LOVAH bulletin. Komt een arts bij de bank: de huisarts als manager. Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsengeneeskunde

Transcriptie

1 jaargang 9 februari 2010 LOVAH bulletin Nieuws, info en achtergronden voor alle aios huisartsengeneeskunde Komt een arts bij de bank: de huisarts als manager en verder: Een bijna startende huisarts Management for dummies Jonge huisarts met een vliegende start interview Steven van Eijck Pas op, een aios op de post! Huisarts (in opleiding) en Wetenschap Praktijkovername nader belicht Time Management A fortunate man Vaccineren tegen Nieuwe Influenza A?! Functionele bekostiging onbekend bij meeste aios The fascination of complexity Vierde LOVAH congres Over LOVAH Beachvolleybal LOVAH BULLETIN februari

2 2 LOVAH BULLETIN februari 2010

3 van de hoofdredac teur Inhoud Medisch manager? Gaandeweg de opleiding blijkt dat het huisartsenvak veel meer kanten heeft dan je misschien aan het begin van de opleiding verwachtte. Dat het als huisarts niet alleen om je medische kennis gaat, maar misschien nog wel meer om hoe je die op een zodanige manier presenteert dat het aansluit bij wat de patiënt weet en verwacht. Daaraan wordt (terecht) veel tijd besteed tijdens de opleiding: we communiceren, reflecteren en benoemen wat af, het liefst op video. 4 Van de voorzitter 5 Interview Anneloes Richters 8 Verslag Zwedenreis WES 9 Interview Steven van Eijck 12 Speldenprikje Cynthia van Vliet 14 AIOS op de HAP 16 Interview Jochen Cals 18 Boekverslag A fortunate man 21 Column WPM: functionele bekostiging 22 Adviezen voor de startende huisarts Maar er is ook nog een zakelijke kant aan ons vak, waarop we misschien veel minder goed zijn voorbereid. Als huisarts ben je óók ondernemer, werkgever, zorgleverancier, onderhandelaar en manager. Na al die recepten die je geschreven hebt volgt aan het eind van de dag ook een factuur, een ondernemingsplan, of een evaluatieformulier voor het functioneringsgesprek met je assistente Time management is dus ook niet onbelangrijk, zoals je verderop in dit bulletin ook kunt lezen. Verder komen onder anderen Anneloes Richters aan het woord, een jonge huisarts met haar eigen Twentse praktijk. Steven van Eijck (LHV) deelt zijn visie op de toekomst van het huisartsenvak met ons en ook geven twee financiële adviseurs adviezen voor de startende huisarts. Daarnaast natuurlijk een overzicht van LOVAH activiteiten van het afgelopen en aan komende jaar. Misschien zie je jezelf nog niet als manager en besteed je het liever uit: lees er maar eens over in dit bulletin, wie weet zitten er zelfs wel leuke kanten aan. En had je het businessplan van je eigen praktijk al helemaal klaarliggen, dan valt er misschien her en der nog wel wat bij te schaven Madeleine Bruins Slot, hoofdredacteur 24 Time management 26 Verslag WONCA congres 28 Aankondiging Congrescommissie 29 Verslag beachvolleybaldag Agenda 30 Over LOVAH 31 Namen en adressen, colofon Pauline van der Logt heeft de LOVAH voorzittershamer doorgegeven aan Cick Pouw LOVAH BULLETIN februari

4 van de voor zit ter Bestuur : Van links naar rechts: Hugo Maathuis, Cathrien Raedts, Cick Pouw, Inge Roelofs, Madeleine Bruins Slot, Marjolein Krul, Rob Wolswijk. Onderste rij: Tim Linssen en Tijmen Buddingh. Management for dummies Per 1 januari is door minister Klink het ketenzorgstelsel ingevoerd (ook wel functionele bekostiging genoemd) voor de ketens Diabetes en Cardiovasculair risicomanagement. Dit zal zijn impact hebben op de aanpak en organisatie van de zorg van chronische patiënten en dus van invloed zijn op het werk van de huisarts (in opleiding). Door de ketenzorg zal de huisarts een groter takenpakket krijgen. De huisarts zal naast het geven van de beste zorg ook verantwoordelijk worden voor de onderhandelingen met zorgverzekeraars en contractanten (fysiotherapeut, diëtiste, etc.). Dit is iets waar wij als aios niet voor worden opgeleid. Aan het eind van de opleiding ben je klaar om aan de slag te gaan als huisarts, maar van het hebben en runnen van een praktijk hebben vele aios dan nog geen weet. De LOVAH zet zich in om voor deze onderwerpen meer aandacht te krijgen in de opleiding. Dit bulletin zal wat meer inzicht geven in management en ondernemerschap in de huisartspraktijk. Voor sommige huisartsen in opleiding een noodzakelijk kwaad en voor anderen een interessant onderdeel van het huisarts-zijn. Hopelijk is dit bulletin voor beiden informatief. Door Cick Pouw 4 LOVAH BULLETIN februari 2010

5 intervie w Door Marloes van Kasteren Jonge huisarts met een vliegende start In gesprek met Anneloes Richters, huisarts te Enschede Anneloes Richters heeft een jaar geleden een praktijk in Enschede overgenomen en recent nam zij met een collega een tweede praktijk over. Het plan is om over een paar jaar over te gaan in een gezondheidscentrum. Samen met collega s werkt zij aan de oprichting van dit centrum. Hoe bereid je je voor om zo n vliegende start te kunnen maken? Welke managementtaken, uitdagingen en moeilijkheden kom je tegen bij een praktijkovername? Is er nog een leven naast het werk? Wat is de motivatie voor een gezondheidscentrum en hoe pak je dat aan? Deze vragen en méér vuurde ik op haar af tijdens een inspirerend gesprek. Overname en oriëntatie Binnen een half jaar na het afronden van je opleiding nam je een solopraktijk over. Hoe heb je je georiënteerd op verschillende praktijken en hoe heb je een keuze gemaakt? Tijdens mijn bestuursjaar binnen de LOVAH leefde de goodwill discussie erg op. Ik heb me daar intensief mee bezig gehouden en had me dus al verdiept in praktijkovername. Ik wist toen al dat ik graag een ouderwetse solopraktijk over wilde nemen, die ik zou kunnen maken zoals ik het zelf wilde hebben. Ik hoorde dat er in Enschede, waar ik vandaan kom, een solopraktijk vrij kwam. Ik heb kennis gemaakt met de HAGRO en dat klikte. Zij hadden al plannen om over te gaan in een gezondheidscentrum. Dit sprak mij erg aan en daar heb ik me bij aangesloten. Hoe heb je voorbereid op managementtaken die je bij een eigen praktijk kon verwachten? Tijdens de opleiding heb ik de module praktijkmanagement gevolgd en ik heb de cursus van de startende huisarts gevolgd. Hierdoor had ik handvaten. Ook heb ik met mijn derdejaarsopleider vaak over managementtaken gesproken. Er is echter veel dat je echt in de praktijk moet leren. Daarbij kreeg ik ook hulp van huisartsen uit de HAGRO. De eigen praktijk Je wilde een praktijk overnemen om hem naar jouw wensen te kunnen inrichten. Wat houdt dat in? Ik vind het belangrijk om laagdrempelig toegankelijk te zijn. Patiënten kunnen mij makkelijk bellen. Ook staat mijn adres op de website en ik check mijn mail elke dag. Sommige chronische patiënten houden mij per op de hoogte hoe het gaat. Herhaalrecepten zijn op deze manier ook makkelijk te bestellen. Ik doe in principe geen e-consulten, maar korte vragen beantwoord ik wel. LOVAH BULLETIN februari

