Parkinson STRESS HERKEN DE DRUPPEL. Dossier BORSTVOEDING DE SCHADUWZIJDE VAN DE ZON. Interview MARC JUSTAERT. 45 vragen over

Transcriptie

1 GRATIS Zomer 15 JAARGANG 10 n 34 gezondheidsmagazine STRESS HERKEN DE DRUPPEL Interview MARC JUSTAERT DE SCHADUWZIJDE VAN DE ZON 45 vragen over BORSTVOEDING Dossier Parkinson

2 INHOUD 3 Voorwoord Lezersvraag 6 Muggen 27 9 Interview: Marc Justaert 17 Dossier Parkinson 12 Stress 24 Sportdrank 15 Vitamine A 27 Zonbescherming 32 Feiten & fabels Hepatitis B 36 Gehoorbescherming 40 Borstvoeding 46 Mediterraans dieet 48 Hooidonk 54 Individuele Medicatievoorbereiding 56 Patient Consent 57 Wat is Mijn moeder 60 Gezondheidswinkel 62 Wedstrijd colofon Verantwoordelijke uitgever: Jan Kuyps Redactie: Igor Van Mullem Verschijnt om de 2 maanden Oplage: exemplaren Surplusmagazine wordt verspreid bij de Surpluspartners in Vlaanderen. Overname van teksten en illustraties is enkel toegelaten na schriftelijke toestemming van de redactie en met vermelding van herkomst. De redactie staat in voor de betrouwbaarheid van de opgenomen informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden gesteld. Foto s interviews Dirk Kerstens, algemene fotografie Shutterstock. Surplusmagazine is een gemeenschappelijke publicatie van de coöperatieve CM-apotheken. Apotheken De Volksmacht Apotheek In Het Zwaard Apotheek Vivantia Leuven De Lindeboom Apotheek Medico-Sociale Initiatieven Ieper Prins-Bisschopssingel 75, K. Leopold I-straat 34, Ellermanstraat 74, Roeselare-Tielt Ellermanstraat 74, 3500 Hasselt 3000 Leuven 2060 Antwerpen Beversesteenweg 35, 2060 Antwerpen Tel Tel Tel Roeselare Tel info@apotheekinhetzwaard.be info@vivantia.be info@delindeboom.be Tel info@delindeboom.be msi.roeselaretielt@cm.be 2 - Surplusmagazine Zomer 2015

3 Voorwoord Is jouw Patient Consent al geregeld? We weten intussen allemaal dat grote bedrijven graag op onze persoonlijke gegevens azen. Wat zijn onze interesses? Waar gaan we graag op reis? Welke wagen zien we graag?... Als je online een reis boekt of een bepaald product zoekt, verschijnen erna gegarandeerd advertenties voor gelijkaardige aanbiedingen of producten. Grote spelers zoals Microsoft, Google en Facebook zijn hier erg bedreven in. Daarom stellen steeds meer overheden extra regels voor om dit in te perken, met de nadruk op voorstellen. Want in de praktijk blijkt het bijzonder moeilijk om die ook effectief op te leggen aan deze internationale spelers. Maar hoe zit het met onze medische gegevens? Alsmaar meer apps en elektronische snufjes registeren onze fysieke conditie, bloeddruk, polsslag, en sturen die meteen door naar de pc. Maar wie kan die gegevens nog inkijken? Om jouw medische privacy verder te bewaken, is er nu Patient Consent. Ook als apotheker maken we gebruik van de nieuwe technieken maar zonder jouw privacy uit het oog te verliezen. De arts kan nu al medicatievoorschriften veilig via e-recipe rechtstreeks naar de apotheker sturen waardoor de papieren versie op vrij korte termijn zal verdwijnen. Je adviserende geneesheer kan een online goedkeuring geven voor bepaalde medicatie, in de toekomst zullen attesten voor verzekeringsmaatschappijen ook elektronisch bezorgd worden, enz. De informatiesnelweg is nu al een realiteit. Om jouw medische privacy verder te bewaken, is er nu Patient Consent. Hiermee krijg je de mogelijkheid om al dan niet je goedkeuring te geven voor het elektronisch delen van jouw gezondheidsgegevens. Enkel zorgverleners met wie je een zorgrelatie hebt, kunnen jouw medische voorgeschiedenis raadplegen waardoor ze je nog beter kunnen behandelen. Verder in dit magazine kom je alles te weten over Patient Consent en de waarborg die het biedt voor jouw privacy. Geniet intussen van de vakantie en denk ook even aan jouw privacy als je al die vakantiefoto s op het internet plaatst. Prettige vakantie! Groeten Frans Adams Frans Adams Gedelegeerd bestuurder Vivantia Surplusmagazine Zomer

