HAVO / Nederlands / 2010 / tijdvak 1

Transcriptie

1 HAVO / Nederlands / 2010 / tijdvak 1 Voorbeeld van een samenvatting: De prijs van privacy Door de aanslagen van 11 september 2001 is het privacy beleid in Nederland veranderd. Burgers worden scherper in de gaten gehouden dan voorheen. Zij hebben daar begrip voor. Door de terreurdreiging is bij hen de angst toegenomen. De uitgebreide openbare controle staat volgens hen in dienst van het herstellen van de veiligheid Met de veiligheid wordt een beginsel van de rechtsstaat beschermd. Het tegenstrijdige van deze bescherming is dat de privacy, een ander beginsel van de rechtsstaat, wordt ondermijnd. Zo is de wetgeving omtrent opsporingsonderzoek verruimd. Gegevens van steeds meer burgers worden op steeds meer plekken gebruikt. Dit wordt verantwoord door te wijzen op de bescherming van de burger. Deze burger moet echter niet alleen tegen externe factoren worden beschermd, maar ook tegen de overheid. De overheid mag geen vrijbrief krijgen om onvoorwaardelijk persoonsgegevens te gebruiken. Ook de terreurdreiging mag daarvoor geen excuus zijn. De vrijheid van de burger staat, door deze terreurdreiging, juist op het spel. Door de privacy in te krimpen, tast je deze vrijheid aan. Bovendien is het de vraag in hoeverre de maatregelen op dit gebied de veiligheid vergroten. Dat er daar tot nu toe nog niet over gesproken is, geeft te denken. Het wordt tijd om dit gesprek te starten, om te bepalen tegen welke prijs we ons door de overheid willen laten beschermen. (220 woorden) Correctievoorschrift: In een goede samenvatting (maximumscore 24 punten) moeten de onderstaande informatie-elementen opgenomen zijn. Om de scores van de samenvatting per onderdeel te kunnen verwerken, zijn deze afzonderlijke informatie-elementen doorgenummerd maximumscore 6 (verandering en oorzaak van die verandering) Vroeger 1 werd privacy gezien als iets wat beschermd moest worden / een domein waar de overheid niets mee te maken had 1 Tegenwoordig 1 heeft de overheid veel bemoeienis met ons privéleven 1 Veiligheid wordt belangrijker gevonden dan privacy 1 De oorzaak hiervan is de angst voor terroristische aanslagen maximumscore 3 (aanvaardbaarheid) Openbare controle helpt de straat veiliger te maken 1 In de openbare ruimte hebben we (nu eenmaal) minder privacy dan thuis 1 Wie niets te verbergen heeft, kan hier niets op tegen hebben 1

2 19.3 maximumscore 2 (tegenstrijdigheid) De tegenstrijdigheid hierbij is 1 dat we de rechtsstaat willen beschermen door de beginselen van de rechtsstaat op te offeren maximumscore 5 (consequenties) Dit heeft tot gevolg dat 1 een (wettelijke) verruiming en vernieuwing van bevoegdheden in hoog tempo 1 waardoor onschuldige burgers gevolgd kunnen worden 1 zonder dat ze concreet ergens van verdacht worden 1 naast het oneigenlijk gebruik van informatie / koppelen van gegevensbestanden van overheid en particuliere organisaties door politie, justitie en veiligheidsdiensten maximumscore 2 (rechtvaardiging door burgers) Niemand zal betwisten 1 dat het (vooral) de taak van de overheid is de burger te beschermen tegen externe bedreigingen / gevaren van buitenaf maximumscore 2 (tegenspraak rechtvaardiging) Maar 1 de burger heeft ook recht op bescherming tegen de overheid zelf / privacywetgeving dient de burger van overheidsbemoeienissen (met zijn privéleven) te vrijwaren maximumscore 3 (spanningsveld en hoe ermee om te gaan) Aandacht niet alleen richten op beschermende maatregelen tegen bedreigingen van buitenaf, maar ook op beschermende maatregelen tegen de overheid zelf / De burgerlijke vrijheden zouden juist inzet moeten vormen van strijd tegen het terrorisme 1 Nagaan of antiterreurmaatregelen de veiligheid daadwerkelijk vergroten 1 De bestaande regels en bevoegdheden op hun werking beoordelen maximumscore 1 (conclusie) Nagaan hoe hoog de prijs mag zijn die we voor onze veiligheid over hebben 1 20.a Regeling met betrekking tot incorrecte formuleringen en onjuist taalgebruik in de samenvatting Voor fouten met betrekking tot incorrecte formuleringen en onjuist taalgebruik kunnen in totaal maximaal 4 hele scorepunten worden afgetrokken. De toepassing van deze aftrekregeling kan overigens nooit leiden tot een negatieve score bij deze samenvattingsopgave. De minimumscore voor de opdracht is 0 punten. Zie de Vakspecifieke regel 2 voor exacte aanwijzingen omtrent aftrek.

3 20.b Regeling met betrekking tot woordgrensoverschrijding van de samenvatting Voor de eerste overschrijding met 23 woorden dienen geen scorepunten te worden afgetrokken. Voor elke volgende overschrijding dienen per 5 woorden steeds 2 scorepunten te worden afgetrokken tot een maximum van 16 scorepunten. De toepassing van de aftrekregeling kan overigens nooit leiden tot een negatieve score bij deze samenvattingsopgave. De minimumscore voor de opdracht is 0 punten. Schematisch: : 0 scorepunten aftrek; : 2 scorepunten aftrek; : 4 scorepunten aftrek; : 6 scorepunten aftrek; : 8 scorepunten aftrek; et cetera, tot een maximale aftrek van 16 punten.

