havana #15 Feesten in drie dimensies Ephorus Omzeil de plagiaatsoftware Opinie Minder geld voor sport, meer voor muziek

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "havana #15 Feesten in drie dimensies Ephorus Omzeil de plagiaatsoftware Opinie Minder geld voor sport, meer voor muziek"

Transcriptie

1 havana Weekblad #15 voor de Hogeschool van Amsterdam 8 december 2010 Ephorus Omzeil de plagiaatsoftware Opinie Minder geld voor sport, meer voor muziek NeMaS Marokkaanse studenten binnen boord houden Feesten in drie dimensies

2 -advertentie-

3 inhoud Meer dan bier en bitterballen 10 We verwachten steeds meer van een goede avond uit. Een stroboscoop en een lekkere beat zijn allang niet meer genoeg; we willen vermaakt worden. Waar kun je terecht voor de ultieme totaalbeleving? In gesprek met de gewone docent 13 Collegevoorzitter Karel van der Toorn vroeg docenten op de koffie om te achterhalen wat er leeft op de werkvloer. Voor mij is de HvA vooral een faciliterende organisatie. Van bommetje tot schafeltennis 14 Er is meer dan dat eeuwige uitgekauwde voetbal. En de kans dat jij Nederlands kampioen wordt in een opkomende sport als koehandel is natuurlijk veel groter. Bruggen bouwen 16 NeMaS wil een bijdrage leveren aan het studiesucces van Nederlands- Marokkaanse studenten. Maar een student van bijvoorbeeld Turkse afkomst is ook hartstikke welkom. Muziek is stiefmoederlijk bedeeld 18 Sporters worden in de watten gelegd, terwijl getalenteerde muzikanten het zelf maar moeten uitzoeken. Hoog tijd dat er aan de HvA meer aandacht en geld komt voor muziek, betoogt Alex van Heeswijk. HvA-tattoo? Dinsdagavond liep ik langs The American Book Center op het Spui. Van verre zag je al dat daar iets aan de hand was. Een paar honderd mensen stonden in de kou te wachten totdat ze naar binnen mochten. Ik ben nieuwsgierig en brutaal genoeg om mij in die mensenmenigte naar voren te duwen zodat ik in de winkel kon zien wat er aan de hand was. Niet veel, ik zag een meisjesachtige vrouw achter een tafeltje zitten. Stapeltjes boeken links en rechts van haar. Nigella Lawson die haar nieuwe kookboek signeert? Zou kunnen, maar die Lawson heeft toch geen opvallende tattoos? De vrouw die alle aandacht trok was zo ongeveer één grote tattoo. Aan de mensen om mij heen vroeg ik wie die vrouw was. Op mijn onwetendheid werd met meewarigheid en dedain gereageerd. Na enig aandringen kreeg ik te horen dat het ketvondie is. Nooit van gehoord, maar naar later bleek ging het Kat von D, een wereldberoemde tattoo artist en tv personality. Ik heb geen tattoos en hoewel ik af en toe stiekem denk dat een klein tekeningetje in mijn huid mij in het geheel niet zou misstaan, heb ik het nog niet aangedurfd. Kat von D vertelde mij dat het in haar omgeving heel gebruikelijk is dat studenten en alumni een tattoo laten zetten met het logo van de universiteit waar ze gestudeerd hebben. Noodzakelijke voorwaarde om af te studeren? Nee, mensen doen dat omdat ze trots zijn op hun studie aan bijvoorbeeld UCLA of MIT. Ik weet natuurlijk niet of die Kat von D Dichting en Wahrheit met elkaar verward. Misschien ziet zij wel overal tattoos, ook als ze er niet zijn. Kat vertelde mij dat zelfs veel medewerkers van universiteiten met zo n tattoo rondlopen. Nu is dat bij de Russische maffia en de Japanse Yakuza heel gewoon, maar dat de intellectuele voorhoede van LA het ook doet, was voor mij volstrekt nieuw. Zouden wij medewerkers hebben die ons logo met de letters HvA op hun rug, bil, arm of elders hebben laten zetten? Kent u studenten die naar Tattoo Bob gaan om daar het HvAlogo net boven de bilnaad te laten tatoeëren? Ziet u dat als over the top, als een lichte vorm van waanzin of beschouwt u het als een ultieme uiting van binding met de HvA? Zou onze collegevoorzitter dan het goede voorbeeld moeten geven door op de bovenkant van zijn vingers de letters H v A en U v A te laten zetten? Ik ben er nog niet uit. Wel weet ik zeker dat geen enkel deel van mijn lichaam beschikbaar is voor welk logo dan ook. Paul van de Water Hoofdredacteur Neem een loopje met Ephorus 19 Geen zin om je huiswerk zelf te maken? Havana heeft de smeuïgste tips verzameld om de plagiaatsoftware om de tuin te leiden. Havana is het weekblad voor studenten en medewerkers van de Hogeschool van Amsterdam 8 december 2010 jaargang 16 / #15 En verder nieuws 09 ingezonden 09 vraag van de week 09 column fen 23 passie 24 recensies 25 eten 25 zwartwit 26 very short intro s 27 weekgast 28 afstuderen Redactieadres Vendelstraat 2, 1012 XX Amsterdam, havana@hva.nl. Hoofd redactie/management Paul van de Water p.l.van.de.water@hva.nl Eindredactie Wim de Jong w.de.jong@hva.nl Redactie Carlijn van Donselaar c.van.donselaar@hva.nl, Lisa Hartog (redactie-assistent), Nina Manuhutu (stagiair), Jeff Pinkster j.pinkster@hva.nl, Ron Santing r.d.santing@hva.nl, Robert Simon r.simon@hva.nl (Havana International), Annemarie Vissers a.m.w.t.vissers@hva.nl Medewerkers Miriam Bons, Kim Bos, Kirsten Dorrestijn, Claire van der Hall, Eveline van Heumen, Anouk Kemper, Kirsten van der Kolk, Rian Lanenga, Thomas van Manen, Roos Menkhorst, Harmen van der Meulen (correctie), Fanny van de Reijt, Linda Slagter, Catrien Spijkerman, Liza Titawano, Fen Verstappen Fotografen Bram Belloni, Fred van Diem, Marc Deurloo, Marc Driessen, Jan-Maarten Hupkes, Arthur de Smidt, Friso Spoelstra, Henk Thomas, Bas Uterwijk Coverbeeld Arthur de Smidt Illu stratoren Pepijn Barnard, Martien Bos, Enkeling, Marc Kolle, JeRoen Murré, Pascal Tieman Vormgeving Hannah Weis Lay-out Death Valley Advertenties Bureau Van Vliet, Postbus 20, 2040AA, Zandvoort, telefoon fax of zandvoort@bureauvanvliet.com Abonnementen 18,15 per jaar, opgave via de redactie-assistent of per Drukkerij Dijkman Offset Diemen. Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden zonder toestemming van de hoofdredacteur artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen. ISSN havana international 26 gekeurd De volgende Havana verschijnt vrijdag 17 december havana 3

4 nieuws Anouk Kemper / Nina Manuhutu / Rian Lanenga / Jeff Pinkster / Ron Santing / Annemarie Vissers Beeld Marc Driessen Joods Studentenhuis geopend Het Joods Studentenhuis in de Pijp werd afgelopen woensdag officieel geopend. De zestien studenten, verdeeld over twee panden, wonen er inmiddels een maand. En dat bevalt goed. Grote delen van Nederland waren vorige week bedekt met sneeuw. Op luchthaven Schiphol strandden reizigers en op Utrecht Centraal kwamen honderden passagiers van de NS vast te zitten. De sneeuw hield ook grote delen van de HvA in zijn greep, maar dat leidde tot weinig problemen. In de Wibautstraat glibberden fietsers door de sneeuw. De studenten op de foto hebben zich goed ingepakt tegen de sneeuw en de kou. (JP) Studenten gaan demonstreren op de Dam Al bijna vierduizend studenten en docenten uit Amsterdam en Leiden hebben via netwerksite Facebook aangegeven volgende week vrijdag te demonstreren tegen de onderwijsplannen van het kabinet-rutte op de Dam. Tegenslag voor Move The Niños Studenten sport, management & ondernemen hebben het fundraisingprogramma voor een sportproject in Guatemala noodgedwongen afgelast. De opkomst was niet groot genoeg. Het geld moet nu ergens anders vandaan komen. Een luxe diner, een veiling, een casino, een zangeres: alles was in kannen en kruiken. Maar er werden slechts zeventien kaarten van 280 euro per stuk verkocht voor het fundraisingprogramma in restaurant Aan de Poel in Amstelveen. We zagen het al een beetje aankomen en hebben gelukkig heel goed contact gehouden met alle betrokken partijen, waardoor de beslissing niet geheel onverwacht kwam, zegt John van Heijningen (20, derdejaars sm&o en projectleider). De studenten hadden ingezet op honderd bedrijven die kaarten zouden afnemen voor de avond. Het geld dat het diner zou moeten opleveren gebruiken Van Heijningen en tien andere studenten voor een sportproject in Guatemala; de renovatie van een sportveld, aanschaf van sportmaterialen en de feestelijke Olympiade ter opening van het sportseizoen voor de hele gemeenschap in het stadje Ciudad Vieja. De studenten en docenten willen duidelijk maken dat de bezuinigingen op het hoger onderwijs onacceptabel zijn. Volgens ASVA, initiatiefnemer van de demonstratie, is onderwijs het fundament van Nederland kennisland en zijn studenten de aanjagers van de economie. De maatregelen die het kabinet-rutte wil nemen zijn volgens ASVA ook nog eens oneerlijk. Studenten die meer dan een jaar vertraging oplopen moeten vanaf 1 september drieduizend euro extra gaan betalen. Ook wordt de studiefinanciering in de masterfase afgeschaft en krijgen onderwijsinstellingen een strafkorting voor elke student die te lang over zijn studie doet. Op de Dam zullen onder meer Karel van der Toorn, bestuursvoorzitter van de HvA en UvA, en Kamerleden Tanja Jadnanansing (PvdA), Tofik Dibi (GroenLinks) en Jasper van Dijk (SP) de studenten toespreken. Namens de VVD verdedigt Anne-Wil Lucas het beleid van het kabinet. Vorige week gaven studenten nog spontaan en massaal gehoor aan een Facebook-oproep van SP-Kamerlid Jasper van Dijk. Ze demonstreerden voor het gebouw van de Tweede Kamer. (JP) Van Heijningen: Eerst was er wel grote teleurstelling, maar daarna ontwaakte de ondernemersgeest en kwamen alternatieven op tafel. Geld zal hoogstwaarschijnlijk worden ingezameld via een veiling en het domein Bewegen, Sport & Voeding heeft al duizend euro ter beschikking gesteld. Verder helpt een ict-ondernemer studenten met het opzetten van een socialmediacampagne. Zo wordt Twitter ingezet om rechtstreeks via de website van de organisatie, geld te doneren. Een andere ondernemer stelt zijn netwerk ter beschikking. We verwachten dat we met Hyves, Facebook en LinkedIn een groot bereik hebben. Verder mogen we het netwerk van de ondernemer gebruiken, waarin veel grote sportorganisaties zitten. Een leermoment is het volgens Van Heijningen wel geweest. Vier jaar geleden kochten bedrijven rustig een aantal exclusieve kaarten voor zo n fundraisingevenement, maar in deze onzekere economische periode zitten ze meer op hun geld. We hadden wellicht goedkopere kaarten moeten bieden voor een breder segment. In januari vertrekken de studenten naar Guatemala om het project op te zetten, met het geld dat dan beschikbaar is. (RL) Op de koude woensdagavond hebben ouders, vrienden en bekenden zich verzameld in de woning. De woonkamer en de keuken van de studenten zitten tjokvol. In de korte toespraakjes veel lof voor Mirjam van Emden, initiatiefneemster van de speciale studentenwoning. Tijdens haar studententijd woonde ze zelf in een joods studentenhuis in Delft. Dat beviel zo goed dat ze hetzelfde principe in Amsterdam wilde realiseren. In samenwerking met woningbouwvereniging Ymere is dat gelukt. De grote panden hebben allebei een koosjere keuken, zodat de bewoners (eventueel) koosjer kunnen eten. Ook wethouder Lodewijk Asscher is aanwezig. Dat de studenten kunnen wonen op een plek waar ze zichzelf kunnen zijn, vindt hij enorm passen bij Amsterdam. Leuk dat de opening samenvalt met Chanoeka. Wij noemden dat vroeger Chanoeklaas, maar ik heb een iets gemengdere achtergrond. Gelach. Tot slot wenst hij de jongeren veel plezier. Geniet vooral van alles wat Amsterdam jullie te bieden heeft. Mazzeltov! Wie een blik op de keukenkastjes werpt, ziet dat dat wel goed komt: flessen passoã, wodka, martini, prosecco. Na het officiële gedeelte lopen de studenten rond met hapjes. Zo ook Judith Meijer (18), student media, informatie & communicatie. Het klinkt als een cliché, maar doordat je dezelfde achtergrond hebt, snap je elkaar beter. En nu leer ik ook meer joodse mensen kennen. Ik kom uit Enschede en daar heb je er niet zo veel. De Amsterdamse Rachel Benistant (20) wilde gewoon het huis uit. Toen ik dit tegenkwam, leek het me meteen leuk. Daarnaast eet de UvA-psychologiestudente koosjer en dat kan makkelijk in het huis. Je hoeft de andere bewoners niets uit te leggen, dat praat makkelijker, fijner. Je hebt een soort connectie. (AK) Afstuderen met een eigen bedrijf Afstuderen in een eigen onderneming is opgenomen in de Onderwijs- en Examenregeling van het domein Economie & Management. Studenten die dat willen, kunnen nu in hun eigen onderneming afstuderen via het Amsterdam Center for Entrepreneurship (ACE), dat ook de minor ondernemerschap aanbiedt. Dit is een bevestiging van de weg die wij nu al drie jaar volgen, zegt Martin Haring, coördinator van ACE. Het is de bedoeling dat een bedrijf na dat half jaar afstuderen in de markt staat. Eigenlijk moeten studenten nadat ze zijn afgestudeerd zichzelf kunnen voorzien in hun levensonderhoud. Haring zegt in te kunnen staan voor de kwaliteit van het afstuderen. Want de vraag die al snel opkomt is hoe gecontroleerd wordt of leerdoelen gehaald zijn. Moet een bedrijf succesvol zijn of gewoon in de markt zijn gezet? Een harde eis is het niet, maar we begeleiden bij voorkeur studenten die de minor ondernemerschap hebben gevolgd. Daardoor weten we al hoe serieus ze met hun onderneming bezig zijn. Verder moeten ze een businessplan schrijven, dat je zo kan presenteren bij een bank. Haring fungeert binnen ACE als bedrijfsbegeleider, want ook de docenten van verschillende opleidingen spelen een rol binnen de opleiding. De docent zorgt voor inhoudelijke toetsen en opdrachten. Uiteindelijk gaat het wat Haring betreft om het leerproces. Het maken van een ondernemingsplan, marketingplannen en het uitvoeren van marketingonderzoek. Succesverhalen zijn er al volgens Haring. We hebben de jongens van het bedrijf Dutchtape, zij zijn niet via deze methode afgestudeerd, maar hebben eerder de minor al gevolgd. Toen ze klaar waren konden ze voorzien in hun eigen levensonderhoud, met zijn drieën werken ze nu fulltime op een kantoor in Alkmaar. (JP) 4 havana

