Combinatiefuncties: een reuzenstap voor sport en onderwijs

Transcriptie

1 Combinatiefuncties: een reuzenstap voor sport en onderwijs Auteur: Jos Kusters Het belang van sport en bewegen voor de fysieke, sociale en mentale ontwikkeling van de jeugd kan niet genoeg worden benadrukt, vindt het kabinet. Maar dan moet die jeugd wel met sport en bewegen in aanraking worden gebracht. De Alliantie School & Sport heeft daartoe het plan gelanceerd voor zogenaamde combinatiefuncties: professionele trainers die zowel actief zijn op school als bij de sportvereniging. Door eendrachtige samenwerking met de vele partners 1 mag het resultaat als een groot succes worden beschouwd! In 2010 kan elke leerling op 90% van de scholen dagelijks sporten binnen en/of buiten de schooluren. Dat is de ambitie van de Alliantie School & Sport, in 2005 opgericht door NOC*NSF en de Ministeries van OCW en VWS. Die ambitie kan volgens de Alliantie het best gerealiseerd worden door combinatiefuncties in te stellen, en professionele trainers zowel op school als bij sportverenigingen actief te laten zijn. Inmiddels is het kabinet akkoord gegaan met de realisatie van Fte van die combinatiefuncties voor Brede school, sport en cultuur 2. Staatssecretaris Jet Bussemaker maakt voor de financiering van deze functies in ,5 miljoen euro vrij en haar collega s bij OCW 9,4 miljoen. Dit bedrag zal de jaren erna geleidelijk oplopen. Behalve VWS betaalt ook het Ministerie van OCW mee in de uitvoering, net als deze betalen ook de gemeenten mee. Schooluitval en zwaarlijvigheid De Alliantie School & Sport en de nu gecreëerde geplande combinatiefuncties spruiten voort uit de overtuiging van het kabinet dat een samenhangend aanbod van onderwijs en sport kinderen en jongeren de kans biedt om hun talenten optimaal te ontplooien, sociale vaardigheden op te doen en gewoon plezier te hebben. Sport en beweging heeft bovendien een gunstige invloed op de schoolprestaties en vermindert schooluitval. Maar ook andere onderwijs- en opvoedingsdoelen, zoals de overdracht van normen en waarden, het omgaan met regels, het aanleren van discipline en het vergroten van zelfvertrouwen en weerbaarheid, zijn gediend met een groter sport- en beweegaanbod. Een actieve leefstijl helpt bovendien om het spook van de obesitas op afstand te houden, en overgewicht en ziektes te voorkomen. 1 De afgelopen twee jaar heeft de Alliantie constructief samengewerkt met oa. NOC*NSF, VWS, OCW, VSG, NISB, KVLO, VBS AVS MBO Raad en VO raad, Gemeenten, Scholen, Sportbonden, ALO s, ROC s, SGBO, SLO, Mulierinstituut, NeBas/ NSG, Stichting Sporttop, Bedrijfspartners Coca Cola en Asics, Sportverenigingen en Sportservice organisaties. 2 Dit artikel beperkt zich tot school en sport.

