Stichting Kinderopvang Alkmaar. Pedagogisch Werkplan. Gastouderopvang

Transcriptie

1 Stichting Kinderopvang Alkmaar Pedagogisch Werkplan Gastouderopvang

2 Inhoudsopgave 1.INLEIDING BIJDRAGE AAN ORGANISATIEDOELEN WERKWIJZE GASTOUDEROPVANG DOELSTELLING GASTOUDEROPVANG PEDAGOGISCH WERKPLAN GASTOUDEROPVANG EMOTIONELE VEILIGHEID PERSOONLIJKE COMPETENTIE SOCIALE COMPETENTIE NORMEN EN WAARDEN

3 1.Inleiding De SKOA (Stichting Kinderopvang Alkmaar) verzorgt sinds 1975 op professionele wijze opvang voor kinderen van 0 tot 13 jaar. Inmiddels is de SKOA gegroeid naar een organisatie met rond de 30 vestigingen waarin diverse mogelijkheden tot opvang zijn. Daarnaast kan SKOA gebruik maken van de diensten van een vaste groep gastouders die flexibele / kleinschalige opvang verzorgen. Ruim 275 medewerkers zorgen ervoor dat wekelijks meer dan 2200 kinderen op een prettige en betrouwbare wijze worden opgevangen. SKOA biedt verschillende opvangvormen t.a.v. kinderopvang. De opvangvormen bestaan uit: Dagopvang (KDV) Buitenschoolse opvang (BSO) Voor en tussenschoolse opvang (VSO en TSO) Peuterspeelzaal (PSZ) VVE peuterspeelzaal (VVE - PSZ) VVE - intensief peuterspeelzaal ( VVE intensief PSZ) Opvang voor kwetsbare kinderen / sociaal medische indicatie (SMI) Gastouderopvang (GOO) In dit pedagogisch werkplan zal de pedagogische visie met daarin de rol van de gastouder beschreven worden. SKOA heeft als uitgangspunt dat gastouders medeverantwoordelijk zijn voor de opvoeding van de gastkinderen. Door een pedagogisch beleid te formuleren, worden aan de gastouder handvatten aangereikt om een goede opvoedingssituatie te creëren. Hiermee schept zij de voorwaarden voor kwaliteit in de opvangsituatie. Van de gastouder wordt verwacht dat zij de visie en werkwijze van de gastouderopvang onderschrijft en uitvoert. Aan de opvang van kinderen worden hoge eisen gesteld. Dit betekent dat zowel de gastouderopvang als de gastouders aan een aantal criteria moeten voldoen. Het pedagogisch handelen wordt beschreven in dit pedagogisch werkplan. De gastouderopvang van SKOA heeft invulling gegeven aan het Pedagogisch Beleid door een aantal onderwerpen uit de dagelijkse praktijk te nemen en daar een visie en werkwijze aan te koppelen die gestoeld is op de vier uitgangspunten van de Wet Kinderopvang (Walraven Riksen): welbevinden, sociale ontwikkeling, persoonlijke ontwikkeling en normen en waarden. De pedagogische kwaliteit wordt door SKOA middels trainingen en cursussen aan gastouders optimaal bewaakt. 3

