Inhoud. Het insolventierecht anno 2014 Eric Dirix...3

Transcriptie

1 Voorwoord...v Deel I. ALGEMEEN Het insolventierecht anno 2014 Eric Dirix...3 I. Inleiding...3 II. Buitenlandse ontwikkelingen...7 III. Vermogensafscheiding IV. Deformalisering V. Instrumentalisering VI. Het nut van dogmatiek Homologatie van het reorganisatieplan Paritas-regel Overdracht onder gerechtelijk gezag Samenloop en buitenbezitstelling Overdracht onder gerechtelijk gezag Boedelvorming Verdeling Overdracht onder gerechtelijk gezag Boedelschulden VII. Procedureperikelen VIII. Hervorming roerende zekerheden IX. Besluit Vereffening van vennootschappen: een perpetuum mobile? Herman Braeckmans Inleiding I. De evolutie in de wetgeving Invulling van hiaten en opvangen van misbruiken De wet van 19 maart 2012 en de wet van 25 april II. Ontbinding en vereffening in één akte: vereenvoudiging van de vereffening III. Benoeming van de vereffenaar door de algemene vergadering IV. Een belangrijke nieuwe bevoegdheid van de voorzitter van de rechtbank van koophandel vii

2 V. Alle waarborgen van recht schapen heid voor de uitoefening van het mandaat VI. Veroordelingen in hoofde van de vereffenaar: verduidelijking door de wetgever VII. Handelingen tussen de benoeming door de algemene vergadering en de bevestiging ervan VIII. De alternatieve kandidaat-vereffenaar IX. De ondertekening van het eenzijdig verzoekschrift X. Stukken te voegen bij het eenzijdig verzoekschrift XI. Uitspraak binnen vijf werkdagen en bevestiging (homologatie) van de benoeming bij gebreke van een uitspraak binnen deze termijn XII. De rechtspersoon als vereffenaar XIII. Verplichtingen bij de neerlegging XIV. Sanctie bij miskenning van de artikelen 184, 189bis of 190, 1 W.Venn. 65 XV. De nieuwe bepalingen inzake Het plan voor verdeling van activa onder de verschillende categorieën schuldeisers XVI. Wijziging inzake de periodieke verant woordingsplicht van de vereffenaar: omstandige staat van de toestand van de vereffening (nieuw art. 189bis W.Venn.) XVII. Integratie van het vereffenings dossier in het vennootschapsdossier Slotbeschouwing Deel II. Curator De curator Luc Vandenbroucke I. Wettelijke taak en opdracht II. De lijst van de curatoren. De eed aflegging. De aanstelling als curator.. 74 III. De curator ad hoc Tegenstrijdigheid van belangen Verbieden van een verkoop Nieuw opgedoken actief na de sluiting IV. De vervanging van de curator V. Deontologie van de curator VI. Aansprakelijkheid van de curator VII. De vergoeding van de curator Wettelijk kader Het ereloon A. Het gewone ereloon B. Het buitengewone ereloon C. Het afzonderlijke ereloon viii

3 3. De kosten A. De administratieve kosten B. De gerechtskosten en de kosten aan derden Indexering Bijzonderheden A. Ontoereikend of gebrek aan actief B. De curator ad hoc C. Artikel 51 Faill.W De rechter-commissaris Paul Deseyne I. Wettelijke taak en opdracht II. Specificiteit van het statuut van rechter-commissaris De aanstelling Bijstand van de griffier Territoriale bevoegdheid Deontologie Vervanging Vergoeding Einde van de opdracht III. De taken en bevoegdheden van de rechter-commissaris Toezicht en controle op het beheer en de vereffening van het faillissement Tussenkomsten in het kader van gerechtelijke beslissingen: advies en verslag Beschikkingen van de rechter-commissaris en rechtsmiddelen Ondertekening en visering Overige specifieke taken van de rechter-commissaris IV. Aansprakelijkheid van de rechter-commissaris Principes Verhaal op de rechter De aansprakelijkheid van de Belgische Staat A. Bij de uitoefening van de rechtsprekende bevoegdheid van de rechter-commissaris B. Bij de uitoefening van de niet-rechtsprekende taken door de rechter-commissaris Kwijting aan de rechter-commissaris bij het einde van zijn opdracht? ix

