ons kenmerk Wmo

Transcriptie

1 Gemeente Heerhugowaard Aan mevrouw L. Waltmann - van Andel Postbus AJ HEERHUGOWAARD doorkiesnummer (070) uw kenmerk datum 8 november 2013 onderwerp Samenvatting Benchmark Wmo 2013 ons kenmerk Wmo bijlage(n) Geachte mevrouw Waltmann, De gemeente Heerhugowaard heeft in 2013 deelgenomen aan de Benchmark Wmo en aan de Monitor Wmo-voorzieningen. In deze brief treft u een samenvatting met de belangrijkste resultaten van de Basisbenchmark Wmo en de Monitor Wmo-voorzieningen. Er wordt teruggeblikt op Benchmark Wmo De gemeente Heerhugowaard heeft in 2013 deelgenomen aan de Benchmark Wmo. In het rapport van de basisbenchmark wordt met behulp van thermometers weergegeven hoe de gemeente presteert op de verschillende prestatievelden van de Wmo in verhouding tot de overige deelnemers aan de benchmark. Deze thermometers zijn gebaseerd op de vragen uit de basisvragenlijst, aangevuld met enkele gegevens van externe bronnen. Het accent ligt op (totstandkoming van) beleid, (instrumenten voor) de uitvoering en monitoring van de uitvoering. Zo kan de gemeente snel zien hoe hoog de gemeente scoort en hoe ze zich verhoudt tot andere gemeenten. De gemeente kan dus hoger of lager dan het gemiddelde van de benchmark scoren. De benchmark heeft een drietal doelen: verbeteren door vergelijken, leren van elkaar en het bieden van een instrument voor de horizontale verantwoording. Deelname aan de Benchmark Wmo levert relevante informatie op voor alle negen prestatievelden van de Wmo. De gemeente krijgt zicht op de eigen prestaties, maar vergelijkt die ook met die van 100 andere gemeenten.

2 De algemene Wmo-thermometer, waarin alle thermometers tezamen zijn genomen, laat een positief beeld zien voor de gemeente Heerhugowaard. De gemeente scoort net iets hoger dan de score van de benchmark en de score van de gemeentegrootteklasse. Bij sommige thermometers scoort de gemeente hoger dan het gemiddelde en bij sommige thermometers lager. In deze samenvatting zal per thermometer de score worden weergegeven en welke indicatoren daarop van invloed zijn. Beleidsparticipatiethermometer Op deze thermometer scoort de gemeente Heerhugowaard hoger dan het gemiddelde van de benchmark en het gemiddelde van de gemeentegrootteklasse. Er worden meerdere methoden ingezet om ingezetenen actief te betrekken bij de totstandkoming van Wmo-beleid. Meer dan in andere gemeenten die hebben deelgenomen aan de benchmark worden meerdere doelgroepen betrokken in de vorm van een Wmo-raad. Er worden verschillende partijen betrokken bij de totstandkoming van Wmo-beleid en deze partijen worden ook in meerdere fases van de beleidscyclus betrokken, zoals beleidsvoorbereiding, beleidsvorming en beleidsuitvoering. Deze partijen hebben redelijk veel verantwoordelijkheid in vergelijking met andere gemeenten. Zo worden deze partijen geïnformeerd, geraadpleegd en om advies gevraagd. De gemeente scoort lager dan het benchmarkgemiddelde op de frequentie van de betrokkenheid van partijen en/of ingezetenen van de Wmo-raad. Ook de communicatie van beleidsbeslissingen naar burgers is iets lager dan de score van de benchmark en van de gemeentegrootteklasse. Het budget van de Wmo-raad is relatief laag, terwijl de vacatiegelden relatief hoog zijn. Opgeteld (budget en vacatiegelden) zijn de uitgaven aan de Wmo-raad voor de gemeente Heerhugowaard vergelijkbaar met de referentiegemeenten. Met ingang van 2014 worden de tarieven van de presentiegelden verlaagd conform de 'Verordening voorzieningen raads- en commissieleden'. Maatschappelijke participatie Gekeken naar de maatschappelijke participatie binnen de gemeente, dan valt op dat het aandeel ouderen, huishoudens met een laag inkomen, bijstandsuitkering en jeugdwerkloosheid niet of nauwelijks afwijkt van het gemiddelde van de benchmark en van het gemiddelde van de gemeentegrootteklasse. Het aandeel werkzame beroepsbevolking is met 70% iets hoger dan het gemiddelde percentage van de benchmark (met 68%) en het percentage van de gemeentegrootteklasse (67%). Het aandeel bijstandsuitkeringen en kinderen