Oerol Landschap, Locatie, Innovatie

Transcriptie

1 Oerol Landschap, Locatie, Innovatie Stichting Terschellings Oerol Festival Aanvraag meerjarige activiteitensubsidie Fonds Podiumkunsten Februari 2012

2 OEROL TEAM 2012 Marelie van Rongen, algemeen directeur Joop Mulder, creatief directeur Kees Lesuis, artistiek leider festival Mariska Verhulst, programmeur paspoortprojecten Harry Hamelink, muziekprogrammeur Marcel Haug, muziekprogrammeur Anemoon Elzinga, zakelijke ondersteuning artistiek team Ada Plinck, hoofd productie Mirjam Hartlief, controller/hoofd personeelszaken Enny Breukel, financieel medewerker Esther Brinkman, coordinator reis & verblijf Ria Laanstra, hoofd marketing & communicatie Floor Vuurboom, marketing medewerker + medewerker Vrienden/Fonds Atelier Oerol Sandra Schneider, marketing medewerker + secretariaat Jeroen van den Berg, begeleider Atelier Oerol Hans Man in t Veld, begeleider Atelier Oerol Maarten Naessens, productieleider Atelier Oerol

3 PROLOOG Met plezier neem ik u mee in de volgende stappen van Oerol. 30 jaar geleden geboren uit de passie van één man, anno nu gedeeld met vele tienduizenden. Centraal in ons verhaal staat de tocht van honderden kunstenaars die hier op het eiland de ruimte vinden om te onderzoeken, creëren en te presenteren. De gedeelde fascinatie van makers en publiek voor deze plek als podium vormt de basis van de collectieve ervaring die Oerol is. Graag vertel ik hoe wij met het team, makers, publiek, samenwerkingspartners en het FPK, juist nu de kunsten onder druk staan, vervolg willen geven aan dit verhaal. Joop Mulder, oprichter/creatief directeur 1

4 A. Inhoudelijk plan Hoge Fronten/Lieke Benders, Todos (2011)

5 1. WAT IS OEROL? MISSIE Oerol speelt een voortrekkersrol op het gebied van locatietheater. 1 Het festival biedt makers van veelbelovend tot gearriveerd, uit binnen- en buitenland een openluchtlaboratorium én podium voor hun nieuwe werk. Het getijdenlandschap van Terschelling dient daarbij als inspiratiebron. Het Oerol festival verbindt hoogwaardig, nieuw geënsceneerd werk met een buitengewoon groot, nieuwsgierig niet-vakpubliek. Een koppeling die op deze schaal elders in het theatercircuit minder vanzelfsprekend tot stand komt. Met deze verbinding wil Oerol helpen het maatschappelijk draagvlak voor de kunsten te versterken. Oerol wil zich verder ontwikkelen als vakfestival. Hierbij worden de natuurlijke locatie, historie en expertise ingezet om ontwikkelingen op het gebied van locatietheater verder te onderzoeken, te tonen en van een Europese context te voorzien. Oerol maakt het de maker mogelijk nieuwe artistieke strategieën te ontwikkelen waarbij theater, vormgeving, landschapsarchitectuur, muziek en performance gelijktijdig onderzocht, ontwikkeld en gepresenteerd kunnen worden. HOOFDDOELSTELLING Om met minder middelen toch meer voor makers te kunnen betekenen, focust Oerol zich op haar essentie. In de drie cirkels staan de kerneigenschappen van Oerol: Landschap, Locatietheater, Onderzoek & Ontwikkeling. Het meest onderscheidende karakter van het festival is te vinden in het middelste gebied, waar de drie waarden samenvallen. De hoofddoelstelling voor is het verdiepen van de reeds opgebouwde expertise en het vergroten van de zeggingskracht van het festival. Dit wil Oerol doen door dit karakteristieke, overlappende gebied in samenspraak met makers verder te ontwikkelen. Met deze kwalitatieve doelstelling wil Oerol een onderscheidende bijdrage leveren aan de ontwikkeling van de podiumkunsten in Nederland en Europa. ACTIVITEITEN VOOR PUBLIEK, INVESTEREN IN MAKERS Tijdens Oerol, jaarlijks 10 dagen in juni, vinden over het hele eiland Terschelling in duinen, bos, dorpen, schuren en op het strand presentaties en voorstellingen plaats. Het publiek maakt op drie manieren kennis met het festival. Eén: door het programma van circa veertig landschap- en/of locatiegerichte voorstellingen van (muziek)theater- en dansgezelschappen. Twee: via Expeditie Oerol (voorheen paspoortroute). Dat zijn twintig tot vijfentwintig multidisciplinaire performances en installaties die doorlopend te bezoeken zijn. Drie: door middel van verdiepings- en ontmoetingsprogramma s voor vakpubliek en algemeen publiek. Voor makers organiseert Oerol het hele jaar door activiteiten om hen bij te staan in de ontwikkeling van locatie- en landschapsgerichte voorstellingen. Atelier Oerol is hét voorbeeld waar de drie centrale eigenschappen van Oerol samenvallen. Het is een zorgvuldig uitgewerkt ontwikkel- en presentatietraject voor zeven geselecteerde makers in de fase tussen opleiding en gezelschap. Oerol wil nauw gaan samenwerken met het Over het IJ Festival, gevestigd op de NDSM-werf in Amsterdam Noord, ondermeer om dit traject verder vorm te geven (zie hoofdstuk 3). Oerol biedt residenties aan gevorderde Nederlandse en internationale makers om ook vanuit het landschap materiaal te ontwikkelen. Oerol deelt haar expertise en initieert samenwerkingen en is daarom ook lid van verschillende netwerken. Het voornaamste speerpunt voor de komende periode is het nieuwe META programma in het Europese IN SITU netwerk voor performing arts in public space. Landschap Locatie theater Onderzoek & ontwikkeling 1 OEROL HEEFT IN HAAR BIJNA DERTIGJARIGE GESCHIEDENIS BEWEZEN DAT ZIJ EEN VOORTREKKERSROL SPEELT OP HET GEBIED VAN LOCATIETHEATER. THEATERGE- ZELSCHAPPEN WORDEN DOOR HET FESTIVAL UITGEDAAGD OM HUN WERK IN EEN LOCATIE-SPECIFIEKE OMGEVING TE TONEN, WAARDOOR KUNST EN NATUUR EEN NIEUWE VERBINTENIS AANGAAN. ADVIES RAAD VOOR CULTUUR, 4 OKTOBER

6 Wilson/Mosk/Schweigman, Walking (2008) Scenografie van mens in relatie tot landschap en medemens. Bewustwording bevorderd door afstaan telefoon en horloge en door begeleiding in afstand en tred tot voorganger.

