Tweede Kamer der Staten-Generaal

Transcriptie

1 Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar XVI Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (XVI) voor het jaar 2015 Nr. 33 VERSLAG HOUDENDE EEN LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld 13 november 2014 De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, belast met het voorbereidend onderzoek van dit voorstel van wet, heeft de eer verslag uit te brengen in de vorm van een lijst van vragen met de daarop gegeven antwoorden. De vragen zijn op 9 oktober 2014 voorgelegd aan de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Bij brief van 11 november 2014 ze door de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport beantwoord. Met de vaststelling van het verslag acht de commissie de openbare behandeling van het wetsvoorstel voldoende voorbereid. De voorzitter van de commissie, Lodders De griffier van de commissie, Teunissen kst xvi-33 ISSN s-gravenhage 2014 Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 1

2 Vraag 1: Hoeveel kostte de verslavingszorg in 2012 en 2013 jaarlijks, uitgesplitst naar sectoren en verslavingsvorm? Hoeveel procent was daarvan klinisch en hoeveel procent ambulant? Wat is voor 2014 en 2015 begroot voor verslavingszorg naar sectoren en verslavingsvorm? Hoeveel procent daarvan is begroot voor klinische zorg en hoeveel procent voor ambulante zorg? Antwoord 1: De navolgende uitgavencijfers betreffen de kosten voor verslavingszorg die vallen onder de Zorgverzekeringswet. De uitgaven voor verslavingszorg zijn onderdeel van het kader voor de curatieve GGZ en worden niet apart begroot. Op basis van gegevens van Vektis en NZa zijn de volgende uitgavencijfers voor verslavingszorg in 2012 en 2013 geraamd. Daarbij zijn de uitgaven uitgesplitst naar klinische zorg en ambulante zorg. Tabel Geraamde uitgaven voor verslavingszorg (in mln) (in %) (in mln) (in %) Klinische zorg Ambulante zorg Totaal Het uitgavencijfer 2012 betreft een berekening op basis van de realisatiecijfers van Vektis en NZa (budgetgegevens). Het uitgavencijfer 2013 betreft een voorlopig geëxtrapoleerd cijfer van Vektis (gebaseerd op circa 70% declaratiecijfers). De stijging van de ambulante verslavingszorg (22 miljoen, 9%) moet in samenhang gezien worden met de daling van de klinische verslavingszorg ( 13 miljoen, 6%). De stijging is het gevolg van het ingezette beleid van ambulantisering. De totale kosten van de verslavingszorg stijgen in 2013 ten opzichte van 2012 met 9 miljoen (1,9%). Vraag 2: Indien er een verschil bestaat in de hoogte van de uitgaven aan verslavingszorg in de afgelopen jaren en wat begroot is voor 2015 waar zit dat dan in? Antwoord 2: De uitgaven voor verslavingszorg worden niet apart begroot. Met veldpartijen zijn in het kader van het Bestuurlijk akkoord GGZ afspraken gemaakt inzake het meerjarenkader voor de gehele curatieve GGZ. De uitgaven voor verslavingszorg zijn daar een onderdeel van. Vraag 3: Hoeveel is begroot voor de verslavingszorg op de BES-eilanden in 2015 per sector en verslavingsvorm, en hoeveel is hier in het verleden aan besteed? Antwoord 3: In de begroting is het bedrag opgenomen voor alle zorg in Caribisch Nederland. Het totale budget voor zorg in Caribisch Nederland in miljoen euro s: Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 2

3 , ,5 93,3 96,3 99,3 Het zorgverzekeringskantoor aldaar budgetteert de verschillende onderdelen van zorg binnen dat totale budget, waaronder ook een deel voor psychiatrie en verslavingszorg. De verslavingszorg in Caribisch Nederland wordt verzorgd door de Stichting Verslavingszorg en Psychiatrie Caribisch Nederland (SVPCN). SVPCN is op dit moment nog in onderhandeling met het zorgverzekeringskantoor over het contract voor Gezien de lopende onderhandeling kunnen er op dit moment geen uitspraken worden gedaan over de hoogte van het bedrag. Het gaat om een contract voor verslavingszorg en psychiatrie samen, het afzonderlijke bedrag per sector is niet te achterhalen. Voor 2014 komen de kosten voor verslavingszorg en psychiatrie samen op ongeveer 2,8 miljoen euro. In 2013 ging het om 2,5 miljoen dollar en in 2012 om 2,8 miljoen dollar. Ook deze bedragen zijn niet nader naar sector of verslavingsvorm uit te splitsen. Daarnaast worden er uit de middelen voor de integrale aanpak van de sociaal economische problematiek op de eilanden (vanuit de begroting van BZK) projecten gefinancierd die bijdragen aan het voorkomen van verslavingsproblematiek. VWS heeft voor dat doel vanaf 2012 structureel 0,2 mln. euro per jaar toegevoegd aan deze middelen. Vraag 4: Wat waren de uitgaven aan de maatschappelijke opvang in 2012 en 2013 jaarlijks, uitgesplitst naar soort opvang? En wat is voor 2014 en 2015 begroot voor maatschappelijke opvang naar soort opvang? Antwoord 4: Er zijn 43 centrumgemeenten die middelen ontvangen vanuit het Rijk via de decentralisatie-uitkering maatschappelijke opvang, verslavingsbeleid en OGGZ (binnen het Gemeentefonds) voor maatschappelijke opvang. In 2012 ging het om een bedrag van 298,5 mln; in 2013 om een bedrag van 300,5 mln; voor 2014 ontvangen de centrumgemeenten 298,8 mln; en in mln. De toename in 2015 is het gevolg van de keuze om de te decentraliseren AWBZ-middelen die samenhangen met opvang toe te voegen aan de decentralisatie-uitkering maatschappelijke opvang. Het is aan gemeenten om ten aanzien van de inzet van dat bedrag keuzes te maken: het Rijk maakt in de uitkering aan gemeenten geen uitsplitsing naar soorten opvang of activiteiten. Vraag 5: Indien er een verschil bestaat in de hoogte van de uitgaven aan maatschappelijke opvang in de afgelopen jaren en wat begroot is voor 2015 waar zit dat dan in? Antwoord 5: In 2013 en 2014 zijn incidenteel bedragen van 3 mln respectievelijk 1,3 mln aan de decentralisatie-uitkering toegevoegd, bedoeld ter dekking van kosten die centrumgemeenten maken bij hun voorbereiding op hun nieuwe taak beschermd wonen (vanaf 2015). De toename in 2015 is het gevolg van de keuze om de te decentraliseren AWBZ-middelen die samenhangen met opvang toe te voegen aan de decentralisatie-uitkering maatschappelijke opvang. Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 3

