VERSLAG OVER HET WERKJAAR (activiteiten van 1 september 2009 t.e.m. 31 augustus 2010)

Transcriptie

1 VERSLAG OVER HET WERKJAAR (activiteiten van 1 september 2009 t.e.m. 31 augustus 2010) Dit verslag bevat een inhoudelijk en een financieel luik. In het inhoudelijke luik wordt eerst een schets gegeven van de structuur, activiteiten en werking van NOvELLe. Daarna wordt verslag gedaan over de verschillende types van activiteiten. Achtereenvolgens komen aan de orde: - de 6 projecten; - de 7 thema s van het beleidsgericht overleg. Voor een aantal van die thema s wordt tevens deelgenomen aan werkgroepen ingesteld door het inter expertisenetwerk overleg, d.i. het overleg tussen de 4 Vlaamse expertisenetwerken voor lerarenopleiding en het ene regionale platform; - de samenwerking met de School of Education (Expertisenetwerk van de Associatie K.U. Leuven) en BEO (Expertisenetwerk van de Universitaire Associatie Brussel); - andere vormen van samenwerking, namelijk die met de AUHL (Associatie Universiteit-Hogescholen Limburg), de Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Hasselt, het Steunpunt Onderwijs van de Provincie Limburg en het inter ENW overleg. Voor elk type van activiteiten worden tevens de hoofdlijnen van de planning voor het werkjaar aangegeven. In zette NOvELLe ook het in aangevatte DIPLON-project voort, dit in het kader van de diversiteitsprojecten voor de lerarenopleidingen. Over DIPLON wordt afzonderlijk gerapporteerd. Hierna worden, waar zinvol, verbanden tussen DIPLON en andere activiteiten aangeduid. Ter afronding van het inhoudelijke luik wordt in schematische vorm een stand van zaken gegeven t.a.v. de opdrachten en desbetreffende meetfactoren zoals vastgelegd in de beheersovereenkomst met de Vlaamse overheid voor de periode In het financiële luik worden eerst de uitgaven, resp. bestedingen, in een gedetailleerde tabel geplaatst tegenover de begroting zoals vastgelegd door de Beleidsgroep van NOvELLe. Daarna wordt een samenvattend overzicht van de bestedingen gegeven.

2 DEEL I ACTIVITEITENVERSLAG (incl. planning voor ) 1 Structuur, activiteiten en werking van NOvELLe 1.1 Partnerinstellingen NOvELLe (het Regionaal Platform Lerarenopleiding Limburg) werd opgericht op 27 april 2007, conform het decreet betreffende de lerarenopleidingen van 6 december Leden van NOvELLe zijn: - de Universiteit Hasselt / transnationale Universiteit Limburg, - de hogescholen: Katholieke Hogeschool Limburg, Provinciale Hogeschool Limburg, Xios Hogeschool Limburg, - de centra voor volwassenenonderwijs: CVO Limlo Diepenbeek, CVO STEP Hasselt, CVO De Oranjerie Diest, CVO Lino, Lommel. Penvoerende instelling van NOvELLe is de Universiteit Hasselt. De Katholieke Hogeschool Limburg maakt tevens deel uit van het Expertisenetwerk van de Associatie K.U. Leuven (School of Education). Ook CVO Limlo heeft het beleidsplan van dat expertisenetwerk onderschreven en participeert aan tal van activiteiten van de School of Education. De eerste 7 leden in het rijtje hierboven zijn de stichters van NOvELLe. Vanaf het schooljaar werd de bevoegdheid voor de (specifieke) lerarenopleiding die de CVO STEP Hasselt voorheen organiseerde te Lommel, overgedragen aan de CVO Lino. De participatie van CVO Lino aan de activiteiten van NOvELLe gebeurt vooralsnog via medewerkers van CVO STEP, die tevens docent zijn in de SLO van CVO Lino. 1.2 Overzicht van activiteiten Bij de activiteiten die de leden van NOvELLe in onderlinge samenwerking ondernemen, wordt een onderscheid gemaakt tussen projecten en beleidsgericht overleg. Bij projecten gaat het om sterk praktijkgericht, beleidsondersteunend onderzoek dat moet uitmonden in de ontwikkeling van concrete aanpakwijzen, c.q. materialen voor het onderwijs, de lerarenopleiding, de nascholing en professionalisering van leraren. De thema s diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid staan centraal. Daarover worden 3 projecten ondernomen: één over het kleuter- en basisonderwijs, een ander over het secundair onderwijs en nog een ander over de lerarenopleidingen. Daarnaast is er een project over harmonisering en digitalisering van de informatie- en documentenstroom i.v.m. 2

3 stages. Een vijfde onderwerp, e-communicatie als opleidingsdidactisch middel in de praktijkcomponent, sluit daar nauw bij aan. Dit project werd inmiddels afgesloten. Aansluitend bij het vierde en vijfde project werd de e-tool EPOS, ontwikkeld door PHL, in uitgeprobeerd door 5 andere partnerinstellingen. In werd ook een zesde project gestart, met name over het thema kwaliteitszorg in de SLO S van de CVO s. Voor elk project is er een projectteam, samengesteld uit medewerkers van verschillende partnerinstellingen. Deze teams werken nauw samen met de Coördinatiecel van NOvELLe. Bij beleidsgericht overleg gaat het vooral om de inventarisatie en/of beschrijving van de bestaande situatie i.v.m. een aantal thema s. Bedoelingen zijn: identificatie van knelpunten of van goede praktijkvoorbeelden, uitwisseling van expertise en/of exploratie van mogelijke acties en samenwerking. Zo een overleg wordt gevoerd over 7 thema s, die aansluiten bij de strategische doelen en prioritaire actiepunten van NOvELLe, evenals bij de opdrachten zoals geformuleerd in de beheersovereenkomst met de Vlaamse Regering. Beleidsgericht overleg wordt, op basis van voorbereidend werk door de Coördinatiecel, gevoerd door de Stuurgroep van NOvELLe. Voor enkele thema s van dit beleidsgericht overleg wordt er samengewerkt met de andere expertisenetwerken in het inter ENW overleg. Voor de gemeenschappelijke opdrachten uit de beheersovereenkomsten werden een aantal inter ENW werkgroepen opgezet, met telkens één ENW als voortrekker en actieve participatie vanwege de andere ENW s. Voor de werkgroep rond het thema Modulair kader SLO s neemt NOvELLe de voortrekkersrol op zich. Dat is ook het geval voor de werkgroep Harmonisering van stageovereenkomsten en aanvragen, die in van start ging. Andere activiteiten van NOvELLe kaderen in samenwerkingsovereenkomsten met Expertisenetwerken voor lerarenopleiding, namelijk: - het Expertisenetwerk School of Education (SoE) (Associatie K.U. Leuven), - het Brussels Expertisenetwerk Onderwijs (BEO) (Universitaire Associatie Brussel). De samenwerking met het Expertisenetwerk School of Education (SoE) neemt drie vormen aan: - KHLim en CVO Limlo zijn niet alleen lid van NOvELLe, maar hebben ook het beleidsplan van SoE onderschreven. Deze 2 instellingen nemen dan ook aan tal van activiteiten van SoE deel; - daarnaast wordt tussen NOvELLe en SoE systematisch en regelmatig overleg gepleegd over een aantal thema s; - in principe kunnen individuele partners van NOvELLe deelnemen aan werkgroepen en projecten van SoE. De samenwerking met BEO omvat de volgende activiteiten: - via de Stuurgroep, resp. de Coördinatiecel wordt systematisch en regelmatig overleg gepleegd over een aantal thema s; - XIOS, CVO De Oranjerie en CVO STEP (en via deze laatste parner ook CVO Lino) nemen deel aan BEO actiegroepen Diversiteit en Mentorenvorming ; - BEO neemt d.m.v. een vertegenwoordiging deel aan het NOvELLe project "Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in de lerarenopleidingen. 3