5 nieuws Langstudeerders beboeten juridisch onmogelijk Het plan om studenten die vertraging oplopen in hun studie vanaf volgend studiejaar te beboeten, wordt opnieuw besproken in de Tweede Kamer. De PvdA diende het verzoek tot heropening in nadat Roelof de Wijkerslooth, voorzitter van het college van bestuur van de Radboud Universiteit Nijmegen, in NRC Handelsblad kritiek uitte op de kabinetsplannen. Volgens De Wijkerslooth zijn de plannen in strijd met het rechtszekerheidsbeginsel. Volgens de nieuwe regels mogen studenten één jaar langer over een studie doen dan ervoor staat. Dat jaar mag maar één keer gebruikt worden en geldt dus niet voor een nieuwe studie of master. Voor elk extra studiejaar moet een student 3000 euro extra betalen. Universiteiten en hogescholen worden ook gekort. De Wijkerslooth, die bijna tien jaar directeur-generaal Wetenschappen op het ministerie van Onderwijs is geweest, verwijst naar een arrest van de Hoge Raad uit Daarin oordeelde de Raad afkeurend over een soortgelijk voorstel. Toen werd getracht het collegegeld voor reeds ingeschreven langstudeerders te verhogen. De rechtbank oordeelde dat die maatregel in strijd was met het rechtszekerheidsbeginsel. Dergelijke maatregelen hebben sindsdien alleen betrekking gehad op nieuwe gevallen. In de krant spreekt De Wijkerslooth de verwachting uit dat de Raad van State de maatregelen zal tegenhouden, en anders de Eerste Kamer wel. Daarbij verwijst hij opnieuw naar het arrest uit 1989, waarin gezegd werd dat de bezuinigingsdoelstellingen geen reden zijn om de hand te lichten met het rechtszekerheidsbeginsel. Voor het collegejaar staat een bezuiniging van 370 miljoen euro ingeboekt. Daarin is de maatregel die in januari aan de Kamer wordt voorgelegd in een wet meegenomen. Toch verwacht het ministerie van Onderwijs geen problemen bij de invoering van de wet. PvdA er Tanja Jadnanansing wil nu van staatssecretaris van Onderwijs Halbe Zijlstra weten of De Wijkerslooth gelijk heeft en wat dit betekent voor zijn plannen. Onduidelijk is nog wanneer het debat wordt heropend. Eerder steunde een Kamermeerderheid de plannen nog. (JP) Facebook gaat kantoor openen in Amsterdam Facebook, werelds grootste sociale netwerk, komt naar Amsterdam. Wanneer de Benelux-vestiging haar deuren opent, is nog niet precies bekend. Het Amerikaanse bedrijf is in ieder geval al op zoek naar zo n tweehonderd werknemers, met name voor de advertentieafdeling. Thomas van Aalten, docent crossmediale journalistiek aan de opleiding media, informatie & communicatie, ziet geen meerwaarde in de stap van Facebook. Ik sta ervan te kijken hoeveel lui ze in dienst hebben. De komst van My- Space Nederland is ook mislukt. Bovendien heeft Facebook het succes te danken aan profielen en niet zo zeer aan de advertenties. De kans dat het bedrijf in Nederland slaagt acht Van Aalten zelfs vrij klein. Studieresultaten lijden onder bijbaan Bijna de helft van de studenten gebruikt het geld dat zij verdienen met een bijbaan om het vrij uit te geven. Slechts twintig procent van de studenten heeft een bijbaan om de opleiding te kunnen betalen. Dat blijkt uit een onderzoek van Nationalevacaturebank.nl onder ruim duizend studenten. In het onderzoek geeft een op de drie studenten aan dat het bijbaantje wel ten koste gaat van de studieresultaten. Verder zegt 33 procent van de studenten er een baan bij te nemen om werkervaring op te doen, zodat ze later meer kansen hebben op de arbeidsmarkt. Volgens Mark Borgman van nationalevacaturebank.nl is het niet vreemd dat het werk ten koste gaat van de David Nieborg, docent mediastudies aan de UvA, denkt dan ook dat Facebook voornamelijk uit een kantoor opent in Nederland vanuit economische overwegingen. Gunstige belasting, goede internetverbindingen, of iets dergelijks. Voor Nederland zal er ook wat betreft Nieborg weinig veranderen. Nederland is zo n kleine markt, er is voor Facebook weinig te halen. Wat dat betreft hoeft Nederland dus niet per se blij te zijn met de komst van het grote bedrijf. En Hyves, met elf miljoen leden nog altijd het grootste sociale netwerk van Nederland, heeft weinig te vrezen, meent Nieborg. Volgens Van Aalten is dat ook een hele andere doelgroep. De docent heeft niet de indruk dat Facebook massaal studenten zal gaan aannemen. In de mediabranche zal het volgens hem in elk geval geen extra banen opleveren. (AK/NM) studieresultaten. Er wordt door het bedrijfsleven steeds vaker een beroep gedaan op studenten. Hierdoor zijn bijbaantjes bijna volledige banen geworden en houden studenten minder tijd over om aan hun studie te besteden. Uit het onderzoek blijkt verder dat de meeste Nederlandse studenten dicht bij hun bijbaan wonen. 52 procent woont minder dan vijf kilometer van het werk. Bijna dertig procent van de studenten moet meer dan tien kilometer afleggen om bij het werk te komen. Het onderzoek is verricht via de studentenportal van nationalevacaturebank.nl. 47 procent van de ingeschreven studenten is hoger opgeleid (35 procent hbo en 12 procent universitair), 44 procent heeft een mbo-opleiding en 9 procent heeft een lbo-opleiding. (JP) Eerst kit van de Gamma, nu van de Karwei Beeld Bas Uterwijk Tweedejaars studenten product design hebben koffie-, thee en chocoladeserviezen ontworpen. Tijdens de opdracht zijn de studenten samen tot één ontwerpuitgangspunt gekomen, waarna verschillende modellen zijn ontworpen. Uiteindelijk is er gekozen voor één ontwerp, zoals bij de expositie wordt uitgelegd. Bij deze opdracht lag de nadruk op het vormgeven. Een drinkservies bestaat meestal uit een schenkkan, zes kop-en-schotels, een melkkannetje en een suikerpotje. Deze producten bestaan uit één vormfamilie. (JP) In Mono Lake, een giftig meer in Californië, heeft de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA nieuw leven ontdekt. De bacterie is wereldwijd groot nieuws, maar de biologen van de HvA relativeren het nieuws. Normaal leven, zoals we het tot nu toe kenden, is in Mono Lake niet mogelijk omdat het vol met arsenicum zit, een bepaald type giftig semi-metaal. Althans, dat werd tot nu toe aangenomen. De door NASA-wetenschapster Felisa Wolfe-Simon ontdekte microbe heeft echter andere eigenschappen dan al het andere leven op aarde. Normaal gesproken bestaat dit uit zes bouwstenen: koolstof, waterstof, stikstof, zuurstof, fosfor en zwavel. De nieuwe microbe heeft geen fosfor maar arsenicum als bouwsteen. Volgens betrokkenen moeten alle leerboeken over biologie en leven hierdoor herschreven worden. Toch relativeert HvA-docent lerarenopleiding biologie Hein Dirks stelt het bericht. De informatiestructuur van het DNA is niet erg veranderd. De codering van de bouwstenen, qua plaats en manier, dat verschilt niet zo. Het is meer de bouwsteen die er omheen zit. Het is alsof je een andere kit gebruikt om de moleculen aan elkaar te plakken. Eerst gebruikte je kit van de Gamma en nu van de Karwei: wat eerst fosfor was, is nu arseen. Zijn collega Frank van der Vooren sluit zich daarbij aan. De mechanismen op aarde werken nog steeds zoals ze werkten, daar verandert niets aan. Maar het is wel spannend, vooral omdat het aantoont dat DNA flexibeler is dan men voorheen voor mogelijk hield. Dat leven veel verscheidener en flexibeler kan voorkomen dan voorheen werd aangenomen, roept ook vragen op over de mogelijkheid op buitenaards leven. Want als leven niet louter afhankelijk is van de zes bouwstoffen, dan is de kans dat elders in het heelal levensvatbare organismen ontstaan groter geworden. Dirks: We zoeken altijd naar vloeistof, dat leven mogelijk maakt. Dit is te beperkt: het kan ook anders zijn. Maar ik kan me ook goed voorstellen dat de NASA dit nieuws wat opblaast om weer eens wat aandacht te krijgen. Ze hebben ook geld nodig. UvA-hoogleraar Jef Huisman gaat zelfs verder. In Het Parool zei hij afgelopen zaterdag dat de ontdekker van de bacterie haar huiswerk over moet doen. Volgens Huisman heeft ze in het lab waarschijnlijk gewerkt met vervuilde kweekjes. Zij hebben de bacterie uit het meer gehaald en in het lab opgekweekt. Ze legden hem in een kweekvloeistof van arseen om te zien hoe hij reageerde. Maar met dat arseen is een klein beetje micromolair fosfaat meegekomen, aldus Huisman in de krant. (RS) havana 5

6 nieuws NIEUWSAGENDA Dit is het laatste reguliere nummer van Havana van Volgende week verschijnt het laatste nummer van het jaar in samenwerking met Folia, het weekblad van de Universiteit van Amsterdam. Beide bladen zullen een kijkje in de toekomst nemen. Omdat het jaar nog lang niet voorbij is, volgt hieronder een kleine opsomming van gebeurtenissen in de komende weken. 8 december Op het balkon van de Stadsschouwburg op het Leidseplein riep hij onlangs op om te snoeien in de ontwikkelingssamenwerking en te investeren in cultuur, vandaag kaart hij het belang van een goede beheersing van de Nederlandse taal aan. Oud-eurocommissaris en VVD-erelid Frits Bolkestein leest voor de tweede keer het Groot HES-dictee der Nederlandse taal voor. Vorig jaar ging de wisselbeker, bestemd voor de opleiding met het minste aantal fouten onder studenten, naar Sportmarketing. Met dertien fouten waren Ruud Peters en Daphne Seesing toen de besten van hun studie. 9 december Antilliaanse studenten van de hogeschool komen bij elkaar voor het nieuwe Antilliaanse netwerk. Onder het motto samen staan we sterker organiseren studenten van het domein Techniek een bijeenkomst in Go d Oro op de Verrijn Stuartweg, vanaf zes uur. 10 december Tweede Kamerlid en oud-hva-student Ahmed Marcouch (PvdA) houdt op 10 december de openingstoespraak van het Nederlands-Marokkaans Studentenplatform (NeMaS). Het nieuwe platform is opgericht door docent Zineb Lekbir en studenten van het domein Onderwijs & Opvoeding. Het platform wil een bijdrage leveren aan het studiesucces van Nederlands- Marokkaanse studenten. De openingsbijeenkomst is in het gebouw van het domein Onderwijs & Opvoeding aan de Wenckebachweg. Lees meer over het Nederlands-Marokkaans Studenten Platform op pagina december Cabaretier Peter Heerschop geeft voorlichting over het excellentieprogramma van het domein Bewegen, Sport & Voeding. Maandagavond spreekt hij tweede- en derdejaars studenten van de Academie voor Lichamelijke Opvoeding (ALO) toe. De studenten die deelnemen aan het programma De zoektocht hebben behoefte aan extra uitdaging en inspiratie. Ook Heerschop volgde de ALO, werd gymleraar en vervolgde zijn loopbaan als cabaretier. Hij neemt de studenten mee in een zoektocht naar de zin en betekenis van ons bestaan, naar inspiratiebronnen en waarden die je kracht kunnen geven en effectiever maken. De toespraak begint om uur in het auditorium (A 0.58). 14 december ASVL ers kijken er al reikhalzend naar uit. Over zes dagen begint de Nationale Koud Pils Dag Van tien uur s morgens tot elf uur s avonds proberen de studenten het record bierdrinken uit 2009 te verbeteren. Toen dronken de studenten in dertien uur tijd ruim achtduizend blikjes bier weg, goed voor 2766 liter bier. Dit jaar wil het bestuur van de ASVL ook dat record verbeteren. Daarom nodigen ze iedereen uit om te komen. 15 december Een dictee bij het domein Media, Creatie & Informatie kon niet uitblijven. Maar anders dan op de HES, maken studenten, docenten en taalfanaten van MCI het reguliere Groot Dictee der Nederlandse Taal, dat live wordt gevolgd via een groot scherm. Het dictee wordt gehouden vanaf 19:45 uur in het Auditorium van het Singelgrachtgebouw. Tv-programma Buurt! stopt Het wekelijkse AT5-programma Buurt!, gemaakt door zes studenten media, informatie & communicatie, wordt door een gebrek aan sponsorgeld van de buis gehaald. De tv-serie was twee maanden wekelijks te zien op de stadszender en werd geheel zelfstandig door zes studenten van de richting redactie & mediaproductie gedraaid. De studenten waren geselecteerd voor het TOPStage-programma van de Amsterdamse zender. De stadszender had van tevoren sponsorgeld voor tien uitzendingen. Voor de overige zes geplande afleveringen was nog geen geld gevonden. Ook de HvA stopt met haar bijdrage aan het programma wegens bezuinigingen. De studenten lieten weten met pijn in het hart afscheid te nemen van hun programma. In de tv-serie Buurt! trok het zestal de zogenoemde Vogelaarwijken in en volgden het nieuws en de buurtbewoners met hun vaak opvallende verhalen. Doel was de bewoners te betrekken bij hun eigen wijk. (AV) IDEE krijgt pluim De opleiding International Degree in English and Education (IDEE) heeft een bijzonder kenmerk ontvangen van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). De opleiding ontvangt het kenmerk voor zowel de bijzondere kwaliteit als voor het internationale karakter ervan. Studenten ontvangen bij het afstuderen een double degree: een HvA-diploma Leraar Engels tweedegraads én een Bachelor of Arts in Education Studies van de University of Wolverhampton. Anders dan bij de reguliere lerarenopleiding Engels spreken de IDEE-studenten niet anders dan Engels. Maar er is nog een belangrijk verschil: de studenten studeren het ene semester in Engeland en het andere in Nederland. Na vier jaar studeren hebben de studenten een wetenschappelijke graad en zijn ze bevoegd om les te geven in het buitenland. Dit jaar studeerde de vijftiende groep studenten af. (AV/JP) Al twee keer in de prijzen Voor het tweede achtereenvolgende jaar hebben studenten fysiotherapie de Jaco den Dekker afstudeerprijs gewonnen. Yannick Lambrecht en Ian Koblbauer van de Engelstalige variant van de opleiding fysiotherapie kregen de prestigieuze prijs van het Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie afgelopen weekend uitgereikt tijdens het jaarcongres Fysiotherapie. De studenten hebben onder leiding van artsen van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) onderzoek uitgevoerd naar de knie. Opleidingsmanager Raoul Engelbert zegt trots te zijn op zijn studenten en de begeleiders van het OLVG. Van alle elf opleidingen fysiotherapie in Nederland werden de beste scripties ingestuurd en op 2 december mochten vier kandidaten hun werk presenteren aan een deskundige jury. Deze studie is ook ingestuurd ter beoordeling voor publicatie in een internationaal tijdschrift. Afgelopen jaar sleepten Angela Jaansen en Janneke de Vries de prijs in de wacht. Eerder dit jaar kregen twee studenten van fysiotherapie al een Huygensbeurs. De beurs voor excellente studenten werd pas één keer eerder uitgereikt aan een student van de HvA. (JP) Checkbag wint publieksprijs De publieksprijs van het AT5-programma Elevator Pitch is vorige week toegekend aan Timo Kas (20, sportmarketing). Hij ontwierp een kaarthouder die het reizen met de ov-chipkaart moet vereenvoudigen. Timo kreeg de prijs uit handen van cosmeticaondernemer Ariane Inden. De HvA er won een bedrijfstrailer ter waarde van 1500 euro. De Checkbag is een kleine houder die blijft plakken aan de binnenkant van de mouw, daardoor is de ov-chipkaart binnen handbereik bij het in- en uitchecken. Met zijn idee bereikte Timo de finale van de show waarin studenten een product of dienst aan de man proberen te brengen. De hoofdprijs ging naar de Clickup van UvA-student Thijs Elferink (26). Met dat systeem zijn meerdere hardplastic bekers aan elkaar te klikken, waardoor je maximaal negen drankjes tegelijkertijd kunt dragen. Thijs ontwierp het idee met het oog op festivals of andere grote evenementen. Naast hulp bij het opstellen van een bedrijfsplan voor de komende vijf jaar en adviezen voor een internetstrategie, won Thijs een scooter en een op maat gemaakt pak. Het GVB heeft inmiddels wel tweeduizend Checkbags van Timo afgenomen. (JP) 10 januari De voorrondes van de Very Short Introductions-competitie (VSI) staan de komende weken weer op het programma. 10 januari is het de beurt aan medewerkers van het domein Onderwijs & Opvoeding. In vijf minuten tijd moeten zij de kern van hun onderzoek kunnen presenteren. Het domein maakt op 3 maart de winnaar bekend, die vervolgens mag meedoen aan de HvA-brede Very Short Introductions op 24 maart havana