6 Welke managementtaken kwamen er op je af na de overname van de praktijk? Personeelsbeleid, contracten met zorgverzekeraars, de hele financiële kant van de praktijk zoals de boekhouding en hoe het declareren werkt. Hier wist ik weinig van af. Het mooie aan een eigen praktijk is toch: wat je stijl ook is, je krijgt uiteindelijk de patiënten die daar bij passen. Dat merk ik nu al na een jaar. Zo wilde ik de diabetes zorg declareren, maar dat kon niet omdat ik nog geen VECOZO-certificaat (digitale toegangscode tot declaraties, MvK) had! Er zijn nog veel zaken die moeten worden geregeld. De dossiervoering moet worden verbeterd; zo hield mijn voorganger de ICPC codering niet goed bij. Dat heb je wel nodig. Personeelsbeleid Op de vraag wat haar uitdagingen zijn op het gebied van praktijkmanagement antwoordt Anneloes direct Personeelsbeleid. Het is erg leuk om te doen als het Tip Als je een praktijk overneemt, kijk dan of er in de regio collega s zijn die de laatste jaren een praktijk hebben overgenomen en vraag of ze je kunnen helpen. Een collega in de regio is daar het handigst voor, omdat je te maken hebt met dezelfde huisartsenpost en verzekeraar etc. eenmaal goed loopt, als assistentes het fijn vinden om voor je te werken en hun best doen. Het is wel heel anders om met assistentes in je eigen praktijk te werken dan als AIOS of HIDHA. Dan is het gezellig samenwerken en ben je niet bezig met beleid op de langere termijn. Als baas heb je toch een andere rol. De assistentes richten zich graag op hun eigen taken, maar willen dat de huisarts verantwoordelijk is voor het beleid over bijvoorbeeld telefonische consulten en herhaalrecepten. In het begin had ik vaak de neiging samen met de assistentes beslissingen te nemen. Het is goed om assistentes bij besluitvorming te betrekken, maar het moet duidelijk zijn dat de beslissing uiteindelijk bij mij als dokter ligt. Verder heb ik geleerd dat het belangrijk is om op korte termijn functioneringsgesprekken te plannen. Het is goed om snel het functioneren van je personeel in kaart te brengen 6 LOVAH BULLETIN februari 2010

7 en te weten wat je van bijvoorbeeld een assistente kan verwachten en wat haar wensen zijn. Met die informatie kun je een plan voor de toekomst maken. Hoe is de praktijkondersteuning georganiseerd? Er werkt een gedetacheerde diabetesverpleegkundige in mijn praktijk. Het voordeel ten opzichte van een vaste POH is dat ik haar kan inhuren wanneer ik dat wil en dat zij echt gespecialiseerd en ervaren is. Het zou voor mij te zwaar zijn geweest om een POH in te werken. Wellicht ga ik de COPD-zorg ook op deze manier organiseren. De huisarts als manager - in de praktijk en thuis In gesprek met Anneloes wordt het beeld van een praktijkhouder mij steeds duidelijker en één ding lijkt vast te staan: met alle taken naast het patiëntencontact is het een druk bestaan! Hoe combineer je werk en privé? Is er nog een leven naast het werk? Is het mogelijk om parttime te werken? Mijn vrouw is welzijnswerker en werkt ook deels in onze praktijk. Zij doet ondermeer de financiële taken, onderhoudt contact met de accountant en richt zich extra op de assistentes. Zo kan ik me meer richten op de puur medische zaken. Het betekent wel dat we erg veel ook thuis met ons werk bezig zijn. Maar ach, dat compenseren we met vakanties! Ik werk fulltime, maar ik zou het niet helemaal alleen kunnen. Als mijn partner niet mee zou werken in de praktijk zou ik een dag een HIDHA in dienst nemen. Als parttimer kun je wel een eigen praktijk hebben, maar het is onmogelijk om alles alleen te doen. Volgens mij kan elke arts een eigen praktijk managen. Je moet wel zorgen dat de omgevingsfactoren goed zijn. Als je bijvoorbeeld druk bent met een gezin kun je beter plaats nemen in een maatschap. Je moet ontdekken wat er bij je past. Welke taken doe je zelf, welke besteed je uit? Als je ideeën hebt over de huisartsenzorg en hoe je het zelf wilt doen, komt er bij de meeste mensen vanzelf een moment dat ze een eigen praktijk willen. De toekomst het gezondheidscentrum Direct bij de overname heb je besloten dat je uiteindelijk wilde overgaan in een gezondheidscentrum. Wat is je motivatie daarvoor? Blijf je dan nog wel eigen baas? Ik vind het erg fijn om met meerdere mensen samen te kunnen werken en te kunnen overleggen met collega s. Daarnaast lijkt het mij goed om taken te kunnen verdelen. Ook lijkt het me prettig om binnen het gezondheidscentrum korte lijnen te hebben met paramedici. Wij gaan werken in een HOED constructie, dus ik blijf mijn eigen praktijken voeren. De managementtaken zullen we binnen het centrum verdelen. Zo zal de één zich meer richten op de financiële kant en de ander op personeel. Voor de assistentes zal er het een en ander veranderen, omdat zij voor meerdere artsen gaan werken. De samenhang tussen assistente en dokter vervaagt, maar zij krijgen er ook weer collega s voor terug. Het ideaalbeeld van een prettige samenwerking en korte lijntjes tussen verschillende disciplines is helaas niet in elk gezondheidscentrum realiteit. Hoe werken jullie daaraan? Wij zetten ons gezondheidscentrum op samen met paramedici zoals fysiotherapeuten, een diëtist, psycholoog etc. Alle spelers zijn dus vanaf het begin betrokken. Zo creëer je een andere situatie dan wanneer zij er later instappen. Bovendien werken wij nu al intensief samen. Wij weten wat we aan elkaar hebben en ik heb er alle vertrouwen in! Dokter Richters in vogelvlucht Voor de huisartsopleiding Na haar artsexamen in 2002 vloog Anneloes Richters naar Australië om daar op de SEH en de kinderafdeling te werken. Terug in Nederland werkte zij nog binnen de kindergeneeskunde en in een verpleeghuis. Tijdens de huisartsopleiding volgde zij de keuzemodule praktijkmanagement en was zij een actief LOVAH-lid, eerst binnen de congrescommissie 2007 en later binnen het LOVAH-bestuur. Na de opleiding die zij in juni 2008 afrondde heeft zij een korte tijd waargenomen. In januari 2009 nam zij een praktijk over en recent samen met een collega een tweede. Het plan is om binnen een paar jaar een gezondheidscentrum te hebben opgericht. Tip Een gezondheidscentrum starten is een hele klus! Als je dit met een grote groep doet heb je ongetwijfeld te maken met verschillende karakters en leven er uiteenlopende ideeën. Het is verstandig om een onafhankelijke professional als projectgroepleider aan te stellen. Bij de zorgverzekeraar is voor het hele (begeleide) proces vergoeding te krijgen, vaak op basis van aantal patiënten. Maak daar gebruik van! LOVAH BULLETIN februari

