Zorg van de huisarts voor vrouwen met borstkanker

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Zorg van de huisarts voor vrouwen met borstkanker"

Transcriptie

1 Zorg van de huisarts voor vrouwen met borstkanker Dr AJ Berendsen, 1 ir C Roorda-Lukkien 2 en prof dr GH de Bock 3 1 huisarts, afdeling Huisartsgeneeskunde UMCG, Groningen 2 epidemioloog, afdeling Huisartsgeneeskunde UMCG, Groningen 3 epidemioloog, afdeling Epidemiologie UMCG, Groningen Samenvatting Borstkanker is de meest voorkomende maligniteit bij Nederlandse vrouwen In Nederland wordt jaarlijks bij ca vrouwen de diagnose invasief mammacarcinoom gesteld en bij ongeveer 1900 de diagnose carcinoma in situ De kans op het krijgen van een mammacarcinoom is gedurende het leven van een vrouw 12-13% Per jaar wordt bij ongeveer 100 mannen de diagnose borstkanker gesteld 1 Deze bijdrage gaat over de zorg voor vrouwen met borstkanker in de huisartsenpraktijk In de discussie over de substitutie van de nazorg van tweede naar eerste lijn is het belangrijk te beseffen dat de huisarts al veel zorg levert aan patiënten met borstkanker Deze zorg is echter niet structureel Richtlijnen voor de nazorg en goede communicatie tussen zorgverleners zijn, naast een nazorgplan afgestemd op de wensen van patiënte, voorwaarden voor substitutie Inleiding In een doorsnee huisartsenpraktijk worden ieder jaar gemiddeld twee nieuwe gevallen van mammacarcinoom vastgesteld en zijn er bijna vijftien overlevenden van borstkanker 2 Geschat wordt dat dit aantal overlevenden in 2020 per huisartsenpraktijk ongeveer twintig zal zijn 3 Deze toename wordt met name gezien onder ouderen, want kanker komt meer op hogere leeftijd voor Door de vroege ontdekking van tumoren via het bevolkingsonderzoek, de verbeterde stadiëring, de toepassing van chemotherapie en vooral hormonale therapie is de prognose van vrouwen met borstkanker de afgelopen decennia aanzienlijk verbeterd 1,3,4 Door de verbeterde overleving krijgt borstkanker het karakter van een chronische ziekte Aandacht

2 Zorg van de huisarts voor vrouwen met borstkanker 43 voor nazorg en de eventueel latere gevolgen van een doorgemaakte behandeling wordt daarom steeds belangrijker Diverse partijen, waaronder de Gezondheidsraad, KWF Kankerbestrijding, en de Nederlandse Federatie van Kankerpatiëntenverenigingen (NFK), pleiten voor een grotere rol van de huisarts in de nazorg bij kanker, waarbij substitutie van zorg vanuit de tweede lijn naar de eerste lijn kan plaatsvinden 5-7 De huisarts kan als generalist en continue factor in de zorg de nazorg voor (borst)kanker integreren in de zorg voor andere vaak chronische ziekten bij deze patiënten 6-11 Twee derde van alle patiënten met kanker is immers ouder dan 60 jaar ten tijde van het stellen van de diagnose Als de huisarts een meer structurele rol op zich neemt in de nazorg en wanneer substitutie van zorg naar de eerste lijn plaatsvindt, is het belangrijk te weten hoeveel en welke zorg al wordt geleverd door de huisarts aan vrouwen met borstkanker In deze bijdrage wordt het huidige aandeel van de huisarts beschreven in de fasen van behandeling en nazorg De palliatieve fase wordt niet besproken Binnenkort zal een uitgave van Bijblijven verschijnen over palliatieve zorg Tot slot wordt een aantal aanbevelingen gedaan De Gezondheidsraad en de richtlijn Herstel na kanker beschrijven een aanpak waarbij patiënte, huisarts en andere betrokken partijen bij de beëindiging van de behandeling schriftelijk informatie wordt gegeven, vanuit het ziekenhuis 6,15 Deze schriftelijke informatie, het nazorgplan, bevat op zijn minst informatie over lichamelijke en psychosociale gevolgen van ziekte en behandeling, over de wenselijkheid en inrichting van de nazorg, het moment van heroverweging en over blijvende aandachtspunten Als vervolgens de nazorg wordt afgesloten, worden aanvullende informatie, instructie en afspraken in het nazorgplan opgenomen: mogelijk specifieke late gevolgen van de behandeling, signalen die aanleiding moeten zijn om een arts te raadplegen en de afspraken over de coördinatie en taakverdeling tussen hulpverleners Dit alles moet een patiënte bij het afsluiten van de nacontrole het vertrouwen geven op eigen kracht verder te kunnen, terwijl optimale zorg zo nodig beschikbaar is 15 Behandelfase In de eerste weken na de verwijzing van een patiënt voor verdere diagnostiek hoort de huisarts meestal weinig van de specialist Op de formele briefwisseling moet hij vaak lang wachten Of telefonisch contact plaatsvindt, hangt af van het initiatief van de individuele huisarts of specialist Wel komt er vaak informatie via de patiënt en diens familie Uit onderzoek blijkt dat vrouwen bij wie de diagnose borstkanker is gesteld vaker gebruikmaken van huisartsenzorg tijdens de behandelfase (het eerste jaar na de diagnose) vergeleken met de periode voor de diagnose en vergeleken met patiënten zonder kanker 12,13 Zij hebben in deze fase vaker contact met hun huisarts vanwege de gevolgen van de ziekte en bijwerkingen van de behandeling, zoals misselijkheid en braken, constipatie, diarree, huidproblemen, psychische problemen, pijn en slaapproblemen Daarnaast zijn huisartsen betrokken bij hormonale therapie, door het voorschrijven van tamoxifen en andere hormoonantagonisten 12,13 Er is een grote variatie in deze contactfrequentie tussen verschillende patiënten In een Nederlands onderzoek bleek het aantal contacten met de huisartsenpraktijk in het eerstejaarnadediagnosetussenpatiënten onderling te variëren van 0-46 (consulten en visites) 12,13 Deze variatie is mogelijk mede het gevolg van chronische comorbiditeit Afstemming over de geleverde zorg tussen patiënt, huisarts(enpraktijk) en zorgverleners in het ziekenhuis vindt niet standaard plaats Daardoor weten zorgverleners onderling niet welke problemen waar worden besproken en/of behandeld Bovendien weten huisarts en oncoloog van elkaar vaak niet welke medicatie ze deze patiënten voorschrijven 14 Nazorgfase Nazorg na borstkanker is gericht op het detecteren van nieuwe manifestaties van het behandelde mammacarcinoom of nieuwe daar-

