INVESTEREN IN ROC MIDDEN NEDERLAND. De strategische koers voor Utrecht, 7 juni 2010

Transcriptie

1 INVESTEREN IN ROC MIDDEN NEDERLAND De strategische koers voor Utrecht, 7 juni

2

3 ROC MIDDEN NEDERLAND ROC Midden Nederland heeft haar uitgangspunten als volgt geformuleerd. Visie Kennis en vaardigheden zijn meer dan ooit de vitale ingrediënten voor beroepsbeoefening en burgerschap. Dat is het perspectief voor onze verantwoordelijkheid als onderwijsinstelling in een snel veranderende wereld, die zich op alle niveaus steeds verder ontwikkelt tot een kennissamenleving. ROC Midden Nederland staat midden in de maatschappij en geeft daar mede vorm aan. Wij stimuleren onze studenten bij de ontwikkeling van al hun talenten. Wij versterken hun ambities en sociaal functioneren en zetten hun potentieel om in persoonlijke groei. Missie Wij verzorgen kwalitatief goed onderwijs. Ons onderwijs is gericht op het kwalificeren voor werk en maatschappelijke participatie, rust toe tot vakbekwaamheid en burgerschap, en biedt perspectief op persoonlijke ontplooiing en verdere studie. Wij zijn ambitieus in maatschappelijke dienstbaarheid en professioneel in klantgerichtheid. Wij zijn een solide partner in de samenwerking met onze opdrachtgevers en tonen ons betrokken bij mens en samenleving. Profiel ROC Midden Nederland is een onderwijsorganisatie voor middelbaar beroepsonderwijs, participatieonderwijs en bedrijfsopleidingen in de provincie Utrecht. Ons dienstenpakket omvat het initiële beroepsonderwijs, contractactiviteiten, volwasseneneducatie, reïntegratietrajecten en preventie. Wij verzorgen met ongeveer medewerkers (1.500 fte's) het onderwijs voor circa studenten, in gezamenlijk ondernemerschap met onze partners. De partnerschappen met gemeenten, werkgevers, (koepel)organisaties, onderwijs en maatschappelijke instanties zijn voor ons onmisbaar. We slagen in onze opdracht als onze studenten, inclusief de medewerkers van de bedrijven en instellingen waarvoor we opleiden, tevreden zijn over ons onderwijs. Positionering Kwaliteit, kleinschaligheid en persoonlijk contact. Op deze wijze leveren wij meerwaarde voor studenten en bedrijven. Dit wordt door onze klanten herkend in alle facetten, in de colleges. Alle studenten kunnen rekenen op intensieve persoonlijke begeleiding; die begint al voordat de student bij ons staat ingeschreven en wordt gedurende zijn studieloopbaan ingevuld. Iedere student krijgt bij ons maatwerk. Op deze wijze realiseren wij persoonlijke groei. Met deze persoonlijke begeleiding onderscheiden wij ons van andere ROC's. Profilering De intensieve persoonlijke begeleiding past goed bij onze motto s Haal eruit wat er in je zit en Toekomst verzekerd. Wij maken de belofte Toekomst verzekerd waar, door onze klanten optimaal te faciliteren voor de ontwikkeling die zij nodig hebben, zowel studenten als bedrijven. Wij zien daar persoonlijk op toe. 1.1 Kernwaarden Wij ontwerpen en realiseren ons beleid vanuit vier kernwaarden die inspirerend, sturend en toetsend zijn voor ons functioneren. Onze kernwaarden zijn ambitieus, solide, professioneel en betrokken. Deze waarden zijn de bakens voor medewerkers, teams en de organisatie, als permanente oriëntatie voor onze werkzaamheden. De kernwaarden zijn de idealen waarop wij onszelf als medewerkers en als organisatie willen laten aanspreken, in alle functies en op alle niveaus. Zij staan ook in onderlinge relatie tot elkaar: De kernwaarden ambitieus en solide geven het spanningsveld aan tussen de wil om hoge doelen te stellen en de noodzaak om met beide benen op de grond te blijven staan. Wij willen immers, aan de ene kant, dienstbaar zijn aan grote belangen, namelijk de toekomst van studenten en bedrijven en instellingen. Daarvoor dienen wij, aan de andere kant, voor de medewerkers en teams een stimulerende en bevredigende werkomgeving te scheppen. Het één kan niet zonder het ander. De kernwaarden professioneel en betrokken geven het andere spanningsveld aan. Ze verlenen in hun combinatie vitaliteit aan onze organisatie. Wij zijn vanuit een professionele grondhouding klantgericht en bieden kwalitatief goed onderwijs, waardoor wij als organisatie efficiënt en effectief met mensen en middelen omgaan. Tegelijkertijd is met deze professionaliteit de kernwaarde betrokkenheid onverbrekelijk verbonden; het is een essentiële kernwaarde voor ons werk. Het betreft de betrokkenheid van onze medewerkers bij onze studenten en bedrijven, van onze leidinggevenden bij de medewerkers en van onze organisatie bij de samenleving. Dit komt tot uiting in persoonlijke aandacht en goede loopbaanbegeleiding, maar ook in het organiseren van onderwijs in colleges, dicht tegen de branche en de beroepsbeleving aan. Bovenstaande geeft in compacte vorm onze identiteit weer: dit is waar wij de komende jaren voor staan. Een uitwerking van de kernwaarden op het gebied van onderwijs: Ambitieus het is onze ambitie om studenten de mogelijkheid te bieden het beste uit zichzelf tehalen door hen een optimaal op het beroep betrokken opleiding aan te bieden. Wij kwalificeren onze studenten zo hoog mogelijk en zorgen voor maximale doorstroom. Doorstroom naar het hoger onderwijs kan daarvan onderdeel uitmaken. Met onze sprintopleidingen en in gezamenlijkheid met de door het hbo uitgevoerde associate degreeprogramma s zijn wij onderscheidend. Voor de meest ambitieuze studenten bieden wij tweetalig onderwijs aan. Solide wij zorgen voor een optimale balans tussen theorie en praktijk: theorie waar het nodig is en praktijk waar het past. Wij bieden een solide basis omdat wij 935 (BOL)/335 (BBL) klokuren programmeren en voorzien in een vaste roosterstructuur. Begeleiding van de student van vmbo en havo tot in het hbo of de beroepspraktijk is ons strategisch speerpunt. Professioneel wij leiden zodanig op zodat het succes oplevert. Medewerkers en de organisatie zijn professioneel en klantgericht. We koppelen aan effectieve loopbaanbegeleiding van de student zorg en maatwerk als de student dat nodig heeft. Betrokken wij bieden professionaliteit als opleider door te kiezen voor kwaliteit in de dienstverlening op een hoog niveau. Wij kennen onze studenten en hechten aan persoonlijke aandacht. Op de volgende pagina's zijn de doelen, strategie en acties beschreven die onze identiteit nader invulling geven en expliciet maken. 4 5