7 nieuws Beeld Bas Uterwijk Op onderzoek in Oost-Europa Zes studenten onderzoeken de komende weken het studentenleven van Oost-Europa. Voor de minor management, creativiteit & innovatie reizen ze met een camper door Roemenië, Slowakije, Servië, Oekraïne, Hongarije, Kroatië en Polen. Volgens Thijs Fleers (22, vierdejaars commerciële economie) gaat het om meer dan drinken en spelen alleen. We willen de cultuur en beweegredenen van de student ontdekken. De belevingen van het zestal zijn de komende de weken te volgen via de website studenten.net, op die site houden ze een blog bij. (JP) havana 7

8 -advertentie- het cultureel studentencentrum van UvA & HvA documentaire Wo 08/ uur Ingando: when enemies return After more than 12 years in exile, a growing number of Hutus are now returning home to Rwanda. Before they are allowed back to Rwanda as civilians, they are all required to pass through an Ingando (transit) camp. students free, e 5,- all others documentaire do 09/ uur Exit to beach The idyllic seaside resort of Brighton (UK) is for many Brits a place of escape: a short break during the summer or just a weekend soaked in alcohol. But in the winter time, when darkness falls on the quiet terraced streets, a seedier side to the city emerges. students free, e 5,- all others muziek, theater do 09/ uur CREA Open Podium Een afwisselende avond met singer songwriters, stand-up comedians, theatermakers en cabaretiers. Deze maand met o.a. singer songwriter Saskia en Ik en stand-up comedians Eric van der Woude en Mustafa Donmez. toegang gratis cabaret Vr 10/12 en za 11/ uur Goedkoop Cabaret Voor e 6,99 zie je drie beginnende professionals die een half uur van hun programma try-outen. Met op vrijdag Jelle Kuiper, Rene van Meurs en Liesbeth en Sophie, en op zaterdag o.a. Jochen en Peter Pannekoek. toegang e 7,- Lezing ma 13/ uur Authenticiteit in mediastudies Vooral jezelf blijven krijgen de kandidaten van televisietalentenjachten als Idols en Voice of Holland mee, om daarna omgebouwd te worden tot het massaproduct popster. Authenticiteit als intrinsieke waarde bestaat dan ook niet binnen de commerciële popcultuur. En toch is authenticiteit essentieel voor de manier waarop gebruikers popcultuur beleven en waarderen. studenten gratis, e 5,- alle anderen masterclass di 14/ uur Masterclass retorica (5) De retorica is ooit ontstaan in de rechtbanken van het oude Athene. Topadvocaat en voormalig acteur Richard Korver gaat in op het belang van een goed pleidooi in de rechtbank. studenten gratis, e 5,- alle anderen Lezing di 14/ uur Schelling: systeem en vrijheid Schelling schiep een metafysica waarin hij een tegenstelling probeert op te lossen: enerzijds vormt de wereld een systeem waarin voor vrijheid geen plaats is; anderzijds ervaren we in onszelf een morele verplichting die alleen realiteit kan krijgen als we wel vrij zijn ons eigen handelen te kiezen. studenten gratis, e 5,- alle anderen Meer informatie over de CREA agenda: Cultureel studentencentrum CREA, Binnengasthuisterrein (achter de Oude Turfmarkt) Tijd om je......punt te maken Op zoek naar een leuke voetbalvereniging? Kom eens kijken bij ons of train een keer mee! T.O.S.-Actief Sportpark Middenmeer, Radioweg / info@tos-actief.nl / Havana:Mercator kwart pagina :00 Pagina 1 Hotel Résidence Le Coin HOTEL RESIDENCE LE COIN, gevestigd in hartje centrum van Amsterdam en al jaren een pleisterplaats voor gasten van de UNIVERSITEIT VAN AMSTERDAM en van de HOGESCHOOL VAN AMSTERDAM draagt deze gasten een warm hart toe en daarom kunnen zij rekenen op een gereduceerd tarief. Zij die op vertoon van deze advertentie bij ons komen overnachten ontvangen tevens een extra korting op het ontbijt. Het hotel ligt in het oude centrum en is een uitstekend vertrekpunt voor het ontdekken van alles wat de stad te bieden heeft, van het bijwonen van een theatervoorstelling tot een rondvaart in een van de vele monumentale grachten. G a s t v r i j h e i d i n e e n k a r a k t e r i s t i e k e s f e e r Bel voor een brochure of voor nadere informatie

9 actueel ingezonden brieven Havana overtreedt de wet In Havana 14 (1 december) een aardig artikel van een redactrice die in een boerka een aantal HvA-gebouwen inloopt. Leuk bedacht, ik zie eigenlijk nooit boerka s op de HvA. Maar de redactrice was wel in overtreding. Hoofdstuk 7 artikel 7.1 huisregels lid 6 van het studentenstatuut van de HvA luidt namelijk als volgt: Het is verboden in de gebouwen van de hogeschool ingeval van onderwijsactiviteiten zodanige gezichtsbedekkende kledingstukken en/of attributen te dragen dat non-verbale communicatie tussen medewerkers van de hogeschool en de student en tussen studenten onderling ernstig wordt beperkt. Het bepaalde in de vorige volzin geldt tevens op de momenten waarop de student in het kader van zijn of haar studie activiteiten bij of voor derden verricht. Grappig is trouwens dat ik dit niet zo snel in het statuut van de UvA kan vinden. Daar mag het dus wel? Willem Brouwer, docent domeinen Media, Creatie & Informatie en Onderwijs & Opvoeding, lid Centrale Medezeggenschapsraad Keuzegids In Havana 14 (1 december) wordt in een kader bij het artikel Wij zijn absoluut geen slechte hogeschool een top 3 van best/slechtst scorende opleidingen opgenomen. Ik wil u er graag op wijzen dat de opleiding oefentherapie Mensendieck van de HvA in de Keuzegids is opgenomen met een score van 72. Als er geen andere opleidingen over het hoofd gezien zijn, dan zou deze score goed zijn voor de derde plaats in de ranking. Het vieren van succes helpt bij het continueren van succes, daarom is het jammer dat onze derde positie niet is opgenomen in Havana. Bart Visser, opleidingsmanager en lector oefentherapie Bij de totstandkoming van het lijstje van beste opleidingen is inderdaad een fout gemaakt. Toegepaste psychologie scoort twee punten minder dan Mensendieck. (JP) Buitenwerkplaats amsterdam Mail nu voor een gratis proefdag info@ Buitenwerkplaats.nl en kom genieten van de open en productieve werk sfeer! Vraag van de week De Goedheiligman heeft inmiddels ons land weer verlaten. Wat voor gênant of grappig Sinterklaascadeau heb jij gehad? Miguel van Zichem (17) Eerstejaars sport, management & ondernemen Dit jaar deed ik niet aan Sinterklaas. Twee jaar terug kreeg ik een Playstation 3, dat was echt het leukste cadeau wat ik ooit heb gekregen. De spelletjes moest ik er wel zelf bij kopen. Ik speelde toen veel FIFA 2008, een voetbalgame. Eigenlijk heb ik nog nooit iets gênants gekregen. Wel heb ik een keer nieuwe sokken aan een schoolvriendin gegeven. Ik zag bij gymles dat er een gat in zat. Daniël Kalmann (21) Vierdejaars technische bedrijfskunde Eigenlijk kijk ik meer naar functionele cadeaus. Je moet er wel wat aan hebben. Ik denk dat dames meer van luxe cadeaus houden, trouwens. Dit jaar kreeg ik een waterpomptang voor Sinterklaas van mijn vader. Dat is niet echt een cadeau dat iedereen zou vragen. Maar ik had hem nodig, omdat het voorwiel van mijn fiets loszat. De waterpomptang zal niet in een la blijven liggen, ik ga mijn fiets zo snel mogelijk repareren. Op mijn lijstje stond ook een wasdroogrek. Audrey Blankers (21) Derdejaars commerciële economie Wij vieren thuis geen Sinterklaas, maar wel Kerstmis. Vorig jaar stonden de dvd s van Gooische Vrouwen op mijn lijstje. Mijn vriend had seizoen 1 tot en met 4 in een schoenendoos gedaan, ik dacht dat er kleine dingen in zaten. Dat hij ze bijna allemaal zou kopen, had ik niet verwacht. Met Kerstmis trekken we lootjes. Ik had mijn moeder, maar voor mijn vader heb ik ook iets. Hij krijgt van mij een Zorro-barbecueset, want hij houdt van barbecueën. Daar zit dan een vleesvork bij in de vorm van een zwaard en het Zorro-masker. Pien van der Geest (17) Eerstejaars sport, management & ondernemen Ik heb een vlinder gehad voor in de kerstboom. Hij past precies in mijn hand. Maar ik vind dat ik leukere dingen voor Sinterklaas had kunnen krijgen. Gelukkig kreeg ik wel kledingbonnen van VILA en H&M, daar maak je mij wel blij mee. Het is toch weer extra kleedgeld voor deze maand. Eerder kreeg ik al kaarsen en servetten en te kleine pantoffels. Daar doe je mij echt geen plezier mee. Voor anderen kocht ik een armband, parfum en een ceintuur. Talitha Marges (20) Eerstejaars media, informatie & communicatie In groep acht kreeg ik een gebruikte mascara, gatver. Ik wilde graag mascara hebben voor Sinterklaas. In eerste instantie had ik niet door dat de jongen in kwestie mij een oude had gegeven. Toen ik de surprise zag, vertrouwde ik het al niet. Het zat in een soort vaag kartonnen doosje. Maar ik heb die jongen er niet op aangesproken, ik maakte me er verder niet zo druk om. Toen ik zestien was, gaf ik wel eens flauwe verjaardagscadeaus. Dan kreeg een jarige vriendin voor de grap condooms. (NM) Fen Doet niet aan internetdaten Nu is internetdaten natuurlijk niet echt iets van de laatste tijd. De schaamteloosheid waarmee de moderne internetdater zijn anekdotes uitdeelt aan wie ze ook maar wil horen, is dat volgens mij wel. En ik wil ze graag horen, want internetdates fascineren me enorm. Niet alleen omdat ik mij graag laaf aan de vaak nogal griezelige details van sommige afspraakjes (mijn voormalige baas bekende mij vorige week dat hij door een date mee naar een kerkhof werd genomen. Want dat vond ze zo mooi. Oh ja, en ze had toch wel al een kind. En toen moest ze heel hard huilen. Want ze was ook depressief.) maar vooral omdat ik er eigenlijk geen bal van geloof. Van zo n confectieafspraak. Daarmee wil ik niet beweren dat virtueel beklonken ontmoetingen nooit een gelukkige afloop hebben. Want dat hebben ze natuurlijk best wel eens. Zoals sommige mensen ook hun toekomstige partner best wel eens opduikelen tijdens een oud en nieuwviering op Times Square. Of op de weekendmarkt van Bangkok. En zoals sommige mensen best wel eens de loterij winnen. Maar meestal niet. Dat is ook logisch want een liefdesrelatie is geen confectie. Je past niet bij iemand omdat het grofweg wel overeenkomt. Qua ogen of qua opleidingsniveau. Qua huisdier of qua hobby. Iemand past om hoe hij beweegt en hoe hij ruikt. Omdat hij begrijpt waarom je gruwelt van roze wc-papier en waarom je moet huilen om liedjes van Tears for Fears. Iemand past omdat hij je over de sms geduldig blijft uitleggen hoe je digitale televisie in moet stellen zonder je televisie tegen de muur kapot te gooien. Omdat hij je op je verjaardag vijftien potten van je lievelingsaugurken geeft. En zo mag het vinden van iemand die past dus met recht maatwerk genoemd worden. Een noeste arbeid, die toewijding vereist. Een oog voor detail, liefde voor het vak. Zo n internetsite knipt wat grof langs de lijnen. Maar je ouders, je zusje, je beste vriendin. Die zien de details en kennen de vormen. Een echte Chanel ruil je ook nooit meer in. n Fen Verstappen is freelance filosoof & tekstschrijver havana 9

10 uitgaan Spannende BC12 We verwachten steeds meer van een goede avond uit. Een stroboscoop en een lekkere beat zijn allang niet meer genoeg; we willen vermaakt worden. Waar kun je terecht voor de ultieme totaalbeleving? Kirsten Dorrestijn en Floor Schrijvers De student anno 2010 heeft een korte spanningsboog. We hebben veel prikkels nodig, zijn snel afgeleid en iets moet wel heel interessant zijn willen we er meer dan tien minuten van onze kostbare tijd aan besteden. Dit geldt ook voor het uitgaan. Urenlang heupwiegend op dezelfde plek staan begint snel te vervelen; van een goede uitgaansavond verwachten wij meer. Gelukkig valt er steeds meer te beleven bij het uitgaan. Steeds vaker kunnen we behalve dansen ook bodypainten, schuimgevechten houden, twister spelen, flirtworkshops volgen of rolschaatsen. Tijd voor een inventarisatie. Waar kunnen we het meest beleven? Wij testten vier verschillende feesten in Am- Beeld Jan-Maarten Hupkes sterdam met meer op het programma dan een bandje of dj. Op zoek naar de ultieme totaalbeleving. BC12 Trefwoorden: 3D-brillen, lichtspektakel, beats Via via horen we over een nieuwe dansavond met 3D-videotechnologie. We lezen dat het gaat om een nooit eerder vertoond visueel spektakel in de pas geopende club BC12 aan het Leidseplein. Dit klinkt als iets waar we heen moeten. Stipt uur staan we op de stoep bij Boom Chicago. Eerst wil de uitsmijter ons tegenhouden, want de organisatie is nog niet klaar voor het feest, maar na een beetje aandringen hoeven we niet buiten in de kou te wachten. Hij geeft ons een 3D-bril mee en mompelt: Nou, doe je ding. Binnen blijkt dat de organisatie inderdaad nog even nodig heeft. In de zaal is het een chaos van mensen die door elkaar lopen, soundchecken, posters ophangen, kabeltjes monteren en plantenbakken verslepen. We besluiten nog maar even rustig aan de zijkant te wachten. Aan het plafond boven de draaitafel hangt een reusachtig bouwwerk van witte kubussen. Om een uur of twaalf wordt het licht gedimd en wordt er een lichtshow op geprojecteerd. Het ziet er goed uit en we verheugen ons op de 3D-projecties. Intussen komen de eerste bezoekers binnen: veel jonge, net iets te dikke jongens met geruite bloesjes en meisjes die net van de catwalk lijken te zijn gestapt. We voelen ons hier behoorlijk alto met onze oma-vesten. Vanaf 0.30 uur begint men voorzichtig te dansen. Door de 3D-bril is nog weinig spectaculairs te zien. Organisator Maarten vertelt dat hij drie jaar geleden samen met een vriend is begonnen met het organiseren van feesten. Van Boom Chicago kregen ze de kans deze avond in te vullen. Volgens Maarten zijn wij straks als eersten ter wereld getuige van de combinatie video-mapping en 3D. Het echte spektakel kunnen we om 1.30 uur verwachten. Op dit moment legt de videokunstenaar nog de laatste hand aan zijn lichtshow. Inmiddels is de dansvloer propvol gelopen. De muziek is lekker en er wordt flink gedanst. Iedereen doet zeker z n ding. Hier en daar hebben mensen hun 3D-bril op hun hoofd. Wij kijken er ook nog eens goed doorheen, maar nee, er is toch echt nog niet veel bijzonders te zien. We wachten en wachten op het spektakel, drinken nog maar een biertje en dansen wat. Om 1.45 horen we dan eindelijk dat iedereen z n bril op moet zetten. Zouden we het nu dan echt mee gaan maken? De tijd verstrijkt, het wordt 2.00 uur en we merken nog steeds geen verschil met of zonder bril. Is dit wat ze bedoelden? Hadden we gewoon te hoge verwachtingen? We snappen er niks van. Teleurgesteld halen we onze jassen. De volgende dag krijgen we een mailtje van Maarten waarin hij verklaart dat de techniek niet werkte. De kunstenaar heeft voor niks dagenlang gewerkt aan zijn show. Volgende keer beter. 10 havana