4 Tevens is er een overeenkomst voor samenwerking met AUHL (Associatie Universiteit Hogescholen Limburg). Verder wordt overleg gepleegd met de pedagogische begeleidingsdiensten en het Steunpunt Onderwijs van de Provincie Limburg. Bovendien participeert NOvELLe, zoals eerder vermeld, aan het inter ENW overleg. 1.3 Bestuur en structuur Beleidsgroep NOvELLe wordt bestuurd door de Beleidsgroep. Deze bestaat uit één stemgerechtigd vertegenwoordiger per deelnemende instelling. Verdere deelnemers aan de Beleidsgroep zijn de coördinator van NOvELLe (met adviserende stem) en de medewerker van de Coördinatiecel (als verslaggever). Samenstelling in Instelling UHasselt / tul Vertegenwoordiger Erna Nauwelaerts, vice-rector onderwijs KHLim Willy Indeherberge, algemeen directeur plvv.: Odette Vanlaer, departementshoofd lerarenopleiding PHL Ben Lambrechts, algemeen directeur plvv.: Marc Hermans, departementshoofd lerarenopleiding XIOS Dirk Franco, algemeen directeur plvv.: Vera Goossens, departementshoofd lerarenopleiding CVO Limlo Jos Faes, algemeen directeur CVO STEP Willy Vanhove, algemeen directeur Scholengroep 16 plvv.: tot februari 2010: Roger Boonen, directeur CVO STEP vanaf maart 2010: Ben Naten, waarnemend directeur CVO STEP CVO De Oranjerie Guy Beckx, algemeen directeur Scholengroep 12 GO! plvv.: Lut Lippeveld, directeur CVO De Oranjerie CVO Lino Joep Bullen, algemeen directeur Scholengroep 15 GO! plvv.: Bernadette Van Dijck (waarnemend directeur CVO Lino) NOvELLe Jan Broeckmans, coördinator NOvELLe (adviserende stem) (Coördinatiecel) Marijke Huber, medewerker Coördinatiecel (verslaggever) De Beleidsgroep vergaderde 2 maal in : - op 9 december 2009, - op 9 juni (Dit was een vergadering samen met de Stuurgroep). Andere geplande vergaderingen werden vervangen door consultaties per . 4

5 1.3.2 Stuurgroep De Stuurgroep doet beleidsvoorbereidend en -uitvoerend werk, geeft sturing aan het dagelijkse management en behandelt alle elementen van operationalisering. De Stuurgroep bestaat uit de leden van de Coördinatiecel (zie 1.3.3) en één vertegenwoordiger uit de lerarenopleiding per deelnemende instelling en wordt voorgezeten door de coördinator van NOvELLe. Sinds maken ook vertegenwoordigers van VSKO, GO!, OVSG en van het Provinciaal Onderwijs Limburg als leden met raadgevende stem deel uit van de Stuurgroep van NOvELLe. Deze personen worden minstens tot de vergaderingen bij het begin en bij het einde van elk werkjaar uitgenodigd, dit met het oog op de rapportering over het voorbije jaar en de activiteitenplanning voor het komende jaar. Samenstelling in Instelling NOvELLe (Coördinatiecel) UHasselt / tul KHLim PHL XIOS CVO Limlo Vertegenwoordiger Jan Broeckmans, coördinator NOvELLe voorzitter stuurgroep Marijke Huber, medewerker coördinatiecel verslaggever Jan Broeckmans, coördinator lerarenopleiding TEW Odette Vanlaer, departementshoofd lerarenopleiding plvv.: Herman Van Esbroeck Marc Hermans, departementshoofd lerarenopleiding plvv.: Corry Hermans Vera Goossens, departementshoofd lerarenopleiding plvv.: Ingrid Heps Jos Faes, algemeen directeur plvv.: Danny Robben CVO STEP Tot februari 2010: Roger Boonen, directeur vanaf maart 2010: Ben Naten, waarnemend directeur plvv. Liesbet Smids CVO De Oranjerie Tot februari 2010: Ben Naten, adjunct-directeur vanaf maart 2010: Lut Lippeveld, directeur plvv.: tot februari 2010: Lut Lippeveld, directeur vanaf maart 2010: Ilse Ooghe CVO Lino VSKO GO! OVSG PSOL Steunpunt Onderwijs Provincie Limburg Bernadette Van Dijck, waarnemend directeur Met raadgevende stem Eddy Awouters plvv. Lieve Machiels André Lavric plvv.: Yves Cohen Miet Bogaert Plvv: Michel Wieczerniak Peter Annaert Bart Van Brabandt 5

6 De Stuurgroep vergaderde 4 maal in : - 16 november 2009, - 8 februari 2010, - 26 april 2010, - 9 juni 2010 (samen met de Beleidsgroep). Naast de 4 vergaderingen waren er een aantal consultatierondes per . Tevens wordt sinds februari 2009 gewerkt met een type van nieuwsbrief aan de Stuurgroep: 2 maal per maand worden alle relevante documenten en mededelingen gebundeld en beschikbaar gesteld op het elektronisch platform Coördinatiecel Het dagelijks management van NOvELLe is in handen van de Coördinatiecel. Deze bestaat uit de coördinator van NOvELLe en een medewerker, met name: - Jan Broeckmans, Universiteit Hasselt (coördinator) en - Marijke Huber, Universiteit Hasselt (medewerker). Beiden zijn halftijds aangesteld in deze functie. De Coördinatiecel is gelokaliseerd bij de Universiteit Hasselt, de penvoerende instelling voor NOvELLe. De Coördinatiecel voert de volgende taken uit: - Beleidsvoorbereiding en opvolging: voorbereiding en opvolging van de vergaderingen van de Stuurgroep en de Beleidsgroep. Tevens: verzorgen van de doorstroming van informatie naar de leden van de Stuurgroep. - Woordvoerder t.a.v. de Vlaamse overheid: overleg (samen met de vertegenwoordigers van de expertisenetwerken) met het departement Onderwijs en Vorming; inhoudelijke en financiële verslaggeving t.a.v. de Vlaamse overheid. - Voor de projecten (cfr. deel 2 van dit rapport): inhoudelijke aansturing en opvolging; logistieke ondersteuning, o.m. door opzet en onderhoud van het elektronisch platform dat door de projecten als communicatiemiddel wordt gebruikt; m.b.t. de e-tool EPOS (zie hierna in deel 2, bij de rapportering over project 5): opvolging van het dienstverleningscontract tussen PHL en de betrokken partnerinstellingen; coördinatie van de communicatie tussen PHL en de andere partners; rapportering aan de Stuurgroep en de Beleidsgroep; communicatie tussen projecten en Stuurgroep, evenals tussen projecten onderling. - Voor het beleidsgericht overleg (cfr. deel 3 van dit rapport): planning en uitvoering; inhoudelijke coördinatie en organisatie van de workshop over vakdidactiek in de CVO s (op 24 maart 2010) (zie deel 3 hierna, thema 5); opvolging van de inter ENW werkgroepen via de NOvELLevertegenwoordigers; rapportering aan de Stuurgroep en de Beleidsgroep. 6