4 2. Bijdrage aan organisatiedoelen Communicatie Het zorgdragen voor een goede communicatie tussen alle partijen beschouwen wij als een essentieel onderdeel van de dienstverlening van de gastouderopvang. Vraagouders hebben niet alleen rechten ten aanzien van de manier waarop de gastouder hun kind opvangt. Ook ten opzichte van SKOA kunnen zij rechten doen gelden: Recht op informatie SKOA informeert de ouders over het beleid, de procedure en de werkwijze van de gastouderopvang. Tevens worden ouders op de hoogte gebracht van hun rechten en plichten in de gastouderopvang en van bijzondere regelingen, zoals de klachtenprocedure. Recht op advies Ouders kunnen advies vragen over de pedagogische aanpak van hun kind. Deze adviserende rol wordt vervuld door de bemiddelingsmedewerker die eventueel kan doorverwijzen naar de stafmedewerker Pedagogisch Beleid en of de geëigende instanties. Recht op klachtenbehandeling SKOA heeft een klachtenregeling die geldt voor alle aspecten van de organisatie en dienstverlening. Ouders kunnen bij klachten contact opnemen met de bemiddelingsmedewerker. Recht op bescherming van privacy Persoonlijke gegevens worden vertrouwelijk behandeld. SKOA heeft een privacy beleid. Recht op inspraak Als ouders dat wensen kunnen zij zitting nemen in de oudercommissie. De oudercommissie heeft onder meer adviesrecht over het pedagogisch beleid, de deskundigheidbevordering van gastouders, wijziging van de prijs en bemiddelingskosten en de Risico-inventarisatie Veiligheid en Gezondheid 3. Werkwijze gastouderopvang Inschrijving / aanmelding: Ouders kunnen zich inschrijven via de website ( De aanvraag wordt door de bemiddelingsmedewerker behandelt. Gemiddeld drie maanden voor de opvang volgt een telefonische intake. Tijdens dit intakegesprek worden praktische zaken besproken, zoals wanneer de opvang moet starten, op welke dagen en tijden en waar de opvang moet plaatsvinden. Tevens komen aandachtspunten t.a.v. het gastkind als gezondheid en beperkingen aan de orde. De bemiddelingsmedewerkers zoekt vervolgens in het gastouderbestand naar een passende gastouder om tot een goede combinatie, ook wel koppeling genoemd, te komen. 4

5 Bemiddeling / koppeling: Op het moment dat de bemiddelingsmedewerker een passende gastouder heeft gevonden, wordt er contact met de vraagouder opgenomen om een profielschets van de gastouder voor te leggen. Vervolgens wordt een afspraak gemaakt om kennis te maken. Nadat het besluit is genomen om met elkaar verder te gaan volgt het koppelingsgesprek. Het koppelingsgesprek vindt plaats tussen vraag en gastouder en bemiddelingsmedewerker. Het doel is om eenheid te krijgen in de gemaakte afspraken voordat de opvang van start gaat. De bemiddelingsmedewerker legt aan de vraag en gastouder uit hoe de uren berekend moeten worden op jaarbasis. Vraag en gastouder spreken samen het totaal aantal uren, dagen en tijden af dat aan opvang nodig is. De overeenkomst tussen gast en vraagouder wordt tijdens dit gesprek ondertekend. Wenperiode en evaluatie Na 6 weken neemt de bemiddelingsmedewerker contact op met vraag en gastouder met de vraag hoe de opvang verloopt. Voor beiden partijen geldt een opzegtermijn van twee maanden. Kassiersfunctie De afdeling financiën SKOA voert de kassiersfunctie uit. Afname uren, berekening en betaling Ouders dienen minimaal 360 uur per kind, per jaar af te nemen. (gemiddeld 30 uur per maand). Bij de afname van dagopvang wordt er bij de opvang van minder dan 4 uur per dag een half uur voorbereiding en opruimtijd berekend. Bij opvang van meer dan 4 uur wordt één uur voorbereiding en opruimtijd berekend. Voor Voorschoolse opvang wordt minimaal 2.5 uur berekend. Voor BSO wordt minimaal 4.5 uur berekend. Indien de BSO opvang langer is dan 4.5 uur dan geldt de regel zoals bij de dagopvang (één uur voorbereiding - en opruimtijd) zie Algemene regels van het gastouderbureau. Maand/kwartaalstaten. De gastouder noteert de uren waarop opvang en verzorging plaats vinden middels een maandstaat. De gastouder noteert de uren waarop opvang en verzorging plaats vinden middels een maandstaat. (zie formulier) Gast- en vraagouder ondertekenen na goedkeuring deze De gastouder maakt een kopie van de ondertekende maandstaten voor de vraagouder en zichzelf. De gastouder stuurt aan het eind van het kalenderjaar de originele maandstaten naar de afdeling Financiën van SKOA en behoudt zelf een kopie. Op het jaaroverzicht, dat de gastouder van de afdeling Financiën ontvangt, staat het gemiddeld aantal uren per maand vermeld dat afgenomen wordt door de vraagouder. De gastouder vermeld op het jaaroverzicht vermeld de daadwerkelijke afgenomen opvanguren. Aan het eind van het jaar worden de uren opgeteld (door de gastouder) en gast en vraagouder tekenen beiden voor akkoord. De gastouder stuurt het jaaroverzicht (origineel) naar de afdeling Financiën aan het eind van het jaar en behoudt hier zelf een kopie van. Wanneer de koppeling stopt stuurt de gastouder direct na de laatste opvangdag de maandstaten en het jaaroverzicht naar de afdeling Financiën. 5

