Het is een historische en ludieke manga die verhaalt over de einddagen van het Bakufu.

Transcriptie

1 ūunjitachi bakumatsu-hen - PopularCultureWiki of 10 28/11/ :39 Japanese Studies Home Fūunjitachi bakumatsu-hen From PopularCultureWiki Deze bespreking handelt over de manga 風雲児たち幕末編 Fūunjitachi Bakumatsu-hen volume één van de auteur Minamoto Tarō みなもと太郎. Het is een historische en ludieke manga die verhaalt over de einddagen van het Bakufu. Auteur Alvorens over te gaan naar de bespreking, is het nuttig eerst wat meer achtergrond te geven over de auteur. Biografie Minamoto Tarō wordt geboren te Kioto op 2 maart Hij krijgt zijn artistieke vorming op de middelbare school ( 京都市立日吉ヶ丘高等学校 Kyōto Shiritsu Hiyoshiga Aka Kōtōgakkō) en het bijhorende departement van de fijne kunsten. Minamoto kent zijn grote debuut met de publicatie van 兄貴かんぱい Aniki Kanpai in Ribon ( リボン ), een manga weekblad met als doelgroep jonge meisjes (in het Japans noemt men dit soort manga 少女漫画 Shōjo Manga). Minamoto ontwikkelt al snel een persoonlijke stijl. In de essentie is deze gekenmerkt door grappige cartoons die ietwat contradictorisch worden geplaatst in een serieuze historische setting. Deze stijl kwam voor het eerst tot uiting in zijn manga ホモホモ 7 Homohomo 7. In dit werk blijft Minamoto's unieke stijl voorlopig nog beperkt tot lachwekkende cartoons, maar zijn stijl evolueert in toekomstige werken. De auteur contrasteert namelijk niet langer enkel met ludieke cartoons, maar experimenteert stilaan ook met vreemde en absurde verhaallijnen. Deze stijl culmineert in de manga die we hier bespreken: 風雲児たち幕末編 Fūunjitachi Bakumatsu-hen. Dankzij deze mangareeks werd Minamoto's carrière bekroond in 2004 met de toekenning van de 手塚治虫文化賞 Tezuka Osamu Bunkashō (de Tezuka De cover Minamoto Tarō みなもと太郎 Osamu Culturele Prijs). Deze eer viel hem ten beurt in de categorie 'speciale prijs' voor zijn baanbrekend werk op het vlak van historische manga. Alhoewel historische manga een constante zijn in zijn oeuvre, waagt de auteur af en toe toch een zijsprong. Zo is Minamoto een aanhanger van Soka Gakkai, een Japanse boeddhistische sekte gebaseerd op Nichiren. Als cartoonist heeft Minamoto ook manga ( 人類み んな 十界論 Jinrui Minna "Jikkairon") getekend om de doctrine van deze leer te illustreren. De diversiteit van zijn carrière wordt tevens geïllustreerd door een ander project, gebaseerd op de film お楽しみはこれからだ 映画の名セリフ Otanoshimi ha kore kara da, Eiga no Naserufu van Wada Makoto. Deze was namelijk voer voor een manga genaamd お楽しみはこれもなのじゃ 漫画の名セリフ Otanoshimi ha kore mo nano ja, Manga no Naserufu, waarin Minamoto het origineel parodieert. Deze reeks verscheen in het toenmalige マンガ少年 Manga Shōnen en werd bejubeld door de critici. Bibliografie

2 2 of 10 28/11/ :39 Uiteraard is Fūunjitachi bakumatsu-hen niet het enige werk van Minamoto Tarō. In zijn lange carrière heeft hij volgend oeuvre opgebouwd: Fūunjitachi 風雲児たち Otanoshimi ha kore mo nano ja, Manga no Naserufu お楽しみはこれもなのじゃ 漫画の名セリフ Homohomo 7 ホモホモ 7 Dorobo-chan Shirīzu どろぼうちゃんシリーズ Re Mizeraburu レ ミゼラブル (Les Misérables) Monte Kurisuto-haku モンテ クリスト伯 Jōdan Shinsengumi 冗談新選組 Mirai Genji-kun 未来ケンジくん Tenma 3000 Nen 天魔 3000 年 Shura No Jōtai 修羅の正体!! Jinrui Minna "Jikkairon" 人類み んな 十界論 Dondemo Sensei とんでも先生 Jitabataba-chan じたばたばーちゃん Kochira Daiaru 100 Kōban こちらダイヤル 100 交番 Chōsensha-tachi 挑戦者たち Minyamoto 松吉伝 (Minamoto) Kanso Nihon Manga Daijishō 元祖日本漫画大辞典 Atobenchā あどべんちゃあ Bespreking De hierboven vermelde inleiding over de auteur verschaft ons inzicht in de achtergrond van zijn stijl. Zodoende kunnen we nu dieper ingaan op een bespreking van de wijze waarop Minamoto Tarō titel, tijd en ruimte, personages en inhoud vormgeeft in dit volume. Verder wordt ook een woordenlijst gegeven op Waranwiki en is er tevens een lijst van speciale uitdrukkingen voorzien. Deze bespreking wordt vervolgens afgesloten met een eigen evaluatie, waarin