in uitkeringsgezinnen is iets lager dan het gemiddelde van de benchmark en van de gemeentegrootteklasse. Ruim een derde van de inwoners van Heerhugowaard is actief als vrijwilliger, dat is meer dan het landelijk gemiddelde. Leefbaarheidsthermometer (prestatieveld 1) De thermometerscore van de gemeente Heerhugowaard voor leefbaarheid (69%) is net iets lager dan de score van de gemeentegrootteklasse en van de benchmark (beiden 72%). De gemeente scoort positief op de score voor fysieke verloedering, burgers ervaren in vergelijking met andere benchmarkgemeenten minder fysieke verloedering. Ook de overige overlast, sociale overlast en de mate van onveiligheidsbeleving zijn net iets beter of rond het gemiddelde van de benchmark en gemeentegrootteklasse. Op het gebied van de sociale kwaliteit doet de gemeente het minder goed. De afspraken op het gebied van leefbaarheid met woningcorporaties worden (nog) niet met alle corporaties gemaakt. Over een aantal thema s omtrent leefbaarheid worden (nog) geen afspraken gemaakt met woningcorporaties, zoals over onder andere groenvoorzieningen, buurtpreventie en speeltuinen. In 2010 is het Convenant Wonen Heerhugowaard ondertekend door de corporaties Woonwaard en Goed Wonen (is nu Ymere) en de gemeente. Ook op het vlak van leefbaarheid zijn daarin afspraken vastgelegd. Omdat Goed Wonen nog nauwelijks woningbezit had, zijn deze afspraken alleen met Woonwaard gemaakt. Begin dit jaar is bestuurlijk overleg geweest tussen Woonwaard, Ymere en de gemeente. Onderwerp was al dan niet herijking van de prestatieafspraken. Op dat moment was nog onduidelijk hoe hard de corporatiesector zou worden getroffen door rijksmaatregelen zoals de verhuurdersheffing. Toen is afgesproken dat af te wachten. Inmiddels is duidelijk dat de sector hard wordt getroffen. De investeringscapaciteit is sterk ingekrompen. Corporaties reorganiseren noodgedwongen. De minister wil dat de corporaties zich houden bij hun kerntaak: het verhuren van sociale huurwoningen. Deze activiteiten krijgen bij de corporaties momenteel dan ook de prioriteit. 2

3 Jeugdthermometer (prestatieveld 2) De thermometerscore voor de Jeugdthermometer (71%) is net iets lager dan de score van de gemeentegrootteklasse (73%) en de score van de benchmark (74%). In de gemeente Heerhugowaard worden relatief veel faciliteiten geboden bij opvoedingsondersteuning. De gemeente heeft daarbij goed zicht op het gebruik van verschillende vormen van opvoedondersteuning. Ook zijn er, ongeveer gelijk aan het gemiddelde van de benchmark en van de gemeentegrootteklasse, afspraken gemaakt met samenwerkingspartners van het Centrum Jeugd en Gezin. De gemeente geeft, per schoolgaand kind, relatief minder geld uit aan het schoolmaatschappelijk werk dan andere benchmarkgemeenten. Thermometer toegang en oplossingen voor Wmo-ondersteuningsvragen De score van de gemeente Heerhugowaard op de thermometer Wmo-ondersteuning is met 74% hoger dan de score van de gemeentegrootteklasse en de benchmark(70%). Verschillende Wmo-diensten worden binnen het loket aangeboden, onder andere advies, ondersteuning en bemiddeling. Ook de vormen van cliëntondersteuning zijn uitgebreid. De Kanteling is in 2012 grotendeels ingevoerd in de gemeente Heerhugowaard. De gemeente heeft uitstekend zicht op het aantal aanvragen, adviesvragen, aanmeldingen en keukentafelgesprekken. De gemeente doet het ook zeer goed op het gebied van communicatie over onder andere de inzet van de nieuwe gekantelde werkwijze. De gemeente Heerhugowaard werkt met functieprofielen en anticipeert op het veranderde werkveld met bijscholing. Zo hebben de Wmo-consulenten en de zorgloketmedewerkers een meerdaagse training gehad over het voeren van keukentafelgesprekken. Nazorg vindt in sommige gevallen plaats. Op grond van huisbezoeken en signalen vanuit het zorgloket wordt geëvalueerd en zo nodig bijgestuurd. Mantelzorg thermometer (prestatieveld 4) De score van de gemeente bij de mantelzorgthermometer is aanzienlijk hoger dan de score van de gemeentegrootteklasse en van de benchmark, namelijk 81% ten opzichte