IBM TRIRIGA Application Platform Versie 3 Release 4.2. Handleiding voor enkelvoudige aanmelding IBM

Transcriptie

1 IBM TRIRIGA Application Platform Versie 3 Release 4.2 Handleiding voor enkelvoudige aanmelding IBM

2 Opmerking Lees eerst Kennisgevingen op pagina 17. Deze publicatie heeft betrekking op versie 3, release 5, modificatie 0 van IBM TRIRIGA Application Platform, en op alle volgende releases en modificaties daarvan, tenzij anders vermeld in een volgende uitgave. Controleer of de uitgave die u gebruikt, overeenkomt met de versie van het programma. De informatie in deze publicatie is onderhevig aan wijzigingen. Wijzigingen zullen in nieuwe uitgaven van deze publicatie worden opgenomen. Voor technische informatie en het aanvragen van publicaties kunt u zich wenden tot uw IBM-leverancier of IBM Nederland B.V. Copyright IBM Nederland B.V. 2011, Copyright IBM Corporation 2011, 2015.

3 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1. Gebruikers verifiëren met behulp van enkelvoudige aanmelding (SSO) Voorwaarden en bepalingen voor productdocumentatie IBM Online Privacyverklaring Hoofdstuk 2. Typen verificatie Hoofdstuk 3. Vereisten voor SSO-aanvragen op het TRIRIGA Application Platform Hoofdstuk 4. Hoe werkt SSO Hoofdstuk 5. IBM TRIRIGA configureren met een SSO-oplossing Hoofdstuk 6. IBM TRIRIGA SSO-eigenschappen Hoofdstuk 7. Gebruikers dwingen om aan te melden met behulp van SSO.. 13 Hoofdstuk 8. Problemen met SSO (enkelvoudige aanmelding) oplossen.. 15 Kennisgevingen Merken Copyright IBM Corp. 2011, 2015 iii

4 iv Copyright IBM Corp. 2011, 2015

5 Hoofdstuk 1. Gebruikers verifiëren met behulp van enkelvoudige aanmelding (SSO) Om toegang te krijgen tot IBM TRIRIGA-toepassingen, moet een gebruiker worden geverifieerd als een geldige gebruiker van het systeem en moet machtiging worden verleend voor toegang tot toepassingen en functies van de IBM TRIRIGA-toepassingen. Veel klanten werken met SSO (single sign-on)-verificatie, voor het beheren van de toegang van hun gebruikers tot meerdere toepassingen in hun omgeving. Copyright IBM Corp. 2011,

6 2 Copyright IBM Corp. 2011, 2015

7 Hoofdstuk 2. Typen verificatie Het TRIRIGA Application Platform werkt standaard met de eigen native verificatie. Met native verificatie geven gebruikers hun gebruikersnaam en wachtwoord op in een aanmeldingsvenster van IBM TRIRIGA. Het TRIRIGA Application Platform verifieert de gebruiker door de opgegeven gebruikersnaam en het wachtwoord te vergelijken met de waarden die zijn opgeslagen in de IBM TRIRIGA-database. SSO-verificatie, standaard niet aanwezig in IBM TRIRIGA, kan ook worden gebruikt voor de verificatie. Met SSO-verificatie meldt de gebruiker zich bij toepassingen aan met een gebruikersnaam en wachtwoord die zijn opgeslagen in een bestaande LDAP (Lightweight Directory Access Protocol)-directory of in Active Directory. De toepassingenserver of webserver verifieert de gebruiker door de opgegeven gebruikersnaam en het wachtwoord te vergelijken met de waarden die zijn opgeslagen in de directoryserver. Copyright IBM Corp. 2011,

