KORTE INHOUDSOPGAVE DEEL

Transcriptie

1 KORTE INHOUDSOPGAVE DEEL 1 Inleiding 37 DEEL 2 Aan de personenbelasting onderworpen personen 43 DEEL 3 Persoonlijke gegevens en gezinslasten 57 DEEL 4 Onroerende inkomsten onroerende voorheffing 97 DEEL 5 Roerende inkomsten roerende voorheffing 189 DEEL 6 Beroepsinkomsten van loon- en weddetrekkenden vervangingsinkomsten 265 DEEL 7 Pensioenen 469 DEEL 8 Fiscale voordelen verbonden aan een (hypothecaire) lening en LV m.b.t. onroerende goederen 471 DEEL 9 Uitgaven die recht geven op een belastingvermindering 597 DEEL 10 Belastingkredieten 693 DEEL 11 Aftrekbare bestedingen (aftrekken van het totaal netto belastbaar inkomen) 695 DEEL 12 Diverse inkomsten 717 DEEL 13 Beroepsinkomsten van nijverheids-, handels- en landbouwondernemingen ( winsten ) 719 DEEL 14 Beroepsinkomsten van beoefenaars van vrije beroepen, ambten, posten en andere winstgevende bezigheden ( baten ) 721 DEEL 15 Beroepsinkomsten van bedrijfsleiders 723 DEEL 16 Winsten of baten in verband met een voorheen uitgeoefende beroepswerkzaamheid 777 DEEL 17 Aanslagberekening 779 DEEL 18 Trefwoordenregister 867

2 UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE VOORWOORD BIJ DE UITGAVE AANSLAGJAAR KORTE INHOUDSOPGAVE 5 UITGEBREIDE INHOUDSOPGAVE 7 DEEL 1 INLEIDING 35 HOOFDSTUK 1 Situering van de personenbelasting 37 1 De directe belastingen 37 2 De indirecte belastingen 37 3 De met de directe belastingen gelijkgestelde belastingen 37 4 De lokale en regionale belastingen 37 HOOFDSTUK 2 Specifieke begrippen inzake personenbelasting 38 HOOFDSTUK 3 De aangifte 38 HOOFDSTUK 4 De inkomstencategorieën 39 1 De vier traditionele inkomstencategorieën 39 2 Inkomsten van onbepaalde oorsprong Ingevolge indiciaire taxatie Verdeling over echtgenoten Aanwending voor btw-doeleinden 40 DEEL 2 AAN DE PERSONENBELASTING ONDERWORPEN PERSONEN 41 HOOFDSTUK 1 Inleiding 43 HOOFDSTUK 2 Rijksinwoners 44 1 Algemeen wettelijke omschrijving 44 2 Fiscale woonplaats ( belastingwoonplaats ) 45 3 Zetel van fortuin 45

3 8 Personenbelasting 4 Het begrip woonplaats primeert 46 5 Wettelijke vermoedens Inschrijving in het Rijksregister Woonplaats van gehuwden 47 6 Dubbel inwonerschap ( dual residence ) ( woonplaatsconflict ) 49 7 Fiscale gevolgen van emigratie keuze van het minst belaste land 50 8 Gemeente van de fiscale woonplaats 50 9 Gewestelijk inwonerschap Gefailleerden Bevestiging van inwonerschap t.a.v. buitenlandse autoriteiten Voorbeelden (rulings en rechtspraak) 51 HOOFDSTUK 3 Met rijksinwoners gelijkgestelde personen 52 HOOFDSTUK 4 Niet aan de personenbelasting onderworpen personen 53 HOOFDSTUK 5 Fiscale woonplaats binnen België lokalisatie van de personenbelasting 54 DEEL 3 PERSOONLIJKE GEGEVENS EN GEZINSLASTEN 55 HOOFDSTUK 1 Inleiding 56 HOOFDSTUK 2 Aanslagstelsel van gehuwden: gemeenschappelijke aanslag met afzonderlijke vaststelling belastbaar inkomen 57 1 Gemeenschappelijke aanslag 57 2 Uitzonderingen: gehuwden te beschouwen als alleenstaanden Omschrijving van de gevallen Onvrijwillige feitelijke scheiding (opname in zorginstelling ) Foutieve zetting leidt tot gedeeltelijke vernietiging Aangiftetechnisch 59 3 Keuzestelsel bij overlijden van de partner Principe Aangiftetechnisch 60 4 Inkomsten van kinderen 60 5 Afzonderlijke vaststelling van de grondslag ( decumul ) Inleiding basiscirculaire Verdeling van de inkomsten die toebehoren aan beide echtgenoten Verdeling van de inkomsten van de kinderen waarvan de ouders het wettelijk genot hebben Toekenning van een gedeelte van de beroepsinkomsten aan de meewerkende echtgenoot 61

4 Personenbelasting Tenlasteneming van gezinsleden Feitelijke scheiding Inkomsten van kinderen waarvan de ouders het wettelijk genot niet hebben 63 HOOFDSTUK 3 Overleden belastingplichtige 64 HOOFDSTUK 4 Personen ten laste 65 1 Kinderen ten laste Welke kinderen kan de belastingplichtige ten laste nemen? Voorwaarden om als kind ten laste te worden beschouwd Overheveling / overname van personen ten laste 80 2 Andere personen ten laste Welke andere personen kan de belastingplichtige ten laste nemen? Voorwaarden om als ten laste te worden beschouwd Bijzonder geval tenlasteneming van beide ouders 82 HOOFDSTUK 5 Belastingvrije som 83 1 Omschrijving 83 2 Basisbedrag van de belastingvrije som Absoluut basisbedrag Verhoogd basisbedrag Verhoging basisbedrag voor gehandicapte Geen onderscheid gehuwde / alleenstaande 84 3 Toerekening en overheveling tussen gehuwden Principe Toerekening op vrijgestelde buitenlandse inkomsten 85 4 Toeslagen voor kinderen ten laste Algemeen Gehandicapte kinderen Kinderen jonger dan drie jaar 88 5 Omzetting belastingvrije som in belastingkrediet 88 6 Toeslagen voor andere personen ten laste Basisbedragen Gehandicapte personen 90 7 Toeslag voor zware handicap van belastingplichtige zelf Bedragen Handicap Aangiftetechnisch 91 8 Toeslag voor de alleenstaande met kinderlast Bedragen Alleenstaande in het kader van het fiscaal co-ouderschap Niet voor echtgenoten internationale ambtenaren 92