3 44 Dr AJ Berendsen, ir C Roorda-Lukkien en prof dr GH de Bock mee geassocieerde maligniteiten, het signaleren van directe of late effecten van ziekte en behandeling, waaronder psychosociale gevolgen, en het evalueren van het medisch handelen 1 In de nazorg komen problemen aan de orde die betrekking hebben op emotionele, lichamelijke, sociale en praktische zaken zoals arbeid, verzekeringen en hypotheek Mogelijk zijn er langetermijneffecten ontstaan door de therapie (oa radiotherapie, chemotherapie, monoklonale antilichamen) Bekende langetermijneffecten van lichamelijke aard na deze therapieën zijn hart- en vaatziekten, tweede tumoren, cognitieve en hormonale problemen Patiënten kunnen ook last hebben van moeheid en concentratiestoornissen of een eventuele mutilatie moeilijk accepteren 1,6,15 Door Maduro wordt in zijn bijdrage nader ingegaan op deze langetermijneffecten Ook in deze periode na afsluiting van de behandeling, waarin onzekerheid van de patiënt niet zelden een grote rol speelt, wordt een belangrijk beroep op de huisarts gedaan Zo maken vrouwen met borstkanker in de voorgeschiedenis, twee tot zes jaar na de diagnose vaker gebruik van de huisartsenzorg dan patiënten zonder borstkanker Ook krijgen deze vrouwen vaker psychofarmaca voorgeschreven Huisartsen zeiden in interviews dat zij in het contact met vrouwen met (borst)- kanker in de voorgeschiedenis pas in actie komen, als patiënten het initiatief nemen en zich melden met klachten en problemen 7,21-23 Waar eerstelijnsverpleegkundigen en paramedici mensen met kanker in de nazorgfase vaak zien als bijzondere patiënten met specifieke klachten, zien huisartsen juist het gewone van deze patiënten Zowel de eerstelijnsprofessionals als patiënten zeiden graag te zien dat de huisarts de begeleiding van patiënt en haar familie proactief zou invullen 7,21-23 In de praktijk worden de begrippen nazorg en nacontrole niet altijd duidelijk van elkaar onderscheiden 1,15 De Gezondheidsraad beschouwt nacontrole als die vorm van nazorg die programmatisch aan een patiënt wordt aangeboden 1,6,15 Ondanks het pleidooi van verschillende partijen voor een grotere rol van de huisarts in de nazorg bij kanker, 5-7 vindt deze routinematige nacontrole nog voornamelijk plaats in het ziekenhuis Bij welke specialisten een patiënte voor de nacontrole komt, kan per ziekenhuis verschillen Soms neemt één medisch specialist de controle op zich, en soms bezoekt patiënte meerdere specialisten In de NHG-Standaard wordt aanbevolen om vrouwen die ouder zijn dan 60 jaar, en ten minste vijf jaar geleden een borstsparende operatie vanwege borstkanker hebben ondergaan terug te verwijzen naar de huisarts 4 Het blijkt dat slechts 22% van de huisartsen in de regio Noord-Nederland één of meerdere patiënten kreeg terugverwezen voor nacontrole, terwijl 40% van de huisartsen openstaat voor overname van de nacontrole, mits er een juiste richtlijn is 23 De huisartsen noemden als knelpunten voor deze substitutie van de nacontrole: beperkte communicatie met specialisten, voorkeur van patiënten voor specialistische nacontrole, beperkte oncologische kennis en vaardigheden en een ontoereikend oproepsysteem voor patiënten 23 Aanbevelingen Zowel huisartsen, specialisten als patiënten moeten goed geïnformeerd zijn over diagnose, behandelingen en gemaakte afspraken Deze informatie moet zijn afgestemd op de wensen van de patiënte en zij moet de gelegenheid krijgen een deel van de regie op zich te nemen als zij dat wenst Het is gewenst dat er in het ziekenhuis één persoon het vaste aanspreekpunt is, die bekend is bij huisarts én patiënte Vlak na de diagnose is het van belang dat huisarts en specialist eerder (bijvoorbeeld telefonisch) contact hebben om op die manier te voorkomen dat de patiënte verschillende informatie krijgt Lang wachten op de formele briefwisseling is voor alle partijen onwenselijk Tijdens de behandelfase moeten huisarts en specialist elkaar op de hoogte brengen over contacten met patiënte en de acties die daaruit voortvloeien Zo kan worden voorkomen dat er dubbele medicatie wordt verstrekt of dubbele psychosociale hulp wordt gegeven Ook wordt voorkomen dat patiënte tussen wal en schip valt, omdat de ene partij denkt dat de andere de hulpvraag of het gesignaleerde probleem oppakt Zo kan de huisarts een rol spelen bij de verwijzing naar een diëtist bij voedingsproblemen, naar de fysiotherapeut voor (vroeg)tijdige revalidatie of