4 Sociaalrechtelijke aandachtspunten voor curatoren Chris Persyn I. Inleiding II. Het lot van de lopende arbeids overeenkomsten en andere aandachtspunten bij de aanvang van de faillissementsafhandeling Basisprincipes Loon Opzegvergoeding A. Onmiddellijke stopzetting van de activiteiten B. Voorzetting van de arbeidsovereenkomsten De oude cassatiedoctrine Nieuwe stellingen in de rechtsleer De nieuwe cassatiedoctrine Beschermde werknemers Overlegorganen Sluiting van onderneming en collectief ontslag Sociale documenten en administratieve verplichtingen III. Sociaalrechtelijke schuldvorderingen Schuldvorderingen van werknemers A. Vorm en termijn B. Het voorrecht van de werknemer In het voorrecht begrepen vorderingen Bruto of netto Interest Samenloop met het Sluitingsfonds Schuldvordering van de RSZ A. Omvang van de schuldvordering van de RSZ B. Samenloop met het Sluitingsfonds Vastgoed in een faillissementsprocedure: enkele aandachtspunten Vincent Sagaert en Ruud Jansen I. Inleiding II. De verkoop van onroerende goederen uit de failliete boedel Toepassingsgebied Wijze van verkoop: openbare verkoop of onderhandse verkoop De gebondenheid van de curatoren aan de (hoogste) biedingen. 199 III. Tenuitvoerlegging door schuldeisers op onroerende goederen uit de failliete boedel Chirografaire en algemeen bevoorrechte schuldeisers Een niet-eerst ingeschreven hypothecaire of bijzonder bevoorrechte schuldeiser x

5 3. De eerst ingeschreven hypothecaire schuldeiser Ereloon van de curator voor de verkoop van bijzonder bevoorrechte/gehypothekeerde goederen IV. De tegenwerpelijkheid van een anterieure verkoop door de gefailleerde Tegenwerpelijkheid van een onderhandse verkoop of aankoop vóór het faillissement? Niet-tegenwerpelijkheid van een nadelige vastgoedtransactie in of vóór de verdachte periode V. Vastgoed dat het voorwerp uitmaakt van een duurovereenkomst VI. Wettelijke hypotheek Enkele topics inzake faillissementsmisdrijven Bart Spriet I. Inleiding II. Misdrijfinhoud Tijdstip van het faillisementsmisdrijf: vanaf de staat van faillissement Schematisch overzicht van de faillissementsmisdrijven III. Strafbare deelneming Grondvoorwaarden Vereiste van deelnemingsopzet IV. Bestraffing Straffen uit het Strafwetboek Beveiligingsmaatregel van de publicatie (art. 490 Sw.) Twee beroepsverboden uit het KB nr. 22 van 24 oktober A. Algemeen: een bestuurs- en een koopmansverbod B. Beroepsverbod als bijkomende straf van facultatieve en tijdelijke aard C. Inhoud van het beroepsverbod D. Strafbare inbreuk op het beroepsverbod Samenvattend overzicht van straffen en beveiligingsmaatregelen Over statuut, bevoegdheid en controle van een faillissementscurator in grensoverschrijdende insolventiezaken Bob Wessels I. Inleiding II. Europees kader van grens overschrijdende insolventies III. Bevoegdheden van de faillissements curator met een Europese grondslag xi

