Actuarieel Genootschap & Actuarieel Instituut. Onderwijs- en Examenregeling

Transcriptie

1 Actuarieel Genootschap & Actuarieel Instituut Onderwijs- en Examenregeling OPLEIDING: HBO Actuarieel Analist Type document Onderwijs- en Examenregeling Auteur Christine Hoogendoorn Status Vastgesteld Datum 6 november 2009

2 INHOUDSOPGAVE Inhoudsopgave... 2 Voorwoord... 3 Hoofdstuk 1 Het opleidingsprogramma Vooropleiding en toelatingseisen Doelen en eindtermen Roostering, studielast en inhoud Afstudeerrichtingen Onderwijs en de praktijk Toetsing...27 Hoofdstuk 2 Studie-advies en studiebegeleiding Hoofdstuk 3 Examinering Examencommissie en Raad voor de Toetsing; taken en bevoegdheden Examencommissie Toelating, toelatingseisen en frequentie Aanmelding, betaling en annulering Afname en beoordeling schriftelijke examens Afname en beoordeling mondelinge examens Cum laude regeling Vrijstellingen Diplomering...44 Hoofdstuk 4 Klachten- en beroepsprocedure OER Actuarieel Analist / 6 november

3 Voorwoord Verdergaande internationalisering krijgt steeds meer invloed op het werkveld van actuarieel geschoolde mensen. De regelgeving is de laatste jaren veranderd van nationaal naar internationaal. Europese en mondiale regelgeving hebben hun invloed op het beroep en daarmee op de opleidingen. Voorbeelden hiervan zijn de Europese regels voor Solvency en de mondiale nieuwe verslaggevingregels International Accounting Standards (IAS) en International Financial Reporting Standards (IFRS). De vraag naar actuarieel geschoolde mensen zal in dit verband alleen maar toenemen, zowel nationaal als internationaal. De vraag naar actuarieel specialisten overtreft het aanbod al jaren, onderzoek toont aan dat de vraag alleen nog maar groter zal worden. Werkgevers hebben belang bij goed opgeleide mensen die ook kunnen werken in een internationale omgeving. Werkgevers en studenten mogen verlangen dat opleidingen aan kwaliteitseisen voldoen en dat de behaalde diploma s ook elders van waarde zijn. In dit onderwijs- en examenreglement wordt beschreven hoe het opleidingsprogramma van de opleiding tot Actuarieel Analist is opgebouwd, wat de toelatingseisen, de inhoud en de studiebelasting zijn en wat de belangrijkste kenmerken zijn van de didactiek in de opleiding (hoofdstuk 1). Daarnaast vindt u informatie over de wijze waarop het AG&AI studieadvies en studiebegeleiding aanbieden (hoofdstuk 2). Tot slot zijn de bepalingen van het examenreglement opgenomen (hoofdstuk 3). Dit OER is voor studenten en andere geïnteresseerden beschikbaar via de website en zal bovendien voor het studiejaar als bijlage bij de studiegids naar de studenten worden verzonden. Het OER wordt jaarlijks geactualiseerd, waarna het door het bestuur wordt vastgesteld. OER Actuarieel Analist / 6 november

4 Hoofdstuk 1 Het opleidingsprogramma De opleiding tot Actuarieel Analist bestaat uit een propedeutische fase, die afgesloten wordt met een diploma Actuarieel Rekenaar, en een postpropedeutische fase, waarin de student zich dient te specialiseren in minimaal één van de vier richtingen: Leven, Schade, Pensioenen & sociale verzekeringen of AFIR. Dit hoofdstuk geeft informatie over het opleidingsprogramma van de opleiding tot Actuarieel Analist. Concreet vindt u informatie over: Vooropleiding en toelatingseisen (paragraaf 1.1) Doelen en eindtermen (paragraaf 1.2) Roostering, studielast en inhoud (paragraaf 1.3) Afstudeerrichtingen (paragraaf 1.4) Onderwijs en de praktijk (paragraaf 1.5) Toetsing (paragraaf 1.6) 1.1 Vooropleiding en toelatingseisen Als voorwaarde voor toelating moet de aspirant student minimaal een havo, vwo of mbo (niveau 4) diploma hebben. Wijziging toelatingseisen voor havo en vwo Als de instromer een havo- of vwo-diploma hebt, gelden vooropleidingseisen op basis van het profiel. Voor de nieuwe profielen havo en vwo die in september 2007 van start zijn gegaan, zien de toelatingseisen er anders uit. Scholieren met zo'n nieuw profiel, die vanaf 2009 (eindexamen havo) en 2010 (eindexamen vwo) aan het hbo gaan studeren, hebben hiermee te maken. In het schema hieronder staan voor beide situaties de aanvullende eisen. Havo Havo-diploma behaald vóór 2009 Havo-diploma behaald vanaf 2009 N&T Direct toelaatbaar Direct toelaatbaar N&G Direct toelaatbaar Direct toelaatbaar E&M Wiskunde-B 1 Wiskunde-B C&M Wiskunde-B 1 Wiskunde-B OER Actuarieel Analist / 6 november

5 Vwo Vwo-diploma behaald vóór 2010 Vwo-diploma behaald vanaf 2010 N&T Direct toelaatbaar Direct toelaatbaar N&G Direct toelaatbaar Direct toelaatbaar E&M Wiskunde-B 1 Direct toelaatbaar C&M Wiskunde-B 1 Wiskunde-A of Wiskunde-B Mbo Niveau 4, middenkader- of specialistenopleiding Instroomadvies Het best aansluitende havo profiel (2009) is N&T, met in het vrije deel Economie en/of als profielkeuzevak Wiskunde D of Informatica. Het best aansluitende vwo profiel is (2009) is N&T of N&G, met in het vrije deel Economie en/of als profielkeuzevak Wiskunde D of Informatica. Voor mbo ers wordt het vak wiskunde sterk aanbevolen. Studenten met een mbodiploma zonder wiskunde kunnen zich in principe gewoon voor deze studie inschrijven. De slagingskans wordt echter aanmerkelijk verhoogd als de student tijdens het laatste jaar van de mbo opleiding deelneemt aan de zgn. doorstroommodule Wiskunde. Deze studenten wordt met klem aangeraden deze module te volgen. Heeft de aspirant-student deze niet gevolgd, dan wordt in een intakegesprek met de studieadviseur bekeken hoe het met de wiskundekennis is gesteld. Toelatingsonderzoek 18+ Als de student niet voldoet aan de vooropleidingseisen, maar hij of zij aan het begin van het studiejaar wel 18 jaar of ouder is, dan kan hij/zij deelnemen aan een toelatingsonderzoek. Een positief resultaat op dit onderzoek levert toegang tot de opleiding op. Het toelatingsonderzoek toetst of de aspirant student over voldoende kennis, inzicht en taalvaardigheid beschikt. 1.2 Doelen en eindtermen Na voltooiing van de opleiding Actuarieel Analist beheerst de student de meest gebruikte actuariële technieken, kan hij/zij de functie van actuariaat inhoud geven, heeft hij kennis van de rol van het verzekeringsbedrijf, recht, economie, heeft hij uitgebreide praktijkkennis, en beschikt hij over adequate vaardigheden op het gebied van mondelinge communicatie en leidinggeven. OER Actuarieel Analist / 6 november