6 De teveel opgevangen uren worden aan het eind van het jaar gefactureerd aan de vraagouder en uitbetaald aan de gastouder. De SKOA draagt maandelijks zorg voor het uitbetalen van de gastouder op basis van het aantal uren op het contract. Uitbetaling vindt steeds plaats op of rond de 1 ste van de maand. Huisbezoek Per jaar vinden minimaal twee huisbezoeken plaats. Eenmaal per jaar komt de bemiddelingsmedewerker bij de gastouder thuis voor de jaarlijkse risico-inventarisatie en evaluatie en de jaarlijkse toetsing van de criteria van de gastouder. Om de veiligheid van de kinderen te waarborgen loopt de bemiddelingsmedewerker tijdens het huisbezoek met de gastouder door de woning waar de opvang plaatsvindt. Met behulp van een checklist kijkt de bemiddelingsmedewerker samen met de gastouder naar de veiligheid in en om de woning. Indien nodig worden er samen met de gastouder afspraken gemaakt om de veiligheid te verbeteren. Deze inventarisatie op het gebied van gezondheid en veiligheid in en rond de woning ligt ook ter inzage voor de vraagouder. Ieder jaar heeft de bemiddelingsmedewerker een evaluatiegesprek met de gast en vraagouder. De gesprekken hebben tot doel de opvangsituatie steeds bespreekbaar te houden en een goede voortgang te bevorderen. Gast- en vraagouders kunnen, zolang de opvang duurt, met al hun vragen en opmerkingen over de opvangsituatie terecht bij de vaste bemiddelingsmedewerker. Dit geldt ook voor vragen en/of opmerkingen op het gebied van het pedagogisch handelen, ontwikkelingsproblemen, veiligheid en hygiëne of andere vragen die te maken hebben met de opvangsituatie. Dit kan telefonisch en per , er kan ook een afspraak voor gemaakt worden. Contact met het bemiddelingsbureau Zowel vraag als gastouder dienen contact op te nemen met een medewerker van het gastouderbureau indien er: 1) veranderingen optreden in de opvang (bijvoorbeeld structurele veranderingen in opvanguren / dagen) 2) sprake is van langdurige onderbreking van de opvang 3) advies of hulp gewenst is inzake de opvang van het kind. 4) Advies of hulp gewenst is inzake het contact tussen vraag - en gastouder. 5) Er een vermoeden is van kindermishandeling. Cursussen en bijeenkomsten Voor de gastouders van SKOA organiseert de gastouderopvang in samenwerking met de afdeling Pedagogiek: 1) Cursus EHBO (jaarlijkse vervolgtraining) (geregistreerd bij het Oranje Kruis) 2) Jaarlijkse thema bijeenkomsten. 6