2 Uitrol beleid De overheid heeft bepaald dat de beschikbare financiële middelen door de gemeenten kunnen worden ingezet. Vanwege de grote verschillen tussen gemeenten (naar grootte, omvang, cultuur, etc.) en die in het aanbod van scholen en sportverenigingen, zal ook bij de realisatie van combinatiefuncties lokale variëteit ontstaan. Het rijk erkent en respecteert dat. In 2008 kunnen alleen de grootste gemeenten van Nederland (G31) intekenen op de beschikbare middelen. Vanaf 2009 staat die intekening open voor alle gemeenten. In het eerste jaar van deelname hoeven gemeenten zelf niets bij te dragen in de rijkssubsidie. Vanaf het tweede jaar en daarna dient elke gemeente borg te staan voor cofinanciering. Omdat het inzetten van een combinatiefunctionaris niet eenvoudig is, evenals het aanleggen van structurele verbindingen tussen scholen en sportverenigingen, zal vier jaar ondersteuning beschikbaar zijn vanuit landelijk procesmanagement. Selectie van sportverenigingen De activiteiten van de combinatiefunctionarissen zullen kunnen deels bestaan uit de extra lessen bewegingsonderwijs, en deels uit naschoolse activiteiten met en of bij de sportvereniging. Het gaat dus om activiteiten binnen en buiten de school, maar ook om activiteiten die plaatsvinden met en bij sportverenigingen. Bij de selectie van toewijzing van Combinatiefuncties aan ongeveer 3000 sportverenigingen, zullen sterke sportverenigingen als eerste worden benaderd, er wordt gestreefd daar op termijn sterke verenigingen van te maken. Dat zijn verenigingen die ernst maken van hun maatschappelijke functie en nu al samenwerken met onderwijs, naschoolse opvang en buurten welzijnswerk, maar ook verenigingen die zich willen ontwikkelen tot zo n sterke vereniging. Ze moeten wel bereid zijn zich nadrukkelijk ook te richten op doelgroepen die naar verhouding weinig aan sport doen, en de daartoe noodzakelijke laagdrempelige voorzieningen te creëren. De combinatiefunctie Een combinatiefunctie is een functie waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever, maar gelijkelijk of in ieder geval voor een substantieel deel te werk wordt gesteld in of ten behoeve van ten minste twee werkvelden/sectoren. Een combinatiefunctie bestaat derhalve uit twee delen, die binnen- en buitenschools kunnen worden ingezet. De werknemers die een combinatiefunctie uitvoeren, worden (op termijn) zo veel mogelijk aangesteld bij scholen of sportverenigingen. Voor de combinatiefuncties komen uitsluitend bij voorkeur personen in aanmerking die hun sporen op de werkvloer al hebben verdiend en weten wat sport- en bewegingsonderwijs inhoudt. Vanuit het onderwijs gaat het derhalve in eerste instantie om de vakleerkrachten bewegingsonderwijs in het primair onderwijs, en de docenten lichamelijke opvoeding in het voortgezet onderwijs. Vanuit de sport gaat het om personen die al als trainer of coach werkzaam zijn bij een sportvereniging, en die een door een bond of mbo gekwalificeerde opleiding Sport en Bewegen hebben gevolgd. Met het geld dat door het kabinet beschikbaar is gesteld, moeten nieuwe en structurele functies worden gerealiseerd; het geld zal niet worden gebruikt om bestaande functies te bekostigen. Het is bijvoorbeeld niet de bedoeling dat met dat geld in het primair onderwijs vakleerkrachten lichamelijke opvoeding worden bekostigd als ter vervanging van de groepsleerkracht. Ook dient het te gaan om extra activiteiten voor leerlingen.

3 Tot de combinatiefuncties wordt ook de manager gerekend: een werknemer die een substantieel deel van zijn functie besteedt aan coördinatieactiviteiten ten behoeve van meerdere velden (i.c. de schoolcoördinator of verenigingsmanager die voor één of meer verenigingen de samenwerking met andere velden sectoren regelt). Wel hebben partijen de intentie uitgesproken terughoudend om te gaan met het aanstellen van dergelijke managers, het kapitaal moet immers hoofdzakelijk op het veld staan.

4 KADER1: Karakteristieken combinatiefunctie school en sport 1. nieuwe functie; 2. structureel; 3. bekostiging vanuit rijksimpuls én gemeentelijke bijdrage; 4. één werkgever, aanstelling bij voorkeur onderwijs of sport; 5. combinatie van taken in onderwijs én in sport; 6. hoofdzakelijk een doeners -functie; 7. uitbreiding van sport en beweegaanbod voor jeugd jonger dan achttien jaar; 8. sportverenigingen moeten er sterker van worden, scholen moeten er breder van worden.