6 De eindtermen zijn: 1. De Actuarieel Analist is vertrouwd met de algemene beginselen en de gangbare theorieën van de tot de bedrijfseconomie behorende vakgebieden, waaronder administratieve organisatie, waarde- en winstbepalingstheorie en financierings- en beleggingsleer. 2. De Actuarieel Analist bezit algemene kennis van macro-economische systemen waarbinnen financiële instellingen functioneren. 3. De Actuarieel Analist bezit grondige kennis van de verslagstaten van de levens- en schadeverzekeringsmaatschappijen en de pensioen- en spaarfondsen, en is vertrouwd met de rol van de actuaris bij de invulling van die staten en met de rol van het toezicht. 4. De Actuarieel Analist heeft kennis van en inzicht in de algemene beginselen van privaatrecht, verzekeringsrecht, pensioenrecht, sociaal verzekeringsrecht en belastingrecht. 5. De Actuarieel Analist heeft kennis van de relevante aspecten van wiskunde, kansrekening en statistiek. 6. De Actuarieel Analist bezit de vaardigheid om met behulp van (zelfgemaakte) computerprogrammatuur numerieke problemen op te lossen. 7. De Actuarieel Analist heeft inzicht in de managementstructuur en de werk- en automatiseringsprocessen van een verzekeringsbedrijf. 8. De Actuarieel Analist heeft kennis van de stochastische aanpak van schadeverzekeringen. 9. De Actuarieel Analist is in staat om de bij de levensverzekeringmaatschappijen gebruikte modellen en modelveronderstellingen te analyseren. 10. De Actuarieel Analist bezit adequate mondelinge uitdrukkingsvaardigheid en adequate vaardigheid op het gebied van leidinggeven (gespreks- en presentatietechnieken, conflicthantering, coaching, projectmanagement, onderhandelen). 11. De Actuarieel Analist heeft theoretische en praktische kennis van een van de specialismen: Leven, Schade, Pensioenen & sociale verzekeringen of AFIR. OER Actuarieel Analist / 6 november

7 1.3 Roostering, studielast en inhoud De opleiding Actuarieel Analist bestaat uit een propedeutische fase van 60 EC, en een postpropedeutisch gedeelte van 180 EC. In de postpropedeutische fase kiest de student één van de specialisaties Leven, Schade, Pensioenen & sociale verzekeringen of AFIR. Roostering: deeltijd De duur van de deeltijdopleiding tot Actuarieel Analist is gesteld op 17 maanden voor de propedeutische fase, en 3,5 jaar voor de postpropedeutische fase. Deze programmering vloeit voort uit de situatie dat de student in de praktijk een fulltime werkkring heeft. Ervaring, opgedaan in de loop van de jaren en in vergelijking met andere deeltijdstudies, heeft geleerd dat een gemiddelde student voor contacturen, zelfstudie, het maken van werkstukken en dergelijke dan nog ongeveer 20 tot 25 uur per week verantwoord kan studeren. Het AG&AI wil studenten een reële kans geven de studie optimaal met succes te kunnen afronden en heeft daarom in de roostering van deze deeltijdopleiding rekening gehouden met dit gegeven. De modules worden gegeven in blokken van 8 of 16 weken, met een wekelijkse contacttijd van in de meeste gevallen 4 uur. De opleiding Actuarieel Analist kan gestart worden in januari. Het eerste jaar, de propedeutische fase, wordt afgesloten met het diploma Actuarieel Rekenaar. Studenten kunnen met dit certificaat een plek op de arbeidsmarkt verwerven, of kunnen doorgaan met de studie tot Actuarieel Analist, die steeds in januari start. OER Actuarieel Analist / 6 november

8 De studiebelasting De studiebelasting van de opleiding Actuarieel analist bedraagt 240 EC. De verdeling van deze EC s is als volgt: Propedeutische fase: Actuarieel Rekenaar Module EC s periode RE 1 Financiële rekenkunde 5 Sep-nov/janapr* RE 2: Inleiding en praktijk verzekeringen 5 Sep-nov/janapr* RE 3: Inleiding verzekeringstechniek 9 Nov-jan/apr-jun* RE 4: Nieuwe verzekeringsproducten 9 Jan-apr/sepnov* RE5: Communicatief schrijven 5 Apr-jun/nov-jan* RE 6: Verzekeringsbeheer 5 Apr-jun/nov-jan* RE 7: Arbeidsongeschiktheid en ziektekosten 8 Sep-nov/janapr* RE 8: Pensioenen &sociale verzekeringen 1 5 Sep-nov/janapr* RE 9: Informatica 9 Nov-jan/apr-jun* TOTAAL aantal EC s 60 *afhankelijk van startmoment: september of januari Postpropedeutische fase jaar 1: Actuarieel Analist Module EC s periode AN 1: Algemene economie 10 jan - jun AN 2: Automatisering en 5 jan - apr verzekeringsmanagement AN 3: Privaatrecht 5 apr - jun AN 4: Elementaire bedrijfsadministratie a 5 sep - nov AN 5: Analyse 1 10 sep - jan AN 8: Elementaire bedrijfsadministratie 5 nov - jan b Praktijk 10 TOTAAL aantal EC s 50 OER Actuarieel Analist / 6 november

9 Postpropedeutische fase: jaar 2, Actuarieel Analist Module EC s periode AN 7: Mondelinge vaardigheden 5 jan - apr AN 6: Bedrijfseconomie 6 jan - apr AN 9: Beleggingsleer 5 apr - jun AN 12: Leidinggeven 5 apr - jun AN 23: Toekomstvoorziening en recht* 7 sep - nov AN 11: Kansrekening & statistiek 1 7 sep - jan AN 13: Externe verslaggeving voor 5 nov-jan verzekeraars en pensioenfondsen Praktijk 10 TOTAAL aantal EC s 50 * AN 23 Toekomstvoorziening en recht is een samenvoeging van de modules AN 10 Pensioenrecht en AN 16 Verzekeringsrecht Postpropedeutische fase: jaar 3, Actuarieel Analist Module EC s periode AN 17: Schadeverzekering 1 5 jan - apr AN 15: Bedrijfsanalyse en embedded 10 jan - jun value AN 14: Belastingrecht 5 apr - jun AN 18: Simulatietechnieken 10 Nov-jan Praktijk 10 TOTAAL aantal EC s 40 OER Actuarieel Analist / 6 november