7 OVERZICHT OEROL FESTIVAL KERNACTIVITEITEN Horizontale programmering: dagelijks te zien gedurende 10 dagen locatievoorstellingen, podiumkunstenbreed (totale publiekscapaciteit ): Nederlandse locatieproducties midden en kleinbedrijf (+/- 20 waarvan 5 i.s.m. Over het IJ Festival) Nederlandse grootschalige BIS locatie - producties (2-3) Internationale/Europese locatieproducties (+/- 10 o.a. via IN SITU) Atelier Oerol (i.s.m. Over het IJ Festival): om het jaar Opmaatroute 7 makers en om het andere jaar 5-7 producties projecten i.h.k.v. Expeditie Oerol (totale publiekscapaciteit min ): Multidisciplinaire performances in het landschap en in de straat. Doorlopend te bezoeken tussen 11 en 17 uur Daarnaast dagelijks In Perspectief programma met ontmoetingsen verdiepingsactiviteiten voor publiek Begeleiding en inhoudelijk programma op maat voor Europese professionals Muziekprogramma op de festivalterreinen met een dagelijks wisselende invulling 2. ARTISTIEKE VISIE EN AMBITIES De intuïtieve keuze van Joop Mulder om op een atypische plek het eiland Terschelling een kunsten festival te organiseren, blijft richtinggevend voor de huidige artistieke signatuur. Het eiland is uitermate geschikt om zonder druk van pers of peers experimenten aan te gaan. Weg van de stad en uit de eigen omgeving kunnen makers de werking van het landschap ervaren en deze optimaal gebruiken. Oerol nodigt makers uit de eigen heilige huisjes af te breken en vaste (theater)conventies te vermijden. Het festival vraagt makers om ontvankelijk te worden voor de stille, geïsoleerde maar ook ruige, weerbarstige omgeving en zo nieuwe gebieden in het werk op te zoeken. Het landschap dient niet als vrijblijvend decor, maar de voorstellingen en projecten gaan er een dialoog (of conflict) mee aan, dringen er in door. Het landschap heeft zich binnen het festival ontwikkeld tot hoofdrolspeler in de dialoog tussen theatermakers, kunstenaars en het publiek. Oerol presenteert zowel nieuwe makers als gevestigde collegae vanuit de gedachte dat zij zich aan elkaar en hun publiek spiegelen. De artistieke dynamiek die ontstaat door zowel onderzoeksprojecten als grote locatiespektakels te tonen, is kenmerkend voor de programmering. In de afgelopen jaren heeft Oerol, met behoud van cruciaal draagvlak, artistieke aanscherpingen weten door te voeren. Onder leiding van Joop Mulder en artistiek festivalleider Kees Lesuis werd er gekozen voor een nóg meer landschapsgerichte programmering. Nieuwe creaties staan centraal en er is steeds meer plaats voor het midden- en kleinbedrijf van theatergezelschappen, die veelal FPK-gesubsidieerd zijn. Atelier Oerol was de volgende stap in het ontwikkelen van de werkplaatsfunctie van het festival. Het ontwikkelen van de paspoortroute met doorlopende installaties en performances bleek een multidisciplinaire kweekvijver en een grote artistieke aanwinst. Daarnaast is er veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van Oerol s Europese netwerk. De komende periode gaan we gedane investeringen verzilveren, een aantal recent ingezette lijnen doorzetten en gerichter pionieren. De programmering wordt in het geheel gerelateerd aan de drie kernwaarden van het festival: Landschap, Locatie, Onderzoek & Ontwikkeling. Dat geldt ook voor het straattheater en een deel van de muziekprogrammering. Het festival stelt zich daarnaast op als bruggenbouwer voor het nationale talent dat zich wil en kan ontwikkelen tot maker van internationaal locatietheater. De nieuwe Europese steun voor IN SITU META betekent dat Oerol deze ambitie ook waar zal kunnen maken. VIER AMBITIES IN DE PRAKTIJK #1 Pionieren in Landschapstheater In de artistieke dialoog met het landschap zijn er op Oerol nieuwe vormen van locatietheater ontstaan, die zich begeven op het snijvlak van theater, beeldende vormgeving, landschapsarchitectuur, en performance. Wij noemen dit specialisme Landschapstheater. Deze voorstellingen en projecten creëren een nieuwe verhouding tussen landschap, object en performance, in een geregisseerde publiekservaring. Voorbeelden uit het verleden zijn: Walking (Wilson/Mosk/Schweigman, 2008), Harmonic Fields (Lieux Publics & Cie, ) Saturn (Karl van Welden/Verenigde Planeten, ) en in 2012 Contre Nature (Tryciclique Dol). 3

8 Nollekes theater (gerealiseerd in 2010). Gezamenlijk landschapsontwikkeling project van Oerol en Staatsbosbeheer i.s.m. Observatorium. Afplagmateriaal is gebruikt om vuilstortplaats om te vormen tot natuurtheater. In 2010 was op de Nollekes de voorstelling Eclips van The Glasshouse/Kees Roorda te zien. Daan Roosegaarde Liquid Space 6.1 (2009).

9 Voor de komende periode staan de volgende projecten op stapel: Theater: Schweigman& Erf (2013/2014) Boukje Schweigman onderzoekt middels een persoonlijke bewegingstaal de verhoudingen tussen ruimte, performance en publiek. Het idee en het beeld voor Erf is geïnspireerd op de familieopstellingen van Bert Hellinger, een psychotherapeutische methode waarbij familiepatronen inzichtelijk worden gemaakt door een opstelling in de ruimte. De voorstelling/installatie speelt zich af bij zonsondergang in een weids, oer-hollandslandschap, een boerenerf aan een dijk. Het project wordt aan de hand van een residentie op locatie (2013) nader ontwikkeld en gaat in 2014 in première. Oerol was en is voor mij de grote inspiratiebron om locatie theater te maken, om de elementen in mijn werk te betrekken en het landschap een hoofdrol te geven. Oerol activeert een heel eigen vorm van locatietheater, Ik weet geen plek ter wereld zo ingesteld op theater in de natuur. Boukje Schweigman, 2012 Nick Steur (2013/2014) De jonge Nick Steur verraste vakgenoten en bezoekers in 2011 met zijn performance waarin hij al stenen stapelend zijn omgeving verkent. Steur deelt met Oerol een fascinatie voor landschapskunstenaar Andy Goldsworthy. Vanwege de eigenzinnige beeldtaal van Nick Steur en zijn kijk op de omgeving wil Oerol hem begeleiden in zijn volgende stap in het landschapstheater. Via onderzoek in 2012 naar een voorstelling in 2013/2014. Muzikale crossovers: In 2010 gebruikte muzikant Colin Benders (Kyteman) een met bos omgeven duingebied voor de start van het experimentele project Kytopia. Gedurende het festival fungeerde dit gebied als multidisciplinair laboratorium voor een grote groep jonge muzikanten en woordkunstenaars. Het publiek was overdag getuige van sessies en repetities waar regelmatig muzikanten uit het publiek aan deelnamen. s Avonds was het resultaat in de vorm van een concert te aanschouwen. Zodoende wil Oerol de komende jaren een verbinding tot stand brengen tussen de landschappelijke kwaliteiten én de mogelijkheden die het festival biedt, door de meerdaagse aanwezigheid van vele muzikanten en kunstenaars. Voor 2012 is er HIMINN (Sytse Pruiksma e.a.) een laboratoriumproject dat het landschap centraal stelt, met muzikanten en videokunstenaars uit Friesland, IJsland en Scandinavie. De resultaten van dit lab worden dagelijks in concert- en videoprojecties met het publiek gedeeld. Voor 2012 en 2013 staat een onderzoek gepland naar een landschapsproject rond het oeuvre van componist John Adams, een initiatief van choreograaf Andreas Denk. Voor 2013 zijn we in gesprek met componist/theatermaker Pierre Sauvageot van Lieux Publics & Cie over zijn nieuwe landschappelijke geluidsinstallatie, geënt op een nieuwe interpretatie van le sacre du printemps. Multidisciplinair: In vervolg op Harmonic Fields ( ) en een landschappelijke route in 2012 met paviljoens van Studio Dré Wapenaar als podia, start in de periode 2013/2014 de ontwikkeling van een tweetal grootschalige landschap performances. Deze projecten zullen, gezien hun schaal en de daarbij behorende additionele financiering, in etappes ontwikkeld worden en in hun beslag moeten krijgen. Kunstenaarsgroep Observatorium maakte in 2009 met Oerol en Staatsbosbeheer van een oude afvalberg het Nollekes Natuurtheater op Terschelling. Observatorium doet artistieke interventies die de relatie tussen kunst, landschap en maatschappij op spanning brengt. Met Warten auf der Fluss, Ruhrgebied (2010) / Peage Sauvage, Estuaire Nantes (2012) is er steeds meer internationale erkenning voor hun werk. We willen met Observatorium een beeldende performance in het landschap realiseren omdat we verwachten dat hun werkwijze en andere invalshoek een innoverende bijdrage zal leveren aan het landschapstheater. In een wereld die van analoog naar digitaal verandert maakt Studio Roosegaarde interactieve ontwerpen. Roosegaarde presenteerde eerder Dune (2008) en Liquid Space 6.1 (2009) op Oerol. Dune won de prestigieuze Chinese succesful design award en Roosegaarde opereert inmiddels op het internationale podium. Oerol wil met Studio Roosegaarde een publiek interactief landschap ontwikkelen dat een hybride vorm van natuur, technologie en performance is. Op kleinere schaal organiseert het festival in het kader van de Expeditie Oerol jaarlijks (vanaf maart 2012) een ontmoeting tussen wetenschappers en kunstenaars in samenwerking met de Waddenacademie. Doel is de ontwikkeling van een concreet landschapsproject voor in de Expeditie route. Andere structurele samen- 4