9 Hoofdstuk 3. Vereisten voor SSO-aanvragen op het TRIRIGA Application Platform In een SSO-omgeving moeten de gebruikersnaam en het wachtwoord dat de gebruiker opgeeft overeenkomen met de gebruikersnaam en het wachtwoord dat is opgeslagen op de directoryserver. De toepassingenserver of webserver verifieert de gebruiker en voegt de gebruikersnaam toe aan de HTTP-opdrachtheader. De gebruikersnaam in de HTTP-opdrachtheader moet exact overeenkomen met de gebruikersnaam die is opgeslagen in de IBM TRIRIGA-database. Indien juist geconfigureerd, leest IBM TRIRIGA de gebruikersnaam in de opdrachtheader en wordt deze intern geverifieerd met de IBM TRIRIGA-database. IBM TRIRIGA ondersteunt de volgende methoden voor het invoegen van de gebruikersnaam in een HTTP-header: v Remote User - De webserver of toepassingenserver verifieert de gebruiker en voegt de gebruikersnaam toe aan de HTTP-header REMOTE_USER. De Java -aanroep is request.getremoteuser(). v User Principal - De webserver of toepassingenserver verifieert de gebruiker en voegt de gebruikersnaam toe aan de HTTP-header UserPrincipal. De Java-aanroep is request.getuserprincipal().getname(). v HTTP Header - De webserver of toepassingenserver verifieert de gebruiker en voegt de gebruikersnaam toe aan een specifiek benoemd HTTP-headerkenmerk. Naast de invoegingsmethoden ondersteunt IBM TRIRIGA verschillende opties voor de gebruikersnaam nadat deze is verkregen uit de HTTP-header: v Removal of Domain Name - In sommige SSO-omgevingen wordt de LDAP-domeinnaam aangegeven samen met de gebruikersnaam, maar alleen de gebruikersnaam is geconfigureerd in de IBM TRIRIGA-database. Als de volledige tekenreeks in de HTTP-header bestaat uit MijnBedrijf\gebruikersnaam wordt met deze functie MijnBedrijf\ of het domeingedeelte verwijderd voor gebruikersnaam. v Case Sensitivity - Sommige directoryservers leveren de gebruikersnaam met hoofd- en kleine letters, afhankelijk van een aantal voorwaarden. In IBM TRIRIGA zijn de gebruikersnamen standaard hoofdlettergevoelig. Als het zo is dat de directoryserver gebruikersnamen met hoofd- en kleine letters levert, kunt u de controle van de letterstand uitschakelen in het SSO-proces. Overwegingen: v Als u voor de verificatie gebruikmaakt van een webserver, schakelt u de HTTP-poort uit op de toepassingenserver zodra de configuratie van de webserver is voltooid. Als u de HTTP-poort van de toepassingenserver open houdt, kan een kwetsbare situatie ontstaan. Als de HTTP-poort niet is uitgeschakeld en de gebruiker naar die poort gaat, wordt de gebruiker gevraagd om legitimatiegegevens en worden gebruikersnaam en wachtwoord geverifieerd in de IBM TRIRIGA-database. v Voor TRIRIGA CAD Integrator/Publisher en de IBM TRIRIGA-reserveringsaddin voor Microsoft Outlook moet u ervoor zorgen dat uw omgeving beschikt over een mechanisme voor standaardverificatie. De meeste SSO-oplossingen bieden een manier waarmee clients zonder browser geverifieerd kunnen worden met behulp van standaardverificatie of NTLM-verificatie. Raadpleeg de documentatie van uw SSO-leverancier voor de juiste verificatieconfiguratie. Copyright IBM Corp. 2011,

10 6 Copyright IBM Corp. 2011, 2015 v IBM TRIRIGA is compatibel met SSO wanneer SSO op de juiste manier is geconfigureerd. Nadat de juiste IBM TRIRIGA-eigenschappen zijn ingeschakeld voor SSO, kan IBM TRIRIGA tokens die worden doorgegeven door correct geconfigureerde toepassingenservers met SSO accepteren. IBM Support kan hulp bieden bij de configuratie van IBM TRIRIGA-eigenschappen voor SSO. Vanwege het aantal producten, technologieën en configuraties dat wordt ondersteund door IBM TRIRIGA, kan IBM Support echter geen hulp bieden bij de configuratie van SSO in uw omgeving.