10 Postpropedeutische fase, jaar 4: Specialisatie Actuarieel Analist** Module EC s periode Specialisatievak 1 10 Sep-jan Specialisatievak 2 10 jan - apr Specialisatievak 3 (scriptie) 20 apr - jun TOTAAL aantal EC s 40 **Specialisatie Leven: Vak 1: AN 19 Lineaire algebra Vak 2: AN 20 Modellering leven 1 Vak 3: AN 21 Praktijkkennis leven (scriptie) **Specialisatie Schade Vak 1: AN 19 Lineaire algebra Vak 2: AN 22 Kansrekening & statistiek 2 Vak 3: AN 24 Praktijkkennis schade (scriptie) **Specialisatie Pensioenen & Sociale Verzekeringen Vak 1: AN 25 Pensioenen & sociale verzekeringen 2 Vak 2: AN 26 Demografie en demometrie Vak 3: AN 27 Praktijkkennis pensioenen & soc.verz. (scriptie) **Specialisatie AFIR Vak 1: AN 28 AFIR 1 Vak 2: AN 22 Kansrekening & statistiek 2 Vak 3: AN 30 Praktijkkennis AFIR (scriptie) Inhoud modules De inhoud van de modules wordt hierna op hoofdlijnen weergegeven. Voor gedetailleerdere informatie over de opzet en inhoud van de modules kunt u op onze website terecht: (onder voorbehoud van wijzigingen, die in de loop van het studiejaar kunnen optreden). OER Actuarieel Analist / 6 november

11 Propedeutische fase: RE 1 Financiële rekenkunde - inleiding financiële rekenkunde - basisbegrippen intrestrekening - bijzondere geldstromen - intrest en geldstromen in termijnen - rentetermijnstructuur - leningen - rentabiliteitswaarde en koersen van leningen RE 2 Inleiding en praktijk verzekeringen (vrijstelling op grond SEFD-diploma IVB, Assurantie B, Verzekeringspraktijk of A- Algemeen) - de verzekeringsmarkt - bedrijfsorganisatie en verzekeringstechniek - totstandkoming van een verzekering - de verzekeringsovereenkomst - schades en uitkeringen - brandverzekering - aansprakelijkheid - motorrijtuigverzekering - verzekering van geneeskundige kosten - verzekering van inkomstenderving - overige varia - levensverzekering - belastingen - hypotheken - inkomensscenario s en financiële planning RE 3 Inleiding verzekeringstechniek - inleiding levensverzekeringen - overlevingstafels en kansrekening op één leven - het verzekeringsproces voor de belangrijkste verzekeringsvormen - het verzekeringsproces voor overige verzekeringsvormen - inleiding tot fair value OER Actuarieel Analist / 6 november

12 RE 4 Nieuwe verzekeringsproducten - introductie nieuwe verzekeringsproducten - restitutieverzekeringen op één leven - kansrekening en verzekering op twee levens - berekenen van brutotarieven voor levensverzekeringen - unit-linked en universal-lifeverzekeringen - collectieve verzekeringsproducten - winstdeling - herverzekering - bijzondere onderwerpen RE 5 Communicatief schrijven - communicatieproces - voorbereiding optimale schriftelijke communicatie - tekstsoorten - tekstproductie: van schrijverstekst naar lezerstekst - afwerking (spelling, stijl, formulering en vormgeving) RE 6 Verzekeringsbeheer - inleiding op verzekeringsbeheer - brutovoorzieningen op één leven - netto- en brutovoorzieningen op twee levens - mutaties RE 7 Arbeidsongeschiktheid en ziektekosten - tarifering en voorzieningen: een algemene inleiding - arbeidsongeschiktheidsverzekeringen: algemene productkennis - arbeidsongeschiktheidsverzekeringen: actuarieel - zorgverzekeringen: algemene productkennis - zorgverzekeringen: actuarieel - WIA - basisverzekering OER Actuarieel Analist / 6 november

13 RE 8 Pensioenen & sociale verzekeringen 1 - geschiedenis van het huidige pensioenstelsel - sociale verzekeringen - soorten pensioenregelingen - financieringsstelsels - wetgeving - overige onderwerpen RE 9 Informatica (voorkennis: RE 1, RE 3, RE 4, RE 6, RE 7 en RE 8 + basisvaardigheden Excel; laatste les is verplicht: praktijkexamen; bij voorkeur computer thuis/werk om te oefenen) - componenten van computersystemen - invoerapparatuur, kanalen en uitvoerapparatuur - gegevens, gegevensopslag en externe bestanden - systeemprogrammatuur en utilities - ontwikkeltools en programmeertalen - ontwikkelen van informatiesysteem - systeemontwikkeling - communicatieprocessen - www - verwerking resultaten in spreadsheet-programma (Excel) - berekenen van leeftijden, duren en de wijze van interpoleren - beoordeling en validering van uitkomsten Postpropedeutische fase, jaar 1: AN 1 Algemene economie - de plaats van algemene economie - micro economie - consumenten- en producentengedrag - marktvormen - relatie tussen micro- en macro-economie - macro-economische variabelen - economische modellen - rol overheid en centrale bank - economische scholen - internationale economische betrekkingen - betalingsbalans en wisselkoersen - economisch en monetair beleid OER Actuarieel Analist / 6 november

14 AN 2 Automatisering en verzekeringsmanagement (inschrijven is verplicht, aanwezigheid bij de lessen wordt dringend geadviseerd, zelfstudie wordt afgeraden, zie toelichting modulebeschrijving: - organisatorische ingang - automatiseringsingang - spiegelfunctie ondersteuning - rol van de Actuarieel Analist AN 3 Privaatrecht - algemene inleiding, juridische begrippen, wetgeving, rechterlijke macht - verbintenissen en overeenkomsten - personenrecht - huwelijksvermogensrecht - vruchtgebruik en erfrecht - goederenrecht, pand, hypotheek - aansprakelijkheidsrecht en faillissementsrecht - samenwerkingsvormen en rechtspersonen AN 4 Elementaire bedrijfsadministratie a - inleiding balans en resultatenrekening - grootboek en kolommenbalans - dagboeken en subadministraties - journaliseren - permanence in kosten en baten - kosten met betrekking tot duurzame productiemiddelen en voorzieningen - boekhouding met betrekking tot verschillende ondernemingsvormen OER Actuarieel Analist / 6 november

15 AN 5 Analyse 1 - algeheel wiskundig kader - getallen en getalverzamelingen - volledige inductie - wortels - absolute waarde - goniometrische functies - sin, cos, tan, scs, sec, cot - inverse functies (arcsin, arccos, arctan) - grafieken: domein, bereik, nulpunten, maxima, minima - afgeleiden - gebruik van goniometrische identiteiten - rijen (summier reeksen) - monotie - meetkundige en rekenkundige reeks - limieten - convergentie - standaardlimieten - continue functies - continuïteit - voorbeelden van (dis)continue functies - domein en bereik, inverse functies - differentiëren - rekenregels voor afgeleiden - bijzondere afgeleiden - regel van l Hôpital - enkelvoudig primitiveren en integreren - partiële integratie - substitutie - breuksplitsen - bijzondere primitieven - bepaalde integralen (inclusief hoofdstelling integraalrekening) - oneigenlijke integralen - toepassing: Continue rentebetalingen In de periode van april tot en met juni wordt er een opstapcursus AN 5 georganiseerd om het beginniveau te optimaliseren. OER Actuarieel Analist / 6 november

