Gemeentelijk klimaatactieplan

Transcriptie

1 Gemeentelijk klimaatactieplan sustainable energy action plan voor de Covenant of Mayors Met steun van: 1

2 2

3 Inhoud 1. Doelstellingen van dit klimaat actieplan Achtergrond Ambitie van de gemeente Merchtem Algemene strategie Nulmeting Geplande acties en maatregelen Monitoring van het klimaatbeleid Verwachte CO 2 besparingen Gemeente als organisatie Wonen (huishoudens) Mobiliteit Tertiaire sector (dienstensector) Landbouw Hernieuwbare energie Specifieke acties en maatregelen Mobiliteit Doelstellingen van de gemeente Wat doet de gemeente nu al in deze sector? Mogelijke maatregelen Gebouwen Doelstellingen van de gemeente Wat doet de gemeente nu al in deze sector? Mogelijke maatregelen Hernieuwbare energie Doelstellingen van de gemeente Wat doet de gemeente nu al in deze sector? Mogelijke maatregelen Landbouw en natuur Doelstellingen van de gemeente Wat doet de gemeente nu al in deze sector? Mogelijke maatregelen Ruimtelijke ordening Doelstellingen van de gemeente

4 Wat doet de gemeente nu al in deze sector? Mogelijke maatregelen Duurzame consumptie/ overheidsaankopen Doelstellingen van de gemeente Wat doet de gemeente nu al in deze sector? Mogelijke maatregelen

5 1. Doelstellingen van dit klimaat actieplan 1.1. Achtergrond De gemeente Merchtem heeft op 25 juni 2014 samen met 56 andere Vlaams-Brabantse gemeenten het burgemeestersconvenant ondertekend. Hierbij speelt de provincie de rol van convenant coördinator. De provincie verleent de gemeenten steun bij het opstellen van hun actieplan. De provincie voorziet lijsten met mogelijke maatregelen per sector alsook Excel tools voor onder meer het maken van de nulmeting. Hiermee engageert de gemeente zich om een beleid te voeren die de CO 2 uitstoot drastisch gaat verminderen. Na de goedkeuring in 2008 van het klimaat- en energiepakket van de EU lanceerde de Europese Commissie het Burgemeestersconvenant om de inspanningen van lokale overheden bij de uitvoering van duurzaam energiebeleid te onderschrijven en ondersteunen. Het burgemeestersconvenant geeft de ondertekende gemeenten tijd tot 2020 om hun CO 2 uitstoot te reduceren met 20%. Er moet echter al een klimaatactieplan worden opgesteld binnen het jaar na ondertekening Ambitie van de gemeente Merchtem De vooropgestelde reductie van 20% tegen 2020 vraagt reeds een zware inspanning en de gemeente heeft daarom dan ook beslist om deze 20% als richtwaarde te gebruiken. Gebaseerd op de nulmeting van 2011 betekent de vermindering van 20% CO 2 een reductie van ton CO 2 tegen Algemene strategie Het convenant stelt een strategie voor die gemeenten kunnen volgen. Deze bevat een nulmeting om het startniveau te bepalen. Op basis van de resultaten van deze nulmeting zal de gemeente Merchtem de nodige maatregelen voorstellen. Alle maatregelen en hun numerieke reductiegevolgen worden samen gezet in het SEAP (Sustainable Energy Action Plan). De nulmeting werd reeds uitgevoerd voor het jaar Dit jaar wordt dan ook gebruikt worden als referentiejaar. De 20% CO 2 reductie zal op deze resultaten berekend worden. De gemeente gaat niet enkel voor quick wins, maar ook voor maatregelen die hun werking op lange termijn hebben. Het klimaatbeleid is gekaderd binnen duurzame ontwikkeling. Het klimaatbeleid wordt geïntegreerd in alle beleidsdomeinen. Uit de gegevens van de nulmeting blijkt dat in Merchtem vooral de sectoren transport en huishoudens verantwoordelijk zijn voor de hoge CO 2 emissies. Daarom is het aan te raden dat er vooral maatregelen voor deze sectoren uitgewerkt worden. Na de opstelling van het klimaatactieplan moet de gemeente een tweejaarlijkse rapportering en een vierjaarlijkse monitoring uitvoeren. 2. Nulmeting De nulmeting geeft emissiecijfers voor het jaar 2011 weer per sector. De voorspelde CO 2 reductie waarden die zonder extra maatregelen wordt verwezenlijkt zijn ook gegeven. Deze nulmeting werd door de Vlaamse regering via het VITO ( Vlaams Instituut voor Technologische Ontwikkeling) voor elke Vlaamse gemeente ter beschikking gesteld. De nulmeting dient te worden aangepast met cijfers van het verbruik van de eigen organisatie (gemeente). De gegevens zijn aangevuld met onder meer cijfers van verbruik eigen vloot voertuigen, percentage eigen verbruikte groene stroom en eigen energiegebruik van de gemeente. Uit de onderstaande tabel blijkt dat voor Merchtem transport en huishoudens de belangrijkste CO 2 emissiebronnen zijn. De CO 2 emissie van huishoudens zal volgens de BUA (Business As Usual) voorspelling stijgen tegen De CO 2 uitstoot van transport zal echter al een sterke daling ondervinden. Bij deze stijging en daling zijn nog geen maatregelen 5

6 geïmplementeerd. Men gaat ervanuit dat er business-as-usual (BAU) gaat voortzetten. Hierdoor zal er al een reductie van 6% gerealiseerd worden. De gemeente dient dus nog een bijkomende 14% CO 2 reductie te realiseren tegen CO 2 emissies per sector voor 2011 en voorspelde waarde voor CO2-emissies (in ton) huishoudens tertiair openbare verlichting landbouw industrie transport eigen organisatie Finaal energieverbruik en CO 2 emissies per sector in 2011 en voorspelde waarde voor 2020 Finaal energieverbruik (MWh) CO2-emissies (ton) huishoudens tertiair openbare verlichting landbouw industrie transport eigen organisatie totaal % % -6% Totale uitstoot in ton CO 2: in 2011 Totale voorspelde uitstoot zonder extra maatregelen in ton CO 2: in