van 68% van zowel de benchmark als de gemeentegrootteklasse. De gemeente bereikt deze positieve score met een budget dat niet ver afwijkt van het gemiddelde budget van de benchmark en van de gemeentegrootteklasse. Het mantelzorgbeleid van de gemeente Heerhugowaard zorgt voor een ruim aanbod van faciliteiten, waarbij de gemeente goed zicht heeft op het gebruik van deze faciliteiten. Daarbij maakt de gemeente in haar aanbod onderscheid in verschillende doelgroepen mantelzorgers en geeft de gemeente aan goed zicht te hebben op de doelgroep. Een aandachtspunt is dat er binnen de gemeente meerdere vormen van respijtzorg aanwezig zijn, maar dat de gemeente geen zicht heeft op of hier ook voldoende plaatsen van beschikbaar zijn. Respijtzorg is een redelijk nieuw begrip waar nog onvoldoende beleid op is gemaakt. Bovendien zijn de voorzieningen niet beperkt tot de gemeente maar worden meer in regionaal verband aangeboden. Er is nog geen duidelijk overzicht van wat er precies in onze regio aan voorzieningen is. Hierover gaat in bovenregionaal verband onderzoek plaatsvinden als vervolg op een onderzoek naar de behoefte aan respijtzorg dat afgelopen jaar heeft plaatsgevonden. Vrijwilligerswerk thermometer (prestatieveld 4) De thermometer laat een positieve score zien voor de gemeente Heerhugowaard; de gemeente scoort hoger dan de gemeenten in de gemeentegrootteklasse en de benchmark. Dit komt onder andere doordat verschillende vormen van ondersteuning worden aangeboden en zowel voor zorgvrijwilligers als overige vrijwilligers. Er zijn kwaliteitsafspraken met uitvoerders. De uitgaven voor het vrijwilligerswerk (per inwoner) zijn in vergelijking met de benchmarkgemeenten en gemeenten uit dezelfde gemeentegrootteklasse aanzienlijk lager. Minder dan het gemiddelde van de benchmark en van de gemeentegrootteklasse is dat het steunpunt voor vrijwilligerswerk relatief weinig functies vervult ten behoeve van het vrijwilligerswerk. Thermometer Wonen, zorg en toegankelijkheid (prestatieveld 5) De thermometer noteert voor de gemeente Heerhugowaard een score nagenoeg gelijk aan de score van de benchmark en van de gemeentegrootteklasse. Er is een ruim aanbod van voorzieningen aanwezig, waaronder bijvoorbeeld een kortingspas en een wijkbus. De gemeente voert beleid op het gebied van levensloopbestendig en/of levensloopaanpasbaar bouwen. Hier zijn afspraken over gemaakt, dit zijn alleen met name mondelinge afspraken. Dat is een aandachtspunt. Een ander aandachtspunt is dat de 3

4 gemeente geen tevredenheid meet op het gebied van toegankelijkheid van openbare gebouwen, ruimten en openbaar vervoer en dat de toepassing van Agenda 22 niet schriftelijk is vastgelegd in het gemeentelijk beleid. Opvangthermometer (prestatievelden 7, 8 en 9) De thermometerscore voor de opvangthermometer is gelijk aan de score van de gemeentegrootteklasse (73%). Alle benchmark gemeenten tezamen hadden een lagere gemiddelde score, namelijk 66%. De gemeente Heerhugowaard is een regiogemeente en werkt samen met de centrumgemeente om een passend aanbod binnen de gemeente te organiseren. De centrumgemeente heeft hierin een coördinerende rol. Regiogemeenten hebben een verantwoordelijkheid in het realiseren van preventie, toeleiding en nazorg. Opvallend is de relatief goede samenwerking met de centrumgemeente en woningcorporaties. Aandachtspunt is dat het aantal maatschappelijke opvangplaatsen onvoldoende of onbekend is en dat de nazorgactiviteiten enigszins beperkt zijn. Beleid en organisatie Wmo In de gemeente Heerhugowaard wordt een eigen bijdrage geheven voor hulp bij het huishouden, woonvoorzieningen en vervoersvoorzieningen. Een meerderheid van de gemeenten die hebben deelgenomen aan de benchmark doen dit. De gemeente geeft per inwoner 23,68 uit aan maatschappelijke begeleiding en advies. Dat is ruim onder het gemiddelde van 61,67 van de gemeentegrootteklasse. Het bedrag voor maatschappelijke begeleiding en advies is in de afgelopen jaren licht gedaald. De uitgaven voor huishoudelijke hulp zijn ongeveer gelijk gebleven (per inwoner) en nog