16 AN 8 Elementaire bedrijfsadministratie b - administratie van liquide middelen, effecten, vorderingen en schulden - administratieve verbanden tussen liquiditeiten en resultaten - standenadministratie - interne verslaggeving - verslaggeving voor de fiscus - aspecten van de geconsolideerde jaarrekening en bestuurlijke informatieverzorging Postpropedeutische fase, jaar 2: AN 7 Mondelinge vaardigheden (verplichte aanwezigheid tijdens lesmomenten) - effectief gebruik gesprektechnieken - non verbaal gedrag - slechtnieuws-gesprek - effectief beïnvloeden - adviseren - overtuigen - onderhandelen - vormen van presentatie - de techniek van het presenteren - het gebruik van visuele hulpmiddelen bij presenteren AN 6 Bedrijfseconomie - plaats en doel van bedrijfseconomie - ondernemingsvormen - financiering en de vermogensstructuur van een onderneming - liquiditeit - rentabiliteit - solvabiliteit - hefboomwerking - kostenberekening - kostensoorten - kostenverbijzondering en capaciteitsbepaling - kostencalculaties - break-even analyse - marketing OER Actuarieel Analist / 6 november

17 AN 9 Beleggingsleer - inleiding in financiële markten - yieldcurves - beleggings instrumenten en portefeuille management - praktijk case ALM - praktijk case waarderen op marktwaarde AN 12 Leidinggeven (* verplichte aanwezigheid tijdens lesmomenten) - situatie-afhankelijk leidinggeven - verschillende coachingstechnieken voor het sturen van medewerkers - onderhandelen - projectmanagement/timemanagement - teamrollen AN 23 Toekomstvoorziening en recht (voorheen AN 10 en AN 16) - de basisvoorzieningen - de Pensioen- en spaarfondsenwet - pensioen en echtscheiding en voortzetting pensioenopbouw bij werkloosheid - wet verplichte deelneming in een bedrijfstakpensioenfonds 2000 (Wet Bpf) en Wet verplichte deelneming in een beroepspensioenregeling (Bpr) - fiscale aspecten van aanvullende pensioenen - pensioen van de directeur-grootaandeelhouder en pensioen in de winstsfeer - internationale aspecten - de verzekeringsovereenkomst - kapitaalverzekeringen - lijfrenten - werknemersspaarregelingen - toezicht op pensioenfondsen en verzekeraars AN 11 Kansrekening & statistiek 1 Beschrijvende statistiek - variabelen (kwalitatief, kwantitatief) - waarnemen, tellen, meten - frequentieverdeling, histogram - maten voor ligging - gemiddelde, modus en mediaan - kwartielen, percentielen OER Actuarieel Analist / 6 november

18 - maten voor spreiding - variantie, standaardafwijking - kwartielafstand, spreidingsbreedte - variatiecoëfficiënt - bivariate / multivariate data - kruistabel - regressievergelijking (enkelvoudig) - correlatiecoëfficiënt - oefeningen met een statistisch programma/pakket Kansrekening - experimenten - uitkomsten, gebeurtenissen, kansen - voorwaardelijke kansen - wet van de grote aantallen - kansveranderlijken - dichtheid en verdelingsfunctie - verwachting, variantie en scheefheid - (on)afhankelijkheid, marginale en voorwaardelijke verdelingen (conditionele verdelingen) - enkele verdelingen - binomiale, Poisson, normale, exponentiële, student t - schatters (inleidend) - betrouwbaarheidsintervallen (inleidend) - toetsen van hypothesen (inleidend) - kansberekeningen met een programma OER Actuarieel Analist / 6 november

19 AN 13 Externe verslaggeving voor verzekeraars en pensioenfondsen - inleiding en wettelijk kader - jaarrekening en verslagstaten - technische voorziening voor levensverzekering - fiscaal resultaat - beleggingen - winstdeling / rentestandkorting - pensioenfondsen - consolidatie Postpropedeutische fase, jaar 3: AN 17 Schadeverzekering 1 - IBNR-technieken - beschrijving Bonus Malus-systeem van autoverzekeringen - kwalitatieve beschrijving van herverzekering (Quota Share, Surplus, Excess of Loss, Stop Loss) en de wiskundig-statistische modellering hiervan AN 15 Bedrijfsanalyse en embedded value (inschrijven is verplicht, aanwezigheid bij de lessen wordt dringend geadviseerd, zelfstudie wordt afgeraden, zie toelichting modulebeschrijving: verplichte aanwezigheid tijdens de 3 lessen van de praktijkopdracht) - de balans - de resultatenrekening - een verzekeringsportefeuille in de praktijk - bijzondere verzekeringsproducten - waardebepaling - analyse van de mutatie van de waarde - toezicht op levensverzekeringsmaatschappijen. AN 14 Belastingrecht - de startende ondernemer - huwelijk en winstberekening - van VOF naar BV - BV expandeert - Star Pizza gaat internationaal - the end - aspecten van Europees belastingrecht - Successiewet 1956 OER Actuarieel Analist / 6 november

20 AN 18 Simulatietechnieken - systeemtheorie, modellen en simulatie - modelverificatie en -validatie - modelleren van invoervariabelen - random number generatoren - samenstellen van simulatie dataverzamelingen - analyse en interpretatie van simulatie uitkomsten Postpropedeutische fase, jaar 4, Specialisatie: Specialisatie Leven: AN 19 Lineaire algebra - vectoren - inproducten, uitproducten - norm - lijnen en vlakken - vectorruimten - matrices, matrixvermenigvuldiging - lineaire vergelijkingen - determinanten, eigenwaarden en eigenvektoren - inverse van een matrix - lineaire transformaties - coördinaat transformaties - toepassingen, o.a. Markov ketens en Steady state-kansen - werken met een wiskundig programma OER Actuarieel Analist / 6 november

21 AN 20 Modellering leven 1 (inschrijven is verplicht, aanwezigheid bij de lessen wordt dringend geadviseerd, zelfstudie wordt afgeraden) - stochastiek bij overlevingstafels - stochastiek in het verzekeringsproces - stochastiek voor portefeuilles en risicobeheersing - multiple decrementmodellen - Markov-modellen - praktijk AN 21 Praktijkkennis leven (verplichte aanwezigheid tijdens lesmomenten, presentatie, scriptie) Actuele onderwerpen zoals: - value vs. risk - fair value - dynamische solvabiliteit - M&A - gebruik van stuctured finance om de effecten van het FTK af te dekken - European Embedded value/market consistent embedded value - marktwaarde van voorzieningen - pricing op marktwaarde - wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) - gevolgen lage rentestand Specialisatie Schade: AN 19 Lineaire algebra Zie voor beschrijving Specialisatie Leven. AN 22 Kansrekening & statistiek 2 Kansrekening - opfrissing kennis module Kansrekening & Statistiek 1 - speciale verdelingen - discreet binomiaal, hypergeo, geo, neg.bin., poisson, uniform - continu uniform, exponentieel, weibull, pareto, normaal, x2, t, g, b, F, Inverse Gaussiaan - locatie- en schaalparameters OER Actuarieel Analist / 6 november

