Een brede kijk op standaardisering
|
|
- Louisa Bauwens
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 van de uniforme normtaal in Nederland, omdat het de eigenschappen mist die het klassieke ABN voor jongeren onacceptabel maakten: het is juist niet stijf, niet bekakt en niet vormelijk (p. 222). Als spreekster van het verzorgde Belgisch-Nederlands ontgaat het mij wat er stijf is aan de uitspraak van niet-verlaagde diftongen als ei, ui en ou, net zoals ik niet zie wat er comfortabel is aan het uitspreken van luide aai senaau s. De uitspraakvernieuwingen die Jan Stroop als Poldernederlands bestempelt, staan model voor de verruiming van de standaardtaalnorm die in Nederland sinds 1970 aan de gang is. Het strenge, burgerlijke ABN maakte plaats voor een democratischer en informeler Standaardnederlands, dat veel meer dan voordien open staat voor vernieuwingen. Of deze vernieuwingen ook algemeen zullen worden aanvaard als de nieuwe norm voor het Nederlands, moet de toekomst uitwijzen. Ann Marynissen Marijke van der Wal & Eep Francken (red.), Standaardtalen in beweging. Münster, Nodus Publikationen, pp. ISBN ,50. Een brede kijk op standaardisering Standaardisering is een populair onderwerp in de neerlandistiek. De grote, historische lijnen zijn bekend: in de zestiende eeuw ontstaat een bovengewestelijke geschreven norm, die zich via een proces van selectie, codificatie, functie-uitbreiding en acceptatie tot een standaardtaal ontpopt. Vanaf het einde van de negentiende eeuw richt de standaardisering zich ook op de gesproken taal. Door de politieke gebeurtenissen tijdens en na De Opstand haakt Vlaanderen wat later aan bij Nederland. Wat er vervolgens aan het einde van de twintigste eeuw gebeurt, is niet zo duidelijk. Volgens sommigen krijgen we eind twintigste eeuw een verbrokkeling van de standaardtalige eenheid te zien, enerzijds doordat de standaardtaal aan beide zijden van de rijksgrens van het Nederlandse taalgebied intra muros divergeert en anderzijds doordat de standaardtaal bedreigd wordt door de opmars van nieuwe variëteiten als het Poldernederlands (in Nederland) en Tussentaal (in Vlaanderen). Of dat nu betekent dat de standaardtaal op de helling staat, staat nog te bezien. Van de Velde, Kissine, Tops, Van der Harts & Van Hout (2010) wijzen er bijvoorbeeld op dat de autonome ontwikkelingen in de Nederlandse en Vlaamse standaardtaal binnen de perken blijven, zodat er geen reden is om van twee afzonderlijke standaardtalen te gaan spreken. In het geval van het Poldernederlands gaat het trouwens alleen maar om een uitspraakvariant van het Nederlands en ook de Tussentaal heeft zich in het geheel niet op het terrein van het geschreven Nederlands begeven (als we ons even tot de traditionele media 189
2 internationale neerlandistiek beperken). Wat het aantal sprekers betreft, heeft het Standaardnederlands er eigenlijk nog nooit zo goed voorgestaan (zie Van der Horst & Van der Horst 1999, hoofdstuk 9), zeker niet als je de versoepeling van de norm niet per se als afbraak van de standaardtaal ziet. Wat de zaken er niet gemakkelijker op maakt, is de terminologische wildgroei: over wat precies verstaan moet worden onder standaardisering, destandaardisering, restandaardisering en substandaardisering is verschil van mening (zie onder andere Van der Horst 2010). Voor studenten Nederlands extra muro is de situatie eind twintigste, begin eenentwintigste eeuw verwarrend, maar de taalkundigen zijn natuurlijk erg geïntrigeerd door de ontwikkelingen, en aan vrijwel alle Vlaamse en Nederlandse universiteiten zijn onderzoekers te vinden die zich intensief bezighouden met de genoemde verschijnselen. Opvallend is dat daarbij een grote interesse aan de dag gelegd wordt voor variatie binnen en buiten de standaardtaal, en aan historische aspecten, zoals de veranderingen van onderop (language history from below, zie bijvoorbeeld Elspaß, Langer, Scharloth & Vandenbussche 2007 voor deze term). In de bundel Standaardtalen in beweging, onder redactie van Marijke van der Wal en Eep Francken, wordt verslag gedaan van recent onderzoek naar de ontwikkelingen in de standaardtaal van het Nederlands en het Afrikaans. Het betreft hier een selectie van bijdragen aan een taalkundig symposium over dat onderwerp aan de Leidse Universiteit in De bundel bestaat uit tien artikelen, waarvan er twee in het Afrikaans geschreven zijn en de andere in het Nederlands. Elk artikel is voorzien van een Engelstalig abstract. Door de beperkte ruimte die voor een recensie beschikbaar is, is het niet mogelijk om elke bijdrage apart kritisch tegen het licht te houden. Ik zal me daarom beperken tot enkele algemene observaties. Dat deze recensie geen samenvatting bevat van alle bijdragen, is overigens niet zo n ramp, want de lezer kan daarvoor verwezen worden naar het erg heldere inleidende artikel van Marijke van der Wal. De bundel als geheel is een nogal breed palet van verschillende onderwerpen en methodes. Daarmee kan het boek een breed publiek aanspreken en door ook het Afrikaans als focus op te nemen kunnen bovendien interessante parallellen getrokken worden tussen de verschillende wegen die het Nederlands in al zijn vormen sinds de zeventiende eeuw ingeslagen heeft. Dat is bijvoorbeeld het geval in de bijdrage van Van Keymeulen, die de Vlaamse integrationistische standaardisering en de Afrikaanse particularistische standaardisering met elkaar vergelijkt. De lezer moet echter wel goed voor ogen houden dat het hier gaat om een toevallige selectie van stukken, die geen overzicht pretendeert te geven van het hele veld van (de)standaardiseringsonderzoek. Wie goed ingevoerd wil worden in het lopende onderzoek naar vooral de hedendaagse situatie doet er goed aan minstens ook het rijk gestoffeerde artikel van Grondelaers en Van Hout (2011) te lezen. 190
