PRACTICUM INKOMSTENBELASTING

Transcriptie

1 PRACTICUM INKOMSTENBELASTING Personenbelasting Aanslagjaar 2012 Inkomsten 2011 Dirk Geerts Luc Taillieu

2 Dirk GEERTS ( 1969) bekleedt als licentiaat TEW binnen de FOD Financiën de graad van E.a. inspecteur - diensthoofd en de functie van inspecteur-geschillen. Hij heeft zich sinds een aantal jaren toegelegd op de bijwerking van deze monografie. Luc TAILLIEU ( 1949) is de grondlegger van de monografieën Vennootschapsbelasting en Personenbelasting en heeft zich meer dan 25 jaar vol overgave toegelegd op de actualisering van deze boeken. 32 ste druk, 1 ste oplage Personenbelasting is een uitgave van Standaard Uitgeverij Professional. U kunt ons bereiken op of via professional@standaarduitgeverij.be WPG Uitgevers België NV, Mechelsesteenweg 203, B-2018 Antwerpen Alle rechten voorbehouden. Behoudens de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, op welke wijze ook, zonder de voorafgaande en schriftelijke toestemming van de uitgever. De uitgever en de auteurs streven permanent naar een volledige betrouwbaarheid van de gepubliceerde informatie; zij kunnen voor die informatie en de toepassing ervan echter niet aansprakelijk gesteld worden. ISBN D/2012/0034/339 NUR 826

3 VOORWOORD BIJ DE UITGAVE AANSLAGJAAR 2012 Geachte lezer Death and taxes are both certain But death isn t annual. Belastingen zijn dit helaas wel en daarom presenteren we u ook dit jaar weer een nieuwe editie van de Monografie Personenbelasting. Het jaar 2011 was het jaar waarin we na 540 dagen formatie uiteindelijk toch een regering hebben gekregen. Op dinsdag 6 december 2011 legde de regering de eed af, en heeft ons nog voor het einde van het jaar vergast op een eerste pakket fiscale maatregelen met het oog op de opmaak van de begroting van Alle nieuwigheden vanaf aanslagjaar 2012 en de fiscale maatregelen opgenomen in het ontwerp van de Programmawet, die zal worden uitgevaardigd in het voorjaar van 2012 in het kader van de begrotingsopmaak voor het jaar 2012, zijn verwerkt in dit boek. Het gaat onder meer om volgende zaken: de wijzigingen inzake roerende inkomsten: de gewijzigde tarieven inzake roerende voorheffing; de bijkomende heffing op roerende inkomsten; de verplichte aangifte van de roerende inkomsten. de gewijzigde voordelen alle aard: inzake bedrijfswagens; inzake gratis bewoning ; inzake verwarming en elektriciteit; inzake aandelenopties. de afgeschafte belastingvermindering voor energiebesparende maatregelen; de afschaffing van de korting op factuur voor propere wagens. En er is meer. Dit boek is een samenvatting van de volledige en permanent up-to-date commentaar op de personenbelasting die u vindt op De personenbelasting die verband houdt met private personen is integraal opgenomen in dit boek. De ondernemingsgerelateerde personenbelasting (winsten en baten) zijn raadpleegbaar op Dus surf snel naar Suggesties of opmerkingen zijn steeds welkom via op redactie@standaarduitgeverij.be. Het gedrukte jaarboek is bijgewerkt tot 21 maart Ik wens u veel en vruchtbaar leesplezier. De auteur, Dirk GEERTS

4 4 Personenbelasting Overzicht delen OVERZICHT DELEN DEEL 1 Inleiding 55 DEEL 2 Aan de personenbelasting onderworpen personen 73 DEEL 3 Persoonlijke gegevens en gezinslasten 85 DEEL 4 Onroerende inkomsten onroerende voorheffing 121 DEEL 5 Roerende inkomsten roerende voorheffing 207 DEEL 6 Beroepsinkomsten van loon- en weddetrekkenden vervangingsinkomsten 271 DEEL 7 Pensioenen 427 DEEL 8 Fiscale voordelen verbonden aan een (hypothecaire) lening m.b.t. onroerende goederen 521 DEEL 9 Uitgaven die recht geven op een belastingvermindering 603 DEEL 10 Belastingkredieten 677 DEEL 11 Aftrekbare bestedingen (aftrekken van het totaal netto belastbaar inkomen) 695 DEEL 12 Diverse inkomsten 737 DEEL 13 Beroepsinkomsten van nijverheids-, handels- en landbouwondernemingen ( winsten ) 797 DEEL 14 Beroepsinkomsten van beoefenaars van vrije beroepen, ambten, posten en andere winstgevende bezigheden ( baten ) 799 DEEL 15 Beroepsinkomsten van bedrijfsleiders 801 DEEL 16 Winsten of baten in verband met een voorheen uitgeoefende beroepswerkzaamheid 841 DEEL 17 Aanslagberekening 843 DEEL 18 Trefwoordenregister 929

5 Personenbelasting 5 INHOUD VOORWOORD BIJ DE UITGAVE AANSLAGJAAR OVERZICHT DELEN 4 INHOUD 5 DEEL 1 INLEIDING 55 HOOFDSTUK 1 Situering van de personenbelasting 57 HOOFDSTUK 2 Specifieke begrippen inzake personenbelasting 58 1 Wereldwijd inkomen 58 2 Progressieve belasting 58 3 Buitenlandse inkomsten 58 4 Decumul voor echtgenoten 59 5 Inkomsten van kinderen Principe Wettelijk genot Principe Verdeling van de inkomsten van de kinderen waarvan de ouders het wettelijk genot hebben over de ouders Geen wettelijk genot Kinderen ouder dan 18 jaar Verlengde minderjarigen 61 6 Echtgenoten versus alleenstaanden Echtgenoten Alleenstaanden 62 7 Vier inkomenscategorieën Omschrijving Typedwang 64 HOOFDSTUK 3 De aangifte 65 1 Algemeen 65 2 Overzicht van het aangifteformulier Deel Deel Tax-on-web 70