22 - Compound verdelingen - gemeenschappelijke kansverdelingen (Joint Distributions) - marginale dichtheden - voorwaardelijke verdelingen (Conditional Distributions) - onafhankelijkheid - (voorwaardelijke) verwachting, covariantie, correlatie - momenten (algemeen) en momentengenererende functie (+ wat nodig is van reeksen) - functies van kansvariabelen - CDF methode - substitutie - sommen van kansvariabelen - order statistics - limietverdelingen en Centrale-Limietstelling Statistiek - opfrissing kennis module Kansrekening & Statistiek 1 - verdelingen van steekproefgrootheden (Sampling theory) - (zuivere) puntschatters - eenvoudige betrouwbaarheidsintervallen - m van exponentiële verdeling - m van normale verdeling als s bekend - eenvoudige toetsen, onbetrouwbaarheid en onderscheidingsvermogen - toets omtrent m (normaal, s bekend/onbekend) - toetsen voor variantie - 2 steekproeven AN 24 Praktijkkennis schade (verplichte aanwezigheid tijdens lesmomenten, presentatie, scriptie) Actuele onderwerpen zoals: - voorziening bij aansprakelijkheidsverzekeringen - eigen risico en invloed schadelast - beloning preventiemaatregelen - verzekeren van natuurrampen - winstdeling collectiviteiten - experience rating - adequate voorzieningen en de fiscus - premiedifferentiatie en solidariteit OER Actuarieel Analist / 6 november

23 - embedded value bij schade - prudentie en voorzieningen - toetsen van voorzieningen - wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) - financieel toetsingskader - waardering schadecontracten Specialisatie Pensioenen & Sociale Verzekeringen AN 25 Pensioenen & sociale verzekeringen 2 (aanwezigheid tijdens 8 van de 16 lessen verplicht). Afhankelijk van actualiteit keuze uit onder meer: - Nederland Pensioenland, taakafbakening - eindloon vs. Middelloon - pensioenregeling en bedrijven: systeem, parameters (ouderdomspensioen) - pensioenregeling en bedrijven: nabestaandenpensioen en keuzemogelijkheden - beschikbare premie en pensioensparen - sociale zekerheid - situatie rondom pensioeningang - de invalshoek vanuit de vakbonden - de invalshoek vanuit de werkgevers - financiering: kostendekkende premie en indexatie - herverzekeren - collectief DC - rol van de overheid AN 26 Demografie en demometrie (inschrijven is verplicht, aanwezigheidsverplichting voor het seminar,aanwezigheid bij de lessen wordt dringend geadviseerd, zelfstudie wordt afgeraden, zie toelichting modulebeschrijving: - wat is demografie? toepassingen, gegevensbronnen - voornaamste kengetallen en karakteristieken van bevolkingsontwikkelingen in de wereld, Europa, Nederland - maatstaven en technieken van demografische analyse - Lexis-diagram, leeftijdspiramide, overlevingstafel - achtergronden van bevolkingsontwikkelingen in Nederland - stabiele en stationaire bevolking, bevolkingsmodellen van Leslie - cohort-componentenmodel, prognosemodellen van het CBS OER Actuarieel Analist / 6 november

24 AN 27 Praktijkkennis pensioenen & sociale verzekeringen (verplichte aanwezigheid tijdens lesmomenten, presentatie, scriptie) Actuele onderwerpen zoals: - FTK (en APP) - wet Vut, Prepensioen introductie levensloop (VPL) - pensionfund governance - FAS, IFRS - gevolgen lage rente - beheersing renterisico s - wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) - jaarverslaglegging van pensioenfondsen en balanswaardering bij ondernemingen - de prijs van het langlevenrisico Specialisatie AFIR AN 28 AFIR 1 (aanwezigheid bij de lessen is noodzakelijk, zelfstudie sterk afgeraden) - doelstellingen en solvabiliteitseisen van pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen - het modelleren van de macro-economische omgeving van de inflaties,rentes van vastrentende waarden en de returns van aandelen en onroerend goed (verwachtingen en risico s, economische regimes, samenhangen, equity premium puzzle, behaviouralfinance, inflatie hedge) - de invloed van integraal pensioen-, premie en beleggingsbeleid (defined benefit/defined contribution, aanpassingsbeleid van de premie, marktrisico van de beleggingen portefeuille, dynamisch beleggingsbeleid afhankelijk van de solvabiliteitspositie,duration) - waarderingen (rekenrente, pensioenfondsen vanuit corporate finance perspectief) en beleidsevaluatie (de wettelijke performance toets) - de rol van modellen en software in ALM - de praktijk van ALM OER Actuarieel Analist / 6 november

25 AN 22 Kansrekening & statistiek 2 Zie voor gedetailleerde informatie Specialisatie Schade. AN 30 Praktijkkennis AFIR (verplichte aanwezigheid tijdens lesmomenten, presentatie, scriptie) Actuele onderwerpen zoals: - solvency II - derivaten ALM - capital management - IFRS en gevolgen op volatiliteit v&w - beleggingsbeleid en actuariaat - U rendement en hedging - risicomanagement - nieuwste ontwikkelingen FTK - Eev en waardecreatie - waardering van verzekeringscontracten 1.4 Afstudeerrichtingen In de postpropedeutische fase zijn er vier afstudeerrichtingen waaruit de student kan kiezen. Eén met succes afgeronde afstudeerrichting is voldoende voor het diploma Actuarieel Analist. De afstudeerrichtingen zijn: - Leven - Schade - Pensioenen en Sociale Verzekeringen - AFIR Elke afstudeerrichting bestaat uit twee modules met specialistische theorie, en een module waarin de eindscriptie geschreven en gepresenteerd wordt. De modules behorende bij deze eindscriptie (AN 21, AN 24, AN 27 en AN 30) hebben de volgende samenstelling: - zes lesmomenten, waarvan één lesmoment bestaat uit een workshop scriptieschrijven, vier lesmomenten besteed worden aan de behandeling van specialistische inhoud, en de studenten in één lesmoment een bezoek brengen aan De Nederlandsche Bank; OER Actuarieel Analist / 6 november

26 - een periode van 6 maanden die gebruikt wordt voor het schrijven van de scriptie; hierin worden individuele begeleidingsmomenten met de studenten gepland. - na het inleveren van de scriptie een mondeling eindgesprek over de scriptie, in de examenweek van januari. Zakt de student voor dit examen, dan stelt hij of zij met de examinator een nieuwe datum vast. Zie voor de gedetailleerde inhoud van de afstudeerrichtingen paragraaf Onderwijs en de praktijk In de vorige paragrafen is de inhoud van de opleiding tot Actuarieel Analist beschreven. In deze paragraaf wordt het didactisch concept beschreven: de werkvormen en de wijze waarop de actuariële praktijk vertegenwoordigd is in het opleidingsprogramma. Werkvormen Voor studenten is het belangrijk regelmatig contactmomenten te organiseren, om zo de continuïteit en de benodigde discipline tijdens de opleiding te waarborgen. De contactmomenten van de opleiding Actuarieel Analist bestaan onder meer uit hoorcolleges. Deze hoorcolleges worden verzorgd door docenten en gastdocenten die zelf werkzaam zijn in de actuariële praktijk en die op didactisch gebied worden begeleid door het AG&AI. Een deel van de contactmomenten wordt besteed aan praktijkopdrachten, practica en werkcolleges. Bij deze contactmomenten wordt steeds aangegeven of aanwezigheid verplicht is. Studenten passen in deze lessen de geboden theorie toe, onder begeleiding van de docent. E-learning Voor de propedeutische fase biedt het AG&AI de mogelijkheid aan deze nagenoeg geheel virtueel (op afstand) te volgen met behulp van de eigen PC, het internet en het Virtuele Klaslokaal, het zogenaamde webleren. Het Virtuele Klaslokaal draait op een server, die aan het Internet is gekoppeld en is volledig webgebaseerd. Docent en deelnemers zitten ieder achter hun eigen computer. Daarop draait een Windows-programma dat eenmalig van de server wordt gedownload en geïnstalleerd. De studiegids geeft de studenten informatie over de eisen waaraan hun computer moet voldoen, willen ze aan het webleren mee kunnen doen (studiegids ). OER Actuarieel Analist / 6 november

