j a a r b e e l d Op het druk bezochte symposium geleid door collega Wim Smeets en Carlo Leget (UVH), werden ook bijdragen geleverd door medewerkers
|
|
- Jurgen Smet
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 2013 j a a r b e e l d Beste lezer, Met genoegen presenteren we u hierbij het jaarbeeld 2013 van onze Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat. Evenals in 2012 treft u een selectie aan van onze activiteiten binnen de drie kerntaken: patiëntenzorg, onderwijs en onderzoek. Wij zijn er voor mensen die ziek zijn en voor hun directe omgeving. Dat betekent voor ons vooral luisteren: luisteren naar hun verhaal, naar de beleving achter de woorden, naar soms onbewuste vragen en zorgen. In dit jaarbeeld vindt u verschillende impressies van de wijze waarop wij elke dag opnieuw gestalte geven aan zingeving, spiritualiteit en religie. We voeren gesprekken, verzorgen rituelen en overleggen met andere zorgverleners. We scholen medewerkers in de spirituele dimensie van de zorg en verzorgen nascholing voor geestelijk verzorgers in het land. En natuurlijk scholen we onszelf bij. Met onze netwerkpartners spelen we in op actuele thema s in ons beroep en spiritualiteit in het algemeen. Kwaliteit van zorg en van onderwijs vraagt om ondersteuning vanuit onderzoek. We organiseren projecten, publiceren en werken samen met andere wetenschappers en professionals, intern en extern. Op onderzoeksgebied nemen we binnen de beroepsgroep van geestelijk verzorgers mede het voortouw. Een interculturele blik, de stilte van meditatie, de hectiek van onderwijs en wetenschap, een viering, de wetenschapsagenda: we zijn benieuwd naar uw reactie op wat u in ons jaarbeeld leest! Namens alle medewerkers van de Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat, Wim Smeets Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat Besluitvorming bij ethische kwesties Wat zal ik doen? is een vraag van patiënten en hun omgeving wanneer zij voor een belangrijke keuze staan: al dan niet instemmen met een ingreep, een behandeling of een onderzoek. Op 18 december werd mede door ons KPV- Centrum een symposium georganiseerd waar dit soort vragen aan de orde kwamen. Aanleiding was het verschijnen van een themanummer hierover van het tijdschrift Handelingen. Collega Jack de Groot presenteerde samen met Hans Evers (LUMC) de door hen ontwikkelde methode van morele counseling. Norbert Steinkamp (Radboudumc) reflecteerde op de toepassing van de Nijmeegse methode van moreel beraad. Evert van Leeuwen (Radboudumc) participeerde in een plenaire discussie over opleiding en nascholing inzake ethiek van zorgprofessionals. Op het druk bezochte symposium geleid door collega Wim Smeets en Carlo Leget (UVH), werden ook bijdragen geleverd door medewerkers en studenten van de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht, de diensten Geestelijke Verzorging van het Catharina Ziekenhuis Eindhoven, VUmc Amsterdam en UMC Utrecht en redactieleden van het tijdschrift Handelingen. Het symposium en themanummer zijn een belangrijke impuls voor samenwerking met de sectie Ethiek inzake moreel beraad en morele counseling in ons ziekenhuis.
2 Mia Tegen de avond word ik gebeld door een verpleegkundige. Of ik wil komen, want een vrouw van in de zestig gaat overlijden. Ja natuurlijk kom ik. Het is wel een aparte situatie. Ik luister en wacht af wat de verpleegkundige zal zeggen. Ik hoor dat mevrouw helemaal alleen op de wereld is. Er zijn kinderen, maar met hen is er al tientallen jaren geen contact meer. Geen familie, geen vrienden, niemand. Maar we weten wel dat ze graag een ritueel zou willen aan het einde van haar leven. Lopend door de onderaardse gangen van het ziekenhuis denk ik na over wat ik zal kunnen doen voor deze vrouw, die al niet meer bij kennis is. Ik kom op de afdeling en spreek de verpleegkundige en een leerling. Hoe doen we recht aan het leven van deze vrouw, van wie we bijna niets weten? Hoe is haar voornaam?, vraag ik. Dat blijken we niet te weten. We bellen de bewindvoerder die ons haar naam kan vertellen: Mia. Met z n drieën staan we om deze vrouw heen en we kunnen haar aanspreken als Mia, de naam die ze bij haar geboorte van haar ouders heeft gekregen. Ik bid voor haar en geef haar de ziekenzegen. Het is stil in de kamer, ik houd haar hand vast en streel die zacht. Ik ga naar huis en bedenkt hoe triest dit sterven is, maar ook hoe blij ik ben in een ziekenhuis te werken, waar de zorg zo persoon lijk mag zijn. Een ziekenhuis, waar je naam klinkt. Die avond is Mia overleden. Palliatieve zorg De arts van het Palliatief Consult Team (PCT) stelde voor dat ik kennis zou maken met een patiënt op de afdeling Medische Oncologie. Meneer zou erg emotioneel zijn en opzien tegen het familiegesprek, samen met de arts, over het verloop van zijn ziekte. De verpleegkundige vertelt me wat meneer had gezegd: Praten met een geestelijk verzorger? Wat heb ik aan praten? Na de kennismaking vraag ik hem wat hij zou willen. Hij vertelt hoe alles in het teken van zijn ziekte is komen te staan. Iedereen wil over zijn ziekte weten. Zelfs zijn kleinkinderen komen niet meer gewoon op bezoek bij opa, maar bij een zieke man. Op verzoek van meneer ben ik aanwezig bij het familiegesprek met de arts van het PCT. Nadat de arts en de verpleegkundige, de echtgenoot van meneer en ook twee dochters hebben plaatsgenomen verzucht hij: Wat zou ik graag willen dat we nu samen aan deze tafel aanschoven voor een maaltijd! De arts beaamt dat dit veel plezieriger zou zijn maar stelt voor om toch aan het gesprek te beginnen. Op mijn verzoek vertelt meneer nogmaals wat hij die ochtend aan mij heeft verteld: hoe het leven langzaamaan is geworden tot alleen nog maar ziek zijn. Dat hij zo verlangt om weer te zijn wie hij was: vader, opa, vriend, buurman. Ieder in de kamer laat merken de woorden te hebben begrepen, iedereen is zichtbaar geraakt. Met het perspectief weer op het leven gericht wordt het gesprek tot ieders tevredenheid vervolgd. Meneer gaf naderhand aan de arts te kennen heel blij te zijn dat er vooraf een gesprek was geweest met de geestelijk verzorger. De afgebeelde personen komen niet in het verhaal voor. Consulent spirituele zorg De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) noemt palliatieve zorg multidimensionaal en volwaardig wanneer er voor de patiënt naast aandacht voor somatische aspecten ook aandacht is voor de psychosociale en spirituele dimensie. Collega Jacqueline van Meurs is als consulent spirituele zorg aangesloten bij het Palliatief Consult Team (PCT). Zij richt zich met name op de diagnostiek en de exploratie van de spirituele dimensie van patiënten in een palliatief traject. Wekelijks neemt zij deel aan het groot multidisciplinair overleg van het PCT. En steeds wordt er in binnen- en buitenland aansluiting gezocht bij ontwikkelingen in de spirituele dimensie van de palliatieve zorg.