8 reis ver sl ag Via de WES kwam een uitnodiging voor het bijwonen van het Zweedse LOVAH congres. Tien AIOS vertrokken vorig jaar april naar de Zweedse stad Kalmar om een en ander te ontdekken over de Zweedse huisartsenpraktijk. Een kort verslag. Ontdekkingsreis Door Koen Romijn, Fieke van Koppen en Lotte van Wayenburg Sjukhus De eerste dag maken we kennis met het ziekenhuis (Sjukhus). De stress en de drukte die in Nederland het beeld van het ziekenhuis domineren, lijken hier ver te zoeken. Enkele Nederlandse artsen vertellen over hun ervaringen met het werken over de grens en over de dos en don ts van het maken van een nieuwe start in Zweden. De Zweedse huisarts heeft voor iedere patiënt een half uur gereserveerd Hieruit blijkt wel dat Zweden absoluut geen vervelend land is om je dagen als arts door te brengen! De patiëntenzorg komt erg overeen met Nederland. De organisatie echter kent veel verschillen: om 23:00 uur stoppen alle huisartsendiensten en neemt het ziekenhuis de dienst over. Het ziekenhuis biedt zorg voor de gehele regio van rond de mensen. Alle artsen (zowel specialisten als huisartsen) zijn in dienst van de provincie (en in zekere zin dus ambtenaar). De provincie bepaalt daardoor in grote mate hoe de zorg wordt ingedeeld. De patiënt als geheel De volgende dag nemen we een kijkje in de keuken bij de Zweedse huisarts. De praktijken zijn vergelijkbaar met kleine gezondheidscentra en de Zweedse huisarts heeft zijn zaken goed geregeld. Voor iedere patiënt staat een half uur gereserveerd, wat leidt tot zo n tien contacten per dag. Het één-klacht-per-consult-systeem zoals wij dat kennen is hier uiteraard niet van kracht, dat moge duidelijk zijn. De patiënt wordt als geheel onderzocht. Omdat het lokale ziekenhuis ver weg kan zijn, moet de huisarts van alle markten thuis zijn, uiteenlopend van spoedeisende zorg tot bijvoorbeeld de verzekeringsgeneeskunde. Congres Op dag drie staat tot slot het congres op het programma. Dé mogelijkheid ook om de huisartsopleidingen te vergelijken. De opleiding duurt in Zweden vijf jaar en bevat meerdere stages in het ziekenhuis. Een deel van de opleiding kan zelfs in het buitenland worden gevolgd. Als klap op de vuurpijl mogen we s avonds deelnemen aan het galadiner in het slot van Kalmar, een prachtig gelegen middeleeuws kasteel geheel omringd door de zee. Zo sta je bepakt en bezakt tussen een groep nog onbekende AIOS op een klein vliegveld te Weeze te Duitsland en zo sta je dan een paar dagen later te dansen op een Zweeds gala met geheel andere bagage; nieuwe indrukken, nieuwe gedachten en nieuwe sociale contacten. Een onvergetelijk verrijkende ervaring! 8 LOVAH BULLETIN februari 2010 Wil je ook een keer mee met een uitwisseling? Hou goed de LOVAH nieuwsbrief en website in de gaten voor aankondigingen!

9 intervie w De core business van de huisarts is het uitoefenen van het medisch vak Een interview met Steven van Eijck, voorzitter van de Landelijke Huisarts Vereniging (LHV) Door Cick Pouw en Cathrien Raedts Een gesprek met Steven van Eijck, voorzitter van de Landelijke Huisarts Vereniging (LHV), over management en ondernemerschap in de opleiding, de toekomst van de huisarts en over de rol van de huisarts in opleiding. Hoe ziet u de huisarts van de toekomst? Leuk dat je dat vraagt! Ik had eigenlijk het afgelopen half jaar de behoefte om die vraag te beantwoorden, omdat ik vind dat er vaak visieloos en politiek gedreven wordt gereageerd (tijdens de bezuinigingsonderhandelingen met minister Klink, red.). Ik vind dat gezondheidszorg minder een politieke speelbal moet worden en dat kan alleen maar tegengegaan worden op het moment dat er wordt nagedacht over de visie van de ontwikkeling van het vakgebied. De huisarts van de toekomst moet op een integrale manier kijken naar de patiënt. In mijn overtuiging is daarbij een EPD essentieel. We starten met de invoering bij de huisartsen; apothekers moeten daarbij snel aangesloten worden. Natuurlijk moeten ook ziekenhuizen en specialisten eraan meedoen. Dat betekent dat je veel sneller een wisselwerking hebt in informatievoorziening. Mijn verwachting is dat de patiënt op zich wel een deel van zijn eigen medische informatie wil kunnen ophalen, maar niet zoveel als de minister denkt. Ik verwacht namelijk dat de patiënt niet zit te wachten op verwarrende, moeilijk interpreteerbare informatie. Dus juist bij de uitleg en interpretatie zal de huisarts of de praktijkondersteuner (POH) een grote rol spelen. Hoe ziet u de toekomst van solistische huisartsen? Ik denk dat in de toekomst de solist tot het verleden behoort. Omdat datgene wat op het bordje van de huisarts komt eigenlijk niet meer door een solist kan worden opgepikt. Misschien dat je in bepaalde delen van het land de solist nog wel zal zien als apotheekhoudende huisarts, maar op een gegeven moment komt daar een einde aan. Daarnaast denk ik dat het aantal werknemers in de praktijk ter ondersteuning van de huisarts zal toenemen. Bijvoorbeeld meer ondersteuning om management en logistieke processen te begeleiden, maar bijvoorbeeld ook de komst van een POHer die gespecialiseerd is in ouderen zorg. Er zal een veel zwaarder accent komen te liggen op de mantelzorgers en er zullen meer mantelzorgers bijkomen. Dit heeft ook gevolgen voor hoe de huisarts met deze mantelzorgers zal moeten omgaan. Daar moet een tussenpost voor worden opgezet en dat zal de oude wijkverpleegkundige worden. Mijn verwachting is dat de patiënt op zich wel een deel van zijn eigen medische informatie wil kunnen ophalen, maar niet zoveel als de minister denkt Door de medische vernieuwingen en vergrijzing en de daardoor stijgende medische kosten zal op een gegeven moment toch de politieke vraag aan de orde komen wat is een mensenleven waard?. Hier moeten dokters zich verre van houden. Een paar jaar geleden werd door een LOVAH BULLETIN februari