10 BERG&BOS Het jaar van de Schlager (Opmaatroute Atelier Oerol 2010) Via Berlin/Orkater Een mond vol zand (2009)

11 werkingspartners zijn AHK afdeling scenografie en TU Delft afdeling landschapsarchitectuur, die met studenten onderzoek doen en projecten presenteren in Expeditie Oerol. #2: Verdieping van locatietheater Met het eiland als geconcentreerde werkplek is Oerol de creatieplek onder de zomerfestivals: een plaats waar voorstellingen ontstaan, getoond worden en vaak elders een weg vinden. Het relatieve isolement wakkert ook de discussie aan naar een verbreding van de sociale werkelijkheid die niet direct op het eiland te vinden is: de stad, de industrie, het kosmopolitisme. Dit is de belangrijkste inhoudelijke motivatie om in de komende periode een intensieve samenwerking aan te gaan met Over het IJ Festival, waarbij natuurlandschap en industrieel grootstedelijk gebied beiden worden onderzocht. Op 26 januari jongstleden hebben Oerol en Over het IJ Festival een convenant gesloten. Dit convenant heeft als inhoudelijk doel artistieke verdieping en kwaliteitsverhoging van het locatietheater in al haar verschijningsvormen. De reden voor het convenant is de gedeelde passie én een gedeelde artistieke visie van de beide festivals. De gezamenlijke activiteiten bedragen 25 % van de locatietheaterprogrammering van Oerol en 50 % van die van Over het IJ Festival. Deze samenwerking op twee unieke en zeer verschillende lokaties betekent voor de makers een mogelijke verrijking van hun palet en een vergroting van hun aantal speelbeurten. We kiezen in gezamenlijkheid makers die hebben aangegeven dit stad/land onderzoek met ons aan te willen gaan zoals: Elien van den Hoek / Houten Huis, Orkater, NUT/DUS, Warme Winkel, Alexandra Broeder, Ilay den Boer, Jetse Batelaan, Thibaud Delpeut, MAX/MAAS, Dries Verhoeven en Project Wildeman. Orkater / Via Berlin i.s.m. Slagwerk Den Haag en Ragazze Kwartet Val van een leider (2013) Na de indringende muzikale uitvoeringen van Mond vol zand en Vanaf nu heet je Pjotr het derde deel in trilogie over persoonlijke dilemma s in oorlogstijd. De eigen theatraal muzikale werkwijze van de jonge makers van Via Berlin, waarbij locatie, inhoud en muziek elk een onmisbare bijdrage leveren aan de dramaturgie en verhaal, wordt nu aangevuld met de kwaliteiten van Slagwerk Den Haag. BERG&BOS DRIFT (2013) DRIFT is een een snelle, interactieve montagevoorstelling over beschaafde, geduldige, rationele, democratische en weldenkende mensen. DRIFT wordt de eerste zelfstandig geproduceerde muzikale locatievoorstelling van BERG&BOS, na het succesvolle Het jaar van de schlager (2011) dat in Atelier Oerol ontwikkeld werd. Het project wordt in twee fases ontwikkeld; in 2012 als proefvoorstelling op Over het IJ, en in 2013 gaat het in première bij Oerol. Het artistieke potentieel van zowel Via Berlin als BERG&BOS is in relatief korte tijd zichtbaar geworden in de presentatie van hun eerste projecten op beide festivals. Voor beiden geldt dat ze vakmanschap koppelen aan nieuw repertoire in een eigen muzikaal en theatraal universum. Beide gezelschappen zien het werken op locatie als een uitbreiding van hun artistieke vocabulaire en hebben de wens hun werk zowel in de context van theaters als op locatie te presenteren. Noord Nederlands Toneel (2013) Op basis van een meerjarenafspraak met NNT zijn we voor 2013 met Ko van den Bosch in gesprek over een grootschalige voorstelling onder zijn regie, gebaseerd op Kaspar Hauser van Peter Handke, in co-productie met Club Guy & Roni en in samenwerking met beeldend kunstenaar Zoro Feigl. Dit project zal naar model van het werkproces met anoukvandijk DC een stadversie (over het IJ) en een landversie (Oerol) krijgen. Deze samenwerking bouwt voort op de wederzijdse lange voorgeschiedenis van Over het IJ met Alex D electrique en de gesprekken tussen Oerol en NNT. Oerol, Over het IJ Festival en Theaterfestival Boulevard constateren gezamenlijk een gemis in het aanbod van kwalitatief, groot gemonteerd locatietheater van Nederlandse bodem voor een groot publiek. Productionele capaciteit aan de kant van de gezelschappen en een gegarandeerd groot afzetgebied bij meerdere festivals zijn voorwaarden om deze leemte te kunnen vullen. Bovenstaande festivals, aangevuld met Karavaan en Cultura Nova, hebben een intentieovereekomst met het Zuidelijk Toneel, Het Nationale Toneel, Toneelgroep Maastricht, Toneelgroep Oostpool, Tryater en het Noord Nederlands Toneel dat elk gezelschap voor het zomertheatercircuit ééntot tweemaal in de vier jaar een locatieproductie maakt met een publiekscapaciteit van 400 tot 1000 personen per voorstelling. Merlijn Twaalfhoven Resonance Een rustpunt in een hectische wereld (2014) Een muzikaal project met zangers eilanders en toeschouwers van alle leeftijden. Een klankwereld waarin het verschil tussen uitvoerder en luisteraar verdwijnt. Het maken van muziek wordt het zorg- 5