3 Viering op zondagmorgen Leerling Nicole Rooijendijk, die verpleegkundig toezicht had bij de kerkdienst, vertelt: En dan is er ook een moment tijdens de dienst dat je elkaar een hand geeft. Dat doet iets, het is echt een hart onder de riem voor patiënten. En dat is zo n dienst trouwens helemaal, patiënten zijn even weg van hun kamer, in een andere setting. Ze kunnen meezingen, er wordt hun moed ingesproken, al worden hun problemen heus ook wel benoemd. Maar ze horen dat er iemand is die meekijkt, God of Jezus of hoe je die ook noemen wilt. En na de dienst is er koffie, mensen die elkaar niet kenden, gingen met elkaar praten. Ik vond het fijn ook dat ik dankbare patiënten zag, dat mis ik weleens in mijn dagelijkse werk; sommigen vinden het zo vanzelfsprekend wat je allemaal doet. Kerstviering met patiënten en vrijwilligers De viering op Kerstavond is misschien wel de drukste van het jaar en zeker een van de meest ontroerende. Soms komen er patiënten naar de viering die weten dat dit hun laatste Kerstmis zal zijn. Het feest van de geboorte van het kind gaat dan gelijk op met het eigen naderende sterven. Een week voor Kerst nemen we met onze vrijwilligers de hele organisatie van de viering nog een keer goed door. Zijn er genoeg vrijwilligers om de patiënten naar de viering te brengen? Is de uitzending via de radio (voor patiënten die vanaf hun kamer meevieren) geregeld? En de koffie met kerstbrood voor na de viering? En honderdeneen andere dingen. Zonder de inzet van onze vele vrijwilligers zou er geen kerstviering zijn. En dan ís het Kerstavond: patiënten komen een voor een binnen, met hun familie, muziek klinkt. Ik hoor een vrijwilliger tegen een patiënt zeggen: fijn dat U er bent! Gun jezelf stilte Geestelijk verzorgers zijn er ook voor medewerkers. Maar hoe pak je dat aan? Naar aanleiding van het thema Stilte in de Maand van de Spiritualiteit kozen we voor het aanbieden van meditatiebijeenkomsten in het Stiltecentrum. Drie keer per week vijftien minuten in stilte zitten en je ademhaling volgen. Gedachten, zorgen, gevoelens, drukte of geluiden laten komen en weer laten gaan. Stil en leeg worden. Om dan weer terug naar je werk te gaan, verfrist en opgeladen. Ik vind die bijeenkomsten ontzettend waardevol, om tijdens een drukke werkdag even die stilte samen met anderen te kunnen ervaren. Heel fijn dat jullie dit organiseren. Wat een uitstekend initiatief. Ik heb heel druk en psychisch zwaar werk als verpleegkundige. Ik juich dit geheel erg toe, ik voelde me heel rustig toen ik er vandaan kwam en moest ook echt weer even terugschakelen. Velen vroegen om een vervolg en dat komt er. Vanaf januari 2014 bieden we structureel, elke week op maandag mediteren voor medewerkers aan. Een bescheiden vorm van dienst aan medewerkers.
4 Islamitische geestelijke verzorging Collega Saida Aoulad Baktit, islamitisch geestelijk begeleider/ zorgconsulent allochtone patiënten vertelt over haar werk. Een belangrijk deel van mijn werk is de begeleiding van moslimpatiënten en hun familie. Ik richt mij hierbij op zingeving en het ziek zijn in relatie tot de islamitische identiteit. Ik besteed aandacht aan de gevoelens die samenhangen met de islamitische cultuur, zoals schaamte en verlegenheid, en ik heb oog voor verschillen van inzicht tussen patiënten en familie. Ik geef mensen geschikte koranteksten en gebeden over overgave aan Allah tijdens het ziekteproces. Omdat de islam zoveel gedragsregels kent, zoals bidden en vasten, is een veel voorkomende vraag: hoe kan ik in mijn ziek zijn toch een goede moslim zijn? Als vrouw ben ik voor vrouwen vaak eerder vertrouwenspersoon in levensbeschouwelijke en persoonlijke zaken dan een man. En voor mannen soms ook, omdat mannen onderling gevoelens niet gemakkelijk bespreken. Patiënten vragen ook om hulp en advies bij ingrijpende morele keuzes, zeker als er verschillende visies en meningen leven in de familie, zoals: wel of niet doorgaan met een behandeling, zwangerschapsafbreking, euthanasie, IVF en het al dan niet geïnformeerd willen zijn over een diagnose hiv/aids. Ook gaat het over palliatieve sedatie. Dat is een gevoelig onderwerp omdat het op spanning staat met het gebod dat de stervende zo kort mogelijk voor zijn dood de geloofsbelijdenis moet uitspreken. In mijn werk neem ik vaak deel aan allerlei overleggen met het oog op de patiënt; hierdoor kan ik bij veel andere zorgverleners de vertrouwdheid met de islam en de islamitische cultuur vergroten. Aya memorial Het is niet afgelopen als de behandeling stopt of als We afscheid hebben moeten nemen. De weg in het ziekenhuis is meestal zo intens; dat ervaar je pas later als je dingen aan het verwerken bent. Deze memorial helpt daarbij. Het is een van de reacties op de eerste AYA-memorial in maart 2013, een herdenkingsdienst voor overleden Adolescents & Young Adults (AYA). Als dienst werden we gevraagd mee te denken over het eigentijds vormgeven van deze herdenking, samen met het AYA Expertise Platform Radboud en een stylingbureau, dat gebruik van moderne media inbracht. Collega Jacqueline van Meurs vertelt: Te midden van muziek, filmpjes en verhalen die door nabestaanden werden aangedragen, heb ik enkele woorden gesproken over de weg door het leven, die ieder van ons gaat. Vele wegen kent het leven. En er is er maar een die jij te gaan hebt. De tekst was niet specifiek religieus gekleurd maar wel levensbeschouwelijk wat ook vanuit onze Dienst verwacht mag worden. Iedere overledene werd bij name genoemd en er werd een kaars voor hem of haar aangestoken.
