Een ruggenprik bij de bevalling

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Een ruggenprik bij de bevalling"

Frans van Dam
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Een ruggenprik bij de bevalling Inleiding Deze brochure geeft informatie over het gebruik van epidurale pijnstilling (de ruggenprik) bij de bevalling. Na het lezen hiervan kunt u samen met uw behandelende gynaecoloog besluiten of deze vorm van pijnbestrijding voor u wenselijk is. Deze behandeling wordt uitgevoerd door een anesthesioloog. In het kort: Epidurale pijnstilling is een effectieve vorm van pijnbestrijding gedurende alle stadia van de bevalling. De behandeling wordt uitgevoerd door een anesthesioloog. Voorzorg- en controlemaatregelen bestaan uit het geven van een infuus en gebruik van bewakingsapparatuur. Door middel van een "prik" in de rug wordt een dun slangetje achtergelaten in de nabijheid van zenuwweefsel. Verdovingsvloeistoffen die hierdoor worden toegediend verminderen de pijnprikkels vanuit de baarmoeder en de bekkenbodem. De pijn ten gevolge van ontsluitings- en persweeën is

2 beduidend minder tot afwezig. Hierdoor ontstaat een draaglijke situatie. Het risico op bijeffecten voor de moeder is over het algemeen klein of van tijdelijke aard. Mogelijke effecten zijn: bloeddrukdaling, hoofdpijn, een doof tintelend gevoel met soms gering krachtsverlies in de benen, jeuk en verminderde blaasfunctie. Deze bijeffecten zijn over het algemeen goed behandelbaar. Wie komt voor de ruggenprik in aanmerking? In principe komt iedere barende vrouw met heftige pijn voor epidurale pijnbestrijding in aanmerking. De behandelende gynaecoloog stelt de indicatie, in overleg met u en de uitvoerende anesthesioloog. Onder bepaalde omstandigheden moet de anesthesioloog afzien van de procedure. Dit kan het geval zijn bij stoornissen in de bloedstolling, infecties, bepaalde neurologische aandoeningen en afwijkingen of eerdere operaties aan de wervelkolom. Dit wordt natuurlijk met u besproken. Wie voert de ruggenprik uit en waar gebeurt dit? Het plaatsen van een epidurale katheter in de rug is een specifieke vaardigheid van de anesthesioloog. Het aanbrengen van de epidurale katheter zal plaatsvinden in de verloskamer of op het operatiekamercomplex. Hoe wordt de ruggenprik uitgevoerd? Voorafgaande aan de procedure krijgt u een infuus. Aansluiting aan bewakingsapparatuur is eveneens noodzakelijk. Hiermee zal regelmatig de bloeddruk en pols van de moeder tijdens en na het prikken worden gemeten. Ook de hartfrequentie van het kind zal worden geregistreerd.

3 Het prikken zelf vindt plaats in zijligging of zittend met voorovergebogen rug. Nadat de rug schoongemaakt is met een desinfecterende vloeistof, wordt de huid ter hoogte van de lendenwervels met een dun naaldje verdoofd. Vervolgens wordt op deze plaats met behulp van een speciale naald een dun slangetje (de epidurale katheter) tussen de doornuitsteeksels van de wervels opgeschoven tot in de epidurale ruimte. In deze ruimte liggen de zenuwen die de pijnprikkels vanuit de baarmoeder en bekkenbodem naar het centrale zenuwstelsel geleiden. Door inspuiting van verdovingsvloeistoffen worden de zenuwen in hun werking (gedeeltelijk) geblokkeerd. De prik met de epiduraalnaald is niet bijzonder pijnlijk. Wel is belangrijk om tijdens de prik zo stil mogelijk te blijven liggen of zitten. Dit is om te voorkomen dat de, met een vlies omgeven, vochtholte wordt aangeprikt waarin zich de diepere zenuwstructuren bevinden. Dit kan namelijk aanleiding zijn tot hoofdpijnklachten. Uw anesthesioloog zal duidelijk aangeven wanneer dit stil zitten of liggen belangrijk is. Zodra de katheter in de juiste positie is gebracht mag u zich weer bewegen. Via de katheter wordt met een spuitenpomp verdovingsvloeistof toegediend, waardoor de pijn zal afnemen. Na de eerste inspuiting duurt het gemiddeld 15 minuten voordat een optimaal pijnstillend effect is bereikt. Tijdens het verdere verloop zal regelmatig gecontroleerd worden op pijnbeleving, bloeddruk en welbevinden van het kind.