7 Gastouderbestand: De gastouders van SKOA zijn allemaal gekwalificeerd en hebben een: Door het Oranje Kruis geregistreerd EHBO - diploma Een Verklaring omtrent het Gedrag (VOG) Zij worden volgens vastgestelde criteria geselecteerd. Aan bod komen o.a. 1) Algemene zaken 2) Houding en motivatie 3) Pedagogische kwaliteiten 4) Omgevingsfactoren Bij gastouderopvang verzorgt de gastouder in haar eigen huis, of bij de vraagouder thuis, de opvang van kinderen van 0 tot 13 jaar. De gastouder mag in het huis van de vraagouder niet meer dan drie dagen of dagdelen opvang bieden. De opvang kan variëren van enkele uren per dag tot hele dagen, nachten of weekeinden. Het aantal kinderen dat maximaal opgevangen mag worden bij een gastgezin is als volgt: De gastouder mag maximaal 6 kinderen van 0 tot 13 jaar opvangen. Daarbij worden eigen kinderen tot 10 jaar meegeteld. Een gastouder mag niet meer dan 5 kinderen tegelijk opvangen, als deze kinderen allemaal jonger zijn dan 4 jaar (inclusief eigen kinderen) Er mogen maximaal 4 kinderen van 0 tot 1 jaar tegelijk aanwezig zijn, waarvan maximaal 2 kinderen van 0 jaar (inclusief eigen kinderen) Overige eisen: Als gastouders kinderen tot 1.5 jaar opvangen moet er een aparte slaapruimte zijn voor deze kinderen in die leeftijdscategorie. In het huis van de gastouder zijn binnen en buiten voldoende speelmogelijkheden afgestemd op het aantal en de leeftijd van de op te vangen kinderen. De gastouder vult samen met het gastouderbureau een risico-inventarisatie veiligheid en gezondheid in en maakt een plan van aanpak om eventuele risico s te verkleinen. Dit gebeurt één keer per jaar bij de gastouder thuis. De woning is altijd volledig rookvrij. Er zijn voldoende goed functionerende rookmelders. Na een succesvolle koppeling kan de gast en vraagouder rekenen op deskundige begeleiding en pedagogische ondersteuning vanuit de gastouderopvang van SKOA. 4. Doelstelling gastouderopvang De gastouderopvang van SKOA stelt zich tot doel om binnen gastoudergezinnen een omgeving te bieden waarin kinderen kunnen opgroeien tot zelfstandige en evenwichtige mensen met respect voor anderen en zichzelf. De Wet Kinderopvang bepaalt dat gastouderopvang moet bijdragen aan een goede en gezonde ontwikkeling van het kind in een veilige en gezonde omgeving. SKOA houdt nauwlettend in het oog of 7

8 de opvang bij de gastouders, met wie wij samenwerken, aan deze eis voldoet. Daarbij hanteren wij een aantal vaste criteria, standaardvoorwaarden en (wettelijke) regels die de basis vormen voor de gastouderopvang. Gastouders worden door de bemiddelingsmedewerkers ondersteund in het werk t.a.v. vragen die zij hebben op het gebied van pedagogisch handelen. De gastouder kan in het geval van conflicten of bij een vermoeden van kindermishandeling direct contact opnemen met de bemiddelingsmedewerker. (zie taken en verantwoordelijkheden protocol kindermishandeling) Gastouderopvang is de ideale vorm van kinderopvang voor ouders die de voorkeur geven aan persoonlijke, kleinschalige en flexibele opvang. De bemiddelingsmedewerker van de gastouderopvang heeft een adviserende, bemiddelende en ondersteunende rol bij het tot stand brengen van een samenwerking tussen vraag- en gastouders. De bemiddelingsmedewerker van de gastouderopvang is de centrale persoon die het gehele traject begeleidt, ondersteund en de voortgang bewaakt. 5. Pedagogisch werkplan gastouderopvang Met het beschrijven van dit pedagogische werkplan willen wij richting geven aan het pedagogisch handelen van de gastouder. Het belang van het welbevinden van het kind dat opgevangen wordt door de gastouder staat hierbij voorop. Om de kwaliteit blijvend op een hoog peil te houden, te kunnen controleren en zo nodig bij te stellen, is een goed onderbouwd pedagogisch werkplan onontbeerlijk. Het pedagogische werkplan is opgesteld om de volgende redenen: Het is een leidraad voor de gastouder in de omgang met hun gastkind(eren). Uiteraard behoudt iedere gastouder, binnen de gemaakte afspraken, haar persoonlijke benadering. Het dient als leidraad voor de bemiddelingmedewerker bij het selecteren van een gastouder. Aan de hand van het pedagogische beleidsplan wordt gekeken of de gastouder de juiste houding en voldoende kennis en vaardigheden heeft om de pedagogische doelen te realiseren. Tevens dient het als leidraad bij de vervolggesprekken met gastouders en ouders waarin het welbevinden van het kind aan de orde komt. In het pedagogische werkplan kunnen ouders lezen wat gastouders en de gastouderopvang van SKOA hen te bieden heeft. Andere betrokkenen (b.v. Gemeente en GGD) kunnen inzicht krijgen in onze pedagogische visie. Pedagogische visie De gastouderopvang van SKOA gaat ervan uit dat zowel de aangeboren aanleg als de omgeving, in wisselwerking met elkaar, de richting bepaalt waarin het kind zich ontwikkelt. We gaan ervan uit dat ieder kind de drang heeft om zich, in eigen tempo, te ontwikkelen. Een veilige en stimulerende omgeving is een voorwaarde voor een gezonde ontwikkeling van het kind. Dit geldt niet alleen voor de gezinsituatie, maar ook voor de gastouderopvang. Hierin besloten ligt de 8