6 IV. Roep om harmonisatie van insolventierecht V. Reden voor harmonisatie van kwalificaties voor de faillissementscurator VI. Harmonisatie op basis van internationale aanbevelingen VII. Grensoverschrijdende samenwerking: makkelijker gezegd dan gedaan VIII. Voorstellen Europese Commissie tot wijziging van de Insolventieverordening IX. Werken aan Principles en Best Practices Naschrift van de auteur Deel III. Gerechtelijke reorganisatie De afwikkeling van een gerechtelijke reorganisatie. Een summier overzicht van de verschillende mogelijkheden binnen de WCO na de hervorming van 2013 Ivan Verougstraete Inleiding I. Toepassingsgebied Concept schuldenaar Concept schuldenaar in moeilijkheden II. Handelsonderzoeken Historisch: oorsprong en eerste vormen Wettelijk kader voor de wijziging: geen ambtshalve faillissement, contact met parket, regio s Wettelijk kader aangepast A. Knipperlichten (RSZ en bedrijfsvoorheffing; cijferberoepen) B. Handelsonderzoek zelf III. Portaalbenadering: wat gebeurt er nog voor het portaal? De schuldenaar aan zet buiten het gerecht De schuldeiser tegenover de onderneming in moeilijkheden die nog niet in procedure gewikkeld is en zelf geen initiatief heeft genomen IV. Een smaller portaal Hoe aanhangig maken? Verenging: verplichtingen bij de aanvang Stopzetten en controle door de schuldeisers V. Elektronisch dossier Stand van zaken: het gerecht en de informatica De WCO xii

7 VI. Minnelijk akkoord onder reorganisatie VII. Collectief akkoord Concept: debtor in possession en beslissing schuldeisers Nieuwe vereisten voor het reorganisatie plan Homologatie van het reorganisatieplan Strafrechtelijke procedure en homologatie Opvolging van de uitvoering van het reorganisatieplan VIII. Overdracht onder gerechtelijk gezag Actoren in de WCO: de ondernemingsbemiddelaar, de gedelegeerd rechter, de gerechtsmandatarissen in ruime zin Germaan Van Verdeghem en Frank Taildeman Janssens Casteels Inleiding I. De ondernemingsbemiddelaar Aanstelling Taken Vergoeding Deontologie II. De gedelegeerd rechter Inleidende beschouwingen Aanstelling Algemeen panorama van de opdracht van de gedelegeerd rechter A. Verslaggeving Verslaggeving bij het verzoek Verslaggeving in de loop van de procedure Controle Andere taken Onderzoeksmiddelen Vergoeding Deontologie Aansprakelijkheid Slotbeschouwingen met betrekking tot de gedelegeerd rechter III. De gerechtsmandatarissen in de ruime zin De gerechtsmandataris gelast met een bewarende opdracht De gerechtsmandataris gelast met een opdracht in het kader van de procedure van gerechtelijke reorganisatie De gerechtsmandataris en de voorlopige bestuurder krachtens artikel 28 WCO De gerechtsmandataris bij de overdracht onder gerechtelijk gezag xiii

8 A. Inleiding B. De eerste taken C. Voorwerp van de opdracht D. Doelgroep en benadering E. Werknemers F. Machtiging door de rechtbank G. Innen, verdelen en sluiten of net andersom? H. Rechten van de schuldeisers Aandachtspunten van algemene aard gemeen aan de gerechtelijke mandatarissen in ruime zin A. Aanstelling B. Vergoeding C. Deontologie Rechten van de schuldeisers in de gerechtelijke reorganisatie Melissa Vanmeenen I. De verschillende soorten schuldeisers De schuldvordering in versus buiten de opschorting De gewone versus de buitengewone schuldvordering in de opschorting Buitenlandse schuldeisers Overheidsschuldeisers II. De schuldeiser als partij bij de gerechtelijke reorganisatie III. Informatieverstrekking en kennisgevingen aan de schuldeisers Voor alle schuldeisers A. De mededeling met betrekking tot de opening van de procedure B. Het dossier van gerechtelijke reorganisatie Specifieke informatieverstrekking bij collectief akkoord A. De mededeling van de schuldvordering door de schuldenaar artikel 45 WCO B. De controle en eventuele betwisting door de schuldeiser artikel 46 WCO IV. Verhaalsrechten van schuldeisers Gevolgen in de periode tussen de neerlegging van het verzoekschrift en het vonnis tot toekenning/verwerping Gevolgen vanaf het vonnis tot toekenning V. De positie van de schuldeiser in het minnelijk akkoord VI. De positie van de schuldeiser in het collectief akkoord De inhoud van het reorganisatieplan De goedkeuring en homologatie van het reorganisatieplan A. De stemming xiv