12 Lieux Publics Harmonic Fields (Oerol 2011, coproductie). Residentietraject, pilot in 2009, in 2011 traject van ca. 1 km, instrumenten op wind. Actieve houding van publiek om geluiden goed waar te nemen. Tegelijkertijd landschapsbeheer i.s.m. Staatsbosbeheer (vertrapping grond door bezoekers leidde tot gewenste verstuiving).

13 vuldig samen delen van tijd. Meditatief, hallucinerend en verstild. Vanuit hetzelfde artistieke vertrek punt ontstaan twee verschillende versies op Oerol en Over het IJ. Het onderzoek naar de rol van het publiek als deelnemer sluit aan bij de ambitie van Oerol om meer participatieve projecten onderdeel van het programma uit te laten maken. #3 Onderzoek en ontwikkeling De derde belangrijke ambitie in de komende periode is investeren in onderzoek en ontwikkeling. Een intensief, meerjarig traject is Atelier Oerol, dat in het hoofdstuk Innovatie verder wordt toegelicht. Oerol wil daarnaast jonge en gevorderde makers faciliteren in residenties, die optimaal gebruik maken van de aanwezige expertise en de eilandlocatie. Het betreft jaarlijks tien meerdaagse werkbezoeken in de volgende categorieën: A. Onderzoek & Ontwikkelresidentie (conceptontwikkeling) Doel van deze residenties is een nadere kennismaking met het eiland en het festival, en verdere uitdieping ondervraging van de plannen, om vervolgens te komen tot een onderbouwd concept voor een nieuw locatieproject. Nick Steur, Alexandra Broeder en Project Wildeman zijn potentiele kandidaten in B. Schrijfresidentie (schrijven op locatie) Met de schrijfresidentie stimuleert Oerol het ontstaan van nieuwe theaterteksten vanuit een locatiegerichte gedachte. Voor denken we hierbij o.a. aan Ko van den Bosch, Rick van den Berg, Thibaud Delpeut, Dagmar Slamolen en Peer Wittebol. C. Festivalresidentie (onderzoek met publiek) In het maakproces van sommige locatieprojecten speelt de participatie van het publiek een essentiele functie in de verdere ontwikkeling van het concept. In dergelijke gevallen vindt de residentie plaats tijdens het festival. Harmonic Fields ( ) kwam op deze wijze tot stand. Op Expeditie in de straat Eveneens onderdeel van de ambitie onderzoek en ontwikkeling is een nieuwe benadering van het straattheater. De druk bezochte dorpsstraten van Midsland en West worden als locatie onderdeel van Expeditie Oerol. Dit betekent dat Oerol niet langer straatartiesten vraagt een act te doen, maar met de lokale ondernemers en bewoners de straat aanbiedt als locatie aan een nieuwe generatie makers, zoals Circus Treurdier (Thomas Spijkerman) of Nieuwe Helden (Lucas de Man). Oerol biedt hiermee ruimte 2 THEATERMAKER NR 7 OKTOBER 2011 PG. 36 aan een actuele ontwikkeling in het locatietheater waarin jonge makers hun publiek opzoeken buiten de bestaande structuren van het theater en concepten ontwikkelen in directe wisselwerking met (toevallig) publiek. Vaak zonder subsidie en met een ondernemend verdienmodel. Terloops voelen ze de samenleving aan de tand. Zo maakte Circus Treurdier op Oerol 2011 de voorstelling Iedereen te koop. De groep zong en speelde op straat alleen maar reclames van sponsors. Pas als toeschouwers ervoor betaalden speelde Circus Treurdier eigen werk voor hen. Maar alleen voor de juiste prijs. In de Straat Expeditie krijgen nieuwe artistieke en zakelijke strategieën een plek. 2 #4 Verzilveren van de Europese springplankfunctie Via het nieuwe IN SITU META programma kan Oerol voor het eerst met haar partners als Europese coproducent optreden en makers mobiliteit bieden. Iedere partner brengt voorstellingsplannen van makers in. Bij drie of meer geïnteresseerd partijen ontvangt de maker een coproductiebijdrage. In 2012 is Oerol vanuit IN SITU coproducent van de Terminator Trilogie van het Belgische FC Bergman en in 2013 zal Land s End, de nieuwste creatie van het Vlaamse gezelschap Berlin getoond worden. Ook met de volgende Europese makers beogen we vanuit IN SITU nieuwe innovatieve projecten te onwikkelen: Jeppe Kristensen/Fix & Foxy (Denemarken), Tricyclique Dol (Frankrijk), Kurt Demey (Belgie), Zimmerfrei (Italië) en Invisible Playground (Duitsland). In het IN SITU netwerk zullen onder andere de volgende Nederlandse theatermakers worden geintroduceerd met het oog op de ontwikkeling van een internationale coproductie en tournee: Boukje Schweigman, Alexandra Broeder, Dries Verhoeven, Lieke Benders, de Waterlanders en Madeleen Bloemendaal. Oerol organiseert een programma op maat voor een beperkte groep Europese professionals (20), om hen gedurende het festival persoonlijk te kunnen begeleiden. Een grotere groep professionals kan gebruik maken van de speciale voorverkoop, een ontmoetingsprogramma en een professionalsbalie tijdens het festival. De georganiseerde bezoeken van Europese professionals aan Oerol hebben vruchten afgeworpen. De artistieke leiding van Oerol is uitgenodigd om als curator een programmaonderdeel in het kader van Marseille Provence Culturele Hoofdstad 2013 vorm te geven en voor een Nederlandse locatiegerichte focus in het programma van festival Teatro a Corte, Turijn (Italië 2013). Daarnaast hebben de volgende Europese festivals/instellingen intenties geuit om in

14 Karl van Welden Saturn (Atelier Oerol 2011). Cirkel van monolithisch ogende observatiepunten. Als toeschouwer neem je individueel plaats in de observatieposten, die inzoomen op details in het natuurpanorama. De lens gidst je blik naar de intimiteit van geïsoleerde figuren in de verte. Duin, vlakte en einder scheppen afstanden of proberen ze te overbruggen. Het landschap als bemiddelaar tussen handelingen op mensenmaat en kosmische dimensies. De bezoeker bepaalt zijn eigen tijd, de performers spelen onafgebroken door.

