De Surinaamse geschiedenis Dag van de Arbeid Geschreven door Imro L. Smith
|
|
- Margaretha van den Pol
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 De Surinaamse geschiedenis Dag van de Arbeid Geschreven door Imro L. Smith Oorsprong Dag van de Arbeid De Dag van de Arbeid wordt jaarlijks op 1 mei herdacht. Op deze dag staan vele landen stil bij de strijd van de werkende klasse voor lotsverbetering. De dag van de Arbeid heeft zijn oorsprong in de 15 e eeuw toen strijd voor een achturige werkdag werd geleverd door Engelse ambachtslieden. Deze kenden in die dagen werktijden van 14 tot 16 uren per etmaal. Pas in 1856 bereikten werkgevers en werknemers in Engeland overeenstemming over het beperken van een arbeidsdag tot acht uur. Deze overwinning van de werkenden in Engeland zou een sneeuwbaleffect hebben op de werkende klasse in Noord-Amerika. In 1864 werd in Boston door arbeiders geëist een bij wet te regelen achturen werkdag. In 1884 nam de American Federation of Labor, een federatie van vakcentrales in Noord-Amerika, een resolutie aan, waarin opgeroepen werd om vanaf 1 mei 1886 de achturige werkdag ingevoerd te krijgen. Deze eis werd schoorvoetend ingewilligd door werkgevers. De datum 1 mei was niet zomaar gekozen. In Noord -Amerika was 1 mei Moving Day. Op die dag werden bestaande arbeidscontracten verlengd, aangepast of verbroken. Een goede gelegenheid dus om de werkdagen contractueel te beperken tot 8 uren. Na de succesvolle strijd van de vakbeweging in Noord Amerika, lieten vakorganisaties in Europese landen hun stem veel luider horen voor invoering van de achturige werkdag in hun landen. In 1889 werd in Europa tot de jaarlijkse Dag van de Arbeid op 1 mei besloten. De overwegingen om dat op 1 mei te doen waren gebaseerd op de succesvolle strijd van de werkende klasse in Noord -Amerika en om met de 1 mei viering de strijd voor de achturige werkdag wereldwijd te versterken. Surinaamse situatie De strijd van de 1 mei-beweging zou pas na 40 tot 50 jaren overwaaien naar ons land. Na de afschaffing van de slavernij in 1863 bleven de werkgevers heer en meester. Elke opstand vanuit de werkende klasse werd in de kiem gesmoord door het koloniaal bestuur. Er werd sterk repressief opgetreden door de bestuurders tegen verzet en protesten van de werkende klasse. De overheid duldde geen tegenspraak van arbeiders. Als voorbeeld kan genoemd worden de opstand van 2 juli 1902 toen onder de contractarbeiders van de suikerplantage Marienburg een opstand uitbrak tegen de onmenselijke arbeidsomstandigheden. Door frustratie vermoorden de arbeiders directeur James Mavor. Een detachement van het Koloniaalleger opende hierna het vuur op de verhitte arbeiders. Er vielen 17 doden en 39 gewonden. Van de gewonden bezweken er later nog zeven. Enkele van de woedende arbeiders werden opgesloten.
2 Op de foto contractarbeiders van de suikerplantage Marienburg op een geïmproviseerde vrachttrein op weg naar de rietvelden in de felle zon. Op 2 juli 1902 brak onder deze arbeiders een opstand uit tegen de onmenselijke arbeidsomstandigheden. Door frustratie vermoordden de arbeiders directeur James Mavor. Een detachement van het Koloniaalleger opende hierna het vuur op de verhitte arbeiders. Er vielen 17 doden en 39 gewonden. Tientallenwoedende arbeiders werden opgesloten. Pas na de jaren dertig ( ) bleek dat de werkende klasse in Suriname haar horizon behoorlijk had verruimd. Er was sprake van politieke mondigheid bij de lagere bevolking en arbeiders kwamen op voor een betere sociale positie. Er werd onbevreesd geprotesteerd ondanks gouverneur Bram Rutgers en zijn opvolger Johannes Kielstra met harde hand regeerden. De werkende klasse werd bewust van de betekenis van de internationale Dag van de Arbeid. In februari 1932 werd de Surinaamse Algemene Werknemers Organisatie (SAWO) opgericht onder leiding van Theo Sanders. Deze vakorganisatie bestond voornamelijk uit ambachtslieden. Op 1 mei 1932 organiseerde SAWO een druk bezochte arbeidscongres in verband met de viering van de Dag van de Arbeid in Suriname. Deze dag wordt in de annalen van het ministerie van ATM aangetekend als de eerste 1 mei viering in Suriname. De sprekers waren onder andere de vakbondleiders: Louis Doedel en Heinrich Liesdek. Dit arbeidscongres was helaas geen solidariteitsbetoging met de strijd van werkenden over het algemeen, maar bleek een politieke massameeting te zijn. Gedurende het congres werd constant opgeroepen te ageren tegen de koloniale bestuurders en de kerk. Zo werd de kerk mede aansprakelijk gesteld voor de verdrukking van de samenleving in ons land.