11 Hoofdstuk 4. Hoe werkt SSO Er zijn veel mogelijke configuraties voor het invoegen van de gebruikersnaam in de HTTP-header. Configuraties van een webserver met omgekeerde proxy, configuraties in de laag van de toepassingenserver of diverse verificatieplugins op elk van deze lagen, kunnen de gebruikersnaam toevoegen aan de HTTP-header. In het algemeen wordt het proces uitgevoerd in de onderstaande volgorde. v De gebruiker geeft de webserver-url op in een browser of benadert de toepassing vanaf een client. v De gebruiker wordt mogelijk gevraagd om een gebruikersnaam of wachtwoord of er vindt een naadloze aanmelding plaats. Naadloze aanmelding, waarbij de server niet vraagt om gegevens van de browser of client, wordt in bepaalde configuraties niet ondersteund. v De webserver, toepassingenserver of verificatieplugin verifieert de informatie met de verificatiebron. v Als de aanmelding slaagt, voegt de webserver de legitimatiegegevens van de gebruiker toe aan de HTTP-header, die vervolgens wordt verzonden naar de toepassingenserver. v De toepassingenserver verwerkt de legitimatiegegevens van de gebruiker en meldt de gebruiker aan bij de toepassing. Opmerking: Als u in de toepassing IBM TRIRIGA Workplace Reservation Manager klikt op een link zoals de link Gebouw in het dialoogvenster Ruimte/Resources opzoeken, wordt er een nieuw browservenster geopend en wordt u gevraagd u aan te melden. Het aanmeldingsverzoek vindt plaats vanwege beveiligingsbeperkingen; de sessie- en aanmeldingsconfiguratie kan niet gemeenschappelijk worden gebruikt door Outlook en de browser. Copyright IBM Corp. 2011,

13 Hoofdstuk 5. IBM TRIRIGA configureren met een SSO-oplossing Als u beschikt over een webserver die is ingesteld met SSO (single sign-on)-verificatie, kunt u bepalen of die legitimatiegegevens kunnen worden gebruikt om aan te melden bij IBM TRIRIGA. 1. Configureer uw webserver voor omgekeerde proxytoegang tot de toepassingenserver. Voor configuratie-informatie raadpleegt u de documentatie van de leverancier van uw toepassingenserver. 2. Zodra de webserver en de toepassingenserver kunnen communiceren met omgekeerde proxy, geeft u de volgende URL op in uw webbrowser: Op deze webpagina vindt u de HTTP-headers die vanaf de webserver worden doorgegeven aan de toepassingenserver. 3. Op de toepassingenserver stelt u de eigenschappen in het bestand TRIRIGAWEB.properties in op basis van de SSO-variabelen die met deze URL worden geretourneerd. Het bestand TRIRIGAWEB.properties is standaard aanwezig in de map Tririga/config. Als... De resultaten geven de Remote User aan die met de aanmelding is ingesteld. stelt u de volgende eigenschappen in. SSO=Y SSO_REMOTE_USER=Y Stel alle andere SSO-eigenschappen in op N. De resultaten geven de UserPrincipal aan die met de aanmelding is ingesteld. SSO=Y SSO_USER_PRINCIPAL=Y Stel alle andere SSO-eigenschappen in op N. Als de resultaten de gebruikersnaam op een header aangeven, noteert u de headernaam, bijvoorbeeld OTHER_SSO_USER_NAME. SSO=Y SSO_REQUEST_ATTRIBUTE_NAME= OTHER_SSO_USER_NAME Stel alle andere SSO-eigenschappen in op N. 4. Start de toepassingenserver opnieuw, om de wijzigingen van kracht te laten worden. Copyright IBM Corp. 2011,