4 Zorg van de huisarts voor vrouwen met borstkanker 45 psychologische hulpverlening bij psychosociale problematiek 24 Een richtlijn voor de nazorg zou de huisarts, patiënte, haar naasten en alle andere zorgverleners zowel tijdens de behandeling als in de eerste vijf jaar van de follow-up meer duidelijkheid verschaffen Een geschikt oproepsysteem bij de huisarts hoort daar ook bij Ook gaven huisartsen aan een tekort aan oncologische kennis en vaardigheden te hebben Hiertoe moeten nascholingsprogramma s ontwikkeld worden Geformuleerd moet worden voor welke kennis en vaardigheden cursorisch onderwijs geschikt is Verder zal er per individuele patiënte kennis beschikbaar moeten zijn Specialisten moeten bereid zijn de zorg over te dragen en een goed nazorgplan op te stellen (zie kader) Door dit zorgplan zowel met patiënte als huisarts te delen geeft dit aan patiënten ook de mogelijkheid voor zelfmanagement Nazorgplan Samenvatting van diagnose en behandeling Informatie over gezondheidsgedrag en leefstijl Informatie over nazorginterventies en -voorzieningen Beschrijving van de mogelijke gevolgen van kanker en de behandelingen die vroeger of later kunnen optreden Literatuur 1 Nationaal Borstkanker Overleg Nederland Mammacarcinoom Landelijke richtlijn Versie: Lisdonk EH van de, Bosch WJHM van den, Lagro- Janssen ALM, Schers HJ (eds) Ziekten in de huisartspraktijk Maarssen: Elsevier, Meulepas JM, Kiemeney LALM (eds) Kanker in Nederland tot 2020 Trends en prognoses Amsterdam: KWF Kankerbestrijding, Nederlands Huisartsen Genootschap NHG-Standaard Diagnostiek van mammacarcinoom Interview met Anemone Bögels: Wat doen we met de overlevers van kanker? Huisarts Wet 2011;54(11): Gezondheidsraad Nacontrole in de oncologie Doelen onderscheiden, inhoud onderbouwen 2007;10 7 Knottnerus JA, Wijffels JFAM (eds) Nazorg bij kanker: de rol van de eerstelijn Amsterdam: KWF Kankerbestrijding; Deckx L, Akker BFJVM van den, Metsemakers JMF, Knottnerus JA Incidentie, prevalentie van kanker en comorbiditeit in de eerste lijn: het RegistratieNet Huisartspraktijken (RNH) Achtergrondrapportage behorend bij hoofdstuk 3 van het signaleringsrapport Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn Deckx L, Akker M van den, Metsemakers J, Knottnerus A, Schellevis F, Buntinx F Chronic diseases among older cancer survivors J Cancer Epidemiol 2012;2012: Jabaaij L, Schellevis F Zorg en verrichtingen bij patiënten met kanker in de eerste lijn: het Landelijk Informatie Netwerk Huisartsen (LINH) Achtergrondrapportage behorend bij hoofdstuk 5 van het signaleringsrapport Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn Jabaaij L, Akker M van den, Schellevis FG Excess of health care use in general practice and of comorbid chronic conditions in cancer patients compared to controls BMC Fam Pract 2012 Jun 19;13: Roorda C, Bock GH de, Veen WJ van der, Lindeman A, Jansen L, Meer K van der Role of the general practitioner during the active breast cancer treatment phase: an analysis of health care use Support Care Cancer 2012 Apr;20(4): Roorda C, Bock GH de, Veen WJ van der, Lindeman A, Jansen L, Meer K van der Zorg aan borstkankerpatiënten tijdens de behandeling Huisarts Wet 2011;54(11): Leeuw M de Kankertherapie groeit toe naar maatwerk Pharmaceutisch Weekblad 2012; 48(11): Richtlijnwerkgroep Herstel na kanker Herstel na kanker Landelijke richtlijn Versie: Heins M, Schellevis F, Rijken M, Hoek L van der, Korevaar J Determinants of increased primary health care use in cancer survivors J Clin Oncol 2012 Nov 20;30(33): Khan NF, Watson E, Rose PW Primary care consultation behaviours of long-term, adult survivors of cancer in the UK Br J Gen Pract 2011 Mar;61(584): Roorda C, Berendsen AJ, Groenhof F, Meer K van der, Bock GH de Increased primary healthcare utilisation among women with a history of breast cancer Support Care Cancer 2013 Apr;21(4): Bock GH de, Musters RF, Bos HJ, Schroder CP, Mourits MJ, Jong-van den Berg LT de Psycho-

5 46 Dr AJ Berendsen, ir C Roorda-Lukkien en prof dr GH de Bock tropic medication during endocrine treatment for breast cancer Support Care Cancer 2012 Jul; 20(7): Khan NF, Ward AM, Watson E, Rose PW Consulting and prescribing behaviour for anxiety and depression in long-term survivors of cancer in the UK Eur J Cancer 2010 Dec;46(18): Geelen E, Krumeich A, Boom H van der, Schellevis F, Akker M van den De huisarts: spil in de nazorg voor patiënten met kanker? Huisarts Wet 2011;54(11): Geelen E, Boom H van der, Akker M van den, Krumeich A Zorg voor mensen met kanker in de chronische fase: opvattingen en ideeën en ervaringen van eerstelijnsprofessionals en patiënten Achtergrondrapportage behorend bij hoofdstuk 4 van het signaleringsrapport Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn Roorda C, Berendsen AJ, Haverkamp M, Meer K van der, Bock GH de Discharge of breast cancer patients to primary care at the end of hospital follow-up: A cross-sectional survey Eur J Cancer 2013 Feb Programma Herstel na Kanker VIKC Oncologische revalidatie Landelijke richtlijn Versie:

En dan.? De rol van de huisarts. Marjolein Berger, afdeling huisartsgeneeskunde UMCG

En dan.? De rol van de huisarts. Marjolein Berger, afdeling huisartsgeneeskunde UMCG En dan.? De rol van de huisarts Marjolein Berger, afdeling huisartsgeneeskunde UMCG Kanker in Nederland tot 2020 Trends en prognoses KWF Kankerbestrijding Kanker in Nederland tot 2040 De bevolking zal

Nadere informatie

Mednet/IKNL peiling Substitutie oncologische zorg. Onderzoek onder huisartsen en medisch specialisten werkzaam in de oncologie; juli 2014

Mednet/IKNL peiling Substitutie oncologische zorg. Onderzoek onder huisartsen en medisch specialisten werkzaam in de oncologie; juli 2014 Mednet/IKNL peiling Substitutie oncologische zorg Onderzoek onder huisartsen en medisch specialisten werkzaam in de oncologie; juli 2014 Title of the Presentation 10/17/2014 2 Uit NHG-Standpunt Oncologische

Nadere informatie

SAMEN VERDER NA KANKER TRANSMURALE ONCOLOGISCHE NAZORG

SAMEN VERDER NA KANKER TRANSMURALE ONCOLOGISCHE NAZORG SAMEN VERDER NA KANKER TRANSMURALE ONCOLOGISCHE NAZORG Wat is het beste voor de patiënt? Carla M.L. van Herpen, internist-oncoloog 14-10-2014 Nazorg en controle na kanker EXPERTISE Wat wil de patiënt?

Nadere informatie

Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg?

Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg? Welke rol heeft de huisarts in de oncologische ketenzorg? Peter van Bommel, huisarts Lidwine Tick, internist hemato-oncoloog Veldhoven, 22 maart 2012 Stellingen ja/nee Stelling 1 De huisarts zou aanwezig

Nadere informatie

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc.

Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. Survivor ship care Zorg na de diagnose en behandeling van kanker Ellen Passchier, RN MSc. INhoud Toename overleving meer patienten leven langer met kanker Effecten en behoeften na kankerbehandeling? Survivorship

Nadere informatie

Nazorg bij kanker; de rol van de eerste lijn. Hans Nortier 24-01-2013

Nazorg bij kanker; de rol van de eerste lijn. Hans Nortier 24-01-2013 Nazorg bij kanker; de rol van de eerste lijn Hans Nortier Nazorg Nazorg is een essentieel onderdeel van individuele patiëntenzorg na behandeling voor kanker Nazorg behelst voorlichting, begeleiding, ingaan

Nadere informatie

Richtlijn Herstel na kanker: aanzet tot nazorginnovatie

Richtlijn Herstel na kanker: aanzet tot nazorginnovatie Richtlijn Herstel na kanker: aanzet tot nazorginnovatie drs. Brigitte Gijsen, b.gijsen@iknl.nl adviseur productontwikkeling - programmaleider Herstel na kanker, IKNL Inhoud Oncologie: cijfers en ontwikkelingen

Nadere informatie

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder?

BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk. Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk Dokter de kanker is nu weg wat nu verder? Disclosure belangen spreker Jan Wind (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

Follow-up van volwassenen die als kind zijn behandeld voor kanker Web-based. based nazorgplan

Follow-up van volwassenen die als kind zijn behandeld voor kanker Web-based. based nazorgplan Follow-up van volwassenen die als kind zijn behandeld voor kanker Web-based based nazorgplan Annette Berendsen, Dr. AJ. Berendsen, huisarts Afdeling Huisartsgeneeskunde UMCG 1 Follow-up van volwassenen

Nadere informatie

Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn. Signaleringscommissie Kanker van KWF Kankerbestrijding

Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn. Signaleringscommissie Kanker van KWF Kankerbestrijding Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn Signaleringscommissie Kanker van KWF Kankerbestrijding KWF Kankerbestrijding heeft als missie: kanker zo snel mogelijk terugdringen en onder controle brengen.

Nadere informatie

Samenvatting. Nazorg en dus ook nacontrole heeft verschillende doelstellingen

Samenvatting. Nazorg en dus ook nacontrole heeft verschillende doelstellingen Samenvatting De minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport heeft de Gezondheidsraad gevraagd of het mogelijk is een toetsingskader te formuleren voor het beoordelen van de zin van nacontrole van patiënten

Nadere informatie

Nationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online?

Nationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online? Nationale en klinische ontwikkelingen in de psycho-oncologie; kunnen we online? Mecheline van der Linden Afdeling medische oncologie VU medisch centrum 2011 1 Kanker: incidentie en prevalentie Incidentie:

Nadere informatie

Psychosociale oncologische zorg. Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn

Psychosociale oncologische zorg. Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn Psychosociale oncologische zorg Afstemming en communicatie tussen eerste- en tweedelijn Psychosociale oncologische zorg binnen het st. Anna Ziekenhuis en de eerste lijn Input huidig procesverloop: Doorlopen

Nadere informatie

Huisartsgeneeskundige oncologie

Huisartsgeneeskundige oncologie Huisartsgeneeskundige oncologie Henk van Weert. Screening en diagnostiek 2.2 Behandeling 2.3 Nazorg en follow-up 3.4 De palliatieve fase 4.5 Conclusie 4 Literatuur 5 2 Hoofdstuk Huisartsgeneeskundige oncologie

Nadere informatie

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid

Marlies Peters. Workshop Vermoeidheid Marlies Peters Workshop Vermoeidheid De ene vermoeidheid is de andere niet Deze vermoeidheid is er plotseling, niet gerelateerd aan geleverde inspanning De vermoeidheid wordt als (zeer) extreem ervaren

Nadere informatie

Hoe overbrug je de kloof tussen de 2 zorgwerelden: Curatieve zorg en Bedrijfsgezondheidszorg?

Hoe overbrug je de kloof tussen de 2 zorgwerelden: Curatieve zorg en Bedrijfsgezondheidszorg? Hoe overbrug je de kloof tussen de 2 zorgwerelden: Curatieve zorg en Bedrijfsgezondheidszorg? Presentatie voor NVAB-kring Datum: 26-9-2016 Presentatie door: Joke Brinkhuis Disclosure belangen spreker (Potentiele)

Nadere informatie

Het project Brielle. Dr. Paul van der Velden, oncoloog Karin Bokelaar, oncologieverpleegkundige

Het project Brielle. Dr. Paul van der Velden, oncoloog Karin Bokelaar, oncologieverpleegkundige Het project Brielle Dr. Paul van der Velden, oncoloog Karin Bokelaar, oncologieverpleegkundige Aanleiding 1: Prioriteit zal worden gegeven aan de ontwikkeling van anderhalvelijnszorg waaronder verstaan

Nadere informatie

Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST

Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST Dr. Ester Siemerink, internist-oncoloog, medisch manager oncologie ANGST Het kan helpen om de feiten te kennen; (na)controles en meer Disclosure Belangen Spreker Geen (potentiële) belangenverstengeling

Nadere informatie

BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker

BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker BREATH Online zelfhulpprogramma voor vrouwen met borstkanker prof. dr. Judith Prins drs. Sanne vd Berg- dr. Marieke Gielissen dr. Nelleke Ottevanger Medische Psychologie UMC St Radboud Nijmegen 8 maart

Nadere informatie

Conceptrichtlijn Herstel na kanker versie 22 juni 2009 Bijlage 14-Nazorgplan Oncologie

Conceptrichtlijn Herstel na kanker versie 22 juni 2009 Bijlage 14-Nazorgplan Oncologie Bijlage 14 Nazorgplan Oncologie 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55 De programmatische aanpak van nazorg omvat ook de toepassing van een individueel nazorgplan voor patiënten. Hiervoor gelden onderstaande

Nadere informatie

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies

CoRPS. 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies 'Cancer survivorship' onderzoek in Zuid Oost Nederland: van epidemiologische bevindingen naar interventies Center of Research on Psychology in Somatic diseases Lonneke van de Poll Franse, Integraal Kankercentrum

Nadere informatie

Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht

Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht Brigitte Slangen gynaecologisch oncoloog MUMC + Maastricht Nazorg Evidence van follow up, welke nazorg en door wie Indeling presentatie Take home messages Advies Gezondheidsraad Richtlijn herstel na kanker

Nadere informatie

Implementatie nazorgplan in de oncologie

Implementatie nazorgplan in de oncologie Implementatie nazorgplan in de oncologie Workshop 20 maart 2015 I Ankie Krol, verpleegkundig specialist Meander MC en Saskia Lunter, projectmedewerker IKNL Programma Wat is een nazorgplan? Hoe implementeer

Nadere informatie

DUOS & Testiskanker. Jourik Gietema Sjoukje Lubberts Medische Oncologie Universitair Medisch Centrum Groningen

DUOS & Testiskanker. Jourik Gietema Sjoukje Lubberts Medische Oncologie Universitair Medisch Centrum Groningen DUOS & Testiskanker Jourik Gietema Sjoukje Lubberts Medische Oncologie Universitair Medisch Centrum Groningen DUOS Jaarsymposium 12-12-2014 Disclosures Geen 2 Stijgende incidentie Testis Carcinoom IKNL.Du