3 In 1942, zesentwintig jaar na de vestiging van de Suralco in Suriname, richtten de arbeiders van Paranam en Moengo zich in de Surinaamse Mijnwerkers Unie (SMU) en pleitten voor onder andere een achturige werkdag. Op het bedoelde congres gingen de vakbondleiders volledig voorbij aan de betekenis en de solidariteitsgedachte van de 1 mei-viering. Dit blijkt uit het feit dat de gouverneur werd opgeroepen om de stroom van contractarbeiders uit het buitenland stop te zetten. Deze werden bestempeld als goedkope arbeidskrachten die de schaarse arbeidsplaatsen aan het inpikken waren. Gouverneur Kielstra had in die dagen het voornemen om duizenden javaanse arbeidskrachten te laten overkomen voor de landbouw omdat de creoolse bevolking niet bereid was in deze sector arbeid te verrichten. De arbeid was fysiek zwaar, intensief en mensonterend. Een gemiste kans was de eerste 1 mei-viering om te pleitten voor betere werkomstandigheden in het algemeen, maar in het bijzonder in de landbouw.
4 Jammer dat het pleitend betoog wegbleef voor goede arbeidsomstandigheden, bescherming van werknemers en menselijke arbeidsverhoudingen. Gezien de opkomst van de massa mag gesteld worden dat deze gelegenheid een doelrijpe kans was voor de Surinaamse vakbeweging om zich in de gemeenschap definitief te gaan vestigen voor de belangen van de werkende klasse. Integendeel, de vakbondleiders hebben met hun politiek opruiende uitspraken, gouverneur Kielstra in handen kunnen spelen dat hij de SAWO een verbod oplegde voor verder activiteiten. De afrekening werd vooral gebaseerd op het opruien tegen de kerk. In de jaren hierna tot de jaren zestig heeft de vakbeweging geen noemenswaardige acties ondernomen om de grondslag te leggen voor de 1 mei viering. Als één van de weinige hoogtepunten kan genoemd worden de bundeling van de arbeiders van Paranam en Moengo in de Surinaamse Mijnwerkers Unie (SMU) in 1942, zesentwintig jaar na de vestiging van de Suralco in Suriname. De mijnwerkers pleitten voor onder andere een achturige werkdag. De overheid hield wel degelijk rekening met deze vakorganisatie die gezag had in de samenleving. Premier Jules Sedney, tevens minister van Arbeid in 1970 die in dat jaar de Dag van de Arbeid proclameerde tot nationale feestdag, gelijkgesteld met de zondag. Proclamatie van deze dag was volgens hem geen verworvenheid van de vakbeweging, maar een geschenk van zijn kabinet aan de werkende klasse. 1 mei als vrije dag in Suriname Dat de Dag van de Arbeid op 1 mei als nationale feestdag gevierd wordt in ons land, is meer een verdienste van de politiek. De Dag van de Arbeid werd op 1 mei 1970 geproclameerd tot een nationale feestdag en gelijkgesteld met de zondag. Dit geschiedde in het zelfde jaar van de instelling van het toenmalige ministerie van Arbeid. De heer Jules Sedney was in dat jaar premier van ons land, tevens was hij waarnemend minister van Arbeid, reden waarom ik hem in 2009 vroeg om een verklaring voor het proclameren van 1 mei als nationale feestdag. Sedney: Bij mijn aantreden als premier eind 1969 voelde ik mij verplicht de vakbeweging een geschenk te doen. Ik zou de vakbeweging een eigen ministerie cadeau maken en 1 mei zou ik proclameren tot de Dag van de Arbeid. Op 27 januari 1970 vond de officiële instelling van plaats van het ministerie en op 1 mei datzelfde jaar werd voor de eerste keer de Dag van de Arbeid als feestdag in ons land gevierd.
5 Dit gebaar van mij naar de vakbeweging is ingegeven door de heftige vakbondstrijd in 1969 die geleid heeft tot de val van het kabinet Pengel. Ik heb mijn dankbaarheid hiermee willen uiten naar de vakbeweging. De vakbeweging heeft mij nooit de eis gesteld om 1 mei te proclameren tot nationale feestdag, aldus Sedney die zei dat zijn politieke partij, PNP, altijd gepleit had voor verbetering van de werkomstandigheden van de werkende klasse. De strijd van de werkende klasse paste volgens hem goed bij de PNP die werkte met de politiek programma s van de Partij van de Arbeid en Nieuw Links van Nederland. De eerste minister van Arbeid die op de Surinaamse televisie een 1 mei-boodschap uitsprak was de jurist Rasmus Dundas op 1 mei 1972 op STVS. Ten aanzien van de achturige werkdag waarmee wereldwijd de 1 mei - beweging voor vocht, kan voor wat betreft Suriname verwezen worden naar de Arbeidswet van Deze wet die getekend is door gouverneur Currie en minister Johan kraag van Sociale Zaken verbiedt werkgevers om hun werknemers langer dan 8½ uur per dag arbeid te laten verrichten of 48 uren per week. Voor bepaalde groepen werknemers maakt deze wet een uitzondering. Voor overige ontwikkelingen van de vakbeweging kan worden verwezen naar het jubileumboek van ATM die te verkrijgen is in de verscheidene bibliotheken. Balata-arbeiders die bezig zijn een bolletrieboom te kappen met de bedoeling het melksap en hars uit de bolletrieboom af te tappen voor de productie van rubber. Er vielen in het begin van de 19 e eeuw veel doden onder de balata-arbeiders als gevolg van onveilige werksituaties.
VAK : GESCHIEDENIS DATUM: DONDERDAG 17 JULI 2008 TIJD : 10.00 10.45 UUR TIJDSBEPALING
VAK : GESCHIEDENIS DATUM: DONDERDAG 17 JULI 2008 TIJD : 10.00 10.45 UUR TIJDSBEPALING In 1975 werd ons land een zelfstandig land. Deze gebeurtenis vond plaats in... A de eerste helft van de 19 e eeuw.