15 Hoofdstuk 6. IBM TRIRIGA SSO-eigenschappen Verschillende eigenschappen bepalen de SSO-configuratie in IBM TRIRIGA. De SSO-eigenschappen bevinden zich in het bestand TRIRIGAWEB.properties. Het bestand TRIRIGAWEB.properties is standaard aanwezig in de map Tririga/config van de toepassingenserver. De toepassingenserver moet opnieuw worden gestart om de wijzigingen voor de eigenschapwaarden van kracht te laten worden. Eigenschap Opties Standaardwaarde Beschrijving SSO N, Y N Als de waarde is ingesteld op Y, wordt de omgeving uitgevoerd in SSO-modus (single sign-on). SSO_BACKING_SERVER_PORT getal -1 Het poortnummer voor de back-end server. Als de poort van de SSO-server niet overeenkomt met de poort van de back-end server, moet deze eigenschap worden ingesteld. SSO_DISABLE_UNAUTHORIZED _STATUS Als voor deze eigenschap de waarde -1 of een ander negatief getal wordt ingesteld, wordt het poortnummer dat is ingesteld voor de front-end server ook ingesteld als de poort voor de back-end server. N, Y N De pagina unauthorized.jsp verzendt HTTP Error 401-respons in de HTTP-header. Als de waarde is ingesteld op Y, wordt de headerrespons uitgeschakeld. Als u wilt dat de HTTP Error 401-respons wordt verzonden, stelt u deze eigenschap in op N. SSO_REMOTE_USER N, Y Y Als de waarde is ingesteld op Y, wordt de methode request.getremoteuser() gebruikt voor aanmelding. De gebruikersnaam moet exact overeenkomen met de gebruikersnaam die is gemaakt in IBM TRIRIGA. Als de waarde voor SSO_USER_PRINCIPAL is ingesteld op Y, stelt u SSO_REMOTE_USER in op N. SSO_REMOVE_DOMAIN_NAME N, Y Y Indien ingesteld op Y, wordt de toegevoegde domeinnaam verwijderd uit de gebruikersnaam van de directoryserver die wordt doorgegeven met de eigenschap SSO_REMOTE_USER. v v Als gebruikersnamen een domeinnaam bevatten wanneer deze worden doorgegeven vanaf de directoryserver terwijl gebruikersnamen in IBM TRIRIGA alleen de gebruikersnaam aangeven, stelt u deze eigenschap in op Y. Als gebruikersnamen een domeinnaam bevatten wanneer deze worden doorgegeven vanaf de directoryserver en gebruikersnamen in IBM TRIRIGA de domeinnaam bevatten, stelt u deze eigenschap in op N. Copyright IBM Corp. 2011,

16 Eigenschap Opties Standaardwaarde Beschrijving SSO_REQUEST_ATTRIBUTE_NAME sm_user, sm_user variabelenaam De naam van de eigenschap die wordt ingevoegd in de HTTP-header, waarvan de waarde de gebruikersnaam van IBM TRIRIGA is. Als de gebruikersnaam aanwezig is in een distincte HTTP-kenmerkvariabele, stelt u SSO_REMOTE_USER in op N en stelt u deze eigenschap in op de naam van het HTTP-kenmerk. In sommige systemen kunt u definiëren in welke variabelenaam de gebruikersnaam is ondergebracht. In dit geval stelt u deze eigenschap in op de variabelenaam van uw systeem. SSO_USER_PRINCIPAL N, Y N Als het systeem is geconfigureerd voor het toevoegen van de UPN (User Principal Name) aan de HTTP-header, stelt u deze eigenschap in op Y. Indien ingesteld op Y, wordt gebruikgemaakt van de HTTP-headerparameter UserPrincipal en wordt de gebruikersnaam opgehaald door de methode request.getuserprincipal().getname() aan te roepen. Als de waarde is ingesteld op Y, stelt u de waarde van de eigenschap SSO_REMOTE_USER in op N. USERNAME_CASE_SENSITIVE N, Y Y Indien ingesteld op Y, zijn de gebruikersnamen voor aanmelding hoofdlettergevoelig. Als u een verificatie wilt uitvoeren zonder dat er verschil wordt gemaakt tussen hoofdletters en kleine letters, stelt u deze eigenschap in op N. Sommige Java-applets vragen om de Windows-gebruikersnaam en wachtwoord, hetgeen een bekend beveiligingsprobleem is voor de Java-plugin en SSO. Tot de betrokken applets behoren: Brava! Document Viewer, Gantt, Association Viewer en Workflow Expression Editor. Geef opnieuw de SSO-gebruikersnaam en het wachtwoord op om toegang te krijgen tot deze applets. 12 Copyright IBM Corp. 2011, 2015