nog eens de diverse kenmerken van deze manga worden behandeld aan de hand van opmerkelijke voorbeelden. Titel, tijd en ruimte 風雲児たち幕末編 Fūunjitachi bakumatsu-hen kan letterlijk vertaald worden als "Fortuinlijke avonturiers: de einddagen van het Bakufu". Zoals de titel doet vermoeden, spelen de verschillende episodes van het verhaal zich af in de late Edo-periode, ook wel gekend als Bakumatsu-hen (letterlijk het einde van de Bakufu-periode). In het boek wordt de Nengō-kalender ( 年号 ) gehanteerd. Dit Japanse kalendersysteem is gebaseerd op de troonsbestijging van de keizers. Met iedere keizer hebben we dus een nieuwe periode. Mits een kleine omzetting ( naar de Gregoriaanse kalender, kunnen we de verhaaltijd terugleiden naar de jaren 1845 (tweede jaar van Kōka 弘化 ) tot 1951 (derde jaar van Kaei 嘉永 ). In het verhaal zie je dan ook alle interessante ontwikkelingen van deze turbulente periode in de Japanse geschiedenis. Na ettelijke eeuwen van feodaliteit en een zelfopgeworpen isolatie van de buitenwereld, komt de Westerse moderniteit ook richting Japan. De steeds heersende feodale systemen en de dreiging van het Westen scheppen een gespannen sfeer die zich laat voelen middels politieke omwentelingen binnen de nerveuze clan van de Tokugawa's en rivaliserende clans. De historische setting is dan ook een belangrijk gegeven voor de verhaaltijd, maar determineert ook de ruimte van het verhaal. De ruimte is overigens niet beperkt tot de feodale hoofdstad Edo en de gebeurtenissen binnen het Bakufu aldaar. Veel belangrijker in het verhaal zijn de ontwikkelingen in invloedrijke domeinen als Mito en Satsuma. De politieke geschiedenis van deze twee domeinen wordt volledig uit de doeken gedaan en het wordt al snel duidelijk hoe de periferie een grote verandering teweeg zal brengen binnen het Shōgunaat. Ook gebeurtenissen in Washington hebben hun invloed op politieke beslissingen binnen het Bakufu en de Han.

3 3 of 10 28/11/ :39 Personages Onderaan wordt een lijst van hoofdpersonages gegeven. Stuk voor stuk zijn ze gebaseerd op historische figuren die ook echt bestaan hebben. Daarom is er ook een internetlink voorzien met meer historische informatie over de personen. Iedere beschrijving wordt gevolgd door het paginanummer waar het personage geïntroduceerd wordt. イネ ( (Ine) als dochter van de Japanse Kusumoto Taki ( 楠本瀧 ) en Philipp Franz von Siebold gaat ze in de leer bij Ishii Sōken om Japans eerste vrouwelijke gynaecoloog te worden. De historische Ine heette voluit Kusumoto Ine ( 楠本イネ ) en leefde van 1807 tot (p.10) 石井宗謙 ( いしいそうけん (Ishī Sōken) een beroemde Japanse dokter op het einde van de Edo-periode ( ), die de knepen van het vak had geleerd onder de bekende Deshima-dokter Philipp Franz von Siebold. Hij heeft een conservatief en koppig karakter en gelooft dan ook niet echt in vrouwelijke dokters. De dochter van von Siebold komt bij hem les volgen en met haar Hollandse uiterlijk intrigeert ze Ishii Sōken. Hij stemt toe haar wel onderricht te verlenen, maar uiteindelijk verkracht hij Ine en verwekt een kind bij haar. (p.11) シーボルト ( %E3%83%97%E3%83%BB%E3%83%95%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%84%E3%83 %BB%E3%83%95%E3%82%A9%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%82%B7%E3%83%BC%E3 %83%9C%E3%83%AB%E3%83%88) (Shīboruto (von Siebold)) een beroemde Beierse dokter die gestationeerd was in de Nederlandse handelsmissie op Deshima. Hij was de eerste Westerling die medicijnen doceerde in Japan. Als persoon komt hij enkel op pagina 13 voor, waar vermeld wordt dat hij verbannen wordt uit Japan op verdenking van spionage, maar hij wordt ettelijke malen vermeld en is dus van enig belang voor het verhaal. (p. 13) 井伊直弼 ( いいなおすけ (Ii Naosuke) een beroemde Fudai-Daimyō ( 譜代大名 ( %E9%A2%A8%E9%9B%B2%E5%85%90%E3%81%9F%E3%81%A1%E5%B9%95%E6%9C %AB%E7%B7%A8#p.21) ) uit Hikone. Hij wordt geadopteerd in een