27 Wisselwerking tussen studeren en werken De opleiding tot Actuarieel Analist is geënt op de praktijk. Doelen en eindtermen zijn afgeleid van het Beroeps- en competentieprofiel, dat is opgesteld met en getoetst door een vertegenwoordiging van het werkveld. De praktijk uit zich behalve in de inhoud van het opleidingsprogramma, ook in de vorm. Docenten zijn allen afkomstig uit de praktijk en illustreren hun uitleg veelvuldig met praktijkvoorbeelden en praktijkopdrachten. Maar ook de studenten zijn werkzaam in de praktijk en brengen hun eigen werkervaring mee in de opleiding. Als mensen studeren en werken tegelijk ontstaat er een wisselwerking tussen het leren en het werken: ervaring uit de praktijk wordt gebruikt als kader om theorie eigen te maken, en de geleerde theorie wordt eerder toegepast in de praktijk. In de specialisatiefase komt de eigen werksituatie nog sterker naar voren, door het schrijven van een scriptie. Deze scriptie dient een voor de praktijk van de specialisatie relevant onderwerp met de nodige theoretische verdieping te behandelen. 1.6 Toetsing Propedeutische fase De modules uit de propedeutische fase worden allen afgesloten met een schriftelijk examen, waarvan de uitslag binnen een periode van twee maanden bekend gemaakt wordt. Er bestaat twee keer per jaar de mogelijkheid om examen te doen. De exacte momenten worden aan de studenten bekendgemaakt via het examenrooster. Postpropedeutische fase De modules AN 7, AN 12, AN 21, AN 24, AN 27 en AN 30 worden mondeling geëxamineerd. Alle andere modules na de propedeutische fase worden afgesloten met een schriftelijk examen, waarvan de uitslag binnen een periode van twee maanden bekend gemaakt wordt. Het examen wordt binnen een periode van maximaal acht maanden opnieuw afgenomen. Daarnaast bestaat bij een aantal modules de verplichting tot het bijwonen van een vastgesteld aantal lesmomenten en/of het uitvoeren van opdrachten. Dit wordt aangegeven in de studie-informatie van de module die na aanmelding wordt toegezonden. Zie ook het examenreglement in hoofdstuk 3 van dit OER. OER Actuarieel Analist / 6 november

28 Hoofdstuk 2 Studie-advies en studiebegeleiding Hieronder wordt per fase van de opleiding beschreven welke activiteiten het AG&AI onderneemt om studenten te adviseren en te begeleiden. Fase: Inschrijving Voorlichting AG&AI verzorgt een voorlichting over de opleiding Actuarieel Analist. Hiervoor worden alle studenten uit de laatste fase van Actuarieel Rekenaar die belangstelling hebben voor de opleiding Actuarieel Analist, uitgenodigd. Tijdens de voorlichting wordt informatie gegeven over inhoud van modules, studiebelasting, specialisaties, examens etc. Een vergevorderde student uit de opleiding Actuarieel Analist vertelt haar/zijn ervaring over de aansluiting van de lesstof op de werkpraktijk. Advies Met studenten die informatie willen over hun specifieke situatie of die twijfelen over hun keuze voor de opleiding Actuarieel Analist, voert het AG&AI een studieadviesgesprek. Fase: het volgen van de opleiding Planning Studenten kunnen hun eigen studietraject plannen. De planning kan in elke fase van de studie met AG&AI worden doorgesproken of aan AG&AI voorgelegd voor advies. Begeleiding Indien een student vastloopt in een module biedt AG&AI individuele begeleiding aan. Steunlessen Indien meerdere studenten ervaren dat hun voorkennis onvoldoende is of extra ondersteuning nodig is, kan AG&AI op verzoek steunlessen aanbieden. In sommige gevallen zijn steunlessen structureel en kunnen studenten zich hier vrijwillig voor aanmelden. Studiebegeleiding in de propedeutische fase In de propedeutische fase is er extra aandacht voor de begeleiding van studenten, met name op het gebied van rekenvaardigheid. Docenten geven de studenten de nodige ondersteuning om het vereiste rekenvaardigheidsniveau te bereiken dat hen in staat stelt de taken met behulp van een stappenplan adequaat uit te voeren. Daarbij krijgt ook de vaardigheid om nauwkeurig rekenkundige bewerkingen uit te voeren de nodige aandacht. Zo zal de behandeling van opdrachten tijdens de colleges - afhankelijk van de vraagstelling en de omstandigheden- grotendeels gericht worden op de probleemaanpak en de validering van het resultaat. OER Actuarieel Analist / 6 november

29 Fase: Examens en diplomering Examentraining Indien meerdere studenten aangeven moeite te hebben met examens van een bepaalde module, organiseert AG&AI hiervoor examentrainingen. Hierbij worden onderwerpen uit de lesstof nog een keer behandeld en extra examenopgaven uitgewerkt. Begeleiding Indien een individuele student vastloopt in een bepaalde module biedt het AG&AI individuele examenbegeleiding aan. Hierbij wordt vanuit reeds gemaakte examens gekeken welke onderwerpen zwak zijn, deze worden nogmaals uitgelegd en er worden extra te trainen examenopgaven aangeboden. Mondeling examen In specifieke situaties waarbij examenvrees/faalangst ontstaat door het meerdere malen niet behalen van een schriftelijk examen voor één specifieke module, wordt indien de aard van het examen dat toelaat, overgegaan tot het mondeling afnemen van een examen. Adviesgesprek Het staat de student vrij een onbeperkt aantal keren examen af te leggen voor een bepaalde module. Indien een student meerdere keren voor meerdere modules examens aflegt vindt hierover een adviesgesprek plaats. Verlopen geldigheid module certificaten Modulecertificaten hebben een geldigheidsduur van 7 jaar. Indien de studie langer dreigt te duren dan 7 jaar maakt het AG&AI tijdig met de student een plan van aanpak om te voorkomen dat certificaten verlopen en opnieuw behaald moeten worden. In bijzondere situaties wordt verlenging van certificaten toegekend. Voor de gehele opleiding geldt dat studenten die bij de voortgang van hun studie extra ondersteuning nodig hebben, een beroep kunnen doen op het AG&AI voor begeleiding en ondersteuning. In persoonlijke gesprekken wordt de situatie in kaart gebracht en gezocht naar oplossingen. OER Actuarieel Analist / 6 november