7 3. Geplande acties en maatregelen Dit hoofdstuk biedt mogelijke maatregelen om tegen 2020 een reductie van 20% van de CO 2 uitstoot te realiseren. De provincie voorziet lijsten van maatregelen opgelijst per sector. Bij iedere maatregel wordt de termijn, kost en realiseerbaarheid gegeven. De gemeente Merchtem zal vooral inzetten op sectoren transport, huishoudens en de eigen organisatie. De gemeente zal echter ook acties ondernemen in andere sectoren waaronder tertiair, landbouw, hernieuwbare energie. Het effect van deze acties zal wel beduidend lager liggen dan deze van de gekozen sleutelsectoren. 20% reductie in CO 2 uitstoot betekend voor onze gemeente een te realiseren reductie van ton CO 2 tegen Uit de nulmeting blijkt dat er al een besparing van 6% zal plaatsvinden zonder enige extra maatregelen. Om te voldoen aan de 20% CO 2 reductiedoelstelling van het convenant moet de gemeente nog 14% extra CO 2 besparen. Dit komt overeen met een reductie van ton CO 2. De sector mobiliteit zal instaan voor ton CO 2 reductie, huishoudens kunnen bij uitvoeren van maatregelen voor 3.558,85 ton CO 2 reductie zorgen. De overige 2.839,15 ton CO 2 kan bespaart worden door het uitvoeren van maatregelen bij gemeentelijke gebouwen, openbare verlichting, tertiaire gebouwen, landbouw en natuur en niet verplichte maatregelen Monitoring van het klimaatbeleid Om de uitvoering van het klimaatbeleid op te volgen moet er 2-jaarlijks gerapporteerd worden via een voortgangsrapport. Ook 4-jaarlijks moet er een uitgebreide update gegeven worden. - Tweejaarlijks wordt een voortgangsrapport opgemaakt waarin de opvolging van acties, en waar nodig de het actieprogramma voor de twee komende jaren wordt aangepast en aangevuld; de provincie en de projectpartners bekijken nog hoe dat gezamenlijk kan worden aangepakt. - Vierjaarlijks wordt een uitgebreidere update van de emissie-inventaris opgemaakt. Ook hier worden acties voor de komende 4 jaar geëvalueerd en eventueel aangepast Verwachte CO2 besparingen De hieronder beschreven besparingen werden berekend op basis van de door VITO (in opdracht van LNE) ontwikkelde maatregelentool ( ). De besparingen zijn berekend t.o.v. het BAU -scenario in het jaar Het BAU ( business as usual ) scenario geeft een inschatting van het energieverbruik en de gerelateerde CO 2-emissies voor 2020, indien geen bijkomende acties zouden worden genomen. Het scenario houdt rekening met autonome evoluties en reeds beslist Europees beleid Gemeente als organisatie De gemeente investeert constant in haar patrimonium, deze investering zal worden verdergezet in de periode Binnen de eigen organisatie wordt slechts een klein deel van de gehele CO 2 uitstoot gerealiseerd. Hierdoor zullen de geplande maatregelen binnen de eigen organisatie maar een geringe invloed hebben op de globale reductie van 20% CO 2 Concrete maatregelen die de gemeente zal uitvoeren/uitgevoerd heeft: nieuw dak sporthal, relighting van de sporthal, betere beglazing in de gemeentelijke technische school. Er zijn sinds 2011 ook al op de nodige plaatsen zuinige straatverlichting geplaatst. Gemeentelijke gebouwen brengen zo ook een (beperkte) reductie teweeg. 7

8 Wonen (huishoudens) De gemeente zal inzetten op sensibilisatie en andere acties om haar bevolking aan te zetten om energiezuiniger te wonen en te bouwen. Door deze acties zullen naar schatting van alle huishoudens: 20% Dakisolatie plaatsen: ton CO 2-reductie 20% Betere beglazing plaatsen: 978 ton CO 2-reductie 10% Muurisolatie plaatsen: 768,5 ton CO 2-reductie normale evolutie installatie warmtepompen en zonneboilers: 354,35 ton CO 2 Ter info: 20% van de huishoudens komt overeen met 1388 huishoudens. Dit betekent dat puur door investeringen aan de gebouwen ton CO 2-reductie gerealiseerd kan worden. De verwachte CO 2-besparing binnen de sector Wonen wordt daarmee geraamd op ton. Deze cijfers komen uit de VITO tool van de provincie, gebaseerd op de nulmeting van de gemeente. (zie tabel onder) Emissies CO 2 in 2020 [ton] volgens % reductie CO 2 t.o.v. BAU in 2020 % reductie CO 2 t.o.v. nulmeting in 2011 Nulmeting 2011 BAU 2020 BAU % Dakisolatie BAU % Muurisolatie BAU % Betere beglazing % -3% -4% -1% 2% 1% 4% 6% BAU Warmtepomp Mobiliteit De gemeente zal op sensibilisatie acties en infrastructuurwijzigingen inzetten. Zo hoopt de gemeente dat haar inwoners zich op een meer duurzame manier zullen verplaatsen. Door deze mentaliteitswijziging hoopt de gemeente ervoor te zorgen dat 10% van de kilometers die in 2011 met personenwagen werden gereden, tegen 2020 kunnen vervangen worden door verplaatsingen met de fiets of te voet. Hierdoor zal een CO 2-reductie van ton gerealiseerd kunnen worden. Verdere CO 2-reductie is mogelijk door meer en efficiëntere inzet van openbaar vervoer, technologische vernieuwingen in het wagenpark en overstap naar alternatieve brandstoffen. Hierdoor hoopt de gemeente Merchtem 10% of ton minder CO 2 uit te stoten. De gemeente hoopt hiermee een CO 2-besparing binnen de sector Mobiliteit te realiseren van ton CO 2. 8

9 Tertiaire sector (dienstensector) De gemeente zal inzetten op sensibilisatie- en andere acties om de tertiaire sector aan te zetten om hun gebouwenpatrimonium energiezuiniger te maken. Door deze acties zal naar schatting in 20% van de bebouwde oppervlakte maatregelen uitgevoerd worden. Voorbeelden van deze maatregelen zijn onder andere isoleren, plaatsen van zonwerende beglazing, mechanische ventilatie of natuurlijke ventilatie, condenserende ketel, compressiekoelmachine en ventilo-convectoren voor verwarming en koeling, energiezuinige verlichting met aanwezigheidsdetectie en daglichtsturing Een exacte besparing kan niet berekend worden maar door rekening te houden met 20% sectorale reductie betekent dit een CO 2-besparing van ton Landbouw De gemeente zal inzetten op sensibilisatie- en andere acties om de landbouwers aan te zetten om hun gebouwenpatrimonium en procesvoering energiezuiniger te maken. De verwachting is dat hiermee 10% CO 2-reductie behaald kan worden t.o.v. het BAU-scenario, wat overeenkomt met 489 ton CO 2 reductie Hernieuwbare energie Daarnaast zal de gemeente het gebruik en de installatie van hernieuwbare energie stimuleren (bv. het plaatsen van PV-panelen, zonneboilers, warmtepompen, windmolens, gebruik van warmte uit diepe geothermie en biomassa) waardoor de CO 2-uitstoot verder daalt. Er zijn geen specifieke berekeningen die de reductie kunnen uitdrukken. Men kan de vooruitgang echter volgen door jaarlijks naar de vooruitgangsrapporten te kijken. Om de 20% CO 2 reductie doelstelling te realiseren zou hernieuwbare energie moeten instaan voor ton CO 2 reductie. 4. Specifieke acties en maatregelen 4.1. Mobiliteit Duurzame mobiliteit zoekt het evenwicht tussen bereikbaarheid, economie, leefmilieu en klimaat. Duurzame mobiliteit draagt naast de verminderde CO 2-uitstoot ook bij aan een betere luchtkwaliteit (fijn stof, NO 2, ), verkeersveiligheid, minder geluidsoverlast, meer beschikbare open ruimte en economische winst. Binnen deze strategie wordt voorrang gegeven aan voetgangers, fietsers en collectief vervoer en wordt het autoverkeer verminderd. Zowel woon-werkverkeer, vrijetijdsverkeer als logistiek verkeer zijn aandachtspunten Doelstellingen van de gemeente - Realiseren van minder autokilometers. - Via een goede planning de nood aan de auto verminderen. - Energiezuinig rijden promoten indien er toch voor de wagen wordt gekozen. - Versnelde introductie van elektrische voertuigen - Duurzame logistiek ingang doen vinden in de gemeente - Minder CO 2 uitstoot door gemeentebestuur Wat doet de gemeente nu al in deze sector? De gemeente beschikt over een gemeentelijk mobiliteitsplan volgens het decreet van 20 maart 2009 betreffende het mobiliteitsbeleid. Het plan is goedgekeurd door de gemeenteraad in zitting van 22 9