voorname samurai-familie, en na de dood van zijn broer, erft hij zo de prestigieuze Bakufu-positie van Tairō( 大老 ( %E9%A2%A8%E9%9B%B2%E5%85%90%E3%81%9F%E3%81%A1%E5%B9%95%E6%9C %AB%E7%B7%A8#p.21) ). (p.20) 二宮 ( にのみや (Ninomiya)de eerste leermeester van Ine en tevens beroemd expert in de Hollandse geneeskunde. Hij gelooft dat zwangerschap in het feodale Japan grote risico's met zich meedraagt. Vrouwen worden namelijk afgezonderd en worden slecht begeleid. In dit opzicht beschouwt hij zwangerschap als een ziekte die overwonnen moet worden. Japan heeft nood aan meer experts en hij spoort Ine aan om in de leer te gaan bij Ishii Souken, een expert in de Hollandse gynaecologie. (p.42) 徳川斉昭 ( とくがわなりあき (Tokugawa Nariaki) de negende daimyō van Mito. Na enkele Engelse invallen wordt hij zeer anti-westers gezind. Opdat hij zijn domein zou kunnen verdedigen promoot hij een lokale wapenindustrie, scheepsindustrie en grondhervormingen. 島津斉興 ( しまづなりおき (Shimazu Narioki) de daimyō van Satsuma. Als opvolger verkiest hij de zoon van zijn manipulatieve concubine boven de zoon van zijn wettelijke vrouw. Hij krijgt echter moeilijkheden met het Bakufu omwille van enkele geheime praktijken van Satsuma die in strijd zijn met de regels van het Bakufu. Zodoende wordt hij aangespoord door het Bakufu alsnog zijn zoon Nariakira ( 島津斉彬 ) daimyō te laten worden. (p.114)

4 4 of 10 28/11/ :39 島津斉彬 ( なりあきら (Nariakira)de wettelijke zoon en erfgenaam van Nariaki. Een zeer intelligent persoon en geïnteresseerd in Westerse wetenschap. Na een grote familiestrijd slaagt hij erin (met de impliciete hulp van Abe Masahiro) om daimyō van Satsuma te worden. (p.115) 阿部正弘 ( あべまさひろ (Abe Masahiro) een invloedrijke feodale heer die erin slaagt het Bakufu te consolideren. Om met de buitenlandse dreiging om te gaan, stelt hij voor het land terug open te stellen. Om op de hoogte te blijven van de laatste Westerse ontwikkelingen, vertrouwt hij op John Manjirō.(p.129) ジョン 万次郎 ( %E6%AC%A1%E9%83%8E) ジョン まんじろう (John Manjirō) een Japanner die geruime tijd in Amerika heeft doorgebracht en die na de opheffing van het Sakoku terugkeert naar zijn thuisland. Hij weet Nariakira veel te vertellen over de buitenlandse en Amerikaanse ontwikkelingen. In het verhaal wordt hij misleidend voorgesteld als een man van de Ryūkyū-eilanden, daar waar hij in werkelijkheid van Tosa kwam. (p.135) ミラード フィルモア ( %83%89%E3%83%BB%E3%83%95%E3%82%A3%E3%83%AB%E3%83%A2%E3%82%A2) (Millard Fillmore) de 13e president van de Verenigde Staten van Amerika. Hij wilt dat Japan zijn grenzen openstelt en geeft Matthew Perry de opdracht dit te realiseren. (p.158) マシュー カルブレイス ペリー ( %A5%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%9A%E3%83%AA%E3%83%BC) (Matthew Calbraith Perry) een koppige en ongeduldige Amerikaanse admiraal die naar Japan wordt gestuurd om het land te openen voor Amerikaanse handel. Een echte Amerikaanse havik! (p.158) 吉田寅次郎 ( %E9%83%8E) よしだとらじろう (Yoshida Torajirō) een jonge knaap uit Chōshū die zich snel weet op te werken als één van de meest getalenteerde Japanse militaire strategen. In werkelijkheid gekend als Yoshida Shōin ( 吉田松陰 ). (p.192) 桂小五郎 ( かつらこごろう (Katsura Kogorō) hij is eveneens een jonge en veelbelovende student die de net vernoemde Yoshida Torajirō als mentor leert kennen aan de militaire school. Kogorō blinkt vooral uit in de zwaardkunst. (p.202) Synopsis Ine ( イネ ), de achttienjarige dochter van de beroemde Westerse dokter von Siebold, wilt in de voetsporen van haar vader treden. Hiervoor gaat ze in hoofdstuk één naar Ishii Souken, een leerling van von Siebold en tevens een beroemde dokter in de Bakumatsu-periode. Echter, laatstgenoemde is terughoudend over het idee van een vrouwelijke dokter en weigert aanvankelijk om haar op te leiden. Het 'Hollandse' temperament van Ine doet haar echter volhouden en uiteindelijk krijgt ze Souken zo ver om haar op te leiden. Overigens