7 - Woordvoerder in het overleg met de externe partners, c.q. samen met andere vertegenwoordigers van de Stuurgroep en/of de partnerinstellingen. Dit geldt o.m. voor de samenwerking met: de School of Education (cfr. 4.1), BEO (cfr. 4.2), AUHL (cfr ), de Diocesane Pedagogische Begeleidingsdienst Hasselt (cfr ), het Steunpunt Onderwijs van de Provincie Limburg (cfr ), het inter expertisenetwerk overleg (cfr ). - Coördinatie van de inter ENW werkgroepen Modulair kader SLO s en Harmonisering van stageovereenkomsten en aanvragen (cfr. thema s 1 en 6van het beleidsgericht overleg zie deel 3 van dit rapport). - Financieel en administratief management van NOvELLe. - Coördinatie van het DIPLONn project: aansturen en opvolgen van de diverse projectteams, rapportering aan de Stuurgroep, financieel beheer, rapportering aan de overheid, opstellen en indienen van verlengingsaanvraag. - Organisatie van de activiteiten voor externe berichtgeving en disseminatie van resultaten, inclusief editing van publicaties. - Beheer van de NOvELLe website (cfr. 1.4). - Aanspreekpunt voor alle externe contacten. 1.4 Externe berichtgeving - disseminatie Voor kan hier het volgende gerapporteerd worden: - de publicaties over projecten 1, 3 en 4 (zie hierna, in deel 2, bij de deelrapporten over die projecten); - de diverse lezingen, workshops, studiedagen enz. waaraan actieve bijdragen werden geleverd door projecten 1, 2 en 3 (idem); - de resonantiegroepen die werden geraadpleegd in projecten 1 en 2 (idem); - het vormingstraject Diversiteit in Beweging (zie hierna in deel 2, bij het rapport over project 3); - de actualisering van de NOvELLe website zowel wat betreft de algemene gegevens als wat betreft de projecten. De studiedag, met rapportering over alle activiteiten en resultaten van NOvELLe en DIPLON, die gepland was voor mei 2010 werd om diverse redenen afgelast. Voor wordt een soortgelijke studiedag gepland voor 18 mei Daarnaast worden de andere vormen van berichtgeving gecontinueerd; zullen de digitale portfolio s (wiki s) van projecten 1, 2, 3 en 5 publiek toegankelijk worden en zal de output van project 4 beschikbaar zijn op de NOvELLe website en mogelijke ook op de websites van de betrokken partnerinstellingen. In juni 2010 werd tevens dat een beleidsoptie genomen m.b.t. de auteursrechten voor de output van de diverse activiteiten. In navolging van de SoE wordt geopteerd om zo veel mogelijk te werken met Creative Commons licenties, omdat in een expertisenetwerk het delen van expertise nu eenmaal centraal staat. Daarnaast wordt toch de mogelijkheid voorzien om te werken met een copyright licentie indien het opportuun is om de resultaten te publiceren. Daarbij wordt dan toch gezocht naar mogelijkheden tot optimale verspreiding bij de lerarenopleidingen in NOvELLe en daarbuiten. 7

8 2 Projecten Er worden 6 projecten ondernomen: 1 Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het basisonderwijs. 2 Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in het secundair onderwijs. 3 Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid in de lerarenopleidingen. 4 Harmonisering en digitalisering van informatie- en documentenstroom i.v.m. stages. 5 E-communicatie als opleidingsdidactisch middel in de praktijkcomponent. 6 Kwaliteitszorg CVO s. Projecten 4 en 5 hebben ook geleid tot de introductie van de e-tool EPOS, ontwikkeld door PHL, in 5 andere partnerinstellingen. Aan de eerste 3 projecten wordt door alle partners van NOvELLe deelgenomen. Aan projecten 4, 5 en het proefdraaien met EPOS wordt geparticipeerd door UHasselt, PHL, XIOS, CVO STEP en CVO De Oranjerie en CVO Lino. Voor elk project wordt op de volgende bladzijden de volgende informatie gegeven: - de meetfactoren zoals in de beheersovereenkomst. De bijhorende limietdata zijn die zoals voorgesteld aan het departement O&V in juli 2008; - samenvattingen van de rapporten over de werkjaren en ; - de samenstelling van het projectteam in ; - de activiteiten en resultaten in het werkjaar ; - de planning voor De verslaggeving over de activiteiten i.v.m. EPOS zijn opgenomen in het deelrapport over project 5. Project 5 had bij het einde van het werkjaar zijn einddoel (bijna) bereikt. Om die reden werd het in niet als afzonderlijk project gecontinueerd, maar wel als element van de opvolging van de implementatie van EPOS. In de plaats van dit project 5 werd in een project over kwaliteitszorg in de SLO s van de CVO s gestart. 8