17 Hoofdstuk 7. Gebruikers dwingen om aan te melden met behulp van SSO Als u gebruikers wilt dwingen om aan te melden met behulp van SSO, moet u verhinderen dat zij gebruik kunnen maken van de standaard aanmeldingspagina. Zorg voor een alternatieve aanmeldingspagina zonder gebruikersnaam, wachtwoord of aanmeldknop. 1. Voeg de volgende eigenschappen toe aan het bestand TRIRIGAWEB.properties, om de alternatieve aanmeldingspagina en directory op te geven. Eigenschap Waarden Beschrijving ALTERNATE_INDEX_HTML BestandsnaamDe bestandsnaam voor de alternatieve aanmeldingspagina, bijvoorbeeld index.html. ALTERNATE_RESOURCE_DIRECTORY N, Y Het pad naar de resourcedirectory voor de alternatieve aanmeldingspagina, bijvoorbeeld C:\PadNaarTRIRIGA\userfiles\alt. 2. Start de toepassingenserver opnieuw. Copyright IBM Corp. 2011,

19 Hoofdstuk 8. Problemen met SSO (enkelvoudige aanmelding) oplossen Er zijn een aantal bekende problemen die optreden met SSO, bijvoorbeeld als dit niet op de juiste manier is geconfigureerd. Fout vanwege ongeldige gebruikersnaam of wachtwoord Zorg ervoor dat de SSO-instellingen zijn ingesteld in het bestand TRIRIGAWEB.properties en dat de toepassingenserver opnieuw is gestart. De gebruikersnaam is hoofdlettergevoelig in IBM TRIRIGA. Voor het bekijken van de werkelijke gebruikersnaam die door de webserver wordt doorgegeven aan IBM TRIRIGA, opent u het volgende adres in een browser: default/admin/requesttest.jsp. U vindt de gebruikersnaam in de sectie Request Parameters, in de sectie Header Parameters naast getuserprincipal, of in beide secties. Toewijzingslabels worden alleen in het Engels weergegeven Als toewijzingslabels van Esri worden weergegeven in het Engels, ondanks dat uw gebruikersprofiel werkt met een andere taal, is de eigenschap SSO_BACKING_SERVER_PORT in het bestand TRIRIGAWEB.properties mogelijk niet geconfigureerd voor de interne niet-sso-poort. HTTP-aanvragen worden niet meer doorgezonden naar IBM TRIRIGA Na het upgraden van IBM TRIRIGA in WebSphere Application Server, zendt IBM HTTP Server niet langer aanvragen door naar IBM TRIRIGA. U moet de webserver opnieuw configureren in WebSphere Application Server. U kunt WCT (WebSphere Customization Toolbox) gebruiken om de webserver opnieuw te configureren. WCT bevat Web Server Plug-ins Configuration Tool, waarmee het proces van het wissen en opnieuw genereren van de webserverdefinitie voor IBM HTTP Server stapsgewijs wordt doorlopen. Tip: Als u de locatie van de toepassingenserver opgeeft in het venster Configuration Scenario Selection, bladert u naar de locatie van de map \AppServer als het configuratiescenario lokaal aanwezig is. Een algemene locatie voor de toepassingenserver is C:\Program Files (x86)\ibm\websphere\appserver. Als u de hostnaam wijzigt, controleert u of in het bestand plugin-cfg.xml de juiste hostnaam is opgegeven. Controleer met name de eigenschap Transport Hostname. De standaardlocatie van plugin-cfg.xml is installatiepad/ibm/httpserver/ Plugins/config/webServerName/plugin-cfg.xml. Copyright IBM Corp. 2011,