5 KADER2 Twee praktijkvoorbeelden van mogelijke Combinatiefuncties Voorbeeld 1: Op een school voor voortgezet onderwijs heeft Bram een fulltime-aanstelling als leraar lichamelijke opvoeding. De school krijgt (via de gemeente) middelen om een combinatiefunctionaris aan te stellen. Bram, een fanatiek hardloper, heeft interesse en gaat minder uren lichamelijke opvoeding geven (die uren worden overgenomen door een collega). Bram behoudt zijn rechtspositie bij de school als werknemer en gaat nieuwe, tussenschoolse en naschoolse activiteiten voor leerlingen opzetten en begeleiden. Zo start hij op school diverse loopgroepen voor de jeugd (recreatief en wedstrijd), gaat hij bij de plaatselijke atletiekvereniging jeugdtrainingen verzorgen en geeft hij looptrainingen aan jeugdteams van de plaatselijke voetbal- en hockeyclub. Met deze verenigingen wordt afgesproken dat zij regelmatig een bijdrage leveren aan de reguliere lessen lichamelijke opvoeding op de school, en dat zij bijvoorbeeld betrokken worden bij een sportcompetitie tussen scholen. Op zijn beurt schakelt Bram de school in bij activiteiten van de verenigingen, bijvoorbeeld het jaarlijkse jeugdtoernooi. Ook zorgt Bram ervoor dat leerlingen in de vorm van maatschappelijke stages bij de sportverenigingen allerlei vrijwilligersactiviteiten gaan verrichten. Samen met diverse collegaleerkrachten (bijvoorbeeld in de vakken biologie, verzorging, lichamelijke opvoeding) en functionarissen van de GGD en uit het gemeentelijk welzijnswerk, geeft Bram een aantal malen per jaar voorlichting in de wijk over het nut van sport en bewegen en een gezonde leefstijl, met name voor mensen uit de lagere sociaal-economische welstandsgroepen. Daarnaast organiseert hij sportkennismakings activiteiten in de wijk. Tevens legt Bram contacten met het ROC en benut hij daar de enorme capaciteit aan studenten op het gebied van sport en gezondheid, maatschappelijke dienstverlening, accommodatiebeheer, ICT, et cetera. Deze studenten worden door Bram ingezet op scholen van voortgezet onderwijs, in sportverenigingen en in buurt en wijk. Voorbeeld 2: Marieke is volleybaltrainster en heeft op het ROC met succes de opleiding Sport en Bewegen gevolgd. Zij geeft per week zes uur training, daarnaast werkt ze bij een uitzendbureau. Ook zij heeft interesse in een combinatiefunctie. Zij treedt fulltime in dienst van de volleybalvereniging, die daarmee formeel haar werkgever wordt. Bij deze vereniging gaat zij extra jeugdtrainingen verzorgen, die direct aansluiten op de schooltijden. Dit doet ze ook bij de andere plaatselijke volleybalvereniging, waarvoor zij tevens een nieuw jeugdbeleid opstelt en implementeert. Daarnaast organiseert zij gedurende drie dagen per week voor vier basisscholenscholen in het primair onderwijs naschoolse sport -en beweegactiviteiten, in samenwerking met de wijk, sportverenigingen en de naschoolse opvangorganisatie (die ook een financiële bijdrage levert). Op deze vier scholen assisteert zij de groepsleerkrachten bij de lessen bewegingsonderwijs en verzorgt zij zelf ook regelmatig spel- en sportlessen. De genoemde volleybalverenigingen verzorgen tweemaal per jaar een complete sport- en speldag voor de basisscholen. Ondertussen volgt Marieke ook nog een opleiding motorische remedial teaching, waardoor zij op termijn voor alle basisscholen in de gemeente leerlingen met bewegingsachterstand extra kan begeleiden. Deze kennis gebruikt ze ook om samen met de verenigingen in de wijk inactieve kinderen te stimuleren om aan sport te gaan doen. Jos Kusters is programmadirecteur van de Alliantie School & Sport