9 Project 1: Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid basisonderwijs Meetfactoren uit de beheersovereenkomst Rapport (samenvatting) Rapport (samenvatting) Samenstelling projectteam Rapport Inventaris en systematische beschrijving van goede praktijkvoorbeelden (september 2008). - Identificatie van kritische succesfactoren en plan van aanpak voor ontwikkeling van methodieken (februari 2009). - Formuleren van conclusies en adviezen voor de betrokken onderwijsniveaus (juni 2009). - Eerste ontwerp van methodieken/aanpakwijzen en van een digitaal portfolio (november 2009). 1. Samenkomsten projectteam: opstart en bepalen van strategie, interne vorming - voorbereiden van activiteiten, bepalen van succesfactoren. 2. Inventarisatie van voorbeelden van goede praktijk qua diversiteit en taalbeleid. 3. Beschrijving van de geselecteerde scholen/voorbeelden volgens eenzelfde format. Publicatie van de beschrijvingen op 4. Gesprekken met sleutelinstellingen op het vlak van diversiteit/taalbeleid. 5. Opstellen van een (lange) inventaris van succesfactoren, geordend in vier categorieën. 6. Presentatie van en feedback op de activiteiten van het project tijdens de studiedag van NOvELLe op 21/05/ Samenkomsten projectteam: bepalen van strategie; interne vorming; voorbereiden van activiteiten. 2. Navorming medewerkers projectteam. 3. Voorbeelden van goede praktijk qua diversiteit en taalbeleid: inventaris afronden; verfijnen en actualiseren van beschrijving van goede praktijkvoorbeelden. 4. Identificatie van kritische succesfactoren: afronding. 5. Diversiteits- en taalbeleidskader: aanzet tot uitwerking van een instrument dat scholen in staat stelt om zichzelf een spiegel voor te houden en lacunes en competenties te lokaliseren. Hierbij werden de vereisten van een digitaal portfolio (Wiki) qua vormgeving voor ogen gehouden. 6. Toetsing van de resultaten bij resonantiegroepen (leraren en coördinatoren van Limburgse basisscholen). 7. Eerste aanzet tot de ontwikkeling van het digitale portfolio (Wiki). 8. Disseminatie voorstellingen en workshops voor docenten en studenten van lerarenopleidingen (KHLim); 4 publicaties (3 in School- en klaspraktijk en 1 in Velov Tijdschrift voor lerarenopleiders). - Rudi Boelen, KHLim, promotor, 0,25 vte - Ingrid Heps, XIOS, copromotor, 0,15 vte - Barbara De Graeve, KHLim, 0,05 vte - Riet Jeurissen, XIOS, 0,05 vte 1. Samenkomsten projectteam: 6 samenkomsten met volledig team + 6 samenkomsten in subgroepen taalbeleid en diversiteitsbeleid: uitstippelen van de strategie en voorbereiden van de activiteiten. 2. Navorming medewerkers projectteam: Studiedag School zonder racisme, 13/11/2009, Provinciehuis Hasselt, 3 navormingssessies over het opmaken van een digitale enquête met SNAP 10, VELON-congres van 08 en 09/03/2010, 9

10 Studiedag Kracht van emoties bij meertalige kinderen, 20/01/2010, PRIC. 3. Verdere ontwikkeling, actualisering en verfijning van instrumenten: verdere bijsturing van het diversiteitskader; afronding van een taalbeleidskader ( 7 pijlers voor taalbeleid ); uitbreiden en actualiseren van voorbeelden van goede praktijk (proeftuinen, SG De Speling, Genk); ontwikkeling van een algemeen schema van taalbeleid en 7 pijlers voor taalbeleid ; ontwerpen, bijsturen en verfijnen van vragenlijsten (zelfdiagnose instrumenten voor scholen), dit i.f.v. digitale ontsluiting en analyse met het programma SNAP 10; beschikbaar stellen instrumenten op NOvELLe-website; tevens bijsturing op basis van de aanzet tot disseminatie hierna. 4. Aanzet tot disseminatie in basisonderwijs + feedbackronde: Trefdag met vertegenwoordigers van eerder geraadpleegde pilootscholen en experten (22 aanwezigen): voorstelling experimentele versies van kaders en vragenlijsten; f eedback op deze instrumenten; aansluitend: invullen van digitale vragenlijsten door teams van 7 scholen; verwerking en analyse van resultaten; terugkoppeling van (eigen) resultaten en analyse naar elke school; op basis hiervan kunnen de scholen, m.b.v. de kaders en voorbeelden van goede praktijk, hun diversiteits- en taalbeleid optimaliseren. Contacten met pedagogische begeleidingsdiensten VVKBaO en GO! Om te onderzoeken of in samen met deze diensten enkele scholen intensief te begeleiden bij de optimalisering van hun diversiteits- en taalbeleid. 7. Disseminatie t.a.v. lerarenopleidingen: voorstellingen en workshops. Studiedag Lerarenopleiding KHLim 05/03/2010:workshop over taalbeleid. Voorstelling diversiteitskader, voorbeelden van goede praktijk en WIKI aan KHLim-studenten in keuzevak Diversiteit in het basisonderwijs. Voorstelling van de kritische succesfactoren aan 30 internationale studenten van het intensief programma INTIMETS op 10/03/2010 in Sakarya (Turkije) Bezoek met 22 studenten KHLim aan de Europaschool, Genk, als voorbeeld van goede praktijk. Voorstelling schema taalbeleid aan vakgroep Nederlands Xios, 04/03/2010. Voorstelling van spiegel en kaders aan derdejaarsstudenten XIOS. Zij gebruiken bij wijze van proef het raster de vragenlijst op hun stageschool en maken een verslag van antwoorden en bevindingen Studiedag Jongeren divers van School zonder racisme Limburg,13/11/2009: 2 workshops. 8. Publicatie: Taalbeleid in de basisschool, een bril met een dubbele focus van Riet Jeurissen en Barbara De Graeve in School- en klaspraktijk nr 201. Planning Begeleiding van een beperkt aantal scholen bij de (verdere) ontwikkeling van hun diversiteits- en taalbeleid,dit in samenwerking met de pedagogische begeleidingsdiensten voor het basisonderwijs de aanpak en de instrumenten worden voorgesteld aan de drie begeleidingsdiensten van de Limburgse basisscholen; samen met de begeleidingsdiensten in een 4-tal basisscholen een proces begeleiden van diagnose planning verandering evaluatie; daarbij: ontwikkelen en bijsturen van een begeleidsingsmethodiek; opzetten van een duurzame samenwerking met de begeleidingdiensten. 2. Inhoudelijke bijsturing van de ontwikkelde instrumenten: het begeleidingsproces in een 4-tal scholen biedt feedback over de digitale vragenlijsten en de diversiteits- en taalbeleidskaders, wat leidt tot verdere bijsturing en verfijning. 10

11 3. Analyse van de resultaten van de digitale vragenlijsten (bij voldoende respons), in functie van conclusies en beleidsadviezen. 4. Disseminatie naar de basisscholen op de NOvELLe studiedag van 18/05/ Disseminatie naar de lerarenopleidingen: voorstellen van aanpak en instrumenten op interne studiedagen in de hogescholen; idem op NOvELLe studiedag van 18/05/2011; gebruiken van instrumenten in de keuzevakken rond diversiteit en/of tijdens activiteiten rond diversiteit; ontwikkelen van stageopdrachten voor laatstejaarsstudenten, waarin de instrumenten worden toegepast. 6. Publicaties: beschikbaar maken van de instrumenten via de WIKI; een publicatie van de instrumenten in gedrukte vorm, met de bedoeling de scholen de mogelijkheid te bieden om autonoom aan de slag te gaan rond diversiteit; -een publicatie van de resultaten en beleidsadviezen als synthese van het project. 7. Planning van opvolging na augustus 2011 én van een eventueel vervolgproject (voor de periode van de volgende beheersovereenkomsten ENW s/rp). 11