4 HYLO EYE CARE Bevochtiging & verzorging Innoverende oogbevochtiging! Door uw patiënten reeds 30 jaar gewaardeerd. Na opening maanden houdbaar De therapeutische oplossing voor elke vorm van droge ogen : Natriumhyaluronaat Zonder bewaarmiddelen, noch fosfaten 6 maanden houdbaar na opening COMOD -Systeem 10 ml 300 druppels Geschikt voor gebruik met alle types contactlenzen URSAPHARM Arzneimittel GmbH, Industriestraße 35, D Saarbrücken, Tel. : +49(0) Fax : +49(0) , info@ursapharm.de, Correspondentie : URSAPHARM Benelux B.V., Steenovenweg 5, NL-5708 HN Helmond, Tel. : Fax : , info@ursapharm.nl, info@ursapharm.be,

5 LeZERS vraag Mag je spinazie opwarmen? Beste, Spinazie is net zoals venkel, andijvie, selder, kropsla, veldsla, radijsjes en peterselie - een nitraatrijke groente. Deze planten gebruiken de nitraten om ze onder invloed van licht om te zetten in eiwitten. Als ze in de winter worden gekweekt, bevatten ze dan ook meer nitraten omdat er dan minder licht is. De meeste nitraten scheiden we terug af via de nieren of tijdens het zweten en hebben dan ook weinig of geen effect op de gezondheid. Nitriet Bacteriën kunnen er voor zorgen dat een klein deel van de nitraten omgezet worden in nitrieten. Dat is bijvoorbeeld het geval als je de groenten niet koel of te lang bewaart. Maar ook bacteriën in ons eigen lichaam kunnen zo n 5 procent van de nitraten omzetten in nitrieten. Die zijn wel schadelijk omdat ze het zuurstoftransport in het bloed in de war kunnen sturen en ademhalingsproblemen veroorzaken. Vooral bij zuigelingen kan dit gevaarlijk zijn. Daarom wordt aangeraden om niet meer dan twee keer per week nitraatrijke groenten te eten. Opwarmen De omzetting van nitraat naar nitriet gebeurt in principe vrij langzaam. Maar door groenten te verhitten, versnel je dat proces. Daarom werd lange tijd aangenomen dat je groenten zoals spinazie niet mag opwarmen. Intussen is duidelijk dat het opwarmen van spinazie niet tot meer nitrietvorming leidt en dus ongevaarlijk is. Op voorwaarde dat je de groenten snel laat afkoelen en maximaal twee dagen in de koelkast bewaart. Bij het koken verdwijnt ook heel wat nitraat in het kookvocht. Dat gooi je dus beter weg in plaats van het te gebruiken om soep of saus mee te maken. Conclusie Goed nieuws dus voor alle Popeye s: je hoeft spinazie niet van het menu te schrappen. De WereldGezondheidsorganistatie (WHO) bepaalt dat een volwassen persoon ongeveer 219 mg. nitraat per dag mag opnemen. Als je niet meer dan twee keer per week nitraatrijke groenten eet, blijf je daar zonder probleem onder. En dat restje de volgende dag opwarmen, kan dus geen kwaad. Met vriendelijke groeten De redactie Heb je ook een vraag omtrent gezondheid? Surf dan naar onze website en vul er het contactformulier in. En wie weet behandelen we jouw vraag in het volgende nummer. Surplusmagazine Zomer