5 10 Personenbelasting 8.4 Feitelijke gezinnen Historische situering 92 9 Toeslag voor het jaar van huwelijk of wettelijke samenwoning 93 DEEL 4 ONROERENDE INKOMSTEN ONROERENDE VOORHEFFING 95 HOOFDSTUK 1 Onroerende inkomsten 97 1 Inleiding 97 2 Bespreking soorten onroerende goederen (inz. materieel en outillage) Drie soorten Materieel en outillering 97 3 Kadastraal inkomen Omschrijving en algemeenheden m.b.t. het ki Bedrag van het ki Herziening (incl. ingevolge energiebesparende investeringen) Onbekend ki op moment van aangifte Aan te geven kadastraal inkomen Indexatie van het ki Wie is de belastingplichtige? Principe Aangifte van het onroerend inkomen in hoofde van echtgenoten Aangifte van het onroerend inkomen van onroerend goed in onverdeeldheid In de pb belastbare Belgische inkomsten Inkomen uit het eigen woonhuis Inkomen uit niet-verhuurde eigendommen, andere dan het eigen woonhuis, en uit verhuurde eigendommen, die door de huurder niet voor het uitoefenen van zijn beroepswerkzaamheid worden gebruikt Inkomen uit verhuurde eigendommen die door de huurder voor het uitoefenen van zijn beroepswerkzaamheid worden gebruikt Inkomsten uit al dan niet verhuurde eigendommen die de eigenaar voor het uitoefenen van zijn beroepswerkzaamheid gebruikt Onroerende goederen die voor land- of tuinbouwdoeleinden worden verhuurd overeenkomstig de pachtwetgeving Inkomsten verkregen uit hoofde van de vestiging of de overdracht van een recht van erfpacht of van opstal of van gelijkaardige onroerende rechten m.b.t. een in België gelegen onroerend goed Inkomsten verkregen uit het vestigen of overdragen van vruchtgebruik Bijzondere gevallen Van pb vrijgestelde inkomsten Het eigen woonhuis de eigen woning Vrijstelling van het ki wegens bepaalde bestemming Onroerende goederen die het voorwerp zijn van een tussen partijen afgesloten loopbaanpacht Onroerende goederen die het voorwerp zijn van een tussen partijen afgesloten langetermijnpacht In de pb belastbare buitenlandse onroerende inkomsten Dubbelbelastingverdragen progressievoorbehoud landen zonder verdrag Inkomen uit niet-verhuurde eigendommen, die de eigenaar niet zelf gebruikt voor het uitoefenen van een beroepswerkzaamheid 140

6 Personenbelasting Inkomen uit verhuurde eigendommen, die de eigenaar niet heeft belegd in zijn onderneming Inkomsten uit al dan niet verhuurde eigendommen, die de eigenaar voor het uitoefenen van zijn beroepswerkzaamheid gebruikt Inkomsten verkregen uit hoofde van de vestiging of de overdracht van een recht van erfpacht of van opstal of van gelijkaardige onroerende rechten m.b.t. in het buitenland gelegen onroerende goederen Aftrek van intresten en erfpacht- of opstalvergoedingen Algemeen Gewone intrestaftrek Betaalde erfpacht- en opstalvergoedingen Aangifte Woningaftrek Principe en bedrag van de aftrek Onroerende goederen of gedeelten ervan waarop de aftrek van toepassing is Tijdstip van belastbaarheid enkel effectief ontvangen sommen Principe Vooruitbetaalde huur Achterstallige huur Huurvoordelen 154 HOOFDSTUK 2 Onroerende voorheffing Federale, Waalse en Brusselse wetgeving Omschrijving Verrekening dubbele belasting Belastbare grondslag Het kohier Aanslagjaar Plaats van de aanslag Schuldenaar van de ov Bezwaar Berekening tarief Verminderingen op ov Vrijstellingen inzake materieel en outillering Vrijstellingen in functie van bestemming Vrijstellingen wegens niet-gebruik, onproductiviteit of vernieling Procedure voor verkrijging verminderingen Vlaamse Codex Fiscaliteit Inleiding Belastbaar voorwerp Belastingplichtigen Belastbare grondslag Tarieven Verminderingen Belastingkrediet voor og gelegen in het Vlaams Ecologische Netwerk (VEN) Vrijstellingen Wijze van heffing 185

7 12 Personenbelasting DEEL 5 ROERENDE INKOMSTEN ROERENDE VOORHEFFING 187 HOOFDSTUK 1 Inleiding Tweede categorie van inkomsten Typedwang: geen keuzevrijheid bij vaststelling inkomstencategorie 189 HOOFDSTUK 2 Bespreking van de verschillende roerende inkomsten Dividenden Omschrijving Verarming vennootschap verrijking aandeelhouder splitsing aandelen afsplitsing aandelen spin-off verrichting Keuzedividenden (stockdividenden) Bonusaandelen Kapitaalvermindering Terugbetalingen van uitgiftepremies Vergoedingen naar aanleiding van de gehele of gedeeltelijke verdeling van het maatschappelijk vermogen of de verkrijging van eigen aandelen (liquidatieboni) Buitenlandse dividenden Intrest Inleiding Termijn- en zichtrekeningen Vastrentende effecten Onroerende leasing Overheidsfondsen Vastrentende levensverzekerings- of andere contracten ( verzekeringsbons ) Inkomsten uit aandelen van bepaalde beleggingsvennootschappen Rentecomponent bij inkoop eigen aandelen door collectieve beleggingsinstelling ( heffing op het sparen ) ( meerwaardetaks op obligatiefondsen ) (rv-icbe) Inkomsten van buitenlandse beleggingsvehicels Inkomsten van een wooncertificaat Inkomsten van verhuring, verpachting, gebruik en concessie van roerende goederen Bedoelde inkomsten Belastbaar bedrag forfaitaire kostenaftrek Aanslagregime Aangifte (incl. roerende voorheffing) Gemeubelde verhuur gemeubileerd Andere voorbeelden Inkomsten begrepen in lijfrenten of tijdelijke renten die geen pensioenen zijn Belastbare inkomsten Tarief Niet als roerend inkomen belastbare renten Met of zonder prijsgave / afstand kapitaal Kapitalen ter afkoop van renten niet belastbaar Buitenlandse lijfrenten 216