12 Project 2: Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid secundair onderwijs Meetfactoren uit de beheersovereenkomst Rapport (samenvatting) Rapport (samenvatting) - Inventaris en systematische beschrijving van goede praktijkvoorbeelden (september 2008). - Identificatie van kritische succesfactoren en plan van aanpak voor ontwikkeling van methodieken (februari 2009). - Formuleren van conclusies en adviezen voor de betrokken onderwijsniveaus (juni 2009). - Eerste ontwerp van methodieken/aanpakwijzen en van digitale portfolio (november 2009). Bijstelling/verscherping van projectfocus en verantwoording De projectfocus werd bijgesteld/verscherpt tot de rol van de ouderbetrokkenheid bij het slaan van een brug tussen de thuis en de schoolcultuur. Fasering en doelen - Fase 1: analyse van praktijkvoorbeelden: inventariseren van goede praktijkvoorbeelden en identificeren van bevorderende en belemmerende factoren. - Fase 2: ontwikkelen van een digitaal portfolio en een visietekst op ouderbetrokkenheid. - Fase 3: verspreiden van de resultaten via een digitaal portfolio, het curriculum van de lerarenopleidingen en nascholingsen professionaliseringsactiviteiten voor leerkrachten secundair onderwijs. Output - Fase 1 van het project werd grotendeels afgerond: literatuurstudie, studiedagen en interviews met verschillende scholen. Een en ander resulteerde in een eerste synthesesjabloon. - Niet alle scholen nemen expliciet initiatieven i.v.m. ouderbetrokkenheid. De bestaande initiatieven hebben een mooi effect op de leerresultaten en zorgen verder ook voor een zekere integratie in de Vlaamse onderwijscultuur. - Omwille van de projectfocus pasten niet alle initiatieven/ projecten in het synthesesjabloon. Toch blijft elk besproken initiatief bruikbaar, o.m. voor de inventarisatie van bevorderende en belemmerende factoren en voor het opstellen van een visietekst. - Presentatie over het project op de NOvELLe-studiedag van 21/05/2008 met feedback van de deelnemers. Projectfocus Centraal staat de vraag: Wat doen scholen/dienen scholen te doen om de band tussen gezin en school te bevorderen met als doel het welbevinden en de leerprestaties van alle leerlingen te optimaliseren? Uiteraard zal hierbij aandacht gaan naar allochtone en kansarme gezinnen. Er zal echter over gewaakt worden dat er ook doelgroepoverstijgend en preventief wordt gewerkt. Output - Navorming teamleden: verdere uitdieping van het thema ouderbetrokkenheid via studiedagen en literatuur. Tevens: volgen van twee Wiki-initiatiesessies. - Verdere inventarisatie van good practices via bevraging van nieuwe scholen (met contrasterende contextgegevens, zoals middenschool versus secundaire school, stad versus platteland, witte school versus gemengde of zwarte school) en via getuigenissen van ouders en leerkrachten. - Eerste versie van een visietekst die aan secundaire scholen bouwstenen en aanbevelingen biedt voor het uitwerken van een visie én initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid. In de visietekst worden de kaders en kritische succesfactoren beschreven die ten grondslag liggen aan een reflectie-instrument dat de scholen zal worden aangeboden om de eigen visie en initiatieven m.b.t. ouderbetrokkenheid in kaart te brengen en er over te reflecteren. 12

13 - Aanzet tot een reflectie-instrument (cfr. supra). - Ontwerp van een rudimentaire structuur van de te ontwerpen Wiki (visietekst instrument good practices/getuigenissen/websites). Samenstelling projectteam Rapport Greet Van Doren, CVO Limlo promotor, 0,20 vte - Guido Swinnen, KHLim copromotor, 0,15 vte - Els Keunen, CVO Limlo, 0,05 vte - Ingrid Heps, XIOS, 0,05 vte - Léon Timmermans, CVO STEP, 0,05 vte - Marijke Hendrickx, XIOS (zonder verrekening) 1. Verdere ontwikkeling van producten Afronden visietekst en reflectie-instrument. Ontwikkelen van een methodiek om in concrete scholen een ontwikkelingsproces op gang te brengen op basis van het reflectie-instrument. Dit leidde tot een draaiboek. Uitwerken van een inleidende tekst voor de WIKI. Verfijnen en op punt stellen van de structuur van de WIKI. Alle documenten werden in downloadbare vorm in de WIKI geplaatst. 2. Eerste aanzet tot disseminatie + feedback Resonantienamiddag op 27/01/2010 voor de secundaire scholen die in de voorgaande jaren bevraagd werden. Hen werd gevraagd de instrumenten uit te proberen en feedback te geven over: zinvolheid en gebruiksvriendelijkheid van de WIKI; zinvolheid en gebruiksvriendelijkheid van het reflectie-instrument + draaiboek. Op 30/04/2010 werd op vraag van Dienst Onderwijs van de Stad Leuven een rondetafelgesprek verzorgd op hun Dialoogdag ( Reflecteren en discussiëren over het onderwijs van morgen ). Op het verzoek van CTO tot deelname aan een rondetafel over Ouders in (inter)actie in het secundair onderwijs kon omwille van agenda-redenen niet worden ingegaan. Een signaalmoment t.a.v. de lerarenopleidingen was voorzien voor de geplande NOvELLe studiedag van mei Net zoals de studiedag in zijn geheel werd dit signaalmoment uitgesteld tot mei Bijsturing van producten Op basis van de feedback bij de resonantienamiddag en bij de Dialoogdag in Leuven werden een aantal bijsturingen gedaan: de WIKI (structuur, toevoegen van hyperlinks, alle voorbeelden van goede praktijk opnemen), de visietekst, het instrument, het draaiboek. 4. Nieuwe aanzet tot disseminatie Het plan werd opgevat om de disseminatie bij het secundair onderwijs in eerste instantie op kleine schaal en in samenwerking met de pedagogische begeleidingsdiensten van de verschillende netten op te zetten. Op termijn zou het begeleiden van scholen in een ontwikkelingsproces i.v.m. diversiteit door ouderbetrokkenheid dan aan die begeleidingsdiensten worden overgelaten. 13

14 Als eerste stap daartoe werden op 24/06/2010 een overleg georganiseerd tussen het projectteam en vertegenwoordigers van pedagogische begeleidingsdiensten van VVKSO, GO!, OVSG en het provinciale onderwijs Limburg. Vooreerst werden instrumenten en methodiek voor feedback voorgelegd. Aansluitend werden mogelijkheden verkend m.b.t. het opzetten van een begeleidingsproces in enkele scholen. Er werden afspraken gemaakt voor bijsturing van instrumenten en methodiek en voor verder overleg over de aanpak van de disseminatie. Planning Verdere verfijning en bijsturing van producten (visietekst, instrument, draaiboek en WIKI). Een en ander dient tegen het einde van het werkjaar publiek toegankelijk te worden via de NOvELLe website. 2. Aanvulling van WIKI Concrete handvatten t.a.v. moeilijk bereikbare ouders. Andere succesverhalen. Dit materiaal zal ook verhalen over brugfiguren omvatten en zal niet alleen verzameld worden door bevraging van scholen (die werken met brugfiguren), maar ook door interviews met brugfiguren, met diensten die bezig zijn rond bruggen slaan, met ouders,. De behoefte aan dit materiaal werd sterk beklemtoond in de feedback bij de resonantienamiddag en bij de Dialoogdag in Leuven (zie rapport ). 3. Disseminatie t.a.v. secundair onderwijs: in samenwerking met pedagogische begeleidingsdiensten: begeleiden van enkele geselecteerde scholen bij een proces van zelfdiagnose en ontwikkeling op het vlak van diversiteit, met als hefboom ouderbetrokkenheid. Tevens: een mogelijke bijdrage, gericht op secundair onderwijs, tot de NOvELLe studiedag van mei 2011: presentatie over producten en ontwikkelingsproces, eventueel met aankondiging van mogelijkheid van intensieve begeleiding (vanaf ). 4. Disseminatie t.a.v. lerarenopleidingen. Op de NOvELLe studiedag van mei 2011: presentatie van producten en methodieken aan docenten van lerarenopleidingen. Aansluitend: gedachtewisseling (evt. workshop) over mogelijkheden om een en ander te benutten (als studiemateriaal) in de lerarenopleidingen en om daaraan verdere input en actualisering van de WIKI te koppelen. 5. Mogelijk, maar enkel indien na de vorige elementen nog voldoende tijd rest: ontwikkeling van een methodiek voor het peilen van behoeften en verwachtingen van ouders m.b.t. ouderbetrokkenheid. Daarbij komen zowel inhoudelijke als vormelijke (methodologische) aspecten aan de orde. 6. Planning van opvolging na augustus 2011 én van eventueel vervolgproject (voor periode volgende beheersovereenkomsten ENW s/rp). 14