4 Vraag 6: Hoe verhouden zich de kosten voor verslavingszorg in Nederland tot de kosten voor verslavingszorg in andere West-Europese landen? (benchmark) Antwoord 6: Specifiek voor de kosten voor verslavingszorg is geen internationale benchmark beschikbaar. Dit heeft te maken met verschillende systemen van bekostiging en financiering die landen er op na houden die een vergelijking lastig maken. Daarnaast speelt het gegeven dat verslavingszorg, net als in Nederland, vanuit verschillende bronnen gefinancierd wordt. Voorzieningen vallen dan niet alleen onder buitenlandse equivalenten van de Zvw of AWBZ, als deze er al zijn, maar bijvoorbeeld ook onder equivalenten van het sociaal domein («social care»). De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) heeft recent een studie uitgebracht naar de sociaal economische kosten van (het verwaarlozen van) geestelijke gezondheidzorg 1. Daarin zijn voor een aantal Westerse landen verschillende data over geestelijke gezondheid (waaronder ook verslavingszorg) met elkaar vergeleken. Er wordt geconcludeerd dat een duidelijk vergelijkbaar beeld ontbreekt omdat kwalitatief geschikte en betrouwbare data niet eensluidend beschikbaar zijn. Vraag 7: Hoe groot is het medisch-wetenschappelijk onderzoeksbudget naar verslavingszorg in 2015? Antwoord 7: Dat is mij niet bekend. Er is geen landelijk beeld beschikbaar van de totaal beschikbare middelen voor onderzoek naar verslavingszorg. Vanuit ZonMW zijn er voor 2015 geen programma s of programmaonderdelen die zich specifiek richten op verslavingszorg. Vraag 8: Wat zijn de laatste kerncijfers t.a.v. de werkzame verloskundigen? Hoeveel verloskundigen zijn verbonden aan Verloskundige Samenwerkings Verbanden (VSV s)? Zijn er ten aanzien hiervan doelen voor 2015? Zijn VSV s zelfstandig of juridisch en financieel onderdeel van ziekenhuizen? Antwoord 8: In de tabel op pagina 152 van de begroting van VWS staan de laatste kerncijfers ten aanzien van de werkzame verloskundigen. In 2013 waren dat er Alle verloskundigen zijn verbonden aan één of meerdere verloskundige samenwerkingsverbanden (VSV). De mate van organisatie van een VSV is divers, zo blijkt ook uit het inspectierapport van juni 2014 «Verloskundige samenwerkingsverbanden: acute zorg veiliger, preventie is blijven liggen». VSV s zijn in principe zelfstandig, maar kunnen ook onderdeel zijn van een ziekenhuis. Dit kan per regio verschillen. Van belang is dat een VSV een multi-disciplinair bestuur heeft. De taken en bevoegdheden van het bestuur ten aanzien van de deelnemers moeten zijn vastgelegd, zo luidt de norm van de inspectie. Vraag 9: Kan de reden worden geduid waarom gehoorschade niet terug komt in de beleidsagenda, gezien de blijvende ernst van de schade bij jongeren, dat nog wel te vermijden is? 1 Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 4

5 Antwoord 9: De beleidsagenda geeft de hoofdlijnen van ons beleid weer. Niet alle onderwerpen kunnen daarin worden behandeld, de beleidsagenda biedt geen uitputtend overzicht. Mijn inzet gericht op de preventie van gehoorschade door muziek is opgenomen in de begroting van VWS onder artikel 1 Volksgezondheid. Vraag 10: Wat is het beleid op het gebied van preventie van gehoorschade? Welke prioriteiten/activiteiten onderneemt het Ministerie van VWS naast het convenant gehoorschade? Antwoord 10: De preventie van gehoorschade door muziek is belangrijk: eenmaal opgelopen permanente gehoorschade is namelijk niet meer te genezen of te repareren. Ik vind het belangrijk dat mensen op een voor het gehoor veilige manier kunnen uitgaan. Daarom heb ik in februari 2014 een convenant met de muzieksector afgesloten waarin onder andere een maximaal geluidsniveau is afgesproken. Als onderdeel van het convenant start in het najaar van 2014 de campagne voor het op een voor het oor veilige manier genieten van muziek. Hierin wordt naast het uitgaan ook aandacht besteed aan het veilig luisteren naar personal music players. Omdat preventie belangrijk is, heb ik de Nationale Hoorstichting gevraagd om voorlichtingslessen over veilig genieten van muziek voor scholen (primair en voortgezet onderwijs) te ontwikkelen en te geven. Ook is het thema «preventie gehoorschade» opgenomen in het themacertificaat «hygiëne, huid, gebit en gehoor» van het vignet Gezonde School. Daarnaast is het thema»preventie gehoorschade» opgenomen in het Nationaal Programma Preventie. Vraag 11: Welk bedrag is er langjarig beschikbaar voor het verbeteren van de situatie rondom orgaandonatie? Hoe wordt dit ingezet? Antwoord 11: Voor orgaandonatie is in 2015 en 2016 een bedrag van circa 16,6 miljoen per jaar beschikbaar en vanaf 2017 jaarlijks circa 9,5 miljoen om activiteiten rond orgaandonatie vorm te geven. Van de nu jaarlijks beschikbare 16,6 miljoen worden structureel de activiteiten gefinancierd van de Nederlandse Transplantatie Stichting voor haar activiteiten op het gebied van donorwerving en donorvoorlichting, de subsidieregeling donatie bij leven, de publiekscampagne orgaandonatie en het Donorregister. ( 7,6 miljoen) Daarnaast worden van dit bedrag pilots in de ziekenhuizen gefinancierd die beleid en organisatie van donorwerving in ziekenhuizen moeten verbeteren. ( 9 miljoen). Van dit bedrag is 7,5 miljoen bestemd voor de landelijke implementatie van de pilots Zelfstandige uitnameteams en verbeteren structuur donorwerving. In 2015 wordt 1,5 miljoen besteed aan pilots om het aantal non-heartbeating donoren te verhogen. Over het vervolg van de pilots in ziekenhuizen zal ik u in mijn standpunt op de evaluatie van die projecten informeren. Dit standpunt zult u in november 2014 ontvangen. Vraag 12: Kan toegelicht worden in hoeverre zorgverzekeraars een zorgplicht hebben ten opzichte van verzekerden die naar o.a. Syrië zijn vertrokken om daar te vechten voor IS, en in die strijd gewond zijn geraakt? Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 5