6 6 Personenbelasting HOOFDSTUK 4 Belastbaar tijdperk en aanslagjaar 70 HOOFDSTUK 5 De inkomstencategorieën 71 1 De vier traditionele inkomstencategorieën 71 2 Inkomsten van onbepaalde oorsprong Ingevolge indiciaire taxatie Verdeling over echtgenoten Aanwending voor btw-doeleinden 71 DEEL 2 AAN DE PERSONENBELASTING ONDERWORPEN PERSONEN 73 HOOFDSTUK 1 Inleiding 75 HOOFDSTUK 2 Rijksinwoners 76 1 Algemeen 76 2 Fiscale woonplaats ( belastingwoonplaats ) 76 3 Zetel van fortuin 78 4 Alternatieve criteria 79 5 Wettelijke vermoedens Inschrijving in het Rijksregister Woonplaats van gehuwden Principe Buitenlandse kaderleden 81 6 Dubbel inwonerschap ( dual residence ) ( woonplaatsconflict ) 82 7 Emigratie 82 8 Gemeente van de fiscale woonplaats 82 HOOFDSTUK 3 Met rijksinwoners gelijkgestelde personen 83 HOOFDSTUK 4 Niet aan de personenbelasting onderworpen personen 84 DEEL 3 PERSOONLIJKE GEGEVENS EN GEZINSLASTEN 85 HOOFDSTUK 1 Inleiding 87

7 Personenbelasting 7 HOOFDSTUK 2 Gemeenschappelijke aanslag met afzonderlijke vaststelling belastbaar inkomen 88 1 Wettelijke bepalingen Gemeenschappelijke aanslag Uitzonderingen Keuzestelsel bij overlijden Inkomsten van kinderen 89 2 Gevolgen van de afzonderlijke vaststelling van de grondslag ( decumul ) Verdeling van de inkomsten die toebehoren aan beide echtgenoten Verdeling van de inkomsten van de kinderen waarvan de ouders het wettelijk genot hebben Toekenning van een gedeelte van de beroepsinkomsten aan de meewerkende echtgenoot Tenlasteneming van gezinsleden Jaar van huwelijk Jaar van overlijden Jaar van echtscheiding, scheiding van tafel en bed of beëindiging wettelijk samenwonen Belastingplichtigen van wie de echtgenoot vrijgestelde beroepsinkomsten heeft genoten Feitelijke scheiding Inkomsten van kinderen waarvan de ouders het wettelijk genot niet hebben 92 HOOFDSTUK 3 Personen ten laste 93 1 Kinderen ten laste Welke kinderen kan de belastingplichtige ten laste nemen? Voorwaarden om als kind ten laste te worden beschouwd Algemeen Eerste voorwaarde = deel uitmaken van het gezin Tweede voorwaarde = bestaansmiddelen Derde voorwaarde = geen bezoldigingen Overheveling van personen ten laste Andere personen ten laste Welke andere personen kan de belastingplichtige ten laste nemen? Voorwaarden om als ten laste te worden beschouwd Deel uitmaken van het gezin Bestaansmiddelen Geen inkomsten die kosten zijn Bijzonder geval tenlasteneming van beide ouders 109 HOOFDSTUK 4 Belastingvrije som Basisbedrag van de belastingvrije som Absoluut basisbedrag Verhoogd basisbedrag Verhoging Niet voor vervangingsinkomsten Verrekend via bedrijfsvoorheffing Verhoging basisbedrag voor gehandicapte 110

8 8 Personenbelasting 1.4 Toerekening en overheveling tussen gehuwden Principe Buitenlandse inkomsten Geen onderscheid gehuwde / alleenstaande Toeslagen voor kinderen ten laste Algemeen Gehandicapte kinderen Tellen fiscaal voor twee Omschrijving gehandicapt kind Bewijs Kinderen jonger dan drie jaar Omzetting belastingvrije som in belastingkrediet Toeslagen voor andere personen ten laste Basisbedragen Gehandicapte personen Toeslag voor zware handicap van belastingplichtige zelf Bedragen Handicap Toeslag voor de alleenstaande met kinderlast Bedragen Alleenstaande in het kader van het fiscaal co-ouderschap Niet voor echtgenoten internationale ambtenaren Historische situering Toeslag voor het jaar van huwelijk of wettelijke samenwoning Globaal voorbeeld 117 DEEL 4 ONROERENDE INKOMSTEN ONROERENDE VOORHEFFING 121 HOOFDSTUK 1 Onroerende inkomsten Inleiding Soorten onroerende goederen Kadastraal inkomen Omschrijving en algemeenheden m.b.t. het K.I Bedrag van het K.I Herziening Procedure van vaststelling van het K.I Aan te geven kadastraal inkomen Indexatie van het K.I. 126

9 Personenbelasting 9 4 Wie is de belastingplichtige Principe Aangifte van het onroerend inkomen in hoofde van echtgenoten In de P.B. belastbare Belgische inkomsten Inkomen uit het eigen woonhuis Bestemming Principieel vrijgesteld, behoudens overgangsregeling Belastbaar bedrag Aangifte Inkomen uit niet-verhuurde eigendommen, andere dan het eigen woonhuis, en uit verhuurde eigendommen, die door de huurder niet voor het uitoefenen van zijn beroepswerkzaamheid worden gebruikt Bestemming Belastbaar bedrag Aangifte Inkomen uit verhuurde eigendommen die door de huurder voor het uitoefenen van zijn beroepswerkzaamheid worden gebruikt Bestemming Belastbaar bedrag Cijfermatige vergelijking particuliere verhuur / beroepsmatige verhuur Aangifte Algemene voorbeelden Inkomsten uit al dan niet verhuurde eigendommen die de eigenaar voor het uitoefenen van zijn beroepswerkzaamheid gebruikt Bestemming Belastbaar bedrag Aangifte Beroepsmatig gebruik door een van beide echtgenoten Onroerende goederen die voor land- of tuinbouwdoeleinden worden verhuurd overeenkomstig de pachtwetgeving Bestemming Belastbaar bedrag Aangifte Inkomsten verkregen uit hoofde van de vestiging of de overdracht van een recht van erfpacht of van opstal of van gelijkaardige onroerende rechten m.b.t. een in België gelegen onroerend goed Belastbare inkomsten Belastbaar bedrag Aangifte Voorbeelden Overdracht van een recht van erfpacht of van opstal of van een gelijkaardig onroerend recht Inkomsten verkregen uit het vestigen of overdragen van vruchtgebruik Bijzondere gevallen Verhuring tot beroepsdoeleinden, die slechts op een gedeelte van het onroerend goed betrekking heeft Wijziging in de bestemming van een onroerend goed Eerste vaststelling van het K.I. of wijziging ervan tijdens het belastbaar tijdperk Verandering van eigenaar tijdens het belastbaar tijdperk Onroerend goed of gedeelte ervan dat gemeubeld in huur wordt gegeven Verhuur van gastenverblijven ( chambres d hôtes ) Onroerende goederen in onverdeeldheid Invloed op P.B. van het kosteloos ter beschikking stellen van een onroerend goed Invloed op P.B. van een vermindering inzake OV Eigen woning niet betrokken omwille van beroepsredenen of redenen van sociale aard Vermindering van het K.I. wegens niet-bewoning, buiten werking blijven of onproductiviteit van een onroerend goed Bevriezing K.I. na woningrenovatie van woningen gelegen in een zone voor positief grootstedelijk beleid Bevriezing K.I. na woningrenovatie van woningen verhuurd door een sociaal verhuurkantoor 162