Nadere informatieVAK : GESCHIEDENIS DATUM : DINSDAG 14 JULI 2015 TIJD : UUR UUR. Tijdsbepaling 1
VAK : GESCHIEDENIS DATUM : DINSDAG 14 JULI 2015 TIJD : 10.00 UUR 10.45 UUR Tijdsbepaling 1 4 Op 25 november 2014 vierde de Republiek Suriname haar 39 ste onafhankelijkheidsdag. Wanneer werd ons land dus
Nadere informatieTijdsbepaling. Immigratie VAK : GESCHIEDENIS DATUM : DONDERDAG 19 JULI 2012 TIJD : 10.00 10.45 UUR
VAK : GESCHIEDENIS DATUM : DONDERDAG 19 JULI 2012 TIJD : 10.00 10.45 UUR Tijdsbepaling Op 8 mei 2011 herdacht onze volksvertegenwoordiging haar 145 jarig bestaan. 1 Wanneer werd onze volksvertegenwoordiging
Nadere informatieHet zeilschip, de Lala Rookh dat op 5 juni 1873 in ons land arriveerde, had... immigranten aan boord. A Chinese B Hindostaanse C Javaanse D Portugese
VAK : GESCHIEDENIS DATUM: DINSDAG 21 JULI 2009 TIJD : 10.00-10.45 UUR --------------------------------------------------------------------------------------------------- TIJDSBEPALING Op 1 juli 2008 vierden
Nadere informatieVAK : GESCHIEDENIS DATUM: DONDERDAG 20 JULI 2017 TIJD : UUR. Nieuwe Bestaansmiddelen. Tijdsbepaling
VAK : GESCHIEDENIS DATUM: DONDERDAG 20 JULI 2017 TIJD : 10.00 10.45 UUR Tijdsbepaling 1 In 2016 bestond onze volksvertegenwoordiging 150 jaar. De volksvertegenwoordiging is dus opgericht in de A eerste
Nadere informatie: de verbroederingspolitiek
Geschiedenis van Suriname 1958-1967: de verbroederingspolitiek Surinamers hebben weinig behoefte aan onafhankelijkheid Hoewel Suriname met het Statuut gedeeltelijke zelfstandigheid had gekregen, was er
Nadere informatiehttp://eksamensarkiv.net/
Opdracht 1 Lees de tekst in bijlage 1 en beantwoord de vragen in het Nederlands. a. Uit welke woorden of zinnen blijkt dat de omstandigheden voor de slaven in Suriname slecht waren? Noem er tenminste drie.
Nadere informatieWat zijn de oorzaken en gevolgen van het afschaffen van de kinderarbeid in Nederland?
Werkstuk door een scholier 2392 woorden 16 februari 2010 6,5 63 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Werkstuk Wij hebben voor het onderwerp kinderarbeid en de parlementaire samenleving gekozen omdat dit onderwerp
Nadere informatieCollectie Koloniale Verslagen van Suriname (manuscripten) 1863-19171863-1876
Collectie Koloniale Verslagen van Suriname (manuscripten) 1863-19171863-1876 Nederlandsch Economisch-Historisch Archief (NEHA) Cruquiusweg 31 1019 AT Amsterdam Nederland hdl:10622/arch04347 IISG Amsterdam
Nadere informatieONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN
STUDIONLINE JAARGANG 2, NR. 10 ONLINE BIJBELSTUDIE VOOR JONGEREN DL 2 D O M I N E E O N L I N E. O R G Vierhonderd jaar geleden vergaderde de synode in Dordrecht. Je weet inmiddels wat een synode is: een
Nadere informatieOver het toneelstuk Gijsbrecht van Amstel
Voorwoord Gijsbrecht van Amstel leefde rond 1300. Hij was de belangrijkste man van de stad Amsterdam in die tijd. Gijsbrecht was geliefd bij de bevolking van Amsterdam, maar hij had ook veel vijanden.
Nadere informatie1) Gered worden is net zo gemakkelijk als een cadeau krijgen (Johannes 1:12)
Les 8 - Redding In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Heel veel mensen hebben er geen behoefte aan zich door Jezus te laten redden. Daarvoor hebben ze allerlei redenen. Bijvoorbeeld:
Nadere informatieWaarom kent de geschiedenis van Coronie geen marrons?
Waarom kent de geschiedenis van Coronie geen marrons? Toen ik in oktober 2012 voer over de uitgestrekte Coroniezwamp, moest ik terugdenken aan het leervak geschiedenis, onderwezen op de R.K Antoniusschool
Nadere informatieGeschiedenis groep 6 Junior Einstein
De oude Grieken en Romeinen hadden ze al en later ook de Vikingen. Koloniën. Koopmannen voeren met hun schepen over zee om met andere landen handel te drijven. Langs de route richtten ze handelsposten
Nadere informatieGESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT
GESCHIEDENIS LES 2 STAP VOOR STAP VOORUIT Wie zei: Het is mijn taak om dit land goed te besturen. Maar al die ministers moeten zich er niet mee bemoeien. 1. koning Willem I 2. koning Willem II 3. koning
Nadere informatiegermaans volk), een sterke Franse groepering. Ze verkochten haar aan de Engelsen die haar beschuldigden van ketterij (het niet-geloven van de kerk).