9 taak van de gastouder (ondersteund door SKOA) om de kinderen die zij opvangen een veilige en uitdagende plek te bieden waar zij zich prettig voelen. De omgeving van het kind bestaat onder meer uit het gezin, de school en de vriendjes. Gastouders leveren een wezenlijke bijdrage aan deze ontwikkeling, afhankelijk van het aantal uren dat het kind in het gastoudergezin doorbrengt. Gastouders zorgen voor warmte en geborgenheid. Ook geven zij de kinderen volop de gelegenheid om zich te kunnen ontplooien. De vier pedagogische opvoedingsdoelen die in de Wet Kinderopvang genoemd worden, zijn uitgangspunt bij het opstellen van het pedagogische werkplan. De vier pedagogische opvoedingsdoelen zijn: Emotionele veiligheid: kinderen voelen zich thuis en kunnen zich ontspannen (welbevinden) Persoonlijke competentie: kinderen hebben voldoende mogelijkheden om zichzelf te ontwikkelen.. Sociale competentie: kinderen hebben voldoende mogelijkheid om contact te leggen. Normen en waarden: kinderen houden zich aan regels en tonen respect voor elkaar. De opvoedingsdoelen gelden voor alle kinderen in de leeftijd van 0 jaar tot het einde van de basisschoolleeftijd. Uitgangspunt hierbij is dat de pedagogische doelen van de gastouderopvang realiseerbaar blijven. Dit alles ter beoordeling van de bemiddelingsmedewerker van de gastouderopvang van SKOA. In de Matrix Pedagogisch Beleid Gastouderopvang (zie bijlage) wordt met de pedagogische middelen de link gelegd met de pedagogische opvoedingsdoelen. 5.1 Emotionele veiligheid Voordat de opvang van start gaat wordt veel tijd besteed aan de kennismaking. Het kind en de ouder krijgen de gelegenheid vooraf te wennen aan het gastgezin en de nieuwe situatie. De gastouderopvang adviseert de ouders hun kind iets vertrouwds mee te geven zoals een knuffelbeest of een doekje. Niet alleen het kind moet wennen, ouders moeten er vaak aan wennen dat de zorg van hun kind(eren) aan anderen overlaten. Daarom mogen vraagouders te allen tijde bellen of in overleg even op bezoek komen. De gastouderopvang adviseert een overdrachtschriftje te gebruiken, zodat zowel de vraag- als de gastouder inzicht heeft in de gemoedstoestand van het kind. Alleen in een veilige en vertrouwde omgeving kunnen kinderen en gastouders een goede relatie opbouwen die de ontwikkeling van het kind stimuleert. 9