10 november Tegen midden 2015 wordt een geüpdatete versie van het mobiliteitsplan verwacht. De vernieuwde versie van het plan zet in op verbreden en verdiepen van het vorige plan. Verbreden duidt op het aansnijden van nieuwe thema s in het mobiliteitsplan. Verdiepen duidt op het verder doorgronden en uitdiepen van de bestaande thema s van het eerdere mobiliteitsplan. Dit mobiliteitsplan bevat een omschrijving, analyse en evaluatie van de bestaande, lokale mobiliteitstoestand en onderzoekt de toekomstige mobiliteitsbehoeften van de onderscheiden maatschappelijke activiteiten. Er wordt rekening gehouden met ruimtelijke structuurplannen (provinciaal en gemeentelijk) en milieubeleidsplannen (provinciaal en gemeentelijk). In het Gemeentelijk Ruimtelijk Structuurplan staat hoe de mobiliteit op deze moment wordt geregeld in de gemeente alsook toekomstige doelstellingen. De problematiek in verband met het doorgaand verkeerd door Merchtem richting Brussel staat bijvoorbeeld beschreven als aandachtspunt. Het Milieubeleidsplan bepaalt de hoofdlijnen van het milieubeleid dat door het Vlaamse Gewest, en ook door de provincies en gemeenten in aangelegenheden van gewestelijk belang, dient te worden gevoerd. Naast een schets van de context, is in het plan een evenwaardige plaats toebedeeld aan de langetermijndoelstellingen, de overheidsinterne engagementen, de plandoelstellingen, de milieuthema s en tenslotte de maatregelenpakketten. Legende: Rood: Nog niet van toepassing, toekomstige actie Geel: Uitvoering gepland op termijn & uitbereiding van de maatregelen mogelijk Groen: Reeds in uitvoering Mogelijke maatregelen Maatregel Toelichting Acties Gemeentelijke diensten Inzicht creëren Verminder de behoefte aan verplaatsing Biedt alternatieve vervoersmiddelen aan Inzicht in het verbruik van eigen voertuigen creëren. Begeleiding door het Provinciaal Mobiliteitspunt Vlaams-Brabant is mogelijk. Er is reeds een systeem waarbij openbaar vervoer wordt terugbetaald en wie met de fiets komt krijgt een vergoeding. Er zijn gemeentelijke fietsen ter beschikking, waaronder een elektrische. Ook carpooling wordt al spontaan toegepast onder sommige personeelsleden. - Energieboekhouding bijhouden van het wagenpark. (Al dan niet geautomatiseerd.) Bijvoorbeeld het aantal getankte liters brandstof bijhouden of via de kilometerstand in de wagens. - Neem maatregelen om het woon-werkverkeer te verduurzamen - Gemeentelijk personeel krijgt een vergoeding als ze met de fiets naar het werk te komen. - Stel dienstfietsen (al dan niet elektrisch) ter beschikking aan de werknemers voor verplaatsingen tussen gemeentelijke gebouwen en korte afstandsritten. - Geef een premie per afgelegde kilometer voor medewerkers die te voet of met de fiets komen. De gemeente geeft een vergoeding van 21 cent per afgelegde km. 10

11 Aanmoedigen van gebruik van openbaar vervoer Nieuwe technologieën Openbaar vervoer Maak het openbaar vervoer aantrekkelijker & aanbod beter bekend maken Terugbetaling van woon werkverkeer wordt reeds toegepast. Aangeboden door Eandis, laadpalen staan reeds in het centrum voor auto s en fietsen. Het net kan naargelang de vraag worden uitgebreid. De inwoners van de gemeente en de bezoekers van de gemeente aanzetten om meer het openbaar vervoer te gebruiken door de aanbodzijde te verbeteren. Er is reeds informatie ter beschikking in het gemeentehuis en aan het loket van het station. Er komt een nieuwe bushalte dichter bij het treinstation van Merchtem. Met een minimum van 1km. - Moedig carpoolen aan tussen de gemeentelijke werknemers Mogelijke uitwerking voor carpool systeem: - Fietsstalling elektrische fietsen verplaatsten naar OCMW om meer gebruik te krijgen % terugbetaling woonwerkverkeer met het openbaar vervoer of biedt een gratis openbaar vervoersabonnement aan ( wordt reeds uitgevoerd). - Laadpalen met groene stroom voorzien bij gemeentelijke gebouwen. Deze kunnen tegen betaling gebruikt worden door de bevolking. De laadpalen beschikken over een laadcapaciteit van 16 ampère hiermee kan een elektrische fiets opgeladen worden in 30 min en een auto in minder dan 4 uur. - Het volgend aangekocht dienstvoertuig van de gemeente zal een elektrische wagen zijn. - Het ter beschikking stellen van een centraal reservatiesysteem voor de dienstfietsen via outlook. - Plan een overleg met De Lijn / NMBS voor uitbreiding openbaar vervoeraanbod, verbetering toegangs- en wachtfaciliteiten van bussen of trams, frequentere reistijden, (Gesprekken worden reeds gevoerd tussen schepen Paul Van Den Eynde en de top van het openbaar vervoer op regelmatige basis). - Resultaten van deze gesprekken zijn: een nieuwe halte van de lijn aan het station van Merchtem (in uitvoering stoep moet worden aangepast), nieuwe halte de lijn aan het Mieregemplein. -Inrichten van een mobiliteitsloket voor gemakkelijke toegang tot informatie in het gemeentehuis 11