10 10 Personenbelasting 6 Van P.B. vrijgestelde inkomsten Het eigen woonhuis Principe Vrijstellingsvoorwaarde Vrijstelling van het K.I. wegens bepaalde bestemming Onroerende goederen die het voorwerp zijn van een tussen partijen afgesloten loopbaanpacht Onroerende goederen die het voorwerp zijn van een tussen partijen afgesloten langetermijnpacht In de P.B. belastbare buitenlandse onroerende inkomsten Dubbelbelastingverdragen progressievoorbehoud landen zonder verdrag Inkomen uit niet-verhuurde eigendommen, die de eigenaar niet zelf gebruikt voor het uitoefenen van een beroepswerkzaamheid Inkomen uit verhuurde eigendommen, die de eigenaar niet heeft belegd in zijn onderneming Inkomsten uit al dan niet verhuurde eigendommen, die de eigenaar voor het uitoefenen van zijn beroepswerkzaamheid gebruikt Inkomsten verkregen uit hoofde van de vestiging of de overdracht van een recht van erfpacht of van opstal of van gelijkaardige onroerende rechten m.b.t. in het buitenland gelegen onroerende goederen Vestiging Overdracht van een recht van erfpacht of van opstal of van een gelijkaardig onroerend bezit Aftrek van intresten en erfpacht- of opstalvergoedingen Algemeen Gewone intrestaftrek Betaalde erfpacht- en opstalvergoedingen Principieel aftrekbaar Betalingen in het kader van onroerende leasing niet aftrekbaar Aangifte Woningaftrek Principe en bedrag van de aftrek Principe Bedrag Onroerende goederen of gedeelten ervan waarop de aftrek van toepassing is Principe Bijzondere gevallen Enkel effectief ontvangen sommen 177 HOOFDSTUK 2 Onroerende voorheffing Algemene principes Omschrijving Verrekening dubbele belasting Belastbare grondslag Het kohier Aanslagjaar Aanslagjaar = inkomstenjaar Eerste aanslagjaar Plaats van de aanslag Schuldenaar van de OV 180

11 Personenbelasting Bezwaar Berekening Verminderingen op OV Gemene bepalingen Overzicht De aanvraag Tijdstip van beoordeling (Gedeeltelijk) beroepsgebruik Regionale verschillen Vermindering van 25 of 50 % voor bescheiden woning Federale regeling Afwijkingen Vlaams Gewest Vermindering voor kinderlast en andere gehandicapte persoon Federale regeling Afwijking Vlaams Gewest vermindering voor kinderbijslaggerechtigde kinderen Modaliteiten Afwijking Vlaams Gewest andere gehandicapte persoon Waals Gewest Vermindering van 10 % voor zwaar gehandicapt gezinshoofd Federale regeling Afwijking in het Vlaams gewest Afwijking in het Waals gewest Vermindering voor grootoorlogsinvalide Federale regeling Afwijking in het Waals gewest Vermindering voor energiezuinige gebouwen Bedrag van de vermindering Periode en inwerkingtreding E-peil Cumuleerbaar Samenvoeging van de verminderingen Federale regeling Afwijking Vlaams gewest Toepassingsvoorbeeld verminderingen OV Vrijstellingen inzake materieel en outillering Vlaams gewest Desindexatie Vrijstelling Brussels Hoofdstedelijk Gewest Waals Gewest Tot aj Vanaf aj Vrijstellingen in functie van bestemming Onroerende goederen met religieuze, onderwijs- of humanitaire bestemming Wettelijke omschrijving Afwezigheid van winstoogmerk Vakantiehuizen Soortgelijke weldadigheidsinstellingen Rusthuizen Eigendommen van vreemde staten Nationale domeingoederen 196

12 12 Personenbelasting 4.4 Vrijstelling ingevolge bijzondere wettelijke bepalingen Bijzondere wetgeving Economische expansiewetten Vlaamse vrijstelling voor eigendommen aangewend als bejaardenflats Vlaamse vrijstelling voor OG bedoeld in het bosdecreet Vlaamse vrijstelling voor tot gezinswoning omgebouwde handelspanden Vlaamse vrijstelling voor OG waarvan het K.I. ingevolge renovatie werd verhoogd Vlaamse vrijstelling OG gelegen in het Vlaams Ecologische Netwerk (VEN) Vlaamse vrijstelling van gewestaandeel voor rechtspersonen Vlaamse vrijstelling voor gebouwen in kader van ecologie-investeringen Brusselse vrijstelling voor geklasseerde OG Vrijstellingen wegens niet-gebruik, onproductiviteit of vernieling Vrijstelling wegens leegstand en onproductiviteit Gebonden aan vrijstelling K.I Voorwaarden Voorbeelden Vrijstelling wegens vernieling Gebonden aan vrijstelling K.I Voorwaarden Berekening van de kwijtschelding of vermindering Voorbeelden Niet-ingebruikname of onproductiviteit van materieel en outillering 205 DEEL 5 ROERENDE INKOMSTEN ROERENDE VOORHEFFING 207 HOOFDSTUK 1 Inleiding Tweede categorie van inkomsten Typedwang: geen keuzevrijheid bij vaststelling inkomstencategorie 209 HOOFDSTUK 2 Overzicht van de soorten roerende inkomsten Dividenden Belastbare dividenden Omschrijving Verarming vennootschap verrijking aandeelhouder Keuzedividenden (stockdividenden) Bonusaandelen Kapitaalvermindering Terugbetalingen van uitgiftepremies Vergoedingen naar aanleiding van de gehele of gedeeltelijke verdeling van het maatschappelijk vermogen of de verkrijging van eigen aandelen (liquidatieboni) Buitenlandse dividenden Niet-belastbare dividenden Intrest Inleiding 214