10 De gastouder zorgt ervoor dat het kind zich emotioneel veilig kan voelen. In het dagelijks taalgebruik zeggen we dan dat het kind zich prettig voelt, het naar zijn zin heeft. Dit draagt niet alleen bij aan het welbevinden van het kind, het is ook een voorwaarde voor het kind om zich verder te ontwikkelen. De gastouder kan dit op de volgende manieren doen: De gastouder zorgt voor een sfeer van veiligheid en vertrouwen. Wanneer een kind bij een gastouder geplaatst wordt, zal zij zoveel mogelijk de basisbehoeften (drinken, eten, knuffelen en troosten) op zich nemen. Met name de eerste periode besteedt de gastouder hier extra aandacht aan, zodat het kind zich aan de gastouder kan hechten. De gastouder reageert op een positieve manier op gedrag en emoties van het kind. Het kind krijgt de ruimte om zichzelf te zijn, wat overigens niet betekent dat alles mag. Doordat de gastouder het kind serieus neemt merkt het kind dat het geaccepteerd wordt. De gastouder ondersteunt het kind bij zijn emoties. Het is belangrijk dat een kind leert zich te uiten op een manier die voor anderen acceptabel is, bijvoorbeeld door de emoties onder woorden te brengen. De gastouder houdt rekening met de eigenheid van het kind en probeert zoveel mogelijk aan te sluiten bij de thuissituatie. De gastouder zorgt ervoor dat het kind zich welkom voelt.de gastouder zorgt ervoor dat het huis kindvriendelijk is en dat er spelmateriaal aanwezig is dat past bij de leeftijd en ontwikkeling van het kind. Een hoekje wat speciaal voor het kind is ingericht, zorgt ervoor dat het kind zich welkom voelt. De gastouder zorgt voor een fysiek veilige omgeving (traphekjes, rookmelders enz.) en veilig speelgoed. De bemiddelingmedewerker controleert dit jaarlijks door middel van de risico-inventarisatie. De gastouder biedt duidelijkheid en structuur door middel van een vast dagritme. Dit kind geeft het kind een gevoel van veiligheid en versterkt het zelfvertrouwen. 5.2 Persoonlijke competentie Het is belangrijk dat kinderen de mogelijkheid krijgen persoonlijkheidskenmerken te ontwikkelen als: Veerkracht zelfstandigheid zelfredzaamheid zelfvertrouwen flexibiliteit creativiteit Dit stelt hen namelijk in staat allerlei typen problemen adequaat aan te pakken en zich goed aan te passen aan veranderende omstandigheden. Het ontwikkelen van persoonlijke competentie gebeurt in principe vanuit het kind zelf, door spel en exploratie (onderzoekend ontdekken van de wereld om hem heen). Het is belangrijk dat de gastouder hier oog voor heeft en weet op welke manieren ze een kind hierin kan stimuleren. Veelal gebeurt dit spontaan en intuïtief. De gastouderopvang verwacht van gastouders dat zij kennis en ervaring hebben met de verschillende ontwikkelingsfasen van een kind. 10

11 De gastouder kan de ontwikkeling van de persoonlijke competenties van een kind op de volgende manieren stimuleren: De gastouder biedt ruimte voor spel en exploratie. Kinderen moeten gelegenheid krijgen voor motorisch spel omdat bewegen voor hen een belangrijke bron is voor competentie-ervaringen. Het kind moet voldoende ruimte krijgen om te klauteren, kruipen en springen. Het speelgoed van de gastouder moet afgestemd zijn op de ontwikkeling en ontplooiing van de lichamelijke mogelijkheden van het kind. Spelmateriaal dat te ingewikkeld is, kan voor frustratie zorgen, terwijl speelgoed dat niet uitdagend of interessant genoeg is, het kind niet zal stimuleren in zijn ontwikkeling. Ook opdrachten en taken die bij het niveau van het kind passen stimuleren het kind in zijn ontwikkeling. De gastouder laat het kind zelf kiezen welke activiteit het wil doen, dit bevordert de zelfstandigheid. De gasthouder houdt in de gaten of de zelfgekozen activiteit past binnen de mogelijkheden van het kind want positieve ervaringen vergroten het zelfvertrouwen van het kind. De gastouder stimuleert de zelfredzaamheid van het kind. De gastouder bekijkt wat een kind zelf al kan en waar eventueel hulp geboden is. Het kind moet leren dat het soms moeite kost om dingen voor elkaar te krijgen. Dit vergroot het doorzettingsvermogen en zorgt ervoor dat het kind trots kan zijn, wanneer iets (grotendeels) gelukt is. De gastouder stimuleert de verstandelijke ontwikkeling van het kind. Bijvoorbeeld, bij het wandelen zal zij uitleg geven over wat het kind ziet en meemaakt. Bij het spelen met blokken benoemt zij de vormen en kleuren. De taalontwikkeling wordt bevordert door met het kind te praten, (voor) te lezen en te zingen. De gastouder stimuleert het zelfvertrouwen van het kind door een positieve reactie te geven als een kind ergens goed zijn best voor doet / heeft gedaan. De gastouder stimuleert de creativiteit van het kind door het aanbieden van verschillende materialen en wisselende activiteiten. Tevens laat ze het kind zelf bedenken wat het wil doen. Creativiteit staat niet alleen voor activiteiten en knutselen., maar het staat ook voor bijvoorbeeld voor het oplossen van een probleemsituatie. Zelf een oplossing bedenken versterkt het zelfvertrouwen. 5.3 Sociale competentie De omgang met andere leeftijdsgenootjes is een belangrijke manier om sociale competenties te ontwikkelen, hieronder verstaan we: Zich in een ander kunnen verplaatsen (inlevingsvermogen) Kunnen communiceren Samenwerken Anderen helpen Conflicten hanteren (voorkomen en oplossen) Sociale verantwoordelijkheid 11