4 ONZE DOELEN EN STRATEGIE VOOR Focus op de klant De essentie van onze koers is focus op de klant: studenten, inclusief de werknemers van de bedrijven waarvoor we opleiden, en bedrijven. We zijn consequent, in alle keuzes die we maken, een klantgerichte organisatie. Daarvoor werken we continu aan een samenhangend concept van dienstverlening, waarbij onderwijs en ondersteunende diensten op elkaar afgestemd worden vanuit de belangen en beleving van onze klanten. Om dit te realiseren, ook om voortdurend te kunnen bijsturen, is het van belang de basiszaken op orde te hebben. We werken binnen vastomlijnde kaders aan standaardisering van processen, onder het motto 'het is standaard tenzij de student of het bedrijf anders vraagt'. We zijn succesvol als onze studenten en de bedrijven en instellingen tevreden zijn over ons onderwijs en de dienstverlening die we bieden. Uiteraard is een gezonde bedrijfsvoering hierbij het uitgangspunt. Dit vertaalt zich naar de volgende doelen waaraan wij ons voor de periode hebben gecommitteerd: 1. Een sterkere marktpositie, met betere aansluiting bij de student, het beroepenveld en de maatschappij 2. Een betere kwaliteit van het onderwijs 3. Een klantgerichtere organisatie en competentere medewerkers 4. Een effectievere en efficiëntere bedrijfsvoering en gezondere financiële positie De belangrijkste indicatoren om aan te geven of we onze doelen behalen, formuleren we als volgt: 2% meer studenten per jaar 10% minder voortijdige schoolverlaters per jaar Een diplomarendement op niveau 1 van minimaal 55% van onze studenten. Op niveau 2: 65%, niveau 3: 68% en niveau 4: 72% Waardering van onze opleidingen met een 3,5 of hoger (5-puntsschaal) door de studenten op basis van de JOB- enquête Waardering van onze opleidingen met een 3,5 of hoger (5-puntsschaal) door onze afnemers en opdrachtgevers (bedrijven, gemeenten en instellingen) op basis van meting extern rendement Waardering van onze instelling met 65% of hoger (2012) of 70% of hoger (2014) door de medewerkers op basis van de GPTW-meting Waardering van onze opleidingen als voldoende of goed, op basis van de normen van de Onderwijsinspectie Financieel rendement van 2,5% bij MBO en Educatie en 10% bij contractactiviteiten Bedrijfsopleidingen Om de kanteling naar focus op de klant te realiseren zullen wij in de volle breedte van de organisatie actie ondernemen. Dit willen wij bereiken met een investeringsplan, een programma van activiteiten dat gericht is op het behalen van onze doelen. Dit is ons investeringsplan: 1. Investeren in de organisatie 2. Investeren in onderwijs 3. Investeren in partnerschappen en regionale samenwerking 4. Investeren in management en medewerkers 2.1 Investeren in de organisatie Gezien de verscheidenheid aan doelgroepen kunnen wij ons niet vanuit één identiteit en organisatie richten op de verschillende klantgroepen. Segmentatie en kleinschaligheid zijn noodzakelijk om specifieke dienstverlening te bieden en optimaal meerwaarde te kunnen leveren. Om echter een herkenbare en aantrekkelijke school te zijn voor de verscheidenheid aan klantgroepen, dienen de basiszaken eenduidig georganiseerd te zijn. Een klantgerichte organisatiestructuur De organisatie wordt aangepast naar een business unitstructuur, gebaseerd op specifieke product/marktcombinaties. Er komen drie business units: Beroepsopleidingen Bedrijfsopleidingen Participatieopleidingen In lijn hiermee kennen wij naast het centrale merk ROC Midden Nederland voortaan drie merken. De merken ROC Midden Nederland Beroepsopleidingen en Participatieopleidingen hebben een verdere onderverdeling naar submerken en labels, de colleges. Deze labels worden centraal ontwikkeld en gevisualiseerd, in samenhang met het centrale merk. De business unit beroepsopleidingen gaat het beroepsonderwijs aanbieden in twaalf colleges. De colleges opereren dichtbij de bedrijven en partners, waarmee ook samen actief de opleidingen worden ingericht, zodat het aanbod 'van binnenuit' optimaal is afgestemd. Ook worden de colleges, waar de marktsituatie het mogelijk maakt, gevestigd in zowel Utrecht/Nieuwegein als Amersfoort, en eventueel ook in de randgebieden om de regionale posities te versterken. Wij realiseren ons dat een gezamenlijke identiteit, en daarmee een voorspelbare kwaliteit van ROC Midden Nederland, noodzakelijk is om onze doelen te bereiken. Daarom gaan we onze dienstverlening aan de klanten vanuit eenzelfde aanpak inrichten, waarbij men bij elk college in de basis ongeveer hetzelfde kan verwachten. Dit vertaalt zich in de processen en in afspraken over de standaarden in het onderwijscurriculum en de loopbaanbegeleiding. Onze colleges zijn: Tech College, Bouw College, Automotive College, Beauty College, Business & Administration College, Horeca & Travel College, Welzijn College, Gezondheidszorg College, Sport College, Veiligheid & Defensie College, ICT College en Creative College. 6 7

