Protocol Total / hemi shoulder

Transcriptie

1 Protocol Total / hemi shoulder Etiologie Rode vlaggen Anamnese en onderzoek Revalidatieprogamma Schoudernetwerk GroeneHart Maart 2011

2 Etiologie Omarthrosis (Primair, RA, posttrauma) Fractuur Cuffarthropathie Avasculaire necrosis Chronische luxatie Maligniteit

3 Rode vlaggen 1. Wondproblematiek / infecties 2. Fracturen 3. Luxaties 4. Stijfheid (capsulaire adhesies) 5. Neurovasculair (n. axillaris) 6. Technische mankementen Complicatie lange termijn: 1. Loslating 2. (Glenoid) botverlies

4 Anamnese en onderzoek Doelgericht Gebruik van vragenlijsten : PSK Tevens valt te denken aan: DASH, Constant-Murley-score, VAS pijn, SF36, SPADI Gebruik van meetinstrumenten: goniometing ROM Ft werkdiagnose

5 Revalidatie gebaseerd op weefselherstel Ontstekingsfase Fibroblastenfase Remodeleringsfase

6 Revalidatieprogamma in gedeeld in 4 fasen Fase 1 = Vanaf week 0 t/m... weken post-ok Fase 2 = Niet eerder dan 4-6 weken post-ok t/m. Fase 3 = Niet eerder dan 6 weken post-ok t/m.. Fase 4 = Niet eerder dan 12 weken post-ok t/m Patiënten dienen steeds aan bepaalde criteria te voldoen alvorens aan de volgende fase te mogen beginnen.

7 Doelen fase 1 Zorg voor herstel van het bindweefsel Geleidelijke toename PROM van de schouder Herstel AROM elleboog / pols / hand Verminderen pijn en inflammatie Verminderen musculaire inhibitie Onafhankelijke adl met respect voor het gewricht (eventueel met aanpassingen)

8 Leefregels fase 1 Sling continu om In ruglig een kussen achter de arm Vermijd AROM Geen actieve endo Geen exo voorbij 40 Niet trekken of duwen >2kg Niet tillen Geen horizontaal add Niet op de arm steunen

9 Postoperative Dag 1 (GHZ) Passieve anteflexie in ruglig tot de pijngrens Exo in scapulaire vlak Geen rek op het voorste kapsel,< 30 exo, vooral geen retroflexie Passieve endo naar de buik Actief oefenen elleboog/ pols/ hand Pendel-oefening Adviezen t.a.v. juiste houdingen om gewricht te beschermen

10 Vroege fase 1 (net uit GHZ) Continueren oefeningen postoperatief Retractie scapula Pijn en inflammatie management

11 Late fase 1 Continueren voorgaande oefeningen Optimaliseren PROM binnen pijngrens Begin GA flexie, abuctie, exo, endo in scapulaire vlak Functioneel opvoeren kracht hand/ pols/elleboog

12 Criteria voor overgang fase 2 Minstens PROM 90 AF en abd Minstens PROM 45 exo in scapulaire vlak Minstens PROM 70 endo in scapulaire vlak bij 30 abd

13 Doelen fase 2 PROM/ AROM schouder optimaliseren Houd controle op de pijn en inflammatie Draag zorg voor het weefselherstel Geen overmatige rek op het herstellende weefsel Optimaliseer stabiliteit van de schoudergordel

14 Leefregels fase 2 Niet eerder starten dan 4-6 weken postoperatief ivm bindweefselherstel Sling geleidelijk afbouwen Sling met slapen nog om In ruglig kussen achter de arm

15 Leefregels fase 2 Vermijd herhaald actief bewegen tegen zwaartekracht in, met slecht bewegingspatroon Niet zwaarder tillen dan een koffiekopje Niet steunen op de arm Geen ongecontroleerde bewegingen