12 Dit geeft kinderen de kans om zich te ontwikkelen tot personen die goed functioneren in de samenleving. De gastouder kan de sociale competentie op de volgende manieren stimuleren: Samen spelen en samen delen De gastouder zorgt ervoor dat het kind leert om met de eventuele andere kinderen rekening te houden door: samen te spelen en te delen, op te elkaar wachten en samen op te ruimen. Dit stimuleert de zorg voor elkaar, het spelmateriaal, etc. Het is belangrijk dat de gastouder steeds benoemt wat er goed gaat en minder goed gaat. De gastouder kan een gevoel van saamhorigheid bevorderen door te stimuleren dat kinderen elkaar helpen. De gastouder is in staat om kinderen te begeleiden zodat zij op een positieve manier relaties met anderen kunnen opbouwen Individuele aandacht voor ieder het kind De gastouder draagt er zorg voor dat elk kind zijn / haar verhaal kan vertellen. Samen plezier maken. Een aai over de bol en op een positieve manier met elkaar omgaan stimuleert het in zijn / haar sociale ontwikkeling Ruzie maken Ook ruzie maken is sociaal gedrag. Men is snel geneigd om in te grijpen en het gedrag af te keuren, maar het opkomen voor jezelf of voor anderen is belangrijk om te leren. De gastouder stimuleert het kind door een ruzie zelf op te laten lossen en niet direct in te grijpen. De gastouder luistert goed naar de reacties van beiden partijen. tevens zorgt zij ervoor dat uiteindelijk de ruziënde partijen het weer goed maken en weer samen verder kunnen. Regels en afspraken De gastouder biedt een sociale leeromgeving voor het kind waarin regels en afspraken door de gastouder duidelijk worden aangegeven. Als een kind zich hier niet aan houdt kan dit betekenen dat de gastouder, bijvoorbeeld het kind even apart zet, om aan te geven dat het gedrag niet geaccepteerd wordt. De gastouder geeft duidelijk aan wat wel / niet mag. Zo leert het kind om te gaan met de gedragsregels. De gastouder zorgt ervoor dat afspraken begrijpelijk voor het kind zijn. 5.4 Normen en waarden Ieder mens heeft zijn eigen normen en waarden. Van mens tot mens verschilt wat belangrijk gevonden wordt. Normen en waarden spelen bij de opvoeding van kinderen een rol. Verbaal en non-verbaal laten mensen blijken wat zij vinden.kinderen maken deel uit van de samenleving. Het is van belang dat zij leren om op een passende manier met andere kinderen en volwassenen om te gaan. Het gastoudergezin wordt gezien als een aanvulling op de eigen gezinssituatie. Het kind kan zo in aanraking komen met andere aspecten van de cultuur en diversiteit van onze samenleving. Als iedereen de afgesproken normen en waarden naleeft, ontstaat er een prettige samenleving. Als je respect voor anderen toont, wordt jezelf ook met respect behandeld. De gastouder draagt zorg voor het naleven van de normen en waarden zoals die zijn afgesproken. 12