8 Personenbelasting Aanslagregime Fiches en aangifte Voorbeelden Inkomsten uit de cessie of de concessie van auteursrechten en naburige rechten Inleiding Wettelijke bepalingen Materieel toepassingsgebied Personeel toepassingsgebied Verdeling van de bewijslast Auteursrechten ontvangen via professionele vennootschap auteursrechten voor bedrijfsleider Inkomsten van buitenlandse oorsprong Forfaitaire kostenaftrek Kwalificatie roerend beperkt tot EUR Kwalificatie excedentair gedeelte Aangifte pb (inkomsten en te verrekenen rv) Roerende voorheffing Vrijstelling roerende voorheffing Fiches Buitenlandse roerende inkomsten Omschrijving Dubbele belasting niet strijdig met EG-verdrag Verlichting van de dubbele belasting En de gemeentebelasting? Aangifte Inkomsten van gemeenschappelijke beleggingsfondsen Vrijgestelde roerende inkomsten Spaardeposito s In kader van pensioensparen toegekende inkomsten Intresten en dividenden toegekend door vso s Dividenden toegekend door erkende coöperatieve vennootschappen Andere vrijgestelde inkomsten Inkomsten van een (irrevocable) discretionary trust Wisselkoerswinsten en wisselkoersverliezen/wisselkoersverschillen Nalatigheidsintresten gerechtelijke intresten Roerende inkomsten met beroepskarakter 237 HOOFDSTUK 3 Tijdstip van belastbaarheid van de roerende inkomsten opeisbaarheid van de rv Toekenning of betaalbaarstelling Principe Vastrentende effecten verlopen intrestgedeelten Toekenning dividenden door algemene vergadering X/N-vereffeningsstelsel Omzetting tak 21 in tak Omruilbod 240

9 14 Personenbelasting 1.7 Toekenning gevolgd door rechtzetting verzaking schending wettelijke bepalingen Intresten op creditstand rc Onbeschikbaarheid van het inkomen Wettelijke ficties Inkomsten uit beleggingsfondsen voor beleggingen in schuldvorderingen Inkomsten van gelddeposito s Rente van geldsommen gedeponeerd bij de Deposito- en Consignatiekas Rv verschuldigd door de verkrijger van de inkomsten Toekenning ri in natura Betalingstermijn 242 HOOFDSTUK 4 Vaststelling van het netto roerend inkomen Principe Innings- en bewaringskosten Bedoelde kosten Aftrekbaarheid Aftrekbaarheid van intresten Aftrek van werkelijke of forfaitaire kosten 245 HOOFDSTUK 5 Aanslagstelsel op roerende inkomsten Principe van facultatieve aangifte bevrijdende roerende voorheffing Facultatieve aangifte Keuze Afzonderlijke taxatie bij aangifte Historische situering m.b.t. aangifteplicht Inkomsten toegekend vóór Inkomsten toegekend vanaf tot en met Meldingsplicht van roerende inkomsten voor het verkrijgen van sociale voordelen 248 HOOFDSTUK 6 Aangifte roerende inkomsten Vak VII van het aangifteformulier Nettobedragen invullen, zonder roerende voorheffing Innings- en bewaringskosten Gehuwden en wettelijk samenwonenden Bijzonderheden iv.m. buitenlandse roerende inkomsten Woonstaatheffing Buitenlandse roerende inkomsten met bijzonder aanslagstelsel 250

10 Personenbelasting 15 HOOFDSTUK 7 Roerende voorheffing Inleiding Tarieven inzake roerende voorheffing Tarief rv 25 % Tarief rv 15 % Tarief rv 10 % Tarief rv 20 % Tarief rv 5 % Tarief rv 15 of 25 % Opeisbaarheid van de roerende voorheffing 255 HOOFDSTUK 8 De bijkomende heffing op roerende inkomsten ( BH ) (rijkentaks) (opgeheven) 256 HOOFDSTUK 9 De woonstaatheffing Voorafgaande opmerking Beginselen van de Europese Spaarrichtlijn Algemeen Inhouding of uitwisseling Praktische modaliteiten Implementatie in het Belgisch intern recht Toepassingsgebied van de woonstaatheffing Grootvaderclausule Schuldenaars van de woonstaatheffing Aangifte en betaalbaarstelling Vrijstelling Geen bevrijdend karakter verrekenbaar Geen bevrijdend karakter Verrekenbaar Begripsomschrijvingen Algemeen Bijzonderheid m.b.t. uiteindelijk gerechtigde Bijzonderheid m.b.t. uitbetalende instantie Bijzonderheid m.b.t. intrestbetaling Modaliteiten m.b.t. de inhouding Ontwijking via Luxemburgse beleggingsverzekering Verrekening van de woonstaatheffing 262

11 16 Personenbelasting DEEL 6 BEROEPSINKOMSTEN VAN LOON- EN WEDDETREKKENDEN VERVANGINGSINKOMSTEN 263 HOOFDSTUK 1 Indeling van de beroepsinkomsten 265 HOOFDSTUK 2 Definiëring van de in onderhavig deel bedoelde belastingplichtigen Loon- en weddetrekkenden Genieters van vervangingsinkomsten 267 HOOFDSTUK 3 Tijdstip van belastbaarheid Principes Opschortende voorwaarde Ontbindende voorwaarde Verbintenis met tijdsbepaling Niet ontvangen inkomsten Opmaak van de fiche Bijzondere toepassing: bezoldiging minderjarige op geblokkeerde rekening Bijzondere toepassing: Stock appreciation rights (SAR s) 270 HOOFDSTUK 4 Belastbare inkomsten Beroepskosten Indeling Eigenlijke bezoldigingen Omschrijving Niet-limitatieve opsomming belastbare bezoldigingen Onrechtmatig ontvangen bedragen regularisatie Tarief Vermelding op loonfiche en aangifte Voordelen van alle aard Definiëring bestaan van voordeel van alle aard Oorzakelijk verband tussen verkrijgen van het voordeel en de uitgeoefende beroepswerkzaamheid Bewijslast inzake het bestaan van een voordeel van alle aard Verworpen beroepskost niet automatisch voordeel van alle aard Akkoorden afsluiten over voordelen van alle aard Taxatie van de voordelen van alle aard tijdstip van belastbaarheid Voordeel kan kwalificeren als een kost Waardering van het voordeel van alle aard Forfaitaire waardering van het voordeel van alle aard Vermelding op loonfiche en aangifte Interactie raming btw Grootte van het voordeel 364