12 Particulier en commercieel vervoer Bereikbaarheid van (gemeentelijke) openbare gebouwen Uitbreiden, plannen en sturen van het De bereikbaarheid verbeteren kan enerzijds door plannen te voorzien en anderzijds door de bevolking te sensibiliseren. Het mobiliteitsplan wordt momenteel herzien. Het plan met de lijn en NMBS en in het station. - Het project van deelfietsen kan hiermee in verband gebracht worden. Gevonden & gestolen fietsen worden opnieuw in orde gezet, de fietsen worden ter beschikking gesteld van leerlingen van de tuinbouwschool om zich te verplaatsen van de school naar het treinstation van Merchtem. Zou in werking moeten treden tegen september Er wordt in 2015 een schoolvervoersplan opgemaakt. Hierdoor promoot men de milieuvriendelijke en veilige verplaatsingen van en naar school (vooral voor lagere scholen). Sint Donatus lagere school heeft reeds een overzichtelijk plan met minst gevaarlijke routes naar school. Hierop wordt het nieuw schoolvervoerplan gebaseerd. - In 2015 zal gestart worden met digitaliseren van administratieve stappen door het aanbieden van een gemeentelijk intranet, en toegankelijk maken van gemeentelijke formulieren door downloaden. De website van de gemeente zal geïntegreerd worden in de site van het OCMW. Er zijn veel voordelen van 1 grote overzichtelijke site voor beide instellingen. Alle downloadbare dossiers zullen op 1 plaats verkrijgbaar zijn. Op deze nieuwe website wordt ook een plan gezet met de transportmogelijkheden in en rond de gemeente. Deze kaart geeft ook de mogelijke openbare vervoersmiddelen met opstaplaatsen weer. - Participatie van de bevolking op de gemeentelijke website in verband met het klimaatactieplan. - Stel een gemeentelijk mobiliteitsplan op (GMP). 12

13 mobiliteitsaanbod bestaat al alsook de werkgroep rond integratie van transportmodi. Er word gekeken of er onderhoud aan de fietsstalling aan het station kan gebeuren. Nieuwe fietspaden moeten aangelegd worden om het gebruik van de fiets te stimuleren. Het mobiliteitsplan is in de laatste fase van de herziening. Op de gemeenteraad van maart 2015 zal de beleidsnota van het verdiepen en verbreden van het mobiliteitsplan voorlopig vastgesteld worden. - Plan een overleg met De Lijn, NMBS en betrokken stakeholders voor de gewenste uitbreidingen aan het openbaar vervoeraanbod. - Richt een werkgroep op voor de integratie van de verschillende transportmodi. - Binnen de GECOMO zijn 2 werkgroepen actief de ene houdt zich bezig met het herwaarderen van trage wegen, de andere met het opmaken met het knelpunten programma voor fietspaden. - Veilig fietsen stimuleren bij scholen. Het opstellen van een plan veilig fietsen naar scholen wordt in orde gebracht tegen september De gemeente zal verder investeren in schone, aantrekkelijke en veilige fietspaden. - Voorzie veilige fietsenstallingen bij belangrijke knooppunten van openbaar vervoer bijvoorbeeld extra plaatsen stalling van het station of onderhoud van de plaatsen die er zijn. - Inzetten op betere bewegwijzering om het centrum te ontlasten van zwaar vervoer. Bijvoorbeeld wegwijzers op de Brusselse steenweg naar Londerzeel zonder het centrum te passeren. - Fietsaanduidingen aan oversteekplaatsen zetten. Naar aanleiding van dit fietsplan werd reeds een budget besproken van euro om o.a. verkeersborden te plaatsen. Zacht mobiliteit Proactief beleid naar Project rond deelfietsen in opmaak. - Aankoop mobiele 13

14 zachte mobiliteit Sensibiliseer de gebruikers Nieuwe mobiliteit en technologieën Gedeelde voertuigen Individuele voertuigen Hinder beperken aan scholen gebeurt al. Autoloze zondag wordt gecombineerd met speel-op-straatdag. Het centrum wordt al genoeg autovrij gemaakt door oa. Markt, kermis, kerstmarkt, Project om verloren fietsen om te bouwen naar deelfietsen voor de tuinbouwschool. Voor het bekomen van testwagens via Eandis kan u terecht op de website. e.be/elektrische-voertuigen/eandisleent-uit fietsenstallingen voor evenementen. (Er is momenteel overleg over de aankoop) - Hinder door auto's aan school beperken. (Er is een schoolvervoersplan in opmaak, in dit plan wordt er rekening gehouden met de hinder van auto s aan de school) - Organiseer een autoloze zondag ook bij speel op straat dag wordt het centrum autovrij gemaakt. De speel op straat dag werd in 2014 op 19 oktober georganiseerd. Er is een jaarlijkse gewoonte om dit te herhalen. - Ontwikkel een systeem om fietsen vrij ter beschikking te stellen. Het Project met deelfietsen loopt reeds bij leerlingen van de tuinbouwschool. Tegen september 2015 worden de eerste fietsen verwacht. Als dit project een succes is kan het aanbod worden uitgebreid naar andere scholen en eventueel opstellen voor de hele bevolking (type Villo) - Elektrische Voertuigen in Actie (EVA) wil de uitbouw van elektrisch rijden in Vlaanderen stimuleren. Mogelijkheid tot testen elektrische wagens aanbieden. (De gemeente is hierop ingegaan en in 2012 is er een proefproject van 3 maanden gehouden.) - Uitlenen van elektrische fietsen aan bevolking. Aan het gemeentehuis of OCMW, waar de elektrische fietsenstalling staat wordt een uitleendienst opgericht. Op vertoon van identiteitskaart en eventueel tegen kleine vergoeding kunnen mensen de elektrische fiets testen gedurende een bepaalde tijd. (De kans is groter dat mensen zelf een elektrische fiets 14

15 gaan aanschaffen als ze deze al eens kunnen testen hebben). - Rijlessen voor elektrische fietsen ( OKRA ) - De nieuwe technologieën slaan niet volledig aan bij de bevolking. De nieuwe technologieën in de kijker zetten moet dit meer onder de aandacht brengen Gebouwen Doelstellingen van de gemeente De gemeente kiest voluit voor duurzaam bouwen. Dit is een manier van bouwen waarbij de milieuen gezondheidseffecten over de volledige levensduur van het bouwproject tot een minimum worden beperkt. Hierbij wordt uitgegaan van de volgende principes: - Bouwen over generaties heen. Niet alleen door duurzame materialen te gebruiken maar ook door comfortabele leefomgevingen te creëren waar mensen graag vertoeven. - Efficiënt ruimtegebruik. Hoe dichter mensen bij elkaar wonen, hoe minder oppervlakte er bebouwd wordt, en hoe meer natuur behouden blijft. - Bovendien beperkt dichte bebouwing de verplaatsingsafstand en het vergemakkelijkt een efficiënte infrastructuur en openbaar vervoer. - Rationeel energiegebruik. Zowel tijdens het bouwproces als tijdens de levensduur van de woning. Essentiële voorwaarden hiervoor zijn: compact bouwen, een luchtdichte afwerking, grondig isoleren, efficiënte verwarmingsinstallatie op hernieuwbare energie, - Het gebruik van duurzame materialen met een zo laag mogelijke milieu-impact, waarbij de volledige levenscyclus in acht wordt genomen. - Een goede waterhuishouding. - Deze principes zullen in de mate van het mogelijke worden toegepast voor gemeentelijke faciliteiten (gebouwen, openbare verlichting, ), maar ook voor de woningbouw, industrie-, kantoorgebouwen, zorgsector, schoolgebouwen Wat doet de gemeente nu al in deze sector? De gemeentelijke gebouwen gebruiken allemaal 100% groene stroom. De stroom wordt niet opgewekt door de gemeente, maar wordt aangekocht via een openbare aanbesteding. Het energieverbruik van een deel van de gebouwen wordt ook al gemonitord. Er is een woonloket aanwezig voor inlichtingen omtrent wonen. Deze service kan nog worden uitgebreid op vlak van duurzaam bouwen. Er wordt ook deelgenomen aan de acties earth hour, Nacht van de duisternis en de gemeente geeft een premie aan inwoners die een zonneboiler plaatsen Mogelijke maatregelen Maatregel Toelichting Acties Gemeentelijke gebouwen en uitrusting/voorzieningen Verbeter de kennis van het gemeentelijk Monitoring van energieverbruik gebeurt al in verschillende - Maak een gebouwpaspoort: inventarisatie van algemene 15