10 politicus die vraag gesteld en diegene werd compleet afgemaakt. Ik merk nu dat dergelijke geluiden opnieuw gaan bestaan in de politiek. Dat kan betekenen dat de wijze waarop je opereert als arts aan banden wordt gelegd door financiële beperkingen. Dat geldt voor de huisarts maar nog meer voor medisch specialisten. Ik ben heel benieuwd waar dat proces toe leidt. Gaan nieuwe technieken een rol krijgen in de eerste lijn? De communicatiemiddelen zullen zich zodanig ontwikkelen dat de patiënt op afstand gemonitord kan worden. Hierin kan domotica (integratie van technologie in huis, waardoor betere monitoring op afstand mogelijk is, red.) een belangrijke rol spelen. Hierbij zal de huisarts dus erg belangrijk worden. Een andere wijziging die een rol gaat spelen is de patiënt centraal zetten. Ik denk dat er op den duur een beweging gaat komen waarbij huisartsen bijvoorbeeld medicijnen zullen gaan uitleveren, zodat de patiënt die zij net gezien hebben niet voor een dichte apotheek hoeft te staan. De core business van de huisarts is te allen tijde het uitoefen van het medische vak Verder ben ik de discussie aan het starten waarom een specialist meer verdient dan een huisarts. Als jullie dat kunnen uitleggen graag, want ik krijg het niet uitgelegd! Een medisch specialist is gespecialiseerd en beperkt zijn focus waarbij hij technisch hoogstaand en verantwoord bezig is. De huisarts is in de volle breedte bezig, moet zich constant bijscholen en heeft daarnaast ook nog bepaalde managementtaken. Ik snap het verschil in honorering niet en dat kan echt niet worden uitgelegd door het feit dat de specialisatie twee jaar langer duurt. Hoe ziet u dat met de diensten? Denkt u dat de SOS-artsen de diensten over moeten nemen of is dat juist een taak die bij de huisarts moet blijven? Als het aan ons ligt moet dit bij de huisarts blijven. Ik vind dat de huisarts verantwoordelijk moet blijven voor de 24-uurszorg. Maar zoals de zorg politiek wordt voorgesteld, met marktwerking die zover moet doorgaan dat alles vercommercialiseerd moet worden, heb je de kans dat dit soort initiatieven blijvend zijn. Zoals het op dit moment wordt voorgesteld, vind ik het een zeer slecht plan. SOS-artsen zijn namelijk artsen die niet weten van de hoed en de rand van de patiënt, ze hebben geen aansluiting op EPD of informatie van die patiënt. Ze kunnen het niet in het perspectief plaatsen waarin de eigen huisarts dat wel kan. Dan krijg je ook nog het financieringsprobleem: patiënten moeten hier zelf voor gaan betalen, of verzekeraars betalen het uit het pakket waardoor de zorgverzekering duurder wordt. Het is een onwenselijke beweging. Heeft de huisarts in opleiding in de visie een belangrijke taak? Het is heel goed als huidige huisartsen meegenomen worden door jonge huisartsen met hun eigen inzichten, met hun nieuwe manier van behandelen, met hun frisse kijk op hoe de zorg eruit ziet. De huisartsen in opleiding zijn al betrokken bij de ledenraad van de LHV, bij het bestuur, maar er moet nog veel meer op dat traject gebeuren. Jullie moeten gewoon de macht grijpen! Wordt de huisarts van toekomst niet teveel een manager, met de functionele bekostiging (ook wel integrale bekostiging genoemd) op komst? J a en nee. Met de invoering van integrale bekostiging zal je als huisarts het ketenzorgproces moeten gaan coördineren. Het is dus zeker zo dat je in de toekomst 10 LOVAH BULLETIN februari 2010

11 een rol hebt die in ieder geval managementtaken met zich meebrengt. Het is de keuze van de huisarts zelf of hij de managementtaken zelf coördineert en de processen in de gaten houdt of dat hij daar zwaarder gaat leunen op de POH, zoals nu bij de diabeteszorg voor een groot deel al gebeurt. De huisarts moet te allen tijde medisch inhoudelijk aan de bal blijven en zich niet verliezen in processen waardoor je straks meer manager bent dan huisarts. Er zijn huisartsen die graag willen managen, die hebben we hier bij de LHV ook rondlopen en die vullen hun dag meer met het besturen van de LHV dan dat zij bezig zijn met het voeren van hun praktijk. Dat is een keus die je moet kunnen maken, maar het moet niet zo zijn dat het gros van de huisartsen die richting op gaat. Dat is niet wenselijk, want de core business van de huisarts is het uitoefen van het medische vak. Jullie moeten gewoon de macht grijpen! U legt duidelijk de coördinatie van de ketenzorg in de huisartspraktijk? Ja, we zijn echt aan het vechten om te zorgen dat we de coördinatie niet kwijtraken. Als dat bijvoorbeeld bij commerciële instellingen terecht zou komen of misschien wel bij groepen fysiotherapeuten, zoals we nu al zien, dan is mijn verwachting dat het de kwaliteit van de zorg niet ten goede zal komen. De kwaliteit van de zorg voor de patiënt dient centraal te staan. Denkt u dat er meer ruimte voor management en ondernemerschap moet zijn binnen de opleiding? Ja, het ondernemerschap is een prachtig onderdeel van het vak waarin je niet alleen met patiënten te maken hebt maar ook met een enorm interessante omgeving die echt van je verlangt dat je je als ondernemer/manager weet te gedragen. De een zal daar meer in excelleren dan de ander, maar als je niet weet hoe het met het ondernemerschap zit, dan kan je dus ook de keuze niet maken of je daarvoor wilt gaan of niet. Ik mag heel af en toe bij de huisartsen in opleiding langs komen en dan zie je die twinkeling in jullie ogen. Ik merk dat als ik met jullie over praktijkvoering praat, jullie daadwerkelijk willen weten hoe het later moet als jullie zelf een praktijk hebben. Vorig jaar bij het LOVAHcongres werd hierover een onderzoek gepresenteerd en bleek dat een grote groep dat ondernemersgezinde in zich had en dat vind ik heel leuk. Wat mij vooral opviel was het grote aantal vrouwelijke huisartsen in de opleiding, waarvan je zou denken dat zij parttime willen werken, maar de ondernemersgeest daar is nog levendiger dan bij de heren, dat is leuk om te zien! LOVAH BULLETIN februari