6 Muggen verjagen doe je zo Ken jij het gevaarlijkste dier ter wereld? Het is geen haai, krokodil of slang maar wel de mug. Die kleine beestjes leven al meer dan 50 miljoen jaar op aarde en zijn in die tijd nauwelijks veranderd. Ze landen op je huid en prikken je zonder dat je het voelt. Die prik is niet zo erg maar wel het feit dat ze daarbij gevaarlijke ziektes kunnen overdragen. Er sterven jaarlijks meer mensen aan de gevolgen van een muggenbeet dan door oorlogen. Gelukkig zijn onze inheemse muggen ongevaarlijk, maar in de tropische gebieden zijn ze een ware plaag. Al kunnen ze ook bij ons vrij vervelend zijn. 6 - Surplusmagazine Zomer 2015

7 Inheemse muggen Van de mannelijke muggen hoeven we geen schrik te hebben. Zij voeden zich enkel met de sappen en nectar van planten. De vrouwtjes prikken ons wel. Zij hebben namelijk de eiwitten uit ons bloed nodig voor hun eitjes. Gelukkig brengen de inheemse muggen daarbij geen ziektes over. Hoogstens zorgen ze voor wat vervelend gezoem en een jeukend knobbeltje dat na een week al weer verdwenen is. Wist je dat zowel Alexander de Grote, Toetanchamon als Fausto Coppi aan hun einde kwamen door een muggenbeet? Hoe vinden die muggen ons? Elke mug beschikt over een soort antenne met daarop geurreceptoren. De mug ziet jou niet, ze ruikt jou. Van wel zeventig meter ver. We hebben namelijk allemaal een uniek geurprofiel. Onze huid geeft meer dan 300 chemische verbindingen af en ook via de adem verspreiden we meer dan 100 dergelijke verbindingen. Sommige daarvan vindt de mug aantrekkelijk en andere stoten af. De verhouding tussen deze twee soorten geuren bepalen jouw aantrekkelijkheid. Daarom wordt de ene meer geprikt dan de andere zelfs als die naast jou in bed ligt. Zwangere vrouwen hebben trouwens een hogere stofwisseling waardoor ze nog aantrekkelijker zijn. Hoe kun je een muggenbeet voorkomen? Er bestaan nogal wat misverstanden over muggen, dus laten we eerst eens kijken naar wat er niet werkt. Ultrasoon geluid Als we het allemaal mogen geloven kunnen bepaalde apparaatjes en smartphone-apps een ultrasoon geluid verspreiden waarmee je muggen wegjaagt. Totale nonsens. Muggen trekken zich er niets van aan en komen af op je geur. Speciale armbandjes Die armbandjes zijn gedrenkt in een repellent maar dit product werkt enkel als je de blootgestelde huid volledig inwrijft. Op de armband en net ernaast zal een mug zich waarschijnlijk niet wagen, maar de rest van je lichaam blijft een lekkernij. Look eten Je zult wel wat mensen uit je buurt houden, maar het is niet wetenschappelijk aangetoond dat muggen er zich iets van aantrekken. Je moet het licht uitdoen om geen last van muggen te hebben Als je in de zomer het licht aansteekt, zie je allerlei beestjes rond de lamp cirkelen. Dat zijn vliegjes en geen muggen. Muggen laat zich niet door het licht leiden, maar door de geur. Als je veel gestoken wordt, heb je zoet bloed. Klopt niet. Het is niet aangetoond dat een verhoogde suikerspiegel tot meer muggenbeten leidt. Een citronella-kaars Dit werkt niet of slechts enkele minuten. BELANGRIJK handige tip Maar wat werkt dan wel? Repellents Een repellent, bijvoorbeeld op basis van DEET, houdt insecten op afstand maar doodt ze niet. De apotheker heeft producten voor volwassenen, kinderen en zwangere vrouwen. De werkingstijd hangt af van het type mug, hoeveel je zweet, de temperatuur en de eventuele blootstelling aan water. Breng de repellent enkel op blootgestelde huid aan, niet onder de kleren dus. Vermijd ook contact met een beschadigde huid, de ogen, de mond en gebruik ze matig in de buurt van de oren. Was nadien goed je handen met water en zeep zodat het product niet per ongeluk in je ogen komt. Om dezelfde reden smeer je ook kinderhandjes beter niet in. Vliegenramen Met een goed vliegenraam en gesloten deuren hou je het overgrote deel van de muggen buiten. Zoek de bron Muggen ontwikkelen zich bij voorkeur bij stilstaand water. Als je onder het slaapkamerraam of ergens in de tuin een ton met water hebt staan, kieper je die best om. Krabben of niet? Het is makkelijker gezegd dan gedaan, maar krabben aan een muggenbeet is geen goed idee. Ze gaat alleen maar meer jeuken en bovendien is er een risico op een klein wondje en ontsteking. Was liever de beet af met water en zeep en vermijd irritatie door heet water, cosmetica of wollen kledij. Hou de huid zo koel mogelijk met een washandje of wat ijs in een handdoek gewikkeld en gebruik eventueel een vochtinbrengende crème of een jeukwerende zalf om je van dat vervelende gevoel te verlossen. Tropische muggen De muggen in onze streken zijn eigenlijk vrij brave beestjes. Een heel ander verhaal is het als je naar tropische gebieden trekt. Daar kunnen de muggen zeer ernstige ziekten overdragen zoals malaria, dengue of het West Nijl-virus. Maar liefst 250 miljoen mensen raken jaarlijks besmet met het Malaria-virus waarvan er overlijden aan de gevolgen. Surplusmagazine Zomer