5 Deskundigheidsbevordering levensbeschouwelijke counseling Voor het eerst hebben alle teamleden gezamenlijk een training gevolgd. Deze werd op locatie verzorgd door Hans Evers (LUMC) en collega Jack de Groot. Alhoewel wij geschoold zijn in het luisteren naar mensen en spreken over de diepere dingen des levens, zijn we hierin natuurlijk nooit uitgeleerd. Om te beginnen werd het door hen ontwikkelde model van levensbeschouwelijke counseling gepresenteerd. In de vervolgbijeenkomsten leerden we via praktijkoefeningen en het geven van feedback aan elkaar, om dit model te gaan hanteren in onze gesprekken. Voor het eerst is er een filmpje beschikbaar met indrukken van deelnemers, kijk en luister: Poliklinische geestelijke verzorging draagt bij tot kwaliteit van leven en van zorg Kan geestelijke verzorging ook beschikbaar komen voor mensen die via de polikliniek het ziekenhuis bezoeken? Dat is de inzet van een al langer lopend project van de DGVP. Jorte Nijboer, studente biomedische wetenschappen, deed een onderzoeksstage in het kader van dit project. Zij onderzocht het effect van geestelijke verzorging bij polipatiënten van nierdialyse en van de poli neuromusculaire aandoeningen (NMA). Twee tendensen kwamen naar voren. Ten eerste kunnen de gesprekken met een geestelijk verzorger bijdragen aan de kwaliteit van leven doordat de spirituele coping wordt gestimuleerd. Ten tweede wordt de kwaliteit van zorg verbeterd als geestelijke verzorging onderdeel is van het multidisciplinair aanbod aan patiënten. Omdat het ging om een beperkte pilot met een gering aantal respondenten kunnen deze resultaten niet veralgemeend worden. Onderwijs Dit jaar hebben wij ons onderwijs aan geestelijk verzorgers in het kader van hun nascholing sterk uitgebreid. Naast de cursus Geestelijke Verzorging 1 is ook de cursus Geestelijke Verzorging 2 opgezet en samen met de Universiteit Utrecht gegeven, onder de naam Meaning, spirituality, ethics and healthcare management. De cursus Morele Counseling en Moreel Beraad werd tweemaal, de cursus Levensbeschouwelijke Counseling zelfs driemaal gegeven. Ook vond er weer een basistraining Klinische Pastorale Vorming plaats en werd er nascholing verzorgd aan de Protestantse Theologische Universiteit. We participeerden in het onderwijs aan geestelijk verzorgers in opleiding aan de Faculteit Filosofie, Theologie en Religiewetenschappen van de Radboud Universiteit en aan de Faculteit Geesteswetenschappen van de Universiteit Utrecht. Daarnaast gaven we onderwijs aan artsen en verpleegkundigen in opleiding, aan de Radboud Zorgacademie, de Faculteit Geneeskunde, de VOSON en op verschillende klinische afdelingen. Jorte hield een geslaagde presentatie van de onderzoeksresultaten in de zomerbijeenkomst van de onderzoekswerkgroep SPIRIT, waar ook veel leden van het NMA-team aanwezig waren. De onderzoeksstage werd door de opleiding als uitstekend beoordeeld. Jorte is begin september cum laude afgestudeerd. Foto: de deelnemers aan de basistraining Klinische Pastorale Vorming 2013
6 Publicaties, lezingen en overige bijdragen in het vakgebied Wetenschappelijke publicaties Smeets, W. (2013). Ministry and Spiritual Care. Journal of Empirical Theology, 26(1), Uden, M.H.F van, Pieper, J.Z.T., Smeets, W., Eersel, J. van & Laarhoven, H. van (2013). Ritual counseling and religious coping Processes in Cancer Patients. In: H Westerink (Ed.), Constructs of Meaning and Religious Transformation. Current Issues in the Psychology of Religion (pp ). Gottingen: Vandenhoeck & Ruprecht. Vakpublicaties Bertens, A. (2013). Het verlangen van de ziel onder de arm. Tijdschrift voor Geestelijk Leven, 69(1), Heerde, T.P.G. van (2013). Geestelijke verzorging en de cardiologische patiënt: aansluiting of kortsluiting? Utrecht: Universiteit Utrecht (masterscriptie Faculteit Geesteswetenschappen). Hamers, H. (2012). Reflections on Schillebeeckx and Spiritual Care. Internet: Leget, C. & Smeets, W. (2013). Oordeels- en besluitvorming bij ethische kwesties. Handelingen, Tijdschrift voor Praktische Theologie, 40(4), 2-5. Morice-Calkhoven, T, Smeets, W. & Lammers, H. (2013). De geestelijk verzorger van morgen. Een onderzoek onder studenten en alumni van de algemene masteropleidingen. Tijdschrift Geestelijke Verzorging, 16(69), Nijboer, J., Smeets, W., Hamers, H & Reuzel, R. (2013). Chronische ziekte, spirituele coping en welbevinden: het effect van geestelijke verzorging. Psyche en Geloof, 24(3), Schrijver, L., Dezutter, J, Dillen, A. & Smeets, W. (2013). Zinbeleving in het ziekenhuis. Een pilotstudie in Nederland en Vlaanderen. Handelingen, Tijdschrift voor Praktische Theologie, 40(3), Smeets, W. & Leget, C. (red.) (2013). Themanummer 'oordeels- en besluitvorming bij ethische kwesties'. Handelingen, Tijdschrift voor Praktische Theologie, 40(4). Smeets, W. & Leget, C. (2013). De ethische competentie van de professional. Handelingen, Tijdschrift voor Praktische Theologie, 40(4), Lezingen Norwood, F, Desmet, M. & Smeets, W. ( ). Gesprekken