9 B. De homologatie C. Instellen van rechtsmiddelen tegen de homologatiebeslissing De sluiting van de procedure en de uitvoering van het reorganisatieplan Besluit De positie van de werknemers en de RSZ in het raam van een gerechtelijke reorganisatie door een collectief akkoord Dominique De Marez en Véronique Pertry I. Inleiding, II. De positie van de werknemers De informatie en consultatie van de werknemers(vertegenwoordigers) A. De relevante wetsbepalingen B. Vóór de procedure van gerechtelijke reorganisatie C. Het verzoek tot gerechtelijke reorganisatie D. Tijdens de procedure van gerechtelijke reorganisatie De rechten van de werknemers A. Tijdens de periode van opschorting B. Het reorganisatieplan C. Het Sluitingsfonds? De beëindiging van de arbeids overeenkomst III. De positie van de RSZ Een gewone schuldeiser in de opschorting Maar toch een bijzondere positie Artikel 30bis RSZ-wet IV. Besluit Deel IV. Raakvlakken Overdracht van de onderneming in het kader van gerechtelijke reorganisatie en faillissement Charles-Antoine Leunen en Jellen Rasquin I. Inleiding Het belang van continuïteit Uitwerking in insolventiewetgeving II. Overdracht als onderdeel van een minnelijk of collectief akkoord Het initiatiefrecht Overdracht voorafgaand aan een minnelijk of collectief akkoord door vennootschap in gerechtelijke reorganisatie xv

10 3. Overdracht via minnelijk of collectief akkoord A. Aard van de overdracht B. In de rechtspraak Vergelijking met de overdracht onder gerechtelijk gezag III. Gerechtelijke reorganisatie door overdracht onder gerechtelijk gezag Het initiatiefrecht A. De vrijwillige GROG-procedure B. De gedwongen GROG-procedure Interactie tussen de GROG en het faillissement Rol en verantwoordelijkheid van de organen van de vennootschap Beslissing van de rechtbank aangaande de GROG-procedure De gerechtsmandataris A. Verhouding tot de raad van bestuur B. Relatie met de schuldeisers C. Expertise en erelonen Overdraagbare ondernemings bestanddelen A. Overdracht van activa B. Overdracht van passiva C. Overdracht van lopende overeenkomsten Voorbereiding van de overdracht A. Eerste stappen B. Het biedingsproces C. Deelnemers aan het biedingsproces D. Praktische organisatie E. Consultatie van de stakeholders F. Keuze van offerte De overdrachtsovereenkomst Machtiging door de rechtbank Formele vereisten voor de overdracht Einde van de procedure, inning en verdeling IV. Overdracht na faillissement Het initiatiefrecht De overdrachtsovereenkomst Machtiging door de rechtbank Versnelde procedure: artikel 49 van de Faillissementswet Formele vereisten voor de overdracht IV. Besluit xvi

11 Arbeidsrechtelijke aspecten van overdracht van onderneming: faillissement en WCO Johan Peeters I. Overdracht na faillissement Achtergrond en wettelijk kader Overname van activa na faillissement (CAO nr. 32bis) A. Toepassingsvoorwaarden B. Keuzevrijheid overnemer C. Beperkt behoud arbeidsvoorwaarden Overbruggingsvergoeding (Sluitingswet) A. Overname van activa na faillissement B. Rechthebbende werknemers C. Tussenkomst van het Sluitingsfonds II. Overdracht onder gerechtelijk gezag (WCO) Achtergrond en wettelijk kader Het lot van de overlegorganen Tussenkomst van het Sluitingsfonds Artikel 61 WCO A. Homologatie van de overdrachtovereenkomst B. Keuze van de over te nemen werknemers C. Wijziging arbeidsovereenkomsten CAO nr. 102 van 5 oktober A. Informatieverstrekking aan de werknemers en de kandidaat-overnemer B. Behoud van de rechten van de werknemers Beginsel Uitzonderingen C. Overeenkomst van voorgenomen overdracht D. Lot van de schulden Verhouding tot CAO nr. 32bis en Richtlijn 2001/23/EG Vereffenaars, curatoren en de fiscus: enkele actuele tendensen en aandachtspunten Francis Desterbeck en Bruno Peeters Inleiding I. Wet betreffende de continuïteit van ondernemingen De plaats van de fiscus in het kader van de WCO A. De fiscus is een gewone schuldeiser in de opschorting B. Het Grondwettelijk Hof xvii