8 muggen Reistips Trek je deze vakantie naar een risicogebied, neem dan volgende 10 tips in acht. 1. Draag kledij met lange mouwen en pijpen 2. Draag kousen en gesloten schoenen 3. Draag geen te felle kleuren en prints want die trekken insecten aan 4. Zorg dat de stof van je kledij dik genoeg is zodat muggen er niet doorheen kunnen prikken 5. Verwissel regelmatig je kledij 6. Neem geregeld een douche want muggen houden wel van het melkzuur in zweet 7. Draag geen te sterk geurende zeep of parfum 8. Gebruik een repellent op de niet-bedekte lichaamsdelen BELANGRIJK handige tips 9. Gebruik een geïmpregneerd muskietennet voor het bed of de wieg 10. Zet indien mogelijk de airco aan, deze vermindert het agressieve gedrag van muggen Probeer 1 van de 100 Travel city waterkokers TE WINNEN! * * Zie reglement op De anti-mug reflex Gebruik afweermiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. NY/MO/15/ Surplusmagazine Zomer 2015

9 interview Afscheid van een monument INTERVIEW Marc Justaert groene CM-vlagjes in de straten van Brussel. De betoging voor een betere uitkering voor langdurig zieke mensen is nog altijd een van de meest memorabele momenten uit mijn carrière, zegt CM-voorzitter Marc Justaert. Op 1 juli trekt hij de CM-deur achter zich dicht. Misschien hadden we meer op straat moeten komen. Surplusmagazine Zomer

