historische waarden. Behoud en versterking van deze waarden zijn voor de Stichting uitgangspunt en randvoorwaarde voor de beoordeling van activiteiten in en om het gebied. De Stichting vertegenwoordigt een brede achterban, die op verschillende wijzen het gebied beleeft en waardeert o.a.: voor recreatie, rust, natuurbeleving, cultuur-historische beleving en drinkwatervoorziening. Het betreft overigens niet alleen de Wageningse bevolking maar ook mensen van (ver) buiten deze gemeente. 5

6 De onderdelen van het plan Het plan beoogt de ontwikkeling van het stadionterrein tot een Groene Poort met als hoofdfuncties natuurbeleving en extensieve recreatie. Om aan deze doelstelling te voldoen is het essentieel dat de ruimtelijke kwaliteit van het gehele terrein ingrijpend wordt verbeterd. Het is daarom noodzakelijk het vervallen stadion, de lichtmasten en de omheiningen te verwijderen zodat ruimte ontstaat voor een landschappelijk goed ingericht gebied waarin licht en ruimte kunnen spelen met de natuurlijke omgeving. Dit is tevens van belang uit oogpunt van veiligheid en kostenbesparing. Het gehele terrein dient een meer parkachtig karakter te krijgen, dat wil zeggen een open grasvegetatie met verspreide bomen en struiken. Dit past beter in de omgeving en doet recht aan het idee van een Groene Poort. Ook zullen bomen en struiken geluidsoverlast verkleinen. De hoofdlijnen van het plan zijn de volgende ruimtelijke elementen: o Natuur- en landschapswaarden die de ruimtelijke kwaliteit van de Wageningse Berg versterken, in lijn met EHS, vogel- en habitatrichtlijnen. Er is daarbij geen ruimte voor veel hekwerk noch bebouwing. o Extensieve recreatie activiteiten op en om het terrein, met ondermeer picknickbanken en sport & spel activiteiten, zoals voetbal, badminton, jeu de boules, wandelen, trimtoestellen, en andere openlucht sporten. Ook kan een wandelroute worden uitgezet vanuit de Groene Poort naar Wageningen Centrum (heen via Arboretum, terug via uiterwaarden). o Culturele activiteiten zoals voordrachten, openluchttheater, dit alles zonder verstoring voor de landschappelijke en natuurlijke omgeving. o Natuureducatie en natuurbeleving, middels een uitgezet natuureducatiepad met informatiepanelen. Het pad start bij een informatiekoepel en loopt over de Wageningse Berg en door het Arboretum. o Een informatiekoepel met ondermeer aandacht voor het voetbalverleden van het Stadion de Wageningse Berg, alsmede de natuurhistorische- en culturele waarden van het gebied, en gelegenheid voor incidentele exposities. Het plan voorziet niet in ruimte voor parkeren. Er is nabij het terrein voldoende ruimte voor parkeren (bij Hotel de Wageningse Berg of in de berm). Het plan biedt goede perspectieven voor de volgende groepen van belanghebbenden: - liefhebbers van natuur en landschap; - wandelaars, trimmers en joggers, en vergelijkbare recreatie; - jeugd en schoolklassen die geïnteresseerd zijn in natuurbeleving spelenderwijs; - liefhebbers van culturele activiteiten in de openlucht; - bewoners van Wageningen en omgeving. 6

7 De Groene poort in de vier seizoenen: In het voorjaar biedt de Groene Poort ruimte aan wandelaars en natuurliefhebbers om te genieten van het ontluikende voorjaar. De uitlopende bloesems en de ontwakende natuur. Trimmers en joggers vinden hun weg naar de Wageningse Berg en de voetballende jeugd speelt op het kort gehouden parkgazon. De rust wordt gehandhaafd gedurende het broedseizoen, zodat de natuurwaarden verder worden versterkt. Heesters en bomen worden zo gekozen dat ze de biodiversiteit versterken. In het voorjaar wordt ook aandacht besteed aan natuureducatie door groepen scholieren te laten zien hoe de natuur ontwaakt uit de winterrust. In de zomer vinden enkele evenementen plaats, zoals de Berg tot Berg race, en kleine muzikale en theateractiviteiten, die passen binnen de kleinschaligheid van het betreffende gebied. De grasmat wordt benut voor picknick, spel en recreatie. In de herfst wordt het gebied benut voor natuureducatie: groepen scholieren verkennen de natuur, werken mee in het onderhoud van het gebied, planten nieuwe bomen aan en leren hoe de mens en de natuur in onderlinge samenhang natuurlijke kringenlopen gaande houden. In de winter is het gebied zelf in rust. Enkele wandelaars genieten van de vers gevallen sneeuw en bekijken de sporen van vossen, vogels, reeën en boommarters in de sneeuw. De cultuurliefhebbers moeten binnenshuis genieten en alleen de geharde joggers en trimmers vinden hun weg naar het voormalige stadiongebied. De financiële kant van het plan Het plan levert voor de Gemeente belangrijke besparingen op. Immers, dit plan betreft een sobere inrichting die vrijwel geen onderhoud vergt, nadat éénmalig een investering is gedaan om het stadion te slopen en de ruimte geschikt te maken voor een landschappelijke inrichting. De uitwerking van het plan De verdere uitwerking van het plan kan geschieden in overleg met de Stichting Vrienden van de Wageningse Berg, met het School Biologisch Centrum het Groene Wiel, Staatbosbeheer, de Stichting Stadion de Wageningse Berg en de Gemeente Wageningen. Het definitieve ontwerp voor de inrichting van het terrein kan tot stand komen via een prijsvraag, bijvoorbeeld voor jong talent en landschapsarchitecten uit Wageningen, of via een ontwerp van een adviesbureau. 7

8 Vermijden van risico s Middels dit plan worden de volgende risico s vermeden of verkleind: o Veiligheidsproblemen van huidige bebouwing stadion o Langdurige juridische procedures in verband met EHS, vogel- en habitat richtlijnen o Protest van belangengroepen die hun belangen niet herkennen o Geluidsoverlast door evenementen in open terrein o Hoge beheerskosten o Vermindering ruimtelijke kwaliteit door permanente bebouwing. Sponsors / ondersteunende instanties De volgende instanties zijn benaderd om steun te verlenen aan het plan: - Gelders landschap - Vereniging Mooi Wageningen - Centraal Veluws Natuurgebied - Staatbosbeheer - Ministerie van Landbouw Natuurbeheer en Voedselkwaliteit, directie Natuurbeheer - Provincie Gelderland - Vereniging Natuurmonumenten - Vogelbescherming Nederland - WNF-Nederland - VVV-Wageningen - Gelderse Milieufederatie - Wagenings Milieu Overleg (WMO) - Stichting Vrienden van de Eng - Wageningen Monumentaal - IVN Zuid West 8