11 uitgaan feestjes Linksboven: BC12, Rechtsboven en onder: De Schijnheilig Beeld Arthur de Smidt Adres Leidseplein 12 Prijs 10 Publiek Jongelingen met ruitjesbloezen en fotomodellen Muziek Strakke beats Wanneer? Iedere twee maanden Totaalbeleving? Als het 3D-spektakel had gewerkt misschien wel De Schijnheilig Trefwoorden: Art house films, politiek, capoeira In kraakpand-galerie Schijnheilig wordt eens in de maand De Weerzin georganiseerd: een open podium met, volgens de Facebookpagina, een verrassende opeenstapeling van uiteenlopende acts. De avond zal dansbaar afsluiten. We zijn een van de eerste bezoekers. De jongen aan de deur vraagt of we voor de film komen of voor De Weerzin. We wisten niet dat er deze avond ook films werden gedraaid, maar omdat dit weer een extra bijdrage is aan de beleving schuiven we aan. Een wat oudere man met een bril laag op zijn neus geklemd geeft ons en de drie andere aanwezigen een introductie op de film. Vol passie vertelt hij over het genre auteursdocumentaire en het prachtige, unieke voorbeeld hiervan dat we nu gaan zien: Le sang des bêtes. Een stomme film uit 1949 over slachthuizen in Parijs. De komende 20 minuten zien we hoe slagers de halzen van levende kalfjes doorzagen en koeien doden door met een priem in de hersenen op en neer te gaan, afgewisseld met shots van gigantische, lillende ingewanden. Na de film wil de man met ons in discussie over de visie van de maker, maar wij moeten eerst echt even bijkomen van deze leerzame introductie in de documentaire. We besluiten de rest van het gebouw te verkennen. In de andere zaal is het inmiddels al wat drukker geworden. Schijnheilig is een kraakpand, maar geen ongewassen, langharig tuig hier (goed, op een enkeling na). De Schijnheilig-bezoeker is een mix van alternatief en hip. Gebreide truien met winterpatroon, en daaronder skinny jeans en lakschoenen. We halen een biertje (1 euro!) en nemen plaats op de klapstoeltjes voor het podium, want de eerste act wordt aangekondigd. Er verschijnen twee mannen die verschillende geluiden beatboxen, er een elektrische gitaar en een paar zeer exotische instrumenten bij pakken en vervolgens helemaal in trance lijken te raken. Ze worden opgevolgd door nog een paar geluidskunstenaars, enkele spoken word performances en een meisje dat zwoele, jazzy nummers zingt. De meeste optredens zijn vermakelijk en we zitten wel goed met ons biertje, maar niet alles is van een even hoog niveau. Het dieptepunt is wel de man met baard en pijpenkrullen die boze linkse teksten voorleest over moskeeën bouwen, kraken en Lady Gaga. De politiek komt meerdere keren terug deze avond en dat is niet zo vreemd, want een week voor we hier kwamen dreigde dit pand nog ontruimd te worden. Dit is uitgesteld, maar de ontruiming dreigt nog steeds. Een van de organisators beklimt het podium en verwelkomt ons op the only place where playing music and reading poems is illegal! Whooeeehoeee! juicht de zaal. Halverwege de avond wordt door een tiental mensen Het kraaklied ingezet, muzikaal begeleid door twee jongens met bivakmutsen. Bij de laatste act worden de klapstoelen weggehaald. Als een vrolijk meisje Braziliaanse liedjes begint te zingen, begeleid door een aantrekkelijke verschijning met gitaar, gaan de eerste mensen dansen. Uit het niets beginnen twee jongens tussen de dansende mensen aan een energieke capoeirademonstratie. De rest van de avond wordt er muziek gedraaid, gedanst en gehangen. Om te zorgen dat de buren goedgezind blijven wordt iedereen om één uur zachtjes naar buiten gewerkt. Een totaalbeleving kunnen we deze avond niet noemen; er is genoeg te beleven, maar een groot deel van de tijd zit je toch vooral passief naar het podium te kijken. Wel komen we hier zeker een keer terug. Adres Passeerdersgracht 23 Prijs Gratis entree Publiek Alternatief/hip Muziek Wereldmuziek en funk Wanneer? Elke maand Totaalbeleving? Niet echt. Er gebeurt genoeg, maar niet tegelijkertijd One minute Badhuistheater Trefwoorden: Theater, absurdisme, exhibitionisme Het Badhuistheater is een onopvallend gebouw op een pleintje midden in een havana 11

12 uitgaan Beeld Arthur de Smidt One minute Badhuistheater /K met Studio K woonwijk in Oost. We worden zeer warm onthaald door de kaartverkoper bij de ingang. Hello, welcome in The Badhuis Theater! How did you know about this festival? Tijdens het betalen worden we nogal afgeleid door een man die links van de verkoper een gordel met twee gigantische stoffen tieten omgespt. We sluipen nieuwsgierig naar binnen, langs de act die op dit moment bezig is en komen in een donkere, ronde ruimte die erg aan een circuspiste doet denken. De klapstoeltjes zijn allemaal bezet, dus we nemen plaats op de grond, vlak bij het podium. Een mannenstem spreekt ons toe vanachter een scherm: It takes one minute to fall in love. It takes one minute for a machine gun to shoot a 160 bullets. It takes one minute for a flasher to flash. Bij deze laatste zin staat de man op en flasht hij het publiek. Dan gaan de lichten uit; zijn minuut is om. Hierna volgt een heel fijne mix van verschillende acts, zeker dertig in totaal. Er was geen selectie vooraf, horen we later van de organisatie. Iedereen die wil mag hier optreden. De man met de tieten blijkt getransformeerd tot een markiezin, die samen met een markies een paar standjes uit de Kamasutra demonstreert (inclusief stoffen lul en kut). Na een paar standjes verlaten ze het podium. Een Aziatische man verzoekt het publiek hem te bekogelen met aardappelen. Hierna vraagt hij nog even de aandacht. Remember people, that the potatoes are organic and you can all eat them. Een vrouw draait zich met haar rug naar het publiek, knoopt haar rok langzaam van achteren open en laat een minuut lang haar kont zien. Dan worden we uitgenodigd zelf on the stage te komen. Een vrouw vraagt iedereen om elkaars handen vast te houden en in een spiraal rond te draaien. Feel the love, feel how you are connected with everybody in this place. Iemand begint, onuitgenodigd, aan een toepasselijk: oooooohmmmm. Er wordt veel gegiecheld en gegniffeld. Gelukkig maar. Met de beleving zit het vanavond in ieder geval wel goed. Als de dj (een jongen van dertien, schatten we) begint met draaien ligt de vloer bezaaid met overblijfselen van de acts: aardappels, chocolademunten en slagroom. Het zou een bijzondere ervaring zijn te dansen met de vrouw van wie je net een minuut lang de blote kont hebt mogen bewonderen, maar helaas wagen de artiesten zich hier niet aan. Jammer, want de dansvloer is vrij leeg. Misschien ligt het aan de muziek (dubstep), of aan de onervaren dj. De paar mensen die wél dansen lijken in ieder geval geen aanmoediging nodig te hebben om flink los te gaan, dus we gaan met een gerust hart naar huis. Adres Boerhaaveplein 28 Prijs 8 Publiek Veel kostuums en gezellige gebreide truien. Muziek Voornamelijk dubstep Wanneer weer? Is nog niet bekend. Kijk hiervoor op instantcollective.nl. Totaalbeleving? Hier krijg je dertig belevenissen van een minuut, maar op een enkeling na waagt het publiek zich niet aan dansen. /K met Studio K Trefwoorden: Vintage shoppen, cakejes versieren, rock- n-roll De /K met Peren-feesten zijn normaal gesproken al een echte belevenis, maar deze keer zijn onze verwachtingen extra hoog gespannen. Het is namelijk de tiende editie van dit grootste overdekte minifestival én Stichting Kriterion bestaat 65 jaar. Het is uur. Bij binnenkomst krijgen we zonder uitleg een etiket met cijfer opgeplakt. Geen idee waar dit voor dient. Iets verderop lokt een interessant uitziend kraampje met vintage tassen, bloemige onderzetters, fluwelen handschoenen en grappige bakvormen. Het feest is toch nog niet echt op gang gekomen, dus we kunnen even rustig rondneuzen. Voor vier euro hebben we meteen een jazzy jaren twintig -handtas te pakken. Op de achtergrond speelt intussen een vrolijk coverbandje en als we uitgeshopt zijn staan er al aardig wat mensen op de dansvloer. In de hal komen we langs een paar andere kraampjes. Voor het middelste blazen twee blonde meisjes met bloemenjurkjes op feesttoeters. Verlegen vragen ze of we zin hebben in een suikerspin. Ach, waarom niet eigenlijk? Bij een avondje uitgaan is shoppen en suikerspinnen eten niet het eerste waar we aan denken, maar het is nog niet eens zo n gekke combinatie. Zelfs in de rij bij de toiletten worden we vermaakt. Daar speelt een jongen in cowboyoutfit gitaar temidden van een paar kilo peren. Ook worden we erg blij van het kraampje naast de suikerspinnen, waar we cakejes kunnen versieren. Wauw, dat is lang geleden, waarom doen volwassenen dit nooit? We gaan helemaal los met de spikkels, smarties en eetbare gel. Het belooft een goede avond te worden. Boven is de eerste dansvloer nog vrij leeg: er staan welgeteld twee meisjes te dansen. De hiphop klinkt wel lekker vol door de zaal, maar we besluiten eerst nog even verder te kijken. Op weg naar de volgende zaal botsen we op een tafel met briefpapier en enveloppen: de lovecorner. Dus dat is de bedoeling van het etiket op onze buik, zo kunnen we liefdesbrieven versturen en ontvangen! Gretig kijken we in de postbak. Voor de allerliefste nummer 215 en Aan mijn liefste nummer 109. Geen post voor ons, maar de avond is nog lang. In de bioscoopzaal is intussen een popquiz bezig, waarbij riedels worden geraden en vragen over Stichting Kriterion worden beantwoord. Als we even later weer beneden komen draait een dj rock- n-roll. Een meisje met groene polkadot en een jongen met bretels geven een vrolijke demonstratie. Erg retro dit. Na de demo zijn wij zelf aan de beurt om te dansen. En dat doen we. Tot diep in de nacht. Adres Timorplein 62 Prijs 10 Publiek Bloemenjurkjes en skinny jeans. Het is hier behoorlijk zien-en-gezien-worden. Muziek Rock- n-roll, dubstep, electro, jazz Wanneer weer? Elke maand Totaalbeleving? Absoluut 12 havana

13 reportage Koffie met de baas Vlnr: Jasper Erkens, Sjaak Schoen, Klaas Kalkwiek, Daniëlle de Boer, Karel van der Toorn, Adri Menheere, Irena van Nynatten, Constantijn Bakker Beeld Fred van Diem De HvA belandde onder aan het lijstje van Nederlandse hogescholen. Karel van der Toorn, voorzitter van het College van Bestuur, besloot daarom dat het hoog tijd was eens een gesprek aan te gaan met de gewone docent. Roos Menkhorst Ik heb geen idee wat ik kan verwachten, zegt docente civiele techniek Mirjam Schaafsma. Samen met acht andere HvA-docenten is ze uitgenodigd om in gesprek te gaan met de grote baas : Karel van der Toorn, de voorzitter van het College van Bestuur van de HvA. Het is de eerste bijeenkomst in een reeks van zes. In een kleine ruimte in het statige Maagdenhuis nemen de docenten wat ongemakkelijk plaats. Van der Toorn bijt het spits af: Dat de HvA helemaal onderaan het lijstje van hogescholen is beland vind ik toch een vervelende uitkomst. Vooral omdat het contrasteert met het beeld dat ik zelf heb. Ik loop veel rond op de HvA en ik voer gesprekken op bestuurlijk niveau. De gewone docent spreek ik echter weinig. Daarom heb ik jullie uitgenodigd. T-shirts Wat vinden jullie eigenlijk het sterkste punt van de HvA? Van der Toorn kijkt de groep verwachtingsvol aan. Even is het stil. Klaas Kalkwiek, docent geschiedenis, steekt van wal: Ik wil de vraag omdraaien: Wat is de HvA eigenlijk? Ik voel mij sterk verbonden met mijn eigen opleiding. Maar als je mij vraagt naar de sterke en zwakke punten van de HvA zou ik het niet weten. Het is een te abstract begrip. De andere docenten knikken instemmend. Ze vinden de HvA vaak te groot. Ik herken mezelf erg in dat abstracte. Als ik lesgeef op een andere locatie dan mijn thuisbasis voel ik me soms echt ontheemd, zegt docent Europees recht Constantijn Bakker. De locatie speelt dus wel degelijk een rol?, vraagt Van der Toorn geïnteresseerd. Jazeker, vinden de docenten. Als je kijkt naar het lijstje van Elsevier zie je dat de kleinere opleidingen hoog scoren, stelt Adri Menheere, docent Nederlands aan de pabo. Menheere: Onze studenten vinden dat ze te veel zelf moeten uitzoeken en dat er te weinig contacturen zijn. Als je kijkt naar Amerika is daar veel meer een gemeenschapsgevoel. Daar dragen studenten vaak zelfs T-shirts en truien van hun universiteit, zo trots zijn ze om bij die club te horen. Nou, dat zie je niet op de HvA. Van der Toorn onderdrukt een klein lachje. Informaticadocent Ronald Klein vult aan: Voor mij is de HvA vooral een faciliterende organisatie die ervoor moet zorgen dat opleidingen hun taak goed kunnen uitvoeren. De docenten spreken over het ontbreken van een echt familiegevoel. Ze missen het intensieve contact met collega s en een ruimte waar ze allemaal samen kunnen komen. Zitten er eigenlijk ook voordelen aan het werken voor de HvA? vraagt Van der Toorn op zijn beurt. Jazeker, klinkt het in koor. De docenten houden van hun werk, maar ze willen Van der Toorn vooral duidelijk maken wat de problemen zijn. De opmerkingen en verhalen over hun eigen domein vliegen over tafel. Van der Toorn knikt geduldig en probeert iedereen het woord te geven. De problemen die de docenten noemen gaan vooral over praktische zaken als het rooster en het maken van een reader, merkt de voorzitter op. Klopt dit beeld, vraagt Van der Toorn. De docenten knikken. Maar het gaat om meer, stelt techniekdocente Mirjam Schaafsma. Ik vind dat er sprake is van een rare spanning: als docent moet je voldoen aan bepaalde rendementseisen en tegelijkertijd moet je goed onderwijs geven. Schaafsma heeft een gevoelig onderwerp te pakken. Ieder jaar doet de hogeschool zijn best zo veel mogelijk studenten te trekken. Toch haakt veertig procent van de HvAstudenten na het propedeusejaar af. Het toverwoord is voorlichting, vindt Klaas Kalkwiek. Ik geef al jaren voorlichting. Je hebt snel de neiging om een heel enthousiast verhaal te vertellen. Maar ik heb gemerkt dat je er beter de handrem op kan zetten en zo eerlijk mogelijk voorlichten. Is het misschien een idee om toekomstige studenten een motivatiebrief te laten schrijven, stelt Van der Toorn voor. Die laten ze dan wel door iemand anders schrijven, reageert Schaafsma laconiek. Ze denkt niet dat een andere manier van voorlichten de cijfers zal veranderen: Vergeleken met vroeger is er zo ontzettend veel keuze. Ik vind het niet raar dat studenten na een paar weken denken: Deze opleiding is toch niets voor mij. Presentjes De ramen in de kleine ruimte zijn inmiddels beslagen. Informaticadocent Ronald Klein beaamt de woorden van Schaafsma: Je moet iets eerst ervaren voor je weet of het je bevalt. Aankomende studenten van de opleiding game development denken bijvoorbeeld vaak: Ik speel graag computergames, dus dit is de ideale opleiding voor mij. Tijdens het eerste jaar komen ze erachter dat een spel maken iets heel anders is dan het spelen. Selecteren is toch ook de functie van een propedeuse? Van der Toorn onderbreekt de discussie, hij kijkt op de klok en bedankt de docenten: We zijn alle kanten opgegaan en ik heb veel van jullie opgestoken. Om jullie te bedanken liggen er daarachter in het raam een aantal kleine presentjes. Voor de docenten het goed en wel doorhebben is Van der Toorn opgestaan en verdwenen. n havana 13