10 interview Solidariteit, kwaliteit en verantwoordelijkheid. Het zijn niet toevallig deze drie woorden die de rode draad vormen doorheen het boek dat Marc Justaert net geschreven heeft. Het zijn de waarden die hij gedurende zijn hele carrière nastreefde. Eerst bij de studiedienst van de toenmalige CVP, dan op het kabinet van de ministers Jean-Luc Dehaene en Luc Van den Brande en uiteindelijk bij CM, waar hij 21 jaar voorzitter was. CM vervult een belangrijke maatschappelijke opdracht. Daar mogen we allemaal fier op zijn. Hij vertelt het met passie, in het bureau dat nog heel even het zijne is. Eind 1993 werd je voorzitter van CM. Onder welke omstandigheden gebeurde dat toen? Er waren in die tijd zware discussies tussen CM en de Socialistische Mutualiteiten. Door de financieringsregels die in 1963 waren opgesteld, kampten de Socialistische Mutualiteiten met grote verliezen. Wij zouden dan weer recht hebben op serieuze overschotten. In theorie althans. De pers omschreef het als het zwaard van Damocles boven de ziekenfondsen. Er is heel lang gediscussieerd voor we uiteindelijk besloten om de spons te vegen over het verleden en een nieuw systeem van financiële verantwoordelijkheid uit te werken. Dat is tot de dag van vandaag van kracht. Een bijdrage voor de financiële verantwoordelijkheid hebben we tot nog toe maar een of twee keer moeten vragen. Dat had onder meer te maken met de sterke groeinorm van de laatste jaren. Door de besparingen die op ons afkomen, zouden we de effecten van de financiële verantwoordelijkheid de komende jaren wel kunnen voelen. Vandaag gaat heel veel aandacht naar de betaalbaarheid van onze gezondheidszorg. Was dat twintig jaar geleden ook al het geval? De tijden waren toen anders, maar natuurlijk zagen we dat op ons afkomen. In 1986 heb ik samen met Jean-Luc Dehaene een boek geschreven over sociale zekerheid en demografie. De rijke geboortejaren tussen 1950 en 1970 dienden zich toen aan op de arbeidsmarkt, nu gaan die massaal met pensioen. Het was te verwachten dat we daardoor voor andere uitdagingen zouden staan. In België hebben we een heel goed systeem van gezondheidszorg. We zorgen ervoor dat zo weinig mogelijk lasten bij de patiënt terechtkomen. Maar natuurlijk, hoe beter het systeem is, hoe duurder. Waar ben je zelf heel fier op? De betoging in Brussel van CM en Ziekenzorg CM vind ik nog altijd een memorabel moment. Met man trokken we toen door de straten voor een betere uitkering voor langdurig zieke mensen. Op dat ogenblik lieten wij duidelijk zien dat wij een krachtige organisatie waren. Het heeft uiteindelijk effect gehad. De uitkeringen zijn verhoogd Surplusmagazine Zomer 2015