5 De business unit bedrijfsopleidingen stelt de kennis en expertise van de onderwijsorganisatie beschikbaar voor de zakelijke en particuliere markt. Bedrijfsopleidingen is de vraaggerichtwerkende verkoop- en adviesorganisatie van het ROC Midden Nederland. Daarnaast verzorgt deze business unit de voorbereiding voor BBL-incompanytrajecten, maatwerkcursussen en vakgerichte trainingen, ofwel het contractonderwijs. De business unit bedrijfsopleidingen heeft regionale en landelijke klanten en werkt zonodig samen met andere ROC s en andere externe partners. De business unit participatieopleidingen levert geïntegreerde oplossingen voor het (leer) vraagstuk van individuen met een afstand tot de arbeidsmarkt en een afstand tot optimale deelname aan de samenleving. ROC Midden Nederland legt de focus op de participatie- en reïntegratiemarkt. In de participatiemarkt staan volwassenen met een educatieve of sociaalmaatschappelijke achterstand centraal. Bij inburgering gaat het naast de maatschappelijke achterstand ook om het behalen van een inburgeringexamen. Potentiële opdrachtgevers zijn gemeenten, re-integratiebedrijven, publieke verzekeraars en individuen. Bij re-integratie gaat het om het reduceren van uitkeringen en realiseren van arbeidsmarktparticipatie van (jeugdig) werklozen en arbeidsongeschikten of terugkeer van zieken op de werkplek. Potentiële opdrachtgevers zijn gemeenten en intermediairs. De diensten van participatieopleidingen worden gegroepeerd naar diverse labels, waardoor het op een voor de specifieke doelgroep herkenbare en aansprekende wijze wordt aangeboden. Naast participatie en re-integratie krijgt het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo) meer profiel. Het vavo wordt gepositioneerd als submerk binnen de organisatiestructuur van de business unit participatieopleidingen, waarbij nauw kan worden samengewerkt met het mbo. Op deze wijze kan het vavo vanuit zijn eigen expertises slagvaardig reageren op de ontwikkelingen in dit onderwijssegment. Plattere organisatiestructuur, regionale oriëntatie Een belangrijk gevolg van de nieuwe structuur is dat onze organisatie voortaan maximaal drie managementlagen kent. Onze organisatie wordt er flexibeler, communicatiever en minder bureaucratisch door. De colleges zijn over de diverse vestigingsplaatsen heen georganiseerd. Dat gaat terug op de keuze voor een branchegerichte ordening en een heldere identiteit. Deze is in beginsel leidend. De collegedirecteur borgt eenheid van beleid, zowel binnen elk college als over de diverse regionale vestigingsplaatsen heen. Er zijn directeuren met standplaats Utrecht en directeuren met standplaats Amersfoort, zodat ook de regionale en lokale oriëntatie geborgd is. Op het niveau van afdelingsmanagement komt de regionale en lokale oriëntatie eveneens terug. Afdelingsmanagers bedienen in beginsel niet meer dan één vestigingsplaats. Eigenheid binnen kaders Colleges krijgen waar mogelijk een eigen identiteit en sluiten daarmee aan bij de student en het werkveld waarvoor opgeleid wordt. Dat betekent niet dat colleges eigenstandig kunnen opereren. Het ROC Midden Nederland stelt de kaders vast waarbinnen colleges zich kunnen bewegen. Die kaders zijn bedoeld om te kunnen sturen, maar ook om richting te geven op alle beleidsterreinen, van onderwijs tot personeel en organisatie, en van marketing en communicatie tot huisvesting. De kaderstelling is dermate scherp geformuleerd dat het gaat om standaardisering waar dat mogelijk is. Alleen specifieke kenmerken van student of werkveld zijn legitieme redenen om van dat principe af te wijken. Standaardisering zorgt voor efficiency. Het gaat daarbij niet alleen om het terugdringen van kosten, maar ook om het terugbrengen van regeldruk; juist daardoor ontstaat rust en ruimte voor het vereiste maatwerk. Standaardisering zorgt ook voor kwaliteit, transparantie en borging. Daarnaast zorgt standaardisering voor identiteit; doordat we bijvoorbeeld delen van de loopbaanbegeleiding voor de student hebben gestandaardiseerd, zijn we op dat punt ook herkenbaar. Clustering ondersteunende diensten Vast staat dat de huidige ondersteuning verre van optimaal is. De momenteel sterk versnipperde situatie, met elf diensten, staat samenwerking, ketenoptimalisatie en een optimale dienstverlening in de weg. Besloten is om een aantal GDC s te clusteren: het GDC HRM gaat een cluster vormen met de salarisadministratie van het GDC Administratie. De nieuwe naam wordt Personeel en Organisatie; het GDC Planning & Control gaat een cluster vormen met de financiële administratie van het GDC Administratie en het Projectondersteuningsbureau. De nieuwe naam wordt Finance, Planning & Control; het GDC Facilitair gaat een cluster vormen met inkoop van het huidige GDC Administratie en de serviceorganisatie van het GDC ICT. De nieuwe naam wordt Facilitair Bedrijf; het GDC Onderwijsontwikkeling & Innovatie gaat een cluster vormen met het GDC Informatiemanagement en het architectuur- en ontwikkeldeel van het GCD ICT. De nieuwe naam wordt Onderwijsontwikkeling, Informatie en Innovatie; de GDC s SSC en SLC hebben de opdracht om per augustus 2011 of zoveel eerder als mogelijk samen te gaan in een nieuwe eenheid voor studentenservices. Het informatiecentrum van GDC M&C wordt daar wellicht aan toegevoegd, om de service richting de studenten te optimaliseren. Dit leidt tot de volgende ondersteunende diensten: Personeel en Organisatie (P&O) Finance, Planning & Control (FP&C) Facilitair Bedrijf Onderwijsontwikkeling, Informatie en Innovatie (OI&I) Studenten Servicecentrum (SSC) en Studie & Loopbaancentrum (SLC) (samengevoegd in 2011) Marketing en Communicatie (M&C) Bestuursbureau 8 9

6 Bij de ondersteunende processen gaat het vooral om verdere standaardisatie en concentratie. De dienstverlening van de ondersteunende diensten zal dicht bij het onderwijs worden gebracht indien persoonlijk contact gewenst en noodzakelijk is, maar zal ook via kanalen zoals intranet, een telefonische servicedesk en servicepunten in de gebouwen beschikbaar worden gesteld. Voor de verdere professionalisering zal onder meer gebruik worden gemaakt van dienstverlenings overeenkomsten, klanttevredenheidsmetingen en benchmarks. Verbetering van processen Het gaat er niet alleen om wat ROC Midden Nederland doet, maar vooral om hoe we het doen. We leveren diensten en de bijbehorende ondersteunende processen in onderlinge samenhang, vanuit het perspectief van de klant, en bieden oplossingen die meerwaarde bieden voor de student en opdrachtgevers uit het bedrijfsleven en de overheid. Voor de verbetering