Jeanne d'arc Aan het begin van de 15de eeuw slaagden de Fransen er eindelijk in om de Engelsen uit hun land te verdrijven. De strijd begon met een vrouw die later een nationale heldin werd, van de meest
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 6 Samenvatting door M. 804 woorden 17 juni 2013 5,5 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Bronnen Samenvatting geschiedenis Hoofdstuk 6 Burgers en stoommachines,
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 3 paragraaf 1 t/m 5 Samenvatting door Sven 1427 woorden 12 april 2018 7,7 2 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Sprekend verleden Paragraaf 3.1 In de wereld van
Nadere informatieMet dit initiatiefvoorstel stel ik u voor het volgende besluit te nemen: I. in te stemmen met genoemd initiatiefvoorstel;
Gemeenteblad Jaar 2015 Publicatiedatum * Agendapunt * Datum initiatiefvoorstel 1 mei 2015 Onderwerp ter instemming van het raadslid de heer Torn (VVD) van 1 mei 2015, getiteld: Stop riante verlofregeling
Nadere informatieConferentie over 150 jaar slavernijverleden in Mennorode van 19-21 oktober 2012
Conferentie over 150 jaar slavernijverleden in Mennorode van 19-21 oktober 2012 Begin jaren tachtig was ik aanwezig op het eerste Moravial georganiseerd in Hernhut. (Het Moravial is een internationale
Nadere informatieToetsvragen Geschiedenis toelating Pabo. Tijdvak 7 Toetsvragen
Tijdvak 7 Toetsvragen 1 In de Tijd van Pruiken en Revoluties hielden kooplieden uit de Republiek zich bezig met de zogenaamde driehoekshandel. Tussen welke gebieden vond deze driehoekshandel plaats? A
Nadere informatieGeschiedenis kwartet Tijd van jagers en boeren
Geschiedenis kwartet jagers en boeren jagers en boeren jagers en boeren Reusachtige stenen die door mensen op elkaar gelegd zijn. Zo maakten ze een begraafplaats. * Hunebedden * Drenthe * Trechterbekers
Nadere informatieBurgers en Stoommachines. Tot 1:20
Burgers en Stoommachines Tot 1:20 Wat gaan we leren? 1. Welke gevolgen de technische uitvindingen hadden. 2. Wat er in de grondwet van 1848 stond. 3. Welke groepen minder rechten hadden dan andere groepen.
Nadere informatieScholen herdenken vermoorde leraar
ANALYSE MAATSCHAPPELIJK VRAAGSTUK: ZINLOOS GEWELD tekst 26 NOS-nieuws van 16 januari 2004: Scholen herdenken vermoorde leraar Scholen in het hele land hebben om 11.00 uur één minuut stilte in acht genomen
Nadere informatieNIEUWE BESTAANSMIDDELEN IMMIGRATIE
VAK : GESCHEDENS DATUM: DONDERDAG 19 JUL 2007 TJD : 10.00 10.45 UUR NEUWE BESTAANSMDDELEN 1 Na 1873 trokk veel arbeiders naar de boss. Ze ging er naar toe om... MMGRATE 4 A balata goud te winn. B hout
Nadere informatieAFKONDIGINGSBLAD VAN SINT MAARTEN
AFKONDIGINGSBLAD VAN SINT MAARTEN Jaargang 2015 No. 24 Landsverordening van de 28 e september 2015 tot wijziging van enige landsverordeningen in verband met de invoering van de dag van de Constitutie,
Nadere informatieIk ben...! En wie ben jij?
Ik ben...! En wie ben jij? IK ben de Opstanding en het Leven Pasen 2015 viering in de Keizersgrachtkerk zondag 5 april 2015 Ik ben! En wie ben jij? De filosoof Martin Buber heeft de Jezus van het Johannesevangelie
Nadere informatieExamenopgaven VMBO-KB 2003
Examenopgaven VMBO-KB 2003 tijdvak 1 woensdag 21 mei 09.00-11.00 uur GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING CSE KB GESCHIEDENIS EN STAATSINRICHTING VBO-MAVO-C Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit
Nadere informatieGeschiedenis van Suriname. De creolen na de afschaffing van de slavernij
Geschiedenis van Suriname De creolen na de afschaffing van de slavernij 1863-1873: het staatstoezicht Na de afschaffing van de slavernij in 1863 werden de Surinaamse slaven vrije burgers. Vanaf nu werden
Nadere informatieArbeiders organiseert u! CNV Senioren 29 maart 2017
Arbeiders organiseert u! CNV Senioren 29 maart 2017 Industriële revolutie Engeland, Frankrijk en België ontwikkelen Nederland tot 1850 achtergebleven De arbeidersklasse Werken in fabrieken Arbeidersklasse
Nadere informatieStukje van het middenpaneel van de koets.
Stukje van het middenpaneel van de koets. In de Gouden Koets hoort geen vrolijk wuivende koning. De Gouden Koets hoort in een museum als symbool voor al het leed dat Nederland in vier eeuwen overzee heeft
Nadere informatieGeschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor
Geschiedenis Amerika en Frankrijk in de tijd van pruiken en revoluties: een overzicht. Een les van: Bor Terugkijken: Bij de ene revolutie ontstaat een nieuw en onafhankelijk land. Vrijheid is voor de inwoners
Nadere informatieToespraak van Anouchka van Miltenburg, Voorzitter van de Tweede Kamer, bij de bijeenkomst van de Stichting Herdenking 15 augustus 1945, op 14 augustus 2015 in de Tweede Kamer We dachten dat we na de capitulatie
Nadere informatieWelke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet?