wordt tijdens deze eerste bladzijden de gehele geschiedenis van het Tokugawa shōgunaat uit de doeken gedaan. Deze geschiedenis strekt ongeveer 240 jaar, vanaf de Slag bij Sekigahara (1600) tot de jaren '40 van de 19e eeuw. Verder wordt ook een ander verhaal behandelt, dat van Ii Naosuke. Naosuke was één van veertien erfgenamen van de machtige Ii-clan en als de benjamin van de familie had hij dus bijzonder weinig kans om een prominente titel te erven. Samen met zijn broer Naoyuki leeft Naosuke een rustig teruggetrokken leven met een klein stipendium dat die krijgt van zijn familie. Echter, de andere broers sterven of worden geadopteerd in andere clans, maar Naoyuki en Naosuke blijven nog steeds zonder erfenis. Op een dag worden ze beide ontboden naar Edo, maar in tegenstelling tot zijn broer, die de heer wordt van het domein Nobeoka in Kyūshū, moet Naosuke terugkeren van een koude douche. Hij krijgt niets en trekt zich terug in 'het obscure huis' ( 埋もれ木舎 Umoreginoya), waar hij verder een teruggetrokken leven leidt. Op een dag krijgt hij een brief uit Edo, waarin hij wordt ingelicht dat hij door de dood van zijn broer Naomoto de directe

5 5 of 10 28/11/ :39 opvolger wordt van zijn vader Naoaki. Naosuke vwordt ontboden naar het kasteel van Edo, waar hij verneemt dat hij Tairō wordt, een uiterst belangrijke positie binnen het Bakufu. Daarenboven wordt hij wel ingelicht dat de tijden niet meer zijn wat ze waren en dat hem een aartsmoeilijke taak te wachten staat. Japan wordt namelijk omgeven door Franse en Engelse oorlogsschepen. Als Tairō zal Naosuke Japan moeten verdedigen en zodoende de rust bewaren. Dit houdt ook in dat het machtsbeluste Satsuma-domein in toom gehouden moet worden om enige provocaties te voorkomen en het status-quo tussen de domeinen te bewaren. Een status-quo waarop het gehele Bakufu-apparaat geschoeid is. Hoofdstuk twee hervat het verhaal van Ine. Aan Souken legt ze uit waarom ze zo gedreven gynaecoloog wil worden. Het heeft alles te maken met het advies van haar vorige leermeester, Inomiya. Hij spoorde Ine aan om gynaecoloog te worden, aangezien Japanse vrouwen in barre omstandigheden en met primitieve hulp kinderen op de wereld moeten zetten. Ine zag in dat Japanse vrouwen een vrouwelijke dokter best konden gebruiken en volgde daarom het advies om in de leer te gaan bij Souken. Souken raakt echter geïntrigeerd door de Hollandse schone met rode haren en blauwe ogen. In ruil voor haar opleiding, verlangt hij van Ine een wederdienst in natura. Zij stribbelt tegen, waarop hij haar verkracht. Ine geraakt zwanger en keert terug naar haar moeder in Nagasaki. Hoofdstuk drie verhaalt over Tokugawa Nariaki, de negende daimyō van Mito en rivaal van Naosuke. Dit hoofdstuk legt kort uit hoe hij aan het hoofd van het Mito-domein is gekomen en hoe hij zo invloedrijk is geworden in het Shōgunaat. Het verhaal stelt hem zelfs voor als een soort van vice-shōgun. In het vierde hoofdstuk zien we goed hoe Nariaki zeer xenofobisch groeit na enkele invallen door de Engelsen. Onder hem wordt er een heuse wapenindustrie uitgebouwd in Mito, vinden er grondhervormingen plaats en wordt het lokale regeerapparaat geölied. Bovendien weet de cartograaf Tadataka hem te vertellen dat er een onontgonnen gebied ten noorden van Tōhoku ligt dat hem veel geld kan opbrengen. Machtsbelust als hij is, wilt Nariaki meer weten over dit gebied, genaamd Ezochi ( 蝦夷地 het huidige Hokkaidō). Tadataka weet hem een heuse geschiedenis te vertellen van de streek, alsook dat Russen zoals Rezanov azen op het gebied. Dit maakt Nariaki nog meer resoluut om strenge maatregelen te nemen tegen de buitenlanders. Hij beveelt een expeditie naar Hokkaidō en versterkt zijn leger. Een strategische zet die niet geapprecieerd wordt door het Bakufu. Het vijfde hoofdstuk bouwt verder op dit thema van buitenlandse dreiging en het effect op de Han. Shimazu