rond het levenseinde. Antwerpen, Lezingenserie Universitair Centrum Sint-Ignatius Antwerpen (UCSIA) i.s.m. Caritas en CCV. Lootens, D, Smeets, W. & Norwood, F ( ). Pastoraal handelen in een professionele context. Legitimering vanuit filosofisch, marktmedisch en professionele competentieperspectief. Antwerpen, jaarlijkse studietweedaagse Vlaamse pastores in de gezondheidszorg. Smeets, W. ( ). Spiritual Care and Psychological Care. Borders and Boundaries. Göttingen, Duitsland, congres European Conference on Pastoral Care and Counselling (ECPCC). Lidmaatschappen Huijzer, R. & Smeets, W. Lidmaatschap Commissie Wetenschap VGVZ. Smeets, W. Redactielidmaatschap van Handelingen, Tijdschrift voor Praktische Theologie. Medewerkers Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat Geestelijk verzorgers/pastores: mw.drs. J.H.C.M. Bertens, mw.drs. J.M.J. van Meurs, mw.drs. G. Modderkolk, mw.drs. M.A. Singendonk, mw.dr. J.E. de Vries, drs. J.J.A.M. de Groot, drs. R. Huijzer (manager bedrijfsvoering) en dr. W. Smeets (diensthoofd) Islamitisch geestelijk begeleider/zorgconsulent allochtone patiënten: mw. S. Aoulad Baktit Secretariaat: mw. S. Ebbeng en mw. J. Maes-Janssen Tijdelijk medewerkers (Geestelijk verzorgers i.o./trainees werkervaring/onderzoek: mw.drs. P.C. Andringa-Scheper, mw. S.A. Crooijmans BA, mw. A. ten Elzen, mw. M. Ezzahouani, mw. M.E.C. van Hoek MSc, mw. V.M.H. Hölsgens MA, mw. M.E. Jansen-van Rosendaal, mw. J. van Nieuwenhuyzen, mw. J. Nijboer MA, mw.dr. M. Polman, dr. M. Abbassi, K. van Braam, drs. J.A. Hamers (projectmedewerker) en T.P.G. van Heerde MA Postadres, contact en informatie Radboudumc 20/Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen Telefoon: (024) , dgvp@umcn.nl Intranet: Internet:
rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014
rouw, verliesverwerking en spiritualiteit Oncologiedagen 2014 Jacqueline van Meurs: geestelijk verzorger/consulent spirituele zorg Gerda Bronkhorst: oncologieverpleegkundige/verpleegkundig consulent palliatieve
Nadere informatieGeestelijke verzorging
Dienst Geestelijke Verzorging Geestelijke verzorging Algemene informatie >> wie ben ik? waarom gebeurt dit? wat maakt mijn leven zinvol? Wie dit soort vragen heeft of met zijn ziel onder de arm loopt,
Nadere informatieeen jubileumjaar in beeld Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat
2010 een jubileumjaar in beeld Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat 1 Beste lezer, Graag presenteren we u een impressie van de Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat in ons jubileumjaar 2010.
Nadere informatieGeestelijke verzorging
Dienst Geestelijke Verzorging Geestelijke verzorging Algemene informatie >> Levens- en geloofsvragen Het gaat steeds om dezelfde kernvragen: wat maakt het leven de moeite waard? Wat maakt het leven zinvol?
Nadere informatieIedere tijd heeft zijn handvatten. Ultieme huisartsenzorg? Palliatieve zorg. Hoe noemen we het?
Ultieme huisartsenzorg? Iedere tijd heeft zijn handvatten NHG, 23 Mei 2013 Prof dr Carlo Leget, Universiteit voor Humanistiek www.zorgethiek.nu Palliatieve zorg Hoe noemen we het? Palliatieve zorg is een
Nadere informatieDienst Geestelijke Verzorging
Dienst Geestelijke Verzorging Patiënt en dan? U bent in het ziekenhuis opgenomen en er komt veel op u af. Deze situatie kan veel vragen oproepen en geestelijk behoorlijk zwaar zijn. Als u behoefte hebt
Nadere informatieSpirituele dimensie in de palliatieve zorg
Spirituele dimensie in de palliatieve zorg Symposium donderdag 12 mei Expertmeeting vrijdag 13 mei 2016 Auditorium Radboudumc Nijmegen Toelichting Op donderdag 12 mei 2016 organiseren de afdeling Anesthesiologie
Nadere informatieOuderenzorg in 2025?
Ouderenzorg in 2025? https://www.youtube.com/watch?feature=player_detailpage&v=vo9 wlawhe3e Niemand gaat actief de gang naar het verpleeghuis, je wordt opgenomen, ik had geen inspraak 1 IDENTITEIT: wie
Nadere informatiewil ik het wensen rond overlijden
ZO wil ik het wensen rond overlijden Als jij mij vertelt wat je wilt, Zet ik de wereld even stil Om jouw leven gedag te zeggen En jou in ons hart neer te leggen. Wilma van Grieken, teamleider De Vaart(2012)
Nadere informatieSpirituele dimensie in de palliatieve zorg
Spirituele dimensie in de palliatieve zorg Symposium donderdag 12 mei Expertmeeting vrijdag 13 mei 2016 Auditorium Radboudumc Nijmegen Toelichting Op donderdag 12 mei 2016 organiseren de afdeling Anesthesiologie
Nadere informatieGeestelijke verzorging
Geestelijke verzorging Zorg met aandacht - Aandacht voor wat u gelooft Onlangs bent u opgenomen in het Havenziekenhuis. Opname in een ziekenhuis kan vragen en emoties oproepen. Het kan prettig zijn om
Nadere informatiezondagmorgen 14 november 2010 Welkomkerk ds. W.H. Hendriks-Vogelaar
Gemeente van de Heer Jezus Christus, Jongeren, ouderen, kinderen van God, Zoals ik voor de lezing al gezegd heb; het gaat vanmorgen niet over trouwen of getrouwd zijn, dat is alleen een voorbeeld verhaal.