12 Personenbelasting 17 4 Vergoedingen verkregen uit hoofde of naar aanleiding van het stopzetten van de arbeid of het beëindigen van een arbeidsovereenkomst Algemeen Vervroegd vakantiegeld Opzeggingsvergoedingen Voordelen alle aard toegekend in kader van opzeg Tarief vrijgesteld gedeelte Vermelding aangifte Vergoedingen verkregen tot volledig of gedeeltelijk herstel van een tijdelijke derving van bezoldigingen ( vervangingsinkomsten ) Inleiding Werkloosheidsuitkeringen Wettelijke uitkeringen bij ziekte of invaliditeit Andere vervangingsinkomsten Werkloosheidsuitkeringen met bedrijfstoeslag (SWT) Vroeger verworven bezoldigingen bezoldigingen voor vroegere prestaties Helper van zelfstandigen Principe Aftrekbaarheid bij de toekenner Voorwaarden om te worden beschouwd als loontrekker Aangifte + fiche Sociale bijdragen Principe Aard van de sociale bijdragen Aangifte Beroepskosten Principe Werkelijke beroepskosten Kostenforfait Combinatie forfait werkelijke beroepskosten niet mogelijk Vaststelling van het nettobedrag van de gezamenlijk en de afzonderlijk belastbare bezoldigingen Aanrekening van de persoonlijke sociale bijdragen en beroepskosten Huwelijksquotiënt Fiscaal statuut bezoldigde sportbeoefenaars, scheidsrechters, opleiders, trainers en begeleiders Ratio legis hervormingswet Administratieve overzichtscirculaire Afzonderlijke aanslagtarieven Aanrekening bij afzonderlijk belastbare inkomsten uit verschillende bestanddelen Bedrijfsvoorheffing Beroepskosten Aangifte Loonfiches Buitenlandse sportbeoefenaars: reductie toepassingsgebied 18 %-tarief Vrijstelling doorstorting bedrijfsvoorheffing 415

13 18 Personenbelasting 12 Gelegenheidsarbeiders in de horeca Inkomsten van buitenlandse oorsprong Tijdstip van belastbaarheid 416 HOOFDSTUK 5 Vrijgestelde inkomsten Inleiding overzicht Kosten eigen aan de werkgever Vermoeden van niet-belastbaarheid Aftrekbaarheid in hoofde van de werkgever Wijze van vaststelling Elektronische verwerking bewaring Opnemen op fiches Niet voor zelfstandigen Forfait niet bruikbaar voor kostenbewijzer Vrije keuze van uitbetaling Dubbel gebruik vermijden met bewezen kosten Invloed cao Aftrekbeperking Forfaitair / ernstige normen Collectief akkoord voor categorie van personeel bedrijfsleiders Kilometervergoeding auto, motorfiets en bromfiets Kilometervergoeding fiets Dagvergoedingen voor dienstreizen Woon-werkvergoeding ingevolge verhuis werkgever Mobiliteitsvergoeding Forfaitaire vergoedingen in de transportsector (ARAB-vergoeding) Vergoedingen voor onderhoud lichte vrachtwagen en werkkledij Globale forfaitaire kostenvergoeding Scheidingsvergoeding Huur verblijfplaats verhuiskosten werknemer in nabijheid werk Tussenkomst werkgever in aankoop tablet gsm mobile device Tussenkomst in kader van telewerk huisarbeid Kosten van outplacement Vergoeding voor garage (autostaanplaats) carwash parking aan genieter van bedrijfswagen Tussenkomst in het lidgeld van een beroepsvereniging Kosten van internationale school Loonfiche en aangifte Tussenkomst woon-werkverkeer (behalve fietsvergoeding) Principe Grootte van de vrijstelling Combinaties van vervoerswijzen Combinatie bedrijfswagen terugbetaling treinabonnement formule railease Loonfiche en aangifte Voorbeelden 442

14 Personenbelasting 19 4 Fietsvergoeding en voordeel ingevolge kosteloos terbeschikkingstelling van een fiets Vrijstelling fietsvergoeding Voordeel van alle aard ingevolge kosteloze terbeschikkingstelling bedrijfsfiets Pc privéplan Wettelijke regeling Alleen voor werknemers Praktische uitvoeringsmodaliteiten Loonfiche en aangifte Vergoeding voor vrijwilligerswerk algemeen Vroegere administratieve regeling Huidige wettelijke regeling Loonfiche en aangifte Vergoedingen toegekend aan vrijwillige brandweerlieden of leden van de burgerlijke bescherming Vergoeding toegekend aan vrijwilligers in de sportsector Vergoedingen betaald aan spelers, trainers en medewerkers van amateurvoetbalclubs in de lagere afdelingen die bij de KBVB zijn aangesloten Stewards bij een voetbalclub van de eerste nationale afdeling die bij de KBVB is aangesloten Bepaalde gelegenheidsmedewerkers van bij de KBVB aangesloten voetbalclubs Spelers en medewerkers van andere amateurploegsporten dan amateurvoetbal Keuzemogelijkheid Overzichtstabel Kleine vergoedingsregeling voor kunstenaars Algemeen Sociaal statuut Fiscale vrijstelling Loonfiche en aangifte Doctoraatsbeurzen studiebeurzen Inkomsten uit groenestroomcertificaten Sociale voordelen Het hypotax -gedeelte (alias tax equalisation ) Inleiding Fiche- en aangifteverplichting Hypotax = voordeel van alle aard? Verplichtingen inzake bedrijfsvoorheffing Voorbeelden De crisispremie begeleidingspremie rva-ontslaguitkering Onkostenvergoeding voor proefpersonen klinische studies Vrijgesteld gedeelte van de opzeggingsvergoeding en van de vergoeding voor prestaties tijdens opzegtermijn Inleiding tot Afschaffing met ingang van overgangsregeling Materieel toepassingsgebied Personeel toepassingsgebied Aangifte 460