13 De gastouder is in staat om voor het kind de voorwaarden te scheppen om: Zich de norm en waarden, cultuur, eigen te maken van de samenleving waar zij deel van uit maken. In aanraking te komen met de diversiteit van onze samenleving. De morele ontwikkeling tot stand te brengen (grenzen van goed en slecht, van anders, van mogen en van moeten). De gastouder is zich bewust van zijn voorbeeldfunctie. De gastouder stimuleert het kind het eigen maken van de normen en waarden door: Respect De basis voor het overbrengen van normen en waarden is respect. De gastouder respecteert het kind om wie het is. Hierdoor wordt het gevoel van eigenwaarde van het kind versterkt. Het kind leert zo op zijn/haar beurt respect te hebben voor de mensen om hem/haar hen. Het gedrag van de gastouder speelt een belangrijke rol bij de morele ontwikkeling van het kind. Door zijn/haar reactie ervaart het kind de grenzen van goed en slecht, van anders en van mogen en moeten. Respect voor je omgeving: Respect hebben voor anderen, maar ook voor de omgeving, spelmateriaal en natuur zijn aandachtspunten. De gastouder vervult een voorbeeldfunctie. Zij geeft aan dat je bijvoorbeeld niet dwars door de bloemenperken loopt, beestjes buiten niet dood maakt of speelgoed niet stuk maakt. Gedragsregels De gastouder geeft het goede voorbeeld in gedragsregels en omgangsvormen. Bijvoorbeeld door: alsjeblieft en dankjewel te zeggen, aardig zijn voor elkaar, elkaar aankijken als je met iemand praat enz Flexibiliteit Het stellen van regels is belangrijk, maar het is ook belangrijk hier flexibel mee om te gaan. Dit laatste bepaalt de kracht van de gastouder. Zij heeft geleerd en ervaren dat je steeds opnieuw afwegingen maakt ten gunste van het kind en de situatie. De reacties van volwassenen geven niet alleen richting en correctie aan het gedrag van kinderen, maar worden door kinderen ook gekopieerd in hun eigen gedrag naar andere kinderen en volwassenen. Resultaat is: het accepteren van de ander, die per definitie anders is dan jij. Aansluiting De gastouder sluit aan bij de beleving van het kind in zijn culturele context. Denk daarbij aan de verschillende godsdiensten met de daarbij behorende voorwaarden (b.v. voeding van moslimkinderen ) en vieringen. Communicatie Door naar een kind te kijken en te luisteren laat de gastouder zien, dat het belangrijk is wat het kind verbaal of non-verbaal te vertellen heeft. Maaltijdbeleving Het kind wordt gestimuleerd om tijdens het eten zelf (op een gepaste manier) te vragen om nog een broodje, wanneer hij/zij dat nog wil. Ook beleg mag zelf gekozen worden. De gastouder laat zo zien dat zij de keuze van het kind serieus neemt. Het gezamenlijk eten is een 13

14 dagelijkse terugkerende gebeurtenis, waarbij een aantal regels gelden die ervoor zorgen dat kinderen rekening met elkaar houden. Lichamelijk contact Wanneer een gastouder een baby verschoont, praat zij wat met het kind, heeft oogcontact en knuffelt zij met het kind. Mede door dit lichamelijk contact wordt het kind zich bewust van het eigen lichaam. De bemiddelingsmedewerker heeft de taak om inzichtelijk te krijgen of de normen en waarden van vraag- en gastouder overeen komen. Tijdens het intakegesprek wordt dit getoetst. Tijdens dit gesprek komen aspecten aan het bod als: godsdienst (beleving), taalgebruik, straffen en belonen, rituelen enz. Respect voor de mening van elkaar en wederzijds vertrouwen spelen hierbij een cruciale rol. Corry Dekker april