steeds onder het gemiddelde van de benchmark en gemeentegrootteklasse. De gemiddelde leeftijd in Heerhugowaard is lager dan het landelijke gemiddelde, maar de vergrijzing zal de komende jaren sneller gaan dan de gemiddelde snelheid van vergrijzing in Nederland. Wmo-voorzieningen In het rapport over de individuele voorzieningen wordt nader ingegaan op de aantallen en uitgaven van individuele voorzieningen, waarbij de resultaten van de gemeente Heerhugowaard worden afgezet tegen voorgaande jaren en de resultaten van de benchmark. Onderstaand worden de belangrijkste en/of opvallendste zaken besproken. Uitvoering De uitvoeringskosten (directe personeelskosten, kosten externe indicatie en overige kosten) per inwoner zijn voor de gemeente Heerhugowaard lager dan voor de referentiegroepen. Voor de gemeente Heerhugowaard zijn de uitvoeringskosten 14,78, voor de benchmark is dit 18,07. De totale uitvoeringskosten zijn, ten opzichte van voorgaande jaren, licht gedaald. Het aantal fte is ongeveer gelijk aan het benchmarkgemiddelde. Hulp bij het huishouden De gemeente Heerhugowaard heeft relatief zeer lage uitgaven voor hulp bij het huishouden. Per inwoner is dit voor de gemeente Heerhugowaard 54,- en voor de referentiegroepen 93,-. In vergelijking tot de referentiegroepen heeft de gemeente Heerhugowaard zeer weinig cliënten (17,5 per inwoners), voor zowel zorg in natura als zorg via een persoonsgebonden budget. Het aandeel 75- plussers is lager: 4,6% (referentiegroep: 7,4%). Het percentage inwoners met huishoudelijk hulp is 1,7%. In de referentiegroep is dit percentage 2,9%. Het aantal uren hulp bij het huishouden voor cliënten met zorg in natura is gelijk gebleven. Het aantal uren huishoudelijke hulp voor cliënten met een persoonsgebonden budget is ten opzichte van voorgaande jaren gestegen naar 4,5 uur gemiddeld per week. Dit komt uit boven het gemiddelde van de referentiegroep, wat een gemiddelde van 3,9 uur per week kent. Het aantal cliënten dat een pgb ontvangt voor huishoudelijke hulp is per inwoners lager dan in de referentiegroep. De uitgaven per cliënt liggen voor de gemeente Heerhugowaard, in tegenstelling tot vorig jaar, iets lager dan het gemiddelde van de referentiegroep. Gemiddeld kost een cliënt in de gemeente Heerhugowaard 3.117,-. Voor de referentiegroep is dit 3.293,-. 4

5 Het aantal nieuwe toekenningen per inwoners is hoger dan in de referentiegroep, namelijk 22,6. In de referentiegroep is dit 6,4 per inwoners. Onderdeel hiervan is een groot aantal herindicaties. Dan is het aantal nieuwe toekenningen 12,3 per inwoners. Wrv-voorzieningen Net als voor hulp bij het huishouden geldt dat relatief weinig inwoners gebruikmaken van de betreffende voorziening en dit heeft (positieve) gevolgen voor de uitgaven per inwoner. Gekeken naar de totale uitgaven Wrv-voorzieningen per cliënt ( 2.547,-) valt op dat de gemeente boven het gemiddelde van de referentiegroep ( 944,-) komt. Voor bijna alle voorzieningen geldt dat de gemeente Heerhugowaard per inwoner lagere uitgaven laat zien dan voor de referentiegroep door de lagere grijze druk in de gemeente. De uitgaven per voorziening zijn dus mogelijk wel duurder. De uitgaven voor collectief vervoer zijn nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar en hiermee iets hoger dan in de referentiegroep. Zie de onderstaande tabel voor een samenvatting van de uitgaven per inwoner voor de verschillende Wrv-voorzieningen benchmark Woonvoorzieningen 15,70 13,21 7,82 6,00 8,46 Rolstoelen (excl. sport) 6,87 7,00 5,70 5,30 6,85 Collectief vervoer 9,05 8,15 12,41 12,21 11,83 Individueel vervoer 11,15 10,18 10,81 8,78 10,52 Totaal Wrv 42,77 38,54 36,74 32,47 35,94 De uitgaven zijn per inwoner veelal lager dan in de referentiegroep, echter gezien de lagere grijze druk in de gemeente zou een nog lagere uitgave per inwoner verwacht mogen worden. De voorzieningen zijn per cliënt mogelijk hoger dan in de referentiegroep. Als er vragen of opmerkingen zijn, dan kunt u deze stellen aan Anouk Olsthoorn. Met vriendelijke groet, drs. A.G.A. Pons Projectleider Benchmark Wmo 5