3 De sterkste stukken in het boek zijn, naar mijn smaak, de artikelen die sterk data-georiënteerd zijn, en oude en nieuwe bronnen en corpusdata onder de loep nemen, vooral als daar ook nieuwe inzichten uit gedistilleerd worden. Naast het stuk van Gijsbert Rutten en Rik Vosters, die met een bewonderswaardig oog voor detail de taalvervalmythe in het achttiende-eeuwse Vlaanderen te lijf gaan, denk ik dan vooral aan het stuk van Gerald Stell, die in een multivariate analyse de convergentie- en divergentietendensen in het Afrikaans in Namibië in verband brengt met etniciteit, regio en leeftijd. Boeiend is ook het stuk van Reinhild Vandekerckhove en Judith Nobels, die hun aandacht richten op de Vlaamse Tussentaal een hot topic in de Vlaamse neerlandistiek. Door te kijken naar West-Vlaamse chattaal van tieners kunnen de auteurs nagaan in hoeverre er regionale standaardisering van de Brabants-gekleurde Tussentaal optreedt naar de andere regio s in Vlaanderen toe ( acceptatie ; zie ook Taeldeman 2008 voor een genuanceerde visie op de Brabantse inslag van de Tussentaal). Uit hun onderzoek blijkt dat de West-Vlaamse chattaal duidelijk als regionaal herkenbaar is, maar de chattende tieners bevinden zich niet in een diglossische situatie dialect-standaardtaal, maar veeleer in een diaglossische situatie met een hele reeks varianten, van dialect over regiolect, tussentaal tot standaardtaal, die ze op een functionele manier blijken in te zetten in een subtiel proces van code switching en code mixing, waarin trouwens ook het Engels een belangrijke rol speelt. Allemaal erg boeiend, al bekruipt de lezer toch het gevoel dat er nog meer in de materiaalverzameling zit dan de auteurs hier prijsgeven. Andere erg interessante stukken vond ik die van C. Jac Conradie en van Cor van Bree, omdat die naar het hart van het taalsysteem gaan de morfosyntaxis, waar het diachrone onderzoek over het algemeen toch wat moeizamer verloopt, terwijl de auteurs laten zien dat er helemaal geen reden is om precies dat domein links te laten liggen voor het onderzoek naar (de)standaardisatie. Conradie gaat na hoe het Nederlandse werkwoordsysteem zich in het gedeflecteerde Afrikaans ontwikkeld heeft. Relicten van Nederlandse voltooide deelwoorden zijn nog aan te treffen in het Afrikaans, vooral in vaste uitdrukkingen (bedroë daarvan afkom), en in derivationele morfologie (gebondenheid) maar in de loop van de twintigste eeuw loopt hun aantal terug, wat te maken heeft met het feit dat deze formele vormen laat verworven worden, bijvoorbeeld in het onderwijs, en dus kwetsbaar zijn in processen van taalverandering. Conradie gebruikt het tempo waaraan de onregelmatige deelwoorden uit het Afrikaans verdwijnen als een maat voor destandaardisering een originele manier om empirische onderbouwing te bieden voor de destandaardiseringstendens. Van Bree onderzoekt de microselectie van syntactische constructies in de Nederlandse standaardtaal. Syntactische normering is zowel in het codificatieproces zelf als in de vakliteratuur minder aan de orde gesteld, en Van Bree snijdt hier dus grotendeels onontgonnen terrein aan. Op basis van de recente toevloed aan dialectsyntactische data tracht hij na te gaan welke kenmerken doorgedrongen zijn tot de standaardtaal. Daarbij onderzoekt Van 191
4 internationale neerlandistiek Bree 57 constructies die min of meer regionaal afgebakend zijn, zoals de oostelijk de band lek-constructie of de V2-imperatieven. Het onderzoek bevestigt dat de standaardtaal gebaseerd is op het Hollandse dialect, met zuidelijke invloeden. Voor de zogenaamde oostelijke hypothese van Van der Sijs (2004) vindt Van Bree weinig aanwijzingen in de syntaxis. Interessant is verder dat de standaardtaal op sommige punten afwijkt van het Hollands, waarin Van Bree een ondersteuning ziet voor het idee dat standaardtalen niet alleen tot stand komen via een macroselectioneel proces waarbij een dialect gepromoveerd wordt tot standaardtaal, maar ten dele een gepolijste variëteit sui generis vormen. Een genre apart is het intrigerende bronnenverhaal van historiografisch spoorzoeker Noordegraaf, dat laat zien dat ontwikkelingen in de standaardtaal niet alleen het gevolg kunnen zijn van grote sociale veranderingen (toegenomen mobiliteit, verbeterd onderwijs enzovoort) maar ook van het uitwisselen van ideeën tussen gezaghebbende en gedreven individuen. Wat de inspanning van enkelingen vermag in de ontwikkeling van een taal, is trouwens