21 Kennisgevingen Deze publicatie heeft betrekking op een gelicentieerd programma. Op gelicentieerde programma's rust auteursrecht. Zij blijven eigendom van IBM. Op gelicentieerde programma's zijn de Algemene voorwaarden en bepalingen van toepassing. Deze zijn verkrijgbaar bij uw IBM-leverancier. Verwijzing in deze publicatie naar producten (apparatuur en programmatuur) of diensten van IBM houdt niet in dat IBM deze ook zal uitbrengen in alle landen waar IBM werkzaam is. Neem contact op met uw IBM-vertegenwoordiger voor informatie over de producten en diensten die momenteel beschikbaar zijn in uw land. Verwijzing in deze publicatie naar producten of diensten van IBM houdt niet in dat uitsluitend IBM-producten of -diensten gebruikt kunnen worden. Functioneel gelijkwaardige producten of diensten kunnen in plaats daarvan worden gebruikt, mits dergelijke producten of diensten geen inbreuk maken op intellectuele eigendomsrechten of andere rechten van IBM. De gebruiker is verantwoordelijk voor de samenwerking van IBM-producten of -diensten met producten of diensten van anderen, tenzij uitdrukkelijk anders aangegeven door IBM. Mogelijk heeft IBM octrooien of octrooi-aanvragen met betrekking tot bepaalde in deze publicatie genoemde producten. Aan het feit dat deze publicatie aan u ter beschikking is gesteld, kan geen recht op licentie of ander recht worden ontleend. In deze publicatie kunnen technische onjuistheden en drukfouten staan. Mogelijk bevat deze publicatie verwijzingen naar producten die wel zijn geannonceerd maar op dit moment niet in uw land verkrijgbaar zijn, of naar producten die niet in uw land zijn geannonceerd. Verwijzing naar niet-geannonceerde producten houdt niet in dat IBM deze ook zal uitbrengen. IBM beslist op grond van zakelijke en technische overwegingen over de annoncering van een product. Informatie met betrekking tot niet door IBM gemaakte producten is afkomstig van de leveranciers van deze producten, hun gepubliceerde annonceringen of andere openbaar toegankelijke bronnen. IBM heeft deze producten niet getest en kan derhalve de prestaties, compatibiliteit en andere beweringen met betrekking tot niet door IBM gemaakte producten niet bevestigen. Vragen over de mogelijkheden van niet door IBM gemaakte producten moeten worden gericht aan de leveranciers van deze producten. Online publicaties Met betrekking tot online versies van dit boek bent u gerechtigd: v de documentatie die zich op de gegevensdrager bevindt te kopiëren, te wijzigen en af te drukken voor gebruik binnen uw onderneming, mits u de auteursrechtenvermelding, alle waarschuwingen en andere verplichte verklaringen op elke kopie of gedeeltelijke kopie reproduceert; en v het oorspronkelijke, ongewijzigde exemplaar van de documentatie over te dragen bij overdracht van het betreffende IBM-product (machine of programma) dat u gerechtigd bent over te dragen. Bij overdracht dient u alle kopieën van de documentatie te vernietigen. Copyright IBM Corp. 2011,

22 U bent verantwoordelijk voor de betaling van alle belastingen die voortvloeien uit deze autorisatie. ER WORDEN GEEN UITDRUKKELIJKE OF STILZWIJGENDE GARANTIES GEGEVEN, WAARONDER BEGREPEN DE GARANTIES VAN VERKOOPBAARHEID OF GESCHIKTHEID VOOR EEN BEPAALD DOEL. In bepaalde rechtsgebieden kunnen stilzwijgende garanties niet worden uitgesloten. In dat geval is de bovenstaande uitsluiting niet op u van toepassing. Niet-nakoming van de bovengenoemde voorwaarden houdt beëindiging in van deze autorisatie. Bij beëindiging van de autorisatie dient u de voor een machine leesbare documentatie te vernietigen. Merken IBM, het IBM-logo en ibm.com zijn merken van International Business Machines Corp. die wereldwijd in een groot aantal rechtsgebieden zijn geregistreerd. Benamingen van andere producten en diensten kunnen merken zijn van IBM of van andere ondernemingen. Een actuele lijst van merken van IBM is op internet beschikbaar, onder "Copyright and trademark information" op Java en alle op Java gebaseerde merken en logo's zijn merken van Oracle en/of daaraan gelieerde ondernemingen. Linux is een merk van Linus Torvalds in de Verenigde Staten en/of andere landen. Microsoft, Windows, Windows NT en het Windows-logo zijn merken van Microsoft Corporation in de Verenigde Staten en/of andere landen. UNIX is een merk van The Open Group in de Verenigde Staten en/of andere landen. Benamingen van andere producten en diensten kunnen merken zijn van IBM of van andere ondernemingen. Voorwaarden en bepalingen voor productdocumentatie U wordt toestemming verleend de publicaties te gebruiken, op voorwaarde dat u akkoord gaat met de volgende voorwaarden en bepalingen: Toepasselijkheid Deze voorwaarden zijn een aanvulling op de gebruiksvoorwaarden voor de IBM-website. Persoonlijk gebruik U mag deze publicaties vermenigvuldigen voor persoonlijk, niet-commercieel gebruik, mits alle eigendomsvermeldingen behouden blijven. Zonder uitdrukkelijke toestemming van IBM mag u deze publicaties, of enig gedeelte daarvan, niet distribueren, tentoonstellen of er afgeleide werken van maken. 18 Copyright IBM Corp. 2011, 2015