13 Personenbelasting Termijn en zichtrekeningen Principieel belastbaar Cessie-retrocessie Vastrentende effecten Omschrijving Belastbaarheid pro rata temporis Belastbaar ten name van cessionaris, pandnemer of leningnemer Onroerende leasing Overheidsfondsen Vrijgestelde roerende inkomsten Spaardeposito s In kader van pensioensparen toegekende inkomsten Intresten en dividenden toegekend door VSO s Andere vrijgestelde inkomsten Vastrentende levensverzekerings- of andere contracten ( verzekeringsbons ) Omschrijving belastbaar inkomen Ratio legis Minimaal inkomen Vrijstelling Multisupport-levensverzekeringsovereenkomst Inkomsten uit aandelen van bepaalde beleggingsvennootschappen Rentecomponent bij inkoop eigen aandelen door collectieve beleggingsinstelling ( heffing op het sparen ) Ratio legis Omschrijving belastbare inkomsten Belastbaar feit Antimisbruikbepaling voor opportunistische schenkingen Wettelijke bepalingen Administratieve toelichting Schending vrij verkeer van kapitaal? Door Koning vastgesteld rendement Andere inkomsten toegekend door gemeenschappelijk beleggingsfonds Inkomsten van een Frans Plan d Epargne Logement - Inkomsten van een Frans Plan d Epargne Entreprise ( PEL ) Inkomsten van een wooncertificaat Inkomsten van verhuring, verpachting, gebruik en concessie van roerende goederen Belastbare inkomsten Algemeen overzicht Verhuur cliënteel / handelszaak Inkomsten uit valorisatie van een uitvinding door onderzoekers Onderverhuring Uitgeverscontract (auteursrechten) Beheer reproductierechten van schilderijen Standgelden Belastbaar bedrag Aangifte roerende voorheffing Gemeubelde verhuur Andere voorbeelden Inkomsten begrepen in lijfrenten of tijdelijke renten Belastbare inkomsten Niet als roerend inkomen belastbare renten Met of zonder prijsgave / afstand kapitaal Principe 231

14 14 Personenbelasting Basis voor belastbaar bedrag met prijsgave van kapitaal Basis voor belastbaar bedrag zonder prijsgave van kapitaal Kapitalen ter afkoop van renten niet belastbaar Fiches Voorbeelden Inkomsten uit de cessie of de concessie van auteursrechten en naburige rechten Inleiding Wettelijke bepalingen Materieel toepassingsgebied Volgens het Bericht aan de schuldenaars van auteursrechten en naburige rechten in de loop van het jaar 2008 (B.S ) Rulingcommissie: drie stappen redenering Personeel toepassingsgebied Forfaitaire kostenaftrek Getrapte kostenaftrek Meerdere schuldenaars Kwalificatie roerend beperkt tot EUR Kwalificatie excedentair gedeelte Aangifte P.B Verplicht of facultatief Bij overschrijding grensbedrag Roerende voorheffing Niet bevrijdend Aangifte RV Vrijstelling van RV Verschillende schuldenaars Overgangsjaar Voorbeelden Vrijstelling roerende voorheffing Fiches Buitenlandse roerende inkomsten Omschrijving Dubbele belasting niet strijdig met EG-verdrag En de gemeentebelasting? Aangifte Inkomsten van gemeenschappelijke beleggingsfondsen Niet-belastbare inkomsten Toepassing artikel 21 WIB Inkomsten van een irrevocable discretionary trust Roerende inkomsten met beroepskarakter 242 HOOFDSTUK 3 Tijdstip van belastbaarheid van de roerende inkomsten opeisbaarheid van de RV Inleiding Toekenning of betaalbaarstelling 243

15 Personenbelasting 15 3 Onbeschikbaarheid van het inkomen Wettelijke ficties Inkomsten uit beleggingsfondsen voor beleggingen in schuldvorderingen Inkomsten van gelddeposito s Rente van geldsommen gedeponeerd bij de Deposito- en Consignatiekas RV verschuldigd door de verkrijger van de inkomsten Toekenning RI in natura 245 HOOFDSTUK 4 Vaststelling van het netto roerend inkomen Principe Innings- en bewaringskosten Bedoelde kosten Aftrekbaarheid Aftrekbaarheid van intresten Algemene kostenaftrek 248 HOOFDSTUK 5 Aanslagstelsel op roerende inkomsten Bevrijdende bijkomende heffing Principe Wettelijke bepaling Facultatieve aangifte Keuze Meldingsplicht van roerende inkomsten voor het verkrijgen van sociale voordelen Aanslagstelsel Facultatieve aangifte Afzonderlijke taxatie van roerende inkomsten Historiek verantwoording aanslagstelsel dividenden 251 HOOFDSTUK 6 Aangifte roerende inkomsten Gehuwden en wettelijk samenwonenden Invullen van het aangifteformulier Inleiding Zonder roerende voorheffing Buitenlandse roerende inkomsten woonstaatheffing Innings- en bewaringskosten Buitenlandse roerende inkomsten met bijzonder aanslagstelsel 253 HOOFDSTUK 7 Roerende voorheffing Inleiding 254