van de bedrijfsprocessen is daarom een programma gestart. Dit programma moet niet alleen leiden tot een efficiëntere en klantgerichte manier van werken, maar dient ook de informatievoorziening voor en over onze studenten te verbeteren. Die informatievoorziening is nu, mede door ons fusieverleden, versnipperd over veel deelsystemen, is niet voldoende betrouwbaar, leidt tot irritatie en is te duur. Dit kan beter, met minder inspanning en kosten, waardoor er meer tijd en energie kan worden besteed aan het onderwijs en de begeleiding van studenten. In 2010 ligt de prioriteit bij het instroomproces, ofwel het proces van aanmelden, intake en inschrijving. Tegelijkertijd wordt een start gemaakt met het proces rond loopbaanbegeleiding, het plannen van onderwijsactiviteiten en werkplekleren. De implementatie van het programma ter verbetering van de bedrijfsprocessen is sterk verbonden met het onderwijs, dat nog niet op alle plaatsen binnen ons ROC op eenzelfde wijze is vormgegeven. Daarom zal voorafgaand aan de implementatie per eenheid eerst een verschillenanalyse worden gemaakt, leidend tot een implementatieplan op maat. Ook heeft het programma impact op de teamontwikkeling en de individuele ontwikkeling van medewerkers, reden waarom tijdens de implementatie ook de P&O-aspecten de nodige aandacht krijgen. Door de voorbereiding van de implementatie multidisciplinair te benaderen en bij de implementatie zelf adequate ondersteuning te bieden aan de onderwijsteams, is de verwachting dat beter dan in de afgelopen periode aan één wijze van werken invulling kan worden gegeven. 2.2 Investeren in onderwijs Wij gaan met de nieuwe organisatie investeren in het onderwijs voor onze studenten. We willen dat studenten vaker onze instelling met een diploma verlaten, en minder vaak voortijdig zonder diploma. We willen ook dat onze studenten tevreden zijn over onze school. Daarvoor moeten we ons onderwijs aantrekkelijker maken letterlijk: dit alles heeft ook als doel om meer studenten aan te trekken. Wij introduceren daarvoor onze colleges, waarmee we kleinschalig en zeer branchegericht ons onderwijs organiseren en aanbieden. De kleinere schaal van opereren van de colleges zorgt ervoor dat ons onderwijs innovatiever en meer discipline-overstijgend wordt, volledig ten dienste van onze studenten. De opleidingen voldoen uiteraard aan de wettelijke eisen die worden gesteld aan het curriculum en de onderwijskwaliteit. Het curriculum wordt waar mogelijk gestandaardiseerd en in modules ingericht, zodat alle energie kan gaan naar invulling van de branche- en vakspecifieke aspecten. We bieden de student een vaste structuur van het lessenaanbod, waarbij we programmeren op 935 (BOL) respectievelijk 335 (BBL) klokuren per jaar. Beter onderwijsaanbod Wij gaan ons onderwijsaanbod vernieuwen en versterken. Wij ontwikkelen onze producten in lijn met de ontwikkelingen in het werkveld en de maatschappelijke ontwikkelingen. Een jaarlijkse analyse van het productportfolio geeft richting aan het productplan voor de colleges, waarbij criteria rond rendement en onderwijsvisie een rol spelen. Het accent ligt de komende jaren op het aantrekken van studenten voor BOL niveaus 3 en 4. Het aantal potentiële studenten en het rendement zijn het hoogst binnen deze niveaus. Voor BBL dienen we onze gunstige marktpositie vast te houden: zeker wat niveaus 3 en 4 BBL betreft stijgen we harder dan de markt. De komende jaren ligt de nadruk voor de niveau 4 BOL-opleidingen op het ontwikkelen en implementeren van versnelde trajecten, tweetalige opleidingen en een breed aanbod aan modules rond ondernemerschap en creativiteit. Betere doorstroming De doorstroming blijven we verbeteren. Wij verzorgen naast volwasseneneducatie het beroepsonderwijs op de niveaus 1 tot en met 4. Met vo-scholen werken we verregaand samen, zodat vmbo- en havo-leerlingen al vroeg ervaren dat zij hun leerloopbaan het best via ons kunnen vervolgen en eventueel daarna kunnen doorstromen naar het hbo. In doorlopende leerlijnen werken we intensief aan programmatische afstemming en studieloopbaanbegeleiding. In de vakopleidingen op niveaus 1 en 2 is het theoretische deel zodanig samengesteld dat doorstroom naar niveaus 3 en 4 wordt bevorderd. Waar dat toch niet soepel verloopt, richten we oriëntatiemodules of schakelklassen in. Soort onderwijs Niveau Leerwegen vmbo mbo > 1-2 BOL / BBL * vmbo mbo > 3-4 BOL / BBL havo mbo 4 BOL in voltijd en deeltijd mbo 1 > 2 en 2 > 3/4 BOL / BBL; voltijd en deeltijd mbo hbo 4 > 5 BOL / Sprint zij-instroom/evc > BBL / BOL / Sprint; voltijd en deeltijd * BBL betekent Beroeps Begeleidende Leerweg. Een BBL-opleiding is een beroepsopleiding in de vorm van werkend leren. BOL betekent Beroeps Opleidende Leerweg. Bij een BOL-opleiding is het praktijkdeel minimaal 20% en maximaal 59%

7 Flexibele programmering Om de drempel te verlagen en tussentijds van opleiding te kunnen veranderen, zorgen wij voor een flexibele programmering van ons onderwijs. Studenten kunnen op meerdere momenten met hun opleiding beginnen of naar een andere opleiding overstappen. EVC-trajecten, verkorte (sprint-)opleidingen en vrijstellingsregelingen zijn goed inpasbaar. De opleiding is intensief; de student krijgt een stevige studiebelasting per week en per jaar. Standaardisering Voor alle mbo-opleidingen geldt dat we het onderwijs verder gaan standaardiseren. Er zal een standaard curriculum komen met college-brede programma s, waarin onder andere oriëntatiemodules zijn opgenomen voor BOL-studenten die nog zoekend zijn naar de juiste opleiding, en meer algemene studieonderdelen (zoals Leren, Loopbaan, Burgerschap, Taal en Rekenen en de Moderne Vreemde Talen). Indien gewenst voeren we bij een aantal studieonderdelen ROC-brede programma-onderdelen in. Een vast percentage van het curriculum zal voor de BOL-opleidingen worden ingevuld met ROC-brede keuzes voor een college- en ROC-brede programmering, zoals voor ondernemerschap, sport