15 20 Personenbelasting 17 De ontslagcompensatievergoeding Stakingsuitkering door vakbond Individueel verzekeringscontract tegen lichamelijke ongevallen Mobiliteitsvergoeding in de bouwsector Eenmalige innovatiepremie Kostenbesparing die voortvloeit uit het eigen onderhoud door een mede-eigenaar Meerwaarden behaald door een kostenbewijzer 461 HOOFDSTUK 6 Bijzondere bijdrage voor sociale zekerheid Inleiding Schuldenaars van de bijzondere bijdrage Werknemers Zelfstandigen Berekening van de bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid Vaststelling van het jaarlijks bedrag van de bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid Bedrag dat maandelijks op het loon wordt ingehouden Voorbeelden Loonfiche en aangifte Toepassingsprobleem gemengde gezinnen (zelfstandigen + loontrekkers) Geschillen over onderworpenheid aan BBSZ 465 DEEL 7 PENSIOENEN 467 DEEL 8 FISCALE VOORDELEN VERBONDEN AAN EEN (HYPOTHECAIRE) LENING EN LV M.B.T. ONROERENDE GOEDEREN 469 HOOFDSTUK 1 Inleiding Groepering in Vak IX van de aangifte Fiscaal voordeel voor lening kan wijzigen tijdens looptijd ervan 471 HOOFDSTUK 2 Regeling tot en met aanslagjaar Aftrek enige eigen woning ( woonbonus ) Inleiding Aftrekvoorwaarden hypothecaire lening Aftrekvoorwaarden (schuldsaldo)verzekering Bedrag fiscaal voordeel Echtgenoten Combinatie van en interactie tussen oud en nieuw stelsel 494

16 Personenbelasting Overschot aan intresten, kapitaalaflossingen en premies Aangifte Inwerkingtreding / overgangsregeling / lening voor verbouwing Formaliteiten Gewone intrestaftrek Bijkomende intrestaftrek Algemene aftrekvoorwaarden Begrenzingen van de bijkomende intrestaftrek Bijzonderheden Bijkomende intrestaftrek vanaf 1 januari Aangifte Belastingvermindering langetermijnsparen: premies van individuele levensverzekeringen Inleiding Belastingvermindering voor het langetermijnsparen versus bouwsparen Bespreking belastingvermindering langetermijnsparen Bespreking belastingvermindering bouwsparen Belastingvermindering voor het langetermijnsparen: kapitaalaflossingen van hypothecaire leningen Inleiding Toepassingsvoorwaarden belastingvermindering voor het langetermijnsparen Toepassingsvoorwaarden belastingvermindering voor het bouwsparen Fiscale korf langetermijnsparen Beperking van de premies en de kapitaalaflossingen in functie van het nettoberoepsinkomen Principe Cijfermatig Samenloop federale en gewestelijke belastingvermindering (resp. langetermijnsparen en bouwsparen) Nettoberoepsinkomsten Interactie tussen aftrek enige eigen woning en langetermijnsparen Combinatie oud (belastingvermindering LT- en bouwsparen) en nieuw stelsel (woonbonus) Voorafgaande opmerking: afschaffing vanaf aanslagjaar Overzicht Bespreking Combinatie oude en nieuwe korf: beide ten volle uitwerking De facto maximale voordeel langetermijnsparen 547 HOOFDSTUK 3 Regeling met ingang van aanslagjaar Inleiding Overzichtsschema s Schema Al dan niet eigen woning Schema Belastingvermindering hypothecaire leningen na de Zesde Staatshervorming Schema De woonbonus in de verschillende gewesten na de Zesde Staatshervorming 549

17 22 Personenbelasting 3 Gewone intrestaftrek Algemene aftrekvoorwaarden Herfinancieringslening Gewone intrestaftrek vanaf 1 januari 2005 tot 31 december Intrestaftrek in hoofde van echtgenoten en alleenstaanden Volgorde van aanrekening van de aftrekken op de onroerende inkomsten Aangifte Gewestelijke belastingvermindering voor de enige eigen woning (gewestelijke woonbonus) Vlaams gewest Brussels en Waals gewest Gewestelijke belastingvermindering voor intresten van hypothecaire leningen (omzetting bijkomende intrestaftrek) Inleiding Toepassingsgebied Voorwaarden (niet langer) keuzeregeling Federale belastingvermindering voor het langetermijnsparen Gewestelijke belastingvermindering voor het langetermijnsparen (voor uitgaven voor het verwerven of behouden van een eigen woning die niet de enige woning is) Inleiding Toepassingsgebied Tarief van de vermindering Voorwaarden premies Voorwaarden aflossingen Beperking in functie van schijven In aanmerking komende bedragen fiscale korf Overgangsbepalingen Overgangsregeling: federale belastingvermindering voor de uitgaven van leningen aangegaan vóór voor een woning die op het moment van de uitgave niet langer de eigen woning is Inleiding Samenloop federale korf en gewestelijke korf woonbonus Aanslagjaren 2015 en Vanaf aanslagjaar Samenloop Overgangsregeling: federale belastingvermindering voor de bijkomende intrestaftrek en voor de belastingvermindering voor het bouwsparen voor leningen aangegaan vóór voor een woning die op het moment van de uitgave niet langer de eigen woning is Bijkomende intrestaftrek Belastingvermindering voor het bouwsparen Beperking keuzestelsel Overgangsregeling: gewestelijke belastingvermindering voor de verrekening van onroerende voorheffing Inleiding Toepassingsgebied 583

18 Personenbelasting Beperking Bedrag van de belastingvermindering Omdeling over echtgenoten Modus operandi voorbeelden Modus operandi Voorbeelden onroerend goed fiscaliteit na Zesde Staatshervorming 584 DEEL 9 UITGAVEN DIE RECHT GEVEN OP EEN BELASTINGVERMINDERING 595 HOOFDSTUK 1 Omschrijving van het begrip belastingvermindering Belastingvermindering versus fiscale aftrek Belastingvermindering langetermijnsparen versus bouwsparen Belastingvermindering voor het langetermijnsparen Belastingvermindering voor het bouwsparen Federale versus gewestelijke belastingverminderingen 598 HOOFDSTUK 2 Federale belastingverminderingen Federale belastingvermindering voor het langetermijnsparen In beginsel federale belastingvermindering Premies voor individuele levensverzekeringen Aflossingen van hypothecaire lening Federale belastingvermindering voor persoonlijke bijdragen en premies betaald door de werkgever of de onderneming ( inhoudingen voor aanvullend pensioen tweede peiler ) Omschrijving Voorwaarden Aangifte Bijdragen en premies voor individuele voorzetting Federale belastingvermindering voor stortingen voor pensioensparen Inleiding Tarief van de belastingvermindering Maximumbedrag dat voor belastingvermindering in aanmerking komt Cumulatieverbod met belastingvermindering voor werkgeversaandelen In aanmerking komende stortingen Voorwaarden Koppeling aan beleggingsfonds multisupportcontract Attest Laatste jaar Aangifte Federale belastingvermindering voor sommen besteed aan werkgeversaandelen Inleiding Aandelen waarvan de aanschaffing recht geeft op belastingvermindering Belastingplichtigen die in aanmerking komen 606