Welke woorden komen bij je op als je deze beelden ziet? Slavernij in de geschiedenis van Nederland 1 Een niet zo fraai verleden In de loop van de geschiedenis werden mensen vaak misbruikt. Enkele trieste
Nadere informatieTIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES
TIJD VAN PRUIKEN EN REVOLUTIES Hoofdstuk 4 PARAGRAAF 4.1 Pruikentijd Standenmaatschappij De verlichting VERVAL EN RIJKDOM In de 17 e eeuw was Nederland het rijkste land ter wereld Van stilstand komt achteruitgang
Nadere informatieV Vergadering van de Eerste Kamer op dinsdag 5 maart 2013. Toespraak van de Voorzitter van de Eerste Kamer, Mr. G.J. de Graaf
V Vergadering van de Eerste Kamer op dinsdag 5 maart 2013 Toespraak van de Voorzitter van de Eerste Kamer, Mr. G.J. de Graaf Herdenking Dr. P.H. (Pieter) Kooijmans (1933-2013) Op 13 februari jongstleden
Nadere informatieJezus, het licht van de wereld
Jezus, het licht van de wereld Het evangelie naar Johannes 8: 1-30 1 Overzicht 1. De overspelige vrouw 2. Jezus als het Licht der wereld 3. Twistgesprekken met de Farizeeën 2 De overspelige vrouw Bijbeltekst
Nadere informatieLeerlingen hand-out stadswandeling Amsterdam
Leerlingen handout stadswandeling Amsterdam Groep 1: de Surp Hoki Armeens Apostolische kerk Adres: Kromboomsloot 22, Amsterdam Namen leerlingen: In deze handout staat alle informatie die je nodig hebt
Nadere informatieInformatie over Kinderarbeid.
Informatie over Kinderarbeid. (bron: lesbrief Per dag wijzer). Wat is kinderarbeid? Kinderen hebben recht op vrije tijd. Die kunnen ze gebruiken om te spelen, naar een museum of een popconcert te gaan,
Nadere informatieURGERSCHAP ORGANISATIES. AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen.
AAN HET EINDE VAN DEZE UITLEG: - Kun je een verzorgde brief schrijven. - Kun je op een juiste manier werkwoorden vervoegen. URGERSCHAP - Schrijf je op een juiste manier in meervoud. - Gebruik je hoofdletters
Nadere informatieATM Boskopu. Foto personeelslid ATM
februari 2012 Editie nummer 02 ATM Boskopu In deze editie: Owru yari viering 2011 Maak kennis met Hallo ATM-ers, Wij zijn er weer met een nieuwe editie van de interne digitale krant. Bedankt voor alle
Nadere informatiePinksteren 2015 -- oogst van de vruchten. Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11
Pinksteren 2015 -- oogst van de vruchten Bij Exodus 20 : 1 20 - Handelingen 2 : 1-11 Als wij Pinksteren vieren, dan vieren we toch ook dat de boodschap van Gods liefde wereldwijd rondgaat. Dat we in het
Nadere informatieEmancipatie EMANCIPATIE
WAT GA JE DOEN? Binnenkort geef je samen met een klasgenoot een presentatie in het. bhet onderwerp van je presentatie is: ONDERWERP: Emancipatie Diamantslijptafel Vervaardiger: Metaalbewerkingsbedrijf
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines
Samenvatting Geschiedenis Hoofdstuk 8: Tijd van burgers en stoommachines Samenvatting door Larissa 665 woorden 18 januari 2016 5,4 5 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Feniks Hoofdstuk 8: Tijd van
Nadere informatieVoorbeeldig onderwijs
m a r i a va n de r hoe v e n Voorbeeldig onderwijs In de politieke arena wordt gedebatteerd over de vraag of het goed gaat met het Nederlandse onderwijs. Getuige het recente Oesorapport zijn we op onderdelen
Nadere informatieHans van Rooij VERSTAG
Hans van Rooij VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van
Nadere informatiede kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding 1
De kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding de kortste weg naar eerlijke bedrijfskleding 1 waarom deze campagne? zit er een luchtje aan uw bedrijfskleding? Met deze campagne willen wij u de werknemers
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.6 Emancipatie en democratisering. Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd?
Onderzoeksvraag: Hoe werd de politiek gedemocratiseerd? Kenmerkende aspecten: * Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politiek proces. * De opkomst van
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw
Werkstuk Geschiedenis Nederland in de 19e eeuw Werkstuk door een scholier 2435 woorden 22 januari 2005 6 108 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Inhoud: Hoofdvragen: 1: Wat veranderde er in de 19e Eeuw met
Nadere informatiePaul Christiaan Flu, de eerste Surinaamse hoogleraar in Nederland.
Paul Christiaan Flu, de eerste Surinaamse hoogleraar in Nederland. In de Leidse universiteitsbibliotheek is een informatieve tentoonstelling te zien over Suriname, met de binnenkomende en uitgaande migratiestromen
Nadere informatieDe hut en zijn arbeiders. Tekeningen, objecten en glas Herman Heijenbrock. mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Bert van Voordenfonds
De hut en zijn arbeiders Tekeningen, objecten en glas Herman Heijenbrock mede mogelijk gemaakt door een bijdrage van het Bert van Voordenfonds Lesbrief bij de tentoonstelling over de pasteltekeningen van
Nadere informatieLES 4. Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116
LES 4 Handelingen 12:1-19; Van Jeruzalem tot Rome: Verlost uit de gevangenis blz.109-116 De boodschap God hoort en verhoort onze gebeden voor elkaar. Leertekst: Terwijl Petrus onder zware bewaking zat
Nadere informatieHitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler?