12 column Voor iedere editie van het LOVAH bulletin wordt een oud-lovah bestuurder verzocht een aantal speldenprikken uit te delen. Een speldenprikje uitdelen? Dan kies ik als target minister Klink. Deze man kan ik wel een aantal maal als target gebruiken, maar wat mij de afgelopen tijd het meest heeft bezig gehouden is de hele procedure omtrent de H1N1- vaccinaties. Vaccineren tegen Nieuwe Influenza A (H1N1)?! Een heel gedoe in de media over het vaccin zelf; wat een hype! Deze hype schakelde direct over op de patiënten. In de spreekkamer vlogen verschillende vragen om mijn oren: Dokter, zitten er echt nieren verwerkt in de prik?, Word je hier niet veel zieker van dan van de gewone prik?, Ik heb gehoord dat er kinderen dood zijn gegaan door de vaccinatie., Dokter, zit er echt een microchip in de prik, zodat de regering je kan volgen? Mijns inziens zijn dit onnodige vragen die de minister samen met het RIVM en de GGD s had kunnen ondervangen door een betere uitleg/griepvaccinatie-update te geven in de media over de prik en niet alleen verwezen had naar Dokter, zit er echt een microchip in de prik, zodat de regering je kan volgen? Verder was aanvankelijk onduidelijk wanneer de vaccins zouden komen en wie deze nou eigenlijk gingen uitdelen. Toch de huisartsen? De GGD? Doordat je pas laat wist wie en wat, kon de praktijk toch met een vertraging de brieven versturen voor de uitnodigingen en het aantal benodigde vaccins bestellen. Dat had toch best anders gekund? Vervolgens was er onduidelijkheid over het aantal vaccinaties. In veel landen om ons heen krijgt men maar één vaccinatie. En Nederland kiest voor twee. Hoe zit dat? Feit is wel dat in onze praktijk eigenlijk net zo n goede opkomst had voor de 1 e als voor de 2 e ronde H1N1- vaccinaties! Zou dat komen doordat wij niet in een heel Dat had toch best anders gekund? jonge wijk zitten en de ouderen toch ook weten wat de gevolgen kunnen zijn van bijvoorbeeld de pokken en dankbaar zijn voor het feit dat er een vaccin is? Met name de jongere collega s in de gezondheidszorg mopperen meer over de onzin dan over de zin van überhaupt het nemen van de vaccinaties tegen het H1N1-virus. En dan als klap op de vuurpijl volgde er nog een discussie over wie we nou wel en niet mogen vaccineren en als we dan genoeg vaccins in de praktijk hebben, we nog voor de tuchtraad gesleept kunnen worden als we toch stiekem alvast kinderen gaan vaccineren voordat de GGD hiermee begint Ik heb gemengde gevoelens over de hele gang van zaken. Geachte minister Klink, zou u ervoor kunnen zorgen dat ik voortaan duidelijker weet wat me te wachten staat en dat ik me gesteund voel door de minister van volksgezondheid, welzijn en sport in plaats van dat ik me continu af moet vragen welke valstrik er nu weer in het verschiet ligt? Door Cynthia van Vliet, oud-secretaris LOVAH 12 LOVAH BULLETIN februari 2010

13 LOVAH BULLETIN februari

14 uit de hap-kr ant Pas op, een aios op de post! Een belangrijk en soms nog onderbelicht onderdeel van de opleiding tot huisarts is het leren dienst doen, vaak op de huisartsenpost. De aios moet leren omgaan met grote drukte en spoedeisende zorg, en dit in een acceptabel tijdsbestek kunnen afronden. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf. Door Tijmen Buddingh Pas afgestudeerde huisartsen beginnen regelmatig met waarnemen en dienst doen op de huisartsenpost. Om hier als beginnend huisarts goed op voorbereid te zijn, moeten wij als aios vanzelfsprekend in de gelegenheid worden gesteld op een goede en veilige manier te leren dienst doen. De laatste tijd horen wij als aios steeds vaker geluiden dat de avond-, nacht- en weekendzorg (ANW) door de huisarts onder druk staat. Er is discussie tussen de LHV en de minister over de honorering. Steeds vaker verkopen huisartsen hun diensten, omdat ze er naast de drukke praktijk geen tijd of zin meer in hebben. De huisartsenposten nemen huisartsen in dienst die uitsluitend ANW zorg verrichten. In Engeland schijnen de huisartsen bijna helemaal geen diensten meer te doen, omdat de verdiensten overdag al ruimschoots voldoende zijn en dan noem ik nog niet eens het initiatief van de SOS-artsen. Geruststelling Maar is de aios van nu nog wel bereid later ANW zorg te verrichten? Het antwoord is een volmondig ja! Continuïteit in zorg en verantwoordelijkheid dag en nacht voor onze eigen patiënten, is een van de belangrijkste onderdelen van het huisartsen vak. Zeker bij de chronisch zieken en bij patiënten met palliatieve zorg, is het niet wenselijk dat ze aan een SEH of een commerciële partij worden overgelaten. En een groot deel van de zorgvraag draait Tijmen Buddingh ook in de ANW dienst om geruststelling: en wie kan dat beter dan de huisarts? Daarnaast is de dienst een belangrijke plek om acute pathologie te zien en hierin ervaring op te doen en te behouden. Ideeën om de huisartsenpost 24 uur per dag open te houden, leiden er onzes inziens toe dat er steeds minder urgente zaken naar de huisartsenpraktijk komen en de huisarts hierdoor een deel van zijn terrein en grip verliest. Wanneer we de ANW zorg niet meer zouden verrichten, is dit een uitholling van ons vak en lopen we het risico als partij minder krachtig te worden. Wanneer we dus kunnen stellen dat de ANW zorg door de huisarts onlosmakelijk met het huisartsenvak verbonden is, is het belangrijk dat de aios hier zo goed mogelijk op wordt voor bereid. Wij vinden het belangrijk dat we aan het einde van onze opleiding zelfstandig kunnen meedraaien op de huisartsenpost. Daarvoor moeten we binnen de opleiding geleerd hebben om vlot te werken en met stress en drukte om te gaan. Daarbij moeten we kennis en ervaring hebben opgedaan als consult-, visite- en telefoonarts, en is het belangrijk om veel voorkomende spoedeisende huisartsgeneeskundige zorg in de dienst gezien en behandeld te hebben. Projectgroep Om dit doel te bereiken zijn er de laatste jaren al veel vorderingen gemaakt, en is een projectgroep in het leven geroepen 14 LOVAH BULLETIN februari 2010