16 gebouwenpark Energiezuinige renovatie Energiezuinige nieuwbouw gebouwen ( groter dan 1000m 2 ). Veel van deze acties lopen constant. Sensibilisatie kan ook zonder subsidies te geven, het woonloket wordt hierbij betrokken. Eandis geeft verschillende premies die isolatie, hernieuwbare energie gaan promoten. Neem een voorwaarde voor commissioning op in het aannemerscontract. Tijdens de commissioning gaat men na of de uitgevoerde werken gebouwgegevens, gebruik van het gebouw, beheer technische installaties. Voor de 5 gemeentelijke gebouwen met een oppervlakte groter dan 1000m 2 is er reeds een EPC gemaakt. Een extern bedrijf is momenteel bezig met het uitwerken van de EPC s van de gebouwen kleiner dan 1000m 2 en de AGB s in de gemeente. - Monitor het energieverbruik van de gebouwen: energieboekhouding voor alle gemeentelijke gebouwen alle gegevens worden opgeslagen in een databank zodat de exacte daling per jaar kan worden vastgesteld. Door toevoeging van de gebouwen waar momenteel een EPC op uitgevoerd wordt kan de energieboekhouding volledig in kaart gebracht worden. - Breng vloer-, muur-, dakisolatie aan vervang enkel of dubbel glas door hoog rendement glas (op het gemeentehuis reeds gebeurt). - Relighting (is reeds toegepast in de sporthal). Er wordt gekeken naar de duurzaamheid van de verlichting van een gebouw en door op nuttige locaties nieuwe verlichting te hangen kan er stroom en budget bespaard worden. (Op het gemeentehuis werden alle TLlampen vervangen door energiezuinige LED-lampen) - Plan stookplaats renovaties tijdig in - Breng buitenzonnewering aan bij een Z-W gerichte oriëntatie van gevels met grote glaspartijen, (Het gemeentehuis heeft zonnewering op nuttige plaatsen) - Isoleren van leidingen, aanbrengen tochtstrips, plaatsen van aanwezigheidsdetactoren of klokschakelaars, correcte afstelling stookplaatsen, - Voorzie tijdens het afsluiten van de bouwfase ook een periode voor 'commissioning' van de installatie gedurende het eerste jaar van ingebruikname. Zo weet de eigenaar 16

17 voldoende energie efficiënt/ geïsoleerd zijn. of de woning voldoende voldoet aan de energie en isolatievoorwaarden. De gemeente verbruikt 100% groene stroom Is reeds zo, moet behouden worden! - De gemeente zet de aankoop van 100% groene stroom verder in de toekomst. Tertiaire (niet gemeentelijke) gebouwen en uitrusting/voorzieningen (industrie) Stimuleer energieefficiëntie en rationeel energiegebruik bij tertiaire gebouwen - Beloon winkels/kantoren/bedrijven die energiezuinig werken met bijvoorbeeld een gemeentelijk ecolabel als erkenning. Erkenning als groene winkels, 'groene kantoren', door het aanbrengen van een logo kunnen ze zich onderschijden van andere bedrijven/winkels - Sensibiliseren van bv. winkels om openstaande deuren te sluiten - Promoten van energiezuinig IT, stimulere door bv. flyer te maken en te verspijden bij winkels en bedrijven. - Faciliteer sensibilisatiecampagnes voor gebruikers van tertiaire gebouwen. - Promoot het sluiten van openstaande winkeldeuren: idealiter zou een sas aan elke winkelingang Stimuleer bijna-energie neutrale (BEN) of lageenergie woningen voor renovatie Stimuleer na-isolatie, hoogrendementsketels en hoogrendementsglas bij kantoren en andere gebouwen FRGE lening geeft hiervoor de oplossing. Samen energie project met thermo grafisch onderzoek gaat van start dit najaar. Er wordt een info avond georganiseerd in oktober. Bij 5 huishoudens wordt gratis een thermo grafisch onderzoek verricht. Hier mogen dan minstens 5 andere mensen aanwezig zijn. Het is de bedoeling dat er op deze manier een kettingreactie wordt opgezet. De Vlaamse overheid geeft een subsidie voor het installeren van hoog rendementsglas. Deze premie is afkomstig van de netbeheerder en geldt ook bij het vervangen van enkel glas naar dubbel glas. Bij de combinatie van glasisolatie en muurisolatie is er een moeten geïnstalleerd zijn. - Energie premies /financiële stimulansen voor het realiseren van thermische renovatie (subsidies/lening zonder bijkomende kosten). De gemeente is reeds lid van het fonds ter reductie van de globale energiekost, opgericht op 10 maart Organiseer opendeurdagen in voorbeeldgebouwen op het eigen grondgebied. (In samenwerking met natuurpunt). - Subsidies voor REG-maatregelen. - Geven van een premie of promoten van premies van andere organisaties. De gemeente kan bijvoorbeeld de premies van Eandis promoten naar bedrijven toe. 17

18 Stimuleer BEN-norm voor nieuwbouw Promoot hernieuwbare energie Woningen Geef speciale aandacht aan mensen die met energiearmoede te maken hebben combinatiepremie. BEN staat voor bijna energieneutraal. Het bijzondere aan BEN-woningen is dat ze weinig energie verbruiken voor verwarming, ventilatie, koeling en warm water. De energie die nog nodig is, wordt uit groene energiebronnen gehaald. De BEN norm zal standaard worden in heel Europa vanaf Voor onze gemeente kunnen we als eerste deze standaard hanteren. De gemeente is uitgerust met een woonloket. Dit is een samenwerking tussen het OCMW en de gemeente. Dit loket is opgericht om advies te verlenen rond bouwen, verbouwen, premies en subsidies aan de bevolking. Er is ook speciale aandacht voor beschermde afnemers. De medewerker van de gemeente is van maandag tot woensdag aanwezig op het gemeentehuis. Om de drempel voor beschermde afnemers zo laag mogelijk te leggen is de medewerker donderdag en vrijdag aanwezig in het OCMW - Geef een gemeentelijke premie rond BEN bouwen en/of promoot bestaande premies, groene lenkingen, - BEN-norm (bijna-energieneutraal bouwen) promoten bij bouwaanvragen op nieuwe bouwgronden. - Geef een premie voor de installatie van hernieuwbare energiebronnen aan bedrijven ( Er is reeds een premie voor zonneboilers voor particulieren uitbreiding naar bedrijven indien mogelijk). - Promoot het gebruik van warmtepompen, energie-efficiënte verwarmingsinstallaties eventueel door sensibilisatie (via woonloket reeds infoartikel dat verspreid werd) of anders door het geven van een premie op andere hernieuwbare energiebronnen. - Promoot de bestaande premies van zowel netbeheerder en Vlaamse overheid. ( reeds in werking via het woonloket met info artikels, ). - Verlenen van advies rond subsidies van Eandis voor beschermde afnemers. Dit zijn subsidies voor mensen die onder een inkomensgrens liggen of een sociale uitkering krijgen. Voor het installeren van bijvoorbeeld een condensatieketel krijgen enkel zij nog een premie. Deze premie dient om de overstap naar duurzamere energie voor elke bevolkingsgroep mogelijk te maken. - Informatie over het fonds ter reductie van globale energiekost is ook te verkrijgen bij het woonloket. De FRGE geeft leningen aan een zeer aantrekkelijke rentevoet. Er wordt onderscheid gemaakt tussen 18

19 Ondersteun duurzame wijkprojecten gebouw. Acties kunnen vervat worden in het woonloket. Hiervoor kan een voorbeeld genomen worden aan de stad Gent. Gent stimuleert duurzame wijkprojecten door een subsidie van tot euro. Voorbeelden van mogelijke projecten zijn samen daken isoleren, aanleggen van een groetentuin op een bedrijf dak,... bron: beschermde afnemers, die kunnen lenen aan 0% en de overige bevolking die kan lenen aan een rentevoet van 2%. Deze leningen dienen enkel voor maatregelen ter besparing van energie. Ze gelden over een periode van 5 jaar met een maximaal bedrag van euro. - Het woonloket promoot ook de sociale lening bij de doelgroep. Deze lening kan gebruikt worden voor zowel bouwen, verbouwen als bouwgrond kopen. De sociale lening geldt enkel voor mensen die aan een aantal voorwaarden voldoen. De kandidaten mogen maar een maximaal inkomen hebben of een sociale uitkering krijgen. Deze personen kunnen lenen aan een rentevoet van 1,55%. - Er zijn nog plannen voor de uitbreiding van het woonloket. Momenteel is er een project lopende rond kinderarmoede en hoe de ouders kunnen geholpen worden. Een deelaspect van dit project zou kunnen gaan over de voorziening in energie, woongelegenheid, - Het woonloket bestaat niet enkel voor beschermde afnemers maar ook alle andere mensen kunnen hier informatie krijgen over duurzaam bouwen, leningen, - Geven van begeleiding, energieadvies, premies, samen aankopen stimuleren. - De gemeente ondersteund projecten door zelf projecten te starten en hiervoor de bevolking warm te maken. Dit kan ondergebracht worden in het woonloket. - Energievriendelijke investeringen in nieuwbouprojecten. 19

20 Stimuleren van lageenergie of BEN-renovatie (bijna-energieneutraal) van particuliere woningen Dakisolatie, vloerisolatie en muurisolatie stimuleren Vervanging van oude verwarmingsketels door HR-ketel, warmtepompen, pelletketel, Het woonloket werd reeds opgericht. Veel van de bovenstaande acties kunnen hier ondergebracht worden. Er bestaat de FRGE lening. Dit is een lening van maximaal euro over een periode van 5 jaar. Deze lening geldt voor particulieren aan een rentevoet van slechts 2%. Voor minder bedeelde groepen is dit zelfs een renteloze lening. Ze is in het leven geroepen om voldoende renovaties per gemeente te verwezenlijken. Gratis energiescans worden reeds gegeven aan bepaalde doelgroepen. Tussen 2011 en 2013 was dit mogelijk voor iedereen. Tot het jaar 2015 geeft de fiscus een belastingvoordeel voor het plaatsen van dakisolatie van 30%. Ook Eandis geeft verschillende premies om renovatie te stimuleren. Voor een overzicht van de mogelijke premies : energie-besparen/overzichtpremies site voor de e-portemonnee: 1 'De e-portemonnee' is een - Geef en/of promoot premies en goedkope/renteloze leningen voor dak-, vloer- en muurisolatie. De gemeente is lid van het FRGE. De bedoeling is om ervoor te zorgen dat alle maatschappelijke groepen een financiële kans krijgen om energiezuinig te bouwen. ( zie uitleg FRGE boven bij woningen). - Promoot duurzaam bouwadvies van het Provinciaal Steunpunt Duurzaam Bouwen. - Installeer en promoot een (inter)gemeentelijk energieloket en/of woonloket. - Geef gratis energiescans (gemeente geeft al gratis scans voor beschermde afnemers). - Bij woningen die niet in aanmerking komen voor grondige renovatie, stimuleert de gemeente op zich staande ingrepen. - Organiseer infoavonden over dak-, vloer- en muurisolatie met info over premies. ( infoavond duurzaam bouwen gepland 6/10/2015) - Deelname aan het project samen energiek gaat door in 5 huizen waar een thermo grafisch onderzoek uitgevoerd wordt. Het is de bedoeling om de andere geïnteresseerde personen warm te maken voor deze thermo grafische scan. - Eandis geeft een premie bij het aanbrengen van muurisolatie, hoogrendementsglas. Premies worden berekend per isolatieoppervlakte. - Bij recente verbouwingen en nog uit te voeren verbouwingen moet er nog gekeken worden naar mogelijkheid Sensibiliseren van de bevolking over energiezuinige renovatie (integratie in het woonloket). - Via groene leningen, premies, e- portemonnee (gratis toegang voor iedereen) hiervoor promotie organiseren is mogelijk. - Infoavond tips & tricks van 20

21 Overstap van stookolie naar pellets of warmtepomp bij particuliere woningen stimuleren Geef voldoende informatie bij nieuwbouw en renovatie welke opwekkingsmogelijkheden voor hernieuwbare energie mogelijk zijn. De gemeente promoot PVpanelen, zonneboilers, warmtepompen,... Openbare verlichting Deelname aan Nacht van de duisternis en/of 'Earth Hour' Openbare verlichting vervangen door LEDlichten elektronisch spaar- en beloningssysteem in uw gemeente waarmee u door duurzaam en milieuvriendelijk gedrag punten kan verdienen. Deze punten kan u gebruiken om allerlei zaken te kopen. Eventueel voor oude installaties verwijzen naar bestaande premiereglementen. Een deel van de verlichting wordt gedoofd gedurende 1uur tijdens earth hour. In 2015 gaat earth hour door op 28 maart. Van 20:30 tot 21:30 vraagt het WWF om alle lichten te doven. Op die manier laat de gemeente weten dat het begaan is met klimaatverandering. De gemeente heeft een quickscan laten uitvoeren door Eandis. Deze scan gaat na waar het opportuun is om aanpassingen te doen aan openbare verlichting. duurzame verbouwing gaat door op 6 oktober Geef een gemeentelijke premie voor mensen die overstappen van een verouderde stookolieketel naar een duurzame oplossing en/of promoot bestaande premies, groene leningen, van andere instanties ( overheid, Eandis, ). -Aan het loket worden mensen met vragen geïnformeerd en eventueel doorverwezen naar woonloket, premie zonneboiler, - De gemeente promoot en informeert over provinciaal steunpunt duurzaam bouwen. - Geef gemeentelijke premies en/of promoot bestaande premies, groene leningen,... - De gemeente neemt deel aan het doven van de verlichting gedurende Earth Hour en nacht van de duisternis. - Bekijk of er nog meer verlichting gedoofd kan worden bij deelname aan deze acties. - Na uitvoeren van de quickscan bleek dat het rendabel was om op 6 locaties aanpassingen te doen aan de openbare verlichting. Het totaalbedrag van de investering bedroeg euro. Hiermee wordt er jaarlijks kwh elektriciteit bespaard. Uit resultaten die werden gemeten in 2013 is gebleken dat er effectief een prijsdaling van euro per jaar gerealiseerd is door de inspanningen in De quickscan dateert ondertussen 21

22 Industrie - niet ETS Promoot de gratis energiescan voor KMO's Stimuleer energieefficiëntie en rationeel energiegebruik bij lokale bedrijven Aangezien er slechts weinig industrie in de gemeente Merchtem te vinden is. Kan men zich eerder toespitsen op landbouw. van Een hernieuwde uitgave kan nuttig zijn er staan ook nog een aantal andere mogelijk rendabele locaties vermeld. Hierin verder investeren zal op termijn winstgevend zijn en heeft een nuttige invloed op de CO 2 emissie. - Promoot de gratis energiescan voor KMO's. - Vervangen van luchtgordijn door schuifdeuren. - Stimuleer energie-efficiëntie en rationeel energiegebruik bij lokale bedrijven Hernieuwbare energie Doelstellingen van de gemeente Hernieuwbare energie is energie die gewonnen wordt uit onuitputtelijke bronnen. Vormen van hernieuwbare energie zijn o.a: bio-energie, geothermische energie, zonne-energie, energie uit water, windenergie. De gemeente zelf gebruikt ondertussen 100% groene stroom. De doelstelling op lange termijn is het promoten van groene stroom bij haar inwoners Wat doet de gemeente nu al in deze sector? De gemeente gebruikt nu al 100% groene stroom voor haar eigen installaties. Het gebruik van hernieuwbare energie kan meer worden gestimuleerd naar de inwoners toe. In 2011 werd een onderzoek verricht naar de mogelijkheid om het opwekken van groene stroom uit de grote Molenbeek. Uit dit onderzoek bleek dat het helemaal niet rendabel is om met zo een klein waterverval elektriciteit op te wekken. Ook zijn er al meerdere voorstellen gedaan voor het installeren van windenergie. Echter tot op heden werd dit niet goedgekeurd door o.a. het gebrek aan een geschikte locatie en omwille van protest door omwonenden Mogelijke maatregelen Maatregel Toelichting Acties waterkracht De gemeente zoekt naar geschikte locaties voor een waterkrachtcentrale De gemeente organiseert een infoavond - Er werd in 2011 een onderzoek verricht naar de mogelijkheid om in de molenbeek kleinschalige waterkrachtcentrales te zetten. Uit de resultaten van dit onderzoek is gebleken dat het waterverval te klein is om rendabel te zijn. - De verkregen informatie uit het gevoerde onderzoek werd reeds verspreid. Daar het niet rendabel is 22

23 windkracht De gemeente gaat op zoek naar plaatsen om windmolens te plaatsen De gemeente subsidieert projecten rond windenergie Fotovoltaïsche energie De gemeente faciliteert De gemeente communiceert Goedkoper dan zelf een molen te plaatsen. De premies voor zonnepanelen voor particulieren werden sinds kort afgeschaft vanuit de Vlaamse regering. Er is geen intentie om zelf als gemeente een premie te geven. Samen sterker is een organisatie die zich bezig houdt met groepsaankopen rond duurzame energie/installaties. ams-brabant/ zal er verder geen actie ondernomen worden. - Er is reeds onderzoek geweest naar mogelijke plaatsen waar een windmolen zou kunnen staan. (kouter, hoge jan,...) tot op heden werd hier nog geen goedkeuring voor verkregen. De zoektocht naar mogelijke locaties wordt verdergezet. - In geval van goedkeuring door stedenbouw Leuven kan de gemeente het zetten van particuliere windmolens promoten en informatie verschaffen. - De gemeente organiseert en/of ondersteunt een samen aankoop voor PV-panelen. Bestaand initiatief bekend maken bij bevolking (samen sterker). - De gemeente stelt daken van openbare/gemeentelijke gebouwen ter beschikking voor de plaatsing van PV-panelen door energieleveranciers, coöperatieven of particulieren (door de aankoop van de feestzaal te Brussegem waar er al zonnepanelen op liggen is deze manier van werken al eens toegepast). Soortgelijke initiatieven kunnen op daken van sporthal, bib, - Gemeente kan een hernieuwbare energiescan (HE scan) laten uitvoeren op het potentiële aanbod aan (zonne)energie op zijn grondgebied in kaart te brengen. - De gemeente gaat na welke hernieuwbare energiebronnen er op het grondgebied aanwezig zijn. (Reeds onderzoek gevoerd naar de mogelijkheid om water en windkracht te gebruiken. De adviezen waren tot nu toe negatief ). - De gemeente organiseert een infoavond over PV-panelen voor particulieren/voor bedrijven op 6/10/2015 (Op deze infoavond kan gepeild worden naar de bereidwilligheid van particulieren/bedrijven naar het 23

24 warmtekrachtkoppeling De gemeente investeert De gemeente communiceert Biomassa De gemeente faciliteert De gemeente communiceert Smart Grids De gemeente participeert in onderzoek rond Smart Grids algemeen De gemeente stimuleert de aankoop van groene stroom Project in opstart rond het samen aankoop van groene stroom. investeren in PV-panelen op gemeentelijke daken). - De gemeente voert een sensibilisatiecampagne voor het plaatsen van PV-panelen. (Met het woonloket worden mensen al geïnformeerd rond de mogelijkheid). - De gemeente geeft een subsidie voor WKK s. - De gemeente investeert zelf in warmtekoppeling. - De gemeente promoot WKK s bij bedrijven. - De gemeente ondersteunt/zet een coöperatieve op voor een biomassacentrale. (De gemeentelijke loods gebruikt snoeiafval die verwerkt is tot pellets als verwarming). - De gemeente stimuleert de oprichting van een biogascoöperatieve bij de lokale boeren. (Met als voorbeeld de gemeentelijke loods kan de gemeente boeren aanzetten om soortgelijke installatie te zetten). (Er zijn al een aantal bedrijven die geïnvesteerd hebben in zo een installatie bv. Boerderij op koeweidestraat). - De gemeente organiseert een infoavond over warmtekrachtkoppeling voor particulieren/voor bedrijven. - De gemeente participeert aan een onderzoeksproject over slimme netten en slimme meters. Dit onderzoek werd opgestart in Op het moment dat het draagvlak groot genoeg wordt kunnen er verdere investeringen volgen. - De gemeente koopt zelf 100% groene stroom aan. - De gemeente faciliteert de aankoop van groene stroom. - De gemeente onderteund de logistiek voor een infoavond rond groene stoom en samen aankoop. 24

25 De gemeente stimuleert het gebruik/productie van hernieuwbare energie algemeen De gemeente ondersteunt de ontwikkeling en verspreiding van nieuwe technologieën - De gemeente geeft voldoende informatie bij nieuwbouw en renovatie welke opwekkingsmogelijkheden voor hernieuwbare energie mogelijk zijn. (verwerkt in het woonloket). - De gemeente geeft voldoende informatie bij nieuwbouw en renovatie welke opwekkingsmogelijkheden voor hernieuwbare energie mogelijk zijn. (woonloket) - De gemeente stimuleert bedrijven om te investeren in lokale projecten voor hernieuwbare energie. - De gemeente geeft een premie voor de installatie van een zonneboiler bedraagt per aanvraag en per woongelegenheid van 12,50 euro per begonnen m 2 zonnecollector. - Woonloket geeft informatie over premies van bijvoorbeeld eandis, vlaamse overheid, gemeente, - De gemeente heeft sinds 2012 een eigen laadstation voor fietsen en auto s. Ze kan gebruikt worden tegen maandelijkse vergoeding. En kan mits groeiend draagvlak worden uitgebreid met meerdere stations. Bij elk van de boven staande topics staat vermeld om een infoavond te geven. Het zou nuttig zijn om 1 grote infoavond per jaar ( of meerdere jaren) te organiseren. Op deze avond kan er direct ingegaan worden op alle soorten hernieuwbare energie. Op de zelfde manier kan een grote info avond georganiseerd worden voor bedrijven/landbouw met specifieke informatie. Bijvoorbeeld een klimaatlunch met bedrijven. De informatie momenten van andere gemeenten kunnen gepromoot worden. ( op 6/10/2015 wordt een informatieavond rond duurzaam verbouwen) 4.4. Landbouw en natuur Doelstellingen van de gemeente Duurzame landbouw is economisch verantwoord, sociaal rechtvaardig en ecologisch leefbaar. Er worden productiemethoden gebruik die rekening houden met het bewaren van de biodiversiteit en erop gericht zijn om de uitstoot van schadelijke gassen te beperken. Via o.m. voldoende diversificatie van teelten wordt de bodemkwaliteit behouden. Het behoud, beheer en ontwikkeling van de natuur voor de gemeenschap en voor toekomstige generaties is een ecologische noodzaak en een ethische plicht. Een enkele maatregel die deze emissies aanzienlijk zou verminderen, is echter niet bestaande binnen de landbouwsector. De provincie en de gemeenten kunnen zich richten op het stimuleren van een 25

26 cluster van maatregelen, die samen tot een belangrijke reductie kunnen leiden. Voor landbouwbedrijven is de energiekost vaak een grote kost. De opportuniteiten voor emissiereductie moeten daarom gezocht worden in duurzame energieproductie. Enkele klimaatvriendelijke landbouwtechnieken zijn: - Het gebruik van dierlijke meststoffen in plaats van synthetische meststoffen. - Gebruik van nieuwe organische meststoffen - Telen van groenbemesters - Overschakelen van gewone landbouw naar organische landbouw - Toepassen van niet kerende grondbewerking (reeds overeenkomst met provinciale erosiecoördinator) Biodiversiteit en natuurlijke ecosystemen spelen ook een belangrijke rol in de hele klimaatproblematiek: - Dankzij biodiversiteit en ecosysteemdiensten zijn mensen, soorten en populaties veerkrachtiger en kunnen ze zich beter aanpassen aan de klimaatverandering. - Veerkrachtige en sterke ecosystemen kunnen tegelijk een verdere klimaatverandering tegengaan. Maar de klimaatsverandering heeft ook een invloed op de natuurlijke systemen. Klimaatverandering is schadelijk voor biodiversiteit en één van de oorzaken van biodiversiteitsverlies. Tegelijkertijd zal het klimaat nog sneller veranderen en zullen de gevolgen groter zijn als biodiversiteit en ecosystemen niet efficiënt beschermd worden. Biodiversiteit en ecosystemen spelen een cruciale rol bij klimaatregulering: - Veengebieden, moerassen, bodems, bossen en oceanen spelen een cruciale rol bij de opname en opslag van koolstof. Terrestrische ecosystemen slaan ongeveer 2100 Gigaton koolstof op in levende organismen, strooisel en organisch materiaal in de bodem. De uitstoot van broeikasgassen kan bijgevolg teruggedrongen worden door deze ecosystemen gezond te houden en beschadigde milieus te herstellen (o.a. bossen opnieuw aan te planten). - Bossen bijvoorbeeld zuiveren de lucht, slaan koolstof op in hun hout en nemen water op als een spons (nemen het water op, houden het vast en geven het geleidelijk weer af) waardoor overstromingen worden beperkt en water wordt opgeslaan voor drogere periodes. - Ook halfnatuurlijke en door de mens beheerde ecosystemen (waaronder landbouwgebieden) bieden veel mogelijkheden om actief koolstof vast te leggen en emissies te verminderen. Gezonde en veerkrachtige ecosystemen en populaties bieden meer weerstand tegen schommelingen en herstellen makkelijker van extreme weersomstandigheden. Hoe groter de verscheidenheid van dieren en planten, des te meer ecosystemen de schokken van de klimaatsveranderingen zullen overleven. Onze klimaatstrategieën afstemmen op de natuur heeft veel voordelen: - Door een ecosysteem gebaseerde aanpak voor de aanpassing en het tegengaan van klimaatverandering zorgen we er voor dat de mens en zijn bestaansmiddelen minder kwetsbaar worden voor klimaatverandering. - Het is een erg kostenefficiënte aanpak aangezien ecosystemen zorgen voor koolstofopslag tegen een lage kost. 26