Hitler op weg naar de macht Wie was Adolf Hitler? Iedereen heeft wel eens van Adolf Hitler gehoord. Hij was de leider van Duitsland. Bij zijn naam denk je meteen aan de Tweede Wereldoorlog. Een verschrikkelijke
Nadere informatieTIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën
TIJDVAK 7 Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Bepoederde pruiken, bruisende ideeën Tijd van Pruiken en Revoluties 1700-1800 Vroegmoderne Tijd Kenmerkende aspecten Uitbouw van de Europese overheersing,
Nadere informatieSpeech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek.
Speech tijdens opening tentoonstelling Oorlog! Van Indië tot Indonesië 1945-1950, Bronbeek. 19 februari 2015 Goedemiddag, Ik ben heel blij met deze tentoonstelling. Als dochter van een oorlogsvrijwilliger
Nadere informatieLES6. De wegloper belonen. Sabbat. Zondag Lees Lees 'De wegloper. Teken Teken een gympie en. Leer Begin met het uit je hoofd
De wegloper belonen Sabbat Lees Lees Filemon 1 alvast door. Heb je er ooit over nagedacht van huis weg te lopen? Hoe zou dat zijn? Waar zou je naar toe gaan? Wat zou je kunnen doen? Onesimus bevond zich
Nadere informatieSessie 68. Meningen over Wat Tyler. Mening in 1381. Mening Nu. Niet waar of Valt niet te zeggen
Sessie 68. Meningen over Wat Tyler Mening in 1381 Mening Nu Niet waar of Valt niet te zeggen Sessie 68. Uitspraken over Wat Tyler Mensen moeten niet als slaven hoeven werken alleen maar omdat ze arm zijn.
Nadere informatieSchoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015
Schoolonderzoek II Geschiedenis Staat en Natie Tijdvak I 2014-2015 Dit schoolexamen bestaat uit 33 vragen. In totaal kun je hiervoor 54 punten halen. Als bij een vraag een verklaring of uitleg gevraagd
Nadere informatieWerkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme
Werkstuk Geschiedenis Frankrijk in de tijd van het absolutisme Werkstuk door een scholier 1970 woorden 12 oktober 2005 6,7 72 keer beoordeeld Vak Geschiedenis Hoofdvraag: Hoe beschrijven en verklaren we
Nadere informatieEen Valentijn krantje Geen idee van wie, maar wel voor wie!
Datum: 14-02-2013 Een Valentijn krantje Geen idee van wie, maar wel voor wie! Eerste hulp bij liefdeslooplijn Mocht het van toepassing zijn Anders leuk om weg te geven Wie dit heeft geschreven? Geen idee,
Nadere informatieWelke wapens worden voor het eerst gebruikt in de Eerste Wereldoorlog? 1. Geweren en gifgas. 2. Machinegeweren en gifgas. 3. Gifgas en pistolen.
Tussen welke twee landen is de Eerste Wereldoorlog begonnen? 1. Engeland en Frankrijk 2. Duitsland en Frankrijk 3. Duitsland en Engeland Nederland blijft neutraal. Wat betekent dat? 1. Nederland kiest
Nadere informatieCanonvensters Michiel de Ruyter
ARGUS CLOU GESCHIEDENIS LESSUGGESTIE GROEP 8 Canonvensters Michiel de Ruyter Michiel Adriaanszoon de Ruyter werd op 23 maart 1607 geboren in Vlissingen. Zijn ouders waren niet rijk. Michiel was een stout
Nadere informatie3 maanden 6 maanden 9 maanden 12 maanden 15 maanden 18 maanden 21 maanden 24 maanden 27 maanden
BIJLAGE ARBEIDSREGLEMENT BEEINDIGING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST Art. 23 : Opzegging De opzegging gebeurt op straf van nietigheid op één van de hiernavolgende wijzen : Indien de opzegging uitgaat van de
Nadere informatieMODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG!
MODULE I EUROPA: NOOIT MEER OORLOG! I.I De geboorte van de Europese Unie Zoals jullie waarschijnlijk wel weten zijn er de vorige eeuwen veel oorlogen in Europa geweest. Vooral de Eerste en de Tweede Wereldoorlog
Nadere informatieBapak Radén Tanoedatar, een Radén als contractant in Suriname?
Bapak Radén Tanoedatar, een Radén als contractant in Suriname? Vertrek en aankomst In 1925 vertrokken er drie schepen uit Oost Indië naar Suriname met in totaal 1714 1 mensen aanboord, waarvan 1713 Javaanse
Nadere informatieChina. - De geschiedenis en cultuur van Peking -
Pagina 1 Groep 8 Colofon China - De geschiedenis en cultuur van Peking - Leerling - informatie Inleiding In deze les gaan wij het hebben over de Chinese stad Peking. We kijken met elkaar naar een stukje
Nadere informatieChr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE. voor de morgendienst op zondag 2 september 2012. in deze dienst zal. Julia Brugge.
Chr. Geref. Kerk Ontswedde LITURGIE voor de morgendienst op zondag 2 september 2012 in deze dienst zal Julia Brugge gedoopt worden thema: Zoals klei in de hand van de pottenbakker Voorganger: ds. J.J.