Nadere informatie

Eindtermen voor de vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige

Eindtermen voor de vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige Eindtermen voor de vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige De beschrijving van de eindtermen voor de vervolgopleiding tot oncologie verpleegkundige is ontleend aan het deskundigheidsgebied van de

Nadere informatie

Scenariostudie kanker in de eerstelijnszorg. De vraag naar zorg in 2010 en 2020

Scenariostudie kanker in de eerstelijnszorg. De vraag naar zorg in 2010 en 2020 BIJLAGE E Scenariostudie kanker in de eerstelijnszorg. De vraag naar zorg in 2010 en 2020 Achtergrondrapportage behorend bij hoofdstuk 7 van het signaleringsrapport NAZORG BIJ KANKER: DE ROL VAN DE EERSTE

Nadere informatie

Oncologische Revalidatie:

Oncologische Revalidatie: Oncologische Revalidatie: Verleden Heden - Toekomst dr. Jan Paul van den Berg, revalidatiearts Meander MC Doelstelling Oncologische Revalidatie Het verbeteren van de kwaliteit van leven van patiënten met

Nadere informatie

Meet Joe Caruso. Happily ever after

Meet Joe Caruso. Happily ever after 22 mei 2007 Jaarbeurs Utrecht Verhalen Programma s Strategieën Renée den Haring, MANP verpleegkundig specialist oncologie Kennemer Gasthuis Meet Joe Caruso Happily ever after Begripsverheldering Meer dan

Nadere informatie

Men verwart regelgeving met kwaliteitsbewaking in de zorg.

Men verwart regelgeving met kwaliteitsbewaking in de zorg. Gezondheid s zorg Men verwart regelgeving met kwaliteitsbewaking in de zorg. Z o r g s Zorgstandaarden geven antwoorden Patiënten: weten welke zorg zij kunnen verwachten en hun bijdrage daarin Zorgverleners:

Nadere informatie

The role of the general practitioner in the care for patients with colorectal cancer Brandenbarg, Daan

The role of the general practitioner in the care for patients with colorectal cancer Brandenbarg, Daan University of Groningen The role of the general practitioner in the care for patients with colorectal cancer Brandenbarg, Daan IMPORTANT NOTE: You are advised to consult the publisher's version (publisher's

Nadere informatie

Voor substitutie komt binnenkort een ander aanvraagformulier beschikbaar. Voor wijkgerichte zorg is het budget voor 2016 & 2017 reeds gealloceerd.

Voor substitutie komt binnenkort een ander aanvraagformulier beschikbaar. Voor wijkgerichte zorg is het budget voor 2016 & 2017 reeds gealloceerd. PROJECTAANVRAAG REGIOTAFEL ONDERDEEL: ZORGVERNIEUWING 1 INLEIDING - Deadline voor het indienen van uw projectvoorstel is 24 juni 2016 - Voor 1 oktober 2016 krijgt u bericht over toekenning of afwijzing

Nadere informatie

Nazorg bij kanker. Corinne van den Dool Verpleegkundig specialist (oncologische) revalidatie & Oncologieverpleegkundige 5 oktober 2017

Nazorg bij kanker. Corinne van den Dool Verpleegkundig specialist (oncologische) revalidatie & Oncologieverpleegkundige 5 oktober 2017 Nazorg bij kanker Corinne van den Dool Verpleegkundig specialist (oncologische) revalidatie & Oncologieverpleegkundige 5 oktober 2017 Programma (Landelijke) ontwikkelingen Cijfers Gezondheid Casus Kankerbehandeling

Nadere informatie

NHG-STANDPUNT. Oncologische zorg in de huisartsenpraktijk. Diagnostische fase. Preventie/screening. Behandelfase. Nacontrole en nazorg

NHG-STANDPUNT. Oncologische zorg in de huisartsenpraktijk. Diagnostische fase. Preventie/screening. Behandelfase. Nacontrole en nazorg NHG-STANDPUNT Oncologische zorg in de huisartsenpraktijk Diagnostische fase Preventie/screening Behandelfase Nacontrole en nazorg Voorwoord Met dit Standpunt wordt de Toekomstvisie Huisartsenzorg 2022

Nadere informatie

ONCOLOGISCHE (NA)ZORG IN DE EERSTE LIJN

ONCOLOGISCHE (NA)ZORG IN DE EERSTE LIJN ONCOLOGISCHE (NA)ZORG IN DE EERSTE LIJN PROJECTPLAN A.J. van Leeuwen, huisarts CC van den Dool MANP & oncologieverpleegkundige 1 JUNI 2016 GEZONDHEIDSCENTRUM NIJKERKERVEEN Inhoud Inleiding... 2 1. Projectbeschrijving...

Nadere informatie

STANDPUNT ONCOLOGISCHE ZORG IN DE HUISARTSENPRAKTIJK

STANDPUNT ONCOLOGISCHE ZORG IN DE HUISARTSENPRAKTIJK STANDPUNT ONCOLOGISCHE ZORG IN DE HUISARTSENPRAKTIJK CONCEPT 10 januari 2014 Voorwoord Met dit Standpunt wordt de Toekomstvisie Huisartsenzorg 2022 geconcretiseerd voor de oncologische zorg in de huisartsenpraktijk.

Nadere informatie

De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker

De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker De rol van de huisarts in de nazorg voor de oudere kankerpatiënt: gewone of bijzondere patiënten? dr. Marjan van den Akker Opbouw Wat betekent nazorg in de eerste lijn? Ervaringen en ideeën van huisartsen

Nadere informatie

PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee?

PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? PROs in de praktijk 1: Wat doen we ermee? Prof. dr Jolanda de Vries Hoogleraar Kwaliteit van leven in de medische setting GZ-psycholoog en Medisch manager afdeling medische psychologie St Elisabeth ziekenhuis

Nadere informatie

Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken. Groepspraktijk Huizen

Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken. Groepspraktijk Huizen Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken Rapportage voor: Groepspraktijk Huizen Dr. C.P. van Linschoten Drs. P. Moorer ARGO Rijksuniversiteit Groningen BV www.argo-rug.nl INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK

Nadere informatie

Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling?

Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Recent onderzoek in Vlaanderen en Nederland: wat zijn de noden van (ex-)kankerpatiënten en hun naasten na de behandeling? Hans Neefs Kennis en beleid, Vlaamse Liga tegen Kanker Vragen 1.Welke noden en

Nadere informatie

Late effecten van. chemotherapie voor testiskanker: een model voor Survivorship Care. Hink Boer

Late effecten van. chemotherapie voor testiskanker: een model voor Survivorship Care. Hink Boer Late effecten van chemotherapie voor testiskanker: een model voor Survivorship Care Hink Boer Overzicht Testiskanker: model voor curatieve behandeling van kanker Late effecten van chemotherapie Survivorship

Nadere informatie

Oncologische revalidatie

Oncologische revalidatie Oncologische revalidatie Inleiding Kanker verandert uw leven van de één op de andere dag. De afdeling Revalidatie van Zuyderland Medisch Centrum Heerlen heeft een gespecialiseerd behandelteam voor mensen

Nadere informatie

Handreiking Kiesgerust

Handreiking Kiesgerust Handreiking Kiesgerust Begeleiding bij het maken van een bewust keuze Quirine van Rossum, internist-oncoloog Vlietland ziekenhuis Ingeborg Mares, chirurg Vlietland ziekenhuis Jorien van den Doel, huisarts

Nadere informatie

Oncologie in de huisartsenpraktijk: een onderzoek

Oncologie in de huisartsenpraktijk: een onderzoek 9 Oncologie in de huisartsenpraktijk: een onderzoek Joke Korevaar, Marianne Heins, Gé Donker, Mieke Rijken en François Schellevis.1 Inleiding 10. Onderzochte maligniteiten 10.3 Aantal patiënten 11.4 Aantal

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Handleiding voor de zorgverlener

Handleiding voor de zorgverlener September 2017 QQ Handleiding voor de zorgverlener KEUZEHULP VOOR DE NAZORG VAN BORSTKANKER PATIENTEN Beste zorgverlener, Deze keuzehulp is bedoeld ter ondersteuning van het (eerste) nazorggesprek dat

Nadere informatie

IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga -

IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga - IN BALANS BLIJVEN ALS ONCOLOGIE PATIENT - Plaats van yoga - Oncologie multidisciplinair Van verwijzing tot nazorg De komende 20 minuten Voorstellen Doel Oncologie MCA Samen traject doorlopen van een patiente

Nadere informatie

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis

Oncologie. Patiënteninformatie. Omgaan met kanker. Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Oncologie Omgaan met kanker i Patiënteninformatie Bij wie kunt u terecht? Slingeland Ziekenhuis Algemeen Het hebben van kanker kan grote gevolgen hebben voor uw leven en dat van uw naasten. Lichamelijk

Nadere informatie

Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker

Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker Wilhelmina Ziekenhuis Assen Vertrouwd en dichtbij Informatie voor patiënten Aanvullende behandeling en controle bij borstkanker z Chirurg en verpleegkundig specialist 1 Medische ontrole Na een borstsparende

Nadere informatie

PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse

PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling. Lonneke van de Poll-Franse PROFILES infrastructuur voor (online) data verzameling Lonneke van de Poll-Franse Eindhoven Cancer Registry (ECR) Onderdeel van de Nederlandse Kankerregistratie* Gebied van 2,4 miljoen inwoners 10 ziekenhuizen

Nadere informatie

SAMENVATTING. Samenvatting

SAMENVATTING. Samenvatting SAMENVATTING. 167 Met de komst van verpleegkundigen gespecialiseerd in palliatieve zorg, die naast de huisarts en verpleegkundigen van de thuiszorg, thuiswonende patiënten bezoeken om te zorgen dat patiënten

Nadere informatie

4. Noodzaak tot nieuwe organisatie van nazorg

4. Noodzaak tot nieuwe organisatie van nazorg 4. Noodzaak tot nieuwe organisatie van nazorg 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 Dit hoofdstuk geeft antwoord op de vraag welke aspecten in de zorgorganisatie bevorderend en nodig zijn voor de programmatische

Nadere informatie

Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER

Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER Oncologische revalidatie REVALIDEREN BIJ KANKER ONCOLOGISCHE REVALIDATIE De ziekte kanker kan grote gevolgen hebben. Tijdens en na de behandeling kunt u last krijgen van allerlei klachten. Uw conditie

Nadere informatie

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan?

Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Mindfulness : wat hebben patiënten met kanker eraan? Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw Vrije Universiteit Afdeling Klinische Psychologie VUmc / Cancer Center Amsterdam Afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde

Nadere informatie

Niet ouderdom maar bijkomende kwalen bemoeilijken leven met kanker

Niet ouderdom maar bijkomende kwalen bemoeilijken leven met kanker Niet ouderdom maar bijkomende kwalen bemoeilijken leven met kanker Petra Hopman & Mieke Rijken De relatief hoge ziektelast onder ouderen met kanker lijkt niet zozeer bepaald te worden door leeftijd 'an

Nadere informatie

Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans!

Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Aardverschuiving in de chronische zorg, diseasemanagement een kans! Eric Koster Clustercoördinator chronische ziekten en screeningen, directie Publieke Gezondheid Lid kernteam Inhoud 1. Aanleiding 2. Aanpak

Nadere informatie

Basisrichtlijn Herstel na kanker Een programmatische aanpak van oncologische nazorg

Basisrichtlijn Herstel na kanker Een programmatische aanpak van oncologische nazorg Basisrichtlijn Herstel na kanker Een programmatische aanpak van oncologische nazorg Een vertaling van het rapport van de Gezondheidsraad 'Nacontrole in de oncologie' (2007) naar de praktijk 1 Initiatief

Nadere informatie

Nacontrole bij borstkanker

Nacontrole bij borstkanker Chirurgie Nacontrole bij borstkanker www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl CHI022 / Nacontrole bij borstkanker / 15-07-2014 2 Nacontrole bij borstkanker

Nadere informatie

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker

Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Ondersteunende zorg voor mensen met kanker Máxima Oncologisch Centrum (MOC) Inleiding Als u van uw behandelend arts te horen krijgt dat u kanker heeft, krijgen u en uw naasten veel informatie en emoties

Nadere informatie

Oncologie. Lastmeter

Oncologie. Lastmeter 1/5 Oncologie Lastmeter Inleiding Bij u is kanker geconstateerd. Tijdens of na uw ziekte kunt u te maken krijgen met situaties waar u geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al langer geleden is.