niet alleen in Zuid-Afrika te zien: de sterke positie van het Nederlands in Suriname, in vergelijking met de veel beroerder toestand op de ABC-eilanden, is bijvoorbeeld in hoge mate te danken aan het werk van één man: H.D. Benjamins (Kenneth Boumann, p.c.). Andere lezers hebben misschien meer aan de beschouwender stukken, zoals het verhaal van Van Keymeulen over de parallellen en verschillen in de standaardisatieprocessen in het Nederlands aan de marges van het taalgebied intra en extra muros, het stuk van Kotzé of het opiniërende stuk van Webb, beide over het post-1994 Afrikaans. Zulke goed geïnformeerde stukken hebben het voordeel dat ze onmiddellijk ingepast kunnen worden in het onderwijs of in lopende discussies, waarbij ze de kwaliteit van dit soort vaak hoog oplopende discussies kunnen bevorderen. Freek van de Velde Bibliografie Elspaß, S., N. Langer, J. Scharloth & W. Vandenbussche (red.), Germanic language histories from below ( ). Berlin, Grondelaers, S. & R. van Hout, The standard language situation in the Low Countries: topdown and bottom-up variations on a diaglossic theme. Journal of Germanic Linguistics 23, (3) 2011, Horst, J.M. van der, Het einde van de standaardtaal. Een wisseling van Europese taalcultuur. Amsterdam, Horst, J.M. van der, Het einde van de standaardtaal in België. E. Hendrickx, K. Hendrickx, W. Martin, H. Smessaert. W. van Belle & J. van der Horst (red.), Liever meer of juist minder? Over normen en variatie in taal. Gent, 2010, Horst, J.M. van der & K. van der Horst, Geschiedenis van het Nederlands in de twintigste eeuw. s- Gravenhage,
5 Sijs, N. van der, Taal als mensenwerk: het ontstaan van het ABN; met hertalingen van Piet Verhoeff. s-gravenhage, Taeldeman, J., Zich stabiliserende grammaticale kenmerken in Vlaamse tussentaal. Taal & Tongval 60, (1) 2008, Velde, H. van de, M. Kissine, E. Tops, S. van der Harts & R. van Hout, Will Dutch become Flemish? Autonomous developments in Belgian Dutch. Multilingua 29, 2010,
Marijke van der Wal en Eep Francken, reds Standaardtalen in beweging
Review 107 Marijke van der Wal en Eep Francken, reds Standaardtalen in beweging Amsterdam: Stichting Neerlandistiek VU. 2010. 217 pp. ISBN 978-3-89323-763-0 De titel van het boek Standaardtalen in beweging,
Nadere informatieStandaardtalen in beweging Standaardisatie en destandaardisatie in Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika
Standaardtalen in beweging Standaardisatie en destandaardisatie in Nederland, Vlaanderen en Zuid-Afrika Marijke van der Wal Summary During the last decades of the twentieth century, research on standardization
Nadere informatieHet jonge Nederlands:
Het jonge Nederlands: Pluricentrisch en dynamisch Reinhild Vandekerckhove Chattende Antwerpse tiener volges mij is mijn moeder dement aant worde gast die zei da ik nr tornooi mogt ergens dees week en nu
Nadere informatieDOEL EN INHOUD VEREISTEN VERPLICHTE LITERATUUR
DOEL EN INHOUD FF: NI05_24 Taalvariatie (wintersemester 2015) Sofie Royeaerd Ústav germanistiky, nordistiky a nederlandistiky Arna Nováka 1 602 00 Brno CZ sofie.royeaerd@gmail.com Het Nederlands kan worden
Nadere informatieOp het einde van de negentiende eeuw werd het Nederlands een van de officiële talen in België. Maar welk Nederlands? Er waren twee kampen.
1 Op het einde van de negentiende eeuw werd het Nederlands een van de officiële talen in België. Maar welk Nederlands? Er waren twee kampen. De particularisten pleitten voor een eigen Nederlands pleitten,
Nadere informatieMasarykova univerzita Filozofická fakulta. Ústav germanistiky, nordistiky a nederlandistiky. Nizozemský jazyk a literatura
Masarykova univerzita Filozofická fakulta Ústav germanistiky, nordistiky a nederlandistiky Nizozemský jazyk a literatura Bc. Terézia Orviská Wat wilt ge nu eigenlijk zeggen? Aanspreekvormen in Nederlandse
Nadere informatieEen kritische terugblik op honderd jaar taalzorg en taaladvisering in Vlaanderen. En wat brengt de toekomst?
Ronde 8 Peter Debrabandere Katholieke Hogeschool VIVES Contact: peter.debrabandere@vives.be Een kritische terugblik op honderd jaar taalzorg en taaladvisering in Vlaanderen. En wat brengt de toekomst?
Nadere informatiePoldernederlands en Verkavelingsvlaams: afscheid van het AN
Poldernederlands en Verkavelingsvlaams: afscheid van het AN Het gaat goed met onze taal. Het aantal sprekers groeit elke dag: steeds meer immigranten voeden hun kinderen in het Nederlands op en ook het
Nadere informatieDe kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 27
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 27 Kaart 7. Toon wast zich, uit Syntactische Atlas van de Nederlandse Dialecten, deel 1 (68b). Kaart 8. Eduard kent zichzelf goed,
Nadere informatieWat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen
Wat heeft het schoolvak Nederlands te winnen bij taalkunde? Hans Hulshof Maaike Rietmeijer Arie Verhagen Taalkunde? Taalculturele vorming? 2003: Taalkunde ter keuze in het eindexamen SLO: Naar onze mening
Nadere informatieDe richtprijs voor een lezing is 400,- excl. reiskosten. Voor een workshop zijn de kosten afhankelijk van de invulling van de workshop.