en cultuur. Dit betekent ook aanpassingen op het gebied van pedagogiek en didactiek: we gaan daartoe investeren in scholing van docenten, in passende lesmethoden en in meer ICT-toepassingen. Persoonlijke begeleiding Alle studenten kunnen rekenen op intensieve persoonlijke begeleiding tijdens hun studieloopbaan. Iedere student heeft een loopbaanbegeleider die samen met de student zorgt voor een goede balans tussen de persoonlijke wensen en de maatschappelijke vereisten. Loopbaanbegeleiding begint al voordat de student bij ons staat ingeschreven door tijdens het oriëntatieproces zorgvuldig aandacht te schenken aan het kiezen van de juiste opleiding. Een groot deel van onze (potentiële) studenten heeft veel moeite met het keuzeproces; daarom is onze studievoorlichting volledig gericht op begeleiding bij deze keus. Wij voeren bijvoorbeeld loopbaangesprekken bij de overstap naar ons ROC, gevolgd door een intakegesprek. Ook als de student is doorgestroomd naar een baan, het hbo of een andere vervolgopleiding, vindt er nog een loopbaangesprek plaats. Om het aantal voortijdig uitvallende studenten terug te dringen, krijgen de studenten die dat nodig hebben, extra zorg en begeleiding. Het gaat daarbij om uitgebreide tweedelijnsvoorzieningen, die samen met externe partners worden aangeboden. Andere maatregelen om de uitval te verminderen zijn het invoeren van peer-support, ofwel het geven van meer persoonlijke aandacht tijdens de dagelijkse contacten met studenten, zeker in het eerste half jaar, en het verbinden van kwaliteitszorg met uitval op team- en afdelingsniveau. Verbetering huisvesting, voorzieningen en leermiddelen De voorzieningen binnen de colleges worden ingericht volgens de behoeften van de student. ROC Midden Nederland heeft een visie op de inrichting van gebouwen gericht op de verhoging van de kwaliteit van het onderwijs en een optimale sfeer voor de studenten. De colleges zijn kleinschalig in beleving; in een leerklimaat van persoonlijke erkenning voelt de student zich snel thuis. Dit stimuleert dat hij geleidelijk steeds meer zelfstandig leert werken. Allerlei faciliteiten maken de colleges tot meer dan een plek om te leren. Geschikte huisvesting, kwalitatief goede voorzieningen en goede leermiddelen zijn cruciale instrumenten voor een goede (onderwijs) beleving van studenten en bedrijven, en bieden mogelijkheden om competentiegericht onderwijs ten volle te faciliteren. Uitgangspunt voor het beroepsonderwijs is dat opleidingen binnen één branche of verwante branches, geclusterd naar colleges, binnen één gebouw worden aangeboden, met een uitstraling die past bij het beroepenveld. Wat wil de student? Uit eigen onderzoek blijkt dat onzekerheid de belangrijkste emotie is bij studenten in hun keuze voor een onderwijsinstelling. Een student wil zekerheden vanaf het moment dat hij met een ROC kennismaakt. Hij wil direct antwoorden: moet ik hier wel een opleiding volgen? Welke opleiding past dan bij mij? Kan ik het wel en voel ik me hier thuis? Ons ROC moet er in de eerste plaats voor zorgen dat onzekerheden direct worden weggenomen door duidelijk te zijn, te begeleiden en vooral echte persoonlijke aandacht te geven. Dat geldt ook voor het administratieve proces en de uitleg daarbij; zodra dit onduidelijk verloopt, kiest een student snel voor een andere aanbieder. De eerste indruk van een ROC is bepalend. De student dient zich direct 'thuis te voelen'. Ook tijdens zijn studie wil de student bevestigd worden in zijn keus; het gaat er vooral om of hij zijn plek kan vinden op school. Zijn contact met zijn medestudenten en de kwaliteit van de docenten zijn daarvoor belangrijke factoren. De student raakt regelmatig verloren tussen de hem onbekende medestudenten in de vaak grote gebouwen, en juist in die massa onbekenden kan men zich snel onveilig voelen. Het creëren van veiligheid buiten de groep behoort ook tot onze taken

8 2.3 Investeren in partnerschappen en regionale samenwerking Wij opereren in een nauwe samenhang tussen studenten, bedrijven, instellingen en maatschappij. Alleen op die wijze zijn wij in staat om maximaal aan te sluiten bij de competenties die bedrijven, gemeenten, instellingen en de maatschappij van onze studenten vereisen. Voor het waarborgen van de randvoorwaarden voor effectief onderwijs wordt samengewerkt met ketenpartners, met als belangrijkste partner het regionale bedrijfsleven. Hierbij staan co-design en co-makership centraal: vanuit een gemeenschappelijk doel worden opleidingstrajecten ontworpen, samen met werkgevers maar ieder vanuit de eigen verantwoordelijkheid. Het resultaat van de ontwikkelde leerprocessen is dat de kansen op de arbeidsmarkt voor de student optimaal zijn. Maximale invulling werkplekleren Dankzij de samenwerking met bedrijven kunnen wij een authentieke leeromgeving bieden. De student leert in een realistische arbeidscontext, werkplekleren genoemd. Het werkplekleren gaan wij vergaand doorvoeren, wat een aantal consequenties heeft: onderwijsinhoud: de student kan maximaal flexibel, in een versneld of vertraagd tempo studeren dankzij een volledig gemoduleerd curriculum; wisselwerking: er is veelvuldig contact tussen studenten en docenten en er wordt gebruik gemaakt van een brede variëteit aan didactische werkvormen; ICT en nieuwe media: afstandleren en -begeleiding zullen substantieel toenemen; beschikbaarheid: het onderwijs is maximaal toegankelijk, gerekend in aantallen weken per jaar. Betere doorstroming in de beroepskolom Wij blijven werken aan de kwalitatieve en kwantitatieve versterking van de doorstroomtrajecten vanuit het voortgezet onderwijs en naar het hbo. Er wordt meer dan voorheen ingezet op: het versterken van de relatie met havo en mbo 4, ook met het oog op doorstroom naar vervolgopleiding (hbo) het versterken van zij-instroom naar niveau 1 2 en mbo 3 4 via EVC; meer doorstroom van binnen het mbo, van niveau 2 naar 3. In onze beroepskolom hebben wij als