14 And the winne nk s Koehandel Sinds een paar jaar razend populair onder studenten. Als drank- en gezelschapsspelletje. Niet zo gek dus dat er een nk werd georganiseerd. En met succes. 11 december vindt alweer het derde nk plaats. Honderd deelnemers zullen strijden om die felbegeerde titel en trofee: de gouden koe. Het nk vindt plaats in Canvas in het voormalig Volkskrantgebouw aan de Wibautstraat 150 in Amsterdam. Voor 14,99 euro ben je deelnemer. Er wordt gespeeld over twee voorrondes en een finale. In tegenstelling tot de echte beurs is er bij dit spel geen plek voor valsspelers. Zoals het reglement (aanvullend reglement op de officiële regels van Ravensburger van de eerste editie van Koehandel) bij punt 9 stelt: Bij onduidelijkheid, fraude of andere geschillen kan de organisatie te allen tijde ingrijpen. De consequentie staat er alleen niet bij. Indoorroeien De Amsterdamse studentenroeivereniging Nereus organiseert het nk indoorroeien. In 1990 werd ter ere van het lustrum van de studentenroeivereniging voor het eerst in Nederland een wedstrijd op de indoor rower (toen nog: ergometer) georganiseerd over 2500 virtuele meters. Sinds 1999 is het een officieel Nederlands kampioenschap. Er wordt over 2000 meters geroeid. Dit jaar is het nk op 11 december in de Sporthallen Zuid, met plek voor 1300 roeiers. Getriggerd om ook wat meters te maken zonder nat te worden of ook maar één centimeter vooruit te gaan? Helaas, de inschrijving verliep afgelopen vrijdag, 3 december, exact om Je moet dus een heel jaar wachten op het volgende nk. Boulderen Ziek is een term die naar boven komt als je de mannen en vrouwen ziet die aan een klein greepje hangen en als Spider-Man over een hoekig plavond kruipen. Het nk boulderen vond dit jaar plaats in Amsterdam. Het toneel: Tussen Hemel En Aarde, een klimhal in een kerk. De deelnemers klimmen korte stukjes tot vijf meter hoog, die met krachtexplosies worden bedwongen. Channah Bransema (18, tweedejaars Johan Cruyff University), die vorig jaar nog tweede werd, verdedigde de HvA-eer. Helaas lukt het niet haar score te verbeteren. Sterker nog, ze viel zelfs figuurlijk niet letterlijk naast het podium. Volgens Channah is het een uitdagende sport. Je kan jezelf steeds weer verder pushen. En omdat er verschillende specialiteiten zijn ben je nooit uitgeleerd. Met die specialiteiten doelt ze op de verschillende manieren hoe een boulder in elkaar kan zitten. Dynamische boulders voor de springgeit, fysieke boulders voor de krachtpatsers en voor slimme klimmers de groep waar Channah toe behoort technische boulders. Channah werd vierde, wat vooral te wijten viel aan een blessure en dus niet aan een gebrek aan slimheid. Ik heb al langere tijd last van een knieblessure. Door deze blessure kan en mag ik niet alle bewegingen maken en zijn ook niet alle bewegingen pijnvrij. Volgend jaar beter. Softtennis Het feit dat softtennis in Japan razend populair is, doet vermoeden dat het hier om iets heel aparts gaat. Want Japanners, die komen vaak in het nieuws met rare hobby s. Het blijkt reuze mee te vallen. Softtennis is een voor Nederland nieuwe variant op het gewone tennis (in Japan bestaat het al sinds de negentiende eeuw) waarbij hardhitters niets te zoeken hebben. Deze variant vervangt het powertennis met tactisch vernuft, creatieve oplossingen en langere rally s. Wedstrijdtennisser en tennisleraar Erwin Schmitz (21, derdejaars sport, marketing & ondernemen) wijdt zijn ondernemersplan aan deze nieuwe sport en vertelt waarom het spel leuk is. De rubberen bal is flexibeler en zachter dan een gewone tennisbal. Daardoor is hij supergevoelig voor effecten en gaat hij een stuk minder hard. Op de vraag of hij zal overstappen op softtennis moet Erwin nog wel ontkennend antwoorden. Tennis blijft mijn sport. In september was de Dutch Open en dat zal volgend jaar waarschijnlijk weer zo zijn. Genoeg tijd dus om die oude bal te vervangen door een softere versie en te starten met trainen havana

15 nk s r is Ook een keer Nederlands kampioen worden? Daar hoef je helemaal geen topsporter voor te zijn. Want er zijn genoeg andere nk s waar je die begeerde titel kan binnenslepen. Havana zet acht kleine, grappige of bizarre nk s voor je op een rijtje. Gijs Hardeman Beeld Marc Kolle Bommetje Wie doet het niet in zijn of haar vrije tijd in het zwembad? Bommetjes maken. Knieën bij elkaar, één been gestrekt of juist niet. Wat is de beste techniek? En heb je wel eens gemeten hoe hoog je plons komt? Is hij hoger dan 10,5 meter dan zou jij wel eens de nieuwe Nederlands kampioen bommetje kunnen worden in juni Sterker nog: dan heb je meteen het Nederlands record te pakken. De bommenwerpers springen van de hoge duikplank en moeten eerst voorrondes door voordat de grote finale van het nk wacht. Onderwaterhockey Sportduikers in Zuid Afrika die baantjes zwemmen als conditietraining te saai vonden bedachten het spelletje en nu vindt onderwaterhockey over de hele wereld navolging. Nederland behoort tot de wereldtop en er zijn ongeveer vijfentwintig verenigingen. De mannen spelen in drie competities voor het landskampioenschap (hoofd, eerste en tweede klasse), dames en jeugd hebben ook een eigen competitie. Maar waarom zou je gaan sporten op een plek waar je geen adem kunt halen? Want deze duikers hebben alleen een snorkel en geen fles. Pim de Jager, fanatiek onderwaterhockeyer en oud-international, houdt een pleidooi voor de sport. Het is driedimensionaal. Bij onderwaterhockey komen je tegenstanders van voor, achter, links, rechts én boven en beneden. En naast kwaliteiten als kracht en snelheid moet je gewoon goed je adem in kunnen houden. Een team dat daar goed in is heeft zo een man meer op de bodem. Onderwaterhockey wordt gespeeld met zes tegen zes met vier reserves op de bank die continu mogen invallen. De puck weegt iets meer dan een kilo en kan maximaal twee of drie meter weggeslagen worden met een stick van ongeveer 25 centimeter. In de omgeving van Amsterdam zijn drie verenigingen waar je terechtkan. Schafeltennis en schaakboksen Ben jij een tafeltennisser die ook wel van een potje schaken houdt? Of is schaken jouw ontspanning naast het altijd intensieve tafeltennis? Dan is schafeltennis jouw sport. Simon Gribling (56, directeur bedrijfsvoering van het domein Bewegen, Sport & Voeding) is de bedenker van deze duosport en organiseert sinds 2008 elk jaar in juni een heus nk. Hoe bedenk je het? In 2004 was ik directeur van de Schaakbond en betrokken bij het wk Schaakboksen. In Paradiso stonden twee boksers tegenover elkaar en tussen elke ronde kwam er een schaakbord omlaag en speelden ze een potje. Doordat één bokser mat dreigde te komen staan moest hij bij het boksen een knock-out forceren. Dat lukte niet, maar hij matte zijn tegenstander zo af dat die met tollende ogen volledig in de fout ging bij het schaken terwijl hij ver voor stond. Drie stomme zetten en hij was klaar. Gribbeling zelf geen bokser, maar wel fanatiek tafeltennisser en schaker bedacht het plan om die twee te combineren. Met succes want een select groepje is verslaafd geraakt. Daartussen ook vijf tafeltennissers uit de top honderd en Loek van Wely, zesvoudig Nederlands kampioen schaken. Het toernooi bestaat uit maar liefs zeven rondes van vijftig minuten, waarbij elke ronde bestaat uit vier games tafeltennis en twee vijfminutenvluggertjes schaken (waarbij de klok een hoofdrol speelt). Ben jij ook een serieuze schaker slash tafeltennisser en kan je niet wachten om je schafeltennisbatje uit het vet te halen? 11 december is er een toernooi in Katwijk, zie Nederlands Studenten Snow Kampioenschap Doe jij tijdens je wintersport in het funpark op je ski s wel eens een double flat spin of een cork double op een kicker? Of een pretzel op de flat down rail? Draai jij als snowboarder je hand niet om voor een backflip stalefish, method backflip of switch cabbalerial boardslide? Of begin je net met wintersporten? Dan is het Nederlands Studenten Snow Kampioenschap (NSSK) misschien wel iets voor jou. Skigebied La Forêt Blanche in Frankrijk zal het winterse podium zijn voor deze studentenkampioenschappen in de traditionele slalom en, de meer extremere vormen van skiën en boarden, slopestyle, big air en boarder- en skicross. Patrick Schoenmakers, secretaris van het NSSK 2011, laat weten dat er niet alleen voor de gevorderde wintersporter plek is. Er worden clinics gegeven en er is voldoende mogelijkheid om vrij te boarden. s Avonds na de prijsuitreiking is er natuurlijk ook ruimte om te feesten. De inschrijving is intussen geopend op n havana 15

16 nemas Wij begrijpen elkaar beter Vrijdag wordt het Nederlands-Marokkaans Studentenplatform NeMaS gelanceerd. Doel: minder Marokkaanse studieafhakers en een positiever beeld van Marokkanen. Student Hajare, een van de oprichters: Hoe meer je vertelt over jezelf, hoe beter anderen je begrijpen. Catrien Spijkerman Aan het begin van vorig schooljaar kwam docent Zineb Lekbir haar tegen: een Marokkaans meisje, eerstejaars aan de lerarenopleiding Frans. Enthousiast, en vol goede moed om aan haar studie te beginnen. Lekbir zou haar in het tweede jaar lesgeven. Maar een maand geleden ontdekte Lekbir dat het enthousiaste meisje was verdwenen. Ik vroeg haar medestudenten of zij wisten wat er met haar gebeurd was, en ik deed navraag bij haar mentor, zegt Lekbir. Niemand wist iets over haar. Het meisje is een van de vele Marokkaanse studenten die zomaar verdwijnen. Sommige studenten missen ondersteuning van hun ouders, sommige studenten hebben moeite met plannen, anderen weten nog niet hoe het Nederlandse onderwijssysteem in elkaar zit, of hebben moeite met de Nederlandse taal. Het zijn slechts enkele van de redenen. Uit onderzoek blijkt dat studenten van Marokkaanse afkomst langer over hun studie doen en vaker afhaken dan autochtone studenten. Al jaren kloppen studenten met allerlei problemen bij mij aan, zegt Lekbir. Veel problemen hebben met school te maken, maar de studenten komen ook met persoonlijke dingen. Sommige studenten voelen zich alleen en geïsoleerd, vooral wanneer zij de enige Marokkaan in hun Waarom moet zoiets nou weer speciaal voor de Marokkanen zijn? klas zijn. Er zijn ook studenten die problemen thuis hebben. Bij mij hoeven ze niet het hele verhaal uit te leggen. Ik begrijp ze meteen, omdat ik weet hoe hun cultuur in elkaar zit. Ik heb het zelf ook meegemaakt. Zo kwam Lekbir in september op het idee een plek te creëren waar de Marokkaanse studenten elkaar kunnen helpen. Samen met studenten richtte zij NeMaS op, het Nederlands-Marokkaans Studentenplatform. NeMaS omgedraaid vormt de naam het woord samen is een ontmoetingsplaats voor Marokkaanse studenten van het domein Onderwijs & Opvoeding waar zij kunnen aankloppen met studiegerelateerde en persoonlijke problemen, maar waar zij ook terechtkunnen voor gezelligheid en sociale contacten. Het lidmaatschap is gratis. Verwarrend Abderrahman el Masnouri denkt dat het hem een hoop studievertraging had gescheeld, als hij vanaf het begin bij een platform als NeMaS terecht had gekund. El Masnouri kwam zes jaar geleden naar Nederland en is vierdejaars student aan de lerarenopleiding Frans. De opleiding zelf is niet zo moeilijk, maar ik heb veel tijd verloren met de zaken eromheen. Het duurde bijvoorbeeld heel lang om een stageplek te vinden. Ik heb wel veertig sollicitaties gehad, maar mijn Nederlands was gebrekkig. Werkgevers hebben vaak geen tijd om je daarin extra te begeleiden. Bovendien denk ik dat veel werkgevers in eerste instantie liever een autochtoon aannemen. Een groter netwerk had hem kunnen helpen, meent hij. Via via werkt het best. Ik heb een andere Marokkaanse student ook aan een stageplek geholpen bij mijn werkgever. De werkgever kent mij, en ik weet dat die student heel capabel is. Voor studenten die nog niet zo lang geleden uit Marokko zijn gekomen is het heel fijn als een ervaringsdeskundige je kan uitleggen hoe Nederland werkt, zegt Hajare Ait Ouaba, derdejaars studente van de lerarenopleiding Frans. Ze is een van de oprichters van NeMaS. Er zijn in Nederland bijvoorbeeld veel instanties en regelingen die je hulp kunnen bieden, maar dan moet je dat wel net weten. Ook voor studenten van Marokkaanse afkomst die wél in Nederland zijn geboren kan NeMaS hulp bieden. Thuis leven veel Marokkaanse studenten in een heel andere wereld dan op school en op straat, weet Hajare. Die werelden kunnen wel eens botsen, en dat kan heel verwarrend zijn. Het is fijn als je die dingen kan bespreken met leeftijdsgenoten met dezelfde achtergrond, je begrijpt elkaar beter. Bovendien is het voor veel Marokkanen not done om over je problemen te praten met een psycholoog of een decaan. Feestjes en etentjes NeMaS wordt 10 december officieel geopend met een feest en toespraken van docenten en prominente Marokkanen zoals Ahmed Marcouch en hoogleraar interculturele communicatie David Pinto. Het platform hoopt bij die gelegenheid veel leden te werven. Tot nu toe bestaat NeMaS uit ongeveer 35 passieve leden en 15 actieve. In de toekomst hoopt NeMaS een lokaaltje te hebben op de HvA waar studenten makkelijk kunnen binnenlopen. Ook denken de oprichters na over een site waar leden elkaar via fora vragen kunnen stellen en tips kunnen uitwisselen. Er bestaat al een studentenvereniging die zich richt op de Marokkaanse taal, cultuur, normen en waarden. Toch is die vereniging Khmisa genaamd wezenlijk anders dan NeMaS, zegt Hajare. Khmisa houdt zich voornamelijk bezig met activiteiten zoals feestjes en etentjes. Wij gaan dat soort dingen ook organiseren, maar wij zijn meer probleemgericht. We willen echt voorkomen dat studenten vast komen te zitten en afhaken. NeMaS maakt dan ook deel uit van het project SoS, Sturen op Studiesucces, waarvoor het ministerie van Onderwijs aan vijf Randstadhogescholen een subsidie verstrekt om het studiesucces van allochtonen te vergroten. De opening van NeMas wordt met SoS-geld betaald, en Lekbir kreeg van de HvA uren ter beschikking om het platform op te zetten. Verder gebeurt alles op vrijwillige basis. Domeinvoorzitter Onderwijs & Opvoeding Marjan Freriks is enthousiast. Deze studenten hebben de drive om het beste uit zichzelf en hun collega-studenten te halen, dat juich ik van harte toe. Als ik af en toe iets kleins moet betalen om hen verder op weg te helpen, wil ik daar best over nadenken. Scheiding In het Kroonstategebouw zit Loubna met 16 havana