Nadere informatie3 maanden 6 maanden 9 maanden 12 maanden 15 maanden 18 maanden 21 maanden 24 maanden 27 maanden
BIJLAGE ARBEIDSREGLEMENT BEEINDIGING VAN DE ARBEIDSOVEREENKOMST Art. 23 : Opzegging De opzegging gebeurt op straf van nietigheid op één van de hiernavolgende wijzen : Indien de opzegging uitgaat van de
Nadere informatieGluren bij de buren Den Haag
Gluren bij de buren Den Haag Het Landelijk Steunpunt organiseert in de maanden maart en april zes bijeenkomsten van Gluren bij de buren. Tijdens Gluren bij de buren kunnen geïnteresseerden een kijkje nemen
Nadere informatieA D V I E S Nr. 1.661 ------------------------------ Zitting van woensdag 5 november 2008 ------------------------------------------------------
A D V I E S Nr. 1.661 ------------------------------ Zitting van woensdag 5 november 2008 ------------------------------------------------------ Mobiele werknemers die interoperabele grensoverschrijdende
Nadere informatieOoit komt er een dag dat de hemel openbreekt en de doden zullen opstaan. Ooit komt er een dag dat U terug komt op een wolk en dat U kijkt met ogen,
Ooit komt er een dag dat de hemel openbreekt en de doden zullen opstaan. Ooit komt er een dag dat U terug komt op een wolk en dat U kijkt met ogen, stralend als de zon Ooit zal het zo zijn dat we leven
Nadere informatieEUROPEES PARLEMENT. Recht en Criminaliteit in cyberspace
EUROPEES PARLEMENT TIJDELIJKE COMMISSIE ECHELON-INTERCEPTIESYSTEEM SECRETARIAAT MEDEDELING TEN BEHOEVE VAN DE LEDEN De leden treffen als aanhangsel een document aan met de titel Recht en Criminaliteit
Nadere informatieZondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1)
Zondag 28 Zondag 28 gaat over het Heilig Avondmaal (1) Lees de tekst van Zondag 28 Vraag 75 : Hoe wordt gij in het Heilig Avondmaal vermaand en verzekerd, dat gij aan de enige offerande van Christus, aan
Nadere informatieTijdsbepaling. Immigratie VAK : GESCHIEDENIS DATUM : DONDERDAG 17 JULI 2014 TIJD : UUR. Hier volgen twee beweringen:
VAK : GESCHIEDENIS DATUM : DONDERDAG 17 JULI 2014 TIJD : 10.00-10.45 UUR Tijdsbepaling Op 20 oktober 2013 herdachten wij 160 jaar Chinese immigratie. Deze gebeurtenis vond plaats in de... A eerste helft
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2007 - I
De koloniale relatie Indonesië-Nederland + Het Indonesisch-Nederlands conflict 1945-1949 Gebruik bron 15. 1p 22 Wat was een gebruikelijke route van VOC-schepen naar Indonesië? A route 1 B route 2 C route
Nadere informatieVictor Hugo. Victor Hugo in vol ornaat
Victor Hugo Victor Hugo in vol ornaat Op deze foto, uit 1976, staat een van de bekendste gebouwen van Cuijk. Voor velen is dit gebouw bekend als 'Victor Hugo', bij anderen is het bekend als het dienstencentrum.
Nadere informatieA. God, wij bidden U voor alle mensen die onzeker zijn over zichzelf: dat zij het vertrouwen in zichzelf hervinden.
Bidden met jongeren Voorbede Ben je teleurgesteld in het leven? Ben je gekwetst door anderen? Draag je vervelende herinneringen met je mee? A. God, wij bidden U voor alle mensen die hun leven graag anders
Nadere informatieSamenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties
Samenvatting geschiedenistoets hoofdstuk 6: Een tijd van revoluties Dit hoofdstuk gaat over opstand in Amerika, Frankrijk en Nederland. Deze opstanden noemen we revoluties. Opstand in Amerika (1775). De
Nadere informatieTijdsbepaling. Immigratie VAK : GESCHIEDENIS DATUM: DINSDAG 20 JULI 2010 TIJD : 10.00 10.45 UUR
VAK : GESCHEDENS DATUM: DNSDAG 20 JUL 2010 TJD : 10.00 10.45 UUR Tijdsbepaling 1 Op 5 juni 2008 vierden wij 135 jaar Hindostaanse immigratie. De eerste Hindostaanse immigranten kwamen in ons land aan in
Nadere informatieGeschiedenisvan Suriname. 1980: de staatsgreep
Geschiedenisvan Suriname 1980: de staatsgreep De oprichting van de SKM Voor de onafhankelijkheid was de Nederlandse regering verantwoordelijk voor de verdediging van Suriname. Na de onafhankelijkheid moest
Nadere informatieHet mysterie: Moord op Lumumba
Het mysterie: Moord op Lumumba Lumumba was de eerste premier van onafhankelijk Congo in 1960. Twee weken na zijn aantreden werden Lumumba en zijn regering afgezet tijdens een staatsgreep en werd Lumumba
Nadere informatieOnderzoek werknemers met kanker
Onderzoek werknemers met kanker Dinsdag 15 april 2013 Over dit onderzoek Dit onderzoek is gehouden in samenwerking met de Nederlandse Federatie voor Kankerpatiëntenorganisaties (NFK). Aan het onderzoek
Nadere informatieInleiding Christendom
Wie zijn de grondleggers van het christendom? Jezus zei: Ga dus op weg en maak alle volken tot mijn leerlingen, door hen te dopen in de naam van de Vader en de Zoon en de heilige Geest, en hun te leren
Nadere informatieToespraak Gerdi Verbeet bij de herdenking van de bevrijding van Dachau, Dachaumonument Amsterdamse Bos, april 2013
Toespraak Gerdi Verbeet bij de herdenking van de bevrijding van Dachau, Dachaumonument Amsterdamse Bos, april 2013 Zondag 29 april 1945, twintig over 5. In het kamp is het doodstil. En dan ineens staat
Nadere informatieA SOLIDARITEIT IN CENTRAAL AMERIKA
A SOLIDARITEIT IN CENTRAAL AMERIKA VOEDSELZEKKERHEID GARANDEREN Voedselzekerheid garanderen voor families in het zuiden, is één van de doelstellingen van de werknemers uit de voedingsnijverheid. De solidariteitsprojecten
Nadere informatieVeilig werken Veilig werken is het uitgangspunt van
Veilig werken Veilig werken is het uitgangspunt van werkgever en werknemer. Maar het is nu eenmaal niet mogelijk om alle ongevallen te voorkomen. Soms zijn er zijn situaties waar we niets aan kunnen veranderen.