Nadere informatie

Kwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei uur tot uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar

Kwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei uur tot uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar Kwetsbare ouderen, samenwerking noodzakelijk! dinsdag 25 mei 19.00 uur tot 21.30 uur (personeels)restaurant Ziekenhuis Zevenaar Samenwerking huisarts en specialist ouderengeneeskunde bij de kwetsbare oudere

Nadere informatie

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation

Cover Page. The handle   holds various files of this Leiden University dissertation Cover Page The handle http://hdl.handle.net/1887/32965 holds various files of this Leiden University dissertation Author: Hezewijk, Marjan van Title: Tailoring follow-up in early-stage breast cancer Issue

Nadere informatie

Oncologie in de huisartsenpraktijk

Oncologie in de huisartsenpraktijk Joke Korevaar, Marianne Heins, Gé Donker, Mieke Rijken, FranÇois Schellevis Onderzoek Oncologie in de huisartsenpraktijk Samenvatting Korevaar JC, Heins MJ, Donker GA, Rijken PM, Schellevis FG. Oncologie

Nadere informatie

behandelingen-bij-borstkanker/

behandelingen-bij-borstkanker/ https://www.isala.nl/patientenfolders/6682-borstkanker-pid-h3- behandelingen-bij-borstkanker/ Borstkanker (PID): H3 Behandelingen bij borstkanker Als borstkanker is vastgesteld, bespreekt een team van

Nadere informatie

Kwaliteitsinformatie Wat doen patiënten er mee? Wat doen huisartsen er mee?

Kwaliteitsinformatie Wat doen patiënten er mee? Wat doen huisartsen er mee? Kwaliteitsinformatie Wat doen patiënten er mee? Wat doen huisartsen er mee? Anemone Bögels, directeur NFK Lisenka van Loon, senior projectleider NFK Gerda van der Weelen, senior-wetenschappelijk medewerker,

Nadere informatie

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter)

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) ndersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) De diagnose kanker kan grote impact op u en uw naaste(n) hebben. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen,

Nadere informatie

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION

Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Platform epilepsieverpleegkundigen i.s.m. SEPION Leven met epilepsie: Zelfmanagement Loes Leenen, MANP PhD trainee zelfmanagement Inleiding Achtergrond Zelfmanagement Zelfmanagement & Kwaliteit van leven

Nadere informatie

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter)

Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) Ondersteuning bij de diagnose kanker (de lastmeter) De diagnose kanker kan grote impact op u en uw naaste(n) hebben. De ziekte en de behandeling kunnen niet alleen lichamelijke klachten met zich meebrengen,

Nadere informatie

Ouderen in beeld, wat te doen? Welkom Wie zijn wij? Wie zitten hier in de zaal? Waar gaat het in deze workshop over?

Ouderen in beeld, wat te doen? Welkom Wie zijn wij? Wie zitten hier in de zaal? Waar gaat het in deze workshop over? Ouderen in beeld, wat te doen? Welkom Wie zijn wij? Wie zitten hier in de zaal? Waar gaat het in deze workshop over? Hoe zijn we hier gekomen Visieontwikkeling van de werkgroep ouderen van de HKA Onderzoek

Nadere informatie

Oncologische behandeling en fertiliteit. Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018

Oncologische behandeling en fertiliteit. Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018 Oncologische behandeling en fertiliteit Vivianne Tjan-Heijnen Symposium AYA zorg & (in)fertiliteit Nascholing Maastricht UMC+ 29 november 2018 Disclosures Potentiële belangenverstrengeling Voor bijeenkomst

Nadere informatie

Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie

Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie Het verpleegkundig spreekuur hormonale therapie Voor patiënten met borstkanker Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Uw behandelend arts heeft met u besproken dat

Nadere informatie

Nazorg bij borstkanker

Nazorg bij borstkanker Nazorg bij borstkanker Persoonlijke gegevens Naam: Adres: Man/vrouw Geboortedatum:. -. -. Telefoon:... E-mail:... Contactgegevens Naam hoofdbehandelaar:. Medebehandelaars:........ Naam eerste contactpersoon:..

Nadere informatie

Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen

Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen Interactieve workshop over kaders van palliatieve zorg aan kwetsbare ouderen. Niek Olde Bijvank Specialist ouderengeneeskunde, tevens kaderarts Palliatieve Zorg,

Nadere informatie

Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken. Huisartsenpraktijk Het Dok

Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken. Huisartsenpraktijk Het Dok Door Cliënten Bekeken voor Huisartsenpraktijken Rapportage voor: Huisartsenpraktijk Het Dok Dr. C.P. van Linschoten Drs. P. Moorer ARGO Rijksuniversiteit Groningen BV www.argo-rug.nl INHOUDSOPGAVE HOOFDSTUK

Nadere informatie

Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend

Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend Stepped care, zelfmanagement en e-health bij het herstel na kanker: van hype naar trend Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw psycholoog, logopedist, taalkundige VU medisch centrum Cancer Center Amsterdam Vrije

Nadere informatie

KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER VERGELIJKING 2007-2008 met 2009-2011

KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER VERGELIJKING 2007-2008 met 2009-2011 KWALITEITSINDICATOREN VOOR ONCOLOGIE: INVASIEVE BORSTKANKER VERGELIJKING 2007-2008 met 2009-2011 Algemene informatie In dit rapport vindt U de resultaten van de kwaliteitsindicatoren voor borstkankertumoren

Nadere informatie

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS?

Nieuwsbrief DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Nieuwsbrief November 2017 NR. 4 DEPRESSIEKLACHTEN BIJ VROUWEN MET EEN VOORSTADIUM VAN BORSTKANKER. EERSTE PATIËNTENDAG VAN HET UMBRELLA COHORT WIE ZIJN DE DEELNEMERS? Universitair Medisch Centrum Utrecht

Nadere informatie

Evidence-tabellen preferenties, wensen en verwachtingen van patiënten met kanker over nazorg

Evidence-tabellen preferenties, wensen en verwachtingen van patiënten met kanker over nazorg Bijlage 12 Evidence-tabellen preferenties, wensen en verwachtingen van met kanker over nazorg Uitgangsvraag: Wat zijn de patiëntpreferenties bij zes vormen van kanker (borst- darm-, prostaat-, blaas-,

Nadere informatie

Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk

Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Monitoren van de effecten van de publiekscampagne depressie op de instroom van patiënten met psychische problemen in de huisartspraktijk Derek de Beurs Mariëtte Hooiveld Het NIVEL onderzoekt de gezondheidszorg.