19 24 Personenbelasting 4.4 Bedrag dat in aanmerking komt voor belastingvermindering Tarief van de belastingvermindering Aanslagjaar waarvoor de belastingvermindering van toepassing is Permanentievoorwaarden Sanctie bij schending van de permanentievoorwaarde Voorbeelden Bijzonder geval toewijzing aan andere echtgenoot bij echtscheiding Cumulatieverbod Aangifte Werkgeversaandelen tegen verminderde prijs voordeel van alle aard Tijdstip van belastbaarheid van in toekomst beloofde gratis aandelen Federale belastingvermindering voor energiebesparende uitgaven (overdrachten) Inleiding Toepassingsgebied Bedrag van de belastingvermindering Omdeling over gehuwden Omzetting in belastingkrediet Volgorde Belastingvermindering voor energiebesparende uitgaven (stelsel tot en met aanslagjaar 2014 weergave pro memorie) Inleiding Overzichtstabel + overzicht circulaires Uitgaven die in aanmerking komen voor belastingvoordeel Voor wie personeel toepassingsgebied Woning Omdeling gehuwden feitelijk samenwonenden Geregistreerde aannemer materialen en/of arbeid op factuur Bedrag van de belastingvermindering Werkelijke betaling van de uitgaven spreiding in de tijd overdracht Belastingkrediet voor bepaalde energiebesparende uitgaven ( B.K.-energie ) Vlaamse premie energiebesparende uitgaven voor wie niet kan genieten van de belastingvermindering in de personenbelasting Verplichte vermeldingen op de uitgereikte facturen Aangifte Voorbeelden Federale belastingvermindering voor lage energiewoning, passiefwoning of nulenergiewoning (lage energiewoningen) Inleiding opheffing overgangsbepaling Bedoelde woningen Eigendomsvoorwaarde Bedrag van de belastingvermindering Certificaat Aangifte Federale belastingvermindering voor intresten m.b.t. leningen voor energiebesparende maatregelen ( groene lening ) Inleiding Tarief van de belastingvermindering Omdeling over echtgenoten 634

20 Personenbelasting Uitgesloten intresten Aangifte Belastingvermindering voor de verwerving van obligaties uitgegeven door het Kringloopfonds, het Startersfonds en het Fonds ter reductie van de globale energiekost (opgeheven) Federale belastingvermindering voor inschrijving op aandelen van ontwikkelingsfondsen voor microfinanciering Inleiding Terminologie In aanmerking komende aandelen Voorwaarden Vervroegde vervreemding schending permanentievoorwaarde Wie komt in aanmerking? Bedrag van de belastingvermindering Formaliteiten Aangifte Federale belastingvermindering voor de uitgaven met het oog op de verwerving van een elektrisch voertuig Inleiding Bepalend tijdstip Personeel toepassingsgebied Materieel toepassingsgebied Toepassingsvoorwaarden voor de belastingvermindering Bedrag van de belastingvermindering Omdeling tussen echtgenoten Te vervullen formaliteiten Aangifte Belastingvermindering voor de uitgaven met het oog op de installatie van een oplaadpunt voor elektrische voertuigen (niet meer van toepassing) Omschrijving Materieel toepassingsgebied Personeel toepassingsgebied Bedrag van de belastingvermindering Aangifte Federale belastingvermindering voor giften Inleiding Belastingvermindering Voorwaarden Giften in natura Aanrekening bij echtgenoten en wettelijk samenwonende partners Wettelijk erkende instellingen Andere instellingen, onderworpen aan erkenningsprocedure Politieke partij Erkenningsvoorwaarden en -modaliteiten Giften gedaan door genieters van prijzen Aangifte Voorbeelden 645

21 26 Personenbelasting 14 Federale belastingvermindering voor bezoldigingen voor een huisbediende Wettelijke bepalingen Voorwaarden voor het verkrijgen van een belastingvermindering Omdeling over echtgenoten Bedrag van de belastingvermindering (grondslag + percentage) Aangifte Federale belastingvermindering voor uitgaven voor kinderoppas Wettelijke bepalingen Situering Bedrag van de belastingvermindering (percentage) Voorwaarden voor verkrijgen van de belastingvermindering Aard van de opvang Aard van de opvangkosten Onverenigbaarheid met verhoging belastingvrije som Beperking van het voor belastingvermindering in aanmerking komende bedrag Echtgenoten en wettelijk samenwonende partners Aangifte Federale belastingvermindering voor onderhoud en restauratie van beschermde monumenten en landschappen Wettelijke bepalingen Voorwaarden voor verkrijgen van de belastingvermindering Bedrag van de belastingvermindering (grondslag + percentage) Bedrag van in aanmerking komende uitgaven Echtgenoten en wettelijk samenwonende partners Aangifte Federale belastingvermindering voor overwerk dat recht geeft op overwerktoeslag (overuren) Principe Bedrag van de belastingvermindering Dubbele aangifte bedrijfsvoorheffing Loonfiche en aangifte Voorbeeld 662 HOOFDSTUK 3 Gewestelijke belastingverminderingen Gewestelijke belastingvermindering voor energiebesparende uitgaven (dakisolatie) Inleiding Toepassingsgebied Bedrag van de belastingvermindering Omdeling bij gehuwden Voorwaarden met betrekking tot de werken Gewestelijke belastingvermindering voor uitgaven betaald voor prestaties in het kader van PWA Inleiding Toegelaten activiteiten Tarief van de belastingvermindering 664