15 Project 3: Diversiteit, gelijke kansen en taalbeleid - lerarenopleidingen Meetfactoren uit de beheersovereenkomst Rapport (samenvatting) Rapport (samenvatting) - Inventaris en systematische beschrijving van goede praktijkvoorbeelden (september 2008). - Identificatie van kritische succesfactoren en plan van aanpak voor ontwikkeling van methodieken (februari 2009). - Formuleren van conclusies en adviezen voor de betrokken onderwijsniveaus (juni 2009). - Eerste ontwerp van methodieken/aanpakwijzen en van digitale portfolio (november 2009). Activiteiten - Bijwonen van studiedagen en opleidingen m.b.t. het thema. - Literatuurstudie: onderzoeksliteratuur en voorbeelden van goede praktijk. - Opstellen van een diversiteitskader. Dit biedt een gestructureerd overzicht van types van activiteiten en initiatieven en van daarbij geldende kritische succesfactoren. - Toetsing van het diversiteitskader in de eigen instellingen en/of opleidingen. - Op de NOvELLe studiedag van 21/05/2008: workshop over de voorlopige resultaten en de verdere werking. Deelnemers: afgevaardigden van lerarenopleidingen en andere organisaties. - Uitwisseling en afstemming met de werkgroep diversiteit van BEO. - Bijdrage tot de voorbereiding van de aanvraag voor het diversiteitsproject DIPLON. Output - Diversiteitskader met kritische succesfactoren voor meer diversiteit in de lerarenopleiding. - Verzameling van voorbeelden van goede praktijk uit de literatuur, nog niet systematisch beschreven. Van diversiteitskader tot visietekst Het diversiteitskader werd uitgeschreven tot een coherente werkbare visietekst, die de belangrijkste kritische succesfactoren beschrijft. Daarbij werden steeds vragen tot (zelf)reflectie bij elk van deze factoren opgenomen. Door de eigenheid van de inhoud zitten in deze tekst meteen ook aanbevelingen voor betrokken onderwijsparticipanten vervat. Verdere toetsing van het kader Het kader werd uitgetest en gebruikt in verschillende partnerinstellingen. Hierdoor kwam in die instellingen een dynamiek in het werken aan diversiteit op gang. Naar een methodiek om aan de slag te gaan met het diversiteitskader - Aanzet tot draaiboek en methode voor implementatie Op basis van de ervaringen met de toetsing werd een methodiek uitgewerkt die samen met het kader een gelijkaardige dynamiek in (andere) instellingen op gang kan brengen. Dit leidde tot een (aanzet tot) draaiboek en een methodiek voor implementatie. - Aanzet tot interne kwaliteitszorg Opname et werken aan diversiteit op te nemen in het interne kwaliteitszorgsysteem van opleidingen en instellingen. Op deze manier wordt het een gegeven dat verankerd kan worden in het gehele school- of instellingsbeleid. Disseminatie - De methodiek werd samen met het uitgewerkte kader een aantal keren voorgesteld aan partners en andere betrokkenen: - In de bundel over de Dag van het Onderwijs van de AUHL 209: een artikel met de titel: Diversiteit in beweging in jouw lerarenopleiding: werken aan diversiteit. - Taalactiedag 15/05/2009: deelname en presentatie van elementen van taalbeleid. 15

16 - Aanzet tot digitalisering van de output van het project. Professionalisering teamleden - Wiki-opleiding: deelname aan 2 initiatiesessies. - Verder bestuderen van de thematiek op basis van studiedagen en literatuur. Overleg - Samenwerking en afstemming met het BEO project diversiteit. - Overleg met het DIPLON project van NOvELLe. Samenstelling projectteam Rapport Ingrid Heps, XIOS promotor, 0,20 vte - Greet Liebens, KHLim copromotor, 0,15 vte - Riet Jeurissen, XIOS, 0,10 vte - Veerle Schuyten, KHLim, 0,10 vte - Nathalie Peeters, PHL, 0,10 vte - Tim Christiaens, CVO De Oranjerie, 0,05 vte 1. Gevolgde nascholingen, professionalisering en uitstralingsactiviteiten medewerking aan publicaties Overleg met Joke Vrijders van Artevelde Hogeschool over taaltoetsen en remediëringstrajecten: 10/09/2009. Bijeenkomst Nederlands/Vlaams Platform van het Hoger Onderwijs in Den Haag: 28/09/2009, 18/01/2010, 08/03/2010, 17/05/2010. Bezoek De taalwerkplaats Fontys Hogeschool Tilburg: 29/09/2009. De rol van de leraar Nederlands in taalbeleid van CNO op UA: 21/10/2009. Het schoolvak Nederlands in Den Haag: 13 en 14/11/2009. Wat is taalbeleid op een school van CNO op UA: 24/11/2009. Taalnamiddag, KHLeuven, 05/01/2010. Voorstelling van het Europees Taalportfolio, VSKO, KHLeuven, 02/02/2010. Schakels tussen secundair en hoger onderwijs, VSKO, KaHO Sint-Lieven, 10/03/2010. Forum voor taalbeleid en taalondersteuning, Huis van het Nederlands, Brussel, 25/03/2010. Masterclass over begrijpend en studerend lezen, LOPON2 Antwerpen, 26/03/2010. Bijeenkomst taakgroep Academisch Nederlands, Leuven: 30/04/2010. Lenteconferentie NDN, UA, 07/05/2010. Studiedag Taalbeleid. De hype voorbij?, Antwerpen, 25/05/2010. Jongeren divers: School maken in Verscheidenheid, School zonder Racisme en Pric, 13/11/2009 en deelname aan werkgroep. Interculturele competenties, CIMIC, 2/12/2009. Samenkomst VELON werkgroep: multiculturaliteit in lerarenopleiding, 27/5/2010. De kracht van meertalige emoties, De Foyer en Pric, 26/1/2010. Omgaan met gedemotiveerde studenten, CAWSonar, 29/03/2010. European First Year Experience Conference, EFYE, 26,27,28/05/ Verfijnen en finaliseren van bestaande producten Diversiteitskader en leidraad bij het kader: inhoudelijke tekst met visie, achtergrondinformatie, reflectievragen, bronnenlijst en verwijzingen. 16