Narioki ( 島津斉興 ) wordt geïntroduceerd. Hij is de daimyō van Satsuma, maar in tegenstelling tot Tokugawa Nariaki maakt hij geen deel uit van de Tokugawa-clan. Maar net zoals de Tokugawa-clan, worstelt de Shimazu-clan met zijn eigen familievetes. Narioki, hoofd van de Shimazu-clan, verkoos namelijk Hisamitsu, de zoon van zijn manipulatieve concubine, als opvolger in plaats van de zoon van zijn wettelijke vrouw, Nariakira ( 島津斉彬 ). Nariakira was net als zijn grootvader Shigehide ( 島津重豪 ) een intelligent persoon en zeer geïnteresseerd in Westerse wetenschap en ambieerde zijn rechtmatige titel als daimyō. Hierop breekt een grote familievete uit, ook wel gekend als de "Oyura-strijd". Alle aanhangers van Nariakira worden buitenspel gezet, maar Nariakira blijft de opvolging koesteren. Na het lekken van allerlei Satsuma-geheimen wordt Narioki uiteindelijk door het Bakufu in Edo aangespoord om zijn plaats af te staan aan Nariakira. Verder wordt ook Abe Masahiro ( 阿部正弘 ) voorgesteld, een machtige feodale heer die erin slaagt het Bakufu te consolideren en zo veel aanzien wint. Om aan de buitenlandse dreiging te weerstaan, wilt hij het land zelfs terug open stellen. Het hoofdstuk eindigt met de mysterieuze komst van een man van de Ryūkyū-eilanden. In hoofdstuk zes wordt duidelijk dat deze mysterieuze man John Manjirō is. Hij heeft lange tijd in Amerika doorgebracht en is bijgevolg zeer beslagen in Westerse wetenschap. Nariakira heeft een grote interesse voor het Westen en probeert via John Manjirō alles te weten te komen over de laatste ontwikkelingen in Amerika en het Westen. Echter, aan de andere kant van de wereld worden er plannen in gang gezet die een grote invloed zullen hebben op Japan. In Washington wordt namelijk de admiraal Matthew Calbraith Perry ontboden bij president Fillmore. De president vraagt aan Perry of hij niet naar Japan wil gaan om de Japanners te vragen hun grenzen te openen. Perry reageert echter furieus op het initiatief dat volgens hem toch niet kan lukken. Perry begrijpt niet waarom hij zou slagen waar zoveel anderen voor hem hebben gefaald. Perry vindt het welletjes geweest om braafjes de openstelling te vragen. In plaats van naar Nagasaki te varen met zeilschepen, stelt hij voor met oorlogsschepen op stoom naar de baai van Edo te varen. Dit machtsvertoon is volgens hem meer gepast om de Japanners te overtuigen, aangezien 'Japanners toch zo houden van autoriteit'. President Fillmore verdenkt Perry echter andere motieven te hebben. Desondanks

6 slaagt de president er niet in ook maar één speld tussen Perry's geladen betoog te krijgen en stemt uiteindelijk in op voorwaarde dat Perry geen oorlog begint. Hoofdstuk zeven keert terug naar het verhaal van Ine, die intussen teruggekeerd is naar Nagasaki en daar bij haar moeder woont. Haar vroegere mentor Ninomiya komt haar terug opzoeken. Hij drukt zijn spijt uit dat hij Ine heeft gestuurd naar een verkrachter. Ine wilt echter het kind houden en wacht in Nagasaki geduldig op de terugkeer van haar vader von Siebold. Op het einde van dit hoofdstuk wordt ook Yoshida Torajirō (in de geschiedenis ook wel gekend als Yoshida Shōin) geïntroduceerd, een veelbelovende student aan de militaire academie. Reeds op zeer jonge leeftijd geeft hij er les in stategie en wordt een belangrijke persoon voor het Chōshū-domein. Hoofdstuk acht brengt een nieuw en laatste hoofdpersonage ten tonele, de 19-jarige Katsura Kogorō ( 桂小五郎 ). Hij is eveneens een jonge en veelbelovende student die de net vernoemde Yoshida Torajirō als mentor leert kennen aan de militaire school. Kogorō blinkt vooral uit in de zwaardkunst. Zijn aandeel in het verhaal wordt belangrijker in volgende volumes van deze mangaserie, waarin eveneens de machtstrijd tussen Naosuke en Nariaki en de druk van het Westen uit de doeken zal gedaan worden. Taalgebruik De manga staat boordevol uitdrukkingen en