22 Personenbelasting Bedrag dat in aanmerking komt voor belastingvermindering Combinatie PWA-cheques dienstencheques Fiscaal regime van de PWA-vergoedingen in hoofde van de genieter Omdeling over echtgenoten Aangifte Gewestelijke belastingvermindering voor uitgaven voor prestaties betaald met dienstencheques Inleiding Dienstencheques Sociale dienstencheque : geen fiscaal voordeel Praktische organisatie Tarief van de belastingvermindering Bedrag dat in aanmerking komt voor belastingvermindering Aangifte Belastingkrediet voor dienstencheques Gewestelijke belastingvermindering voor woningvernieuwing in een zone voor positief grootstedelijk beleid Inleiding Bedoelde woningen / zones Toepassingsvoorwaarden Uitgesloten uitgaven Bedrag / tarief van de belastingvermindering Omdeling over gehuwden Vereisten inzake aannemer Verplichte vermeldingen op de uitgereikte facturen Aangifte Voorbeelden Gewestelijke belastingvermindering voor de renovatie van een sociale verhuurwoning Inleiding Toepassingsvoorwaarden Bedrag van de belastingvermindering Omdeling over echtgenoten Jaar van betaling Vereisten inzake aannemer Verplichte vermeldingen op de uitgereikte facturen Aangifte Gewestelijke belastingvermindering voor inbraak- en brandbeveiligingspreventie Inleiding opheffing met ingang van aanslagjaar Toepassingsvoorwaarden In aanmerking komende uitgaven effectieve betaling Aard van de werken Voorwaarden wat betreft de aannemer Bedrag van de belastingvermindering Formaliteiten m.b.t. tot de uitgereikte facturen Voorbeelden Aangifte Omdeling gehuwden Lokale subsidies geen invloed 681

23 28 Personenbelasting 7 Gewestelijke belastingvermindering in het kader van de win-winlening Inleiding : omzetting belastingvermindering in belastingkrediet Voorwaarden aangaande de kredietnemer Voorwaarden aangaande de kredietgever Voorwaarden aangaande de lening Het contract van de win-winlening formaliteiten Bestemming en herkomst van het kapitaal Jaarlijkse bewijslevering Fiscale bepalingen Voorbeeld inkomsten 2014 (aanslagjaar 2015) Aangifte Gewestelijke belastingvermindering (Vlaamse) voor renovatielening voor leegstaande woning ( mama-papalening ) Inleiding Fiscaal voordeel Alleen voor inwoners Praktisch + aangifte Gewestelijke belastingvermindering voor de verwerving van obligaties uitgegeven door de Caisse d Investissement de Wallonie Inleiding Voorwaarden Bedrag van de belastingvermindering Bij overlijden van de belastingplichtige Aangifte Gewestelijke belastingvermindering voor de eigen woning 689 DEEL 10 BELASTINGKREDIETEN 691 DEEL 11 AFTREKBARE BESTEDINGEN (AFTREKKEN VAN HET TOTAAL NETTO BELASTBAAR INKOMEN) 693 HOOFDSTUK 1 Inleiding 695 HOOFDSTUK 2 Bespreking van de aftrekbare bestedingen Aanrekening van de aftrekbare bestedingen in hoofde van echtgenoten Onderhoudsuitkeringen Ratio legis voor aftrekbaarheid belastbaarheid Wettelijke bepalingen Voorwaarden van aftrekbaarheid 696

24 Personenbelasting Aanrekening aftrekbare bedragen bij echtgenoten Aangifte Overige aftrekbare bestedingen Door ambtenaren in de schatkist gestorte sommen uit hoofde van een cumulatieactiviteit (opgeheven bepaling) Bijzondere bijdrage voor sociale zekerheid ( oud stelsel ) Inleiding Wettelijke bepaling Aangifte 713 DEEL 12 DIVERSE INKOMSTEN 715 DEEL 13 BEROEPSINKOMSTEN VAN NIJVERHEIDS-, HANDELS- EN LANDBOUWONDERNEMINGEN ( WINSTEN ) 717 DEEL 14 BEROEPSINKOMSTEN VAN BEOEFENAARS VAN VRIJE BEROEPEN, AMBTEN, POSTEN EN ANDERE WINSTGEVENDE BEZIGHEDEN ( BATEN ) 719 DEEL 15 BEROEPSINKOMSTEN VAN BEDRIJFSLEIDERS 721 HOOFDSTUK 1 Vennootschapsrechtelijke categorieën 723 HOOFDSTUK 2 Fiscale harmonisatie tot bedrijfsleiders Situering Bedrijfsleiders van de eerste categorie Mandatarissen Gelijksoortige functies feitelijk bedrijfsleiderschap Bedrijfsleiders van de tweede categorie Feitelijk bedrijfsleiderschap Gevolgen van de harmonisatie tot bedrijfsleider observaties Presentiegelden van bestuurders van een vzw Bestuurders van een autonoom gemeentebedrijf 727

25 30 Personenbelasting HOOFDSTUK 3 Belastbaar inkomen Beroepsinkomsten Opsomming van de bedoelde inkomsten Eigenlijke bezoldiging Voordelen van alle aard bedrijfsleiders Vergoedingen verkregen uit hoofde of naar aanleiding van het stopzetten van de arbeid of het beëindigen van een arbeidsovereenkomst Vergoedingen verkregen tot volledig of gedeeltelijk herstel van bezoldigingen Vroeger verworven bezoldigingen Huurherkwalificatie Tijdstip van belastbaarheid / opname via rekening-courant / geannuleerde bezoldiging Achterstallen Niet-verantwoorde opnamen rekening-courant Terugbetaalde sociale bijdragen Bedrijfsvoorheffing Beroepskosten bedrijfsleider Sociale bijdragen Kostenforfait Werkelijke beroepskosten 760 HOOFDSTUK 4 Aangifte en ficheverplichting Aangifte Fiches 773 DEEL 16 WINSTEN OF BATEN IN VERBAND MET EEN VOORHEEN UITGEOEFENDE BEROEPSWERKZAAMHEID 775 DEEL 17 AANSLAGBEREKENING 777 HOOFDSTUK 1 Aanrekening van de beroepskosten, de toekenning van de bezoldiging meewerkende echtgenoot, de beroepsverliezen, het huwelijksquotiënt en de sommen die van het totaal bruto-inkomen mogen worden afgetrokken Vaststelling van het nettobedrag van de beroepsinkomsten Overzicht van de volgorde van aftrek Inkomstencategorieën en inkomsten uit verschillende landen Beroepskosten Investeringsaftrek Beroepsverliezen Toepassing van het huwelijksquotiënt Aanrekening van de van het totaal netto belastbaar inkomen aftrekbare sommen 789