15 door de Huisartsopleiding Nederland, de Vereniging Huisartsen posten Nederland en de SBOH, waarin ook de LOVAH, de Landelijke Organisatie van Aspirant Huisartsen, participeert. Deze projectgroep is gekomen met aanbevelingen in het document Aios op de huisartsenpost; Leidraad voor het leren dienstdoen en is bezig met de implementatie hiervan. Het betreft aanbevelingen voor zowel het instituut als de huisartsendienststructuur als voor de aios. Ondanks alle inspanningen die al gedaan zijn, signaleren wij als aios nog dikwijls niet-optimale omstandigheden bij het dienstdoen. Menig aios die zelfstandig dienst doet, waarbij de opleider op afstand bereikbaar is, kent de blikken of de opmerkingen van de huisarts of assistentes met wie op dat moment samen dienst gedaan wordt. Er heerst de angst dat de aios niet snel genoeg kan werken en dat er meer werk bij de andere huisartsen terecht komt of dat de wachtkamer zal uitpuilen. Deze angst is begrijpelijk, maar wanneer de aios niet steeds zelfstandiger kan werken, wordt dit probleem alleen maar verschoven naar het moment dat de aios, niet gewend aan het zelfstandig dienst doen, huisarts is. Daarbij is aan het begin van de opleiding de opleider ook altijd zelf aanwezig om dienst te doen, waardoor op zo n moment méér werk verzet wordt dan de opleider alleen zou doen. Zo kunnen de overige huisartsen en assistentes op de post het ene moment van de leersituatie profiteren, en het andere moment iets minder. Ook geldt nog altijd, dat wanneer het uit de hand dreigt te lopen, de opleider altijd oproepbaar is om bij te springen. Claims Op sommige huisartsenposten zijn omtrent de zelfstandig dienstdoende aios nog veel zorgen over de juridische aspecten, waardoor het soms niet toegestaan is dat de opleider op afstand is. Men is er bang voor fouten of voor claims door patiënten. De verantwoordelijkheden van iedere partij op de huisartsenpost zijn echter in de leidraad goed vastgelegd en dit zou dus geen belemmering mogen geven bij het zelfstandig dienstdoen. Wat wij als aios in de dienst missen, is de terugkoppeling van ons (medisch) handelen. Daarbij we in de praktijk makkelijk patiënten terug kunnen zien en hierbij het resultaat van ons handelen zien en hiervan leren, is dit op de huisartsenpost over het algemeen niet zo. Dat is jammer, want op de huisartsenpost zien we soms ziekten of gebeurtenissen die we in de praktijk niet zo vaak zien. De leidraad ziet een feedbackmodule dan ook als een gewenste voorziening die op elke HAP aanwezig zou moeten zijn. Een leergesprek met de opleider aan het einde van de dienst kan het leren nog verder vergroten. Mogelijk zou hier standaard tijd voor moeten worden ingeruimd, omdat dit er in de praktijk nog wel eens bij inschiet door de drukte van de dienst. Beter stroomlijnen Om goed alle fasen van begeleid naar zelfstandig dienst doen te doorlopen, is er een minimum aantallen diensten vastgesteld die de aios moet doen. Het is echter niet altijd mogelijk om met je opleider aan het benodigde aantal diensten te komen. Daarom is het mogelijk om met een andere huisarts, liefst ook opleider, diensten te doen. In de praktijk gaat dit, ondanks de aanbevelingen hierover in de leidraad, echter nog niet altijd even makkelijk, en het zou goed zijn om dit beter te stroomlijnen. Dit zou ook kunnen helpen bij het leren van de verschillende taakgebieden op de HAP die de aios zich eigen moet maken: niet elke HAP beschikt bijvoorbeeld over een telefoondienst. Als laatste signaleren wij de trend om de HAP naast de SEH in het ziekenhuis te huisvesten. Dit heeft er bij sommige huisartsenposten toe geleid dat, door triage aan de deur, de acute pathologie niet meer verschijnt op de HAP: soms worden zelfs alle hechtwonden gelijk naar de SEH verwezen! Dit komt het leer proces van de aios natuurlijk niet ten goede, waardoor de aios zich sommige vaardigheden en ziektebeelden minder goed eigen kan maken. Daarnaast zorgt een koppeling van SEH en HAP vaak voor meer drukte op de HAP, omdat veel huisarts gerelateerde zaken van de SEH naar de HAP worden verwezen. Aan de andere kant denken wij dat een goede triage en betere voorlichting aan de patiënt, belangrijk is om bij de toenemende vraag naar zorg tijdens de ANW diensten het gevoel van een avondspreekuur te voorkomen en zoveel mogelijk relevante zorg te kunnen bieden aan de patiënten die dat nodig hebben. Wij willen dus graag een lans breken voor de aios op de huisartsenpost! De aios vindt de ANW zorg en het dienst doen essentiële kenmerken van de huisartsenzorg en wil die zelf in de volle omvang kunnen beoefenen. Daarbij hoort ook dat we, naast de opleiding in de praktijk en op het instituut, worden opgeleid op de huisartsenpost, om zo een huisarts te worden die geleerd heeft dienst te doen en vol zelfvertrouwen aan de slag kan. LOVAH BULLETIN februari

16 intervie w Huisarts (in opleiding) en Wetenschap Door Madeleine Bruins Slot De combinaties van Jochen Cals, junior redactielid van H&W Je kunt de huisartsenopleiding volgen. Je kunt de huisartsenopleiding volgen en daarbij promoveren. Je kunt de huisartsenopleiding volgen, daarbij promoveren en daarnaast junior redactielid worden van Huisarts en Wetenschap. Jochen Cals houdt van combineren, het gaat hem ook goed af. Maar wat doet hij nou eigenlijk allemaal bij de H&W? Toen ik aan geneeskunde begon wist ik twee dingen zeker; ik zou geen huisarts en geen onderzoeker worden. Tja, het liep toch iets anders.... In de laatste jaren van zijn geneeskundeopleiding begon Jochen al als student-promovendus bij de afdeling huisartsgeneeskunde in Maastricht. Toen hij werd aangenomen voor de huisartsenopleiding zette hij zijn werkzaam heden voort als AIOTHO (Arts In Opleiding tot Huisarts en Onderzoeker). Begin december vorig jaar verdedigde hij succesvol zijn proefschrift Respiratory tract infections in general practice. Enhanced communication skills and C-reactive protein testing to optimise management. Dr. Cals In zijn promotieonderzoek heeft Jochen gekeken naar de mogelijkheden voor huisartsen om adequater antibiotica voor te schrijven bij lage luchtweginfecties. Wanneer huisartsen gebruik maakten van een CRP sneltest om ernstige infecties uit te sluiten of hun patiënten de nodige uitleg gaven (na een training in communicatieve vaardigheden) bleken ze aanmerkelijk minder antibiotica voor te schrijven, terwijl de patiënten net zo snel herstelden. Verder keek hij naar de ervaringen van de huisartsen met de interventies en onderzocht hij de therapietrouw en de publieke opinie van Nederlanders over antibiotica. Nog anderhalf jaar huisartsenopleiding te gaan en dan is dr. Cals ook huisarts Cals. Voorlopig richt hij zich vooral op de praktijk om een goede huisarts te worden. Wel blijft hij zich als postdoc maximaal één dag per week bezighouden met onderzoek. En dan het liefst onderzoek dat praktisch toepasbaar is in de spreekkamer van elke huisarts. Junior redactielid Dan is er nog Huisarts en Wetenschap. Sinds juni 2009 maakt Jochen deel uit van de redactie van dit maandelijkse tijdschrift dat belangrijke onderzoeksresultaten voor onze beroepsgroep publiceert. Na onderzoek opschrijven leek het me ook heel leerzaam om over onderzoek te schrijven en artikelen te beoordelen. Als redactielid kan hij zijn opgedane onderzoekservaring optimaal inzetten en tegelijkertijd krijgt hij een prima nascholing. De kracht van de triatleet en de aiotho ligt niet in de afzonderlijke onderdelen, maar juist in de combinatie en afwisseling daarvan Alle manuscripten die worden opgestuurd naar de H&W worden door alle redactieleden gelezen: een breed scala aan huisartsgeneeskundige onderwerpen passeert op die manier de revue. Het redactieteam komt één keer per maand samen om de inhoud van het blad te bespreken. Daarnaast voorziet de redactie oorspronkelijke artikelen met onderzoeksresultaten soms van kritisch commentaar, wat de lezer kan helpen bij het interpreteren van de onderzoeksresultaten en de toepassing daarvan in zijn of haar eigen praktijk. 16 LOVAH BULLETIN februari 2010

