Specialisatie Geschiedenis van het jodendom en christendom

Transcriptie

1 Specialisatie

2 Een religieuze periodisering Jahwisme Vroeg- Jodendom Rabbijns Jodendom Voor de gewone jaartelling 1 Na de gewone jaartelling

3 Een historisch kader ( v. Chr.) Alexander de Grote sterft Ptolemeeën aan de macht Seleuciden aan de macht Koning Antiochus III ( v. Chr.): joodse bevolking tevreden Antiochus III

4 Een historisch kader ( v. Chr.) Alexander de Grote sterft Ptolemeeën aan de macht Seleuciden aan de macht Koning Antiochus III ( v. Chr.): joodse bevolking tevreden Belastingen verlaagd Joodse wetten intact Tempel alleen voor joden Import-verbod onreine dieren

5 Een historisch kader ( v. Chr.) Alexander de Grote sterft Ptolemeeën aan de macht Seleuciden aan de macht Koning Antiochus III ( v. Chr.): joodse bevolking tevreden Koning Antiochus IV Epiphanes ( v. Chr.): Jason (pro-ptolemeeën) verjaagt Menelaus (pro-seleuciden) uit Jeruzalem

6 Oniaden versus Tobiaden Hoe om te gaan met Hellenisme? Spanning tussen voor- en tegenstanders; ook bij hogepriesterschap Oniaden (gematigd) Tobiaden (voor) Antiochus IV Epiphanes keerde terug naar Jeruzalem, veroverde de stad en reïnstalleerde Menelaus als hogepriester

7 Een historisch kader ( v. Chr.) Alexander de Grote sterft Ptolemeeën aan de macht Seleuciden aan de macht Koning Antiochus III ( v. Chr.): joodse bevolking tevreden Koning Antiochus IV Epiphanes ( v. Chr.): Anti-joodse religieuze edicten afgekondigd (167 v. Chr.): De bevolking moest (niet-joodse) wetten naleven Sabbat en Joodse feesten loslaten Moesten altaren, tempels, heiligdommen bouwen voor afgoden Moesten varkensvlees en andere onreine beesten offeren Ze mochten hun zonen niet meer besnijden Wie zich niet aan de religieuze edicten hield, zou sterven

8 Anti-joodse edicten historisch? (Rolf Strootman) Bronnen: 1 Makkabeeën: Antiochus IV Epiphanes wilde Griekse cultuur opdringen Strootman: - Seleuciden kende juist religieuze tolerantie! - Verder geen onafhankelijke bronnen - Polybius ( v. Chr.) positief over Antiochus - Verslag 1 Makkabeeën nuanceren

9 Een historisch kader ( v. Chr.) Alexander de Grote sterft Ptolemeeën aan de macht Seleuciden aan de macht Koning Antiochus III ( v. Chr.): joodse bevolking tevreden Koning Antiochus IV Epiphanes ( v. Chr.) Makkabeeënopstand Priester Mattathias en Judas, Johannes, Eleazar, Simon en Jonathan Strijd om godsdienstvrijheid Strijd tussen traditionele en gehelleniseerde cultuur Tempel wordt in 164 v. Chr. gereinigd (Chanoeka)

10 Tijdens Johannes Hyrcanus Tijdens Simon Makkabeüs Tijdens Jonathan Makkabeüs Tijdens Judas Makkabeüs Een historisch kader ( v. Chr.) Alexander de Grote sterft Ptolemeeën aan de macht Seleuciden aan de macht Koning Antiochus III ( v. Chr.): joodse bevolking tevreden Koning Antiochus IV Epiphanes ( v. Chr.) Makkabeeënopstand Koninkrijk der Hasmoneeën Simon tot vorst én hogepriester benoemd Koninkrijk mogelijk dankzij interne machtsstrijd Seleucidenrijk

11

12

13 Een historisch kader ( v. Chr.) Alexander de Grote sterft Ptolemeeën aan de macht Seleuciden aan de macht Koning Antiochus III ( v. Chr.): joodse bevolking tevreden Koning Antiochus IV Epiphanes ( v. Chr.) Makkabeeënopstand Koninkrijk der Hasmoneeën Rome erkent onafhankelijkheid joodse staat 63 - Romeinse generaal Pompeius valt koninkrijk binnen en verovert Jeruzalem

14 Antiochus IV Epiphanes negatieve beeldvorming? 1 Makkabeeën Strootmans Houding tegenover joden algemeen Tempel ontheiligen Anti-joodse maatregelen 1 Makkabeeën geschreven tijdens of na regering Alexander Yannai ( v. Chr.)

15 Een religieuze periodisering: vroeg-jodendom Jahwisme Vroeg- Jodendom Rabbijns Jodendom Voor de gewone jaartelling 1 Na de gewone jaartelling

16 Een religieuze periodisering: het vroeg-jodendom Judea onderdeel van wereldrijken Instelling priesterstand behorende tot Tempel Verbond met God op basis van wederzijdse trouw Eigen identiteit: het jodendom Tora is gezaghebbend

17 Joden en het bekeringsproces in de Diaspora Emil Schürer, Gentiles and Judaism: God-fearers and Proselytes Twee typen bekeerlingen: Theosebeis ( godvrezende ) Proseliet ( erbij gekomene ) Schürer: twee vragen centraal Relatie tussen klassieke auteurs en joden: - onwetend - anti-semitisme in Alexandrië - geen religieuze acculturatie Joodse literatuur populair onder niet-joden

18 Joden en het bekeringsproces in de Diaspora Waarom was joodse literatuur succesvol in Diaspora? Acceptabele vorm van joodse religie Praktische kant van joodse religie Jodendom speelt in op aanwezige behoeften Heidenen die deelnamen aan joodse diensten: Vooral vrouwen uit een hoger sociaal milieu

19 Joden en het bekeringsproces in de Diaspora Theosebeis (Godvrezenden): Formele groep gelieerd aan joodse gemeenschap Werden niet als lid van de kern gezien there came the Greeks who go up to worship (in the Temple) at the time of the festival (Passover) (Johannes 12:20)

20

21 Joden en het bekeringsproces in de Diaspora Theosebeis (Godvrezenden): Formele groep gelieerd aan joodse gemeenschap Werden niet als lid van de kern gezien there came the Greeks who go up to worship (in the Temple) at the time of the festival (Passover) (Johannes 12:20) Proselieten (Erbij gekomenen): Lieten zich besnijden Ten tijde van Hadrianus ( na Chr.): verbod op bekeren via besnijden

22 Joden en het bekeringsproces in de Diaspora Bekeringsproces Proselieten: dezelfde training als joden? Training bevatte religieuze en morele basis, en rituele inhoud Tora Criteria ten tijde van de tweede Tempel: Besnijdenis Reinigingsbad Offer aan het heiligdom (Tempel) Voor vrouwen: criteria nummer 2 en 3 Na bekering namen ze een Hebreeuwse naam aan

23 Specialisatie