26 Personenbelasting 31 HOOFDSTUK 2 Berekening van de belasting Taxatiestelsel van echtgenoten en wettelijk samenwonenden Volledige decumul Toekenning en toerekening van een deel van de beroepsinkomsten aan de echtgenoot Andere bijzonderheden in geval van een gemeenschappelijke aanslag Taxatiestelsel van alleenstaanden Overzicht aanslagberekening Tot en met aanslagjaar Vanaf 1 juli 2014 van toepassing vanaf aanslagjaar 2015 (Zesde Staatshervorming) Aanslagvoeten Jaarlijkse indexatie Principe en historiek Geïndexeerde bedragen Belastingvrije som Referentiewisselkoersen 808 HOOFDSTUK 3 Omslag van de belasting Het begrip om te slane belasting Voorbeelden 810 HOOFDSTUK 4 Verminderingen voor pensioenen en vervangingsinkomsten Inleiding Inkomsten die recht geven op belastingvermindering Bedrag van de belastingverminderingen Voorafgaandelijke opmerkingen Pensioenen en vervangingsinkomsten Werkloosheidsuitkeringen Ziekte- en invaliditeitsuitkeringen Beperkingen van de belastingverminderingen Voorafgaande opmerking: ge(de)cumuleerde berekening Beperking in functie van belastbaar inkomen Beperking wanneer de vervangingsinkomsten worden gecombineerd met andere inkomsten Vermindering verminderd met deel van verhoging van belastingvrije som 816 HOOFDSTUK 5 Buitenlandse inkomsten 817

27 32 Personenbelasting HOOFDSTUK 6 Afzonderlijk belastbare inkomsten Principe Tenzij globalisatie gunstiger is Zuivere taxatie Geen afzonderlijke aanslag Geen toepassing van aftrekken Overzicht van de tarieven Inkomsten die belastbaar zijn tegen 33 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 5 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 10 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 15 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 20 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 21 % (opgeheven) Inkomsten die belastbaar zijn tegen 25 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen een aanslagvoet van 15 of 25 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 16,5 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 12,5 % (2008 tot 2010) Inkomsten die belastbaar zijn tegen 18 % of 20 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 5 of 15 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 12,5 % Inkomsten die belastbaar zijn tegen 8 % Inkomsten belastbaar tegen gemiddelde aanslagvoet laatste vorige jaar Inkomsten belastbaar tegen aanslagvoet / geheel van andere belastbare inkomsten zelfde jaar 825 HOOFDSTUK 7 Verrekening van de voorheffingen en belastingkredieten Inleiding Verrekening van de niet-terugbetaalbare voorheffingen en belastingkrediet Onroerende voorheffing privé Onroerende voorheffing beroeps Fbb-bedrijf Belastingkrediet voor toename eigen vermogen zelfstandigen (artikel 289bis WIB 92) Diverse inkomsten Vervroegde inningen op de taks op het langetermijnsparen Verrekening van de terugbetaalbare voorheffingen en belastingkredieten Roerende voorheffing Bijkomende heffing op roerende inkomsten Woonstaatheffing Bedrijfsvoorheffing Voorafbetalingen Bedrijfsvoorheffing en roerende voorheffing in verband met diverse inkomsten Belastingkredieten en bonificaties Terugbetaling van het batig saldo 836

28 Personenbelasting 33 HOOFDSTUK 8 Federale vermeerdering ingeval geen of ontoereikende voorafbetalingen werden gedaan Principe Gemeenschappelijke aanslag op naam van beide echtgenoten of wettelijk samenwonenden (overhevelingen) Principe Huwelijksquotiënt Meewerkinkomen artikel 86 WIB Toekenning bezoldiging van meewerkende echtgenoot Berekeningsbasis van de vermeerdering Principe Bijzonderheden Tarief van de vermeerdering Berekening van de vermeerdering stadia Overhevelingen Limietdata inzake voorafbetalingen Gelijkwaardige betalingen Geen vermeerdering uitzondering Belastingplichtige die zich voor de eerste maal vestigt in een zelfstandig beroep Minimumbedrag Bijzondere gevallen Inleiding Boekjaar valt niet samen met kalenderjaar (boekjaar te paard) Belastingvermeerdering bij twee aanslagen wegens huwelijk, ontbinding van het huwelijk of scheiding van tafel en bed Vergoeding tot volledig of gedeeltelijk herstel van een tijdelijke derving van winst, bezoldiging of baten Beperking van de toe te passen vermeerdering tot 90 % Voorafbetaling en echtgenoten Wijze van voorafbetalen Algemeen Aanwending terugbetaling Bewijs van voorafbetaling Terugbetaling, overdracht of wijziging van de bestemming van een voorafbetaling Aangifte 848 HOOFDSTUK 9 Bonificatie voor vooruitbetaling van de belasting Inleidende begrippen Principe Bedragen en tarieven Voorbeeld 850

29 34 Personenbelasting HOOFDSTUK 10 Belastingverhoging bij niet-aangifte, onvolledige of onjuiste aangifte 852 HOOFDSTUK 11 Regularisatie terugvordering bezoldiging of pensioen Inleiding Principes Regularisatie voor het jaar waarin de teveel betaalde inkomsten zijn betaald Terugvordering brutobedragen Oorzaken van de te veel betaalde sommen Niet-betwisting van de terugvordering Quid geregulariseerd en niet terugbetaald Schematisch overzicht gebruik attest Bezwaarrecht inzake bedrijfsvoorheffing Wijziging inkomstencategorie 855 HOOFDSTUK 12 Aanvullende gemeente- en agglomeratiebelasting Inleiding wettelijke bepalingen Invloed van invoering gewestelijke personenbelasting Grondslag voor de aanvullende gemeentebelasting: de totale belasting Belastingwoonplaats voor aanvullende gemeentebelasting gemeente van aanslag Gemeente van aanslag Gemeentelijk belastingreglement Op buitenlandse beroepsinkomsten Soms ook verschuldigd Grondslag Dividenden en intresten Wettelijke bepalingen Historische situering Aangiftetechnisch Tarieven Tijdig gestemd? Situering problematiek Nieuwe termijn voor goedkeuring 862 HOOFDSTUK 13 Aanvullende crisisbijdrage 863 HOOFDSTUK 14 Vlaamse jobkorting 863