zelden gebruikte kanji's. Hierdoor kan de manga aanvankelijk moeilijk begrijpbaar zijn voor een niet-ervaren lezer. Zo tracht de auteur zijn lezerspubliek af en toe wat nieuwe woorden/kanji bij te leren, door een synoniem erlangs te schrijven in furigana. Een techniek die veelvuldig gebruikt wordt, maar voor iemand met een middelmatige kennis van Japans en niet veel ervaring met manga soms wel eens voor verwarring kan zorgen. Het soms archaïsche taalgebruik past echter perfect in de historische setting van de late Edo Periode. Shōguns praten een samuraitaaltje, geleerden praten met uitermate veel kanji en Klassiek Japanse vormen en de gewone mens praat zijn lokale dialect. Hierdoor kan het soms wel moeilijk zijn om de precieze connotatie te achterhalen van bepaalde conversaties, toch blijft de achterliggende boodschap meestal doorschemeren. Naarmate dat je vordert in het verhaal komen deze zelfde moeilijke kanji/woorden/klassieke vormen/dialecten terug en herken je ze ook sneller. Aanvankelijk is het woordgebruik dus wel een hindernis, maar na wat doorzetten valt er dus toch een opvoedkundige waarde in te ontdekken. Op bladzijde 51 lacht de auteur zelfs met zijn overdreven moeilijke kanji's en uitdrukkingen. In de kantlijn toont hij dan ook terecht medelijden met lezers. Om de vele moeilijke kanji en uitdrukkingen makkelijker te begrijpen, heb ik een uitgebreide woordenlijst opgesteld op Waranwiki. Verder vindt u hieronder een lijst met speciale uitdrukkingen die de lezer van pas kunnen komen. Woordenlijst Zie Waranwiki voor een niet-exhaustieve woordenlijst ( /index.php/f%c5%abunjitachi_bakumatsu-hen_-_%e9%a2%a8%e9%9b%b2%e5%85%90%e3 %81%9F%E3%81%A1%E5%B9%95%E6%9C%AB%E7%B7%A8). Speciale uitdrukkingen Speciale uitdrukkingen pagina Japans uitspraak Nederlands 15 新時代に担う若者たち しんじだいににあうわかものたち 17 最悪の事態に備えるさいあくのじたいにそなえる de jonge mensen die de toekomst van morgen zijn; de jongen mensen, waar het nieuwe tijdperk van zal afhangen zich voorbereiden op het ergste 6 of 10 28/11/ :39

7 19 六年の歳月が流れるろくねんのさいげつがながれる zes jaren verstreken 22 体面を保つ たいめんをたもつ de schijn hooghouden 25 舞い上がる まいあがる in de zevende hemel zijn, in de wolken zijn, heel erg verheugd zijn, extatisch zijn 28 無事乗り越える ぶじのりこえる de rust verbreken, de status-quo verbreken 33 男泣きに泣く おとこなきになく plots uitbarsten in tranen 34 晴天のヘキレキ せいてんのヘキレキ als een donderslag bij open hemel 41 感謝の言葉もなく かんしゃのことばもなく 47 気をくばるきをくばる 51 危険にさらすきけんにさらす blootstellen aan gevaar 54 ご恩は終生忘れません ごおんはしゅうせいわすれません er zijn geen woorden (van dank) voor (m.a.w heel erg dankbaar zijn en het bijna niet kunnen uitdrukken) zelfde als 相手はそのことに気付いていないが 心配や見守っている状態 ik blijf u eeuwig dankbaar, ik sta voor eeuwig bij u in het krijt 66 かたじけない bedankt (= ありがたい ) 68 知る由もない しるよしもない in geen geval kunnen weten, in het ongewisse blijven 72 はげみくるる zwakzinnig hard werken 78 とっくの昔 とくのむかし sinds mensenheugenis, sinds lang in de geschiedenis 84 ご機嫌うるわしい ごぎけんうるわしい in een goede bui zijn 87 心当たりはございますでしょうか こころあたりはございますでしょうか Heb je daar weet van? 89 富国強兵 ふこくきょうへい "rijk land! sterk leger!" 90 警戒心を抱く けいかいこころいだく op zijn hoede zijn 93 言語を絶する苦労 ontberingen die woorden overstijgen (die げんごをぜっするくろう moeilijk te verwoorden zijn) 96 もはや ~ ない niet meer (= まだ ~ ない ) 97 願い出る ねがいでる aanvraag doen voor 105 学を修める がくをおさめる onderzoek doen 胸をなでおろす むねをなでおろす een pak van mijn hart 109 口を揃える くちをそろえる twee of meerdere mensen zeggen simultaan hetzelfde いちいち één per één 110 レッキとした met een hoog aanzien 112 しゃしゃり出る しゃしゃりでる zichzelf toeëigenen 115 西洋かぶれで せいようかぶれで op een Westerse manier 116 意思を固める いしをかため doortastend zijn, assertief zijn, woorden in daden omzetten, ergens voor gaan 117 コネ connecties, machtige vrienden, invloed 118 血相を変えるけっそうをかえる bleek worden 目出度い正月めでたいしょうがつ gelukkig nieuwjaar (= あけましておめでとう ) 149 てっとり早い てっとりはやい in een flits, snel 160 縁起の悪い えんぎのわるい fout van de geschiedenis 7 of 10 28/11/ :39