16 16 Personenbelasting 2 Tarieven inzake roerende voorheffing Overzicht Voorwaarden wat betreft openbaar uitgegeven aandelen en aandelen op naam Geen voorrechten Ruil Kapitaalvermindering / -verhoging Openbare uitgifte Uitgifte op naam / open bewaargeving Aandelen van buitenlandse vennootschappen Vertegenwoordiging maatschappelijk kapitaal / inbreng in geld Uitgifte van bonusaandelen Gedematerialiseerde aandelen en de roerende voorheffing van 15 % Formaliteiten nabetaling RV nalatigheidsintresten Opeisbaarheid van de roerende voorheffing 259 HOOFDSTUK 8 De bijkomende heffing op roerende inkomsten Situering Berekening van de heffing Tarief Berekeningsgrondslag Beoordeling grens Samenvattende tabel bijkomende heffing centraal aanspreekpunt aangifteplicht P.B Modaliteiten van vestiging van de bijkomende heffing Centraal aanspreekpunt Centraal aanspreekpunt Automatische doorzending bij overschrijding grens Doelgericht en beperkt gebruik Bevrijdend karakter van de bijkomende heffing Verplichting in hoofde van schuldenaars RV Geen melding voor vrijgestelde RI Keuze voor al dan niet inhouding Modaliteiten cf. roerende voorheffing Voorbeelden 263 HOOFDSTUK 9 De woonstaatheffing Voorafgaande opmerking Beginselen van de Europese Spaarrichtlijn Algemeen ing of uitwisseling Verrekenbaar Praktische modaliteiten Implementatie in het Belgisch intern recht Toepassingsgebied van de woonstaatheffing Grootvaderclausule Schuldenaars van de woonstaatheffing 266

17 Personenbelasting 17 7 Aangifte en betaalbaarstelling Vrijstelling Begripsomschrijvingen Algemeen Bijzonderheid m.b.t. uiteindelijk gerechtigde Bijzonderheid m.b.t. uitbetalende instantie Bijzonderheid m.b.t. intrestbetaling Modaliteiten m.b.t. de inhouding Ontwijking via Luxemburgse beleggingsverzekering Verrekening van de woonstaatheffing 270 DEEL 6 BEROEPSINKOMSTEN VAN LOON- EN WEDDETREKKENDEN VERVANGINGSINKOMSTEN 271 HOOFDSTUK 1 Inleiding Indeling van de beroepsinkomsten Taxatieproces Taxatieproces in hoofde van alleenstaanden Taxatieproces in hoofde van gehuwden en wettelijk samenwonende partners Definiëring van de in onderhavig deel bedoelde belastingplichtigen Loon- en weddetrekkenden Genieters van vervangingsinkomsten 276 HOOFDSTUK 2 Belastbare inkomsten Indeling Eigenlijke bezoldigingen Omschrijving Niet-limitatieve opsomming belastbare bezoldigingen Tarief Progressief tarief Afzonderlijk belastbaar Vermelding op loonfiche en aangifte Eigenlijke bezoldiging Achterstallen Sluitingsvergoeding EGKS-vergoeding Vlaamse weerwerkpremie Voordelen van alle aard Definiëring Oorzakelijk verband tussen verkrijgen van het voordeel en de uitgeoefende beroepswerkzaamheid 283

18 18 Personenbelasting 3.3 Bewijslast inzake het bestaan van een voordeel van alle aard Verworpen beroepskost niet automatisch voordeel van alle aard Akkoorden afsluiten over voordelen van alle aard Taxatie van de voordelen van alle aard Waardering van het voordeel van alle aard Voordeel in geld Voordeel in natura Aftrek eigen bijdrage Bijzondere toepassing: deelname aan een wetenschappelijke manifestatie Bijzondere toepassing: deelname aan incentive reizen Werkgeversaandelen aan verminderde prijs Forfaitaire waardering van het voordeel van alle aard Algemeen Forfait is bindend Aftrek eigen bijdrage Forfaitaire raming VAA versus abnormale of goedgunstige voordelen / forfaitaire vaststelling belastbare grondslag Meerdere bedrijfsleiders genieten één voordeel? Hypothecaire leningen Niet-hypothecaire leningen met vaste looptijd Niet-hypothecaire leningen zonder vaste looptijd (debetstand rekening-courant) Kosteloze beschikking over een onroerend goed ( gratis bewoning ) Kosteloze beschikking over één enkele kamer Kosteloze verstrekking van verwarming en elektriciteit Kosteloze beschikking over dienstboden, huispersoneel, tuiniers, chauffeurs, enz Voordelen verkregen door huispersoneel Kosteloze verstrekking van voeding aan zeelieden en aan bouwvakkers wegens de verwijdering van de werf Kosteloze verstrekking van sociale maaltijden Persoonlijk gebruik van een kosteloos ter beschikking gesteld voertuig Persoonlijk gebruik van een kosteloos ter beschikking gestelde fiets Persoonlijk gebruik van een kosteloos ter beschikking gestelde PC of internetaansluiting Aandelenopties toegekend vanaf 1 januari Aandelenopties toegekend voor 1 januari Kosteloze beschikking over gsm, smartphone, Gratis toegekende toegangsgstickets In uitvoering van een sponsoringovereenkomst aangeboden reizen naar het buitenland Vermelding op loonfiche en aangifte Algemeen Loonfiche Aangifte Ficheverplichtingen bij indirect verkregen voordelen van alle aard Vergoedingen verkregen uit hoofde of naar aanleiding van het stopzetten van de arbeid of het beëindigen van een arbeidsovereenkomst Algemeen Vervroegd vakantiegeld Opzeggingsvergoedingen Eigenlijke opzeggingsvergoeding Inschakelingsvergoeding Niet-concurrentievergoeding Morele schadevergoeding Beheersvergoeding / beheersrechten verzekeringsbediende Tarief vrijgesteld gedeelte Vervroegd vakantiegeld Opzeggingsvergoeding 348