12 1. Het gelijkheidsbeginsel geschonden? Het arrest van 18 januari Gevolgen: de redelijkheid als enige grens C. De herziening van de positie van de publieke schuldeisers Twee minima i. Afwijkingen mogelijk ii. De rol van de rechtspraak D. Derdenverzet tegen homologatie reorganisatieplan Het fiscaal regime van schuld vorderingen en schulden A. De wet Directe belastingen Btw B. Bijzonderheden II. De curator en vereffenaar als hulp in de witwasbestrijding Toepasselijkheid ratione personae Het voorwerp van de melding A. De wet van 11 januari B. Ernstige fiscale fraude III. De schuldvergelijking in het fiscaal recht De gemeenrechtelijke schuldvergelijking (art e.v. BW) en het fiscaal recht A. De gemeenrechtelijke schuldvergelijking in de verhouding met de overheid B. De gemeenrechtelijke schuldvergelijking in de verhouding met de fiscus De opschorting van de opeisbaarheid van fiscale en socialezekerheidsschulden: de wet van 1 augustus 1985 (art ) A. Algemeen B. Het opschortingsmechanisme Het opschortingsmechanisme: een driepartijenverhouding? In het algemeen vertoont de opschortingsregeling een grote gelijkenis met de schuldvergelijking De procedure tot het verkrijgen van een opschorting Conclusie De bijzondere fiscale schuldvergelijking (art programmawet 27 december 2004, art programmawet 22 december 2008 en art. 52 en 88 Vl.Decr. 23 december 2010 houdende bepalingen tot begeleiding van de begroting 2011): aanwending door de fiscus van terug te geven of te betalen sommen xviii

13 A. Voorgeschiedenis van de tekst B. Genese van de tekst C. Doelstelling D. Verschil- en raakpunten met de gemeenrechtelijke schuldvergelijking Verschil: niet van rechtswege Gelijkenissen E. Toepassingsgebied F. Aanrekeningsregels G. Uitsluiting van betwiste (belasting)schulden H. Verrekeningsmogelijkheid in geval van beslag, samenloop, insolvabiliteitsprocedure of de kennisgeving van de overdracht van de schuldvordering van de belastingplichtige De opdracht van het Openbaar Ministerie bij de rechtbank van koophandel en het misbruik van rechtspersonen Christiaan Nys Inleiding I. De opdracht van het Openbaar Ministerie bij de rechtbank van koophandel Faillissementen A. De fase voor dagvaarding in faillissement B. De tussenkomst tijdens de faillissementsprocedure C. Toezicht op het verloop van de faillissementen Wet betreffende de Continuïteit van de Ondernemingen Ontbinding van vennootschappen Beroepsverbod Enkele cijfers II. Het misbruik van rechtspersonen Misbruik van rechtspersonen Probleemstelling A. De opkoop en doorverkoop van bestaande rechtspersonen (vaak in financiële moeilijkheden) B. De oprichting en handel in sleutel op de deur - vennootschappen (ogenschijnlijk gezond) Belgische vennootschappen (NV s, BVBA s, GCV s) Buitenlandse vennootschappen (Engelse Limitedvennootschappen) Misbruik van rechtspersoonstructuren Concrete vormen van misbruik Misbruik van rechtspersonen Concrete aanpak Conclusie xix

14 Bijlage Inhoud Curatoren en vereffenaart: actuele ontwikkelingen I Inhoud Curatoren en vereffenaart: actuele ontwikkelingen II xx