Lezingen Een lezing duurt 45 minuten tot een uur, gevolgd door de mogelijkheid om vragen te stellen en te discussiëren. De lezingen worden op locatie gegeven. Workshops Meer dan tijdens een lezing zijn
Nadere informatieBoekbesprekingen. Rik Vosters
Boekbesprekingen Judith Nobels. (Extra)Ordinary letters. A view from below on seventeenth-century Dutch. Utrecht: LOT, 2013. IV + 319 blz. ISBN 978-94-6093-111-6. EUR 23,69 Rik Vosters In de zeventiende
Nadere informatieTaalvariatie. Dr. Janneke Diepeveen m.m.v. Johanna Ridderbeekx, Agnes Dilliën, Rita Van Elsen en Gabri van Sleeuwen
Taalvariatie Dr. Janneke Diepeveen m.m.v. Johanna Ridderbeekx, Agnes Dilliën, Rita Van Elsen en Gabri van Sleeuwen Projectinformatie Gemeenschappelijk project: Examples and new models for learning and
Nadere informatieTaalvariatie in Nederland: Fonologische Atlassen
Taalvariatie in Nederland: Fonologische Atlassen Marc.van.Oostendorp@Meertens.KNAW.nl 1/3 november 2004 1 Fonologische atlassen van het Nederlands Verschillen in uitspraak van woorden horen tot de opvallendste
Nadere informatie5,2. Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari keer beoordeeld. Nederlands
Spreekbeurt door een scholier 1862 woorden 26 februari 2002 5,2 92 keer beoordeeld Vak Nederlands dialect (v. Gr. dialektos = spreken, gesprek), regionaal gebonden taalvariant die niet als standaardtaal
Nadere informatieEducatief Startbekwaam (STRT) - B2
Educatief Startbekwaam (STRT) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) of jongeren (16+) aan het einde van het secundair of voortgezet onderwijs in het buitenland die starten met een studie
Nadere informatieTransfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen
Samenvatting Transfer en toegang tot Universele Grammatica in tweedetaalverwerving door volwassenen Negen casestudies naar de verwerving van het Engels, Duits en Zweeds door volwassen moedertaalsprekers
Nadere informatieProgrammaschema BA Taalwetenschap. Traject Taalbeschrijving
Programmaschema BA Taalwetenschap Traject Taalbeschrijving 2 e jaar: semester Cursusnaam ECTS Niveau I Beschrijvende taalkunde I 5 200 I Historische taalkunde II 5 200 I Wetenschapsfilosofie 5 200 I Trajectgebonden
Nadere informatieBasisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek
Basisbegrippen van de taalwetenschap: Variatielinguïstiek Marc van Oostendorp M.van.Oostendorp@umail.LeidenUniv.NL 29 november 2004 Variatielinguïstiek Wat is variatielinguïstiek? De studie van taalvariatie
Nadere informatieWaar Bepaal ten slotte zo nauwkeurig mogelijk waar het onderwerp zich afspeelt. Gaat het om één plek of spelen meer plaatsen/gebieden een rol?
Hoe word ik beter in geschiedenis? Als je beter wilt worden in geschiedenis moet je weten wat er bij het vak geschiedenis van je wordt gevraagd, wat je bij een onderwerp precies moet kennen en kunnen.
Nadere informatieIn maart 2012 vond in Aalter de vierde Vlaamse Dialectendag van
118 Overgangsdialecten op de kaart In maart 2012 vond in Aalter de vierde Vlaamse Dialectendag van Variaties vzw plaats, met als thema Overgangsdialecten. Onderstaande tekst is een samenvatting van de
Nadere informatieHier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op je scriptie.
1 e Jaar Master (MA) Academisch schrijven Code: MHL 1011 hoorcollege Hier leer je verschillende academische teksten lezen, schrijven en voordragen. Deze cursus dient ook als een soort voorbereiding op
Nadere informatieaard zijn. De techniek kan ook gebruikt worden bij het onderzoeken van de taalkundige variatie tussen sociale klassen, sexe, en andere dimensies.
Samenvatting Dit proefschrift onderzoekt synchrone en diachrone aspecten van de Engelse fonetiek en fonologie door middel van de eerste systematische toepassing van een uitgebreide set van kwantitatieve
Nadere informatieDe kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie / 15:06 Pag. 47. Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991.
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 47 47 Kaart 17. Ik heb de band lek, getekend door C. van Bree in 1991. De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06
Nadere informatieVan nae des Conings doot tot het milieu der musicalfanaten. De ontwikkeling van de genitief in het Nederlands en in het Duits
hoe zit het met de lezers die net als de auteur van het boek (al dan niet eeuwige) studenten zijn van het Nederlands als tweede taal? Dankzij de duidelijke en dubbel en dwars toegelichte marginale en daardoor
Nadere informatieTUSSENTAAL ALS ONDERWERP
Gepubliceerd in Ons Erfdeel 2013/4. Zie www.onserfdeel.be of www.onserfdeel.nl. TUSSENTAAL ALS ONDERWERP VAN (VREEMDETALEN)ONDERWIJS EEN BUITENLANDS PERSPECTIEF De tijd waarin er in de Lage Landen een
Nadere informatieUitslagen enquête onder raadsleden Provincie Noord- Holland
Uitslagen enquête onder raadsleden Provincie Noord- Holland Februari 2015 Inleiding Stichting Politieke Academie deed in opdracht van Nederland Lokaal onderzoek naar de mening van gemeenteraadsleden. Aan
Nadere informatieTellen met Taal. Het meten van variatie in zinsbouw in Nederlandse dialecten. Marco René Spruit
Tellen met Taal Het meten van variatie in zinsbouw in Nederlandse dialecten Marco René Spruit Taalkundige afstand Iedereen weet dat de afstand tussen Amsterdam en Utrecht kleiner is dan de afstand tussen
Nadere informatieEen zondagspak? Het Nederlands in Vlaanderen: gedrag, beleid, attitudes
Geeraerts, Dirk. 2001. "Een zondagspak? Het Nederlands in Vlaanderen: gedrag, beleid, attitudes". Ons Erfdeel 44: 337-344. Een zondagspak? Het Nederlands in Vlaanderen: gedrag, beleid, attitudes Dirk Geeraerts
Nadere informatieTalen, dialecten, nijlpaarden en fruitvliegjes
Talen, dialecten, nijlpaarden en fruitvliegjes Sjef Barbiers... VARIATIE IN ZINSBOUW Als de zinsbouw verschilt dan is het geen dialect meer maar een andere taal. Aldus de bozige reactie van de hoofdredacteur
Nadere informatieRonde 1. Jongeren warm maken voor taalvariatie. 1. Inleiding. 2. Didactische tools taalvariatie
Ronde 1 Matthias Lefebvre Universiteit Gent Contact: matthias.lefebvre@ugent.be Jongeren warm maken voor taalvariatie 1. Inleiding Vlaamse middelbare scholen contacteren de redactie van het Woordenboek
Nadere informatieDe rol van demografie in taalverandering. Freek Van de Velde KU Leuven
De rol van demografie in taalverandering Freek Van de Velde KU Leuven Het verlies van morfologie Afgezien van enkele nieuwe synthetische vormen (Van Haeringen 1950), hebben de Germaanse talen (de Romaanse
Nadere informatieJohan van Veen. Wat kan Johan nog bijdragen aan het veiligheidsdenken voor de komende eeuwen?