19 Personenbelasting Vermelding loonfiche en aangifte Loonfiche Aangifte Vergoedingen verkregen tot volledig of gedeeltelijk herstel van een tijdelijke derving van bezoldigingen ( vervangingsinkomsten ) Inleiding Werkloosheidsuitkeringen Bedoelde inkomsten Bedrijfsvoorheffing Vermelding op fiche en aangifte Aanslagregime Wettelijke uitkeringen bij ziekte of invaliditeit Bedoelde inkomsten Bedrijfsvoorheffing Vermelding op fiche en aangifte Aanslagregime Andere vervangingsinkomsten Bedoelde inkomsten Aanvullende vergoedingen bovenop een brugpensioen en een werkloosheidsuitkering Aanvullende ziekte- of invaliditeitsuitkeringen Uitkeringen bij beroepsziekte- of arbeidsongeval Andere uitkeringen Vermelding op fiche en aangifte Aanslagregime Brugpensioenen Bedoelde inkomsten Bedrijfsvoorheffing Vermelding op fiche en aangifte Vrijgestelde inkomsten Vroeger verworven bezoldigingen Helper van zelfstandigen Principe Toepassingsvoorwaarden Aangifte Sociale bijdragen Principe Aard van de sociale bijdragen Aangifte Beroepskosten Principe Werkelijke beroepskosten Inleiding Gemengde kosten Raming Verband met de beroepswerkzaamheid Meerwaarden niet belastbaar Kosten m.b.t. het woon-werkverkeer Kosten m.b.t. de beroepsverplaatsingen andere dan het woon-werkverkeer Huur aankoop van een woongelegenheid nabij het werk Kosten van een bureel 372

20 20 Personenbelasting Kosten voor bureelbenodigdheden en vakliteratuur Studiekosten / opleidingskosten Sollicitatiekosten Proceskosten in het kader van een ontslag Proceskosten in kader van strafvervolging ingevolge beroepsfouten Beroepskosten van genieters van vergoedingen verkregen tot volledig of gedeeltelijk herstel van een tijdelijke derving van bezoldigingen Vrijwillige terugbetaling van bezoldigingen (bv. bonussen) Kostenforfait Gewoon kostenforfait Aanvullend kostenforfait voor verre verplaatsingen Bijzonder kostenforfait voor burgemeesters en schepenen Bijzonder kostenforfait voor werknemers in het buitenland (ABOS-circulaire) Vaststelling van het nettobedrag van de gezamenlijke en de afzonderlijk belastbare bezoldigingen Aanrekening van de persoonlijke sociale bijdragen en beroepskosten De werknemer bewijst zijn werkelijke beroepskosten De werknemer bewijst zijn werkelijke beroepskosten niet Huwelijksquotiënt Fiscaal statuut bezoldigde sportbeoefenaars, scheidsrechters, opleiders, trainers en begeleiders Ratio legis hervormingswet Administratieve overzichtscirculaire Afzonderlijke aanslagtarieven Afzonderlijke tarieven voor sportbeoefenaars Afzonderlijk tarief voor scheidsrechters, trainers e.d Aanrekening Bedrijfsvoorheffing Aangifte Loonfiches Buitenlandse sportbeoefenaars: reductie toepassingsgebied 18 %-tarief Omschrijving Berekeningen periode van 30 dagen Vrijstelling doorstorting bedrijfsvoorheffing %-vrijstelling Voorwaarden Praktische modaliteiten Inkomsten van buitenlandse oorsprong 389 HOOFDSTUK 3 Vrijgestelde inkomsten Inleiding - overzicht Kosten eigen aan de werkgever Vermoeden van niet-belastbaarheid Opnemen op fiches Niet voor zelfstandigen Forfait niet bruikbaar voor kostenbewijzer Vrije keuze van uitbetaling 392

21 Personenbelasting Dubbel gebruik vermijden met bewezen kosten Aftrekbeperking Forfaitair / ernstige normen Collectief akkoord Kilometervergoeding auto Kilometervergoeding fiets Vergoeding voor kantoor in privéwoning (telewerk, thuiswerk) Vergoeding voor huisarbeid (telewerkers) Binnenlandse dienstreizen Buitenlandse dienstreizen Woon-werkvergoeding ingevolge verhuis werkgever Mobiliteitsvergoeding Diverse vergoedingen die in de transportsector worden toegekend aan chauffeurs die internationale verplaatsingen maken Globale forfaitaire kostenvergoeding Scheidingsvergoeding Loonfiche en aangifte Tussenkomst woon-werkverkeer (behalve fietsvergoeding) Principe Grootte van de vrijstelling Combinaties van vervoerswijzen Combinatie bedrijfswagen terugbetaling treinabonnement Loonfiche en aangifte Voorbeelden Fietsvergoeding en voordeel ingevolge kosteloos ter beschikking stelling van een fiets Vrijstelling fietsvergoeding Voordeel van alle aard ingevolge kosteloos ter beschikkingstelling bedrijfsfiets PC privéplan Wettelijke regeling Praktische uitvoeringsmodaliteiten Loonfiche en aangifte Vergoeding voor vrijwilligerswerk Vroegere administratieve regeling Huidige wettelijke regeling Loonfiche en aangifte Vergoedingen toegekend aan vrijwillige brandweerlieden of leden van de burgerlijke bescherming Vergoeding toegekend aan vrijwilligers in de sportsector Vergoedingen betaald aan spelers, trainers en medewerkers van amateurvoetbalclubs in de lagere afdelingen die bij de KBVB zijn aangesloten Stewards bij een voetbalclub van de eerste nationale afdeling die bij de KBVB is aangesloten Bepaalde gelegenheidsmedewerkers van bij de KBVB aangesloten voetbalclubs Spelers en medewerkers van andere amateurploegsporten dan amateurvoetbal 415

22 22 Personenbelasting 8.5 Keuzemogelijkheid Overzichtstabel Kleine vergoedingsregeling voor kunstenaars Algemeen Sociaal statuut Fiscale vrijstelling Algemeen Vrijgesteld bedrag Gevolgen van een overschrijding Artistieke prestatie Opdrachtgever Voorwaarden Ook voor diverse inkomsten Niet cumuleerbaar met vergoeding voor vrijwilligerswerk Loonfiche en aangifte Doctoraatsbeurzen studiebeurzen Inkomsten uit groenestroomcertificaten Sociale voordelen Het hypotax -gedeelte (alias tax equalisation ) Inleiding Fiche- en aangifteverplichting Hypotax = voordeel van alle aard? Verplichtingen inzake bedrijfsvoorheffing Voorbeelden De crisispremie - begeleidingspremie Onkostenvergoeding voor proefpersonen klinische studies Vrijgesteld gedeelte van de opzeggingsvergoeding 421 HOOFDSTUK 4 Bijzondere bijdrage voor sociale zekerheid Inleiding Schuldenaars van de bijzondere bijdrage Werknemers Zelfstandigen Berekening Bedrag van de bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid Vaststelling van het jaarlijks bedrag van de bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid Bedrag dat maandelijks op het loon wordt ingehouden Voorbeelden Loonfiche en aangifte Toepassingsprobleem gemengde gezinnen (zelfstandigen + loontrekkers) 425