17 3. Valorisatie van het diversiteitskader Het kader werd ingevuld door alle departementen in KHLim, werd gebruikt in de PHL, zal gebruikt worden via een checklist in alle departementen van XIOS en werd ingevuld bij De Oranjerie. Op deze manier werd feedback verkregen voor het verfijnen van de producten en het optimaliseren van een krachtig proces. 4. Ontwikkelen van een taalbeleidskader, geïntegreerd tot één geheel met het diversiteitskader Een taalbeleidskader werd ontworpen. De ontwikkeling werden bekend gemaakt in een ruimer veld, via lezingen/artikels. De afstemming en integratie met het diversiteitskader werd aangezet. 5. Uitdenken van een proces: methodieken om aan de slag te gaan met de producten Reflectiemethodieken en werkvormen werden geselecteerd en uitgeprobeerd in het traject Diversiteit in Beweging (zie punt 6. Hierna) om het maximum uit de producten te halen en het proces optimaal op gang te brengen bij wie met het diversiteitskader aan de slag wil. 6. Diversiteit in beweging: een driedaags vormingstraject voor hoger onderwijs Bovenstaande doelen kregen geïntegreerd vorm in de vormingsdriedaagse Diversiteit in Beweging. Dit traject werd aangeboden aan alle Vlaamse lerarenopleidingen (in NOvELLe en in de 4 ENW s). Tevens werd het traject opengesteld voor deelnemers uit andere opleidingen (in het hoger onderwijs). De voorkeur werd gegeven aan meerdere deelnemers per opleiding, dit om een ontwikkelingsproces met een voldoende breed draagvlak op gang te brengen in de deelnemende opleidingen. Twee van de drie sessies werden in aangeboden. De derde sessie volgt in oktober Dag 1 (14/01/2010): het diversiteitskader werd aangereikt, en een aanzet om ermee aan de slag te gaan. 14 ingevulde kaders werden tussentijds ingediend via het daartoe beschikbare Blackboard forum. Dag 2 (29/04/2010): het reeds opgezette proces werd versterkt en bracht een belangrijke impuls in het netwerken en het verder op gang brengen van de dynamiek binnen elke opleiding, instelling, maar ook over de instellingen heen. Uit deze 2 dagen kwam de expliciete vraag van een meerderheid van de deelnemers naar meer vorming binnen dit bestaande concept. Enkele concrete inhoudelijke thema s kwamen naar voren (die elk een uitdieping vormen van één van de peilers van het kader). Daarnaast werd het belang ervaren van het verder blijven coachen en in beweging houden van de op gang gebrachte processen. Dag 3 volgt op 28/10/2010 en zal zich in eerste instantie richten op taalbeleid. Enkele resultaten van het vormingstraject, tot nu toe: Disseminatie bij de NOvELLe partners en daarbuiten. Er was vrij veel belangstelling, met ca. 30 aanwezigen per sessie. De deelnemers vertegenwoordigen 16 instellingen. Er wordt een informele bijeenkomst gepland tussen de centrale diversiteitscoördinatoren van de 3 Limburgse GLO s en UH, om verder overleg en open houding te behouden. In XIOS wordt in alle departementen een checklist diversiteit ingevuld om een inventaris van het diversiteitsbeleid en werking te maken. Deze checklist is onder andere gebaseerd op het diversiteitskader. In het project Vormgeven aan een zorg- en diversiteitsbeleid in het volwassenenonderwijs ontwikkelde Chris du Pont een Kijkwijzer zorg- en diversiteitsbeleid, die eveneens in grote mate gebaseerd is op het diversiteitskader. Op uitdrukkelijke vraag van de deelnemers worden gedetailleerde contactgegevens van alle deelnemers in de groep verspreid om verder overleg en samenwerking te faciliteren. Er is overleg met het Steunpunt Onderwijs van de Provincie Limburg (Kansenbank, i.e. Heidi Frederix), dit om te bepalen hoe samen kan worden ingegaan op de vragen en noden van de lokale partners, zoals die blijken uit het vormingstraject. 17

18 7. Afstemming met actiegroep diversiteit van BEO Ingrid Vanderveken woonde als voorzitter van de actiegroep diversiteit van BEO de vergaderingen van het projectteam bij, dit tot januari Ingrid Heps woonde de vergaderingen van de BEO actiegroep bij. Momenteel liggen zowel de werking van de BEO actiegroepen als het overleg stil, dit tot er een nieuwe voorzitter voor die actiegroep is aangeduid (zie verder in deel van dit rapport). Planning Verder uitwerken taalcomponent. Verfijnen en finaliseren taalbeleidskader en integratie met diversiteitskader. Hierbij: aandacht voor meervoudige geletterdheid. Net zoals de component diversiteit, worden dezelfde stappen gevolgd bij de uitwerking van taalbeleid. Gelinkt aan de input die komt vanuit het taalbeleidskader, wordt een taalbeleidsproces verder vormgegeven. Selecteren van geschikte methodieken om het proces bij deelnemers van het traject te ondersteunen. 2. Afronding vormingstraject: derde vormingsdag Diversiteit in Beweging 28 oktober 2010 over taalbeleid. 3. Verdere verdieping in het proces en product o In functie van optimalisering van het proces: verdieping in het coachen van teams. Expliciete aandacht gaat daarbij naar het ondersteunen en begeleiden van sleutelfiguren m.b.t diversiteit ( trekkers - (diversiteitscoördinatoren en anderen). Studiebezoeken aan experten in Nederland (ECHO en De Haagse Hogeschool) zijn gepland. Uitgaande van de input van de ingevulde kaders, zal een gericht begeleidingsproces ontwikkeld worden. Inhoudelijke vragen naar meer vorming, die tot uiting kwamen bij de deelnemers van Diversiteit in Beweging, worden opgevolgd. Het gaat o.m. over de volgende vragen: Hoe de diversiteitswerking verbreden naar alle actoren van een opleiding/instelling? Hoe de betrokkenheid van alle docenten verkrijgen? Hoe de communicatie tussen structuren, werkgroepen, betrokkenen en teams stimuleren en levend houden? Gedifferentieerd lesgeven in het hoger onderwijs (lerarenopleiding). Hoe bewust gebruik maken en optimaal benutten van aanwezige verschillen? 4. Expliciteren van good practices van het proces Het proces dat op gang gebracht wordt bij de partners, wordt geëxpliciteerd. Elementen hiervan zijn het kader, de manier waarop het kader werkt en gebruikt kan worden, en de ondersteuning daarbij geboden wordt,.. maar steeds binnen een groter geheel met nadruk op het procesmatige aspect. De kernelementen uit het vormingstraject worden samengebracht, zodat het proces, als good practice, sterk naar voren komt. Mogelijkheden onderzoeken om deze voorbeelden van goede praktijk beschikbaar te maken. 5. Disseminatie Mogelijkheden tot het vraaggestuurd aanbieden van een vormingstraject of teamcoaching, worden onderzocht, en indien mogelijk verder uitgewerkt. - Verder verspreiden en bekendmaken van zowel het inhoudelijke product (kader en visietekst) als het proces (methodieken en werkvormen, incl. good practices ter zake), dit via publicaties, lezingen, ICT platformen (incl. NOvELLe website), bijdrage(n) tot de NOvELLe studiedag van mei Planning van opvolging na augustus 2011 én van eventueel vervolgproject (voor periode volgende beheersovereenkomsten ENW s/rp). 18