Nadere informatieTekst: Judice Ledeboer Foto s: Brett Russel
Iedereen die over de Julianabrug rijdt ziet aan de zeekant de wapperende stars en stripes van de Verenigde Staten. Op die plek is het Amerikaanse consulaat gevestigd. De residentie van de consul-generaal
Nadere informatiegeschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL
Examen VMBO-GL en TL 2007 tijdvak 1 vrijdag 25 mei 9.00-11.00 uur geschiedenis en staatsinrichting CSE GL en TL Gebruik het bronnenboekje. Dit examen bestaat uit 42 vragen. Voor dit examen zijn maximaal
Nadere informatieSamenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland
Samenvatting Geschiedenis Module 3, Welvaart in Amerika en Nederland Samenvatting door een scholier 583 woorden 8 februari 2005 4,7 21 keer beoordeeld Vak Methode Geschiedenis Memo Module 3, aantekeningen.
Nadere informatieBijdrage DuPont in ziektekostenverzekering
Bijdrage DuPont in ziektekostenverzekering Bijdrage DuPont in ziektekostenverzekering 24 november 2011, Voorstel Huib van der Plaat in ALV aangenomen ALV van 24 november 2011 De werkenden krijgen nu een
Nadere informatieTijd van burgers en stoommachines 1800 1900. 8.1 De Industriële Revolutie
Onderzoeksvraag: Hoe droegen veranderingen in de productiemethoden bij aan het ontstaan van een industriële en verstedelijkte samenleving? Kenmerkend aspect: De Industriële Revolutie die in de westerse
Nadere informatieHet is de familieblues. Je kent dat gevoel vast wel. Je zit aan je familie vast. Voor altijd ben je verbonden met je ouders, je broers, je zussen.
De familieblues Tot mijn 15e noemde ik mijn ouders papa en mama. Daarna niet meer. Toen noemde ik mijn vader meester. Zo noemde hij zich ook als hij lesgaf. Hij was leraar Engels op een middelbare school.
Nadere informatieKijktip: Nieuwsuur in de Klas
Kijktip: Nieuwsuur in de Klas Korte omschrijving werkvorm De leerlingen beantwoorden vragen over de Europese politiek aan de hand van korte clips van Nieuwsuur in de Klas. Leerdoel De leerlingen leren
Nadere informatieParticipatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband?
Participatief leiderschap Hoe leid je een samenwerkingsverband? Mr. Drs. Lucien Stöpler Justice in Practice December 2014 Participatief leiderschap: Hoe leid je een samenwerkingsverband? 2014 Justice in
Nadere informatiePreek Hemelvaartsdag 2019/Wezenzondag 1
Preek Hemelvaartsdag 2019/Wezenzondag 1 Lieve Gemeente, Afgelopen Donderdag was het Hemelvaartsdag. De dag waarop we gedenken dat Jezus voorgoed naar de hemel gaat. De leerlingen moeten nu definitief afscheid
Nadere informatiet Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt
2100 Deurne Tel / fax: 03/ 324 25 26 t Magazijn centrum voor arbeidszorg met zorg gemaakt Andante vzw www.tmagazijn.be Nieuwsbrief 5 april 2013 Voorwoord Beste lezer, Hier is hij dan; onze vijfde nieuwsbrief.
Nadere informatieToespraak Gerdi Verbeet. Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni Geachte aanwezigen,
Toespraak Gerdi Verbeet Congres Vergeten slachtoffers tijdens WOII in de GGz De Basis Doorn, 10 juni 2016 Geachte aanwezigen, Dank voor de uitnodiging om hier te komen spreken in Doorn, dichtbij Den Dolder
Nadere informatieTRIPARTITE VERHOUDING
ThvG/NR Mij is gevraagd om vandaag 1 mei 1988 een korte toespraak te houden via A.T.V.. Ik heb gedacht om op deze dag te praten over de TRIPARTITE VERHOUDING. Maar alvorens dit te doen is het misschien
Nadere informatieEindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II
DE INDUSTRIËLE SAMENLEVING IN NEDERLAND DE VERHOUDING MENS EN MILIEU + 1p 21 Geef één voorbeeld van aantasting van het milieu door menselijk ingrijpen in Nederland uit de periode vóór de Industriële Revolutie.
Nadere informatieEindexamen geschiedenis havo 2007-I
Van kind tot burger: Volksopvoeding in Nederland (1780-1901) De Calvinisten hechtten er veel belang aan dat de mensen zelf de Bijbel konden lezen. 1p 1 Welk gevolg had dit voor het onderwijs in de Republiek?
Nadere informatie