17 De afgelopen tijd heeft H&W een aantal nieuwe rubrieken gepresenteerd, zoals onder andere: - Journaal Voorin het tijdschrift te vinden. Korte beschrijvingen van voor de Nederlandse huisarts relevante onderzoeken die eerder verschenen in buitenlandse medische tijdschriften. - Pearls Bruikbare wetenschap voor de werkvloer, op basis van de Cochrane Database of Systematic Reviews. - Spreekuur! Een gestructureerd overzicht van een huisartsgeneeskundig probleem met de opbouw: wat is het probleem wat moet ik weten wat moet ik doen wat moet ik uitleggen. H&W probeert continu te verbeteren en bij te blijven. Jochen: Ik denk dat de lancering van de nieuwe H&W website ( een belangrijke ontwikkeling is geweest dit jaar. Op de website kun je nu gemakkelijk naar artikelen zoeken en je kunt meteen reageren. Hopelijk zullen steeds meer huisartsen en aios de website bezoeken, waardoor het een mooi interactief platform wordt. Daarnaast brengt H&W steeds vaker thema nummers. Het afgelopen jaar waren er onder andere specials over depressie, ouderenzorg (gekoppeld aan het NHG congres) en recent nog over de NHG-standaarden. Een H&W met een duidelijke focus voegt iets toe, meent Jochen, maar hij geeft ook toe dat het nóg beter zou kunnen. Ik wil vooral een beroep doen op collega aios en aiothos. We zien zo veel interessant materiaal voor artikelen in de praktijk voorbij komen Schrijf ook voor H&W! Een tijdschrift is natuurlijk zo goed als het materiaal dat men kan publiceren. Ik hoop dat we steeds meer manuscripten tegemoet kunnen zien. Als junior redactielid en aiotho wil ik dan ook vooral een beroep doen op de collega aios en aiothos. Want we zien zó veel interessant materiaal in de praktijk voorbij komen. Om het schrijven onder huisartsen en aios te stimuleren werd vorig jaar een cursus case reports schrijven georganiseerd door H&W. Onlangs werd de eerste klinische les van een van de cursisten in H&W gepubliceerd. Daarnaast zouden Nederlandse onderzoekers zich niet alleen moeten richten op een publicatie in een internationaal tijdschrift, vindt Jochen. Ofschoon dat vaak de prioriteit heeft, is het zinvol om op tijd te bedenken wat het onderzoek betekent voor de Nederlandse huisartspraktijk en welke facetten nadere belichting zouden mogen hebben in een Nederlandstalig artikel = 3 Of hij nooit gestrest raakt door al die gecombineerde acti vi teiten? Jochen: Combinaties zorgen er bij mij juist voor dat ik geen stress krijg. Afwisseling is een mooie manier om de afzonderlijke onderdelen te waarderen en te versterken. Een van de stellingen in mijn proefschrift luidde: De kracht van de triatleet en de aiotho ligt niet in de afzonderlijke onderdelen, maar juist in de combinatie en afwisseling daarvan. Want een fijne balans tussen inspanning en ontspanning zorgt er bij mij voor dat 1+1=3 wordt. En in de toekomst? Op dit moment geniet ik nog wel van de opleiding, want er is nog zoveel te leren in de praktijk. Maar in de toekomst denk ik dat ik in de praktijk de inspiratie kan opdoen voor nieuwe onderzoeken in de eerste lijn. Het blijft nodig om de gaten in de evidencebase van ons vak te dichten. Hopelijk lukt het mij om in de toekomst de praktijk en onderzoek te combineren. De combinatie dus... Hoezo verbazingwekkend? LOVAH BULLETIN februari

18 boek ver sl ag John Berger A fortunate man The story of a country doctor In 1967 verscheen dit prachtige boek van schrijver John Berger en fotograaf Jean Mohr, nadat zij twee maanden hadden doorgebracht met een Engelse huisarts. A fortunate man schetst een portret in woord en beeld van John Sassel, huisarts op het Engelse platteland. Beschrijvingen van patiënten worden afgewisseld met foto s van verstilde landschappen, dreigende wolkenluchten en portretten van de arts en zijn patiënten. Het boek laat de professionele en emotionele ontwikkeling van Sassel zien. Aanvankelijk gericht op het oplossen van spoedgevallen, zonder tijd voor triviale of medisch nietverklaarbare klachten, maar later als een metgezel in het leven van zijn patiënten. Geen luchtig doktersromannetje, maar ook geen loodzware sombere literaire kost. Integendeel: omdat de schrijver zo n liefdevol beeld schetst van een bevlogen huisarts is het boek veel meer een ode aan ons vak. Ook nu nog, meer dan 40 jaar na de eerste uitgave. Een boek dat je in de boekenkast zet en af en toe herleest waarna je je He never separates an illness from the total personality of the patient - in this sense, he is the opposite of a specialist. He does not believe in maintaining his imaginative distance: he must come close enough to recognize the patient fully. Er staan filosofische bespiegelingen in over het bijzondere contact dat tussen de huisarts en zijn patiënt bestaat, het omgaan met lijden en de plaats van de arts in een samenleving. En we zien als lezer de worsteling van Sassel, die onmachtig is om het soms troosteloze bestaan van zijn patiënten te verbeteren en die gebukt gaat onder een (te) sterk verantwoordelijkheidsgevoel voor het leed van zijn patiënten. opnieuw realiseert hoe bijzonder het is dat we als huisartsen onderdeel mogen uitmaken van het leven van zoveel verschillende mensen. Kopen, lezen en koesteren! Het boek is herdrukt en nog steeds te bestellen bij o.a. Bol.com. Door Madeleine Bruins Slot 18 LOVAH BULLETIN februari 2010