Johan van Veen Wat kan Johan nog bijdragen aan het veiligheidsdenken voor de komende eeuwen? 1 Wie was Johan van Veen Geboren in Uithuizermeeden, 1893 Afgestudeerd in Delft in 1919 Dom baantje in Drenthe
Nadere informatieGASTLEZING: DISTRIBUTIONELE VECTOREN IN ALTERNANTIEONDERZOEK. Dirk Pijpops, Nederlandse Taalkunde: Hedendaagse stromingen, UCL, Louvain-La-Neuve
GASTLEZING: DISTRIBUTIONELE VECTOREN IN ALTERNANTIEONDERZOEK Dirk Pijpops, Nederlandse Taalkunde: Hedendaagse stromingen, UCL, Louvain-La-Neuve Rationele paradigma Empirische paradigma Simulatieparadigma
Nadere informatieOnderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2016 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Engelse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig artikel 7.13
Nadere informatieInhoud. Woord vooraf 15
Inhoud Woord vooraf 15 1 Taalverandering en de geschiedenis van het Nederlands 1.1 Talen veranderen 17 1.2 Verandering op verschillende taalniveaus 18 1.3 Illustratie 19 1.4 Taalverandering en taalwetenschap
Nadere informatieSyntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen
Syntheseproef kerst 2013 Theoretische richtingen Vooraf De syntheseproef bestaat uit een aantal onderdelen. 1. Schriftelijke taalvaardigheid Het verslag dat je maakte van de aidsgetuigenis van Kristof
Nadere informatieKaarten in soorten en maten
De kaartenbank.indd Sander Pinkse Boekproductie 07-11-13 / 15:06 Pag. 20 Kaarten in soorten en maten Joep Kruijsen en Nicoline van der Sijs 20 De Kaartenbank die in januari 2014 is gelanceerd (www.meertenskaartenbank.nl),
Nadere informatieGe G sc s h c i h edeni n s s v an a n he h t Ned e er e l r a l n a d n s d Stand n a d ardi d satie
Geschiedenis van het Nederlands Standaardisatie A.Inleiding standaardisatie & deelprocessen (theorie) STANDAARDISATIE = Guy Janssens en Ann Marynissen, Het Nederlands vroeger en nu. Leuven/Voorburg (2005)²,
Nadere informatieEducatief Professioneel (EDUP) - C1
Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent
Nadere informatieTransparency in Language: A Typological Study S.C. Leufkens
Transparency in Language: A Typological Study S.C. Leufkens Transparency in language. A typological study Sterre Leufkens Een taal kun je zien als een verzameling vormen (woorden, zinnen, klanken, regels),
Nadere informatie1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen
1. Soorten wetenschappelijke informatiebronnen Wanneer je als student in het hoger onderwijs de opdracht krijgt om te zoeken naar wetenschappelijke informatie heb je de keuze uit verschillende informatiebronnen.
Nadere informatieDIALECTVERLIES IN VLAAMS-BRABANT:
DIALECTVERLIES IN VLAAMS-BRABANT: ENKELE RECENTE GEGEVENS Natascha Derese & Rik Vosters* 1. Inleiding Het is ironisch: een stuk over dialectverlies opdragen aan een onderzoeker die nagenoeg zijn hele carrière
Nadere informatieLeuke wetenswaardigheden over taal
Prisma Taalbeheersing Leuke wetenswaardigheden over taal Jenny van der Toorn-Schutte Uitgeverij Unieboek Het Spectrum bv, Houten - Antwerpen ISBN: 978 90 00 32216 9 NUR: 240 2012 Jenny van der Toorn-Schutte
Nadere informatieEducatief Professioneel (EDUP) - C1
Educatief Professioneel (EDUP) - C1 Voor wie? Voor hogeropgeleide volwassenen (18+) die willen functioneren in een uitdagende kennis- of communicatiegerichte functie: in het hoger onderwijs, als docent
Nadere informatieMidden in de week maar zondags niet
Midden in de week maar zondags niet over het levensbeschouwelijk begeleiden van kinderen in het primair onderwijs redactie: drs. Tom Schoemaker Narratio ISBN 978 90 5263 800 3 NUR: 707 2011 theologische
Nadere informatieMatthias Hüning Kroniek van de taalkunde 2005/2006
Matthias Hüning Kroniek van de taalkunde 2005/2006 De maatschappelijke autoriteit van de taalkundige en inzonderheid van de neerlandicus is in ons land gering, constateert Henk Schultink in een bijdrage
Nadere informatieZakelijk Professioneel (PROF) - B2
Zakelijk Professioneel (PROF) - B2 Voor wie? Voor hogeropgeleiden die hun taalvaardigheid in het Nederlands zullen moeten bewijzen op de werkvloer in Vlaanderen, Nederland of in een buitenlands bedrijf
Nadere informatieLesbrief nummer 23 december 2015
Lesbrief nummer 23 december 2015 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@tlpst.nl. Hoe klink jij? Wat vinden andere mensen van hoe jij
Nadere informatieSpojená východoindická společnost. Comenius Státní překlad Bible
Inleidende les Nederlands, een probatio pennae? Quiz Kongo Peter Stuyvesant Max Havelaar Erasmus Olga Krijtová Anna Franková Nieuw Amsterdam nootmuskaat Flandry Spojená východoindická společnost Comenius
Nadere informatieGebruik van Engels door leerlingen tijdens de Engelse les.