Nadere informatie

Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling

Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling Status bepaling: 99,4% Aandeel van patiënten met invasieve borstkanker waarbij een ER, PR en/of HER2 statusbepaling werd uitgevoerd vóór enige systemische behandeling Vóór het starten van de behandeling

Nadere informatie

Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth

Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth Begeleidende zorg bij kanker: zelfmanagement en ehealth Prof dr Irma Verdonck-de Leeuw Vumc, afdeling Keel-, Neus- en Oorheelkunde / hoofd-halschirurgie Vrije Universiteit, Klinische Psychologie Zelfmanagement

Nadere informatie

Ondersteuning bij kanker

Ondersteuning bij kanker Het bericht dat kanker is geconstateerd laat je niet onberoerd. Meestal volgt een ingrijpende tijd. Misschien komt u voor situaties te staan waar u zich geen raad mee weet, ook wanneer de behandeling al

Nadere informatie

Follow-up en nazorg: literatuuronderzoek

Follow-up en nazorg: literatuuronderzoek BIJLAGE D2 Follow-up en nazorg: literatuuronderzoek Achtergrondrapportage behorend bij hoofdstuk 6 van het signaleringsrapport NAZORG BIJ KANKER: DE ROL VAN DE EERSTE LIJN (november 2009) De achtergrondrapportage

Nadere informatie

Signaleren van pschosociale problematiek in de oncologische wondzorg

Signaleren van pschosociale problematiek in de oncologische wondzorg Signaleren van pschosociale problematiek in de oncologische wondzorg Heleen Lintz-Luidens Verpleegkundig Consulent Radiotherapie UMC Sint Radboud Commissielid Oncologische wond WCS Opzet presentatie Verpleegkundige

Nadere informatie

Van Klacht tot Patiënt

Van Klacht tot Patiënt Van Klacht tot Patiënt Master I-fase 1 Toelichting Achtergrondinformatie In de fase tot het doctoraal examen krijgt u een visie op de taak van de arts aangereikt, die wordt bepaald door de gedachte dat

Nadere informatie

Borstkanker Re-integratie vanuit Gezondheidszorg

Borstkanker Re-integratie vanuit Gezondheidszorg Borstkanker Re-integratie vanuit Gezondheidszorg Stuurgroep: Huget Désiron Lode Godderis Angelique De Rijk Elke Van Hoof Jeroen Mebis Jan Bert Willems Ward Rommel Elke Smeers Aanleiding Werk: element van

Nadere informatie

NHG-Standpunt. Huisarts en palliatieve zorg. Fijn dat u er bent, dokter. standpunt

NHG-Standpunt. Huisarts en palliatieve zorg. Fijn dat u er bent, dokter. standpunt NHG-Standpunt Huisarts en palliatieve zorg Fijn dat u er bent, dokter standpunt Lijden verlichten De huisarts en de laatste levensfase Bij mevrouw Van Oosten, 51 jaar, is twee jaar geleden een melanoom

Nadere informatie

Transmurale werkafspraak Informatieoverdracht mammacarcinoom (regio Helmond)

Transmurale werkafspraak Informatieoverdracht mammacarcinoom (regio Helmond) Transmurale werkafspraak Informatieoverdracht mammacarcinoom (regio Helmond) Aanleiding Door de vergrijzing, vroege opsporing van kanker en effectievere behandelingen zal het aantal patiënten met kanker

Nadere informatie

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen

hoofdstuk 1 doelstellingen hoofdstuk 2 diagnosen Dit proefschrift gaat over moeheid bij mensen die dit als belangrijkste klacht presenteren tijdens een bezoek aan de huisarts. In hoofdstuk 1 wordt het onderwerp moeheid in de huisartspraktijk kort geïntroduceerd,

Nadere informatie

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HERSTEL EN NAZORG

Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE. onderdeel HERSTEL EN NAZORG Patiënteninformatiedossier (PID) MAMMACARE onderdeel HERSTEL EN NAZORG INHOUDSOPGAVE Thuiszorg... 3 Uiterlijke en psychische veranderingen... 4 Nacontrole... 7 Coördinerend Oncologie Verpleegkundige...

Nadere informatie

Goede kankerzorg is meer dan een medische behandeling

Goede kankerzorg is meer dan een medische behandeling Goede kankerzorg is meer dan een medische behandeling DEZE RAPPORTAGE IS AANGEPAST OP 16 JULI 2018 Als kankerpatiëntenorganisaties vinden wij dat ziekenhuizen aan specifieke randvoorwaarden moeten voldoen

Nadere informatie

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold

Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold Somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten in de 1e lijn Ingrid Arnold LUMC Public Health en Eerstelijnsgeneeskunde Huisarts te Leiderdorp Uw spreekuur Moeheid Pijnklachten Buikpijn Hoofdpijn

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Behandelwijzer Oncologie Longgeneeskunde

Patiënteninformatie. Behandelwijzer Oncologie Longgeneeskunde Patiënteninformatie Behandelwijzer Oncologie Longgeneeskunde Inhoudsopgave Pagina 1 Persoonsgegevens 5 Heeft u deze behandelwijzer gevonden? 5 Allergisch voor 6 Medicatie 7 2 De behandelwijzer 9 Het gebruik

Nadere informatie

Naar een toekomstbestendige nazorg bij kanker: is er ruimte voor een grotere rol van de eerste lijn?

Naar een toekomstbestendige nazorg bij kanker: is er ruimte voor een grotere rol van de eerste lijn? Naar een toekomstbestendige nazorg bij kanker: is er ruimte voor een grotere rol van de eerste lijn? Marianne Heins, Corelien Kloek, Anneke Francke, Judith Sinnige, Ilse Swinkels, Joke Korevaar, Judith

Nadere informatie

De indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn :

De indicatoren omtrent borstkanker, die in kader van het VIP²-project worden opgevolgd zijn : Indicatoren VIP²-project Oncologie In België is, net als in Europa, borstkanker de meest voorkomende oorzaak van overlijden door kanker bij vrouwen (20,6 % van alle overlijdens ingevolge kanker). In 2009

Nadere informatie

Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007.

Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? Factsheet Databank Communicatie, oktober 2007. Deze factsheet is een uitgave van het NIVEL De gegevens mogen met bronvermelding (Komt stress van de patiënt aan bod bij de huisarts? J Noordman, J van Weert, A van den Brink-Muinen, S van Dulmen, J Bensing

Nadere informatie

Oncologische revalidatie 2012-2014. Van richtlijn naar praktijk. Emmy Hoefman, Revant revalidatiecentrum Breda

Oncologische revalidatie 2012-2014. Van richtlijn naar praktijk. Emmy Hoefman, Revant revalidatiecentrum Breda Oncologische revalidatie 2012-2014 Van richtlijn naar praktijk Emmy Hoefman, Revant revalidatiecentrum Breda Leven met Kanker: 3-4% NL bevolking toename zorgvraag 2007/2009 2020 Incidentie: nieuwe patienten

Nadere informatie

Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker. Tineke Vos, psychiater HMC Den Haag

Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker. Tineke Vos, psychiater HMC Den Haag Richtlijn Aanpassingsstoornis bij patiënten met kanker Tineke Vos, psychiater HMC Den Haag Aanleiding Richtlijn Sinds 2012 wordt behandeling van de aanpassingsstoornis door basis- of specialistische GGZ

Nadere informatie