23 Personenbelasting 23 DEEL 7 PENSIOENEN 427 HOOFDSTUK 1 Inleiding 429 HOOFDSTUK 2 Schematisch overzicht taxatiestelsel aanvullende pensioenen 430 HOOFDSTUK 3 Het wettelijk rust- en overlevingspensioen en andere gezamenlijk belastbare pensioenen Bedoelde inkomsten Omschrijving Opsplitsing gezinspensioen Belastingheffing Principe Achterstallen Terugbetaling van de solidariteitsbijdrage Nederlandse AOW-uitkering (algemene ouderdomswet) Vermelding op fiche en aangifte Vermelding op de fiche Vermelding op de aangifte Bijzondere regeling bedrijfsvoorheffing in maand van vakantiegeld 433 HOOFDSTUK 4 Wettelijke uitkeringen tot herstel van een bestendige inkomstenderving Bedoelde uitkeringen Historiek Vrijstelling Wettelijke vrijstelling in functie van invaliditeitsgraad Vaststelling grootte van het inkomensverlies Administratieve vrijstelling bij overlijden Getuigschrift voor vrijstelling bedrijfsvoorheffing Belastingheffing van de uitkeringen Periodieke rente Omzettingsrente Principe Belastingregime van de omzettingsrente Techniek van de omzettingsrente Eenmalige bedrijfsvoorheffing Vermelding op fiche en aangifte Vermelding op de fiche Vermelding op de aangifte 439

24 24 Personenbelasting HOOFDSTUK 5 Andere uitkeringen bij ziekte of ongeval Situering uitkeringen in het kader van extralegale aanvullende verzekeringen Aanvullende collectieve verzekering voor geneeskundige verzorging Situering Fiscale regeling Aftrekverbod voor de premies Premies vrijgesteld sociaal voordeel Belastingheffing van de uitkeringen Verzekering voor fysiologische en/of economische invaliditeit (arbeidsongeschiktheidsverzekering) / met inkomensverlies Bedoelde verzekeringen Dekking van inkomensverlies Belastingstelsel dat van toepassing is op de vanaf 1 januari 2004 betaalde premies en op de vanaf 1 januari 2004 betaalde uitkeringen Fiscale aftrekbaarheid van de premies Vrijstelling als voordeel van alle aard van de premies Belastingheffing van de uitkeringen van een verzekering tegen arbeidsongeschiktheid Verzekeringen voor fysiologische en/of economische invaliditeit (arbeidsongeschiktheid) zonder inkomensverlies Situering Fiscale regime van toepassing op de premies Aftrekverbod voor de premies Premies vrijgesteld sociaal voordeel Belastingheffing van de uitkeringen Collectieve verzekeringen die meerdere hiervoor besproken risico s dekken Gedifferentieerde collectieve verzekeringen Beoogde verzekeringen Belastingstelsel dat van toepassing is op de vanaf 1 januari 2004 betaalde premies en uitkeringen Niet-gedifferentieerde collectieve verzekeringen Beoogde verzekeringen Belastingstelsel dat van toepassing is op de vanaf 1 januari 2004 betaalde premies en de vanaf 1 januari 2004 betaalde uitkeringen Rechtstreeks door de werkgever ten laste genomen vergoedingen Gemeenrechtelijke uitkeringen bij ongeval Tijdelijke arbeidsongeschiktheid Permanente arbeidsongeschiktheid Ingevolge overlijden Vergoeding voor schade aan beroepsactiva of terugbetaling van beroepskosten Verplichtingen van de verzekeraars 450 HOOFDSTUK 6 Uitkeringen van een individuele levensverzekering Omschrijving Levensverzekering of belegging De discussie 451

25 Personenbelasting Koerswijziging van de Administratie Belastingheffing van de uitkeringen van een individuele levensverzekering Enkel belastbaar indien fiscaal voordeel Principe Problematiek van de buitenlandse pensioenrechten Renten Winstdeelnemingen Kapitalen De levensverzekering waarborgt een hypothecaire lening De levensverzekering waarborgt geen hypothecaire lening Schematisch overzicht Bedrijfsvoorheffing Ficheverplichtingen 459 HOOFDSTUK 7 Uitkeringen van een collectieve pensioentoezegging ( pensioenstelsel, groepsverzekering ) Situering Sociaal luik Minimum rendementswaarde Afkoopmogelijkheden Uitkering in renten Sociaal pensioenstelsel Individuele voortzetting van een vorig pensioenstelsel Informatieverstrekking Fiscale vrijstelling van de bijdragen in hoofde van werknemers en bedrijfsleiders Belastingvermindering voor persoonlijke bijdragen Fiscale aftrekbaarheid van de bijdragen Voorwaarden voor aftrekbaarheid Samenvatting Gedetailleerde bespreking Formaliteiten Werknemersbijdragen: vermelding op loonfiche van persoonlijke bijdragen Werkgeversbijdragen: attest bij onderschrijving of wijziging Informatiefiche Pensioenfiche Belastingheffing van de uitkeringen in het kader van collectieve pensioentoezeggingen (groepsverzekering) Algemeen De collectieve pensioentoezegging waarborgt een hypothecaire lening Deel omzettingsrente, deel onmiddellijk belastbaar Fiscaal voordeel bij effectief actief blijven Wie is belastbaar? De collectieve pensioentoezegging waarborgt geen hypothecaire lening Uitkering onder de vorm van een kapitaal Uitkering onder de vorm van een periodieke rente Overgangsregeling 479