Gebruik van Engels door leerlingen tijdens de Engelse les. Een onderzoek op het Scala College 6-6-2011 Shera Gerber, Marit de Jong, Jacob de Ruiter, Sander Stolk en Femke Verdonk Inhoud Context... 2 Relevantie...
Nadere informatieSemantic Versus Lexical Gender M. Kraaikamp
Semantic Versus Lexical Gender M. Kraaikamp Samenvatting Semantisch versus lexicaal geslacht: synchrone en diachrone variatie in Germaanse geslachtscongruentie De meeste Germaanse talen, waaronder het
Nadere informatieCONCEPT. Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo Preambule Voor alle domeinen van Engels geldt dat het gaat om toepassingen van kennis en vaardigheden op thema s die alledaags en vertrouwd zijn. Hieronder worden
Nadere informatieInleiding taalkunde. Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra
Inleiding taalkunde Inleiding - 23 april 2013 Marieke Schouwstra 1 Dit college Overzicht cursus Wat is natuurlijke taal? Wat is taalkunde? 2 Docenten Marieke Schouwstra taalevolutie en betekenis Yoad Winter
Nadere informatieWilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons:
Lesbrief 54: januari 2019 Wilt u laten weten wat u van deze TLPST vond? Hebt u tips voor de volgende aflevering? Mail ons: redactie@onzetaal.nl. Alarm! 3660 talen worden bedreigd! Uit een recent onderzoek
Nadere informatieInformed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers
Informed Floating Voters? The Impact of Media on Electoral Volatility. S. Geers Nederlandse Samenvatting NEDERLANDSE SAMENVATTING 171 In de afgelopen decennia is het aantal zwevende kiezers in westerse
Nadere informatieMaatschappelijk Formeel (FORM)- B1
Maatschappelijk Formeel (FORM)- B1 Voor wie? Voor jongeren (16+) of volwassenen (18+) die zelfstandig willen functioneren in meer formele contexten in de Nederlandse of Vlaamse samenleving. Hoe wordt er
Nadere informatieDe geschiedenis van de achttiende-eeuwse syntaxis
De geschiedenis van de achttiende-eeuwse syntaxis De geschiedenis van de achttiende-eeuwse syntaxis Gijsbert Rutten* 1 Algemene opmerkingen Deze bijdrage gaat over boek VI van Joop van der Horsts Geschiedenis
Nadere informatieUitslagen enquête onder raadsleden Provincie Zeeland
Uitslagen enquête onder raadsleden Provincie Zeeland Februari 2015 Inleiding Stichting Politieke Academie deed in opdracht van Nederland Lokaal onderzoek naar de mening van gemeenteraadsleden. Aan hen
Nadere informatieDe Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen
1 De Nieuwe Overheid: nieuwe mogelijkheden, nieuwe vragen In het publieke domein worden allerlei nieuwe technieken gebruikt: ambtenaren gebruiken Twitter, games, webplatformen en monitoringtools om de
Nadere informatieDelen Vlaanderen en Nederland een culturele identiteit? Prof. Dr. Ludo Beheydt
Delen Vlaanderen en Nederland een culturele identiteit? Prof. Dr. Ludo Beheydt Delen Vlaanderen en Nederland een Culturele identiteit? Culturele identiteit is: de groepsidentiteit die leden van een gemeenschap
Nadere informatieGeachte lezer, Ik wens u veel leesplezier! Met vriendelijke groeten,
Geachte lezer, Ik hoop dat u met belangstelling deze vernieuwde NOA Nieuwsbrief, het middel om u op de hoogte te brengen van actuele ontwikkelingen binnen het werkterrein van NOA, zult lezen. Om u goed
Nadere informatieSamenvatting (Summary in Dutch)
Samenvatting (Summary in Dutch) Dit proefschrift bestudeert het gebruik van handelskrediet in de rijstmarkten van Tanzania. 18 We richten ons daarbij op drie aspecten. Ten eerste richten we ons op het
Nadere informatieSamenvatting Impliciet leren van kunstmatige grammatica s: Effecten van de complexiteit en het nut van de structuur
Samenvatting Impliciet leren van kunstmatige grammatica s: Effecten van de complexiteit en het nut van de structuur Hoewel kinderen die leren praten geen moeite lijken te doen om de regels van hun moedertaal
Nadere informatieTUSSENTAAL IN VLAANDEREN
Koen Plevoets TUSSENTAAL IN VLAANDEREN De Standaard, 7 november 2013 De Grote Taalpeiling : 80% van de Vlaamse gezinnen gebruikt tussentaal 78% gebruikt gij-vorm tegen partner; 59% op het werk Jongeren
Nadere informatieTussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo
Tussendoelen Engels onderbouw vo havo/vwo Preambule Voor alle domeinen van Engels geldt dat het gaat om toepassingen van kennis en vaardigheden op thema s die alledaags en vertrouwd zijn. Hieronder worden
Nadere informatieSPOKER IN REINAERT DE VOS
Natievorming en poëzie SPOKER IN REINAERT DE VOS TEKSTUELE ANALYSE EN CONTEXTUELE STUDIE VAN DE NATIONAAL-POLITIEKE TEKSTEN VAN GUIDO GEZELLE [PS. SPOKER] IN HET WEEKBLAD REINAERT DE VOS (1860-1865) ADELHEID