19 LOVAH BULLETIN februari

20 20 LOVAH BULLETIN februari 2010

21 column Functionele bekostiging onbekend bij meeste aios huisartsgeneeskunde In 2005 stelde het NIVEL vast dat de meeste aios huisartsgeneeskunde ontevreden waren over het onderwijs in praktijkmanagement. Uit eigen ervaring kan ik vertellen dat er op mijn opleidingsinstituut (Universiteit Maastricht, MS) vandaag de dag een gedeelte van het curriculum gewijd wordt aan praktijkmanagement-onderwijs. Toch zullen er altijd hiaten blijven te bespeuren. Net als mijn collega s op andere universiteiten, mis ik onderwijs over de recente ontwikkelingen in financiering en praktijkvoering van de huisartsgeneeskunde. Het gemis vormde een reden om me aan te sluiten bij een club mensen die zich geroepen voelt deze leemte op te vullen: de werkgroep Politiek en Maatschappij van de LOVAH, kortweg WPM. Sinds het aantreden van het nieuwe kabinet, zijn er progressieve plannen ontsproten van de tekentafels van het ministerie van VWS. De plannen behelzen een totaal nieuw idee over financiering van zorg. Het leidde al bij het publiekelijk maken ervan tot verhitte discussies in huisartsenland. Naarmate de schetsen van Minister Klink steeds vastere vormen begonnen te krijgen, nam het aantal opinievormende partijen toe. Uiteenlopend van volledig contra tot volledig steunend, hadden de meeste partijen van wie het verwacht mocht worden zich een mening gevormd. LHV, NHG, KNMG, Nivel, De vrije huisarts, NzA, allen hadden iets te melden, hetgeen geleid heeft tot inmiddels zoekresultaten op Google. Ondanks lang doorklikken blijkt er tot dusver geen reactie van de toekomstige generatie huisartsen tussen te staan. Natuurlijk tracht de LHV onze groep te vertegenwoordigen. We ontvangen niet voor niets altijd een brief na iedere doorbraak in het onderhandelingsproces met minister Klink. Maar onze groep is niet homogeen aan de huidige gevestigde orde van huisartsen. Vandaar dat we al een tijdje geleden hebben gekozen voor een eigen organisatie die onze belangen behartigt. Het is dan ook zaak om spoedig over een belangrijk onderwerp als functionele bekostiging, met een mening naar buiten te komen. We willen dit echter niet doen alvorens onze achterban te hebben benaderd. Bij het benaderen van onze achterban bleek er sprake van een kennisgebrek over functionele bekostiging. Bij afwezigheid van voorkennis kan men geen mening verwachten, dus werd er gestart met informatiebijeenkomsten over functionele bekostiging voor aios door aios. Datgene waar de LOVAH en de werkgroep Politiek en Maatschappij voor bedoeld zijn. Ten tijde van schrijven van dit artikel, hebben de universiteiten van Amsterdam, Rotterdam, Leiden, Utrecht en Nijmegen reeds bezoek gehad van enthousiastelingen van de WPM of lokale ROVAH s. Er zijn presentaties gehouden over functionele bekostiging gevolgd door een enquête. Het is slechts een kwestie van weken tot ook de periferie (Groningen en Maastricht) benaderd zal zijn. De enquête is ons middel om jullie mening te achterhalen. Daarna volgt het hoogste streven; een artikel in het Medisch Contact met de mening van de aankomende huisarts over functionele bekostiging. Ik ben zo vrij om via dit artikel iedere aios die ervoor gezorgd heeft dat aankomend huisartsgeneeskundig Nederland op de hoogte is en een mening heeft gevormd over functionele bekostiging, te bedanken. Zij die zich bij lezen van dit artikel nog steeds afvragen wat functionele bekostiging inhoudt, nodig ik uit om naar een lezing te komen, onze website te bezoeken of ons binnenkort in Google bovenaan te vinden bij de zoekterm functionele bekostiging. Door Merlijn Schoots LOVAH BULLETIN februari

22 financieel advie s Praktijkovername nader belicht Veel aankomend huisartsen zullen na hun opleidingsperiode gaan werken om daarna uiteindelijk als zelfstandig ondernemer in een eigen praktijk werkzaam te zijn. In uw opleiding tot huisarts wordt beperkt aandacht geschonken aan de zakelijke aspecten van de medische beroepspraktijk. Het is daarom verstandig om uzelf goed voor te bereiden op de zakelijke kant van uw toekomst als huisarts. Of u uw (financiële) zaken goed heeft geregeld, is immers mede bepalend voor uw slagen. In dit artikel trachten wij in vogelvlucht aan te geven op welke wijze u een praktijk(aandeel) kunt overnemen, de verschillende samenwerkingsvormen en wat de verschillen hiertussen zijn. beoogde harmonieuze samenwerking kan immers worden bedreigd door onenigheid over de overnamesom. Het verdient derhalve de voorkeur deze onderhandelingen over te laten aan een praktijkadviseur. Bij associatie is veelal sprake van een kapitaalsdeelname en een waardering voor stille reserves. Daarnaast kan ook hier sprake zijn van een managementvergoeding/goodwill. Praktijkovername Aan de overname van een praktijk(aandeel) gaat een hele procedure vooraf. Een aantal van deze belangrijke onderwerpen gaan wij nader toelichten: Analyse praktijk(cijfers) Onderhandelingen Overnamesom/Goodwill Samenwerkingsvormen/contracten Analyse praktijk(cijfers) De volgende gegevens zijn benodigd om te komen tot een goede analyse: - Recente jaarcijfers van de huisartsenpraktijk en/of kostenmaatschap - HIS uitdraai, om de omzet van het lopende alsmede het afgelopen jaar te kunnen beoordelen - Opgave van het aantal patiënten en de leeftijdsopbouw - Arbeidscontracten personeel - Overeenkomsten aangaande de over te nemen praktijk(aandeel) Onderhandelingen Bij overname van een solopraktijk neemt de startende huisarts over van de vertrekkende huisarts. De onderhandelingen vinden veelal plaats met de zittende huisarts en de betrokken adviseur. Hierbij wordt bijvoorbeeld gesproken over de overnamecondities, zijnde de overnamesom voor de praktijkinventaris en eventueel praktijkpand. Daarnaast kan er sprake zijn van een managementvergoeding/goodwill. Bij toetreding tot een maatschap kan het zijn dat wordt overgenomen van de toekomstige collega s of dat direct moet worden onderhandeld met de vertrekkende partij. Dit verschil is met name van belang voor de onderhandelingen over de overnamesom. Het is immers makkelijker om een zakelijke discussie te (laten) voeren met een vertrekkende huisarts dan met de nieuwe collega s. Doorgaans vindt een toetredende partij het vervelend om over geld te moeten discussiëren met zijn aanstaande collega s. De Overnamesom/Goodwill Boekwaarde Bij een overname van een solopraktijk is de overnamesom veelal gelijk aan de boekwaarde datum praktijkovername. De boekwaarde is de aanschafwaarde van de praktijkinventaris waar de afschrijvingen op in mindering gebracht zijn. Een voorbeeld is een onderzoekbank van 2.500, die de wordt afgeschreven in vijf jaar, na drie jaar is er dan nog een boekwaarde (restwaarde) van Kapitaalsdeelname Onder het maatschapskapitaal worden de bezittingen minus de schulden van de maatschap verstaan. Op enig moment, bijvoorbeeld bij een praktijkoverdracht of aan het einde van het boekjaar, moet de balans (bezittingen en schulden) van de maatschap worden opgemaakt. Op dat moment staan er altijd openstaande vorderingen uit: rekeningen die wél zijn verstuurd maar nog niet betaald. Daarnaast heeft elke maat in de praktijk geïnvesteerd in bijvoorbeeld inventaris en instrumentarium. De openstaande 22 LOVAH BULLETIN februari 2010