11 Langdurig zieken krijgen nu ook vakantiegeld. Wij hebben altijd heel goed geluisterd naar onze leden. Wat hebben ze nodig? Waar knelt het schoentje? We hebben een heel goed systeem van gezondheidszorg, maar het is nog altijd niet perfect. Wat had je graag nog willen realiseren? Het is altijd mijn droom geweest om een nieuwe vorm van de vroegere CMbode in te voeren. Wat is de voorbije twintig jaar een van de grootste omwentelingen geweest? Dat we van geld naar geldloos geëvolueerd zijn en van papier naar digitaal. Onze leden komen daardoor veel minder in onze kantoren. We zijn overgestapt van dienstverlening onder elke kerktoren naar een organisatie met veel minder, maar goed uitgeruste contactpunten. De vraag rijst of we niet af en toe terug de wijken moeten intrekken. Want sommige mensen bereiken we niet. CM-bodes zouden de oplossing kunnen zijn. Niet meer met papier en potlood, zoals vroeger, maar met een tablet waarop ze over alle instrumenten beschikken om mensen administratief te helpen. Een soort van mobiele dienstverlening, een CMstraathoekwerker zeg maar. Hoe heb je CM de voorbije twintig jaar zien evolueren? Onze activiteiten en ons werk zijn serieus toegenomen. In 2002 is de zorgverzekering erbij gekomen. Toen ik begon stond het CM-Hospitaalplan nog in de kinderschoenen. Vandaag tellen we een miljoen leden. Er is nu ook het CM-MediKo Plan. Maatschappelijk Werk heeft er een pak taken bij gekregen en we hebben zwaar ingezet op gezondheidspromotie. Met projecten als Ben de Bever, Kilootje Minder, Pluk je Geluk en recent Slaapwel hebben we ons op dat vlak in de markt gezet. Waar ik mijn bedenkingen bij heb, is dat de concurrentie toegenomen is. Dat is niet altijd op een loyale manier gebeurd. De voorbije jaren zijn er ettelijke concurrentiële problemen geweest die uitgevochten zijn binnen de Controledienst voor de Ziekenfondsen. Mutatiepremies, het inhuren van bureaus die mensen permanent opbellen, ziekenfondsen die zich richten op jongeren, af en toe is het weinig mutualistisch geweest. Dat betreur ik. Voor welke uitdagingen staan we als ziekenfonds? Er is eerst en vooral de budgettaire uitdaging. Deze regering heeft een zeer strikte groeinorm opgelegd. Er zal weinig ruimte zijn om betere honoraria en terugbetalingen te voorzien. Voor nieuwigheden zal er weinig plaats zijn. Structurele besparingen zullen nodig zijn. Minder ziekenhuisbedden, een zuiniger voorschrijfgedrag voor geneesmiddelen. Dat is een serieuze uitdaging, want wij willen hoe dan ook vermijden dat er een tweesporenbeleid komt en dat meer en meer kosten doorgeschoven worden naar de patiënt. Dat gevaar loert om de hoek. We moeten ons potlood fel scherpen om daartegenin te gaan. CM bewijst al honderd jaar haar meerwaarde Komen er nog meer zaken op ons af? De zesde staatshervorming heeft een aantal materies, voornamelijk binnen de langdurige zorg, getransfereerd naar de deelstaten. In Vlaanderen, Wallonië en Brussel moeten we daardoor een nieuw stukje sociale zekerheidsarchitectuur uitbouwen. Dat is een enorme opdracht, zeker als we dat tegen 2018 allemaal operationeel willen hebben. De voorbije tien jaar was de ouderenzorg de sterkst stijgende kostenpost binnen de verplichte ziekteverzekering. Tot nu zat de ouderenzorg binnen de grote pot van de gezondheidszorg en kon je de stijgende kosten daar compenseren door bijvoorbeeld te besparen op geneesmiddelen. Door de zesde staatshervorming is dat niet meer mogelijk. Niet iedereen is de ziekenfondsen tegenwoordig nog gunstig gezind? Dat is een derde uitdaging. Sommige partijen zien ons liever niet en zouden het beheer en de uitvoering van de gezondheidszorg maar wat graag aan de overheid laten. Ik ben ervan overtuigd dat de staat dat niet kan. Ziekenfondsen hebben nog altijd een meerwaarde als tussenpersoon tussen onze leden en de overheid. Je hebt zo n tussenpersoon nodig om een goede dienstverlening te leveren. Je moet je meerwaarde bewijzen, zeggen de tegenstanders dan. Wel, dat doen wij al honderd jaar. Met weinig middelen voeren wij onze taken op een correcte manier uit. Ze mogen ons gerust komen controleren. Ze zullen ons niet betrappen op enige foefelarij. Op 1 juli volgt Luc Van Gorp jou op. Welke goede raad geef je hem mee? Probeer dicht bij de mensen te staan. Zorg dat je niet wereldvreemd bent. Luister goed naar je leden, naar je raad van bestuur, naar je algemene vergadering. En neem de mensen au serieux, van welke origine, achtergrond of opleiding ze ook zijn. Ga af en toe een pint pakken zodat je met iedereen kunt babbelen. Wat ga je nu zelf doen? Ik kan het mij op dit ogenblik nog niet voorstellen. Het zal zeker een doef geven, zoals ze dat in onze streek zeggen. Je neemt toch afscheid van een hele hoop mensen met wie je jaren intensief samengewerkt hebt. Ik weet wel al dat ik na mijn afscheid bij CM voorzitter word van Welzijnszorg, een organisatie die armoede bestrijdt. Zo lang mijn raad van bestuur dat wenst, blijf ik ook voorzitter van de Ancienne Belgique. En ik zal mij ook inzetten in de raad van bestuur van het Internationaal Comité. Wees gerust, vervelen ga ik mij zeker niet doen. Surplusmagazine Zomer

