Darmstoma bij kinderen

Transcriptie

1 Darmstoma bij kinderen

2 Bij deze folder onvangt u ook de folder Grote buikoperatie bij kinderen (Laparotomie).

3 Inhoud Wat is een darmstoma? 1 Verschillende soorten stoma s 1 Na de operatie 2 Verzorging van een stoma 2 - Werkwijze 3 - Enkele aandachtspunten 4 Voeding 4 Problemen 5 Ontslag 5 Tot slot 5

4

5 Uw kind is opgenomen op een van de verpleegafdelingen van het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis. Dit omdat de doorgang in de darmen onvoldoende of belemmerd is. In overleg met u, en eventueel ook met uw kind, is besloten om een darmstoma aan te leggen. U, en misschien ook uw kind, leren de stoma zelf verzorgen zodat uw kind zo snel mogelijk naar huis kan. In deze folder vindt u informatie over de darmstoma. Informatie over de algemene gang van zaken rond de operatie en het verblijf van uw kind op de verkoeverkamer vindt u in de brochure Behandeling en onderzoek onder anesthesie bij kinderen. Deze kunt u thuis nog eens rustig nalezen. Mocht u na het lezen van deze folders nog vragen hebben, stel deze dan gerust aan de arts of verpleegkundige. Wat is een darmstoma? Een darmstoma is een kunstmatige, door de chirurg aangelegde, uitgang van de darm op de buikwand. Het doel van een stoma is om een deel van de darmen tijdelijk rust te geven of om uw kind in een betere conditie te brengen. Een darmstoma is bijna altijd een tijdelijke maatregel. Zodra de darm tot rust is gekomen kan een definitieve operatie worden uitgevoerd. Hierna is een stoma meestal niet meer nodig. In enkele gevallen is het noodzakelijk een blijvend darmstoma aan te leggen. Normaal zorgt de kringspier in de anus voor het ophouden van de ontlasting. Met een stoma gebeurt dit niet. De ontlasting die de stoma verlaat wordt opgevangen met speciaal daarvoor bestemd opvangmateriaal. Verschillende soorten darmstoma s Bij een stoma op de dikke darm spreekt men van een colostoma. Een stoma op de dunne darm noemt men een ileostoma. De uitgang van de stoma ligt respectievelijk links of rechts in de buikwand. De ontlasting bij een ileostoma is meestal wat dunner dan bij een colostoma. Daarom vraagt een ileostomo meer aandacht bij de verzorging. 1

6 We onderscheiden nog twee soorten stoma s namelijk: Een dubbelloops stoma dat wordt gevormd door een darmlis. Een enkelloops stoma dat wordt gevormd uit alleen de aanvoerende lis. De ingreep Het aanleggen van een darmstoma gebeurt door een laparotomie (grote buikoperatie). In de folder Grote buikperatie bij kinderen (laparotomie) vindt u informatie over de opnameduur, voorbereiding, operatie en herstel. Na de operatie Uw kind mag de eerste dagen niet eten en drinken. Daarom krijgt uw kind vocht toegediend via een infuus. Als de werking van de darm weer op gang komt, meestal twee à drie dagen na de operatie, kan uw kind weer voorzichtig beginnen met drinken en daarna met eten. Het infuus wordt verwijderd als uw kind weer volledige voeding krijgt. De darmstoma bestaat uit slijmvlies en heeft dezelfde kleur als het mondslijmvlies. In het begin kan de darmstoma nog een beetje gezwollen, donker van kleur en bloederig zijn. Dit zal snel verdwijnen. Uw kind kan pas naar huis als u uw kind kunt verzorgen (of als uw kind zichzelf kan verzorgen). Daarom is het belangrijk dat u (of uw kind) zo vroeg mogelijk begint met het verzorgen van de stoma, samen met de verpleegkundige. Een kind met een darmstoma kan een gewoon leven leiden. De groei en ontwikkeling gaan gewoon door. Als uw kind hersteld is van de operatie zal het nauwelijks meer last hebben van de darmstoma. Verzorging darmstoma De ontlasting die uit een darmstoma komt wordt opgevangen in een stomazakje. De huid onder het zakje wordt altijd beschermd door een huidplak. Het zakje moet regelmatig geleegd en vervangen worden om lekkage te voorkomen. Er zijn verschillende systemen verkrijgbaar om de ontlasting uit de stoma op te vangen: Het eendelig systeem bestaat uit een huidbeschermende plak waaraan een zakje vastzit. 2

7 Het tweedelig systeem bestaat uit een losse huidbeschermende plak met daarop een plakstrook of bevestigingsring waarop het zakje wordt geplakt of vastgeklikt. Van beide systemen bestaan verschillende soorten, maten en merken. De kinderstomaverpleegkundige bekijkt samen met u welk systeem het meest geschikt is voor uw kind. Er zijn open en gesloten opvangzakjes. Het open zakje heeft aan de onderzijde een sluitklem, -strip of klittenband. Het gesloten zakje heeft geen opening aan de onderzijde. Werkwijze Leegmaken van een open zakje Het open zakje maakt u leeg als dit voor éénderde deel is gevuld met ontlasting of lucht, of als uw kind op de buik wil gaan liggen. U maakt de sluitklem, -strip of klittenband los en laat de ontlasting weglopen in een bakje of luier. Als het kind wat ouder is kunt u de ontlasting direct in het toilet laten lopen. Als het zakje is geleegd dan maakt u de onderkant van het zakje schoon en droog met een stukje toiletpapier, tissue of gaasje. Daarna kunt u het zakje weer afsluiten met de sluitklem, -strip of klittenband. Verwisselen van de huidplak (eventueel met zakje) De huidplak met open zakje van het ééndelige systeem moet minimaal éénmaal per twee dagen worden verwisseld. Zet voordat u begint alle materialen klaar die u nodig heeft. Knip de juiste stoma-opening in de nieuwe huidplak met behulp van het malletje wat u vooraf gemaakt heeft. Haal de huidplak er helemaal af, al pellend van boven naar beneden eraf. Daarna kunt u de huid rondom de stoma schoonmaken met water met eventueel een ongeparfumeerde zeep. Laat geen zeepresten achter op de huid. Uw kind mag gewoon in bad, met of zonder stomamateriaal. Gebruik echter geen badolie omdat door de olie de huid vettig wordt waardoor de huidplak niet meer goed plakt. 3