30 Hoofdstuk 3 Examinering Dit hoofdstuk van het OER geeft eerst beknopte informatie over samenstelling, taken en bevoegdheden van de examencommissie. Vervolgens vindt u in dit hoofdstuk de bepalingen van het examenreglement. U leest achtereenvolgens wat de reglementen zijn ten aanzien van: Toelating, toelatingseisen en frequentie Aanmelding, betaling en annulering Afname van schriftelijke examens Afname van mondelinge examens Cum laude-regeling Diplomering Vrijstellingen Klachten- en beroepsprocedure 3.1 Examencommissie en Raad voor de Toetsing; taken en bevoegdheden Examencommissie Voor de examinering van de opleiding tot Actuarieel Analist zijn er acht examencommissies.de lden van de examencommissies zijn allen actuarieel beroepsbeoefenaar. Elke examencommissie is verantwoordelijk voor de ontwikkeling, de opzet en inhoud, het niveau en de beoordeling van de betreffende examens, alsmede voor het verlenen van vrijstellingen. Elke examencommissie bestaat uit tenminste drie leden, waarvan er één als voorzitter fungeert. In de examencommissie is de analoge vakgroep door één van haar leden vertegenwoordigd. Vakgroepen houden zich bezig met het ontwikkelen en actualiseren van de modules. Hieronder volgen de betreffende examencommissies met de modules die onder hun verantwoordelijkheid vallen: Examencommissie Leven RE 3 Inleiding verzekeringstechniek RE 4 Nieuwe verzekeringsproducten RE 6 Verzekeringsbeheer AN 15 Bedrijfsanalyse en embedded value AN 20 Modellering leven 1 OER Actuarieel Analist / 6 november

31 Examencommissie Schade RE 7 Arbeidsongeschiktheid en ziektekosten AN 17 Schadeverzekering 1 Examencommissie Pensioenen & sociale verzekeringen RE 8 Pensioenen & sociale verzekeringen 1 AN 25 Pensioenen & sociale verzekeringen 2 AN 26 Demografie en demometrie AN 28 AFIR 1 Examencommissie Wiskunde & Statistiek RE 1 Financiële rekenkunde AN 5 Analyse 1 AN 11 Kansrekening & Statistiek 1 AN 19 Lineaire algebra AN 22 Kansrekening & Statistiek 2 Examencommissie Informatica RE 9 Informatica AN 2 Automatisering en verzekeringsmanagement AN 18 Simulatietechnieken Examencommissie Economie AN 1 Algemene economie AN 4 Elementaire bedrijfsadministratie a AN 6 Inleiding bedrijfseconomie AN 8 Elementaire bedrijfsadministratie b AN 9 Economie van de financiële markten AN 13 Externe verslaglegging voor verzekeraars en pensioenfondsen Examencommissie Recht AN 3 Privaatrecht AN 14 Belastingrecht AN 23 Toekomstvoorziening en Recht OER Actuarieel Analist / 6 november

32 Examencommissie Praktijk RE 2 Inleiding en praktijk verzekeringen RE 5 Communicatief schrijven AN 7 Mondelinge vaardigheden AN 12 Leidinggeven AN 21 Praktijkkennis leven AN 24 Praktijkkennis schade AN 27 Praktijkkennis pensioenen & sociale verzekeringen AN 30 Praktijkkennis AFIR Taken en bevoegdheden examencommissie De examencommissie toetst of de kandidaten voldoen aan de voor de betreffende module geldende eindtermen, die beschreven zijn in de meest recente modulebeschrijvingen. Bij de oplevering van een module en bij tussentijdse wijzigingen in het programma informeert de vakgroep de examencommissie over de nieuwe vorm en inhoud. De examencommissie stelt daarna de opzet van het examen en eventueel aanvullende exameneisen vast. De examencommissie kan haar taken zelf uitvoeren of haar taken uitbesteden aan andere inhoudelijk deskundigen. De uitvoering van de taken gebeurt te allen tijde onder verantwoordelijkheid van de examencommissie. Concreet heeft de examencommissie de volgende taken: Zorg dragen voor ontwikkeling van examenopgaven De examencommissie stelt de vastgestelde examenopgaven vergezeld van richtlijnantwoorden en correctie- en beoordelingsvoorschriften aan de examencoördinator van het AG&AI ter beschikking. Wanneer een module voor het eerst wordt uitgevoerd of wanneer de inhoud ingrijpend wordt gewijzigd, biedt de examencommissie de studenten minimaal twee weken voor de examendatum een proefexamen aan zodat zij zich kunnen oriënteren op het niveau en de aard van het examen. Bij mondelinge examens stelt de examencommissie vooraf inhoud en criteria van het examen vast. Afvaardiging gecommitteerden Tijdens het examen is de examencommissie vertegenwoordigd door één of meerdere gecommitteerde(n). De examencommissie is eindverantwoordelijk voor de inzet van de gecommitteerde(n). OER Actuarieel Analist / 6 november

33 Correctie examens Het (doen) beoordelen van het gemaakte schriftelijke examens en de vaststelling van de uitslag van het examen behoort eveneens tot de taken van de examencommissie. Vrijstellingen De examencommissie is verantwoordelijk voor en bevoegd tot het verlenen van vrijstellingen voor de onder de commissie vallende modules. Daarbij wordt het aangegeven niveau getoetst aan de eindtermen en inhoud van de betreffende module(s). De aanvrager dient in zijn verzoek duidelijk te motiveren waarom hij van mening is dat hij op basis van de eerder genoten opleiding voldoet aan de eindtermen van de betreffende module. De aanvraag moet bovendien voorzien zijn van relevante documentatie, waaronder kopieën van diploma's en/of certificaten. Klachtenbehandeling Examinandi kunnen gemotiveerde klachten betreffende een examen tot uiterlijk 6 weken na bekendmaking van de uitslag schriftelijk indienen bij de directie van het Actuarieel Instituut. Deze legt de klacht voor aan de betreffende examencommissie en zorgt ervoor dat de kandidaat een ontvangstbevestiging krijgt. De examencommissie geeft een gemotiveerde schriftelijke reactie binnen een termijn van 6 weken. Bij de behandeling van een klacht inzake de beoordeling van een examen kan de examencommissie zich overigens het recht voorbehouden om niet alleen een betreffende vraag maar het gehele examenwerk van de kandidaat opnieuw te beoordelen. Zie voor een complete weergave van de Klachten- en beroepsprocedure hoofdstuk 4 van dit document. Raad voor de Toetsing De Raad voor de Toetsing heeft binnen het AG&AI tot taak een bindend oordeel te vellen in beroepsprocedures. De beroepsprocedure treedt in werking als de klager het oordeel van de examencommissie als resultante van een klachtenprocedure formeel aanvecht. Hieronder wordt een nadere uitwerking gegeven van Artikel 12 Raad voor de Toetsing van de statuten van het Actuarieel Instituut: "Er is een Raad voor de Toetsing, bestaande uit ten minste drie personen. De Raad voor de Toetsing heeft tot taak, in die gevallen, waarin zijn oordeel wordt ingeroepen door of namens degene die een examen als in artikel 3 lid 1 bedoeld heeft afgelegd, dan wel degene die een vrijstellingsverzoek voor een module van de opleiding tot Actuarieel Rekenaar, Actuarieel Analist en Actuaris heeft ingediend, te toetsen of de examencommissie die het cijfer voor het afgelegde examen of het examenresultaat, dan wel de beoordeling van het vrijstellingsverzoek, heeft vastgesteld, in redelijkheid tot haar oordeel is gekomen. De leden van de Raad voor de Toetsing worden door het bestuur benoemd." OER Actuarieel Analist / 6 november