17 nemas Beeld Fred van Diem drie vriendinnen aan een tafeltje te kletsen. Alle vier zijn ze derdejaars studenten pedagogiek en Marokkaans. Loubna vindt het platform een goed initiatief. Als je problemen hebt, is het fijn dat je ergens terechtkan waar ze je begrijpen, zegt ze. Maar waarom moet zoiets nou weer speciaal voor de Marokkanen zijn? Haar vriendin Fatima knikt: Er zijn toch ook Turkse, Surinaamse en Nederlandse studenten? Nu wordt er weer zo de nadruk op Marokkanen gelegd. Soms worden ze er een beetje moe van, geven ze toe. Het is altijd hetzelfde liedje. Er wordt zo veel gekletst over Marokkanen, iedere keer wordt dan ook weer Marcouch erbij gehaald, zegt Fatima. Loubna: Ik vraag me af of zo n vereniging niet juist zorgt voor een scheiding tussen Marokkaanse en Nederlandse studenten. NeMaS is een pilot, legt Hajare uit. We beginnen klein. Nu richten we ons nog vooral Een student van bijvoorbeeld Turkse afkomst is ook hartstikke welkom op studenten van de lerarenopleiding. Daar zitten relatief veel Marokkanen. Op den duur breiden we uit naar andere opleidingen en het is de bedoeling dat we onze expertise ook gaan gebruiken voor studenten met een andere afkomst. Overigens sluit NeMaS niemand uit, verzekert Hajare. Als een student van bijvoorbeeld Turkse afkomst nu bij ons aan zou kloppen met een probleem is hij hartstikke welkom. Je moet een dergelijk platform niet zien als een afscheiding, zegt ook Hanneke Stasse, onderwijskundige diversiteit & interculturalisatie. Ze is een van de sprekers op het openingsfeest van NeMaS. Ik vind het als een mooie vorm van empowerment. Vergelijk het met het feminisme. Ik heb destijds zelf in de jaren zeventig in vrouwengroepen gezeten. Die groepen waren toen heel handig om de krachten te bundelen en elkaar verder te helpen. Het wil helemaal niet zeggen dat je je dan niet meer met andere groepen mengt. NeMaS wil bruggen bouwen, benadrukt Lekbir. Een positiever beeld van Marokkanen is ook een van de doelstellingen. De culturele activiteiten zoals debatten, etentjes en feestjes zijn dan ook toegankelijk voor iedereen. Hoe meer je vertelt over jezelf, hoe beter anderen je begrijpen. Door bijvoorbeeld iedereen uit te nodigen op iftarmaaltijden, komen autochtonen meer te weten over de ramadan. Studente Fatima zou er niet heen gaan, zegt ze. Ze doet de lerarenopleiding Nederlands, en is met haar vriendin Hanane op weg naar huis. Ik heb mijn eigen Marokkaanse vrienden en familie. Ik zou niet zo snel naar een activiteit gaan alleen maar omdat het Marokkaans is. Ook Hanane, die net als Fatima de lerarenopleiding Nederlands doet, is niet enthousiast. Persoonlijk heb ik geen behoefte aan zo n platform. Als ik problemen zou hebben met mijn studie kan ik toch naar een bijles gaan ofzo? Natuurlijk zijn er studenten die het niet nodig hebben, geeft Hajare toe. Gelukkig maar! Maar voor de mensen die wel wat hulp kunnen gebruiken is het belangrijk dat er een plek is waar ze altijd terechtkunnen. Bij NeMaS. n Opening De officiële opening van het Nederlands- Marokkaans Studentenplatform vindt plaats op 10 december van tot uur in gebouw Kroonstate, Wenckebachweg , lokaal A Sprekers: Ahmed Marcouch, Tweede Kamerlid (PvdA) David Pinto, hoogleraar en directeur Intercultureel Instituut Amsterdam Hafid Ballafkih, onderzoeker lectoraat Gedifferentieerd human resource management Hanneke Stasse, onderwijskundige (interculturalisatie & diversiteit) bij domein Onderwijs & Opvoeding Marjan Freriks, domeinvoorzitter Onderwijs & Opvoeding Meer informatie: nemas@hva.nl havana 17

18 opinie Aandacht voor sport eenzijdig Beeld Enkeling Waarom investeert de HvA zo veel tijd, geld en energie in sport en blijft muziek een ondergeschoven kindje? En dat terwijl muziek minstens net zo veel bijdraagt aan de ontwikkeling van studenten, betoogt Alex van Heeswijk. Ik heb geen hekel aan sport. Er zijn natuurlijk leukere activiteiten maar sport is wel interessant en ik zie ook dat sport leuk en nuttig kan zijn. Op zich is er wat mij betreft niet veel mis met sport. Toch verbaas ik mij over het feit dat de HvA zo veel tijd, geld en energie investeert in sport. Het domein waar ik werk (Economie & Management) besteedt echt heel veel geld aan de sportieve ontwikkeling van studenten. Op open dagen wordt dat ook niet onder stoelen of banken geschoven. Sport is immers een mooie magneet om nieuwe studenten aan te trekken. De vele aandacht voor sport wordt gerechtvaardigd met het argument dat juist bij sport competenties als samenwerken en leiderschap goed ontwikkeld kunnen worden. Dat de HvA sport bovengemiddeld belangrijk vindt, blijkt ook uit het feit dat onze instelling voor hoger onderwijs een sportlector op de loonlijst heeft staan. Hij heeft als belangrijkste taak het promoten van sport binnen de HvA. Bovendien moet hij ervoor zorgen dat de HvA bij de Olympische Spelen van 2028 een belangrijke rol gaat spelen. Dat is nog erg ver weg maar de lector en de zijnen zijn dagelijks druk bezig met hun dure droom. Dat is natuurlijk allemaal boeiend maar ik vraag mij wel af of we niet een klein beetje van al dat geld aan iets anders kunnen besteden. De HvA doet namelijk verdomd weinig aan muziek. Als ik somber gestemd ben dan verzucht ik dat dat verdomd weinig eigenlijk maar een heel klein beetje meer dan niets is. Eigenlijk ben ik dus jaloers op sport. Ik snap het ook niet. Waarom is er die eenzijdige aandacht voor sport? Je hoeft toch echt geen lector topsport te zijn om te zien dat hetgeen dat over de verbindende waarde van sport wordt gezegd natuurlijk ook voor muziek geldt. Als mensen muziek maken worden ook allerlei competenties ontwikkeld die voor een hbo er erg belangrijk zijn. Samenwerken en leidinggeven om er eens twee te noemen. Hetzelfde geldt ook voor het organiseren van optredens en festivals. Muziek is immers meer dan muziek maken. Muziek is de taal van de jeugd. Muziek is cruciaal voor de ontwikkeling van jongeren, zelfs bepalend voor hun identiteit. Waarom wordt dat op de HvA genegeerd? Hoe groter de afstand tussen school en muziek, hoe meer je aan talent laat liggen. Dat is toch eeuwig zonde en bovendien in strijd met ons eigen instellingsplan. Treurig De HvA laat als het om muziek gaat hele grote steken vallen. Op de HvA is muziek echt stiefmoederlijk bedeeld. We hebben vele leuke bandjes maar die moeten het allemaal lekker zelf uitzoeken. Een festival als Make More Music krijgt gewoon niet de aandacht die het verdient. Iedereen vindt het leuk tot het moment dat er om geld gevraagd wordt. Dan is er geen cent beschikbaar. Natuurlijk, met de mond belijdt iedereen dat muziek ontzettend belangrijk is maar de daad wordt vrijwel nooit bij het woord gevoegd. Op open dagen heeft niemand het over muziek en als er al muziek klinkt dan is dat vaak het akoestisch behang van de supermarkt. Dat is ontzettend jammer. Eigenlijk is treurig een betere omschrijving. Nu zou je kunnen tegenwerpen dat we toch CREA hebben. Natuurlijk, deze culturele instelling van de UvA krijgt ook jaarlijks een beetje geld van de HvA. Wie stelt dat de HvA daarmee recht doet aan het belang van muziek slaat toch echt een dikke meter naast de plank. Als ik kijk naar wat er allemaal naar sport gaat dan stemt mij dat droevig. Waarom kan dat niet een onsje minder zijn? Dan kan er wat meer naar muziek. Er moeten mogelijkheden komen zodat ook onze studenten hun muzikale talenten kunnen ontwikkelen. Het is maar een suggestie maar zou de Amstelcampus niet een mooie kans bieden om studenten Op de HvA is muziek stiefmoederlijk bedeeld te steunen die muzikaal bezig willen zijn? Oefenruimtes, masterclasses, open podia en als ik nog een kwartier verder denk, kan ik dat lijstje moeiteloos aanvullen met tal van boeiende toepassingen. Ik hoop dat het nieuw te benoemen collegelid de rector van de HvA inziet wat muziek kan betekenen voor de klank en kleur van de HvA. Make more music, zou ik zeggen. n Alex van Heeswijk is docent bij de minor ondernemerschap en afstudeerbegeleider bij het Amsterdam Center for Entrepreneurship (ACE). 18 havana

19 zes tips om ephorus te omzeilen Je huiswerk lekker aandikken met citaten, alinea s of volledige hoofdstukken uit andere publicaties is veel riskanter sinds Ephorus gebruikt wordt op de HvA. Toch geen zin om al je studiestukken zelf te maken? Havana heeft de smeuïgste tips verzameld om de plagiaatsoftware om de tuin te leiden. Claire van der Hall Ephorus is een geavanceerd zoekprogramma dat veel relevante publicaties en oude werkstukken van studenten kent. Het is ontwikkeld om snel te zien of een werkstuk citaten bevat van anderen en vertaalt dit naar een percentage. Als de citaten niet verantwoord worden met een goede bronvermelding is er sprake van plagiaat. Brave studenten zullen niet gauw met Ephorus te maken krijgen. Iedereen die netjes zijn eigen stukken typt en bij citaten de correcte bronvermelding zet, zal niet gauw uitgenodigd worden om plaats te nemen aan een tafel met de examencommissie. Studenten moeten zich wel verantwoorden als Ephorus aangeeft dat er een bepaald percentage overgeschreven is. Bij iedere docent verschilt die minimale hoeveelheid. De uitnodiging voor een pittig gesprek kan al vanaf een paar procent plagiaat komen. Maar er zijn voorbeelden bekend van studenten die 100 procent plagiaat scoorden, en die vervolgens glashard volhielden dat hun werk origineel is. Zo lukt het wel: Tip 1 Ephorus herkent geen plaatjes. Er zijn studenten die screenshots of andere afbeeldingen van teksten in hun werk zetten om Ephorus te misleiden. Het systeem reageert alleen op tekst en zal de plaatjes niet registreren. Ook gebeurt er niks als de afbeelding gejat of onrechtmatig gebruikt is. Tip 2 Ephorus kan niet vertalen. Een Engelse tekst door Google translate halen levert geen problemen op. Bijkomend voordeel: als je een Spaanse, Japanse of Kroatische tekst vertaalt, leer je ook nog eens wat. Tip 3 Ephorus kan geen pdf s ontsleutelen. Je kan pdf s beveiligen, zodat Ephorus er niets mee kan. En daarvoor hoef je geen informaticawizard te zijn. In Adobe Professional is er de mogelijkheid om de tekst te beveiligen. Maar kijk niet op als je het verzoek krijgt of je de beveiliging ervan af kan halen, zodat je werk door Ephorus gehaald kan worden. Tip 4 Ephorus kan niet alle bestandsformaten aan. Gebruik geen Microsoft, maar Open Office, lever het niet aan in pdf maar experimenteer met Rich Text, Text of als je een beetje knap bent, met HTML. Tip 5 Ephorus weet niet wie er heeft getypt. Als jij iemand inhuurt om het schrijfwerk te doen, zal Ephorus niks doorhebben. En als het uitkomt, hoeft het niet eens slechte consequenties te hebben. Er gaat een verhaal rond van een duo dat iemand inhuurde voor het schrijfwerk. Maar ze moesten hem zo intensief begeleiden dat ze toch hun punten kregen. Het ging om een managementopleiding en ze lieten zien dat ze het afstudeerproject gedelegeerd tot een goed einde konden brengen. Leerdoelen gehaald, studenten geslaagd. Tip 6 Ephorus wordt niet standaard gebruikt. Alle docenten hebben de mogelijkheid om jouw werk te controleren op plagiaat, maar het is niet verplicht. Er zijn docenten die ervan uitgaan dat ze hun studenten kunnen Beeld Bas Kocken Zorgeloos plagiëren vertrouwen en niet alle stukken erdoorheen halen. Alleen bij twijfel wordt Ephorus aangezwengeld. Overigens blijkt het gros van de plagiaatgevallen die ontdekt worden door Ephorus niet van kwade wil te zijn. Het leeuwendeel blijkt van eerstejaars studenten te zijn die het citeren nog niet onder de knie hebben en werk aanleveren zonder of met slechte bronvermelding. Nadat een student hierop is gewezen en het aanpast, wordt het werk alsnog geaccepteerd. Het is echter nog steeds verre van aan te raden een loopje met Ephorus te nemen. Het computerprogramma is misschien een beetje dom, de docenten aan de HvA zijn dat in ieder geval niet. Als een student vorige werken in middelmatig Nederlands inleverde en zijn afstudeerstuk in prachtige Nederlandse volzinnen maakt, worden er wenkbrauwen opgetrokken. Dan kan het voorkomen dat het stuk door Ephorus wordt gehaald. Ook vallen Engelse werkstukken die per alinea van stijl en grammatica veranderen op. Nakijken blijft mensenwerk, Ephorus helpt alleen. Een goede docent komt er altijd achter, zeggen docenten zelf. Havana neemt dan ook geen enkele verantwoordelijkheid voor het mislukken van bovenstaande tips. Want wie met vuur speelt, kan zijn vingers branden. n Havana bedankt de docenten voor hun medewerking aan dit artikel. Hun namen zijn bekend bij de redactie. havana 19

