Lesbrief groep 7 8. Inhoudsopgave. Insecten. Soorten. Knipblad. Vlinders lokken. Leefgebied van de vlinder. Stripverhaal

Transcriptie

1 Lesbrief groep 7 8 Inhoudsopgave Insecten Soorten Knipblad Vlinders lokken Leefgebied van de vlinder Stripverhaal Maak van de tuin een vlindertuin Trek Eten en gegeten worden De verdelgers De voedselketen Puzzel 1

2 Insecten Vlinders behoren tot de insecten. Je kunt insecten makkelijk herkennen aan hun poten. Alle insecten hebben zes poten. Verder hebben insecten meestal drie duidelijk te herkennen delen aan hun lichaam: Kop, borststuk en achterlijf. De zes poten zitten altijd aan hun borststuk. Je ziet hier vijf insecten: dagvlinder nachtvlinder wesp kever mier Noem eens twee dingen die ze alle vijf gemeen hebben. Kies uit: voelsprieten vleugels achterlijf zes achtervleugels borststuk. Vul in: Een vlinder heeft vier Ze zijn vaak mooi gekleurd. Het lijkt alsof het er twee zijn, maar als je goed kijkt kun je voor- en zien. De.. poten zitten vast aan het.. Het lange deel van het lichaam heet. Op hun kop hebben vlinders... 2

3 Soorten We kunnen de vlinders verdelen in twee grote groepen: De dagvlinders en de nachtvlinders. In ons land leven ongeveer vijfenzeventig soorten dagvlinders en tweeduizend soorten nachtvlinders. Dus veel te veel om allemaal te kennen. Om dag- en nachtvlinders uit elkaar te houden is soms erg lastig. Dagvlinders - Ze vliegen meestal overdag. - Ze hebben meestal felle kleuren. - Ze klappen de vleugels meestal omhoog tijdens het rusten. - Het is net of er aan het einde van de voelsprieten een knopje zit. Nachtvlinders - De meeste vliegen s nachts, maar vele ook overdag. - Ze hebben meestal onopvallende kleuren. - Ze spreiden de vleugels meestal plat uit langs het lichaam tijdens het rusten. - Aan het einde van de voelsprieten zit geen knopje. Op de volgende bladzijde staan zes vlinders. Knip ze uit en plak ze in de goede kolom. Dagvlinders Nachtvlinders 3

4 Knipblad 4

5 Vlinders lokken Vlinders kun je op elke zonnige dag op een bloemrijke plaats gaan bekijken. Ook kun je zelf een plant maken om vlinders te lokken. Neem een klein flesje en doe daar wat met water verdunde honing in. Knip een kraag uit paars papier en maak die om de hals van het flesje met een elastiekje aan een stok. Steek die stok in de grond. Klaar! Zo kan je op je gemak de vlinders bewonderen. Als je de smaak van het vlinders kijken te pakken hebt, kun je ook proberen om nachtvlinders te lokken. Maak daarvoor een smeerseltje van stroop, een glas bier en twee glaasjes rum. (Wel even vragen thuis hoor!). Smeer dit kleverige goedje met een schone kwast op allerlei plekjes in de tuin, zoals op een boom, een paaltje, de muur enz. Kijk ook op de grond, want veel vlinders worden dronken en vallen dan naar beneden. Pas op dat je er niet op trapt 5

6 Leefgebied van de vlinder Om te kunnen (over)leven heeft een vlinder een gebied nodig, waar hij alles vindt wat hij nodig heeft. Vlinders zijn heel kieskeurige dieren. Lang niet overal kunnen ze leven. Omdat vlinders koudbloedige dieren zijn, moeten ze warm worden om te kunnen vliegen. Daarom hebben ze graag een zonnige plek. Omdat het maar heel lichte dieren zijn, hebben ze een hekel aan wind. Een vlinder houdt van gebieden met hoge en lage planten bij elkaar. En natuurlijk moeten er veel bloemen zijn waar nectar in zit en waaruit de vlinders kunnen drinken. In de overgang van bos naar gras, komen heel veel verschillende planten voor. Daar is de kans dus groot, dat er planten tussen groeien, die de rups van de vlinder nodig heeft, want rupsen eten vaak maar van één soort plant. Je ziet wel, vlinders komen niet overal. Schrijf hieronder eens 5 dingen op, die in een gebied aanwezig moeten zijn voor vlinders

7 Stripverhaal 7

8 Stripverhaal 8

9 Maak van de tuin een vlindertuin Mensen houden erg van vlinders. Ze willen ze graag in de tuin hebben. Door bepaalde planten in de tuin te zetten kun je vlinders aanlokken. In deze planten zit veel nectar of de rupsen kunnen er van eten. Maar.. niet alle planten zijn goed. Goede planten: Hemelsleutel, vlinderstruik, braam, knoopkruid, brandnetel, kattenstaart, leverkruid, akkerdistel, wilde marjolein, sleedoorn, tijm, herfstaster, hebe, kogelsdistel, alysium en schildzaad. Slechte planten: Roos, den, sneeuwklokje, conifeer, narcis, vingerhoedskruid, tulp, klaproos en esdoorn. Op het werkblad vlindertuin zie je een tekening van een hele mooie tuin. Voor vlinders is die tuin alleen niet geschikt. Jij bent nu de tuinman. Natuurlijk wil jij dat er veel vlinders in de tuin rondvliegen. Op het knipblad (zie blz. 4) zie je 10 verschillende planten. Zoek er de 5 goede planten uit en plak deze in de tuin op de volgende bladzijde. Als je denkt dat de vlinders jouw tuin wel leuk vinden, mag je er wat vlinders bijtekenen. 9

10 Werkblad Vlindertuin 10

11 Trek In de tropische streken, waar het altijd warm is, duurt het maar een paar weken om van een ei tot vlinder te veranderen. Daarna begint de levenscyclus opnieuw. In koudere streken brengen de vlinders de winter slapend door. Sommige soorten als vlinder, andere als pop (bijvoorbeeld het koolwitje) of als rups. Vlinders die de winter slapend doorbrengen hebben een heel jaar of nog langer nodig om van ei in vlinder te veranderen. Toch zijn er vlindersoorten die de winter niet kunnen overleven. Een voorbeeld hiervan is de distelvlinder. Elke lente stromen vanuit het Middellandse zeegebied zwermen distelvlinders naar het noorden. Aan het eind van de zomer trekt een veel kleiner aantal nakomelingen weer terug naar het zuiden. 11

12 Eten en gegeten worden Eten Uit de eieren, die de vlinders leggen, komen de vlinderrupsen tevoorschijn. Na het verlaten van de eierschaal begint de rups met eten, allereerst de net verlaten eierschaal. Daarna begint het eten van de bladeren. Na korte tijd wordt de rups te dik voor haar vel en barst deze open. De rups kruipt eruit en het oude vel blijft liggen. Het eten en groeien gaat door en de rups verwisselt in totaal 3 maal van huid. Dit heet vervellen. Als de rups is volgroeid gaat ze verpoppen. Ze gaat ondersteboven aan een tak hangen en sommige soorten van bijvoorbeeld nachtvlinders graven zich in de grond. Binnenin de huid verandert de rups dan in een pop. Zo spint de rups zich in Als deze pop beweegt barst de rupshuid open en wordt eraf gestroopt. De pophuid wordt hard en veranderd van kleur. Sommige nachtvlindersoorten maken een zachte cocon van zijde en de rupsen verpoppen zich dan in die cocons. Binnen in de cocon of pophuis ontstaat dan de vlinder. Na enkele weken barst de pophuid open en komt de vlinder naar buiten. Deze vlinder legt weer eitjes en de hele cyclus begint weer opnieuw. 12

13 Eten en gegeten worden Gegeten worden Rupsen en vlinders zijn belangrijk voedsel voor een heleboel dieren. Vooral bij de vogels zijn de rupsen erg in trek. In de tijd dat er veel rupsen zijn, brengen veel vogels hun jongen groot. Ook egels en muizen eten graag rupsen en mieren gaan met een grote ploeg de rups te lijf. Verder zijn libellen en ook spinnen gek op rupsen en worden de nachtvlinders ook gegeten door vleermuizen. Met zoveel vijanden in de buurt moet er bijna geen rups en vlinder meer over zijn! Maar gelukkig worden er genoeg rupsen geboren om de soort in stand te houden. Verder hebben de rupsen en vlinders allerlei trucs bedacht om hun vijanden te misleiden. Ze zijn vaak net zo groen als de plant waarop ze zitten of gaan stijf van schrik staan zodat ze op een takje lijken. Een heleboel rupsen hebben juist een erg felle kleur en felle kleuren duiden in de natuur vaak op vergif. De andere dieren kijken dus wel uit voordat ze zo n rups eten! Veel vlinders hebben een schutkleur. Ze lijken dan net op een blad of een stuk boomschors. Andere vlinders, zoals bijvoorbeeld de grote beerrups, maken een klikkend geluid waar de radar van de vleermuis van in de war raakt. 13

14 De verdelgers Van de miljoenen vlindereitjes die worden gelegd komen er maar weinig uit. Op hun beurt worden de rupsen weer van alle kant door vijanden belaagd. Verreweg het grootste deel van de rovers zijn andere insecten. Sluipwespen Sluipwespen leggen hun eieren in het rupsenlichaam en hun larven vreten zich naar buiten. Sluipvliegen Sluipvliegen leggen hun eieren op de huid van de rups en hun larven vreten zich naar binnen. Wespen en spinnen Wespen en spinnen voeden zich met rupsen of gebruiken hen als voedsel voor hun larven. 14

15 De voedselketen Kijk naar de tekening. Schrijf op wie wie eet..eet eet..eet. Wat gebeurt er met rupsen als er weinig vogels of andere rupseneters zijn? Wat gebeurt er met rupsen als er veel vogels zijn?.. Wat gebeurt er met rupsen als er weinig voedsel voor de rupsen is? 15

16 Puzzel Vul de puzzel in. Als je hem goed hebt ingevuld, staat er in de dikomrande hokjes de naam van een vlinder. 16