34 De Raad voor de Toetsing geeft een oordeel bij een gemotiveerd schriftelijk beroep van een examinandus/-da of aan een student die vrijstelling vraagt voor een module van de opleiding tot actuaris (een van de modules uit de deelopleidingen Actuarieel Rekenaar, Actuarieel Analist en Actuaris). Daarbij toetst de raad of de examencommissie die de beoordeling voor het afgelegde examenresultaat of het vrijstellingsverzoek heeft vastgesteld, in redelijkheid tot zijn oordeel is gekomen. Op basis van de behandeling van het beroep wordt een gemotiveerd en voor alle partijen bindend oordeel geformuleerd en ter beschikking gesteld aan de klager, het bestuur en de onderwijscommissie van het Actuarieel Instituut. In voorkomende gevallen geeft de Raad voor de Toetsing gesignaleerde verbeterpunten t.a.v. examens door aan de betreffende examencommissie. De Raad voor de Toetsing bestaat uit ten minste drie personen die over voldoende kennis op de betreffende terreinen beschikken. De Raad voor de Toetsing kiest uit haar midden een voorzitter en een secretaris. Het Actuarieel Instituut levert secretariële en logistieke ondersteuning. 3.2 Toelating, toelatingseisen en frequentie Toelating De mogelijkheid tot het afleggen van examens staat voor een ieder een onbeperkt aantal malen open. Toelatingseisen Voor deelname aan de examens worden -behoudens de financiële verplichtingen - geen toelatingseisen gesteld. Frequentie en duur De examens worden per kalenderjaar twee keer afgenomen. Bij een te geringe belangstelling voor een examen kan door het bestuur van het Actuarieel Instituut besloten worden tot annulering van het betreffende examen, met dien verstande dat het examen per kalenderjaar in ieder geval één keer afgenomen wordt. De kandidaten worden van de annulering tijdig op de hoogte gesteld. OER Actuarieel Analist / 6 november

35 3.3 Aanmelding, betaling en annulering Aanmelding a. schriftelijke examens Voor een examen dient de kandidaat zich schriftelijk aan te melden. Inschrijvingen voor examens moeten uiterlijk 3 weken voor de examendag in het bezit zijn van het secretariaat van het Actuarieel Instituut. Voor aanmeldingen die later binnenkomen (uiterlijk 7 dagen voordat het examen plaatsvindt) betaalt de kandidaat 75, aan meerkosten per examen. b. mondelinge examens Voor een examen dient de kandidaat zich schriftelijk aan te melden. Inschrijvingen voor deelname aan examens moeten uiterlijk 3 weken voor de examendag in het bezit zijn van het secretariaat van het Actuarieel Instituut. Voor aanmeldingen die later binnenkomen geldt dat er 75,00 extra betaald moet worden en er geen voorkeur aangegeven mag worden voor de indeling bij de examens. Betaling examenkosten In de weken voor het examen ontvangt de kandidaat een uitnodiging inclusief de nodige informatie. De factuur die volgt, wordt op naam van de kandidaat gesteld, tenzij er daarover tussen de werkgever en het Actuarieel Instituut andere bindende afspraken zijn gemaakt. De betalingstermijn is 14 dagen. Ontbinding van de examenovereenkomst Na het definitief worden van de inschrijving (ontvangst van de via de website binnengekomen elektronische aanmelding, inclusief onze bevestiging daarvan aan de kandidaat, of het door de kandidaat ondertekende inschrijfformulier) is er sprake van een overeenkomst en zijn de volledige examenkosten verschuldigd. Annulering van een examen is slechts mogelijk tot 7 dagen voor het betreffende examen. De opzegging dient altijd schriftelijk per aangetekende post te geschieden, waarbij de datum van ontvangst geldt voor de annuleringstermijn van 7 dagen. Bij annulering volgens deze voorwaarden vindt restitutie van de betaalde examenkosten plaats. In ieder geval worden er 25, administratiekosten in rekening gebracht. Bij annulering binnen 7 dagen voor het examen zijn de volledige examenkosten verschuldigd. Bij zeer bijzondere omstandigheden (medische indicatie, overlijden) wordt het volledige examengeld terugbetaald. OER Actuarieel Analist / 6 november

36 Bijzondere omstandigheden In geval van bijzondere omstandigheden kan de directie van het Actuarieel Instituut aan de kandidaat toestemming verlenen tot het op een andere wijze afleggen van het examen en/of op een andere plaats en/of tijd. 3.4 Afname en beoordeling schriftelijke examens Aard, toezicht en duur a. Het schriftelijk examen wordt afgenomen in een speciaal daartoe geschikte zaal. b. In elke examenzaal is een examenleider aanwezig, die voor een goede organisatorische en logistieke gang van zaken van het examen verantwoordelijk is. De examenleider wordt bijgestaan door één of meer surveillanten. c. Examenleider en surveillant(en) vervullen hun taak op basis van schriftelijke instructies, die door het Actuarieel Instituut worden gegeven. d. Bij het examen is een gecommitteerde aanwezig, die tot taak heeft toe te zien op een reglementair verloop van het examen. e. Een schriftelijk examen heeft een richtduur van 2 1/2 uur. Regeling schriftelijke examens voor bijzondere doelgroepen Het kan voorkomen dat er door medische omstandigheden of door minder ervaring met de Nederlandse taal behoefte is aan aangepaste examenregels. Het Actuarieel Instituut hecht eraan ook deze studenten kansen te bieden om hun opleiding af te ronden. In geval van de hierna te noemen omstandigheden kan er daarom een uitzondering gemaakt worden op de regels die gelden voor schriftelijke examinering van examens van modules van de opleidingen die het Actuarieel Instituut aanbiedt (zie het examenreglement in de studiegids of op De examinandus dient daartoe uiterlijk drie weken voor de examendatum een schriftelijk verzoek bij het bureau AG&AI in te dienen, voorzien van bewijsstukken. Die uitzonderingen gelden: 1. Bij een lichamelijke functiebeperking, aangetoond d.m.v. een schriftelijke medische verklaring: een half uur extra examentijd. 2. Bij dyslexie, aangetoond d.m.v. een schriftelijke medische verklaring of schriftelijke verklaring door erkend deskundige: een half uur extra examentijd. 3. Voor hen met een buitenlandse achtergrond, waarbij Nederlands niet de moedertaal is en die korter dan 5 jaar in Nederland wonen: een half uur extra examentijd + toestemming voor het gebruik van een woordenboek. Het bureau van AG&AI bevestigt de goedkeuring van het verzoek schriftelijk aan de aanvrager. OER Actuarieel Analist / 6 november