8 痺れを切らす しびれをきらす zijn geduld verliezen 161 ビビる bibberen, nerveus zijn 175 下降線をたどる かこうせんをたどる een neerwaartse spiraal volgen 180 なんともお詫びの申し上げようもございます なんともをわびのもうしあげようございます er zijn geen woorden om mijn /spijt /verontschuldiging uit te drukken まことに仰せの通り まことにおおせのとお precies volgens uw wens り 185 微力を尽くす びりょくをつくす een beperkte capaciteit tot het uiterste drijven, zijn best doen 188 ちょっと拝見 ちょっとはいけん laat me eventjes een kijkje nemen 192 運命を担う うんめいをになう zijn lot met zich meezeulen niet goed zijn (van slecht nieuws), zijn oren niet 腰を抜かすこしをぬかす 193 kunnen geloven 考えをめぐらす かんがえを ; えぐらす van gedacht veranderen 194 決心を固める けっしんをかためる zijn woorden in daden omzetten, zijn belofte (besluit) waarmaken 195 うつつを抜かす うつつをぬかす verslaafd zijn aan 204 精を出す せいをだす hard werken 219 引けを取る ひけをとる verslaan, standhouden tegen 221 心は千々に乱れる こころはちぢにみだれ zijn hart breekt in duizend stukjes る Eigen indruk Een historische manga is ideaal leesvoer voor een publiek met een voorliefde voor geschiedenis. Ik reken mezelf tot zo'n publiek en daarom was de keuze voor deze manga dan ook voor de hand liggend. Toch bleek het geen makkelijke opgave. Zoals eerder aangegeven is het woordgebruik nogal moeilijk voor een student met mijn niveau van Japans. Ik heb veel tijd gestoken in het opzoeken van kanji en uitdrukkingen (dialecten zelfs!) en de eerlijkheid gebiedt te vertellen dat ieder zinnig mens dit maar kan volhouden gedurende 30 bladzijden. Uiteraard moet mijn gebrekkige kennis van kanji geen domper zetten op deze bespreking, want uiteindelijk baart oefening kunst. Al gauw herkende ik wederkerende uitdrukkingen die niet alleen typisch zijn voor de historische ruimte, maar ook typerend voor manga in het algemeen. De voldoening was dan ook groot op het einde, want een historische manga lezen van begin tot einde bleek dus geen sinicure. Belangrijk is dan dat je ook een goed verhaal leest dat al het opzoekingswerk tot een zijactiviteit reduceert. Minamoto Tarō slaagt in ieder geval een grijpend verhaal te brengen. Het moet ongetwijfeld een titanenwerk zijn geweest om al de historische figuren en gebeurtenissen grondig te onderzoeken, maar hij is erin geslaagd al deze historische feiten naadloos aan elkaar te praten. Dit gebeurt in episodes die op een paar uitzonderingen na samenvallen met de acht hoofdstukken. In deze episodes wordt iedere keer een verhaal vertelt rond een centraal personage en rond een centraal thema: de dreiging van buitenlandse invloed en politieke omwenteling. Al de gerelateerde geschiedenisfeiten worden overigens uit de doeken gedaan, maar in plaats van een droge opsomming te geven van deze feiten, worden ze gerelateerd aan het karakter of de drijfveren van het centraal personage. Deze personages zijn overigens historische figuren die echt geleefd hebben. De auteur houdt zich grotendeels aan een realistische weergave van hun levenswandel, omstandigheden en zelfs hun lokale dialect of typerend jargon. Soms zijn er echter ook historische feiten waar niet echt veel over geweten is, wat de auteur dan laconiek oplost door te vermelden dat hij hier niet veel over kan uitwijden. Overigens is de karakterisering wel eens in de overtreffende trap. Dit wordt vooral toegepast op personen die in de reguliere geschiedenisboeken niet veel duiding krijgen. Door hen alsnog een opvallende karaktertrek te geven, krijgen ze dan toch een memorabele rol in het verhaal. Het is belangrijk om te weten dat dit niet ten koste gaat van de historische authenticiteit. 8 of 10 28/11/ :39