speerpunten: uitbreiden en versterken van de niveau 4-opleidingen, gericht op doorstroom naar vervolgopleiding (hbo); optimaliseren van de doorstroom van niveau 2 naar niveau 3. Wij kiezen niet voor fysieke samenwerking met het vmbo. Dat betekent dat we in principe niet deelnemen aan vakcolleges waarbij vestiging in het gebouw van een vmbo noodzakelijk zou zijn. Vmbo-scholen die hun leerlingen in vakcolleges willen plaatsen, kunnen bij ons terecht. In bijzondere gevallen brengt ROC Midden Nederland wel bepaalde niveau 3- en 4-opleidingen fysiek onder bij hogescholen. We gaan daarmee verder dan uitsluitend programmatische afstemming. Te denken valt aan BOL-opleidingen die van oudsher al aansluiten op het hbo. Wij willen hiermee de daadwerkelijke doorstroom verder vergroten. Ons accent ligt op Amersfoort en Utrecht als grootstedelijke regio s met een goede spreiding van de colleges. Daarnaast wordt er geïnvesteerd in de randgemeenten. Dit leidt tot een aanbod dat is aangepast aan de specifieke demografische gegevens en ontwikkelingen per gemeente. 2.4 Investeren in management en medewerkers Onze nieuwe koers betekent in de kern dat wij ons ontwikkelen van een enkelvoudige aanbieder van onderwijs naar een breed georiënteerde, vraaggestuurde dienstverlener. We zullen veel nadrukkelijker naar onze potentiële studenten, bedrijven, gemeenten en partners gaan kijken en ons aanbod daarop inrichten. Dit komt neer op veel meer dialoog en samenwerking, waarbij onderwijs uiteraard onze kernexpertise blijft. Deze principiële verandering van 'aanbod' naar 'vraag' vereist een andere mentaliteit door de hele organisatie heen. We investeren daarom extra in de medewerkers en management. Belangrijke ontwikkelthema s voor de komende jaren zijn: Goed werknemerschap en werkgeverschap Diversiteit Resultaat en ontwikkeling van medewerkers en management Personele samenstelling binnen resultaatverantwoordelijke teams Goed werknemerschap en werkgeverschap Goed werknemerschap en werkgeverschap zien we terug in het arbeidsvoorwaardenbeleid, loopbaanbeleid, arbeidsverhoudingen, interne communicatie, leiderschap en cultuur. Wat betreft de cultuur zijn onze gemeenschappelijke waarden van belang. Ze zijn wat ons bindt, ongeacht de functie en plaats in de organisatie. Deze kernwaarden stellen ons in staat om gezamenlijke kracht te ontwikkelen zodra die nodig is bij bijvoorbeeld belangrijke veranderingen. Ze zijn bovendien de basis voor het tweejaarlijkse waarderingsonderzoek onder alle medewerkers (Great Place to Work). Daarom zal er meer dan voorheen gestuurd worden op gedrag dat overeenkomt met onze kernwaarden en de gewenste cultuur. Diversiteit Het wordt voor medewerkers belangrijker om de behoeften van de studenten te kennen en daarop te anticiperen. Hun diversiteit is groot, in termen van bijvoorbeeld etniciteit, leeftijd en religie. De samenstelling van onze huidige teams sluit daar niet bij aan; we hebben bijvoorbeeld te weinig allochtone docenten, terwijl het aantal 50+ ers oververtegenwoordigd is. Met een diverser, beter aansluitend personeelsbestand zullen de resultaatverantwoordelijke teams beter kunnen functioneren, wat resulteert in betere dienstverlening. P&O zal zich daarom de komende jaren richten op diversiteit van het personeelsbestand via een te ontwikkelen diversiteitsbeleid met heldere doelen. Ontwikkeling van medewerkers en management Gezien onze ambitieuze doelstellingen zal het ontwikkelen en up-to-date houden van de benodigde competenties van alle medewerkers essentieel zijn. P&O zal zich meer richten op een strategische benadering van het ontwikkelen en beoordelen van leidinggevenden en medewerkers. Hierbij wordt nadrukkelijker dan in het huidige competentiemanagement een koppeling gemaakt tussen enerzijds de strategische organisatiedoelen en de daarvan afgeleide resultaat- en competentieprofielen en anderzijds de doelen en ambities van de individuele medewerker. Dit komt tot uiting in concrete afspraken tussen leidinggevenden en individuele medewerkers over de te bereiken resultaten, het ontwikkelen van de daarvoor benodigde competenties en de beoordeling van de behaalde resultaten

9 Er zal verder geïnvesteerd worden in de professionalisering van het management door middel van individuele en collectieve leiderschapsontwikkeling. Op strategisch niveau wordt de visie op de ontwikkeling van leiderschap herijkt en gekoppeld aan onze kernwaarden en de doelen voor de komende jaren. Vervolgens zal iedere leidinggevende een scholingsprogramma doorlopen. Tevens zal een programma worden ontwikkeld voor nieuwe leidinggevenden. In de loopbaanbegeleiding van de student en de vernieuwing van het curriculum zal ROC Midden Nederland voor wat betreft het onderwijs een belangrijke slag voor de toekomst maken. Het gaat om een omslag in denken en handelen van de traditionele docent, die anders dan in het verleden in resultaatverantwoordelijke teams samenwerkt met de binnen- en buitenwacht. De docent moet niet alleen gaan handelen vanuit zijn rol als expert, maar ook gaan opereren als begeleider van leerprocessen. De docent kan niet langer vasthouden aan vaste strategieën en routines: hij is zich voortdurend bewust van de veranderende context waarbinnen leerprocessen van de student zich afspelen, met het bijhorende curriculumontwerp en pedagogisch-didactisch klimaat. Deze nieuwe accenten betekenen een verandering van de identiteit van het docentschap. Wat betreft het werkplekleren dienen we samen met onze partners te komen tot ontwerp en uitvoering van het onderwijs. Het gaat daarbij primair om brede inzet van medewerkers uit het werkveld met actueel vakmanschap op delen van het curriculum. Personele samenstelling resultaatverantwoordelijke teams Wij vinden het werken met resultaatverantwoordelijke teams van groot belang om het onderwijs te versterken en om de individuele ontwikkeling van onze docenten en andere medewerkers verder inhoud te geven. Dit kan