23 Commercieel gebruik U mag deze publicaties reproduceren, distribueren en tentoonstellen, echter uitsluitend binnen uw onderneming en op voorwaarde dat alle eigendomsvermeldingen behouden blijven. Zonder uitdrukkelijke toestemming van IBM mag u geen afgeleide werken van deze publicaties maken, noch deze publicaties, of enig gedeelte daarvan, buiten uw onderneming reproduceren, distribueren of tentoonstellen. Rechten IBM Online Privacyverklaring Behoudens de toestemmingen die u hierin uitdrukkelijk worden verleend, worden u geen andere toestemmingen, licenties of rechten verleend, uitdrukkelijk noch stilzwijgend, ten aanzien van de publicaties of welke daarin opgenomen informatie, gegevens, software of andere intellectuele eigendommen dan ook. IBM behoudt zich het recht voor de hierin verleende toestemmingen te allen tijde in te trekken wanneer, naar het oordeel van IBM, het gebruik van de publicaties afbreuk doet aan de belangen van IBM of wanneer de bovenstaande instructies, volgens de vaststelling van IBM, niet naar behoren worden nageleefd. U mag deze informatie niet downloaden, exporteren of opnieuw exporten, tenzij dit gebeurt in volledige overeenstemming met alle toepasselijke wet- en regelgeving, waaronder begrepen alle exportwetten en -regelingen van de Verenigde Staten. IBM GEEFT GEEN GARANTIE MET BETREKKING TOT DE INHOUD VAN DEZE PUBLICATIES. DE PUBLICATIES WORDEN AANGEBODEN OP "AS-IS"-BASIS. ER WORDEN GEEN UITDRUKKELIJKE OF STILZWIJGENDE GARANTIES GEGEVEN, WAARONDER BEGREPEN STILZWIJGENDE GARANTIES INZAKE VERHANDELBAARHEID OF GESCHIKTHEID VOOR EEN BEPAALD DOEL. IBM Software-producten, waaronder software-as-a-service oplossingen, ( Softwareoplossingen ) kunnen gebruikmaken van cookies of andere technologieën om informatie over het gebruik van het product te verzamelen voor het verbeteren van de gebruikerservaring, het afstemmen van de interactie op eindgebruikers of voor andere doeleinden. In veel gevallen wordt geen tot personen herleidbare informatie verzameld door de Softwareoplossingen. Sommige Softwareoplossingen kunnen u de mogelijkheid bieden tot personen herleidbare gegevens te verzamelen. Als deze Softwareoplossing cookies gebruikt voor het verzamelen van tot personen herleidbare informatie, wordt specifieke informatie over het gebruik van cookies door deze oplossing hieronder uiteengezet. Deze Softwareoplossing gebruikt geen cookies of andere technologieën om tot personen herleidbare informatie te verzamelen. Als de configuraties die zijn geïmplementeerd voor deze Softwareoplossing u als klant de mogelijkheid bieden om tot personen herleidbare informatie van eindgebruikers te verzamelen via cookies en andere technologieën, moet u zelf juridisch advies inwinnen over eventuele wetten die van toepassing zijn op dergelijke gegevensverzameling, met inbegrip van vereisten voor kennisgeving en toestemming. Kennisgevingen 19

24 20 Copyright IBM Corp. 2011, 2015 Raadpleeg het privacybeleid van IBM op en IBM's online privacyverklaring op in de sectie Cookies, Web Beacons and Other Technologies en de "IBM Software Products and Software-as-a-Service Privacy Statement" op

25 Kennisgevingen 21

26 IBM Gedrukt in Nederland