Nadere informatieGeestelijke verzorging &
Geestelijke verzorging & Ethiek Geestelijke verzorging & Ethiek www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl GVE003 / Geestelijke verzorging & Ethiek
Nadere informatieGeestelijke verzorging
ALGEMEEN Geestelijke verzorging Op verhaal komen Geestelijke verzorging is er voor u als patiënt en uw naasten. In deze folder vindt u meer informatie over: Wat Geestelijke verzorging is Een persoonlijk
Nadere informatieChronische pijn en zingeving
ksgv-studiebijeenkomst Chronische pijn en zingeving Leuven, dinsdag 19 mei 2015, 13.00 17.00 uur Provinciehuis, Provincieplein 1, 3010 Leuven Pijn heeft een impact op je ganse zijn. Pijn beïnvloedt je
Nadere informatieVooruitziende zorg, een cultuur in ons huis. Inleiding. Inleiding 21/11/2014. De grote impact van het kleine gebaar
Vooruitziende zorg, een cultuur in ons huis De grote impact van het kleine gebaar Liselotte Van Ooteghem Mia Vervaeck Studiedag Kronkels - 27 november 2014 Wie we zijn en waarom we hier staan Inleiding
Nadere informatieOncologie. Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum
Oncologie Psychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum Belangrijke telefoonnummers Algemeen nummer umcg (050) 361 61 61 U kunt hier ook terecht met algemene vragen over het UMCG. Bijvoorbeeld over
Nadere informatieWerkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland
September 2011 Werkgroep Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg Regio Zuid-Gelderland Beleidsplan : Samenwerken aan Spirituele Zorg binnen de Palliatieve Zorg I. Achtergrond De palliatieve zorg ontwikkelt
Nadere informatiePsychosociale begeleiding in het Oncologie Centrum
Psychosociale begeleiding in het Centrum Inleiding Als u te horen krijgt dat u kanker heeft of een hematologische ziekte, kan er veel veranderen in uw leven en dat van uw naasten. Niet alleen lichamelijk,
Nadere informatieUitnodiging. Symposium. Zorgen voor verbinding
Uitnodiging Symposium Zorgen voor verbinding Werken aan zichtbaarheid en continuïteit van geestelijke verzorging op micro-, meso- en macroniveau. Symposium van het werkveld ziekenhuizen, VGVZ Dag: 23 november
Nadere informatieAandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid
Aandacht voor zingeving bij leven, ziekte en gezondheid Dienst Geestelijke Verzorging Ik vind het best, ik vind het best, als je niet komt maar smst, of als je op het internet, een leuk gesprekje met mij
Nadere informatiejaarbeeld Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat
2011 jaarbeeld Dienst Geestelijke Verzorging en Pastoraat 1 Beste lezer, Op het omslag ziet u collega Linda Modderkolk (rechts op de foto) bij een kind en zijn moeder. Geestelijke zorg kan een luisterend
Nadere informatieJezus vertelt, dat God onze Vader is
Eerste Communieproject 26 Jezus vertelt, dat God onze Vader is Jezus als leraar In les 4 hebben we gezien dat Jezus wordt geboren. De engelen zeggen: Hij is de Redder van de wereld. Maar nu is Jezus groot.
Nadere informatieSTUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen
STUDIEDAG π donderdag 17 februari 2011 π Hof van Liere π Stadscampus Universiteit Antwerpen Pastorale Dienst Pastorale zorg situeert zich binnen de context van gezondheids- en welzijnsvoorzieningen. De
Nadere informatieBasisscholing Palliatieve Zorg voor artsen 2 november 2006 Nationaal Congres Palliatieve Zorg Sasja Mulder Onderwijs in palliatieve zorg in de medische specialisten opleiding 2001 2003 COPZ project ontwikkeling
Nadere informatieAls genezing niet meer mogelijk is
Algemeen Als genezing niet meer mogelijk is www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG043 / Als genezing niet meer mogelijk is / 06-10-2015 2 Als
Nadere informatieCONCEPT. Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen. Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg. Definitief, juni 2017
CONCEPT Scholing Palliatieve Zorg voor verpleegkundigen Sandra van den Hof, netwerkcoördinator Palliatieve zorg 2018 Definitief, juni 2017 Scholing Palliatieve zorg voor verpleegkundigen 2018 Duur van
Nadere informatieWanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg
Wanneer u niet meer kunt genezen HMC Team Ondersteuning en Palliatieve zorg Wanneer u niet meer kunt genezen of ouder en kwetsbaar bent, kunnen er vragen rijzen over het levenseinde. Deze fase van het
Nadere informatieWat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg?
Wat is palliatieve zorg? Waar denk je aan bij palliatieve zorg? 2 Definitie Palliatieve zorg (WHO 2002) Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van leven verbetert van patiënten en hun naasten,
Nadere informatieSpirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget
Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget Palliatieve zorg Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende
Nadere informatieWorkshop Bespreekbaar maken van het levenseinde Cilia Linssen/Catalijn Willemsen. Een model voor het bespreekbaar maken van moreel gevoelige keuzes
Workshop Bespreekbaar maken van het levenseinde Cilia Linssen/Catalijn Willemsen Een model voor het bespreekbaar maken van moreel gevoelige keuzes Programma Moreel gevoelige keuzes maken in de palliatieve
Nadere informatieEen onderzoek naar pastorale zorg bij kinderen in Vlaanderen binnen zorgvoorzieningen.
Een onderzoek naar pastorale zorg bij kinderen in Vlaanderen binnen zorgvoorzieningen. Beste pastor, Mijn naam is Davine Debouvere en ik ben een student aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen
Nadere informatieSterker met Stoma. door jouw ervaring te delen. Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.
FC 60 C 22 M 21 Y 10K PMS 549 FC 0 C 54 M 100 Y 0 K PMS 144 Sterker met Stoma door jouw ervaring te delen Stomavereniging introduceert een nieuw motto en krijgt een nieuwe huisstijl! www.stomavereniging.nl
Nadere informatiePost-hbo opleiding psychosociale zorg door oncologieverpleegkundigen
mensenkennis Ik heb ruime ervaring, maar door deze opleiding heb ik me gerealiseerd dat de zorg voor de patiënt beter kan. Post-hbo opleiding psychosociale zorg door oncologieverpleegkundigen Psychosociale
Nadere informatieOp weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon
Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn
Nadere informatieEerste week vd advent
Advent vieren en beleven derde graad Eerste week vd advent De adventskrans staat centraal. Er speelt zachte muziek. De kinderen nemen bij het binnenkomen een sparrentakje uit de mand en leggen dit rond
Nadere informatieA. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.
Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders
Nadere informatieInknippen van je tongriempje
Wilhelmina Kinderziekenhuis Inknippen van je tongriempje Wat staat er in deze folder Inleiding voor ouders 2 Informatie voor jongeren vanaf 12 jaar 4 Inknippen van het tongriempje 6 Tips 9 Wil je meer
Nadere informatieDe gelijkenis van de barmhartige Samaritaan.
De gelijkenis van de barmhartige Samaritaan. Eerst lezen. Daarna volgen er vragen en opdrachten. Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel dingen
Nadere informatieZiekte en dood vanuit de Islam
Ziekte en dood vanuit de Islam Drs. Mehmet Resit Uygun Moslim Geestelijk Verzorger (imam) Utrecht, 24 April 2012 Ziekte (1) Is geen straf (vergelding) van God / Allah Is een verschijnsel (signaal, feedback)
Nadere informatieUMC St Radboud. Mindfulness voor vrouwen met borstkanker
UMC St Radboud Mindfulness voor vrouwen met borstkanker Patiënteninformatie De diagnose borstkanker is ingrijpend en roept vaak veel emoties en reacties op, niet alleen bij uzelf maar ook bij uw naasten.
Nadere informatieAls niet alles is wat het lijkt
Als niet alles is wat het lijkt praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving Merijn van der Werf, huisarts i.o. Joep van de Geer geestelijk verzorger, onderzoeker spirituele zorg MCL
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG. Datum 30 november 2015 Betreft Kamervragen. Geachte voorzitter,
> Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 2511 VX Den Haag T 070 340 79 11 F 070 340
Nadere informatieJezus maakt mensen gelukkig
Eerste Communieproject 33 Jezus maakt mensen gelukkig Jezus doet wonderen In les 5 hebben we geleerd dat God onze Vader is. Wij zijn allemaal zijn kinderen. Alle mensen zijn broertjes en zusjes van elkaar!
Nadere informatieDe gelijkenis van de twee zonen. Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten
De gelijkenis van de twee zonen Lees : Mattheüs 21:28-32 Eerst lezen Daarna volgen er vragen en opdrachten Gelijkenissen Toen de Heere Jezus op aarde was, heeft Hij gelijkenissen verteld om de mensen veel
Nadere informatieJaarverslag extramurale geestelijke begeleiding regio Zuidoost Brabant 2014
Jaarverslag extramurale geestelijke begeleiding regio Zuidoost Brabant 2014 Inleiding Voor u ligt het jaarverslag over het aanbod van extramurale geestelijke begeleiding aan mensen in de palliatieve fase
Nadere informatiePSYCHOSOCIALE ZORG VOOR PATIËNTEN MET KANKER
PSYCHOSOCIALE ZORG VOOR PATIËNTEN MET KANKER 536 Inleiding Als u van uw behandelend specialist te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties te verwerken. Door
Nadere informatieZingeving op MAAT. Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat?
Zingeving op MAAT Wat zijn de effecten van aandacht voor levensvragen en hoe meet je dat? Hoe maken we het hard? Aandacht voor levensvragen en ouderen in zorg en welzijn Expertisenetwerk Levensvragen en
Nadere informatiePalliatieve en ondersteunende zorg in CWZ
Palliatieve en ondersteunende zorg in CWZ Wat is palliatieve zorg? Palliatieve zorg is er voor mensen bij wie genezing van ziekte niet meer mogelijk is. Kwaliteit van leven staat bij deze zorg centraal.
Nadere informatieWelkom. Mimount Ezzahouani interculturele zorgconsulent Grzegorz Cetera geestelijk verzorger en ethicus
Welkom Mimount Ezzahouani interculturele zorgconsulent Grzegorz Cetera geestelijk verzorger en ethicus Nederland 17 081 507 bewoners Een (allochtoon) migrant volgens CBS - is een persoon van wie ten minste
Nadere informatieGeestelijke Verzorging
Geestelijke Verzorging Geestelijke Verzorging Tijdens een opname in het St. Antonius Ziekenhuis wordt u bijgestaan door een team van artsen, verpleegkundigen en andere zorgverleners. Tot dit team behoort
Nadere informatieTeksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.
Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl
Nadere informatieDE RIJKE MAN, DE ARME MAN
Bijbel voor Kinderen presenteert DE RIJKE MAN, DE ARME MAN Geschreven door: Edward Hughes Illustraties door: M. Maillot en Lazarus Aangepast door: M. Maillot en Sarah S. Vertaald door: Arnold Krul Geproduceerd
Nadere informatieOmgaan met kanker. Moeheid
Omgaan met kanker Moeheid Vermoeidheid is een veelvoorkomende bijwerking van kanker of de behandeling ervan. Ruim 60% van alle mensen zegt last van vermoeidheid te hebben, zelfs dagelijks. De vermoeidheid
Nadere informatieNa de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen
Na de opname Intensive Care/High Care voor Kinderen Beste ouders en/of verzorgers, Inmiddels ligt de opname van uw kind op de Intensive Care achter u en bent u weer thuis, op de verpleegafdeling of in
Nadere informatieHeilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen
2 Heilige Mis ter gelegenheid van de Eerste Heilige Communie in de St.Lambertuskerk te Swalmen Basisschool.. Basisschool.. Thema... 200. 3 Binnenkomst communicantjes Muziek door. Welkomstwoord Door pastoor
Nadere informatieMaatschappelijke betekenis van PZ: de kunst van het verbinden. Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis Hasselt België
Maatschappelijke betekenis van PZ: de kunst van het verbinden Dr. Marc Desmet Eenheid en Supportteam PZ Jessa Ziekenhuis Hasselt België Wij staan voor iets Zelfreflectie, teruggeven aan onszelf 10 betekenissen,
Nadere informatieBoekje over de kerk. voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep
Boekje over de kerk voor kinderen van ca. 4 10 jaar gemaakt door de jongste catechisatiegroep Over dit boekje Wij hebben op catechisatie wat geleerd over de kerk. Daar willen we je wat over vertellen.