Nadere informatieVaksubkernen Inhouden vwo kerndoelen onderbouw. De leerling kan zijn Latijnse woordenschat inzetten bij het tekstbegrip
Tussendoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo onderbouw K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalsysteem Vocabulaire
Nadere informatiePluricentrisme in de taal en cultuur van de Lage Landen
Faculteit Letteren & Wijsbegeerte Pauline Van Daele Pluricentrisme in de taal en cultuur van de Lage Landen Over de (a)symmetrische verhouding tussen het Belgisch- Nederlands en het Nederlands-Nederlands
Nadere informatieJAARGANG 8 / NUMMER 6 FEBRUARI Mede mogelijk dankzij:
JAARGANG 8 / NUMMER 6 FEBRUARI 2014 Partners: Mede mogelijk dankzij: VRAAG 1 Tattas be like De afgelopen maand was de Facebook-pagina Tattas be like erg populair, een pagina waarop de draak wordt gestoken
Nadere informatiePTA Kunst VWO Belgisch Park cohort
Examenprogramma Kunst Het eindexamen Kunst bestaat uit: een schoolexamen Kunst Beeldende Vormgeving en een centraal schriftelijk examen Kunst Algemeen. Domeinen Kunst Beeldende Vormgeving Domein A: Vaktheorie
Nadere informatieMINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK. Onderdeel Taalverandering en Taalcontact. 2007-2008, 1e semester. 4e college (29-11-2007)
MINOR TAAL & MAATSCHAPPIJ I: INLEIDING SOCIOLINGUÏSTIEK Onderdeel Taalverandering en Taalcontact 2007-2008, 1e semester 4e college (29-11-2007) Leven en dood van talen 1. Hoe ontstaan talen? 2. Bedreigde
Nadere informatieSpoor je leerlingen dus aan om een verzorgde taal te hanteren tijdens en buiten de lessen. Je maakt hen enkel sterker!
Jongeren en chattaal geen probleem, standaardtaal is ook een must in ons systeem! September Aandacht voor Standaardnederlands Taal verbindt en maakt van een groep mensen een samenleving. Een rijke taal
Nadere informatieen andere prangende taalkwesties Cor van Bree
en andere prangende taalkwesties Cor van Bree 22-07-14 14:30 Aan allen wie het Nederlands ter harte gaat WOORD VOORAF Een belangrijk deel van mijn leven heb ik besteed aan de studie van de nederlandse
Nadere informatieIntralinguale ondertiteling op de Vlaamse televisie: een spiegel voor de taalverhoudingen in Vlaanderen?
Intralinguale ondertiteling op de Vlaamse televisie: een spiegel voor de taalverhoudingen in Vlaanderen? Reinhild Vandekerckhove, Annick De Houwer en Aline Remael* 1. Inleiding In januari 2005 ging aan
Nadere informatieTaalverandering. 19. Taalverandering. Opdracht 19.1
19. Taalverandering Opdracht 19.1 Vraag: Noem twee voorbeelden van varianten in het Nederlands (of in een andere taal) die steeds meer gebruikt lijken te gaan worden. Geef een lexicale en een andere variant.
Nadere informatieEnquête crowdsourcing knaw voor onderzoekers en collectiebeheerders
Bijlage 1: Enquête crowdsourcing knaw voor onderzoekers en collectiebeheerders Algemene informatie: 59 reacties in 4 weken Geachte collega s, Binnen de geesteswetenschappen van de knaw ontwikkelt een consortium
Nadere informatieNederlandse Samenvatting
11 Nederlandse Samenvatting Bij beslissingen over het al dan niet vergoeden van behandelingen wordt vaak gebruikt gemaakt van kosteneffectiviteitsanalyses, waarin de kosten worden afgezet tegen de baten.
Nadere informatieTaalkundige onderbouwing voor docenten van het lespakket Taalvariatie
Taalkundige onderbouwing voor docenten van het lespakket Taalvariatie Les 1 Formeel en informeel taalgebruik De lessenserie begint met een les over formeel en informeel taalgebruik. Uitgangspunt hierbij
Nadere informatieR E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E T I L B U R G C O B B E N H A G E N C E N T E R
R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E T I L B U R G C O B B E N H A G E N C E N T E R 1 R E L I G I O U S J O U R N A L I S M C O M M U N I T Y O F P R A C T I C E
Nadere informatieDaar en waar staan relatief niet ver van elkaar. Relatieve bijwoorden en relatieve voornaamwoordelijke bijwoorden in de achttiende en negentiende eeuw
Daar en waar staan relatief niet ver van elkaar Relatieve bijwoorden en relatieve voornaamwoordelijke bijwoorden in de achttiende en negentiende eeuw MA-scriptie Naam: B.M.E. Assendelft Collegekaartnummer:
Nadere informatieDaarom krijg je feedback bij iedere taak over je eigen werk. Het kan echter nuttig zijn om ook uit de fouten van je klasgenoten te leren.
Tijdens het schooljaar werken we in de les Nederlands voortdurend aan nieuwe onderwerpen. Deze onderwerpen lijken soms los van elkaar te staan, maar het is natuurlijk de bedoeling dat we alles wat we leren
Nadere informatieGriekse en Latijnse taal en cultuur. Je wordt een all-round classicus met een brede blik én diepgang.
