Programma. Fosfaat in voeding. Streefwaarden fosfaat. ATP: onderdeel citroenzuur cyclus. Van 1,8 -> 1,3 mmol/l: sneller in het rood.

Transcriptie

1 Programma Fosfaat en Voeding Conny Ooms Diëtist nefrologie Referenties Fosfaat in voeding Medicamenteuze behandelmogelijkheden Hoe doen we het in het Amphia Praktische info Vragen Fosfaat in voeding Fosfaatrijk is vaak eiwitrijk Gemiddeld 60% absorptie Streefwaarden fosfaat < 1,3 mmol/l: Preventie botontkalking, vaatverkalking, PTH-stijging. MAAR OOK > 0,74 mmol/l: Onderdeel van ATP: belangrijk voor energietransport in de cel. Nodig om processen te laten verlopen. < 0,74 mmol/l: lichte hypofosfatemie < 0,30 mmol/l: ernstige hypofosfatemie (klachten). Van 1,8 -> 1,3 mmol/l: sneller in het rood. ATP: onderdeel citroenzuur cyclus 1

2 Fosfaatbronnen Ontbijt - Lunch: Van laag naar hoog per stuk/portie: Product Fosfaat Jam, honing, suiker 1 Chocohagel 2 2 Vleeswaren 4 3 Pindakaas 5 4 Brood per snee 5 5 Kaas 11 6 Melkproducten per glas/schaaltje 14 Fosfaatbronnen Warme maaltijd: Fosfaatbronnen Tussendoor: Verborgen fosfaatbronnen Fosfaatarm maar rijk aan: E338 - E341, 343, 442, , 541, , 410, , 1442: Fosfaatrijke E-nummers (hulpstoffen) 96% absorptie. Deze worden gebruikt in puddingpoeders, slagroom in spuitbus, smaakversterker (vetsin/msg), worst, smeerkaas, koffiecreamer, vegetarische vleesvervangers, pizza. Kortom: kant-en-klaar producten! Soep en bouillon Groente en fruit Aardappelen Pasta en rijst Boter, olie, slagroom Suiker, limonade, frisdrank, zoet broodbeleg Snoep: zuurtje, schuim, spek, kauwgom, koekje, waterijs Natrium Kalium Kalium - Energie/ vet Energie/ suiker Energie/suiker 2

3 Spagaat: Eiwitrijk maar fosfaatarm Eiwit essentieel voor goede voedingstoestand Door eiwitadvies bepaalde fosfaatinname Geen eiwitbeperking bij hyperfosfatemie, maar: Fosfaatbinders en clusteren Behandelingsmogelijkheden Check gebruik medicatie: Op tijd, dus tijdens het eten Verdeling over de dag Kauwtabletten goed fijn maken Fosfaatbronnen in voeding: Extremen verwijderen/vervangen. Fosfaatbinder: bindt aan oppervlakte Fosfaatgebruik: afhankelijk van maaltijdkeuze Dag 1 2x snee brood Margarine 1x vleeswaren 1x jam 1x thee Fosfaat 10 4 Totaal: 14 Dag 2 2x snee brood Margarine 1x vleeswaren 1x kaas 1x melk Fosfaat Totaal: 40 Advies: Maaltijd/tussendoortje met fosfaat (eiwit): fosfaatbinder(s) nemen. Fosfaatbinders altijd meenemen (pillendoosje). Medicatie op de rol? Dan pot met losse pillen regelen voor tussendoortjes. Probleem Fosfaatgetallen staan niet op levensmiddelen genoemd (hoeveelheid eiwit vaak wel) Niet duidelijk hoeveel fosfaat per fosfaatbinder gebonden wordt. Is afhankelijk van het medicijn en patiëntgebonden. Vochtbeperking: medicatie innemen met (hap) vla, appelmoes, hap van normale maaltijd. 3

4 Fosfaat in koek Fosfaat (mg) Fosfaat in dranken Fosfaat (mg) 2 koekjes fris muv cola cola 1 plak cake fosfaat (mg) bier (glas) fosfaat (mg) gevulde koek melk Fosfaat in snacks Fosfaat (mg) worstenbrood broodje shoarma mg fosfaat pizza Alles is relatief: 2 koekjes Fosfaat (mg) 1 plak cake gevulde koek fris muv cola cola bier (glas) fosfaat (mg) melk worstenbrood broodje shoarma pizza Uitslagen Amphia va 2012 (HD). 4

5 P 1,78 is oude norm Patiënten met P > 1,78 mmol/l (%) Zelfmanagement Dieetboek Eten met Plezier Lab bespreken + laten bijhouden in fosfaatdagboek Zien weten eten; fosfaat/eiwit patiënten met P > 1,78 mmol/l Dus: Vlees, vis, melk, kip of ei? Traktatie met analyse-cijfers van lekkernijen voor de decembermaand. Fosfaatbinder erbij! Extra aandacht voor fosfaat gedurende een gehele maand. 5

6 Fosfaatquiz Doelgroep: alle hemodialyse patiënten ook de nachtdialyse Stellingen met waar en niet waar Rode en groene kaartjes Stelling ook op papier Voor de nachtdialyse antwoordformulier Fosfaatquiz Voor veel patiënten op de dialyse geschikt Extra kennisoverdracht Motivatie door groepsvoorlichting en wedstrijdelement Geeft voor de hulpverleners ook inzicht in het kennisniveau Geeft aanleiding tot korte discussies Is uitgangspunt om in gesprek te gaan bij afwijkende waarde Meer aandacht voor de fosfaatpaspoorten. Investering tijd en geld Quiz uitvoeren door 2 personen mede door bijvoorbeeld taalbarrière, beperkingen zien horen, verstandelijke beperking, handmotoriek en dergelijke Hulp van verpleegkundige Duidelijke stellingen formuleren Discussie kan een voordeel zijn maar is al snel individueel Aandachtspunt: Fosfaat wordt vaak verward met kalium Resultaat 6

7 Einde Vragen? 7