Nadere informatieLieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus
Zondag 27 september Markus 9, 30-37 Overdenking Lieve mensen van de Hofkerk, gasten, gemeente van Jezus Christus 1) Ongemakkelijk gevoel Ik kreeg een beetje een ongemakkelijk gevoel toen ik dat gedeelte
Nadere informatieOndersteunende zorg bij kanker
Informatie (inloop)spreekuren Ondersteunende zorg bij kanker Kanker is een ziekte met ingrijpende gevolgen. Patiënten kunnen in het verloop van hun behandeling, maar ook daarna op verschillende terreinen
Nadere informatietientallen miljoenen euro s per jaar. Ook een vrijwilliger heeft zo een economische waarde.
Mt.5:16 De Week van gebed voor de eenheid van alle kerken. Ieder jaar is dit gebed in dezelfde week in januari. Het zal puur toeval zijn, maar ieder jaar valt ook de actie Kerkbalans in deze periode. Met
Nadere informatieLevensvragen tevoorschijn luisteren
Levensvragen tevoorschijn luisteren Westervoort Wout Huizing 10 oktober 2014 Pietje, patje, poe Opdracht : Wat zijn levensvragen? Van wie zijn levensvragen? Hoe signaleer je een levensvraag? Wat doe je
Nadere informatieDienst Geestelijke Verzorging
Dienst Geestelijke Verzorging Een gesprek U komt als patiënt naar het Gemini Ziekenhuis. Ons ziekenhuis biedt u naast medische deskundigheid ook professionele geestelijke verzorging. Wij gaan ervan uit,
Nadere informatieDeel het leven Johannes 4:1-30 & 39-42 7 december 2014 Thema 4: Gebroken relaties
Preek Gemeente van Christus, Het staat er een beetje verdwaald in dit hoofdstuk De opmerking dat ook Jezus doopte en leerlingen maakte. Het is een soort zwerfkei, je leest er ook snel overheen. Want daarna
Nadere informatieNoach bouwt een ark Genesis 6-8
2 Noach bouwt een ark Genesis 6-8 Het is niet fijn meer op de aarde. De mensen maken ruzie, ze vechten en ze zijn God vergeten. Maar er is één man die anders is. Dat is Noach. Op een dag praat God met
Nadere informatieVERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen
VERLIEZEN: De waarde van geven in een wereld van ontvangen Wees niet bang, al vormen jullie maar een klein groepje. Want jullie Vader is zo goed geweest Zijn koninkrijk voor je open te stellen. Verkoop
Nadere informatieTijdens de presentatie van het boek Clara van assisi, GesChrifTen en oudste bronnen op 30
IN NAVOLGING VAN CLARA Tijdens de presentatie van het boek Clara van assisi, GesChrifTen en oudste bronnen op 30 januari jl. hield Marieke drent, studente TheoloGie (fhtl, utrecht) een boeiende voordracht
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatiePost-hbo opleiding seksuologie
Post-hbo opleiding seksuologie mensenkennis Plezierige overdracht, de docent spreekt uit ervaring en brengt veiligheid en openheid in de groep door haar respectvolle wijze van benaderen. Top! Post-hbo
Nadere informatieOpeningsgebeden INHOUD
Openingsgebeden De schuldbelijdenis herzien Openingsgebeden algemeen Openingsgebeden voor kinderen Openingsgebeden voor jongeren INHOUD De schuldbelijdenis herzien De schuldbelijdenis heeft in de openingsritus
Nadere informatieEVANGELIE. 25 ste zondag door het jaar. Bidden met het Evangelie. Bidden met dit Evangelie: zie achterzijde
Bidden met dit Evangelie: zie achterzijde EVNGELIE 25 ste zondag door het jaar I MTTHEÜ 20:1-16 n die tijd vertelde Jezus aan zijn leerlingen de volgende gelijkenis: Want met het koninkrijk der hemelen
Nadere informatieHeilig Jaar van Barmhartigheid
Heilig Jaar van Barmhartigheid van 8 december 2015 tot 20 november 2016 Paus Franciscus heeft alle mensen van de hele wereld uitgenodigd voor een heilig Jaar van Barmhartigheid. Dit hele jaar is er extra
Nadere informatieLes 3. Familie, vrienden en buurtgenoten
www.edusom.nl Opstartlessen Les 3. Familie, vrienden en buurtgenoten Wat leert u in deze les? Een gesprek voeren over familie, vrienden en buurtgenoten. Antwoord geven op vragen. Veel succes! Deze les
Nadere informatieGebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal. Heeft u bezwaar?
Gebruik van uw medische gegevens en lichaamsmateriaal Heeft u bezwaar? Inleiding U bezoekt het Radboudumc voor onderzoek en/of behandeling. Om u zo goed mogelijk te kunnen onderzoeken en/of behandelen
Nadere informatiePatiëntgerichte zorg voor mensen met gevorderde kanker of een ernstige chronische aandoening
Patiëntgerichte zorg voor mensen met gevorderde kanker of een ernstige chronische aandoening Wat zijn uw ervaringen? Informatie voor mantelzorgers Wat houdt het onderzoek in? Er kan nog veel verbeteren
Nadere informatiePsychosociale begeleiding bij vruchtbaarheidsproblemen
Psychosociale begeleiding bij vruchtbaarheidsproblemen U en uw partner zijn verwezen naar de afdeling Voortplantingsgeneeskunde. Vruchtbaarheidsproblemen kunnen emotioneel veel van u vragen. Het psychosociaal
Nadere informatiePalliatieve Terminale zorg training voor beroepsbeoefenaren binnen de psychiatrie
Deelnemer 1 Colofoon Deze training is vanuit een subsidie van het innovatiefonds voor zorgverzekeraars door de projectgroep palliatieve terminale zorg ontwikkeld binnen Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven
Nadere informatieJohannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis
Johannes 14:1-3 en 28 - Hemelvaart: op weg naar thuis Voor preeklezers: ik hoor graag als mijn preek ergens gelezen wordt. Neem dan even contact met mij op: hmveurink@gmail.com. Dan stuur ik ook de bijbehorende
Nadere informatieDie nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.
Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard
Nadere informatieWat als ik niet meer beter word...