15 te experimenteren met een uitwisseling van Atelier en Expeditie makers via residenties en projecten: Le Citron Jaune, Port Saint Louis (Frankrijk), La Fai Ar (Frankrijk) en Norwich/Norfolk festival (Verenigd Koninkrijk). Op de lange termijn (2015) beoogt Oerol een nieuw Europees netwerk te leiden met instellingen van binnen en buiten de kunst. Het doel zal zijn om de relatie cultuur, natuur en maatschappij te bevragen. Onlangs won Oerol een SICA-pitch voor het netwerkidee met het meest actuele Europese potentieel Professionals Nederlands Internationaal Waarvan Niet-Europees Europees IN SITU - META programma Europees netwerk voor hedendaagse podiumkunsten in de publieke ruimte Doel kennisdeling, coproductie en mobiliteit 9 Kernleden Oerol (NL) Artopolis (HU), Čtyři dny (CZ), KIT (DK), Košice 2013 (SK), La Strada (AT), Lieux publics (FR), Provinciaal Domein Dommelhof (BE), UZ Arts (GB) 10 partners o.a. les Tombees de la nuit (FR), ODA Teatri (XK), La Paperie (FR), Fundacion Municipal de Cultura de Valladolid (ES), Atelier 231 (FR), Chalon dans la rue / L Abattoir (FR) Totaal budget ,4 miljoen (2,2 Europese commisie, 2,2 miljoen contributie door de partners zelf) Totaal activiteitenbudget Oerol (waarvan contributie door Oerol) verdeeld over: Seminars: honorarium kunstenaars Coproducties Reis/verblijf europese groepen INNOVATIE; ATELIER OEROL Sinds de jaren 90 biedt Oerol plek aan nieuwe makers in het festival. Eerst middels schuurtjestheater, later een werkplaats en meer recentelijk door de oprichting van Atelier Oerol. Het ondersteunen van nieuwe makers op zichzelf achten we niet innovatief. De werkwijze die Oerol voorstaat en de beoogde samenwerkingen in het toekomstige Atelier Oerol traject zijn dat wel. Met de toekenning van de innovatietoeslag voor Atelier Oerol kunnen we in vier jaar ongeveer 18 nieuwe locatiegerichte makers ondersteunen en nieuwe presentatievormen met een fors publiek realiseren. 1+1=3 Het belang van het beoogde traject overstijgt dat van de individuele maker, samenwerkingspartners of het festival zelf. Door op deze wijze een opkomende generatie makers ontwikkelingsmogelijkheden te bieden en kwetsbare, nieuwe, diverse locatieprojecten te produceren willen we met Atelier Oerol bijdragen aan de versterking en de innovatie van talentontwikkeling in de veranderende podiumkunsten keten. Door gerichte samenwerking, waarin concentratie van expertise en een efficiëntere besteding van middelen tot stand komen, wordt een antwoord geboden op de dreigende verschraling van het aanbod. Samenwerking Over het IJ Festival Als onderdeel van het convenant beogen Oerol en Over het IJ Festival hun trajecten voor afgestudeerde makers vanaf 2013 samen te voegen. Dit betekent dat de beide festivalleiders samen één aansturende persoon kiezen voor het Ateliertraject en de expertise en financiële middelen van de beide festivals in dezelfde zeven makers geinvesteerd worden, in plaats van twaalf verschillende zoals nu. Met deze krachtenbundeling willen we verdunning van talent voorkomen. Door beide locaties, het (ei)landschap en het industrieel erfgoed, als onderzoeks- en presentatiegebied aan te bieden brengen we een artistieke dialoog op gang die de individuele locatie overstijgt. Dit geeft de deelnemer een rijkdom aan invalshoeken. In de productiefase van het traject worden coproducenten zoals gezelschappen en Europese partners betrokken om het werk van de makers een nog bredere inbedding en afzet te geven. Samenwerking Theaterschool/DasArts Oerol heeft met de Theaterschool/DasArts (Marijke Hoogenboom, Barbara van Lindt, Peter de Kimpe) van de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten een pilotovereenkomst gesloten voor We onderzoeken samen in het lopende Atelier traject hoe we de ontwikkeling van afgestudeerde makers vanuit de masteronderwijs- en de kunstpraktijk kunnen optimaliseren, juist nu met het wegvallen van vele productiehuizen. Biedt de koppeling van festival en school meerwaarde voor de maker en het vakgebied locatie- en landschapstheater? De Theaterschool/ DasArts participeert actief in het workshopdeel met de huidige deelnemers. Doorlopend is er kritische reflectie op het traject als geheel. De resultaten van de pilot worden in 2013 geïmplementeerd en leiden naar verwachting tot een kwaliteitsslag. Er zijn ambities om deze nieuwe vorm van kennisdeling duurzaam in de organisaties in te bedden en we onderzoeken een combinatie met locatiegerichte onderwijselementen in de masterruimte bij de Theaterschool/DasArts. 7