8 Maak na het wassen de huid deppend droog. Leg nu een gaasje of tissue op de stoma om te voorkomen dat er ontlasting op de huid loopt. Controleer of de opening die in de huidplak is geknipt goed passend is. De opening mag niet meer dan één à twee millimeter groter zijn dan de stoma. Maak de huidplak wat warm met uw handen. Als de huid goed droog is bevestigt u de huidplak op de huid. Druk de plak rondom de stoma extra aan. De huidplak brengt u van beneden naar boven aan. Als uw kind een grote huidbrug heeft tussen de aanvoerende en afvoerende darmlis, dan kunt u een droog gaasje leggen of een speciale pleister plakken op de afvoerende lis. Verwisselen van een gesloten stoma-zakje bij het tweedelig systeem Als het zakje voor de helft is gevuld, kan het zakje worden vervangen terwijl de huidplak blijft zitten. Het schone zakje wordt met een sluitring of plakrand op de huidplaat bevestigd. Gasfilter Als uw kind veel last heeft van gasvorming, waardoor het zakje bol komt te staan, kunt u in overleg met de kinderstomaverpleegkundige besluiten om een zakje met gasfilter te gebruiken. De gassen verdwijnen dan reukloos via het filter. Enkele aandachtspunten bij de verzorging Verzorg de stoma, zo mogelijk, met zijn tweeën. Een helpende hand is vaak erg handig. Als het kind eraan gewend is kan de verzorging door één ouder uitgevoerd worden. Overweeg ook om een derde persoon vertrouwd te maken met de stomaverzorging, bijvoorbeeld oma, opa of de oppas. Probeer uw kind te verzorgen op een vast en rustig tijdstip. Speelgoed, een speentje of muziekje kunnen daarbij helpen. Het slijmvlies van de stoma kan bij de verzorging wat gaan bloeden. Laat de stoma dan even rusten en leg er een nat, koud gaasje op. Na verwijdering van de huidplak kan de huid een beetje rood zijn. Als de huid vurig rood is of als er zijn pukkeltjes te zien dan kunt u Critic Barrière crème 4

9 op de huid aanbrengen. Deze crème moet u zuinig gebruiken en goed inmasseren. Bij zuigelingen en bij kinderen die liggen is het aan te raden het zakje zo aan te brengen dat het met de opening naar de zijkant hangt. Als het kind loopt en speelt dan moet de opening naar onderen hangen. Het is handig om een baby met een stoma een luierpakje te laten dragen. Zo voorkomt u dat de kleine het stomazakje lospeutert. Voeding Een kind met een stoma op de dikke darm verliest veel vocht en zout. Daarom is soms aangepaste voeding nodig en vaak ook extra zout. Het zoutverlies kan gecontroleerd worden in de urine. Deze controle vindt plaats op de polikliniek. De behandelend arts bespreekt dit met u. Een zuigeling met een stoma op de dunne darm krijgt meestal gewone voeding. Daarbij is wel extra aandacht nodig, omdat kinderen die veel en/of erg dunne ontlasting hebben, snel kunnen uitdrogen. Een groter kind met een stoma zal soms rekening moeten houden met wat hij eet of drinkt om te sterke gasvorming te voorkomen. Overigens reageert het ene kind anders dan het andere kind op de voeding. Mochten er problemen zijn met de voeding of ontlasting dan wordt hiervoor de diëtiste ingeschakeld die adviezen geeft over voeding. Problemen Ondanks goede voorlichting en goede verzorging kunnen toch nog problemen ontstaan. Neemt u in dat geval altijd contact op met de kinderstomaverpleegkundige of uw behandelend arts. Problemen kunnen zijn: verandering van kleur van de stoma huidirritaties wild vlees littekenbreuk diarree. 5

10 Ontslag Voor ontslag wordt er een afspraak gemaakt voor controle op de polikliniek na twee weken Voordat uw kind naar huis gaat zijn alle benodigdheden voor thuis al besteld en geleverd. Vragen Wij hopen dat de instructie in het ziekenhuis en deze informatie voldoende zekerheid geeft om de verzorging van de stoma zelf thuis uit te voeren. Wanneer u vragen heeft, aarzel dan niet ze te stellen aan de arts, de verpleegkundig specialist kinderchirurgie of de kinderstomaverpleegkundige. Suggesties of opmerkingen zijn altijd welkom. U kunt deze doorgeven aan de verpleegkundige die u instructie heeft gegeven op de afdeling of mailen aan de kinderstomawerkgroep: cukzstomazorg@cukz.umcn.nl. 6

11

12 Contact Medische en verpleegkundige vragen: Polikliniek Kinderchirurgie: (op maandag tot en met vrijdag van uur). Na uur alleen spoed Informatie opnameplanning: Planningsbureau Heelkunde: (op maandag tot en met vrijdag van uur Na operatie buiten kantoortijden: Dienstdoende kinderchirurg via de portier: of afdeling het Strand: Radboud universitair medisch centrum