Wat als ik niet meer beter word... 1 Deze folder is bedoeld voor mensen die ongeneeslijk ziek zijn en voor hen die betrokken zijn bij een ziek familielid of een andere zieke naaste waarvan het levenseinde
Nadere informatieJouw avontuur met de Bijbel
Nieske Selles-ten Brinke Jouw avontuur met de Bijbel Dagboek voor kinderen Uitgeverij Jes! Zoetermeer Uitgeverij Jes! is een samenwerking tussen Uitgeverij Boekencentrum en de HGJB. Kijk voor meer informatie
Nadere informatieVeel mooie herinneringen verzachten onze smart. Voorgoed uit ons midden, voor altijd in ons hart. Iedere moeder is uniek: Zij was dat heel speciaal
Veel mooie herinneringen verzachten onze smart. Voorgoed uit ons midden, voor altijd in ons hart. Iedere moeder is uniek: Zij was dat heel speciaal De mensen van voorbij Zij worden niet vergeten De mensen
Nadere informatieEen greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen
Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk
Nadere informatiePresentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis
Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden
Nadere informatieWELKOM. op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven. 14 september 2013
1 WELKOM op de NVN Themadag (Pre) dialyse en je sociale leven 14 september 2013 2 Mededelingen Gelieve uw mobiele telefoon uit te schakelen 3 Ochtendprogramma 10.30 10.45 Welkom 10.45 10.50 Ludiek filmpje
Nadere informatieTekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd. Beste mensen,
Tekst: Job 16: 20 Thema: Doge jo wol? Bijzonderheden: Tweede zondag in de 40-dagentijd Liturgie: Welkom Gezang 172: 1,3,4 Begroeting Psalm 139: 1,2 Gebed Projektlied: Nieuw leven Kindernevendienst Schriftlezing:
Nadere informatie(Neem echt iemand in gedachten om aan te schrijven, bijv. partner/kind /vriend)
SCHRIJF EEN BRIEF AAN UW NAASTE(N) - BRIEF, INVULDOCUMENT - Lieve/beste, (Neem echt iemand in gedachten om aan te schrijven, bijv. partner/kind /vriend) De laatste tijd denk ik meer na over mijn laatste
Nadere informatieVoor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou.
Voor jou! 9 Voor jou! Dit boek is voor jou. Het gaat over God. En over God en jou samen. Over Gods liefde voor jou. Het boek gaat over geloven. Het gaat over jouw geloof! Lees en bekijk alles goed. Je
Nadere informatiePasen met de Samenleesbijbel. Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar Johannes 20:1-18 uit de Samenleesbijbel
Pasen met de Samenleesbijbel Materiaal voor kinderen van 8-12 jaar Johannes 20:1-18 uit de Samenleesbijbel Samenleesbijbel De Samenleesbijbel is de Bijbel in Gewone Taal, aangevuld met ruim 500 pagina
Nadere informatieGebedsboek. voor dagelijks gebruik. Dinsdag
Gebedsboek voor dagelijks gebruik Gemaakt door club 12-14 Marije Hoekstra Indra de Vries Delia Postma Ekyoci Amisi Shabani Jentje Hansma Johan Gjaltema Mendé Bosma Femke Veenhuizen Elzerd Elzinga Gert
Nadere informatieStil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker.
Stil verdriet: een kwalitatief onderzoek naar de beleving van ouderen met een volwassen kind met kanker. 19 december 2013 Liesbeth Van Humbeeck Universitair Ziekenhuis Gent Dienst Geriatrie B1 gelijkvloers
Nadere informatiezorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm
zorgen voor elkaar over mantelzorgers met een migranten achtergrond stamm Mantelzorg is... Mooi De hulpvrager is je dankbaar, mantelzorg geeft veel voldoening Divers De taken lopen uiteen: huishoudelijke
Nadere informatieJEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN. Onzevader in eerste communievoorbereiding
JEZUS LEERT OOK MIJ BIDDEN Onzevader in de voorbereiding op de eerste communie Onzevader in eerste communievoorbereiding Doelgroep: Kinderen die zich voorbereiden op de eerste communie Doelstelling: Met
Nadere informatieGODS GEZIN. Studielessen voor 4-7 jarigen
GODS GEZIN Studielessen voor 4-7 jarigen 2003 Geschreven door Beryl Voorhoeve en Judith Maarsen Oorspronkelijk bedoeld voor studie in kleine groepen in de Levend Evangelie Gemeente Gebruikte Bijbelvertaling
Nadere informatieWanneer geestelijke zorg aanbieden in kliniek en polikliniek?
Wanneer geestelijke zorg aanbieden in kliniek en polikliniek? Wanneer geestelijke zorg aanbieden in de kliniek en de polikliniek? Bij opname in de kliniek In het anamnesegesprek aan de hand van de vragen
Nadere informatieOefeningen voor inkeer en verstilling
Oefeningen voor inkeer en verstilling Oefeningen voor inkeer en verstilling In de christelijke traditie zijn veel voorbeelden te vinden van oefeningen die een hulp kunnen zijn voor het gebedsleven. Hieronder
Nadere informatieWensen voor mijn leven in de laatste fase
Wensen voor mijn leven in de laatste fase 1 Inleiding Dit is een notitieboekje waarin u kunt aangeven wat u belangrijk vindt in het leven. Wat zijn uw wensen ten aanzien van uw leven in de laatste fase.
Nadere informatieHoe gaat het in z n werk daar? Wat is er anders dan een gewone poli?
INTERVIEW d.d. 28 december 2009 Coeliakiepoli Op het interview-wenslijstje van Nynke en Zara staat Dr. Luisa Mearin. Zij is kinderarts MDL in het LUMC te Leiden en heeft als eerste met haar collega s in
Nadere informatieHersteldenken en zinzorg
ksgv-studiebijeenkomst Hersteldenken en zinzorg dinsdag 3 juni 2014, 12.30 17.00 uur Vormingscentrum Guislain Jozef Guislainstraat 43 9000 Gent België In de gezondheidszorg legt het hersteldenken de klemtoon
Nadere informatieTijdig spreken over het levenseinde
Tijdig spreken over het levenseinde foto (c) Ben Biondina voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl Cliëntenbrochure van Goedleven foto (c) Jan Kooren voor DNA-beeldbank op www.laatzeelandzien.nl 1.
Nadere informatie