6 Antwoord 12: Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht voor al hun verzekerden. De polisvoorwaarden van de zorgverzekering sluiten veelal de schade uit die wordt veroorzaakt of ontstaan is door een gewapend conflict, burgeroorlog en dergelijke zoals aangegeven in artikel 3:38 van de Wet op het financieel toezicht. Verzekeraars hebben deze risico s ondergebracht bij de Nederlandse Herverzekeringsmaatschappij voor Terrorismeschaden (NHT). Deze beoordeelt of schade voor herverzekering in aanmerking komt. Vraag 13: Hoe wordt de financiering van opleidingen als kinderpsychiatrie geborgd na 1 januari 2015? Moet na de decentralisatie van de jeugdzorg vanaf 2015 ook de academische kinder- en jeugdpsychiatrie voor zijn financiering bij de gemeente zijn? Antwoord 13: De financiering van de zorgopleidingen die reeds in aanmerking komen voor beschikbaarheidfinanciering, blijft na 1 januari 2015 ongewijzigd. Een beperkte groep instellingen levert geestelijke gezondheidszorg aan uitsluitend jeugdigen tot 18 jaar. Zij komen vanaf 2015 daardoor niet meer voor de beschikbaarheidfinanciering in aanmerking. Voor deze groep instellingen is de financiering geborgd via de Subsidieregeling Opleidingen in een Jeugd ggz-instelling (Staatscourant, nr ). Kinder- en jeugdpsychiatrie komt als onderdeel binnen de opleiding tot psychiater in aanmerking voor beschikbaarheidfinanciering of financiering op basis van de subsidieregeling. De zorg die door de academische kinder- en jeugdpsychiatrie geleverd wordt, valt vanaf 1 januari 2015 ook onder de verantwoordelijkheid van gemeenten: de VNG heeft de academische functie met een landelijke instroom meegenomen in de landelijke raamcontracten. Vraag 14: Kan een tabel worden geleverd waarin alle voornemens uit het Regeerakkoord ten aanzien van de langdurige zorg zijn opgenomen, waarbij de verwachte opbrengsten van beleid zijn geactualiseerd naar aanleiding van alle nadere uitwerkingen en bijstellingen die sindsdien hebben plaatsgevonden? Vraag 15: Kan een tabel worden geleverd waarin alle voornemens uit het Regeerakkoord ten aanzien van de langdurige zorg staan opgenomen, waarbij wordt aangegeven welke bedragen vanaf 2015 en structureel beschikbaar zijn voor alle genoemde onderdelen? Het gaat hier dus expliciet niet om de opbrengsten van de maatregelen, maar juist om de bedragen die in de toekomst beschikbaar zijn voor deze onderdelen van de langdurige zorg. Antwoord 14 en 15: Tabel 14 presenteert de financiële effecten van de voornemens uit het Regeerakkoord ten aanzien van de langdurige zorg. De tabel is opgedeeld in drie onderdelen. In onderdeel A zijn de oorspronkelijke opbrengsten van de maatregelen opgenomen. In totaal is er in het regeerakkoord een bedrag aan maatregelen opgenomen dat oploopt van 2,6 miljard in 2015 naar bijna 3,4 miljard in Dit is te zien op regel A9. Onderdeel B laat de verzachtingen zien die het kabinet heeft doorgevoerd sinds het regeerakkoord. De verzachtingen zijn weergegeven per besluitvormingsmoment. In totaal bedragen de verzachtingen in 2015 bijna 1,4 miljard aflopend tot circa 1,25 miljard in 2018 (regel B9). Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 6

7 Onderdeel C geeft de actuele stand van de opbrengsten per regeerakkoordmaatregel weer. Per maatregel is aangegeven hoe deze is opgebouwd vanuit de oorspronkelijke regeerakkoordmaatregel (uit onderdeel A) en de verschillende verzachtingen (uit onderdeel B). Per saldo zijn de opbrengsten van de maatregelen uit het regeerakkoord in 2015 dus verzacht van 2,6 miljard naar ruim 1,25 miljard in In 2018 zijn de regeerakkoordmaatregelen verzacht van 3,4 miljard naar ruim 2,1 miljard (regel C9). Onderdeel D laat het bedrag zien dat als dekking is ingezet voor de verzachtingen. De dekkingsmaatregelen zijn betaald door vermindering van de incidentele looncomponent, vermindering van de groeiruimte care 2015 en 2016 tot het niveau van demografische groei, een deel van de groeiruimte 2017, verlaging van de intramurale tarieven, verschuivingen binnen het budgettair kader zorg en een meevallende ontwikkeling in het budgettair kader zorg. Hiermee is een bedrag aan dekking gerealiseerd dat oploopt van bijna 1,0 miljard in 2015 tot circa 1,2 miljard in Het bedrag op regel E is vergelijkbaar met het totaal bedrag aan taakstellingen voor de langdurige zorg zoals opgenomen in de nota naar aanleiding van het verslag Wlz (TK , , nr. 9, blz ). Ten opzichte van de reeksen in dat Kamerstuk heeft het kabinet nog de volgende mutaties verwerkt in de tabel. Er zijn extra middelen aan gemeenten beschikbaar gesteld voor een huishoudelijke hulptoelage ( 75 miljoen in 2015 en 2016). Dit is gedekt via een kasschuif binnen de regeerakkoordmaatregel Intensivering arbeidsmarkt zorg. Bij de Algemene Politieke Beschouwingen is hier nog een bedrag van 40 miljoen in 2015 aan toegevoegd. Daarmee krijgen gemeenten de mogelijkheid om arbeidsplaatsen in de huishoudelijke hulp te behouden. Tot slot is in 2018 een deel van de groeiruimte 2017 ingezet binnen de totale budgettaire plaat van de langdurige zorg ( 113 miljoen). Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 7

8 In tabel 15 is zichtbaar welke bedragen in de ontwerpbegroting VWS beschikbaar zijn voor het «oude»awbz-domein. Dit betreft vanaf 2015 de middelen voor de Wlz en de bedragen die vanuit de AWBZ zijn overgeheveld voor nieuwe taken op de begroting van VWS en V&J, Zvw, Wmo 2015 en Jeugd alsmede middelen voor bestaande taken op het terrein van de huishoudelijke hulp in de Wmo. Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 8

9 In 2013 bedroegen de bruto AWBZ-uitgaven ruim 27,5 miljard. Voor 2015 is er (verspreid over de domeinen) een bedrag beschikbaar van 27,8 miljard. Dit bedrag loopt geleidelijk verder op naar 28,8 miljard in De uitgaven aan langdurige zorg nemen in deze periode dus per saldo toe. Door de (verzachte) maatregelen uit het regeerakkoord is de uitgavenstijging kleiner dan bij ongewijzigd beleid. Vraag 16: Ten aanzien van de Wlz was oorspronkelijk de verwachting dat op termijn circa mensen gebruik zouden maken van deze zorg. Inmiddels hebben op onderdelen aanpassingen plaats gevonden, bijvoorbeeld ten aanzien van de «vergeten groep». Kan de Staatssecretaris, gezien deze aanpassingen, aangeven wat nu de verwachting is ten aanzien van het aantal mensen dat op termijn gebruik zal maken van de Wlz? Welke financiële consequenties brengt deze actualisatie met zich mee? Antwoord 16: De verwachting is dat het aantal Wlz-clienten op ca uitkomt in De financiële consequenties zijn doorgerekend. Hiermee wordt rekening gehouden bij de vaststelling van de contracteerruimte voor de zorgkantoren en de budgetten voor de Zvw, Jeugdwet en de Wmo De definitieve aanwijzing Wlz is op 3 november aan uw Kamer gestuurd waarin het budget van de Wlz bekend is gemaakt (TK , nr. 173). Vraag 17: Voor hun lokale aanpak krijgen gemeenten met kwetsbare wijken in 2014 al 10 miljoen per jaar via de decentralisatie-uitkering Gezond in de Stad (GIDS). Per januari 2015 worden daar nog eens 10 miljoen aan toegevoegd. Daarmee komt het totaal van deze uitkering op 20 miljoen per jaar, zodat nog meer gemeenten en wijken in aanmerking komen. Kan de Staatssecretaris toelichten waar dezen 20 miljoen exact vandaan komt en wanneer besluitvorming hierover heeft plaatsgevonden? Antwoord 17: Sinds 2006 is er structureel 5 miljoen per jaar beschikbaar voor de integrale aanpak van gezondheidsachterstanden op lokaal niveau. Van 2006 t/m 2014 zijn deze middelen via de decentralisatie-uitkering Gezond in de Stad toegekend aan de 31 grootste steden in Nederland. Vanaf 2014 is dit bedrag verdubbeld naar 10 miljoen zodat ook middelgrote gemeenten en gemeenten in krimpgebieden in aanmerking kunnen komen voor deze middelen. Het gaat hier om middelen die zijn vrijgekomen doordat enkele ZonMw-programma s in 2013 zijn afgerond. Vanaf 2015 komt daar nog 10 miljoen bij via de begroting van het Ministerie van BZK. Het gaat om middelen die in 2013 en 2014 via de decentralisatieuitkering Zichtbare Schakel bestemd geweest zijn om de wijkverpleegkundige Zichtbare Schakels te continueren. De bekostiging van wijkverpleegkundigen vindt vanaf 2015 via de Zorgverzekeringswet (Zvw) plaats. Hiermee is zowel de zorg- als de coördinerende en regisserende taak van de wijkverpleegkundige geborgd. Daarom hebben VWS en BZK medio 2014 besloten om de middelen toe te voegen aan de GIDS-gelden, zodat meer gemeenten met kwetsbare wijken extra ruimte hebben om de schakel te organiseren tussen gemeentelijke (welzijns)voorzieningen en eerstelijnszorg. Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr. 33 9

10 Vraag 18: De hoofdlijnenakkoorden en het preferentiebeleid leveren een flinke bijdrage aan een beheerste ontwikkeling van de zorguitgaven. In hoeverre is hier sprake van een structurele ontwikkeling? Antwoord 18: De hoofdlijnenakkoorden zijn gesloten voor de periode tot en met Voor deze jaren zijn afspraken gemaakt over de beschikbare budgettaire kaders waarbij er sprake is van een gematigde groei. Om deze gematigde groei te realiseren is in de hoofdlijnenakkoorden een inhoudelijke agenda afgesproken die mogelijk een structurele werking heeft. In de VWS-begroting is een technische extrapolatie op basis van de meest recente middellangetermijnverkenning van het CPB voor de jaren na 2017 opgenomen. Met een mogelijk structureel effect van het huidige kabinetsbeleid in de vorm van een gewijzigde groeivoet na 2017 is dus geen rekening gehouden. Het lagere uitgavenniveau uit hoofde van de hoofdlijnenakkoorden ultimo 2017 is wel structureel doorgetrokken. Het preferentiebeleid heeft er voor gezorgd dat de uitgaven aan geneesmiddelen zijn gedaald: dit is een structurele ontwikkeling en de financiële gevolgen hiervan zijn ook budgettair structureel verwerkt in de vorm van een lager uitgavenniveau. Vraag 19: De hoofdlijnenakkoorden, het preferentiebeleid en de verbeteringen in het zorgstelsel dragen bij aan een beheerste ontwikkeling van de zorguitgaven. Kan uitgesplitst worden welke bijdrage deze drie factoren gespeeld hebben bij de lagere daadwerkelijke uitgaven in vergelijking met de ramingen? Antwoord 19: In de begroting 2015 is zichtbaar gemaakt hoe de uitgaven in de zorg voor de periode zich verhouden tot de uitgaven in de periode daarvoor. Concreet zijn de collectieve zorguitgaven in de periode met gemiddeld 5,7% per jaar gestegen, terwijl de groei in de periode ruim de helft lager zal zijn: gemiddeld circa 2,3% nominaal. De hoofdlijnenakkoorden en verschillende structuurversterkende maatregelen in de zorg hebben bijgedragen aan de meer gematigde uitgavenontwikkeling. Dit is een totaalpakket aan maatregelen die niet los van elkaar kunnen worden bezien in termen van financiële opbrengst en niet uitgesplitst kunnen worden. Het gaat onder andere om meer efficiency en het slimmer organiseren van de zorg, versterkt inkoopbeleid verzekeraars, het scherper stellen van aanspraken op verzekerde zorg (gepast gebruik, minder praktijkvariatie), het tegengaan van verspilling en de aanpak van fraude en onnodige bureaucratie. In de verschillende bestuurlijke akkoorden in de curatieve zorg zijn in navolging van eerdere akkoorden voor de jaren concrete afspraken gemaakt over een gematigde groei van 1% nominale groei per jaar voor de medisch specialistische zorg en de curatieve GGZ en 2,5% voor de eerstelijnszorg. Met betrekking tot het preferentiebeleid verwijs ik u naar de brief aan de Tweede Kamer van 18 september 2014 over de Ontwerpregeling wijziging van Regeling maximumprijzen geneesmiddelen (Kamerstuk , nr. 294). Vraag 20: Er wordt op verschillende plekken in de toelichting gesproken over een (structurele) beheerste ontwikkeling van de zorguitgaven. Hoe verhoudt zich dit tot de opmerkingen van de Raad van State (in het advies over de Miljoenennota) waarin zij erop wijst dat de opwaartse trend in de Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

11 zorguitgaven na 2015 onvoldoende wordt doorbroken met het thans in gang gezette beleid, en de opmerking van de Minister van Financiën (in het nader rapport over de ontwerpmiljoenennota) dat met een mogelijk structureel effect van het huidige kabinetsbeleid na 2017 geen rekening is gehouden? Antwoord 20: Het kabinet streeft naar een beheerste ontwikkeling van de collectief gefinancierde zorguitgaven op de korte en op de lange termijn. Zoals in de begroting is aangegeven dragen maatregelen op het terrein van onder andere de geneesmiddelen en de Zorgverzekeringswet hieraan bij. De Raad van State wijst in haar advies over de Miljoenennota op de trendmatige stijging van de zorgkosten voor de jaren na 2017, zoals opgenomen in de begroting van het Ministerie van VWS. Deze trendmatige stijging betreft echter een technische extrapolatie op basis van de meest recente middellange-termijnraming (MLT) die het Centraal Planbureau (CPB) in juni 2012 heeft gemaakt, ten tijde van aan de formatie van het huidige kabinet. Een mogelijk structureel effect van het kabinetsbeleid op de trendmatige stijging van de zorguitgaven na 2017 maakt derhalve nog geen deel uit van deze MLT. In de MLT die het CPB voorafgaand aan de volgende kabinetsperiode maakt zal dat wel het geval zijn. Vraag 21: Fraude in de zorg is een risico voor de solidariteit en betaalbaarheid van de zorg. Kan worden toegelicht welke onderzoeken op dit moment lopen naar fraude in de zorg, en wanneer deze naar verwachting zijn afgerond? Antwoord 21: Hieronder gaan wij in op de onderzoeken die bij ons bekend zijn, die het casuistische niveau overstijgen en door ketenpartners (NZa, ZN, FIOD, ISZW, Belastingdienst, IGZ) worden uitgevoerd op het gebied van fraude en/of financiële onregelmatigheden. Wij hebben de NZa verzocht om de omvang van zorgfraude en de kwetsbaarheden in het zorgstelsel te onderzoeken. De NZa doet in dit kader onderzoek naar de declaratiebestanden in de Geneeskundige GGZ, de farmaceutische zorg, de huisartsenzorg, de mondzorg, de medisch specialistische zorg, de fysiotherapie, en het persoonsgebonden budget en de zorg in natura bij zorg geleverd vanuit de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). In de derde voortgangsrapportage aanpak fouten en fraude in de zorg informeren wij u over de resultaten van dit onderzoek. In de derde voortgangsrapportage informeren wij uw Kamer tevens over het onderzoek van de NZa naar onrechtmatige declaraties upcoding AWBZ. Vraag 22: Is de Minister voornemens om de subsidie aan het Geneesmiddelenbulletin te continueren? Zo nee, waarom niet? Zo ja, in welke vorm en onder welke voorwaarden? Antwoord 22: Ik heb het functioneren van het Geneesmiddelenbulletin in de eerste helft van dit jaar laten evalueren door het onderzoeksbureau Significant. Het Geneesmiddelenbulletin wordt momenteel met behulp van subsidiegelden van VWS gefinancierd. Om vast te kunnen stellen of met de subsidiegelden het beoogde effect wordt bereikt, is het gebruikelijk op gezette tijden de subsidierelaties die VWS onderhoudt, te evalueren. Ik wil de subsidieverlening aan het Geneesmiddelenbulletin onder strikte condities voortzetten. De evaluatie concludeert dat het maatschappelijk rendement van deze voorziening wordt vergroot door een intensieve Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

12 samenwerking tussen bestaande voorzieningen en het ontsluiten van informatie via één centraal punt. Uit de evaluatie is naar voren gekomen dat het Farmaceutisch Kompas van het Zorginstituut Nederland veruit het meeste door zorgverleners wordt geraadpleegd in de dagelijkse praktijk bij het voorschrijven van geneesmiddelen. Het Kompas acht ik daarom bij uitstek geschikt als het «centrale loket» voor onafhankelijke farmacotherapeutische informatie. Het centrale loket moet dienen als vindplaats waarlangs alle informatie ontsloten kan worden. Ik vind het noodzakelijk dat het Geneesmiddelenbulletin de ruimte biedt om de eigen informatie te ontsluiten via het Kompas en daarnaast actief de verbinding met anderen aan te gaan. Ik wil het Geneesmiddelenbulletin twee jaar de gelegenheid geven om tot een intensieve samenwerking te komen in de vorm van regulier overleg en nadere afstemming over taak en onderwerpen met het Kompas, de Geneesmiddeleninformatiebank van het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen en Lareb. Ik vind het hierbij belangrijk dat de samenwerking plaatsvindt met behoud van de eigen rol en verantwoordelijkheid van het Geneesmiddelenbulletin. Daarnaast vind ik dat het Geneesmiddelenbulletin hun informatie, naast vermelding in de papieren versie van het Geneesmiddelenbulletin, tijdschriften en op de eigen website, zoveel mogelijk ook via de website van het Kompas moet ontsluiten. Ik ben ervan overtuigd dat met de beoogde nauwe samenwerking en interactie de samenhang tussen voorzieningen en het rendement in zijn geheel nog verder kan worden vergroot. Ik zal aan de hand van een evaluatie begin 2017 vaststellen of aan de voorwaarden van samenwerking en interactie is voldaan. Tegen de achtergrond van de uitkomst van deze evaluatie zal ik de subsidierelatie met het Geneesmiddelenbulletin opnieuw bezien en beoordelen. Vraag 23: In hoeverre wil de regering toewerken naar een goed arsenaal van point-of-care testen in de huisartsenpraktijk, zodat de diagnose snel en dichtbij huis kan worden gesteld? Hoe wordt deze ontwikkeling gestimuleerd en welke belemmeringen worden er ervaren? Antwoord 23: Point-of-care testen in de huisartsenpraktijk kunnen op zich een goede aanvulling zijn op het huidige arsenaal aan diagnostiek. Op dit moment ben ik bezig een visie op de eerstelijnsdiagnostiek te formuleren. Begin 2015 informeer ik u over deze visie en de stappen die genomen kunnen worden om die te realiseren. Daarbij zal ook uitgebreid worden ingegaan op het stimuleren van point-of-care testen in de huisartsenpraktijk. Vraag 24: Hoeveel en welke interim--managers zijn in 2014 werkzaam (geweest), uitgesplitst naar alle zorgsectoren? Antwoord 24: De feiten en cijfers over de Wnt (wet normering topinkomens) worden jaarlijks vóór 31 december naar de Kamer gestuurd op grond van artikelen 7.1 van de Wnt. Voor de beantwoording van uw vraag moet ik u naar dat nog komende overzicht verwijzen. Het overzicht over het verslagjaar 2012 (het laatste jaar vóór inwerkingtreding van de Wnt) vindt u in TK , nr. 66. Vraag 25: Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

13 Hoeveel topbestuurders kent Nederland, per sector GGZ, VVT, GHZ, ZKH en wie zijn dit? Wat is de salariëring van alle topbestuurders per naam en sector GGZ, VVT, GHZ, ZKH? Antwoord 25: De feiten en cijfers over de Wnt (wet normering topinkomens) worden jaarlijks vóór 31 december naar de Kamer gestuurd op grond van artikelen 7.1 van de Wnt. Voor de beantwoording van uw vraag moet ik u naar dat nog komende overzicht verwijzen. Het overzicht over het verslagjaar 2012 (het laatste jaar vóór inwerkingtreding van de Wnt) vindt u in TK , nr. 66. Vraag 26: Aan welke politieke partijen zijn de topbestuurders gelieerd, per naam en sector GGZ, VVT, GHZ, ZKH? Antwoord 26: Dit gegeven wordt niet verantwoord in het kader van de Wnt (wet normering topinkomens). De vraag kan derhalve niet worden beantwoord in het kader van de feiten en cijfers over de Wnt (wet normering topinkomens) die jaarlijks vóór 31 december naar de Kamer gestuurd op grond van artikelen 7.1 van de Wnt. De gevraagde gegevens zijn ook niet via andere wegen bekend. Vraag 27: Welke maatregelen worden genomen om de kloof tussen de werkvloer en topbestuur op te heffen? Antwoord 27: Uit de vraag wordt niet duidelijk welke kloof wordt bedoeld. Omdat de vraag wordt gesteld bij de vragen die over topinkomens gaan, ga ik er van uit dat wordt gedoeld op de lonen in zorginstellingen. Het loongebouw in de zorg wordt aan de onderkant begrensd door het wettelijk minimumloon en aan de bovenkant door de Wnt-norm (wet normering topinkomens). Zowel de top als de bodem van het loongebouw zijn dus inmiddels genormeerd. De normering van de top wordt op grond van het regeerakkoord nog aangescherpt. Vraag 28: Is de Minister bereid topsalarissen wettelijk in te perken en deze te koppelen aan de CAO voor de zorg? Antwoord 28: Met de Wnt (wet normering topinkomens) zijn de salarissen van de topfunctionarissen genormeerd. Op grond van het regeerakkoord wordt de huidige Wnt nog aangescherpt. In de Wnt is een eigenstandige indexeringsregel vastgelegd voor de normering. Zo houdt het kabinet de ontwikkeling van de normen, conform waar de wetgeving voor in het leven is geroepen, in eigen hand en wordt het niet afhankelijk van cao-afspraken. Inmiddels heeft de Tweede Kamer de wet aangenomen die de verlaagde Wnt-norm vastlegt: Wnt2. Het wetsvoorstel is daarna direct naar de Eerste Kamer gestuurd ter behandeling. Vraag 29: Welke onderzoeken heeft VWS extern laten uitvoeren, en bij wie? Welke kosten waren hiermee gemoeid? Is er tussen VWS en de onderzoekers gesproken over de concept- conclusies? Antwoord 29: Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

14 De administratieve systemen van VWS zijn conform rijksbrede voorschriften niet zodanig ingericht dat deze vraag kan worden beantwoord. «Onderzoek» vormt geen aparte uitgavencategorie binnen de administratie en kan door de complexiteit van het systeem niet op korte termijn volledig en uitputtend worden opgeleverd. Zoals gebruikelijk worden conceptconclusies van onderzoeksrapporten voor check op feitelijke onjuistheden voorgelegd. Vraag 30: Kunt u een overzicht sturen hoeveel gemeenten externe adviesbureaus hebben ingeschakeld met betrekking tot de decentralisatie? Antwoord 30: Nee. Ik vraag niet aan gemeenten om centraal te registreren of men geld uitgeeft aan de inhuur van externe adviesbureaus. De colleges van burgemeester en wethouders leggen over hun uitgaven verantwoording af in de gemeenteraad. Vraag 31: Hoeveel mensen werken er in totaal bij organisaties, gelieerd aan de overheid in de zorg, graag uitgesplitst naar het Ministerie van VWS, de Inspectie voor de Gezondheidszorg, Inspectie jeugdzorg, RIVM, NZa, CIZ, CVZ (Zorginstituut), e.d., en hoe is het verloop? Antwoord 31: In het navolgende overzicht is de huidige bezetting in fte van het kerndepartement, de inspecties, de raden, het SCP, de baten/ lastendiensten en de ZBO s opgenomen inclusief een vergelijking met de bezetting een jaar geleden (peildatum eind augustus). Voor de ZBO s is gebruik gemaakt van de cijfers die zijn aangeleverd bij het Ministerie van BZK ten behoeve van de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk De peildatum hiervoor was ultimo 2012 en ultimo aantal fte eind augustus 2014 aantal fte eind augustus 2013 verloop VWS Kerndepartement 1.116, ,00 79,53 Projectdirectie ALT 162,06 157,40 4,66 IGZ 528,20 513,50 14,70 IJZ 51,54 48,90 2,64 Inspecties totaal 579,74 562,40 17,34 SCP 81,36 88,10 6,74 GR 39,20 46,60 7,40 CCMO 18,29 18,10 0,19 RVZ 18,83 19,90 1,07 Raden en SCP totaal 157,68 172,70 15,02 ACBG 266,94 267,80 0,86 CIBG 218,53 222,00 3,47 RIVM 1.358, ,70 3,59 De Lindenhorst 78,40 78,40 Rijksinrichting Almata 229,30 229,30 Baten-latendiensten totaal 1.843, ,20 308,45 Totaal exclusief ZBO s 3.859, ,70 221,92 Zorginstituut NL NZa ZonMW 184, ,1 CAK CIZ ZBO s totaal 2.640, ,9 Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

15 aantal fte eind augustus 2014 aantal fte eind augustus 2013 verloop Totaal inclusief ZBO s 6.499, ,70 231,82 Vraag 32: Zijn er mensen bij organisaties, gelieerd aan de overheid in de zorg, graag uitgesplitst in het Ministerie van VWS, Inspectie voor de Gezondheidszorg, Inspectie jeugdzorg, RIVM, NZa, CIZ, CVZ(Zorginstituut), e.d. die meer verdienen dan een Minister? Zo ja, bij welke organisaties komt het voor, en hoeveel zijn het er? Antwoord 32: Per 1 januari 2013 is de wet Normering Topinkomens in werking getreden. Binnen VWS en bij de door VWS gefinancierde ZBO s voldoet het salaris van alle medewerkers en bestuurders aan de in de wet opgenomen norm ten aanzien van de maximale hoogte van de bezoldiging (de Wnt-norm). Vraag 33: Hoeveel overlegtafels over (toekomstig) beleid zijn er op het ministerie georganiseerd? Waarover ging het, en welke organisaties waren aanwezig? Welke partijen van de overlegtafels zijn gesubsidieerd door VWS? Antwoord 33: Er is op het departement geen separate administratie, waarin wordt bijgehouden op welke wijze het beleid wordt gemaakt, welke overleggen hiervoor zijn gevoerd, welke congressen worden bezocht of welke werkbezoeken worden afgelegd. De gestelde vragen kunnen derhalve niet op het gevraagde detailniveau worden beantwoord. Wel worden alle declaraties van de politieke en ambtelijke leiding van alle departementen maandelijks gepubliceerd vanaf 1 januari Informatie over dienstreizen en de kosten is daarmee te allen tijde voor iedereen openbaar te raadplegen en beschikbaar. Vraag 34: Hoe vaak is er gesproken met Kamerleden en politieke partijen? Wanneer was dat, met wie en waarover? Antwoord 34: Zie de onderstaande tabel, betreft ambtelijke contacten met Kamerleden en/of politieke partijen van 29 oktober 2013 (begrotingsbehandeling VWS) tot heden. Ambtenaar Fractie Datum Aard van het contact Onderwerp 2 medewerkers kerndepartement VWS. Medewerker VWS kerndepartement. Medewerker kerndepartement VWS. 3 medewerkers van RIVM, Volksgezondheid en Zorg/ Centrum Gezondheidsbescherming/ Productsamenstelling. Medewerker RIVM, Volksgezondheid en Zorg/ Centrum Gezondheidsbescherming/ Productsamenstelling. D Bezoek Voeding, etikettering en voedselveiligheid. VVD Bezoek Oorlogsgetroffenen en herinneringsdossier. D66 Januari 2014 Bezoek, telefonisch- Verwijsbericht euthanasie en actieve,mail. donorregistratie. D bezoek Cannabis. PvdA Bezoek Cannabis. Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

16 Ambtenaar Fractie Datum Aard van het contact Onderwerp 4 medewerkers kerndepartement SGP Bezoek Mantelzorg. VWS. Medewerker RIVM. CU Mei 2014 Bezoek Informatie over het effect van het afsteken van vuurwerk op de fijnstof in de lucht. Directeur kerndepartement VWS. VVD Bezoek NZa Directeur en medewerker kerndepartement VWS. GL 28 augustus 2014 Bezoek Dossier Wet Langdurige Zorg, i.v.m. inwerken Kamerlid op dossier in korte tijd. SG. VVD (Voorzitter Bezoek Kennismaking. CIE VWS TK) 2 medewerkers kerndepartement VWS. PVDA Bezoek Initiatiefwetsvoorstel Erkenning Nederlandse Gebarentaal. 3 medewerkers kerndepartement PvdA Bezoek Erkenning van de gebarentaal. VWS. SG. SP (voorzitter Bezoek Kennismaking. CIE VWS EK) IG. VVD Bezoek IGZ-toezicht op kwaliteitsbeleid zorginstellingen, patiëntveiligheid en medicatieveiligheid. Vraag 35: Kunt u een overzicht geven van binnenlandse congressen waaraan ambtenaren deelnamen? Hoeveel geld werd hieraan uitgegeven in 2013? Kunt u aangeven wat het doel was van deze congressen? Antwoord 35: Zie het antwoord op vraag 33. Vraag 36: Kunt u een overzicht geven van congressen en reizen waaraan ambtenaren deelnamen in het buitenland? Hoeveel geld werd hieraan uitgegeven? Kunt u hierbij aangeven wat het doel was van deze congressen en reizen? Antwoord 36: Zie het antwoord op vraag 33. Vraag 37: Hoe vaak werden reizen en congressen geheel of gedeeltelijk bekostigd door externe partijen? Antwoord 37: Er is zoals bij vraag 33 aangegeven op het departement geen separate administratie, waarin wordt bijgehouden op welke wijze het beleid wordt gemaakt, welke overleggen hiervoor zijn gevoerd, welke congressen worden bezocht of welke werkbezoeken worden afgelegd. De gestelde vragen kunnen derhalve niet op het gevraagde detailniveau worden beantwoord. Tot het najaar van 2012 was in het algemeen de lijn dat wanneer een VWS er was uitgenodigd om een inleiding te houden, de deelname- en verblijfkosten voor rekening van de uitnodigende partij konden zijn. Met ingang van het parlementaire jaar in september 2012 hanteert VWS de lijn dat ook in zulke gevallen VWS bij volledige deelname aan het congres de deelname- en verblijfkosten voor eigen rekening neemt. Vraag 38: Door wie werden de reizen waar ambtenaren aan deelnamen of hun verblijven bekostigd en wat was de bijdrage? Antwoord 38 Er is zoals bij vraag 33 aangegeven op het departement geen separate administratie, waarin wordt bijgehouden op welke wijze het beleid wordt gemaakt, welke overleggen hiervoor zijn gevoerd, welke congressen Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

17 worden bezocht of welke werkbezoeken worden afgelegd. De gestelde vragen kunnen derhalve niet op het gevraagde detailniveau worden beantwoord. Tot het najaar van 2012 was in het algemeen de lijn dat wanneer een VWS er was uitgenodigd om een inleiding te houden, de deelname- en verblijfkosten voor rekening van de uitnodigende partij konden zijn. Met ingang van het parlementaire jaar in september 2012 hanteert VWS de lijn dat ook in zulke gevallen VWS bij volledige deelname aan het congres de deelname- en verblijfkosten voor eigen rekening neemt. Vraag 39: Welke voorwaarden worden gesteld aan deelname aan dergelijke reizen en congressen? Antwoord 39 Zie het antwoord op vraag 33. Vraag 40: Met welke maatregelen komt het kabinet om de overtollige reserves bij de zorgverzekeraars te laten terugvloeien naar de premiebetaler? Antwoord 40: Ik neem geen maatregelen om te komen tot een beperking van de reserves. Ik heb hier conform het stelsel ook geen juridische mogelijkheden toe. Zorgverzekeraars zijn gehouden aan de Wet op het financieel toezicht en daarmee aan de Europese richtlijnen/verordeningen voor (schade)verzekeringen. De Europese dimensie wordt sterk bepaald door toegankelijkheid van de nationale markten door organisaties uit de gehele EU. Beperking van de reserves door bijvoorbeeld maximum solvabiliteitseisen is geen onderdeel van het huidige stelsel en kunnen door de EC aangemerkt worden als een belemmerende regeling voor niet-nederlandse verzekeraars die op de Nederlandse (zorg-)verzekeringsmarkt toe willen treden. Daarnaast zijn reserves bij zorgverzekeraars noodzakelijk voor een gezonde financiële positie van de verzekeraar, waarmee de zorgplicht ook in mindere periodes kan worden nagekomen. Hierbij houden zorgverzekeraars rekening met toekomstige ontwikkelingen en onzekerheden die hun financiële bedrijfsvoering kunnen beïnvloeden, zoals de verhoging van de minimale solvabiliteitseisen door Solvency II en de overhevelingen vanuit de AWBZ. Mede hierdoor zijn reserves van basisverzekeraars thans hoger dan wettelijk vereist. Op basis van voorlopige berekeningen en uitgaande van de thans bekende solvabiliteitscijfers zal, als gevolg van de extra schadelast die de overheveling vanuit de AWBZ met zich meebrengt en de verhoogde solvabiliteitseis onder Solvency II, de solvabiliteitsratio afnemen van 211% tot 127%-143%. Ik ga ervan uit dat net als voor 2014 zorgverzekeraars zo nodig reserves zullen betrekken bij de premievaststelling. Dit is echter aan verzekeraars zelf. Wel hebben zorgverzekeraars mijns inziens een maatschappelijke verantwoordingsplicht naar hun verzekerden over de vaststelling van de hoogte van de premie en de behaalde resultaten. In de uniforme, publieksvriendelijke verantwoording van de zorgverzekeraar over de nominale premie waarover ik recent afspraken heb gemaakt met zorgverzekeraars is expliciet opgenomen hoeveel reserves worden teruggegeven aan verzekerden via de nominale premie. Vraag 41: Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

18 Wat is de stand van zaken van het wetsvoorstel waarin geregeld wordt dat hulphonden niet meer in publieke ruimtes geweigerd worden, en wanneer kan de Kamer dit voorstel verwachten? Antwoord 41: In het kader van de ratificatie van het VN Verdrag Handicap, is er een wetsvoorstel tot uitvoering van het verdrag. Dit wetsvoorstel is te samen met de rijkswet tot goedkeuring van het verdrag 17 juli jl. aan de TK voorgelegd. Momenteel wordt gewerkt aan de nota naar aanleiding van het verslag. Met de uitvoeringswet, wordt de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz) gewijzigd in die zin dat het terrein van goederen en diensten onder de werkingssfeer van die wet wordt gebracht. Dit heeft tot gevolg dat de verplichting om doeltreffende aanpassingen te treffen, ook op het terrein van goederen en diensten van toepassing zal zijn. Zo ook voor openbare gelegenheden. De toepasselijkheid van die verplichting zal betekenen dat het in openbare gelegenheden in nagenoeg alle gevallen verplicht zal zijn hulp-en blindengeleidehonden toe te laten. Dit betekent dat er sprake moet zijn van een gegronde reden om in een specifieke situatie de toegang van hulphonden te weigeren. Ten aanzien van de toegang van assistentiehonden in het taxivervoer, wordt de verplichting om assistentiehonden mee te nemen in de taxi, geregeld een aanpassing van het Besluit personenvervoer Dit treedt naar verwachting medio 2015 in werking. Vraag 42: In welke gemeenten worden maximale inkomensgrenzen gehanteerd? Antwoord 42: De waarden van de parameters die gemeenten voor 2015 zullen hanteren voor de berekening van de hoogte van de eigen bijdragen voor maatwerkvoorzieningen op grond van de Wmo 2015 zijn nog onbekend. In 2014 hebben bijna alle gemeenten de maximale wettelijke waarden gehanteerd. Vraag 43: Kan worden uitgesplitst welke invloed preferentiebeleid geneesmiddelen, hoofdlijnenakkoorden en verbeteringen in het zorgstelsel hebben gehad op de lagere daadwerkelijke uitgaven in vergelijking tot de ramingen? Antwoord 43: Zie het antwoord op vraag 19. Vraag 44: In hoeverre vindt de regering dat het ingezette geneesmiddelenbeleid nog verder kan worden doorgezet om de groei van zorguitgaven verder te beteugelen? Doet zij alles wat kan, of beoogt zij additionele en/of verscherpende maatregelen? Hoe zien deze beoogde maatregelen er uit? Antwoord 44: In het algemeen overleg geneesmiddelenbeleid van 2 oktober 2014 heb ik aangegeven dat het goed gaat met het geneesmiddelenbeleid en dat ik door wil gaan op de ingeslagen weg. Ik ben tevreden over het samenspel van de Wet geneesmiddelenprijzen met de overige beleidsmaatregelen, waaronder door de overheid af te sluiten prijsarrangementen, en de inzet van zorgverzekeraars. Ik wijs in dit verband eveneens op het beleid dat gericht is op gepast gebruik van geneesmiddelen, het tegengaan van Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

19 verspilling van geneesmiddelen, het doelmatig voorschrijven van geneesmiddelen en op het uitvoeren van de kwaliteitsagenda van het Bestuurlijk overleg farmacie door partijen zelf. Via het hoofdlijnenakkoord ligt er een sterke financiële prikkel bij de ziekenhuizen en verzekeraars om de uitgaven aan dure geneesmiddelen te beheersen. Een aantal maatregelen zoals de vrij onderhandelbare apothekerstarieven en prijzen voor geneesmiddelen is nog relatief kort geleden (2012) ingevoerd of bevindt zich nog in de beginfase, zoals de door de overheid met farmaceutische bedrijven af te sluiten prijsarrangementen. Het instrument van de prijsarrangementen wordt met name ingezet om het knelpunt van hoge prijzen voor nieuwe geneesmiddelen en de toegankelijkheid daarvan aan te pakken. Ik zet me er voor in om voor deze bijzondere middelen, waar geen alternatieven voor zijn en dus geen concurrentie ontstaat, met meer landen op Europees niveau een breder beleid op te stellen om de kosten verder te kunnen drukken. In het kader van de voortdurende ontwikkeling van beleid, worden verschillende maatregelen nader verkend en besproken. Vraag 45: Hoe zorgt de regering dat ook mensen met weinig gezondheidsvaardigheden een geïnformeerde keuze kunnen maken als het gaat om 1) keuze van zorgverzekeraar en polis, 2) keuze van zorgaanbieder en 3) keuze voor een behandeling? Uit welke gegevens blijkt dat zij hierin slaagt? Antwoord 45: Ik vind het van belang dat ook mensen met weinig «gezondheidsvaardigheden» goede keuzes kunnen maken als het gaat om hun zorgverzekeraar, polis en zorgaanbieder. Via regelgeving maar ook door initiatieven vanuit het veld wordt op dit vlak het nodige gedaan: Verzekeraars moeten uiterlijk voor 19 november hun aanbod (polis en premie) voor het komende verzekeringsjaar kenbaar maken aan de verzekerden. Zodra het wetsvoorstel waarmee artikel 13 Zvw wordt gewijzigd, is aangenomen door de EK, krijgen verzekeraars een sterke prikkel om daarnaast ook het gecontracteerde aanbod voor 19 november inzichtelijk te maken omdat zij anders ook voor de niet gecontracteerde aanbieders een volledige vergoeding moeten bieden. Daarnaast moeten verzekeraars dan ook zichtbaar maken op basis van welke kwaliteitscriteria zij zorg inkopen. Een verzekerde kan dit meewegen bij de keuze voor een polis. Ook vergelijkingssites kunnen een rol spelen bij het kiezen van een zorgverzekering. De NZa onderzoekt momenteel hoe de informatieverstrekking tussen de zorgverzekeraars en de vergelijkingssites verloopt. Ook zet de NZa dit jaar samen met consumentenorganisaties in op het versterken van de informatiepositie van de verzekerden. Voor het kiezen van een zorgaanbieder kunnen verzekerden altijd contact opnemen met hun zorgverzekeraar voor advies over de keuze van een zorgaanbieder. Verzekerden met weinig gezondheidsvaardigheden, doen er verstandig aan een naturapolis te kiezen. Naturaverzekeraars kopen immers zorg in voor hun verzekerden. Daarbij letten zij, in het belang van hun verzekerden, op prijs en kwaliteit van het zorgaanbod. Verzekerden kunnen kiezen uit het gecontracteerde aanbod, waarbij zij ervan uit kunnen gaan dat alle gecontracteerde aanbieders goede zorg leveren, anders had de verzekeraar geen contract met hen gesloten. Wat betreft de keuze voor een behandeling heeft de Orde van Medisch Specialisten (OMS) samen met de wetenschappelijke verenigingen en ZonMw de campagne «Verstandig Kiezen» opgezet. Met deze campagne worden medisch specialisten en hun patiënten ondersteund bij gezamenlijke beslissingen over gepast gebruik van zorg. De NPCF Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr

20 participeert eveneens in deze campagne en is nauw betrokken bij de implementatie ervan. Vraag 46: Waarom is preventie financieel gezien nog steeds het ondergeschoven kindje, terwijl veel gezondheidswinst en kostenbesparing voor het oprapen ligt? Antwoord 46: Preventie is een beleidsprioriteit. Maatregelen en programma s zoals de verhoging van de leeftijdsgrens van alcohol en tabak naar 18 jaar, de JOGG-aanpak, de GIDS-gelden voor de lokale aanpak van gezondheidsachterstanden en de stevige inzet om gezondheid, sport en bewegen in en rond de scholen te bevorderen via gezondeschool.nl en de buurtsportcoach zijn hiervan voorbeelden. Veel partijen leveren een bijdragen aan een gezonder Nederland. Een groot deel hiervan proberen we te bundelen, inzichtelijk te maken en te verbinden binnen het Nationaal Programma Preventie «Alles is gezondheid...». De brede inzet op preventie geldt zowel voor private en publieke partijen, binnen en buiten de gezondheidszorg. Niet al deze activiteiten worden expliciet als preventie gelabeld. Het kan ook gaan om het verbetering van de veiligheid, duurzaamheid of bijvoorbeeld participatie met een positief effect op de gezondheid. Dit maakt het lastig om een zeer nauwkeurig totaal beeld te geven van de uitgaven aan preventieve activiteiten. Dat neemt niet weg dat er nog veel kansen ten aanzien van preventie onbenut zijn. De baten van investeringen in preventie liggen vaak bij anderen. Ook zijn effecten van preventie pas op langere termijn zichtbaar. Het Nationaal Programma Preventie «Alles is gezondheid...» is juist ook bedoeld om de onbenutte kansen naar boven te halen en door nieuwe verbindingen te leggen meer gezondheidswinst te creëren. Daarbij wordt ook gezocht naar prikkels voor partijen om meer te investeren in de beweging van «ziekte, zorg en afhankelijkheid» naar «gezondheid, preventie en eigen kracht». Vraag 47: Wat was de levensverwachting in 2014 uitgesplitst naar opleidingsniveau? Wat was die verwachting in 2009, 2010, 2011, 2012 en 2013? Antwoord 47: Over 2014 en 2013 zijn er nog geen cijfers beschikbaar van levensverwachting naar opleidingsniveau. Voor de jaren 2009 t/m 2012 zijn de gegevens bij elkaar gevoegd om voldoende grote aantallen te krijgen. Uitsplitsingen per jaar zijn niet beschikbaar. De jaren 2009 t/m 2012 betreffen de laatste cijfers. Deze zijn ook opgenomen in de VTV Levensverwachting bij geboorte Opleidingsniveau mannen vrouwen basisonderwijs 75,3 80,0 vmbo 78,3 83,3 havo+vwo+mbo 79,9 85,1 hbo+universiteit 81,8 86,1 Vraag 48: Wat was de verwachting van het aantal als gezond ervaren levensjaren in 2014 naar opleidingsniveau? Wat was die verwachting in 2009, 2010, 2011, 2012 en 2013? Antwoord 48: Tweede Kamer, vergaderjaar , XVI, nr