16 Tjon Rockon Free Mason (2011) Atelier Oerol anoukvandijk dc Mensch (2011)

17 Traject In vogelvlucht zien we Atelier Oerol als een traject verspreid over twee jaar dat plek biedt aan vijf tot zeven afgestudeerde makers die zich willen verdiepen in het fenomeen locatie- en landschapstheater. Het traject omvat het eerste jaar meerdaagse workshops en residenties op locatie en leidt tot de realisatie van een kleinschalige performance of onderzoekspresentatie. Deze zogeheten Opmaat wordt tijdens de festivals aan het publiek getoond, bij Oerol in de Opmaatroute. In het tweede jaar onwikkelt en realiseert de maker op basis van de opgedane ervaringen een volwaardige productie. Bij Oerol presenteren in 2012 Ilmer Roozendaal, Sophie Doeland, Akwasi Ansah, Marieke van Veen, Marieke Splint, Gertjan Biasino en Wilhelmer van Elferink een opmaat. Vanaf 2013 wordt er in samenspraak met Over het IJ Festival geselecteerd. Publiek De Atelier deelnemer kan dat wat in de luwte via workshops ontwikkeld is direct aan een algemeen publiek toetsen in het festival. Dat geldt voor de proeves in de opmaatroute en voor de producties in het tweede jaar. De toeschouwer wordt bij het creatieproces betrokken. Oerol is dan ook bij uitstek een plek om vragen te stellen over de relatie tussen kunst en publiek en in wisselwerking nieuwe presentatievormen te onderzoeken. Fonds Atelier Oerol Oerol legde in 2011 een eerste fundament voor de structurele financiële verankering van het Atelier middels de oprichting van het Fonds Atelier Oerol. Meerjarige donateurs zorgen voor een startkapitaal van per jaar. De huidige benodigde aanvullende middelen zijn eenmalig en stoppen per december Met de innovatietoeslag van het FPK en het vierjarig perspectief dat dat biedt kan Atelier Oerol vanaf 2013 vernieuwd vormkrijgen. De koppeling van onderzoeken en spelen in een festival met veel publiek en een groot percentage nationale en internationale professionals is uniek en waardevol in Nederland, zeker voor jonge theatermakers Klemens Patijn, theatermaker Deelnemer Atelier Oerol BIJDRAGE AAN DE PODIUMKUNSTEN Het vakgebied locatietheater verenigt per definitie diverse disciplines. Middels crossovers zoekt Oerol vanuit de podiumkunst naar de grenzen van locatietheater. Met de programmering van volledige voorstellingen en kleinere experimenten zoals uitgewerkt in bovenstaande hoofdstukken kan Oerol die variëteit in de volle breedte blijven tonen. Het landschapsspecialisme gaat voorbij aan de romantisering van het landschap en wordt verrijkt in de dialoog met stedelijke partner Over het IJ Festival. Oerol combineert bovendien presentatie van jonge en ervaren makers met een stevige dosis creatie- en ontwikkelingsmogelijkheden in Atelier Oerol. In de residenties is plaats voor onderzoek en reflectie, wat een schaars goed is in een stelsel waar marktwerking een grote rol gaat spelen. Oerol staat ook hier voor een werkwijze die in samenspraak met partners ontstaat. De nieuwe vakkennis die dit oplevert, wordt gedeeld en is breder toepasbaar dan alleen op Oerol zelf. Deze kennisoverdracht is mogelijk via de Europese netwerkactiviteiten die gericht zijn op daadwerkelijke coproductie en uitwisseling met vakgenoten om zodoende bij te dragen aan de ontwikkeling van nieuwe locatietheaterprojecten in een Europese context. Door het leggen van bovenstaande verbindingen functioneert Oerol als vakfestival en publieksfestival in één. Zonder volledig te kunnen of willen zijn, beoogt Oerol met het festival een weerslag te geven van de actuele ontwikkelingen in het locatietheater in het algemeen, en het landschapstheater in het bijzonder. In die zin streeft het festival state-of the art na. Wij beogen ook in de volgende jaren de hieronder geciteerde quote van de Raad waar te maken. De Raad is van mening dat de brede opzet van het festival ervoor zorgt dat het zowel jonge als gevestigde makers een bijzonder podium biedt. Die variëteit leverde diverse vormen van locatietheater op, waarbij alle uithoeken van Terschelling werden geëxploreerd. Door de grote aandacht die jonge makers krijgen op het festival, levert het ook een substantiële bijdrage aan talentontwikkeling voor makers die ervaring willen opdoen in locatietheater. De kracht van het festival is daarnaast gelegen in de grote publieke functie. Oerol trekt een groot publiek dat op het eiland wordt meegesleept in de alomtegenwoordigheid van het theater: tijdens het festival is de kunst het onontkoombare gespreksonderwerp. Raad voor Cultuur advies oktober

18 Theatre du Centaure Isola Bianca FLUX (2008) Het NUT Celebration 2, een ode aan de mislukking (2011)

19 5. PLAATS IN HET VELD EN BIJDRAGE AAN PLURIFORMITEIT Locatietheater is al lang niet meer het primaat van Oerol alleen. Het festival vervult haar voortrekkersrol vanuit het gegeven dat locatietheater het DNA van Oerol is. Makers die daadwerkelijk een relatie met het landschap willen aangaan kunnen gebruik maken van de in 30 jaar opgebouwde locatieexpertise, kennis van de eilandhistorie en de vele internationale contacten. Het eiland Terschelling, maar ook het gecombineerd tonen van de combinatie ontwikkeling, creatie, en presentatie zijn allen onderscheidend ten opzichte van collegainstellingen. Hetzelfde geldt voor de coproductiemogelijkheden voor makers in het nieuwe Europese META programma. Volstrekt uniek is echter het ontvankelijke publiek en de schaalgrootte waarop Oerol opereert. Pionierend publiek Alle bovenstaande ambities bestaan niet zonder het onderscheidende publieksbereik. Dat maakt Oerol zo krachtig: er is altijd publiek, groot in getal en nieuwsgierig van aard. Ze komen niet voor één specifieke voorstelling maar voor het meerdaagse avontuur dat Oerol heet. In weer en wind op de fiets, van voorstelling naar voorstelling, dicht op de huid van de maker. Een tijdelijke utopische zone waar ondergedompeld in theater de scheidslijnen tussen omgeving en podium, performer en bezoeker vervagen. Het eiland dient als katalysator van de verbeelding en brengt maker en publiek in dezelfde activerende en pionierende conditie. The situation for art in Europe is diffi cult, more each day. But Oerol Festival is a rare event : it takes the risk of creation, it reclaims a new artistic movement art and environment to make it grow more and more across the European continent, it invents a new relationship between art and citizen. Pierre Sauvageot, compositeur/artiste, directeur Lieux Publics De inhoudelijke verdieping die we willen aanbrengen kan direct worden getoetst aan het publiek. Bijzonder daarin is dat we niet alleen het uiteindelijke voorstellingsresultaat tonen in het festival, maar ook de experimenten en onderzoeksprocessen. Doordat de maker zijn werk tussendoor aan een grote groep toeschouwers kan toetsen ontstaan nieuwe vormen waarin de actieve houding van het publiek soms letterlijk het presentatiekader bepaalt. We zien het festival als proces waarin artistieke vernieuwing en verdieping hand in hand gaan met de kunstbeleving van een groot, ontvankelijk publiek. Dat is de kracht van ons verhaal. Als we niet willen dat de moeilijke kunstvormen marginaliseren, moeten we geen kunst maken voor een publiek, maar een publiek kweken voor de kunst. Evelyne Coussensover Oerol in: De strategie van de embedded culture; het Oerolfestival op Terschelling, in: Etcetera 122, Belgie, september 2010 De betekenis van schaalgrootte en bereik voor makers Oerol kiest voor een horizontale programmering. Dit betekent dat alle voorstellingen en Expeditie-projecten de gehele festivalperiode te zien zijn. Dit biedt bezoekers overzicht in het volle programma en de groepen een aanzienlijk aantal speelbeurten en optimaal publieksbereik. Oerol verkoopt uitzonderlijk veel kaarten, zo n (betaald). De bezettingsgraad van de voorstellingen is hoog met gemiddeld 85%. Voor de makers betekent dit zo goed als gegarandeerd publiek. Onderscheidend is ook de kwaliteit van het bezoek dat ondermeer gemeten kan worden in herhaalbezoek. 80% is terugkerend bezoeker, 30% daarvan komt al langer dan 8 jaar. Dit betekent dat publiek in het festival ook daadwerkelijk mee kan groeien met de maker van onderzoek tot eerste voorstelling en daarna. Oerol trekt onder de festivals het meeste nationale publiek. 4 Oerol genereert zeer veel media aandacht, van de nationale dagbladen en international vakpers tot radio en tv. In 2011 zond Mediapartner AVRO opnieuw 5 avonden, live vanaf Terschelling, Opium op Oerol uit. Het NOS journal, NOS headlines, NOVA en Netwerk besteden items aan het festival. We introduceren makers zorgvuldig bij deze media en geven ze daarmee nationale zichtbaarheid. 4 ZIE PAGINA 10 VAN RAPPORT ANDERSSON ELFFERS FELIX IN OPDRACHT VAN HET MINISTERIE VAN OCW, MEI 2011: BETEKENIS VAN CULTURELE (INTER)NATIONALE PLATFORMS; FESTIVALS IN DE BASIS INFRASTRUCTUUR. 9