4 Tips: #1: Maak, voordat je gaat schrijven, een raamwerk van je samenvatting en zet hierin de hoofdzaken van de samen te vatten tekst. Voorbeeld: Titel tekst Alinea 1: (jouw eerste alinea, niet van de tekst) - Introductie probleem - Onderzoeksvraag Alinea 2: - Onderzoeksmethode Alinea 3: - Resultaten #2: Zorg ervoor dat eventueel in de opdracht genoemde onderdelen in je samenvatting voorkomen. #3: Zorg ervoor dat je niet (meer dan 10%) over het maximum aantal woorden heen gaat. #4: Ga na hoeveel voorkennis de lezer heeft over het onderwerp van de tekst en stem daar het niveau van je samenvatting op af. Alinea 4: - Conclusie Kan bijvoorbeeld door onderdelen in raamwerk te zetten: Alinea 1: - Overeenkomsten tussen de identiteit van het gezin en de natie. Alinea 2: - Gevaren op het niveau van de identiteit van de natie. Kan bijvoorbeeld door in raamwerk elke alinea een maximum aantal woorden te geven, dan kun je het aantal woorden gemakkelijker bijhouden: Alinea 1 (40 woorden) Alinea 2 (60 woorden) Alinea 3 (40 woorden) Standaardcombinaties: Weinig of geen voorkennis: (deel)onderwerpen kort introduceren / toelichten / uitleggen. Veel voorkennis: onderwerpen kort bespreken, aan de hand van de tekst. #5: Geef je samenvatting een titel. Het is gebruikelijk om hier de titel van de samen te vatten tekst en de auteur ervan weer te geven. #6: Schrijf gestructureerd. Verdeel je tekst in alinea s. Zorg ervoor dat in een alinea niet twee of meer verschillende onderwerpen aan bod komen. Zorg ervoor dat de verschillende onderdelen logisch op elkaar aansluiten. #7: Schrijf kernachtig en eenvoudig; draai niet om de boodschap heen; maak je zinnen niet onnodig lang; blijf bij de kern van de tekst/alinea en wijd niet teveel uit. (-) Ten aanzien van enkele betrokken personen is de toch al wat ongelukkig geformuleerde uitspraak een allerminst bevredigende te noemen. (+) Voor een aantal personen valt de uitspraak tegen. Ook had de formulering ervan beter gekund. #8: Schrijf volledig. (-) Deze methode is geschikter. (+) Deze methode is geschikter dan de methode van Jansen. #9: Schrijf zorgvuldig. (-) We hebben allereerst hebben we het verband tussen de groepen onderzocht. (+) We hebben allereerst het verband tussen de groepen onderzocht.

5 #10: Schrijf samenhangend. (-) In de winter gaat het om vier uur al schemeren. Degenen die tot vier uur les hebben moeten soms in het donker naar huis. (+) Omdat het in de winter al om vier uur gaat schemeren, moeten degenen die tot dan les hebben soms in het donker naar huis. #11: Schrijf zoveel mogelijk in eigen woorden. Schrijf zoveel mogelijk in eigen woorden. Gebruik wel dezelfde begrippen als in de tekst gebruikt worden. Citeren mag, maar doseer het. Zijn beweegredenen waren religieus van aard. (-) Zijn beweegredenen waren religieus van aard. (+/-) Zijn beweegredenen waren religieus. (+) Hij reisde uit religieuze overwegingen. #12: Verwijs duidelijk. (-) Jansen nam contact op met Pieters, omdat er kritiek op zijn stelling was. ( hij kan naar Jansen, maar ook naar Pieters verwijzen) (+) Jansen nam contact op met Pieters, omdat er kritiek op Pieters stelling was. #13: Vermijd spreektaal. (-) Wat ik zeg maar een beetje merkte, was dat het voor sommigen gewoon te moeilijk was. (+) Ik merkte dat het voor sommigen te moeilijk was. #14: Vermijd incongruentiefouten. Getalsincongruentie (enkelvoud-meervoud-fouten) (-) De auto s die bij de buurman op de stoep staat,. (+)De auto s die bij de buurman op de stoep staan,. Tijdsincongruentie (vt-tt-fout) (-) De scholen die bij dit onderzoek betrokken zijn, waren allemaal openbare scholen. (+) De scholen die bij dit onderzoek betrokken zijn, zijn allemaal openbare scholen. / De scholen die bij dit onderzoek betrokken waren, waren allemaal openbare scholen. #15: Vermijd woordherhalingen. (-) Deze opvatting heeft lang standgehouden. Deze opvatting werd gedeeld door vele onderzoekers. (+) Deze opvatting heeft lang standgehouden. Hij werd gedeeld door vele onderzoekers. / Deze opvatting heeft lang standgehouden. De mening werd gedeeld door vele onderzoekers. #16: Let op de spelling. (-) Het voorstel werd door De Vries aanvaardt. (+) Het voorstel werd door De Vries aanvaard. #17: Zet je tekst ruim op. Gebruik voldoende papier voor je tekst. Voor jezelf, maar ook voor de lezer. Het toepassen van witregels tussen de alinea s, creëert meer overzicht voor de lezer.