20 havana international India s Budget Do Last summer I went to India with my sister. We are poor students so we slept in hotel rooms costing between two and six euros. For us it s cheap but for Indian people it is a lot of money. Value for money is, however, another concept. The staff usually takes a powernap in the empty hotel beds when nobody is renting the room. The results I ve found ranged from black hair to a golden toe ring. Not to mention the other visitors that come and greet you in your sleep: gnawing rats, bedbugs and iguanas. Once I woke up because I heard a tropical bird making constant noise. It was irritating me so I went outside armed with a lighter. I couldn t find anything but heard the sound coming from our neighbour s hut. It was a strange noise, and kept going, so I knocked on their door. Nobody responded. I went to bed, counting the fan s rotations till my eyes shut. Next morning I had breakfast in the hotel and saw a deaf couple talking in sign language. I almost choked on my boiled egg because I realized that what I thought were tropical bird noises had been coming from this couple. While travelling throughout Asia the most intense experiences I had were during Homestays, which means sleeping and eating at a local family. Last year in Vietnam, Cambodia and Nepal people cooked their best meals for me and provided a nice place to sleep. You pay a little more than a hotel, but it s definitely worth a try. In India it was a bit different. After a whole day bumping up and down on a camel we arrived in a small village. It was nearly dark and they had no electricity. They cooked a traditional Indian rice dish for us which we ate with our hands, sitting on the floor. After dinner we went to our bedroom to go to sleep and we burst out laughing, in silence. Yes indeed, there were two beds. Wooden beds, covered with thin straw mattresses. We got an oil lamp to change clothes and find our beds. It was more a cave than a room because the walls were brown and mouldy, with a clay floor and no windows. I changed my clothes but suddenly three anorexic dogs crawled under my bed. I m afraid of every Asian dog, because you never know if they might be carrying a disease. I pushed them away but at the same moment a few chickens started clucking on top of a closet. I asked grandma to remove the animals and she burst out laughing. Afraid of a chicken? Why? I said I wanted to sleep after having travelled nine hours uphill in the rain. She looked at me as if I was crazy but removed her pets. She wished me a good night and said there were little mice in the room, but they don t bite! I fell asleep with my MP3 loud enough so as to not hear the mice. In the middle of the night grandma entered our room to lock her provisions cabinet. Apparently she was afraid of hungry Western girls with midnight snack attacks. In the morning she woke us up with a glass of raw buffalo milk and black barbecued corn. Of course we made a lot of corny jokes when our teeth turned black. The whole village gathered to see us, the white girls with silky hair and green tiger eyes. They wanted to take pictures of us and touch us. For a second I felt like a celebrity, despite my killer hiking boots, black teeth and a glass of buffalo milk. n 20 havana

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne.

Bij. research. Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Bij research Gemaakt door: Flore Wassenberg A3c Stage gelopen bij Ron en Janne. Opdracht 1 Stagelogboek De eerste dag heb ik bij Ron Steijvers stage gelopen en die is project leider ontwikkelaar, vooral

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand

Antwoordenmodel. Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1. Oefening 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009. 255 euro per maand 272 euro per maand Antwoordenmodel Herhalingsoefeningen De Sprong, Thema 1 Oefening 1 1. studiejaar 2007/2008 studiejaar 2008/2009 255 euro per maand 272 euro per maand 182.000 studenten 200.000 studenten 5.800 Nederlandse

Nadere informatie

Hoe gaat het met je studie?

Hoe gaat het met je studie? 195 195 HOOFDSTUK 12 Hoe gaat het met je studie? WOORDEN 1 Kies uit: onvoldoende controleren gymnastiek mening huiswerk 1 Heb je je al gemaakt? 2 Ik was op school niet zo goed in. Ik vond sport niet leuk.

Nadere informatie

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf.

Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Les 1 Werk en inkomen (1) Monica is jarig. Iemand vertelt over haar sollicitatiegesprek. Monica en Arend praten over opleiding, werken en een eigen bedrijf. Evert en Monica -2 Rijbewijs Monica is jarig.

Nadere informatie

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang.

Die nacht draait Cees zich naar me toe. In het donker voel ik heel zachtjes zijn lippen op mijn wang. Vanavond ga ik mijn man vertellen dat ik bij hem wegga. Na het eten vertel ik het hem. Ik heb veel tijd besteed aan het maken van deze laatste maaltijd. Met vlaflip toe. Ik hoop dat de klap niet te hard

Nadere informatie

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen.

We hebben verleden week nog gewinkeld. Toen wisten we het nog niet. De kinderbijslag was binnen en ik mocht voor honderd euro kleren uitkiezen. Woensdag Ik denk dat ik gek word! Dat moet wel, want ik heb net gehoord dat mijn moeder kanker heeft. Niet zomaar een kankertje dat met een chemo of bestraling overgaat. Nee. Het zit door haar hele lijf.

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.

Het is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen. De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.

Nadere informatie

Interview met DJ Kit T

Interview met DJ Kit T Interview met DJ Kit T Ik denk dat heel veel mensen nieuwsgierig zijn naar wie Kit-T nu precies is. Kun je ons wat over jezelf vertellen? Mijn naam is Kitty Nendels, geboren in Kerkdriel en opgegroeid

Nadere informatie

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik.

Eerste nummer. Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie. Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. juni 2014 Op kamers Eerst durfde ik de woonkamer niet naar binnen. Eetfobie Eerste nummer Het was moeilijk om te zien dat mijn nichtje van 5 meer at dan ik. INHOUD juni 2014 Eten als een kind Op kamers

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

PeerEducatie Handboek voor Peers

PeerEducatie Handboek voor Peers PeerEducatie Handboek voor Peers Handboek voor Peers 1 Colofon PeerEducatie Handboek voor Peers december 2007 Work-Wise Dit is een uitgave van: Work-Wise info@work-wise.nl www.work-wise.nl Contactpersoon:

Nadere informatie

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test

Beeld Hoofdstuk 5. Uitgeschreven tekst. NL test Beeld Hoofdstuk 5 Uitgeschreven tekst NL test www.ncrv.nl/ncrvgemist/8-1-2011/nl-test-2011-afl-1 (fragment tot 8:53 min.) NL test (NCRV) Duur fragment: 8:53 min. Duur uitzending: 24:49 min. Datum uitzending:

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken?

Wat was voor jou de belangrijkste reden om aan dit project mee te werken? Carpe Diem! Afgelopen december vertrokken vijf Nederlandse dames naar het prachtige Zuid-Afrika om hier mee te werken aan een summerschool in een township in Hermanus. Dit is een project van People4Change,

Nadere informatie

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten.

Lekker ding. Maar Anita kijkt boos. Hersendoden zijn het!, zegt ze. Die Jeroen is de ergste. Ik kijk weer om en zie hem meteen zitten. Lekker ding Pas op!, roept Anita. Achter je zitten de hersendoden! Ik kijk achterom. Achter ons zitten twee jongens en drie meisjes hun boterhammen te eten. Ze zijn gevaarlijk, zegt Anita. Ze schudt haar

Nadere informatie

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht.

1. Joris. Voor haar huis remt Roos. Ik ben er. De gordijnen beneden zijn weer dicht. 1. Joris Hé Roos, fiets eens niet zo hard. Roos schrikt op en kijkt naast zich. Recht in het vrolijke gezicht van Joris. Joris zit in haar klas. Ben je voor mij op de vlucht?, vraagt hij. Wat een onzin.

Nadere informatie

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt

Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken. van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt Aan de Schrans in Leeuwarden is één van de meest opvallende orthodontiepraktijken van Noord-Nederland gevestigd. Daarin werkt orthodontist Daniël van der Meulen samen met veertien assistentes intensief

Nadere informatie

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA

OPA EN OMA DE OMA VAN OMA Hotel Hallo - Thema 4 Hallo opdrachten OPA EN OMA 1. Knip de strip. Strip Knip de strip los langs de stippellijntjes. Leg de stukken omgekeerd en door elkaar heen op tafel. Draai de stukken weer om en

Nadere informatie

Februari, de maand van Valentijnsdag. Daarom deze maand een lief bericht van de leerlingen van groep 6

Februari, de maand van Valentijnsdag. Daarom deze maand een lief bericht van de leerlingen van groep 6 Februari, de maand van Valentijnsdag. Daarom deze maand een lief bericht van de leerlingen van groep 6 Mama Een roos is roze viooltjes zijn blauw maar het allerliefst Hou ik van jou mama. Joshua De beste

Nadere informatie

13/6/2012 TRANSCRIPT RIET INTERVIEW. Sanni

13/6/2012 TRANSCRIPT RIET INTERVIEW. Sanni 13/6/2012 INTERVIEW TRANSCRIPT RIET Naam interviewer Naam respondent Pseudoniem respondent Datum interview 30-05-2012 Plaats interview Alkmaar Begintijd interview 12.00 Eindtijd interview 13.20 Leeftijd

Nadere informatie

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij

Elke middag loopt Fogg van zijn huis naar de Club. Om een spelletje kaart te spelen. Er wordt altijd om geld gespeeld. En als Fogg wint, geeft hij Rijk Phileas Fogg is een vreemde man. Hij is erg rijk. Maar niemand weet hoe hij aan zijn geld komt. Een baan heeft hij namelijk niet. Toch woont hij in een groot huis, midden in Londen. In zijn eentje.

Nadere informatie

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl

Actielessen. Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Veel succes! http://www.edusom.nl http://www.edusom.nl Actielessen Les 5. Feest in de buurt! Wat leert u in deze les? Nieuwe woorden Grammatica: werkwoorden in de verleden tijd Veel succes! Deze les is ontwikkeld in opdracht van: Gemeente

Nadere informatie

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22.

FOUT VRIENDJE? PAS OP! Hulp. Internet. Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. PAS OP! Hulp Heb je vragen? Bel dan naar Meldpunt Jeugdprostitutie, tel.: 0900 044 33 22. Internet Wil je meer lezen? Kijk op www.jipdenhaag.nl/loverboys En test jezelf op www.loverboytest.nl Dit is een

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps

Een land waar. mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Een land waar mensen goed geïnformeerd zijn over handicaps Lilian (48) vraagt haar zoontje om even een handje te komen geven. Dat doet hij en dan gaat hij weer lekker verder spelen. Wij nemen plaats aan

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet.

Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Bezoek op kantoor Papa en mama hebben ruzie. Ton en Toya vinden dat niet leuk. Papa wil graag dat Ton en Toya bij hem op bezoek komen, maar van mama mag dat niet. Ton en Toya hebben wat problemen thuis.

Nadere informatie

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij?

Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Een meneer heeft veel ballonnen. Hij roept: Kinderen, kom erbij! Mijn ballonnen die zijn gratis. Wie wil een ballon van mij? Wat een mooie luchtballonnen! Geel, oranje, groen en blauw. Kies maar uit Daan,

Nadere informatie

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande

Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Koningspaard Polle en de magische kamers van paleis Kasagrande Eerste druk 2015 R.R. Koning Foto/Afbeelding cover: Antoinette Martens Illustaties door: Antoinette Martens ISBN: 978-94-022-2192-3 Productie

Nadere informatie

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten

Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten Doortje Eerste druk, september 2009 2009 Tiny Rutten isbn: 978-90-484-0769-9 nur: 344 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgenomen

Nadere informatie

De olifant die woord hield

De olifant die woord hield De olifant die woord hield Een voorstelling van verhalenverteller Peter Faber www.peterfaber.eu Inleiding Aan het eind van haar leven las Annie MG Schmidt al haar sprookjes nog eens door. Genadeloos streepte

Nadere informatie

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010

OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 OPEN HUIS WIJKPARK TRANSVAAL 28 JULI 2010 Ik arriveer op een zon overgoten Wijkpark. Nog geen kwartier later wordt het park in de schaduw gelegd door donkere wolken. Die trokken gelukkig weg en wederom

Nadere informatie

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement

Te huur HOOFDSTUK 4 WOORDEN. Kies het goede woord. 1 Ik woon in een flat op de vierde... a verdieping b appartement 51 51 HOOFDSTUK 4 Te huur WOORDEN 1 1 Ik woon in een flat op de vierde.... a verdieping b appartement 2 Het is een rijtjeshuis met een grote woonkamer en drie.... a tuinen b slaapkamers 3 Mijn woonkamer

Nadere informatie

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier

Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Ervaringen Voorbeeld jouw ervaring delen? formulier Vraag 1 Hoe heb je zielsliefde ontdekt, en ontdekte je zielsliefde het ook op dat moment? Ik ontmoette haar op mijn werk in de rookruimte. We konden

Nadere informatie

Naam interviewer. Naam respondent. Pseudoniem respondent. Datum interview 27-05-2012. Begintijd interview 13.30. Eindtijd interview 14.45.

Naam interviewer. Naam respondent. Pseudoniem respondent. Datum interview 27-05-2012. Begintijd interview 13.30. Eindtijd interview 14.45. Naam interviewer Naam respondent Pseudoniem respondent Datum interview 27-05-2012 Plaats interview Alkmaar Begintijd interview 13.30 Eindtijd interview 14.45 Leeftijd Man/vrouw Woonplaats Land van herkomst

Nadere informatie

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang!

Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Matteüs 25:1-13 - Gezinsdienst: Wachten duurt lang! Liturgie Zingen: -Opwekking 654 Dank U voor deze nieuwe dag -Zoek eerst het Koninkrijk van God -Weet je waar het hemels koninkrijk op lijkt (Elly en

Nadere informatie

Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk!

Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk! Uitleg Zing in 19 mei 2013: Dat is verleidelijk! In onze vorige Zing In hebben we het gehad over de druk die op jonge mensen wordt gelegd, op de vaak hoge eisen die we aan hen stellen. Maar niemand is

Nadere informatie

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis.

Weer naar school. De directeur stapt het toneel op. Goedemorgen allemaal, zegt hij. * In België heet een mentor klastitularis. Weer naar school Kim en Pieter lopen het schoolplein op. Het is de eerste schooldag na de zomervakantie. Ik ben benieuwd wie onze mentor * is, zegt Pieter. Kim knikt. Ik hoop een man, zegt ze. Pieter kijkt

Nadere informatie

Daar komt de boegieman!

Daar komt de boegieman! Daar komt de boegieman! Lesbrief bij het theaterconcert Daar komt de boegieman! van Jeroen Schipper en de Boegieman-band voor groep 1 tot en met 4 Inleiding Hallo, Mijn naam is Jeroen Schipper. Ik ben

Nadere informatie

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin.