Griekse en Latijnse taal en cultuur Je wordt een all-round classicus met een brede blik én diepgang. Griekse en Latijnse taal en cultuur In de bachelor Griekse en Latijnse taal en cultuur word je opgeleid
Nadere informatieOnderwijs- en examenregeling
Onderwijs- en examenregeling geldig vanaf 1 september 2011 Opleidingsspecifiek deel: Bacheloropleiding: Griekse en Latijnse taal en cultuur Deze Onderwijs- en examenregeling is opgesteld overeenkomstig
Nadere informatieBrieven als Buit: het belang van het handschrift
Brieven als Buit: het belang van het handschrift Het Leidse Brieven als Buit-project (2008-2013), gefinancierd door NWO, zit in de afrondende fase. De belangrijkste resultaten komen dit jaar gereed, waaronder
Nadere informatieVu: Tom Van Grieken, Madouplein 8/9, 1210 Brussel - Niet op de openbare weg werpen!
Vu: Tom Van Grieken, Madouplein 8/9, 1210 Brussel - Niet op de openbare weg werpen! WE BEHOUDEN DE PENSIOENLEEFTIJD OP 65 JAAR VERKIEZINGS- PROGRAMMA CD&V U MOET WERKEN TOT 67 JAAR! Wij verzetten ons tegen
Nadere informatieProgramma Publiekssymposium 15 juni 2013
Programma Publiekssymposium 15 juni 2013 Leiden University Centre for Linguistics Universiteit Leiden Programma Publiekssymposium Prescriptivisme Wie is de baas over de taal? 15 juni 2013 Welkom bij ons
Nadere informatieReglement Bachelorscriptie Geschiedenis Vastgesteld op 1-9-2015, verbeterd en goedgekeurd door de examencommissie op 10-9- 2015
Faculteit der Geesteswetenschappen Afdeling Geschiedenis, Europese studies en Religiewetenschappen Spuistraat 134 1012 VB Amsterdam Datum 10-9-2015 Contactpersoon J.J.B.Turpijn@uva.nl Bijlagen Beoordelingsformulier
Nadere informatieToetsvragen bij domein 8 Taalbeschouwing
bijvoorbeeld Exemplarische opleidingsdidactiek voor taalonderwijs op de basisschool Toetsvragen bij domein 8 Taalbeschouwing Bart van der Leeuw (red.) Jo van den Hauwe (red.) Els Moonen Ietje Pauw Anneli
Nadere informatieHET WETTELIJK DEPOT VAN NUMERIEKE
HET WETTELIJK DEPOT VAN NUMERIEKE PUBLICATIES Sophie Vandepontseele Operationeel directrice Hedendaagse Verzamelingen Dag van de Bibliothecaris 17 november 2016 Maatschappelijk belang? HET BELGISCHE UITGEVERSERFGOED
Nadere informatieNederlandse Filologie
Nederlandse Filologie Seminarie Oude Brieven Rik Vosters Centrum voor Linguïstiek 01/14/2008 Herhaling titel van presentatie 1 Herhaling: opdrachten Seminariewerk 3 opdrachten voor thuis: één transcriptie
Nadere informatieCollectievormingsprofiel Engelse taal en cultuur
Collectievormingsprofiel Engelse taal en cultuur Actuele relatie met O&O (specifieke opleidingen etc.) De collectie Engelse taal en cultuur richt zich met name op de studenten, docenten en onderzoekers
Nadere informatiehoofdstuk 2 een vergelijkbaar sekseverschil laat zien voor buitenrelationeel seksueel gedrag: het hebben van seksuele contacten buiten de vaste
Samenvatting Mensen zijn in het algemeen geneigd om consensus voor hun eigen gedrag waar te nemen. Met andere woorden, mensen denken dat hun eigen gedrag relatief vaak voorkomt. Dit verschijnsel staat
Nadere informatieOnderwerpen voor werkcolleges taalverandering
Onderwerpen voor werkcolleges taalverandering I. Algemeen: - uitgangspunt voor de opdrachten is het verkrijgen van inzicht in wat taalverandering is en hoe gevarieerd die is. M.a.w. het aspect taalverandering
Nadere informatieJij moet naar de logopedist! Leonie Cornips. Cornips.indd 1 07-01-2008 13:17:45
Jij moet naar de logopedist! Leonie Cornips Cornips.indd 1 07-01-2008 13:17:45 Cornips.indd 2 07-01-2008 13:17:45 3 Op haar middelbare school in Heerlen haalde Leonie Cornips steevast negens en tienen
Nadere informatieGrieks ( vwo ) K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv
Tussendoelen Grieks ( vwo ) Grieks havo/vwo K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalsysteem Alfabet Het Grieks
Nadere informatieOpenbaar bestuur op expeditie
Dit boek is geschreven ter gelegenheid van het afscheid van prof. dr. A.F.A. Korsten als hoogleraar Bedrijfs- en bestuurswetenschappen, in het bijzonder Bestuurskunde, aan de Open Universiteit Nederland.
Nadere informatieHet is met een immens plezier dat wij vanavond, namens de Vereniging voor
Jury rapport Daniel Heinsius scriptie prijs 2016 Het is met een immens plezier dat wij vanavond, namens de Vereniging voor Politieke Wetenschappen en de Nederlandse Kring voor de Wetenschap der Politiek,
Nadere informatieVaksubkernen Inhouden vwo kerndoelen onderbouw. kiezen. De leerling kan referentiële verwijzingen expliciteren.
Tussendoelen Latijn ( vwo ) Latijn havo/vwo onderbouw K = gericht op voorbereiding op deze vakken in bovenbouw (Turquoise) KGV= gericht op algemene gymnasiale vorming (Zilver) = K = Kgv Taalbeschouwing
Nadere informatieOmgaan met de kloof tussen een strikt eentalig taalbeleid en een taaldiverse klaspraktijk: strategieën van leerkrachten en leerlingen
Panel Het Nederlands als pluricentrische taal: taalideologische en didactische aspecten 19 augustus 2015 19 e Colloquium Neerlandicum Hyperdiverse neerlandistiek Omgaan met de kloof tussen een strikt eentalig
Nadere informatie