20 Firma Rieks Swarte/PeerGrouP Waai (2009) Noordergraaf & Detmers Tillefoan (2010)

21 6. ONDER- NEMERSCHAP Bij tegenwind zijn Joop en Kees de optimisten; zij verwachten dat de wind zal draaien. Ik ben meer de realist en stel de zeilen vast bij. Dat maakt ons een goed optimistisch-realistisch team. De fi nanciële uitdagingen die voor ons liggen zijn heel groot maar klagers zijn we allemaal niet bij Oerol. Om met Don Draper uit Mad Men te spreken: Verandering is niet goed of slecht. Het is er gewoon. Doe er wat mee! Marelie van Rongen, algemeen directeur 6A. PUBLIEK EN MARKETING In het verlengde van de artistieke visie op de actieve rol van het publiek benadert Oerol bezoekers steeds meer als deelnemers. Op deze wijze willen we uiting geven aan de betrokken relatie tussen makers en publiek. Omvang publiek Oerol wil transparant zijn over haar bereik zodat dat te vergelijken is met andere festivals. Het festival trekt dagelijks tot Oerol bezoekers, waarvan de meesten gemiddeld drie dagen blijven. Het komt neer op minimaal unieke bezoekers die samen jaarlijks voorstellingskaarten afnemen (betaald) en ruim Expeditiepassepartouts (betaald). 4 Passepartouts geven toegang tot meerdere projecten. In totaal worden meer dan unieke bezoeken afgelegd aan betaalde en vrij toegankelijke activiteiten samen. 5 Qua omvang streeft Oerol voor de periode geen publieksgroei na. Dit is inhoudelijk niet wenselijk en de maximale capaciteit van het eiland is bereikt. Er wordt soms gesproken alsof het grote publiek vanzelfsprekend is, maar in 2011 was er voor het eerst sprake van een lichte daling in het aantal bezoekers en de bezettingsgraad. Oerol is alert op de vergrijzing. Publieksbehoud en nieuwe, jongere aanwas zijn ook in de komende periode speerpunten. 4 MET EEN EXPEDITIE PASSEPARTOUT KAN MEN OVER 10 DAGEN CIRCA KORTE THEATER/PERFORMANCE PROJECTEN, LANDSCHAPS-THEATER, INSTALLATIES EN HET CENTRALE FESTIVALHART MET DIVERSE OPTREDENS DOORLOPEND BEZOE- KEN. DEZE BEZOEKEN ZIJN MEETBAAR PER LOCATIE. DE BEZOEKEN OP DE VRIJ TOEGANKELIJKE PLEKKEN (STRAAT EN MUZIEKPODIUM HET GROENE STRAND) ZIJN GESCHAT. IN TOTAAL ZIJN ER UNIEKE BEZOEKEN AAN DE BESCHIKBARE LOCATIES GEBRACHT. 5 DIT AANTAL IS GEBASEERD OP HET EXACTE AANTAL EXTRA BOOTOVERTOCHTEN EN HAVENGELDEN IN DE OEROL-PERIODE. ANDERE FESTIVALS REKENEN HET TOTAAL AANTAL BEZOEKERS N.A.V. HUN AANWEZIGHEID PER DAG IN DE FESTIVAL- LOCATIES (BETAALD OF ONBETAALD) MAAL HET TOTAAL AANTAL FESTIVALDAGEN. IN DAT GEVAL ZOU HET BIJ OEROL GAAN OM 10 DAGEN X = TOT BEZOEKERS. percentage % Leeftijdopbouw < 18 jaar > Opleiding Basisonderwijs LBO / VMBO / MAVO HAVO VWO MBO HBO / WO Geen enkele Herkomst Drenthe Flevoland Friesland Gelderland Groningen Limburg Noord-Brabant Noord-Holland Overijssel Utrecht Zeeland Zuid-Holland Anders Met wie bezoeken Alleen Met familie / partner Met vrienden Met school / in studieverband Met collega s / werk Herhalingsbezoeken Nee keer eerder keer eerder keer eerder keer eerder Vaker dan 8 keer eerder Rapportcijfer/waardering

22 Melle Smets Tent station (2007) Eric Staller Holey Roller (2010)

23 Samenstelling publiek Onderzoek van Hendrik Beerda Brand Consultancy wees uit dat Oerol een heel sterk merk is. Na de Uitmarkt is Oerol het meest bekende theaterfestival in Nederland. Oerol wordt beleefd als non-conformistischer, gedurfder en unieker dan gemiddeld bij de andere festivals met landelijke merkbekendheid. Oerol kent haar publiek goed. Jaarlijks publieksonderzoek en klanttevredenheidsonderzoek zorgen voor betrouwbare cijfers waardoor goed zicht is op de samenstelling van het publiek. Zoals eerder aangehaald is er sprake van frequent herhaalbezoek. Onderscheidend is dat Oerol het culturele hoogtepunt is van het jaar van vele respondenten. De gemiddelde Oerolbezoeker is geen reguliere schouwburgganger of kunstkenner. We hebben groei gerealiseerd in de bezoekersgroep van 36 tot 45 jaar. Voor Oerol betekent dat een gewenste verjonging. We ambiëren richting 2016 een groei van 10% in de leeftijd van 26 tot 45 jaar. Benadering doelgroepen: gesegmenteerde communicatie Logischerwijs is er een concentratie aan marketing & communicatie rondom de festivalperiode. In 2011 is Oerol begonnen met berichtgeving over onze activiteiten buiten de festivalperiode. Het biedt het publiek een belangrijke kijk achter de schermen en bevordert het deelnemerschap. Zo kent Oerol periodieke nieuwsbrieven die doelgroepgericht geschreven worden voor bijvoorbeeld De Vrienden van Oerol, de professionals en de donateurs van Fonds Atelier Oerol. Voor nieuwe bezoekers is de verstrekte informatie niet altijd even inzichtelijk. Met betere communicatie zal Oerol haar toegankelijkheid vergroten. Via arrangementen (zoals met het CJP) of gegidste routes met combinatietickets wordt het publiek wegwijs gemaakt in het grote aanbod. Online Een verdergaande toepassing van social media past bij de benadering van een jonger publiek. De online toegankelijkheid wordt in 2012 verbeterd (o.a. nieuwe website). In 2011 is een mobiele site ontwikkeld voor directe toegang tot alle actuele programmainformatie. In 2012 gaan we de toepassing van sociale media verbreden. Oerol biedt nu teveel eenrichtingsverkeer terwijl sociale media gaat over samen delen en reactiemogelijkheid bieden. Een tiental van Oerols volgers wordt gevraagd als ambassadeur van Oerol; In 2016 zijn er volgers op Twitter en volgt Oerol zelf personen. De Facebook-volgers zijn in 2016 gestegen van naar In 2016 raadpleegt 80% van de Oerol-bezoekers het programma en aanvullende informatie online. In Perspectief Sinds 2009 wordt een verdiepings- en ontmoetingsprogramma georganiseerd onder de noemer In Perspectief voor algemeen publiek. Doel is enerzijds de bezoeker persoonlijk en inhoudelijk met makers in gesprek te brengen en ervaringen te delen. Anderzijds willen we publiek uit hun reguliere bezoekpatroon halen en verleiden tot andere keuzes. In beide gevallen gaat het om de betrokkenheid die we willen creëren bij het nieuwe werk van de makers. Er zijn lezingen over kunst & wetenschap, meet & greets met makers op locatie, talkshows en gegidste routes. Dit programmaonderdeel komt tot stand met steun van het VSBfonds en Oerol wil deze samenwerking graag continueren. Prijsbeleid In 2011 hebben we de kaartprijzen fors verhoogd tot de grens van de door Beerda onderzochte prijselasticiteit. Oerol hanteert een hoge kaartprijs vergeleken bij de andere zomerfestivals. Vanaf 2012 geldt voor Oerol voor het eerst het verhoogde btw-tarief op de kaartverkoop. Voor een verdere kaartprijsverhoging om de bezuinigingen te kunnen opvangen zien we beperkte mogelijkheden. Expeditie Oerol, toegankelijk middels de aanschaf van een passepartout/polsbandje van ongeveer 20, is een laagdrempelig maar hoogwaardig programma element. Hiermee wil Oerol de jongere generatie verleiden tot meer dan alleen een bezoek aan het muziekpodium op het Groene Strand. Relatiebeheer De Stichting Vrienden van Oerol bestaat 25 jaar en kent inmiddels (!) Vrienden. De ledenadministratie en het relatiebeheer van het nieuwe Fonds Atelier Oerol en De Vrienden van Oerol gebeurt sinds 2012 geheel intern door een medewerkester van Oerol. In 2012 wordt daarvoor de benodigde database ontwikkeld. 6B. FINANCIERING EN BEDRIJFSVOERING De financiering en organisatievorm van Oerol zijn nauw verwoven met de historie van het festival. Pionier Joop Mulder zorgde voor nauwe betrokkenheid van velen op het eiland en daarbuiten. We kennen daardoor vele formele en informele aandeelhouders die niet alleen emotioneel verbonden zijn maar vaak ook een financiële band hebben met het festival. Er spelen veel belangen, lokaal, maar inmiddels ook regionaal, nationaal en internationaal. Het relatiebeheer van alle verschillende stakeholders is daardoor een complexe materie. De financieringsstromen zijn even divers. Heel veel kleine bijdragen bouwen het grote festival. Relatiebeheer en fondsen- 11