16 Leefregels fase 2 Geen actieve endo tot 8 wk post-ok Geen exo voorbij 40 tot 8weken post-ok Niet trekken of duwen of tillen >2kg tot 8 wk post-ok. Geen horizontaal add tot 6 wk post-ok

17 Vroege fase 2 Continueren PROM en Geleid actief oefenen Begin in het pijnvrije traject actieve anteflexie en endo (niet achter de rug), exo voor rekgrens, abd. Gebruik katrol (ante en abd) als pat >90 PROM

18 Vroege fase 2 Ondersteunde horizontale adductie vanaf 6 wk post-ok Voorzichtige mobilisatietechnieken GH en scapulothoracaal indien geïndiceerd Stimuleren glenohumeraal en scapulothoracaal ritme

19 Vroege fase 2 Voortzetten functionele oef met lichte weerstand voor elleboog, hand,pols Isometrisch schoudermusculatuur, pijnvrij, submax., in neutrale stand Functionele training scapula stabilisatoren Behandelen van pijn, zwelling, inflammatie

20 Late fase 2 Voortzetten functionele training scapula stabilisatoren

21 Criteria voor overgang fase 3 Niet eerder dan 6 weken postoperatief Minstens PROM 140 anteflexie Minstens PROM 120 abductie Minstens PROM 60 exo in scapulaire vlak

22 Criteria voor overgang fase 3 Minstens PROM 70 endo in scapulaire vlak bij 30 abd Actieve anteflexie tegen zwaartekracht in met een goed bewegingspatroon tot 100

23 Doelen fase 3 Geleidelijke toename van kracht en UHV Coördinatie optimaliseren Geleidelijke terugkeer functionele activiteiten

24 Leefregels fase 3 Geen zware voorwerpen > 3kg tillen Geen ongecontroleerde tillende, trekkende of duwende activiteiten

25 Vroege fase 3 Optimaliseren AROM oefeningen en activiteiten binnen pijngrens PROM opvoeren met rek binnen pijngrens Continueren PROM oefenen voor onderhoud Begin geassisteerde endo achter de rug

26 Vroege fase 3 Weerstand exo en endo in scapulair vlak Begin van licht functionele activiteiten Sling volledig af Begin met opvoerend krachtoef ant. deltoid met licht gewicht (0,5-1,5kg)

27 Late fase 3 Voortzetten endo achter de rug van geleid actief naar actief binnen de pijngrens Weerstand ante, abd, retro (theraband) Continueren krachtoef exo en endo

28 Criteria voor overgang fase 4 Niet eerder dan 12 weken postoperatief Minstens AROM 140 ante in ruglig Minstens AROM 120 abd in ruglig Minstens AROM 60 exo in scapulair vlak

29 Criteria voor overgang fase 4 Minstens 70 AROM endo in scapulaire vlak bij 30 abd In staat minstens 120 actieve ante tegen zwaartekracht in met een goed bewegingspatroon

30 Doelen fase 4 Onderhoud pijnvrij AROM Verbeter het functionele gebruik Optimaliseer het kracht-uhv Geleidelijke terugkeer gevorderde adl Opvoeren weerstandsoef binnen pijngrens

31 Fase 4 leefregels Geen gecombineerde exo-abd boven de 80 abductie (geen stress op anteriore kapsel en omringende structuren.) Draag zorg voor een geleidelijke opvoering van krachtoefeningen

32 Vroege fase 4 Onderhoud de ROM dmv zelfst. oefenprogamma 3-4 keer per week Geleidelijk opvoeren krachtprogamma Geleidelijk naar volledige ADL Opvoeren tillen gewicht, functioneel

33 Late fase 4 (4-5 mnd postoperatief) Terugkeer hobby, sport. (tuinieren, dubbel tennis, golf)

34 Criteria voor ontslag Patiënt is in staat AROM pijnvrij te onderhouden Optimaal functioneel gebruik Optimaal kracht- UHV Patiënt heeft volledige adl

35 Afwijkende revalidatie Na revisie (langere revalidatie duur) Indien subscap afwezig Bij complicaties: -wondinfect Fractuur Neurogene problematiek Reversed prothese ZIE VERWIJZING

36 Verschillen indien reverse prothese Humerus wordt kom en scapula wordt kop (dus humerus rolt niet maar glijdt gelijkgericht aan de beweging) Lange termijn versterking kracht exo is niet aangeraden om overbelasting te voorkomen: Door medialisatie humerus kan de posterior deltoid minder bijdrage aan de exo en, Doordat Teres minor vaak de enige is die nog exo geeft.

37 Verschillen indien reverse prothese Scapulaire compensatie bij AROM elevatie valt te verwachten om efficiëntie deltoideus te maximaliseren ROM hangt af van de pre- operatieve situatie Verwachting ROM is minder Prom technieken grd I / II

38 Verschillen indien reverse prothese Ontslagciteria: elevatie met functionele exo rond 30 in staat tot lichte (huishoudelijk) werk

39 Restricties bij reverse prothese Geen beweging achter de rug tot 12 wk (combi retro, add,endo) Geen retro voorbij neutraal tot 12 wk Op zijn vroegst pas PROM endo vanaf week 6 in scapulaire vlak maar niet >50

40 Restricties bij reverse prothese Krachtversterkende oefeningen vooral functioneel en alleen om functie deltoideus te optimaliseren Voor overgang fase drie moet de patient de mogelijkheid hebben alle koppen van de deltoideus en peri-scapulaire musculatuur isometrisch te kunnen aanspannen in scapulaire vlak

41 Literatuur Reverse Total Shoulder Arthroplasty Protocol Copyright 2007 The Brigham and Women's Hospital, Inc. Department of Rehabilitation Services. PHYSICAL THERAPY GUIDELINES FOR REHABILIATION FOLLOWING SHOULDER ARTHROPLASTY WITH REVERSED PROSTHESIS Massachusetts General Hospital COSM REHAB REHABILITATION PROTOCOL Indiana,Punxsutawney,Clarion Rehabilitation Following Total Shoulder Arthroplasty, which is found in the Journal of Orthopaedics & Sports Physical Therapy, Volume 35, Number 12, December 2005, pages Glenohumeral Joint Replacement and Postoperative Rehabilitation, which is found in the Physical Therapy Journal, Volume 55, 1975, pages A Cross-sectional Comparison of Five Questionnaires, which is found in the J Bone Joint Surg Am, Volume 78, 1996, pages The Magnitude and Durability of Functional Improvement after Total Shoulder Arthroplasty for Degenerative Joint Disease, which is found in the J Shoulder Elbow Surg., Volume 10, 2001, pages OSU Sports MedicineTotal Shoulder Arthroplasty Rehabilitation Guidelines (Wilcox RB, Arslanian LE, and Millet PJ. Rehabilitation Following Total Shoulder Arthroplasty. Journal of Orthopaedic and Sports Physical Therapy. 2005; 35:12 ( ). Michener LA, McCluer PW, and Sennett BJ. American Shoulder and Elbow Surgeons Standardized Shoulder Assessment Form, Patient Self-Report Section: Reliability, Validity, and Responsiveness. Journal of Shoulder and Elbow Surgery. 2002; 11: )

42 Literatuur PHYSICAL THERAPY WITH REVERSED PROSTHESIS 1. Neer CS, Craig EV, Fakuda H. Cuff tear arthropathy. J Bone Joint Surg Am. 1983:65-A(9): Mahfouz M, Nicholson G, Komistek R, Hovis D, Kubo M. In vivo determination of the dynamics of normal, rotator cuff-deficient, total, and reverse replacement shoulders. Journal of Bone Joint Surgery- Am. 2005; 87-A: Seebauer L, Walter W, Key W. Reverse total shoulder arthroplasty for the treatment of defect arthropathy. Oper Orthop Traumatol. 2005;. 4. Fukuda K, Chen CM, Cofield RH, Chao EYS. Biomechanical analysis of stability and fixation strength of shoulder prostheses. Orthopedics. 1988:11: Rittmeister M, Kerschbaumer F. Grammont reverse total shoulder arthroplasty in patients with rheumatoid arthritis and nonreconstructible rotator cuff lesions. J Shoulder Elbow Surg. 2001; 10(1): Franklin JF, Barrett WP, Jackins SE, Matsen FA. Glenoid loosening in total shoulder arthroplasty. Asso ciation with rotator cuff deficiency. Journal of Arthroplasty. 1988; 3: Pollock RG, Deliz ED, McIlveen SJ, Flatow EL, Bigliani L. Prosthetic replacement in rotator cuff defi cient shoulders. J Shoulder Elbow Surg. 1992; 1: Grammont PM, Baulot E. Delta shoulder prosthesis for rotator cuff rupture. Orthopedics 1993; 16(1): Boileau P, Watkinson DJ, Hatzidakis AM, Balg F. Grammont reverse prosthesis: Design, rationale and biomechanics. Journal of Shoulder and Elbow Surgery. 2005; 14: 147S-161S. 10. Werner CML, Steinmann, PA, Gilbart M, Gerber C. Treatment of painful pseudoparesis -due to irreparable rotator cuff dysfunction with the Delta IIIreverse-ball-and-socket total shoulder prosthesis. Journal of Bone Joint Surgery-Am. 2005; 87: Boulahia A, Edwards TB, Walch G, Baratta RV. Early results of a reverse design prosthesis in the treatment of arthritis of the shoulder in elderly patients with a large rotator cuff tear. Orthopedics. 2002; 25(2): Hatzidakis AM, Norris TR, Boileau P. Reverse shoulder arthroplasty indications, technique, and results. Techniques in Shoulder and Elbow Surgery. 2005; 6: Warner JJ. Management of Irreparable rotator cuff tears: Debridement, Tendon Transfer, Reverse Prosthesis Options. 2004; American Shoulder and Elbow Surgeons Annual Meeting (ASES), New York City (USA). Massachusetts General hospitalphysical therapy services 14. Matsen FA. Reversed Delta joint replacement for arthritis: Surgery with a reverse prosthesis can lessen shoulder pain and improve function in shoulders with failed surgery or combined arthritis, rotator cuff tears and instability. University of Washington [online]. Available: Accessed July 25, Gerber C. The role of the Inverse Deltal IIIprosthesis in complex prosthetic revision. 2004; American Shoulder and Elbow Surgeons Annual Meeting (ASES), New York City (USA). 16. De Wilde, LF, Plasschaert FS, Audenaert EA, Verdonk RC. Functional recovery after a reverse pros thesis for reconstruction of the proximal humerus in tumor surgery. Clinical Orthopedics and Related Research. 2005; 430: Frankle M, Seigal S, Pupello D, Saleem A, Mighell M, Vasey M. The reverse shoulder prosthesis for glenohumeral arthritis associated with severe rotator cuff deficiency. J Bone Joint Surg-Am. 2005; 87- A(8): Sirveaux F, Favard L, Oudet D, Huquet D, Walch G, Mole D. Grammont inverted total shoulder ar throplasty in the treatment of glenohumeral asteoarthritis with massive rupture of the cuff. Results of a multicentre study of 80 shoulders. J Bone Joint Surg-Br. 2000; 86: Vanhove B, Berugnies A. Grammont s reverse shoulder prosthesis for rotator cuff arthropathy. Aretro spective study of 32 cases. Acta Orthop Belg. 2004; 70(3): De Wilde L, Walch G. Humeral prosthetic failure of reversed total shoulder arthroplasty: Areport of three cases. J Shoulder Elbow Surg. 2006: 15(2):