19 Project 4: Harmonisering en digitalisering van informatie- en documentenstroom i.v.m. stages Meetfactoren uit de beheersovereenkomst Rapport (samenvatting) Rapport (samenvatting) - Inventaris van de bestaande informatie- en documentatiestroom met aanduiding van de verschillen en overeenkomsten (september 2008). - Eerste voorstellen voor harmonisering (november 2008). - Ontwerp van een digitaal communicatiemodel (februari 2009). - Digitalisering van de documenten is opgestart (begin academiejaar ). - De inventarisatie van de documentenstroom werd afgerond. - Stageovereenkomst: analyse, harmonisering en digitalisering afgerond; een digitaal modeldocument opgesteld. - Stagerooster: analyse van noden en behoeften afgerond; ontwerp van een geharmoniseerd document opgesteld. - Digitaal communicatiemodel: mogelijkheden geëxploreerd. Besluit: de e-tool EPOS (Elektronisch Portfolio OpvolgSysteem) (ontwikkeld door PHL) biedt goede mogelijkheden. In samenhang met project 5 werd beslist EPOS te adopteren voor de verdere digitalisering. - Feedback over de voorlopige resultaten van project 4 werd gevraagd aan docenten in de partnerinstellingen. - Studiedag NOvELLe 21/05/2008: feedback over de voorlopige resultaten van project 4 werd gevraagd aan de deelnemers (werkveld) en er werd advies ingewonnen over mogelijke aandachtspunten en prioriteiten voor dit project. Tevens werd voor de verdere werking een resonantiegroep samengesteld. Uitbouwen van het digitale communicatiemodel in EPOS. Er werd gestart met de implementatie en het proefdraaien van EPOS en de opvolging van de ervaringen van diverse gebruikers. Het stagerooster werd verder ontwikkeld in aansluiting bij het proefdraaien met EPOS. Stageovereenkomsten De digitale versies van de geharmoniseerde stageovereenkomsten werden in gebruik genomen in de partnerinstellingen. De overeenkomsten werden nog aangepast op basis van de feedback van het werkveld die via de resonantiegroep verkregen werd. Tevens werd overleg gepleegd met het SoE project Afstemming van de praktijkcomponent. Ook op basis hiervan werden nog aanpassingen doorgevoerd. Lesvoorbereidingsformulier - Gelijkenissen en verschillen werden in kaart gebracht. - De harmonisering en digitalisering van het document werd afgerond. - Aan de partnerinstellingen en de resonantiegroep werd hierover feedback gevraagd. - Juni 2009: een digitaal model is ter beschikking voor Lesbeoordelingsformulier Het gaat hier om het beoordelingsdocument per les, dat de stagementor in de klas in handen krijgt. Via de partnerinstellingen en in de resonantiegroep werd nagegaan wat de wensen zijn aangaande dit document. Stageaanvragen De geplande inventarisatie van de bestaande procedures voor de stageaanvragen werd doorgeschoven naar de werking van de inter ENW werkgroep Harmonisering van stageovereenkomsten en aanvragen. 19

20 Resonantiegroep Met de resonantiegroep werd overleg gepleegd op 25/03/2009. Publicatie Verhelst, G. (2009). Harmonisering en digitalisering van de documentenstroom in verband met stages. IVO Informatie Vernieuwing Onderwijs, 30, nr. 116, blz Dit artikel brengt verslag uit over de werking en de output van het project. Samenstelling projectteam Rapport Greet Verhelst, PHL promotor, 0,25 vte - Miet Nivelle, CVO STEP copromotor, 0,15 vte - Eddy Greunlinx, XIOS, 0,05 vte - Leen Rubens, CVO De Oranjerie, 0,05 vte 1. Stageaanvragen, terminologie en stageovereenkomsten: inter ENW werkgroep De werkgroep Harmonisering stageovereenkomsten en aanvragen is opgestart door het inter ENW overleg. Deze werkgroep telt vertegenwoordigers van alle ENW s en het RP. Samen met de coördinator van NOvELLE het team van project 4 van NOvELLe in voor de coördinatie. Deze werkgroep stelde voorstellen van harmonisering op voor de terminologie in verband met stages drie types van stageovereenkomsten: voor preservice stages, voor LIO banen en voor raamovereenkosmten Deze voorstellen werden in juni 2010 aan het inter ENW overleg voorgelegd. Er werd beslist om alle Vlaamse lerarenopleidingen om de terminologie in te voeren vanaf en de stageovereenkomsten vanaf , met mogelijkheden van feedback en bijsturing. Wat betreft de procedure voor stageaanvragen wordt er gewerkt aan een stel aanbevelingen voor het werkveld. Hierbij wordt rekening gehouden met initiatieven die in de verschillende ENW s en RP genomen zijn en met initiatieven uitgaande van de koepels. Zie verder in deel 3, thema 6 in dit rapport. 2. Harmonisering en digitalisering van het document voor de lesbeoordeling door de vakmentor. Lesbeoordeling door de vakmentor. Een eerste ontwerp werd in 2009 voorgelegd aan de opleidingsinstellingen en aangepast aan de verkregen feedback. Dit ontwerp werd verder uitgewerkt, verfijnd en in april 2010 opnieuw voorgesteld in de opleidingsinstellingen. Dit resulteerde in een digitale en papieren versie van een lesbeoordeling voor de vakmentor. Richtlijnen voor de opleidingsinstelling. Tegelijkertijd is een document opgesteld met richtlijnen voor het gebruik van de lesbeoordeling door de opleidingsinstellingen. Er is immers ruimte om in de lesbeoordeling eigen accenten te leggen zonder afbreuk te doen aan de uniformisering en harmonisering. Kijkwijzer. Voor de vakmentor is er een kijkwijzer opgesteld die het gebruik van de lesbeoordeling verduidelijkt. Deze documenten zijn klaar in juni 2010, maar worden pas ingevoerd door alle opleidingsinstellingen nadat ook het beoordelingsdocument voor een volledige stageperiode is opgesteld. 3. Publicatie Verhelst, G. (2010). Harmonisering/digitalisering van documentenstroom rond stages (VL). VELOV Tijdschrift voor lerarenopleiders, 1, nr. 15, blz. 41. (Verslag over de werking en de output van het project). 20