niet zonder goede afspraken over de organisatie van het werk in de resultaatverantwoordelijke teams. In onze onderwijsvisie komt de uitvoering van het curriculum tot stand via co-design en co-makership. Dit vraagt in zijn uitwerking om heroriëntatie op de personele samenstelling binnen de resultaatverantwoordelijke teams. Specifieke functies van docenten en andere medewerkers met een rol in de verzorging van het onderwijs, zoals BPV-begeleiders en instructeurs, kunnen het best in een vast dienstverband worden uitgevoerd; hierbij zijn continuïteit en deskundigheid op bepaalde terreinen van cruciaal belang. Dat ligt anders als het gaat om actuele deskundigheid op het gebied van werkplekleren: de toegevoegde waarde ligt hier juist in het gegeven dat men níet vast in dienst is. Co-makership en co-design bieden ook in personele sfeer mogelijkheden voor nieuw beleid, bijvoorbeeld door detachering van medewerkers van onze partners bij ons ROC. P&O richt zich op een personele samenstelling met een vaste docentformatie voor bepaalde vastgestelde kerntaken (zoals curriculum ontwerptaken, de theoriecomponent van de opleiding, begeleidingstaken en extra zorgtaken) enerzijds en een deel flexibele (en tijdelijke inzet) van medewerkers anderzijds. Voor de functies van onderwijsgevenden zal een functiebouwwerk met loopbaanpaden worden gerealiseerd

10 strategische koers Een overzicht van onze strategische koers Doelen Indicatoren Strategieën Acties Een effectievere en efficiëntere bedrijfsvoering en gezondere financiële positie Basishuishouding organisatie is voor zodanig op orde dat het bijdraagt aan de realisatie van de doelen. Financieel rendement van 2,5% bij MBO en Educatie en 10% bij contractactiviteiten Bedrijfsopleidingen Investeren in processen ROC MN reorganiseert haar bedrijfsprocessen; onderwijs en ondersteuning worden in samenhang efficiënter gemaakt en vanuit de optiek van de student en docent ingericht. Rollen aanscherpen, informatie verbeteren en klantgericht gedrag implementeren. Herinrichting aanmeldproces Herinrichting intakeproces Herinrichting proces loopbaanbegeleiding Herinrichting proces rond plannen onderwijsactiviteiten Herinrichting proces rond werkplekleren Investeren in organisatie Voorbereiden en implementeren nieuwe, klantgerichtere organisatiestructuur met meerdere merken ROC MN introduceert het concept Colleges voor het MBO. In 2010 worden 2 MBO Colleges geopend, in Colleges Introductie van labels en submerken voor onderdelen van participatie opleidingen. Inrichten plattere organisatie. Clustering GDC s en verbeteren dienstverlening Reorganisatie uitvoeren Verbetering onderwijsaanbod. De basis is de behoefte van klanten en actualiteit van de markt. Verbeteren doorstroming Flexibiliseren programmering Standaardiseren Persoonlijke begeleiding verbeteren. Elke student wordt persoonlijk begeleid door een loopbaanbegeleider Verbetering huisvesting, voorzieningen en leermiddelen ROC MN investeert in een fysiek optimale leeromgeving door het aanpassen van locaties (A-status) en het collegeproof maken van lokaties. Reductie van m 2 is hierbij een voorwaarde Een betere kwaliteit van het onderwijs Waardering van onze opleidingen met een 3,5 of hoger door de studenten Een diplomarendement op niveau 1 van minimaal 55% van onze studenten. Op niveau 2 is dat 65%, niveau 3: 68% en niveau 4: 72%. 2% meer studenten per jaar 10% minder voortijdige schoolverlaters per jaar Waardering van onze opleidingen als voldoende of goed, op basis van de normen van de Onderwijsinspectie Waardering van een 3,5 of hoger door onze afnemers, de bedrijven, gemeenten en instellingen Investeren in onderwijs Inrichten van de optimale persoonlijke- en loopbaanontwikkeling van studenten wat resulteert in een afgestemd leerproces, een goede begeleidingsstructuur en een goed leerklimaat. Daardoor kiezen studenten voor ROC MN, blijven er hun gehele studieperiode studeren en komen terug. Een sterkere marktpositie, met betere aansluiting bij de student, het beroepenveld en de maatschappij Investeren in partnerschappen en regionale samenwerking ROC MN opereert in een onverbrekelijke samenhang tussen studenten, bedrijven, instellingen en maatschappij om maximale aansluiting te zoeken bij de benodigde competenties die het bedrijfsleven en de maatschappij van haar studenten verlangt. Met partners wordt op basis van co-design en co-makership een aantal programma s in 2010 ontwikkeld Werkplekleren wordt verder geïmplementeerd ROC MN zoekt samenwerking met andere ROC s voor afstemming van slecht renderende programma s en nieuwe projecten ROC MN zoekt verdere aansluiting bij instellingen voor vervolgopleidingen Verbreding van de samenwerking met het voortgezet onderwijs Ontwikkeling van medewerkers;competentiemanagement. HRM werkt aan een grotere diversiteit aan medewerkers Aanpassen personele samenstelling binnen resultaatverantwoordelijke teams Invulling geven aan goed werknemerschap en werkgeverschap Goede communicatie rondom de ingezette veranderingen Een klantgerichtere organisatie en competentere medewerkers Waardering van onze instelling met een trustindex van minimaal 65% (2012) en 70% (2014) door de medewerkers Investeren in medewerkers Medewerkers leveren een succesvolle bijdrage doordat ze zich gewaardeerd en geïnspireerd voelen, over de juiste competenties beschikken en op de juiste plek zitten