4 Wat is het effect van deze behandeling op de pijn? Volledige afwezigheid van pijn, zowel tijdens de ontsluitingsfase als tijdens het persen, wordt niet nagestreefd. Veelal zal de anesthesioloog kiezen voor een dosering waarmee voor de moeder een dragelijke situatie wordt gecreëerd terwijl de bijeffecten tot een minimum worden beperkt. Het is mogelijk dat de top van de wee nog als drukkend of licht onaangenaam wordt ervaren. Afhankelijk van de soort en hoeveelheid verdovingsvloeistof, kan dit soms gepaard gaan met gering krachtsverlies of zwakte in de benen. Een tintelend, doof gevoel aan benen en/of buikhuid kan worden opgemerkt. Al deze effecten zijn van tijdelijke aard en zullen verdwijnen zodra de epidurale toediening wordt gestaakt.

5 De epidurale pijnblokkade kan bij 1-5% van de patiënten onvoldoende resultaat geven. Aanpassingen aan katheter of verdovingsvloeistof zijn soms nodig. In een enkel geval wordt opnieuw geprikt. Wat zijn de mogelijke bijeffecten? Bloeddrukdaling: Dit is het gevolg van bloedvatverwijding in de onderste lichaamshelft. Door het geven van infuusvloeistoffen kan dit worden behandeld. Hoofdpijn: Hoofdpijn komt voor in ±1% van de gevallen en is het gevolg van het aanprikken van de met hersenvocht gevulde ruimte waarin zich het centraal zenuwstelsel bevindt. De hoofdpijn manifesteert zich vaak de volgende dag. Het betreft een vervelende maar verder onschuldige bijwerking die goed behandelbaar is. In de helft van de gevallen volstaan eenvoudige maatregelen als rust, medicijnen en veel drinken. Indien deze maatregelen niet voldoende zijn kan het aanprikgat meestal worden gesloten door een tweede injectie uit te voeren. Baringsbeloop: Na bereiken van volledige ontsluiting kan het zijn dat de spontane persdrang trager op gang komt, waardoor de uitdrijvingsfase wat langer duurt. Dit hoeft bij een verder ongecompliceerde baring niet van invloed te zijn op het uiteindelijk spontaan bevallen. Andersom wordt bij een gecompliceerd beloop vaker een beroep gedaan op epidurale pijnstilling. In dergelijke gevallen kan het soms komen tot een vacuüm- of tangverlossing. Rugklachten: Rugklachten tijdens de zwangerschap en rondom de bevalling zijn niet ongewoon (5-30%). Over langere termijn gezien, zijn aanhoudende of nieuw optredende rugklachten na een bevalling onder epidurale pijnstilling niet rechtstreeks hieraan toe te schrijven. Een

6 langdurig ongebruikelijke houding tijdens de geboorte met abnormale trekkrachten op zenuwen en ligamenten van bekken en wervelkolom spelen hierbij een rol. De epiduraal kan soms wel een tijdelijk beurs gevoel geven op de plaats van de prik. Jeuk: Afhankelijk van de gebruikte verdovingsvloeistoffen treedt soms een milde vorm van jeuk op. Deze behoeft zelden behandeling. Blaasfunctie: De epiduraal kan van invloed zijn op de blaasfunctie, in die zin dat u het gevoel van een volle blaas niet goed bemerkt. In de praktijk is dit zelden een probleem. Een eventuele, in dit geval pijnloze, blaaskatheterisatie kan nodig zijn. Rillen: Het kan soms voorkomen dat u na het prikken van de epiduraal gaat rillen zonder een gevoel van kou te ervaren. Dit is onschuldig en meestal van korte duur. Veranderingen in de temperatuurszin liggen hieraan ten grondslag. Overig: De kans dat grote hoeveelheden verdovingsvloeistoffen ongewild in bloedbaan of hersenvocht terechtkomen is bijzonder klein. Wel is dit een van de redenen waarom de anesthesioloog deze ingreep uitvoert met gebruikmaking van eerder genoemde hulp- en bewakingsapparatuur. Hierdoor kan een dergelijke complicatie met succes snel en adequaat worden behandeld. HD.nr /04/2011

Vergelijkbare documenten

Ruggenprik tijdens de bevalling

H.291380.0215 Ruggenprik tijdens de bevalling (Epidurale pijnbestrijding) Wat is epidurale pijnbestrijding Bij deze ruggenprik spuit de anesthesioloog via een dun slangetje (katheter) verdovingsvloeistof