9 9 of 10 28/11/ :39 Deze geslaagde stijl wordt dus gekenmerkt door vrolijke simpele karaktertjes die mits een paar opvallende details worden gedifferentieerd. Zo heeft Naosuke nogal een dwaas hoofd of heeft Ishii Sōken een verkrampt gelaat dat zijn bekrompenheid verraadt. Klein minpuntje is wel dat sommige personages uiterlijk zodanig op elkaar lijken dat je soms wel eens de draad verliest. Zoals reeds vermeld is, worden de personages ook nogal overdreven neergezet. De discussie tussen Perry en president Fillmore is hier een goed voorbeeld van. Perry is een typisch Amerikaanse, brutale vlegel die enkel uit is op macht en verovering. Fillmore, van zijn kant, is meer voor de politieke en diplomatische oplossing waarbij geen kanongebulder aan te pas komt. Perry schoffeert Fillmore zo ernstig dat deze laatste helemaal geen zeg meer heeft en Perry zijn zin krijgt. Uiteraard is het er vroeger niet zo aan toe gegaan, deze karakterisering dient namelijk enkel en alleen om het verhaal wat finesse en een zekere herkenning te geven dat de inleving zeker ten goede komt. Deze herkenning is zeer belangrijk voor de stijl en herbergt eigenlijk de idee dat geschiedenis zich enkel herhaalt. Neem nogmaals de discussie tussen Perry en Fillmore, een getouwtrek tussen haviken en duiven, zoals zich dat ook voordoet in de hedendaagse politieke wereld, bijvoorbeeld de Verenigde Staten van Amerika. Japan wordt in het verhaal voorgesteld als een weerspannig land dat de Westerse wereld voor een uitdaging stelt. In het Witte huis, waar 'voor een keer geen terroristische complotten worden voorkomen' (p.136), vindt dan een verhitte discussie plaats over hoe ze het best om kunnen gaan met het 'aparte Japan'. Zo zijn er nog meerdere referenties naar meer 'moderne' zaken zoals de atoombom (p.106) of meer absurde zaken zoals een feodale heer die in een moderne auto zegevierend door de menigte paradeert (p.134). Het is allemaal typisch voor de stijl van Minamoto, dat vooral luchtig en vermakend blijft, zonder de historische feiten al te veel te verdraaien. Deze historische feiten zijn dus meestal accuraat, op een paar uitzonderingen na. Zo was John Manjirō niet van de Ryūkyū-eilanden afkomstig zoals het verhaal doet uitschijnen, maar van het domein Tōsa, of hadden Perry zijn persoonlijke drijfveren helemaal niets te maken met von Siebold, of waren het meerbepaald Abe Masahiro en de shōgun die Narioki deden aftreden en dus niet een schimmige Edo-ambtenaar zoals het verhaal ons wil doen geloven (Abe Masahiro wordt vreemd genoeg pas na deze passage voorgesteld). Concluderend is de episodische aard van de vele hoofdstukken wel origineel, maar komt er niet echt één verhaal tot stand. In plaats heb je te maken met meerdere verhalen rond bepaalde centrale figuren. Het is wel duidelijk dat deze verhalen convergeren naarmate dat het verhaal vordert, dit dankzij het centrale thema van buitenlandse dreiging en politieke omwenteling. Deze samensmelting van verhaallijnen vindt spijtig genoeg wel niet plaats in dit volume en is ongetwijfeld een springplank naar volgende volumes. Heb je een zeer goede kennis van kanji en historische termen, dan is dit een zeer interessante manga die een leuke interpretatie van de geschiedenis biedt, net zoals Europese strips als Asterix dat trachten te doen. Bibliografische informatie Titel: Fūunjitachi Bakumatsu-hen ( 風雲児たち幕末編 ) Volume: Eén Auteur: Minamoto Taro ( みなもと太郎 ) Uitgever: Leed sha ( リイド社 ) Plaats van uitgave: Tokio ( 東京 ) Datum van uitgave: 2003 ISBN: > zie ook mangabibliotheek ( Japanse Studies, KU Leuven voor andere volumes en manga. Gebruikte bronnen Jansen, Marius B. The Making of Modern Japan. Cambridge: Harvard University Press, Japanse wikipedia pagina Minamoto Tarō. みなもと太郎

10 10 of 10 28/11/ :39 %BF%E3%81%AA%E3%82%82%E3%81%A8%E5%A4%AA%E9%83%8E (Laatst opgevraagd op 27 mei 2009) Japanse wikipedia pagina Fūunjitachi. 風雲児たち %9B%B2%E5%85%90%E3%81%9F%E3%81%A1 (Laatst opgevraagd op 27 mei 2009) Japanse fanpagina (Laatst opgevraagd op 27 mei 2009) Vande Walle, Willy. Van samurai tot soft power : een geschiedenis van het moderne Japan. Leuven: Acco, Retrieved from " /F%C5%ABunjitachi_bakumatsu-hen" This page was last modified on 1 June 2010, at 09:07. Content is available under a Creative Commons Attribution-Noncommercial-Share Alike 2.0 Belgium License.