24 Janne Schra Janne hoort stemmen (2011) A capella onderzoek met publiek. Verdiepingsprogramma, meet & greet op locatie na afloop van Het is een godswonder dat we nog leven (in gesprek met theatermakers Annelies van Hullebusch en Steven de Jong; 2011)

25 werving gaan daardoor hand in hand. De financieringsmix van Oerol zou een (externe) fondsenwerver rechtvaardigen. De situatie van Oerol vraagt juist om een persoonlijke en intensieve aanpak. Hierin werken creatief directeur en oprichter Joop Mulder, algemeen directeur Marelie van Rongen en hoofd marketing nauw samen. Joop Mulder is ondergebracht aan de beheerskant van de begroting omdat hij als boegbeeld van het festival de meest cruciale relatiebeheerder en fondsenwerver is. Voor de komende periode blijft dat in sterke mate gelden. Joop Mulder deelt zijn creatieve expertise met Kees Lesuis, die in 2009 doorstroomde naar artistiek leider van het festival. Op basis van hun gedeelde visie scout Kees de makers en stelt hij het jaarlijkse programma samen. Eenmaal op het eiland, begeleidt Joop Mulder met zijn specifieke kennis de makers van idee naar uitvoering op locatie. Oerol kent een bijzondere financieringsmix die vaak tot voorbeeld wordt gesteld. De eigen inkomsten zijn met 77% (waarvan 52% publieksinkomsten) zeer hoog. De afhankelijkheid van overheidssubsidies met 18% lijkt laag. In een stabiel politiek-economische tij is een dergelijke financieringsmix misschien een voordeel. Echter de komende periode raken de BTWverhoging en de gevolgen van de economische crisis bij private fondsen en sponsoren Oerol harder dan anderen omdat Oerol grotendeels daarvan afhankelijk is. Oerol heeft het dreigende tekort laten berekenen. Met de gedwongen overstap vanuit de BIS ( per jaar) naar het FPK verliest Oerol sowieso op jaarbasis. Dit in het positieve scenario waarbij u onze aanvraag met en de toeslag van besluit te honoreren. Tel bij dat verlies de gevolgen van de BTW-verhoging, het niet kunnen vervangen van een vertrekkende sponsor en minder incidentele inkomsten op en er is per 2013 een gat van ruim euro op jaarbasis. sponsoring, horeca diverse structurele subsidie incidentele subsidie Tijd voor het goede nieuws. Oerol heeft een maximale inspanning geleverd met gemeente, provincie, partners en met de eigen staf om u dit plan voor te leggen waarin we het tekort van denken te kunnen overbruggen en de artistieke ambities voor kunnen waarmaken: Provincie en gemeente springen bij De provincie Friesland verhoogt haar bijdrage van incidenteel naar structureel per jaar. De gemeente Terschelling onderzoekt de mogelijkheid haar bijdrage van naar jaarlijks te verhogen voor Van beide geldt een cofinancieringsvraag richting FPK. Het betreft een historische beweging in een regio waar cultuurfinanciering niet vanzelfsprekend is. We gaan intern besparen en reorganiseren De MT leden spannen zich gezamenlijk in voor een besparing van 10% op de activiteitenbudgetten. Van gesprekken met de grote leveranciers tot slimmer werken met tijdelijk personeel en het terugbrengen van de bureaukosten. Alle mogelijkheden worden in 2012 onderzocht. Het aantal fte s blijft beperkt. We zetten in op een Vrienden voor Vrienden wervingscampagne Daarnaast zijn de donatiebedragen voor de huidige betalende Vrienden van Oerol naar boven aangepast. Voor Fonds Atelier Oerol wordt binnen een afstudeerproject een geefcarrousel opgezet om via de huidige donateurs de kring te vergroten. We beogen groei van deze donaties naar in We beogen naast artistiek inhoudelijk ook zakelijk slimmer samen te werken met Over het IJ Festival Bij voldoende basisfinanciering van de twee individuele organisaties (Oerol meerjarenaanvraag FPK en Over het IJ Festival meerjarenaanvraag Amsterdam) treedt het convenant in werking. Dan voegen we onze Ateliertrajecten samen en gaan de organisaties samenwerken in een gedeelte van de programmering. Dit levert een efficiencyslag op van 10% in het artistieke team. Oerol en Over het IJ Festival zien op de lange termijn ook besparingsmogelijkheden op het gebied van marketing en gezamenlijke inkoop. Daarnaast zien we samen wel kansen op de sponsormarkt omdat we in gezamenlijkheid meer zichtbaarheid kunnen bieden. Over het IJ Festival en Oerol bereiden zich in 2012 voor zodat bij goed bericht de samenwerking per 1 jan 2013 direct kan starten. kaartverkoop 12