REGELS. Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 61 61 REGELS 1 Onderstreep de pluralisvorm in de zin. 1 Ik woon met mijn gezin in een rijtjeshuis met vier slaapkamers. 2 De vijf appartementen in deze flat zijn heel klein. 3 Hij heeft een groot huis

Nadere informatie

H E T V E R L O R E N G E L D

H E T V E R L O R E N G E L D H E T V E R L O R E N G E L D Personen Evangelieschrijver Vrouw (ze heet Marie) Haar buurvrouwen en vriendinnen; o Willemien o Janny o Sjaan o Sophie (Als het stuk begint, zit de evangelieschrijver op

Nadere informatie

Maar gelukkig is er nog de Zing-Piet. Die zorgt ervoor dat alle Pieten alle Sinterklaasliedjes goed kunnen zingen. Dus ook:

Maar gelukkig is er nog de Zing-Piet. Die zorgt ervoor dat alle Pieten alle Sinterklaasliedjes goed kunnen zingen. Dus ook: Weten jullie hoe Sinterklaas van Spanje naar Nederland komt? Ja? Met de fiets? Nee! Met de stoomboot, natuurlijk! Het is een heel gedoe voordat Sinterklaas en zijn Pieten kunnen vertrekken. Je wil niet

Nadere informatie

Interview met Pam M Jones

Interview met Pam M Jones Interview met Pam M Jones Door Timen van Ark, Radio presentator bij www.countryland.nl Programma Countryland Café Uitzending 10-09-2016 We hebben vandaag hier een artiest die ook een beetje bekendheid

Nadere informatie

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT

HANDIG ALS EEN HOND DREIGT l a n d e l i j k i n f o r m a t i e c e n t r u m g e z e l s c h a p s d i e r e n HANDIG ALS EEN HOND DREIGT OVER HOUDEN VAN HUISDIEREN HIER LEES JE HANDIGE INFORMATIE OVER HONDEN DIE DREIGEN. JE KUNT

Nadere informatie

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen

Hoofdstuk 2. Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen Hoofdstuk 2 Contact maken, inlichtingen verstrekken en onderhandelen 48 Gangbare uitdrukkingen bij contact maken en onderhandelen De meeste zinnen die in dit overzicht staan, zijn formeel. U kunt deze

Nadere informatie

Verslag stage ID-dance

Verslag stage ID-dance Verslag stage ID-dance 1 Gabriëlle van Tussenbroek, 4D Inhoud Motivatie (pagina 3) Algemene gegevens (pagina 4) Gesprek werkplanning (pagina 5) Verloop stageperiode (pagina 6) Afsluitende beschouwing en

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor:

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 4: Nieuwsbrief 1 (januari 2015) In deze nieuwsbrief aandacht voor: Terugblik Kinderyoga Rots & Water De Sterrenplukmachine Theaterweek Thema avond (hoog)gevoeligheid

Nadere informatie

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk.

Micha kijkt Ruben aan. Hij trekt een gek gezicht. Micha houdt niet van puzzelen, want de puzzels die oma maakt, zijn altijd heel erg moeilijk. 1. Puzzelen Wie er het eerst is! Micha staat bij het schoolhek. Hij krijgt een harde klap op zijn schouder van Ruben, zijn grote broer. Oké. Micha is wel in voor een wedstrijdje. Hij begint meteen te rennen,

Nadere informatie

Hoe lang duurt geluk?

Hoe lang duurt geluk? Hoe lang duurt geluk? Op dit moment ben ik gelukkig. Na veel pech ben ik dan eindelijk een vrolijke schrijver. Mijn roman is goed gelukt. En ik verdien er veel geld mee. En ik heb ook nog eens een mooie,

Nadere informatie

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële

Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële Adinda Keizer - Copyright 2013 Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van Vindjeklant.nl worden gekopieerd of gebruikt in commerciële uitingen. Als startend ondernemer is alles nieuw. De boekhouding,

Nadere informatie

Schrijver Trent Stewart

Schrijver Trent Stewart Schrijver Trent Stewart Door : Thomas Pereira School : het Baken Klas : 7A Datum : 2010-02-15 Pagina: 1 Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 3 2. Biografie... 4 3. Boeken die geschreven staan....

Nadere informatie

Thema In en om het huis.

Thema In en om het huis. http://www.edusom.nl Thema In en om het huis. Les 22. Een huis zoeken Wat leert u in deze les? Praten over uw huis Informatie over het vinden van een nieuwe woning Praten over wat afgelopen is Veel succes!

Nadere informatie

Beste ouders, Agenda:

Beste ouders, Agenda: Beste ouders, Op 3 december krijgen we bezoek van een inspecteur. We hebben vorig jaar voor de derde keer onder de eindnorm gescoord bij de Cito-toets en dan krijg je als school een inspectiebezoek. Oorzaken

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

De tijd die ik nooit meer

De tijd die ik nooit meer De tijd die ik nooit meer vergeet Jan Smit uit eigen pen deel 3 De Stiep Educatief De tijd die ik nooit meer vergeet De schrijver die blij is dat hij iets kan lezen en schrijven, vertelt over zijn jeugd.

Nadere informatie

FOTOREGELS. Uitleg en regels rondom het gebruik van foto s. Het auteursrecht. Als ik een foto koop, krijg ik dan ook de rechten op de foto?

FOTOREGELS. Uitleg en regels rondom het gebruik van foto s. Het auteursrecht. Als ik een foto koop, krijg ik dan ook de rechten op de foto? FOTOREGELS Uitleg en regels rondom het gebruik van foto s Over auteursrecht op foto s is bij consumenten wel eens onduidelijkheid. Soms kan dat tot vervelende situaties leiden voor zowel klant als fotograaf.

Nadere informatie

De Samenleving: samen of ieder voor zich? Oefening 2. 1. b. Alle mensen zijn anders en dat moeten we respecteren. 2 Han van Eijk - Leef

De Samenleving: samen of ieder voor zich? Oefening 2. 1. b. Alle mensen zijn anders en dat moeten we respecteren. 2 Han van Eijk - Leef Thema 2 De Samenleving: samen of ieder voor zich? Oefening 2 1. b. Alle mensen zijn anders en dat moeten we respecteren. 2 Han van Eijk - Leef Niemand hoeft alleen maar goed of slecht te zijn. Niemand

Nadere informatie

15. eten moet je toch

15. eten moet je toch GRATIS voorproefje 15. eten moet je toch Uitnodigen Ik zal zorgen dat ik honger heb. Hou het eenvoudig, hoor! Ik eet alles. Ik ben niet zo n moeilijke eter. Maar verder eet ik alles! Je ziet me wel verschijnen.

Nadere informatie

U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen.

U leert in deze les toestemming vragen. Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. TOESTEMMING VRAGEN les 1 spreken inleiding en doel U leert in deze les "toestemming vragen". Toestemming vragen is vragen of u iets mag doen. Bij toestemming vragen is het belangrijk dat je het op een

Nadere informatie

Naam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14)

Naam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14) Naam: Valérie den Besten Klas: G&I A Datum: 06-11-15 Module: Project 100% presence Begeleider: Irene van Peer Groep 11 (team 14) Reflectieverslag Maandag hebben we gebrainstormd en we hebben voor mijn

Nadere informatie

HC zd. 22 nr. 32. dia 1

HC zd. 22 nr. 32. dia 1 HC zd. 22 nr. 32 een spannend onderwerp als dit niet waar is, valt alles duigen of zoals Paulus het zegt in 1 Kor. 15 : 19 als wij alleen voor dit leven op Christus hopen zijn wij de beklagenswaardigste

Nadere informatie

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop.

de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. Woordenlijst bij hoofdstuk 4 de aanbieding reclame, korting De appels zijn in de a Ze zijn vandaag extra goedkoop. alleen zonder andere mensen Hij is niet getrouwd. Hij woont helemaal a, zonder familie.

Nadere informatie

Een Islamitische Verrassing

Een Islamitische Verrassing Frederica Hugenholtz Een Islamitische Verrassing 2014 www.eenislamitischeverrassing.nl Rotterdam Inhoud Baardmannen Couscous Geestelijke armoede Overgave Vrouwen Merkkleding Kopvoddentax Islamisering Verwarring

Nadere informatie

Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders

Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders Leo Leeuwtje Eerste druk, 2013 2013 Arinka Linders AVI E5 M6 Illustraties: Michiel Linders isbn: 9789048431052 nur: 282 Uitgever: Free Musketeers, Zoetermeer www.freemusketeers.nl Hoewel aan de totstandkoming

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek,

Kom verder. Mail vragen en opmerkingen naar: nt2@uitgeverijboom.nl. Veel plezier met dit boek, Kom verder Welkom bij het vak Kennis van de Nederlandse Samenleving, KNS. Dit boek vertelt je over Nederland. Veel van wat je moet weten over het leven in Nederland, staat in dit boek. Je haalt straks

Nadere informatie

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg

Pasen met peuters en kleuters. Jojo is weg Pasen met peuters en kleuters Beertje Jojo is weg Thema Maria is verdrietig, haar beste Vriend is er niet meer. Wat is Maria blij als ze Jezus weer ziet. Hij is opgestaan uit de dood! Wat heb je nodig?

Nadere informatie

INHOUD. #1 Mens zijn 5 #2 Slapen 17 #3 Taken 29 #4 Bewegen 49 #5 Expressie 61 #6 Voelen 75 #7 Gezond zijn en ziek zijn 95 #8 Voeding 110 #9 Tijd 128

INHOUD. #1 Mens zijn 5 #2 Slapen 17 #3 Taken 29 #4 Bewegen 49 #5 Expressie 61 #6 Voelen 75 #7 Gezond zijn en ziek zijn 95 #8 Voeding 110 #9 Tijd 128 INHOUD Dit boek is anders dan alle andere boeken. Het is helemaal voor jou alleen. Jij bent de enige die straks weet wat er in dit boek staat. Dit boek is van: Datum: #1 Mens zijn 5 #2 Slapen 17 #3 Taken

Nadere informatie

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen?

Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Knallen met je vrienden! Leuk, maar ook voor anderen? Vooraf Oud en nieuw is leuk en gezellig: oliebollen eten, spelletjes doen, televisie kijken, met zijn allen aftellen tot twaalf uur en vuurwerk afsteken.

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal

Handboek Politiek. Derde Kamer der Staten-Generaal Handboek Politiek Derde Kamer der Staten-Generaal Hallo Kamerlid van de Derde Kamer der Staten-Generaal, Gefeliciteerd! Deze week ben jij een politicus. Je gaat samen met je klasgenoten discussiëren over

Nadere informatie

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal!

De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! De Bloem (van plastic) is een meid van nu! Tikkeltje brutaal! Hé hoi, hallo! Ik zal me even voorstellen. Ik ben Bloem. Bloem van Plastic. Maar je mag gewoon Bloem zeggen. Wow! Wat goed dat jullie even

Nadere informatie

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine?

Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? Thema Op het werk. Lesbrief 13. Hoe werkt de machine? is op het werk. moet aan de machine werken. De chef vertelt eerst hoe de machine werkt. Dan werkt met de machine. De machine doet het niet. roept een

Nadere informatie

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja

Voorwoord. Veel leesplezier! Liefs, Rhijja Voorwoord Verliefd zijn is super, maar ook doodeng. Want het kan je heel onzeker maken. En als het uiteindelijk uitgaat, voel je je intens verdrietig. In dit boek lees je over mijn liefdesleven, de mooie,

Nadere informatie

World leader in international education

World leader in international education World leader in international education BESTE OUDER, Wat een spannend jaar gaat u tegemoet: uw zoon of dochter zit in het eindexamenjaar! Het maken van een goede studiekeuze is niet altijd makkelijk en

Nadere informatie

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad.

Een van de agenten komt naar hem toe. Nou, het is me het dagje wel, zegt hij. Nu zijn er toch rellen in de stad. Een dode De voetbalwedstrijd is afgelopen. Het stadion is bijna leeg. Het is koud, de zon schijnt bleek. Munck staat op de tribune van vak H en staart naar de dode man op de bank. Wat vreselijk, denkt

Nadere informatie

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ

IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Ferenc Göndör IK OVERLEEFDE AUSCHWITZ Uitgeverij Eenvoudig Communiceren 3 Mijn vader Lang geleden kwam een jonge, joodse man naar het land Hongarije. Mohr Goldklang was zijn naam. Dat was mijn opa. Mohr

Nadere informatie

De beslissing. Aan mij zal het niet liggen, antwoordde Jens. Maar jij

De beslissing. Aan mij zal het niet liggen, antwoordde Jens. Maar jij De beslissing De winter daarvoor was de beslissing gevallen. We zaten met een glas wijn bij mijn ouders in de woonkamer en vertelden over Kreta, en ook dat we van plan waren naar Zuid- Duitsland te verhuizen.

Nadere informatie

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij.

Soms ben ik eens boos, en soms wel eens verdrietig, af en toe eens bang, en heel vaak ook wel blij. Lied: Ik ben ik (bij thema 1: ik ben mezelf) (nr. 1 en 2 op de CD) : Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Weet ik wie ik ben? Ja, ik weet wie ik ben. Ik heb een mooie naam, van achter en vooraan.

Nadere informatie

Faux Pas Test (Volwassenen versie)

Faux Pas Test (Volwassenen versie) Faux Pas Test (Volwassenen versie) V. Stone & S. Baron-Cohen Vertaald door: A.A. Spek & I.A. van Berckelaer-Onnes Versie diagnosticus 1. Onderweg naar huis stopte Jan bij het benzinestation om te tanken.

Nadere informatie

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design

Auteur: Mirjam Wind, docent en coördinator NT2, Educatie Video s: Gabe Dijkstra en Rick Biemolt, studenten Alfa-college, MultiMedia en Design Woord voor Woord is een programma mondelinge vaardigheden NT2 voor analfabete beginners. Het omvat 12 lessen. De ontwikkeling van het programma en de daarbij behorende video s is mogelijk gemaakt door

Nadere informatie

KIDmail 25. www.kidpartners.nl. Januari 2013

KIDmail 25. www.kidpartners.nl. Januari 2013 www.kidpartners.nl KIDmail 25 Januari 2013 Allereerst willen wij jou een stralend 2013 wensen met de onderstaande doodle. Je kunt zelf invullen waar jouw ster het komend jaar gaat stralen. We hebben het

Nadere informatie

Dit boek is anders dan alle andere boeken. Het is helemaal voor jou alleen. Jij bent de enige die straks weet wat er in dit boek staat.

Dit boek is anders dan alle andere boeken. Het is helemaal voor jou alleen. Jij bent de enige die straks weet wat er in dit boek staat. Dit boek is anders dan alle andere boeken. Het is helemaal voor jou alleen. Jij bent de enige die straks weet wat er in dit boek staat. Dit boek is van: Datum: INHOUD #1 Mens zijn 5 #2 Slapen 17 #3 Taken

Nadere informatie

Masters hangen aan Eelco's lippen...

Masters hangen aan Eelco's lippen... Masters hangen aan Eelco's lippen... De spanning voor het WK-Masters in Lyon loopt bij de deelnemers aan Project 2015 al danig op. Daarom hebben we Eelco gevraagd of hij een keer met ons wilde praten over

Nadere informatie

stop kinderarbeid award 2013 Juryrapport

stop kinderarbeid award 2013 Juryrapport stop kinderarbeid award 2013 Vooraf De Stop Kinderarbeid Award 2013 is een onderdeel van Made by Kids. Made by Kids van Hivos is een actielespakket en een website voor de groepen 5 t/m 8 van basisscholen.

Nadere informatie

We spelen in het huis van mijn mama deze keer,

We spelen in het huis van mijn mama deze keer, Jip en Janneke. Ik ben Jip. Ik ben Janneke en we wonen naast elkaar. Hij heet Jip, zij heet Janneke. en we spelen soms bij hem en soms bij haar. We spelen in het huis van mijn mama deze keer, we kunnen

Nadere informatie

Afsluiting kinderjury 2013

Afsluiting kinderjury 2013 Afsluiting kinderjury 2013 Schrijverbezoek: Gerard van Gemert 1. Kastor en Tim Wanneer bent u begonnen met schrijven? Gerard van Gemert is in 2005 begonnen met schrijven toen hij met zijn dochters een

Nadere informatie

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong

Twee blauwe vinkjes. Door: Lenneke Sprong Twee blauwe vinkjes Door: Lenneke Sprong Nog steeds maar een vinkje. Buiten begon de zon te schijnen, waardoor er schaduwen op de lichtblauwe muur ontstonden. Waarom ontvangt hij niet mijn berichtje vroeg

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie