Angstreducerende tips
|
|
- Filip Simons
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 In het kader van passend onderwijs en diversiteit willen we graag een aantal tips en adviezen met u delen. Ze zijn met name gericht op leerlingen met specifieke behoeften. Hoewel een dergelijke lijst nooit 'af' is, biedt deze u toch handvatten voor de begeleiding van leerlingen. De tips zijn ingedeeld in paragrafen, soms is een tip echter ook goed toe te passen bij een andere categorie! We willen hiermee aangeven dat iedere leerling uniek is en dat in de begeleiding van leerlingen vooral gekeken kan worden naar wat iemand nodig heeft en wat bij iemand past, zonder dat er persé een bepaald etiket opgeplakt wordt. Haal er per situatie een passende tip uit! Angstreducerende tips - Neem (faal)angst serieus. Het valt toch wel mee? kan een inadequate reactie zijn voor een jongere die werkelijke angst voelt. Vanuit erkenning en respect kan de volgende stap gemaakt worden. - Werk vanuit het basisprincipe Acceptatie is onafhankelijk van prestatie. - Spreek positieve verwachtingen uit. Ik denk dat jij dit kan. - Haal een leerling uit zijn negatieve gedachtespiraal. Helpende gedachten scheppen. Hierbij kunt u een leerling stimuleren om zelf kritisch na te denken over zijn eigen gedachten. Is deze gedachte reëel? Helpt deze gedachte mij verder? - Stel leerlingen gerust als ze veel vragen hebben. Het overmatig stellen van vragen kan een teken zijn van onzekerheid. Als leerlingen weten dat ze aan de beurt komen kan dat geruststellend werken. Soms is het nodig vragen stellen strak te reguleren en gezette tijden aan te bieden waarop het kan. U geeft hiermee grenzen aan en biedt tegelijk ondersteuning. Dit werkt angstremmend en verhoogt het zelfvertrouwen. - Laagdrempelige energizers kunnen angstige leerlingen wat losser maken. Door gewoon 1 / 7
2 iets te doen kunnen leerlingen bovendien afgeleid worden van hun gepieker. - Als een leerling echt niet durft mee te doen kunt u hem een andere taak geven. Een observatie opdracht kan een leerling het gevoel geven dat hij toch meedoet. Zijn inbreng doet er toe. - Een stap voor stap instructie biedt voorspelbaarheid. Hiermee wordt onzekerheid verminderd. Men weet wat er verwacht wordt. Plustaal en plusgedrag - Wees zuinig met kritiek. Een leerling leert vooral van positieve feedback. Het is daarom heel belangrijk dat u ingaat op gewenst gedrag en hier structureel positief op reageert. Hiermee koppelt u aandacht aan positief gedrag. - Moeilijk gedrag staat vaak synoniem voor Ik wil iets duidelijk maken of Ik heb een vraag. Als u dat zo kunt zien dan hoort u de leerling echt. U kunt dan makkelijker zonder oordeel reageren en ingaan op de werkelijke behoefte van de leerling. Besef u bovendien dat moeilijk gedrag op dat moment de beste keuze is voor de betreffende leerling. Zie het als onmacht in plaats van onwil. Het bieden van soms heel concrete alternatieven helpt. - Wanneer u positieve feedback geeft op concreet gedrag dan stelt u de leerling in staat om meer inzicht te krijgen. Inzicht in het aandeel wat de jongere zelf doet. Dit vergroot het zelfvertrouwen. Geef informatie over hoe de jongere aan het werk is geweest, wat hij gedaan heeft en hoe hij het gedaan heeft. Dit werkt competentie verhogend. - Het is al eerder aangegeven dat voorbeeldgedrag essentieel is. Omdat het zo belangrijk is wordt het nogmaals genoemd: U staat model in uw gedrag. Maar wees ook mens. Een mens mag fouten maken. Leerlingen dus ook. - Stimuleer jongeren trots te zijn op zichzelf. Tips bij ADHD - Zorg voor voldoende voorstructurering. Het binnen handbereik klaarzetten van de benodigdheden geeft u de kans om leerlingen goed te ontvangen en te monitoren. Het is 2 / 7
3 belangrijk dat u een ontspannen uitstraling hebt. - Herhaling kan geen kwaad bij ADHD jongeren. Vaak zijn ze er even niet bij met hun gedachten. Houd hier rekening mee bij het geven van instructies. Geef bovendien extra gelegenheid tot vragen stellen nadat u iets hebt uitgelegd. - Hang gemaakte afspraken goed zichtbaar op in de klas. - Gebruik een schaduwversie van het werkboek zodat de leerling er één voor thuis heeft en één voor in de klas heeft. - Help bij het uitstellen van reacties door positief gedrag te belonen. Wees strikt en vriendelijk bij negatief gedrag. Benoem ook wat gewenst gedrag zou kunnen zijn. - Voorkom eindeloze discussies. Wees kort van stof als het om bekende afspraken gaat of andere zaken die bekend worden geacht. - Geef voldoende ruimte voor reacties na een energizer of oefening. Zorg dat een leerling echt gehoord wordt. - Bij ADHD ligt de nadruk op vriendelijk en gedecideerd zijn. U begrenst en u ondersteunt. Gebruik hiervoor vooral non-verbale signalen. - Blijf helder in uw communicatie. Bespreek consequenties van ongewenst gedrag. Mocht het nodig zijn om consequenties uit te voeren na ongewenst gedrag, blijf dan zo neutraal mogelijk in uw benadering. - Benut energizers ten volle. Laat leerlingen voldoende bewegen alvorens enige vorm van reflectie te vragen. U bent daarbij helder in begrenzingen. Laat van te voren weten welk gedrag acceptabel is. Maak de oefening, voor zover mogelijk, voorspelbaar. - Gebruik de afwisseling die in het programma geboden wordt. Jongeren van deze tijd waarderen diversiteit en dynamiek. Zeker jongeren met ADHD hebben baat bij voldoende prikkels. Dit voorkomt onrust op ongelegen momenten. - Maak zo nodig Stop, denk, doe afspraken met de jongere. - Gebruik de energie van de jongere en geef hem voldoende verantwoordelijkheid. Bij sommige opdrachten kunt u de leerling extra taken geven. - De zgn. druktemaker is vaak heel empathisch, creatief, vertederend en positief pittig. Het is belangrijk om dat te blijven zien en hardop te waarderen. Zo geeft u andere leerlingen de kans om een positieve interactie aan te gaan met de betreffende leerling. Andersom mag u ook van hem vragen om positief gedrag te oberveren bij anderen. Op die manier benut u zijn empathie. Tips bij agressie of opstandig gedrag - Vraag u altijd af wat iemand eigenlijk wil zeggen. Agressie of opstandigheid is vaak een uiting van onmacht of angst en altijd een vorm van energie. Gedrag is alles wat we denken, doen, voelen en willen. Als u weet wat de oorzaak is van het gedrag, dan kunt u daar uw begeleiding op afstemmen. Wees dus benieuwd naar de werkelijke communicatie achter het 3 / 7
4 gedrag. - Bied genoeg gevoelswoorden aan zodat verbaliseren makkelijker wordt. Hang deze lijst ter visuele ondersteuning op in de klas. - Houd het programma dusdanig vol dat leerlingen geen vluchtpogingen kunnen doen in opstandigheid. Zorg dat u iets extra s achter de hand hebt zodat u zeker weet dat jongeren aan het werk blijven. Dynamiek is belangrijk. Beter meer activiteiten en iets korter dan te lang stilstaan bij één activiteit. - Blijf extra alert op plustaal: voorkom cynisme bij ongewenst gedrag. - Houd een duidelijke regie en wees een vriendelijke leider. Heldere regels en humor helpen u daarbij. - Beloon nooit dwingend gedrag of grensoverschrijding. Begrenzing biedt veiligheid. - Doe een appel op eigen verantwoordelijkheid en creativiteit. Hoe meer u de leerling serieus neemt des te meer hij zich gewaardeerd zal voelen en minder aanleiding zal voelen om ongewenst gedrag te laten zien. Er is immers in z n behoefte voorzien. - Besteed extra veel aandacht aan empathie. Hier is veelal gebrek aan bij deze jongeren. Het kan zelfs nodig zijn dit heel stelselmatig aan te pakken. Laat jongeren zien, voelen, ervaren wat ze zelf soms doen. Het is belangrijk om de consequenties van bepaald gedrag te laten zien. In de puberteit is oorzaak/gevolg denken meestal erg lastig. Dit verdient wel wat begeleiding. - Zelfinstructie kan ondersteunend werken. U combineert dan denken en doen met elkaar als u een leerling hardop laat denken wat hij moet doen. Dit remt impulsiviteit en zet aan tot reflectie. U biedt als het ware cognitieve zelfcontrole aan. Een simpel voorbeeld daarvan is: Tel maar eens even hardop tot tien zodat je kunt afkoelen. - Besteed aandacht aan ontspanningstactieken. In het programma staat uitgebreid beschreven hoe leerlingen op een gezonde manier van hun stress af kunnen komen. Het hebben van voldoende uitlaatkleppen is essentieel. Bespreek dit met alle betrokkenen (docent, ouders, verzorgers). Tips bij aan autisme verwante contactstoornis/pdd-nos - Bied ondersteuning aan bij het interpreteren van andermans gedrag. - Voorkom figuurlijk taalgebruik. Deze leerlingen hebben de neiging alles heel letterlijk op te vatten. - Leid een les duidelijk in. Maak een verbinding met voorgaande les. Herhaal wat daar toen als leerpunt uitkwam. - Help bij het onderscheiden van hoofd/bijzaak. Dat zal soms betekenen dat u bepaalde gedachten stopzet bij de leerling. U geeft dan een begrenzing aan eindeloze beredeneringen. 4 / 7
5 - Help andere leerlingen hun gedrag te begrijpen. Zeker als het gaat om grillige reacties op bepaalde prikkels. In het programma is ook een gebruiksaanwijzing als opdracht opgenomen. Hierin kunnen leerlingen kwijt in welk opzicht er rekening kan worden gehouden met hen. - Bied extra uitleg aan bij energizers als deze onrustig worden. Leg uit dat onrust ook plezier kan betekenen. Als een energizer echt teveel spanning oproept, kunt u ervoor kiezen om de leerling een korte time-out te geven of een observatie opdracht mee te geven. - Omgaan met veranderingen, schakelen van het ene naar het andere en omgaan met iets nieuws zijn lastige aangelegenheden voor deze jongeren. U bent de smeerolie tijdens de verandermomenten. Dat vraagt van u dat u vaak extra uitleg geeft, laagdrempelig insteekt met een energizer en vaak terugkoppelt/herhaalt. Bij uw uitleg kunt u inhaken op het cognitieve element van de jongere. Als er een sterke kant is, dan is dat vaak ratio. Benut sowieso iemands sterke kanten. In geval van preoccupatie moet u er alert op zijn dit ook weer tijdig te remmen. U houdt immers ook het groepsbelang in de gaten. - Transparantie is vereist. Dit kan bijvoorbeeld door specifiek gedrag te benoemen: Ik maak nu een grapje. - Vaste routine kan heel prettig werken. U kunt kiezen voor een vaste volgorde van activiteiten: intro, energizer, korte opdracht, nabespreking. - Doe voor wat u bedoelt bij het geven van instructies. Visualiseer uw uitleg. - Geef altijd een tijdafbakening bij opdrachten aan en houd u zich daar ook werkelijk aan. - Leg uit wanneer iets fantasie is (rollenspel). - Verwacht geen goed gesprek en stel uw doelen op een reëel niveau tijdens de nabespreking. Zelfinzicht is lastig en het gesprek zal dan ook moeilijk diepgang krijgen. - Besef dat de informatieverwerking heel anders verloopt dan bij uzelf en dat u uw eigen referentiekaders wellicht helemaal los moet laten. U zult vaak verrast worden door de gedachtegang van de leerling. Dit biedt ook weer kleurrijkheid in uw klas. Stel u zich dan vooral leergierig en respectvol op: Zo had ik het nog niet bekeken, wat leuk dat jij dat zo ziet. Ik kan nog veel van jou leren. - In het Leefstijl programma worden groepen gevormd op basis van willekeur. Soms zult u daar van af willen wijken zodat de leerling een veilig vertrouwd plekje heeft binnen een bepaalde groep of tweetal. Tips bij Non Verbal Learning Disability - Vermijd overschatting. De verbale kwaliteiten kunnen u op het verkeerde been zetten. - Hardop denken is vaak nodig om ideeën en gevoelens te ordenen. Geef hiervoor voldoende ruimte. 5 / 7
6 - Vermijd eindeloze discussies en houd daarmee het groepsbelang in de gaten. - Doe een beroep op de zintuigen bij het ordenen van de gedachten. U kunt daarvoor vragen stellen zoals Wat zie je nu? Wat hoor je? Wat voel je?. U zorgt vervolgens voor de verbinding tussen de antwoorden om er weer een logisch geheel van te maken. - Het zal vaak nodig zijn het gedrag van anderen goed uit te leggen. Zeker ook non-verbale signalen vragen extra aandacht. Aanvullende tips en aandachtspunten - Wees altijd sensitief voor signalen van leerlingen. U kunt wel eens in de hectiek van uw werk gedrag verkeerd interpreteren of bepaalde leerlingen over het hoofd zien. Besef dat iedereen blinde vlekken heeft en daar af en toe op gewezen mag worden zodat we professioneel blijven. - Bij een goede begeleiding hoort ook moedigheid om alert te reageren op gedrag. Dat is niet altijd even makkelijk. Onze eigen onzekerheden, twijfels en taboes staan wel eens in de weg. Wij zijn ook wel eens bang een situatie verkeerd te interpreteren, toch moeten we de moed hebben om iets met de signalen te doen. Bijvoorbeeld als u vermoedt dat een leerling ernstige psychische problemen heeft zult u de juiste mensen moeten inschakelen. Laat u zich niet verleiden tot het maken van allerlei ingewikkelde geheimhoudingsafspraken. Ook bij vermoedelijk seksueel misbruik zult u op z n minst uw bezorgdheid moeten uitspreken. Niets doen is veel erger dan even onzeker zijn over de te maken stappen. - Zorg ervoor dat u weet wie de vertrouwenspersoon is. Zorg er vooral ook voor dat leerlingen dit weten. 6 / 7
7 7 / 7
FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1. faalangst. de baas! training. www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl
FAALANGST DE BAAS! TRAINING 1 faalangst de baas! training www.kinderpraktijklandsmeer.nl info@kinderpraktijklandsmeer.nl 2 KINDERPRAKTIJK LANDSMEER FAALANGST DE BAAS! TRAINING 3 faalangst de Baas! training
Nadere informatieCommunicatie. Opleiding Kanker Beauty Professional Wendy Druyts Psychologische dienst AZTurnhout
Communicatie Opleiding Kanker Beauty Professional Wendy Druyts Psychologische dienst AZTurnhout Even voorstellen Zoek een prent uit. Stel jezelf kort voor aan de hand van deze prent. Wat verwacht je van
Nadere informatieWat wil je zien? Wat wil je horen? Stel duidelijke regels voor de klas. Tip # 1. Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas
Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas Wat wil je horen? Wat wil je zien? Tip # 1 Stel duidelijke regels voor de klas Wat wil je horen? Wat wil je zien? Tip # 2 Onderwijs de regels direct Doe voor
Nadere informatieInleiding. Autisme & Communicatie in de sport
Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?
Nadere informatieSeksualiteit: Grenzen en Wensen
IJBURGCOLLEGE.NL Seksualiteit: Grenzen en Wensen Leerlingen handleiding Michiel Kroon Lieve leerling, Het is belangrijk om op een open en goede manier over seks te kunnen praten. De lessenserie die in
Nadere informatieJeugdtrainer: de spil van een vereniging. Over welke kwaliteiten dient de. jeugdtrainer dan te beschikken? Zaterdag 14 januari 2017
Zaterdag 14 januari 2017 Presentatie vv Reuver Jeugdtrainer: de spil van een vereniging. Over welke kwaliteiten dient de jeugdtrainer dan te beschikken? Zonder relatie Geen prestatie Winnen Plezier Tips
Nadere informatieTHEMA SOCIAAL-EMOTIONELE ONTWIKKELING Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Bovenbouw vmbo Bovenbouw havo-vwo
Kern Subkern 0-4 groep 1-2 groep 3-6 groep 7-8 Onderbouw vo Zelf Gevoelens Verbaal en non-verbaal primaire gevoelens beschrijven en uiten. Kwaliteiten Verbaal en non-verbaal beschrijven dat fijne en nare
Nadere informatieMijn kind heeft een LVB
Mijn kind heeft een LVB Wat betekent een licht verstandelijke beperking nu precies? Informatie voor ouders van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking in de leeftijd van 6 tot 23 jaar
Nadere informatieIK WIJZER. Ik wil graag weten wie ik ben
IK WIJZER Ik wil graag weten wie ik ben Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Copyright DilemmaManager B.V. Pagina 2 van 8 1 Inleiding Hallo Ruben, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer.
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,
Nadere informatieCollectief aanbod Jeugd Houten
Collectief aanbod Jeugd Houten Groepsmaatschappelijk werk Santé Partners in Houten 2018-2019 1 Inhoud Blz. Training Sterk staan 9-12.... 3 Zomertraining Plezier op School (aankomende brugklassers). 4 Assertiviteitstraining
Nadere informatieADHD en lessen sociale competentie
ADHD en lessen sociale competentie Geeft u lessen sociale competentie én heeft u een of meer kinderen met ADHD in de klas, dan kunt u hier lezen waar deze leerlingen tegen aan kunnen lopen en hoe u hier
Nadere informatie4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek,
4 INZICHTEN De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, waarbij 37 trainers en coaches een seizoen lang intensief zijn gevolgd. Dit onderzoek
Nadere informatieTACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST
TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke
Nadere informatieVragenkaartjes voor kinderen van 4 t/m 6 jaar
4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar 4 t/m 6 jaar Hoe vraag je aan iemand om met je te spelen? Wat speel je graag op het schoolplein? Jij kan al goed helpen hè. Wie help jij graag? Wat doe je dan? van 4 t/m 6 jaar
Nadere informatieAUTISME EN MONDZORG. Informatie en tips voor mondzorgverleners
AUTISME EN MONDZORG Informatie en tips voor mondzorgverleners AUTISME: EEN SOMS ONZICHTBARE HANDICAP Autisme komt bij ongeveer 1% van de Nederlandse bevolking voor. Dat betekent dat iedere mondzorgverlener
Nadere informatieDe piek van het pesten ligt tussen 10 en 14 jaar, maar ook in lagere en hogere groepen wordt gepest.
PESTPROTOCOL Pesten komt helaas op iedere school voor> Het is een probleem dat we onder ogen zien en op onze school serieus aanpakken. De manier waarop dat gebeurt, wordt beschreven in dit protocol. Het
Nadere informatieIk-Wijzer Ik ben wie ik ben
Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,
Nadere informatieGeestig Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep
Geestig 2017 Omgaan met (ongewenst) gedrag van kinderen in groep basisprincipes van het scheppen van een positief klimaat, het bieden van structuur en herstelgericht reageren op ongewenst gedrag YES I
Nadere informatieNaam: Datum: Ik-Wijzer
Ik-Wijzer Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk
Nadere informatieInformatie en tips voor het voeren van goede gesprekken 1
Informatie en tips voor het voeren van goede gesprekken 1 De manier waarop je met elkaar omgaat en hoe je met elkaar in gesprek gaat is belangrijk in het dagelijks werk. Het helpt je elkaar beter te begrijpen
Nadere informatie2 Training of therapie/hulpverlening?
Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt
Nadere informatieScheiden doe je samen. Ieder kind reageert anders
Scheiden doe je samen Ieder kind reageert anders Scheiden. Ook al is het misschien beter voor iedereen, het blijft een ingrijpende gebeurtenis. Vooral voor kinderen. Het gezin dat al die tijd zo vanzelfsprekend
Nadere informatieInformatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET NLD IN DE WERKSITUATIE
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET NLD IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC heeft
Nadere informatieIk stel veel 'doe-ik-het-goed' vragen. Ik weet hoe ik mezelf kan verbeteren, maar het lukt mij nog niet.
Leerdoelen a.d.h.v. rubrics Rubrics voor het onderwijs Deze rubrics zijn door ons verzameld, geschreven of herschreven. Met vriendelijke groet, Team Vierkantgoed Rubric Optie 1 Optie 2 Optie 3 Optie 4
Nadere informatieOuders begrijpen, ouders begrenzen
Ouders begrijpen, ouders begrenzen Lies Ledegen Integratief kindertherapeute www.kroost.be Programma Inleiding en opwarmer Basisvaardigheden omtrent communicatie met ouders : trainen en oefenen. Doelstelling
Nadere informatieSeksuele diversiteit bespreekbaar maken in je klas:
Seksuele diversiteit bespreekbaar maken in je klas: Inleiding: Hieronder vind je vier verschillende werkvormen die je in je klas kunt gebruiken om seksuele diversiteit bespreekbaar te maken. Uiteraard
Nadere informatieReader Gespreksvoering
Reader Gespreksvoering Achtergrondinformatie Soorten vragen Actief Luisteren Slecht nieuws Gesprek Fasen in het gesprek Soorten Vragen In een gesprek kun je verschillende soorten vragen stellen. Al je
Nadere informatieSPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET BORDERLINE PERSOONLIJKHEIDSSTOORNIS IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de
Nadere informatieIntroductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk?
Introductie in effectief en bewust communiceren. Communicatie; wat is dat eigenlijk? Zodra er twee of meer mensen in 1 ruimte zijn is er sprake van communicatie, ook al wordt er niet gesproken. Het is
Nadere informatieAUTISME EN CONFLICTHANTERING. Anneke E. Eenhoorn
AUTISME EN CONFLICTHANTERING Anneke E. Eenhoorn UITGANGSPUNT UITGANGSPUNT DRIE VOORBEELDEN Rosa van 8 jaar. Na een ogenschijnlijk gewone dag op school, haalt ze fel uit Mike van 11 jaar. Na een kleine
Nadere informatieHet veerkrachtig handelen van de hulpverlener bij feedback
Het veerkrachtig handelen van de hulpverlener bij feedback Ayse Dogan OPZ Geel- 6 Dec. 2012 Verloop Korte inleiding Reflectie- oefening Handvatten in veerkrachtig handelen bij feedback Tot slot Reflectie-
Nadere informatieIk-Wijzer Naam: Sander Geleynse Datum: 27 januari 2016
Inhoudsopgave 1. Inleiding... 3 2. Jouw uitslag... 4 Pagina 2 van 8 1. Inleiding Hallo Sander, Dit is de uitslag van jouw Ik-Wijzer. Hierin staat wat jij belangrijk vindt en wat je minder belangrijk vindt.
Nadere informatieSPECIALE AANDACHT GEVRAAGD. Informatie en advies voor de praktijkbegeleider
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET ANTISOCIALE GEDRAGSSTOORNIS OF ODD IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de
Nadere informatieZorgen voor een veilig pedagogisch klimaat
Zorgen voor een veilig pedagogisch klimaat Esther van Efferen - Wiersma Inhoudsopgave Inleiding... 5 1. Een veilige basis... 7 1.1 Pedagogisch handelen... 8 1.2 Klassenmanagement... 10 1.3 Didactisch handelen...
Nadere informatieHoe werkt het? Wat heb je nodig? Disclaimer.
Hoi! Wat ontzettend leuk dat je mee doet aan de Jouw Lichaam. Jouw Genot. 5 daagse! Ik ben blij dat je mij de kans geeft om jou te helpen meer genot tussen de lakens voor jezelf te creëren. Zodat jij echt
Nadere informatieLeer uw kind De Ondergoedregel.
1. Leer uw kind De Ondergoedregel. Ongeveer één op de vijf kinderen is slachtoffer van seksueel geweld, waaronder seksueel misbruik. U kunt helpen voorkomen dat het uw kind overkomt. Leer uw kind De Ondergoedregel.
Nadere informatieOpdracht 1. Wat speelt er om JA te zeggen tegen iets wat je niet wil?
JA of NEE? - Doe deze opdracht in tweetallen - Hoe vaak komt het voor dat je ongevraagd iets aangeboden krijgt? Een actieve kiosk-verkoper in de trein, met koffie, thee, gevulde koeken etc? Of het aanbod
Nadere informatie3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT
3 HELPENDE TIPS OM BIJ JEZELF TE BLIJVEN ALS ER ANGST OF DWANG IN JE GEZIN VOORKOMT Thea van Bodegraven-Boonstra Maart 2016 Voorwoord Wat kun je verwachten in dit e-book? Als er iemand in jouw gezin last
Nadere informatieKenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen
Kenmerken van werkstress en werkplezier en tips en handreikingen Ten aanzien van de kenmerken van de gevolgen van werkstress werkplezier wordt een viertal categorieën onderscheiden, t.w. 1. emotionele
Nadere informatieLeren/coachen van meisjes - Dingen om bij stil te staan
De ontwikkeling van vrouwen en meisjes in het rugby heeft de afgelopen jaren flink aan momentum gewonnen en de beslissing om zowel heren als dames uit te laten komen op het sevenstoernooi van de Olympische
Nadere informatieMogelijke aandachtspunten voor het invullen van het lesevaluatieformulier
Mogelijke aandachtspunten voor het invullen van het lesevaluatieformulier Gewenst gedrag uit zich bijvoorbeeld in 1 Interpersoonlijk competent De student toont in gedrag en taalgebruik respect Is vriendelijk
Nadere informatieNegatieve factoren bij het ontstaan van onveilige hechting en faalangst
Negatieve factoren bij het ontstaan van onveilige hechting en faalangst. I Kind - afwezig ontmoediging van eigen initiatief - onvoorspelbaar cognitie wordt vertraagd - onverschillig minder lust aan eigen
Nadere informatieBoeren op een Kruispunt vzw. Het helpend gesprek
Boeren op een Kruispunt vzw Helpt je discreet op weg gratis 0800 99 138 Het helpend gesprek Geef LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen Wat mensen eerst en vooral willen, is iemand waaraan ze hun verhaal
Nadere informatieWaar een wil is, is een Weg!
5 tips om moeiteloos voor jezelf te kiezen en een stap te zetten. Waar een wil is, is een Weg! - Lifecoach http://www.facebook.com/arlettevanslifecoach 0 Je bent een ondernemende 40+ vrouw die vooral gericht
Nadere informatieBang, boos en in de war Mantelzorgdag 23 september 2013
Bang, boos en in de war Mantelzorgdag 23 september 2013 Margreet Smorenburg, casemanager Geriant Ellen Ruijer, psycholoog Geriant Wat gaan we doen? Wat gebeurt er bij dementie in het hoofd? Gedragsveranderingen
Nadere informatieZelfevaluatie * Agressie
ben op de hoogte van agressie & beleid Ik heb inzicht in beleidsmatige zaken rondom agressie, stel (mede) beleid op voor een veilig klimaat en toon leiderschap om een veilige werkomgeving te optimaliseren.
Nadere informatie! Laat u inspireren en ga de uitdaging aan! ! Stel uzelf de vraag wat het kan opleveren en waar mogelijkheden liggen!
Inleiding Vrijwilligerscentrale Haarlem e.o. ziet al een aantal jaren de aanloop van kwetsbare burgers toenemen. Uit onderzoek van Movisie blijkt dat kwetsbare burgers onvoldoende op het netvlies te staan
Nadere informatieWeet wat je kan Samenvatting op kaarten
Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de
Nadere informatieZelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.
Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.
Nadere informatieObservatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs
Observatielijst Zelfregulatie in het Onderwijs naam leerling: leeftijd (jaar) geslacht groep: datum: jongen meisje ingevuld door: Taakgericht gedrag 1 Afleidbaarheid: externe prikkels De leerling blijft
Nadere informatieHandvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging
Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Als iemand in jouw omgeving zichzelf beschadigt is dat erg ingrijpend. Het kan allerlei emoties oproepen. Je bent misschien erg verdrietig, boos of je voelt
Nadere informatieOntdek je kracht voor de leerkracht
Handleiding les 1 Ontdek je kracht voor de leerkracht Voor je ligt de handleiding voor de cursus Ontdek je kracht voor kinderen van groep 7/8. Waarom deze cursus? Om kinderen te leren beter in balans te
Nadere informatieWat het effect van een vraag is, hangt sterk af van het soort vraag. Hieronder volgen enkele soorten vragen, geïllustreerd met voorbeelden.
Actief luisteren Om effectief te kunnen communiceren en de boodschap van een ander goed te begrijpen, is het belangrijk om de essentie te achterhalen. Je bent geneigd te denken dat je een ander wel begrijpt,
Nadere informatieE-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES. kinderen en Emoties 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES
E-BOOK 10 GOUDEN TIPS OVER KINDEREN EN EMOTIES VOORWOORD In 2016 schreef ik de Gids over emoties bij kids 80 praktische tips. Mijn kennis en ervaring blijft zich echter door ontwikkelen. Daarom deel ik
Nadere informatieJudith Webber handout HSP Congres
Judith Webber handout HSP Congres 09-11 2018 Deze handout van Judith Webber komt uit haar lezing tijdens het HSP Congres van 2018. Heb je het HSP Congres niet bezocht, dan begrijp je deze handout beter
Nadere informatieStructuur bieden aan je kinderen (10 tips)
Structuur bieden aan je kinderen (10 tips) Door Suzanne van der Star Orthopedagoog www.educadora.nl www.educadora-webshop.nl Inleiding Uit onderzoek blijkt dat er een duidelijke samenhang is tussen de
Nadere informatieWorksheet EFT bij Emoties
Worksheet EFT bij Emoties Inleiding Ik wil af van mijn angst, dit verdriet, deze onzekerheid, die twijfel.! Zo n bekende en begrijpelijke wens, sommige gevoelens en negatieve gedachten lijken soms al zo
Nadere informatieKinderen met weinig zelfvertrouwen gebruiken vaak de woorden nooit en altijd.
ZELFVERTROUWEN Zelfvertrouwen is het vertrouwen dat je in jezelf hebt. Zelfvertrouwen hoort bij ieder mens en het betekent dat je een reëel zelfbeeld hebt, waarin ruimte is voor sterke kanten, maar ook
Nadere informatieHET GESPREK: KOP ROMP STAART
HET GESPREK: KOP ROMP STAART Elk effectief gesprek heeft een zogenaamde kop romp staart structuur: een begin, een kern en een einde. Voorafgaand aan deze drie fasen is het cruciaal om elk gesprek zorgvuldig
Nadere informatieZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen. Karolijn Ilsink-Erwich
ZELFVERTROUWEN EN ZELFBEELD BIJ KINDEREN Rehobothschool Geldermalsen Karolijn Ilsink-Erwich 1 Wat wil ik u vertellen Wat is zelfvertrouwen? Wat is het belang van zelfvertrouwen? Hoe kan je het zelfvertrouwen
Nadere informatiePedagogisch Werkplan gastouder
Pedagogisch Werkplan gastouder Pagina 1 van 6 Inhoudsopgave 1. PERSOONLIJKE GEGEVENS GASTOUDER... 3 2. EMOTIONELE VEILIGHEID... 3 2.1. Vertrouwen... 3 2.2. Veilige opvangomgeving... 3 2.3. Spel, speelgoed
Nadere informatieS.V.F. Sportvereniging Fortissimo Sportpark De Nieuwe Kamp Overrijnseveld GH Cothen BIJLAGE 2: Pestprotocol
BIJLAGE 2: Inhoudsopgave 1.... 2 2. Stap 1 Signalering van pestgedrag... 2 3. Stap 2 Bespreking met de groep... 3 4. Stap 3 Oplossingen bedenken... 4 5. Stap 4 Afspraken maken... 4 6. Stap 5 Afronding:
Nadere informatieOnline Titel Competentie Groepsfase Lesdoel Kwink van de Week
onderbouw Les 1 Online Dit ben ik! Besef van jezelf Forming Ik kan mezelf voorstellen aan een ander. Ken je iemand nog niet? Vertel hoe je heet. Les 2 Online Hoe spreken we dit af? Keuzes maken Norming
Nadere informatieFeedback geven. Feedback kan positief en negatief zijn. Negatieve feedback geven is moeilijk
2 12 Feedback geven Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de
Nadere informatieEpilepsie en moeilijkverstaanbaar gedrag. november 2011 Rea Vonk-Dekkers GZ psycholoog/orthopedagoog Dichterbij Kleur kinder en jeugdzorg.
Epilepsie en moeilijkverstaanbaar gedrag november 2011 Rea Vonk-Dekkers GZ psycholoog/orthopedagoog Dichterbij Kleur kinder en jeugdzorg. Inleiding Samenwerking medici en gedragswetenschappers vertrekpunten
Nadere informatieInleiding 2. Wie is Christine? 4. Tip 1: Houd het doel van feedback voor ogen 5. Tip 2: Richt feedback op gedrag, niet op de persoon 6
Inhoudsopgave Inleiding 2 Wie is Christine? 4 Tip 1: Houd het doel van feedback voor ogen 5 Tip 2: Richt feedback op gedrag, niet op de persoon 6 Tip 3: Geef feedback over uw waarneming en vermijd interpretaties
Nadere informatieBegeleiding van kind en ouders op de SEH. Leerdoelen. ontwikkeling. 20% van de patienten die een SEH bezoeken is jonger dan 16 jaar.
Begeleiding van kind en ouders op de SEH Module 3 vervolgopleiding SEH-vpk Monique Vermaas Verpleegkundige SEH UMCN st Radboud Leerdoelen Aan het eind van de les heeft de cursist kennis en inzicht in de
Nadere informatieVerbindende Communicatie werkt.
Verbindende Communicatie werkt. Doel van Verbindende Communicatie Effectief communiceren Veel van anderen gedaan krijgen. Uw ding kunnen zeggen. Anderen begrijpen. Gezond en gelukkig zijn. Programma De
Nadere informatieTerrorisme en dan verder
Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.
Nadere informatieStudieThermometer. Temperatuur wat aan de lage kant? Mw Demo Kandidaat Instelling Demo
StudieThermometer Mw Demo Kandidaat 27-11 - 2018 Temperatuur wat aan de lage kant? Instelling Demo Beste Demo, Goed dat je de StudieThermometer hebt ingevuld! Het helpt je om te bekijken of alles goed
Nadere informatieMindfulness en onderwijs..nee toch? De kracht van aandacht als pijler onder veerkracht. Masterclass 20 april 2018
Mindfulness en onderwijs..nee toch? Of.? De kracht van aandacht als pijler onder veerkracht Masterclass 20 april 2018 Wat is mindfulness niet? Alleen leren ontspannen. Niet-denken Een religie Moeilijk
Nadere informatieInformatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET ADHD IN DE WERKSITUATIE
Informatie en advies voor de praktijkbegeleider SPECIALE AANDACHT GEVRAAGD VOOR EEN STAGIAIRE MET ADHD IN DE WERKSITUATIE Inzicht, herkennen, handelen Gemiddeld één op de twaalf deelnemers op een ROC heeft
Nadere informatieDe kracht om te veranderen wat ik kan veranderen. De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen. De wijsheid om het verschil te zien
De kracht om te veranderen wat ik kan veranderen De moed om te aanvaarden wat ik niet kan veranderen De wijsheid om het verschil te zien De psychologie van pijn. Sint-Jozefkliniek Bornem - Willebroek Barbara
Nadere informatieCommuniceren met ouders. Silke Jansen Orthopedagoog Gezin en Gedrag REC 4 Vierland
Communiceren met ouders Silke Jansen Orthopedagoog Gezin en Gedrag REC 4 Vierland Inhoud van de workshop 1. Kind binnen systeem 2. School en ouders gelijkwaardig? 3. Richtlijnen bij oudercontacten 4.
Nadere informatieFeedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback?
2 7 Feedback ontvangen Feedback kun je zien als een cadeau. Je kunt het aannemen, uitpakken en er je voordeel mee doen. Of je neemt het cadeau aan, bedankt de gever en legt het vervolgens in een kast om
Nadere informatieKanjertaal voor ouders
Kanjertaal voor ouders 1. Maak dagelijks echt contact met je kind Werk aan een goede relatie met je kind Een kind heeft behoefte aan een goede relatie met jou. Het wil zich gezien en gehoord voelen door
Nadere informatieVoel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008
Voel jij wat ik bedoel? www.psysense.be 17/5/2008 Gevoel en emoties / definitie Emoties: in biologische zin: affectieve reacties. Prikkeling van dit systeem geeft aanleiding tot allerlei lichamelijke reacties.
Nadere informatieAGRESSIE. Basis emoties. Basis emoties. Basis emoties 28-3-2012. Angst Verdriet Boosheid Verbazing Plezier Walging Paul Ekman
Basis emoties AGRESSIE en psychiatrische sen Angst Verdriet Boosheid Verbazing Plezier Walging Paul Ekman Basis emoties Basis emoties Psychofysiologische reactie op een prikkel Stereotype patroon van motoriek,
Nadere informatiePositief assertief, kiezen voor jezelf, betekent niet kiezen tegen de ander
Workshop Positief assertief Positief assertief, kiezen voor jezelf, betekent niet kiezen tegen de ander Opkomen voor jezelf, is in de praktijk vaak lastiger dan het lijkt. Je wilt graag iedereen te vriend
Nadere informatieFeedback. Wat is feedback?
Feedback Wat is feedback? Letterlijk vertaald is feedback terugvoeding. Het is het proces waarin informatie teruggevoerd wordt in een informatieverwerkend systeem, in dit geval de mens. Als het om mensen
Nadere informatieOnline Psychologische Hulp Overspanning & Burn-out
Online Psychologische Hulp 2 Therapieland 3 Therapieland Online Psychologische Hulp In deze brochure maak je kennis met de online behandeling Overspanning & Burn-out van Therapieland. Je krijgt uitleg
Nadere informatie3 Hartentips Waardevol en makkelijk toepasbaar voor meer
3 Hartentips Waardevol en makkelijk toepasbaar voor meer verbinding met je hart contact met jezelf zelfwaardering Hee! Wat goed dat je begonnen bent aan het lezen van mijn ebook. Dat betekent dat de wil
Nadere informatieConflict en aangifte. module 3. Sport, dienstverlening en veiligheid
Conflict en aangifte module 3 INHOUDSOPGAVE INLEIDING...3 AANGIFTE DOEN...4 Hoe kan een aangifte worden gedaan?... 4 Wat gebeurt er met de aangifte?... 4 AMBTSHALVE VERVOLGBARE DELICTEN EN KLACHTDELICTEN...6
Nadere informatie1. Beeldbeschrijving 2. 2. Observatieformulier Het drukke kind 3 Uitleg bij het observatieformulier 4. 3. De benaderingen 5
Het drukke kind Handleiding Het drukke kind Inhoudsopgave 1. Beeldbeschrijving 2 2. Observatieformulier Het drukke kind 3 Uitleg bij het observatieformulier 4 3. De benaderingen 5 4. Actieplan voor het
Nadere informatieDeze steekkaarten met tips rond competenties:
Deze steekkaarten met tips rond competenties: zijn een onderdeel van de competentietoolkit ter ondersteuning van sociale sportpraktijken gericht op het ontwikkelen van jongeren. hebben tot doel om te werken
Nadere informatieKanjerkrant en afspraken
Beste ouders/verzorgers, In deze Kanjerkrant nemen wij u mee in de aanpak en afspraken die wij binnen het team hebben afgestemd betreffende het aanspreken op gedrag. Waar onze school voor staat als het
Nadere informatieLastig gedrag van kinderen. Hoe ga je daar mee om?
Lastig gedrag van kinderen. Hoe ga je daar mee om? Introductie Merel van der Woude Truus van den Hoogen Wanneer is gedrag lastig? Lastig gedrag valt op, omdat het als storend wordt ervaren. Subjectief.
Nadere informatieFeedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren.
FEEDBACK WAT IS FEEDBACK EIGENLIJK? Feedback is een mededeling aan iemand die hem informatie geeft over hoe zijn gedrag wordt waargenomen, begrepen en ervaren. Hiermee is feedback een belangrijk middel
Nadere informatiePESTPROTOCOL CBS De Borgh
PESTPROTOCOL CBS De Borgh Doel van dit pestprotocol: -Dat alle kinderen zich in hun basisschoolperiode vrij en veilig kunnen voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. -Door regels en afspraken
Nadere informatieWat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.
Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,
Nadere informatieIn 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie
In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie Hallo! Je houdt van je partner. Jullie zijn al geruime tijd samen en hebben misschien samen kinderen. Jullie leiden een druk bestaan en tijd
Nadere informatieStress op de werkvloer Wat zorgt voor stress en wat kunt u doen?
Stress op de werkvloer Wat zorgt voor stress en wat kunt u doen? Stress is een van de grootste veroorzakers van ziekteverzuim. Jaarlijks kost dit het Nederlandse bedrijfsleven bijna 1 miljard. Al is dat
Nadere informatieZelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen?
Zelfbeschadiging; wat kun jij doen om te helpen? Familie of naaste zijn van iemand die zichzelf beschadigt kan erg moeilijk zijn. Iemand van wie je houdt doet zichzelf pijn en het lijkt alsof je niks kunt
Nadere informatieHOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST?
HOE WERKT FAALANGST? WAT IS FAALANGST? Faalangst kan omschreven worden als de angst om te mislukken in situaties waarin men beoordeeld wordt (of denkt beoordeeld te worden) en de behoefte om mislukkingen
Nadere informatieDepressieve klachten bij verpleeghuiscliënten
Doen bij Depressie zorgprogramma Informatiefolder voor cliënt en naasten Depressieve klachten bij verpleeghuiscliënten Folder 1 Inleiding Deze folder is bedoeld voor mensen met depressieve klachten en
Nadere informatieKwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan
Kwaliteit van leven Een hulpmiddel bij de voorbereiding van een zorgplan De zorg en begeleiding van mensen met een verstandelijke beperking moet erop gericht zijn dat de persoon een optimale kwaliteit
Nadere informatie