11 FINANCIËLE SITUATIE EN IMPLEMENTATIE 4.1 Financiële situatie Ombuigingen Er moet een inhaalslag plaatsvinden. Het heeft immers weinig zin om kosten te reduceren als het eindresultaat een organisatie is die niet in staat is om op efficiënte wijze haar functie te vervullen. Ombuigingen zijn noodzakelijk om de kwaliteit van de ondersteuning te verhogen en investeringsruimte te creëren voor vernieuwing en verbetering van het onderwijs. Verder zijn er financiële middelen nodig om de huisvesting en faciliteiten op een hoger niveau te brengen. De extra investeringsruimte zal, mits de reorganisaties succesvol en op schema verlopen, voor 2010 ongeveer 2,8 miljoen zijn, oplopend naar 3,2 miljoen in 2011 en 3,9 miljoen in Reorganisatie De exploitatieprognose voor laat zien dat er als gevolg van dalende inkomsten fors bezuinigd moet worden. Om deze bedrijfseconomische redenen is een personeelsreductie noodzakelijk. De formatie zal de komende jaren teruggaan naar fte in (2008: fte). Deze reductie zal voornamelijk plaatsvinden bij de ondersteunende functies. De teruggang in onderwijzend personeel heeft reeds in belangrijke mate plaatsgevonden in 2009 en zal actueel worden gehouden op basis van de jaarlijkse leerlingenaantallen en omzet. Dit leidt vanaf 2010 tot formatiereductie bij de onderwijzende functies bij Techniek (-23 fte in 2010) en Educatie (-26 fte in 2010 en -21 fte in 2011). De meerjarige ontwikkeling van de omzetten (baten) en lasten is zichtbaar in onderstaande tabel. Reorganisatieplan In balans MBO-neutraal Begro- Begro- Meerj.- Meerj.- Meerj.- ting ting raming raming raming (exl. loon en prijsstijging) Omzet MBO bekostiging (incl. bedrijfsklassen) 105,4 104,6 101,4 101,4 101,4 101,4 Omzet bekostiging IBO 4,1 4,0 pm pm Maatregelen kredietcrisis (OCW) 7% (= circa 7 mln) per jaar pm pm pm Omzet MBO innovatiebox + stagebox 7,9 5,9 2,8 0,0 0,0 0,0 Omzet educatie 19,8 21,3 20,6 20,6 20,6 20,6 Netto effect operatie Taal en Rekenen (landelijk 50 mln) -1,2-1,8-1,8 Netto effect operatie Taal en Rekenen (landelijk 35 mln) pm pm pm pm Omzet M&S tbv derden 10,8 6,9 7,2 7,2 7,2 7,2 Enveloppe middelen bestrijding Jeugdwerkloosheid 1,9 Overig (wachtgeld, deelnemersopbrengst, overig) 16,3 11,3 9,8 9,8 9,8 9,8 Omzet 147,2 155,6 160,2 150,0 147,8 141,8 137,2 137,2 Personele kosten/salariskosten 114,3 126,0 106,5 108,3 108,3 108,3 108,3 108,3 Reductie personeel (2,5% norm) -6,0-13,5-16,1-17,5-16,8 Correctie naar cum. reductie van max. 300 fte ( ) -0,7 0,7 0,0 Vertragingskosten reductie (6 maand) 0,8 Lagere salariskosten door inzet instructeurs (schaal 7) ipv docent (schaal 11) -0,9-1,4-2,0 Externe arbeid 17,6 5,6 3,6 3,6 3,6 3,6 Overige personele lasten 2,8 5,3 3,2 3,2 3,2 3,2 Huisvesting en overige kosten (excl. inflatie) 46,0 45,8 43,7 39,3 40,1 40,1 40,1 40,1 Reductie huisvesting -0,3-2,5-6,1-6,4 Reductie ict -0,6-0,9-1,0 Kosten nieuw beleid: CGO en verbreding/modulair opgezet curriculum domeinvorming (neutraal) 0,0 0,0 0,0 0,0 ICT in het onderwijs (versnelde implementatie e-learing ed) 0,5 0,5 1,0 1,0 Product: profilering als studieloopbaanfunctie (neutraal) 0,0 0,0 0,0 0,0 Personeel: functiebouwwerk 0,1 0,1 0,0 0,0 Middelen: ICT-regulier 0,0 0,6 0,9 1,0 Plaats: investeren best m 2 CGO (extra afschrijving) 0,1 0,2 0,4 0,6 Plaats: investeren Amerikalaan (extra huur) 0,6 0,6 0,6 0,6 Promotie: merkenarchitectuur 0,5 0,5 0,5 0,5 Bedrijfsprocessen: Leerling volg systeem 0,6 0,5 0,5 0,5 Bedrijfsprocessen: Personeels Informatiesysteem (extra kosten) 0,2 0,1 0,1 0,1 Bedrijfsprocessen: overig 0,0 0,0 0,4 0,4 Startkosten nieuwe opleidingen 0,2 0,2 0,2 0,2 Korting nieuw beleid -0,1-0,7 0,0 Totale lasten 160,4 171,8 170,6 152,2 144,3 138,2 133,7 133,7 Exploitatie resultaat reguliere bedrijfsvoering -13,2-16,2-10,4-2,1 3,4 3,5 3,4 3,4 Vrijval voorzieningen 10,3 9,3 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 Financiële baten en lasten -0,3 0,3 0,0-1,5-0,8-0,6-0,6-0,5 Exploitatie reguliere bedrijfsvoering incl. financieel resultaat (excl. verkoop panden) -10,4-3,6 2,7 2,9 2,9 2,9 Tabel: meerjarige ontwikkeling * Uitgangspunt bij deze financiële meerjarenraming is een gelijkblijvend (gewogen) aantal deelnemers vanaf 2009/2010. **Er is geen rekening gehouden met de eventuele effecten als gevolg van de reductie overheidsuitgaven (29 mld.) in het kader van de bestrijding van de kredietcrisis vanaf

12 4.2 Implementatie en sturing De verantwoordelijkheid voor de uitvoering van Focus en het realiseren van onze doelen ligt in de lijn bij het College van Bestuur, de directeuren, de hoofden van de diensten en de managers, maar is natuurlijk vooral een zaak van ons allemaal. De gewenste veranderingen komen tot stand via het projectmatig uitvoeren van plannen, uitgezet in een meerjarenbeleid. Onze doelen bereiken we niet in een keer, maar is een reis met meerdere tussenstations, met momenten voor afstemming, voortgangsbewaking en waar nodig bijstelling. Om dit allemaal in goede banen te leiden is er een implementatiestrategie uitgewerkt. Hierin is veel aandacht voor ROC-brede samenhang en afstemming. Het management en de teams zullen goed worden ondersteund om veranderingen ook succesvol door te kunnen voeren. Want daar zit de sleutel tot succes. In samenhang met de normale besturingsstructuur op jaarplannen en voortgangsgesprekken wordt een programmastructuur ingericht voor de diverse beleidsontwikkelingen en -plannen. Het betreft met name de vorming van de colleges, de reorganisatie, de verbetering van de ondersteuning primaire processen (VOPP), het financiële meerjarenbeleid en de huisvesting. Het programma omvat programmalijnen die aansluiten op de portefeuille-overleggen met daarin deelnemers van het College van Bestuur, de sectoren, de colleges en de diensten. Hier vindt de afstemming plaats. Tussen de programmalijnen wordt wekelijks overlegd en het College van Bestuur is hier tweewekelijks bij aanwezig om indien nodig tijdig te kunnen sturen. TOT SLOT Focus staat voor een omvangrijk programma, dat in 2009 van start ging met de inventarisatieronde, de Focustoer. Eén zaak staat voorop: we willen onze doelen halen en we maken het programma af. Investeren in organisatie, onderwijs, management en medewerkers en partners: de activiteiten in het kader van onze nieuwe koers spelen zich binnen alle onderdelen van ons ROC af. In deze nota hebben wij hier ons licht over laten schijnen, maar de echte consequenties worden merkbaar in het dagelijkse werk van iedereen. Laten we er samen de schouders onder zetten