26 26 Personenbelasting 4.4 Schematisch overzicht Belastingstelsel van de uitkeringen inzake collectieve pensioentoezeggingen (gesloten voor en uitgekeerd vóór ) Belastingstelsel van de uitkeringen inzake collectieve pensioentoezeggingen (gesloten voor en uitgekeerd vanaf ) Parafiscaal Op de premies Op de uitkeringen Bedrijfsvoorheffing 483 HOOFDSTUK 8 Uitkeringen in kader van individuele pensioentoezegging (IPT) Sociale luik Situering Verplichte externe financiering Vóór de WAP Nieuwe wetgeving Uitzondering voor zelfstandige mandatarissen Einde bedrijfsleiders- en groepsverzekering Overgangsbepaling Overige voorwaarden Cafetariaplannen Fiscale luik Fiscale aftrekbaarheid van de bijdragen Ondernemingsbijdragen Interne financiering Premies geen voordeel van alle aard Belastingvermindering voor persoonlijke bijdragen Fiscaal attest en informatiefiche Belastingheffing van de uitkeringen van individuele pensioentoezeggingen Algemeen Uitkering onder de vorm van een kapitaal Uitkering onder de vorm van een periodieke rente Schematisch overzicht toezegging na Parafiscale inhoudingen 492 HOOFDSTUK 9 Uitkeringen in kader van een onderhandse pensioenbelofte Omschrijving van onderhandse pensioenbelofte Belastingheffing van uitkeringen in kader van onderhandse pensioenbeloften Gratis pensioenkapitaal uitgekeerd aan een zelfstandige bedrijfsleider van de eerste categorie Gratis pensioenkapitaal uitgekeerd aan een andere bedrijfsleider dan hiervoor of aan een werknemer Overgangsregeling Parafiscale inhoudingen 495 HOOFDSTUK 10 Vrij aanvullend pensioen voor zelfstandigen ( VAPZ ) Inleiding 496

27 Personenbelasting 27 2 Sociaal luik Vrije keuze verzekeringsmaatschappij Gewone versus sociale VAPZ Gewone VAPZ Sociale VAPZ Premie Gewone VAPZ Sociale VAPZ Starters en stoppers Rendementswaarborg Cumul met andere aanvullende pensioenen Afkoopmogelijkheden Omzetting van kapitaal in rente Fiscale aftrekbaarheid van de bijdragen Belastingheffing van de uitkeringen in het kader van een VAPZ Algemeen Wie is belastbaar Uitkering onder de vorm van een kapitaal Omzettingsrente Voorwaardelijke beperking tot 80 % Uitkering onder de vorm van een rente Schematisch overzicht Parafiscale inhoudingen Overdracht belastingvrij Inpandgeving / voorschot VAPZ in combinatie met IPT of groepsverzekering RIZIV-toelage Vermelding op fiche en aangifte Vermelding op de fiche Vermelding op de aangifte 501 HOOFDSTUK 11 Inkomsten uit pensioensparen Inleiding Spaarmogelijkheden Gemachtigde instellingen en ondernemingen Belegging van de opbrengsten Verplichtingen in hoofde van de gemachtigde instellingen en ondernemingen Verplichtingen in hoofde van de houder van een individuele spaarrekening (artikel WIB 92) Vrijstelling als roerend inkomen Pensioensparen en/of aftrek enige eigen woning Belastingvermindering voor de stortingen in kader van pensioensparen 505

28 28 Personenbelasting 10 Belastingheffing van de uitkeringen in kader van pensioensparen Belastbaarheid als pensioen Enkel belastbaar indien fiscaal voordeel Belastbare basis Individuele en collectieve pensioenspaarrekeningen Pensioenspaarverzekeringen Wie is belastbaar Bij leven Bij overlijden Renten Kapitalen Schematisch overzicht Bedrijfsvoorheffing Ficheverplichtingen Vermelding op fiche en aangifte Vermelding op de fiche Vermelding op de aangifte 510 HOOFDSTUK 12 Taks op het langetermijnsparen Situering Tijdstip van verschuldigdheid Algemeen Contract afgesloten of verhoogd vanaf 55 jaar Uitkering < 60 jaar Berekeningsbasis Tarief Toepassingsgebied Omschrijving Uitgesloten Fiscaal attest / certificaat 512 HOOFDSTUK 13 Overdrachten / emigratieclausule Overdrachten van kapitalen en afkoopwaarden Binnenland Buitenland Overdrachten van uitkeringen door het Bijzonder Beschermingsfonds voor deposito s en levensverzekeringen De emigratieclausule Historische situering Actuele situatie En de taks op het langetermijnsparen? 515

29 Personenbelasting 29 HOOFDSTUK 14 Fiscaal voordeel bij effectief actief blijven tot wettelijke pensioenleeftijd Inleiding Toepassingsgebied Wettelijke pensioenleeftijd Actief blijven Algemeen Werklozen Met activiteit gelijkgestelde inactiviteit Werknemers en bedrijfsleiders Zelfstandigen Bijzondere toepassing: effectief actief gebleven maar overleden bij uitkering Vergelijking actief blijven tot de 60-jarige of 65-jarige leeftijd 519 HOOFDSTUK 15 Niet-ingehouden sociale bijdragen 520 DEEL 8 FISCALE VOORDELEN VERBONDEN AAN EEN (HYPOTHECAIRE) LENING M.B.T. ONROERENDE GOEDEREN 521 HOOFDSTUK 1 Inleiding 523 HOOFDSTUK 2 Overzicht van de fiscale voordelen Aftrek enige eigen woning ( woonbonus ) Inleiding Aftrekvoorwaarden hypothecaire lening Overzicht van de voorwaarden Hypothecaire lening Looptijd van de hypothecaire lening Eigendomsvoorwaarde m.b.t. de woning Gelegen in de Europese Economische Ruimte Het begrip woning Specifiek aangegaan Verwerven of behouden Vernieuwingswerken Aankoop voor ombouw bestemde niet-woning Aankoop bouwgrond of bouwval Beroepsmatig gebruik woning Intake nieuwe echtgenoot / partner Aftrekvoorwaarden (schuldsaldo)verzekering Opsomming van de voorwaarden Contract moet uitsluitend dienen tot waarborg van een hypothecaire lening Begunstigingsclausule Te belasten persoon Opportuniteit van aftrek premie SSV Antidatering niet meer toegestaan 538