12 stress Stress herken de druppel 12 - Surplusmagazine Zomer 2015

13 Stress is een zeer natuurlijke reactie, een soort overlevingsmechanisme. Al sinds de oudheid maakt het ons alert wanneer we bijvoorbeeld het pad van een wild dier kruisen. De polsslag en de ademhaling versnelt, terwijl er adrenaline vrijkomt in het bloed en je spieren zich opspannen. Ons lichaam maakt zich dus klaar om te vechten of te vluchten naargelang de grootte en de honger van het wilde dier. Gelukkig komen we die wilde dieren tegenwoordig niet zo vaak meer tegen. Maar toch komt diezelfde stress-reflex nog in heel wat situaties terug. Een beetje gezonde stress kan dan ook geen kwaad. Integendeel, voldoende uitdaging zorgt er voor dat we beter presteren. Iedere topsporter of artiest weet dat een gezonde dosis stress nodig is om het beste uit zichzelf te halen. Als die piekmomenten echter te lang aanhouden, zonder rustmomenten tussenin, dan wordt het gevaarlijk. De verhouding tussen de draaglast en de draagkracht raakt dan uit balans. Draaglast Alle obstakels die we tijdens ons leven het hoofd moeten bieden, vormen samen de draaglast. Dat kunnen heel ingrijpende of belangrijke levensgebeurtenissen zijn zoals een relatie die op de klippen loopt, het verlies van een dierbare of ernstige gezondheidsproblemen. Maar ook een vertroebelde verhouding met de baas of een pestende collega kunnen voor langdurige spanning zorgen. Soms hoeft de aanleiding zelfs niet eens zo ernstig te zijn. Een opeenstapeling van kleine dagelijkse problemen kunnen tot frustraties en irritaties leiden. Denk maar aan het effect van files, gestoord worden tijdens je werk of bezigheid, lang moeten aanschuiven, een vastlopende computer of geluidsoverlast. Zelfs positieve gebeurtenissen zoals een huwelijk of een zwangerschap kunnen je stress bezorgen. Draagkracht Hoe groter onze draagkracht, hoe beter we gewapend zijn om die draaglast te trotseren. Alle elementen die energie geven in het leven bepalen samen de sterkte van die draagkracht. Een goede relatie, nauwe banden met de kinderen, familie, vrienden, hobby s, humor, Soms is die draagkracht te klein om aan alle eisen te voldoen. We plooien ons dubbel om het zowel op professioneel, maatschappelijk als sociaal vlak uitstekend te doen. Maar dat lukt niet altijd. Door die druk nemen we alsmaar minder de tijd om te ontspannen of te genieten. Vaak leidt dit tot een ongezonde levensstijl. We slapen en bewegen te weinig, eten ongezond en verwaarlozen onszelf en onze sociale contacten. De draagkracht kan trouwens ook te groot zijn. Dan krijg je het gevoel dat het leven niet loopt zoals je het wenst. Je job daagt je te weinig uit, je hebt het gevoel geen impact op de situatie te hebben, Een eentonig leven kan dus ook stress veroorzaken. Stressklachten Meestal beginnen de klachten psychologisch. Je begint dingen te vergeten, raakt sneller geïrriteerd en je kunt je moeilijker concentreren. Surplusmagazine Zomer

14 stress Door de stress voel je je onzeker, opgejaagd en wordt het ook moeilijker om beslissingen te nemen. Maar stress heeft ook lichamelijke gevolgen. De belangrijkste symptomen zijn hoofdpijn, buikpijn, spierpijn, vermoeidheid, duizeligheid en een verhoogde bloeddruk. Het hartritme versnelt en doordat de weerstand vermindert kunnen slapende virussen zoals koortsblaasjes toeslaan. Uiteindelijk beïnvloedt stress ook het gedrag van mensen. Je gaat meer roken, alcohol drinken of medicatie nemen. Op termijn verwaarloos je jezelf en zonder je je af. Stress-signalen herkennen Stress overkomt je niet opeens. Het is het resultaat van een onderliggend probleem dat soms al jaren of zelfs een heel leven borrelt. Maar te vaak herkennen we die signalen te laat. Prikkelbaarheid, vergeetachtigheid, hyperactiviteit of onverwachte agressie-opstoten zijn signalen dat de spanning zich ophoopt. Meestal denken we dat het wel vanzelf zal overgaan. Maar dat doet het niet. Vergelijk het met een kikker. Kikkers zijn koudbloedig dus als je ze in warm water stopt, passen ze zich aan de omgevingstemperatuur aan. Als je die geleidelijk aan met een graad verhoogt, blijft de kikker zich aanpassen tot op het moment dat hij letterlijk wordt gekookt. Ook mensen blijven soms meer en meer hooi op hun vork nemen. Tot op het moment dat je er lichamelijk onderdoor gaat. Wees dus alert voor de signalen en negeer ze niet. Stress verminderen en voorkomen Stress kan dus achter vele hoeken loeren. Het goede nieuws is dat je de situatie ook terug onder controle kunt krijgen. Met deze tips kun je meteen aan de slag. Ken jezelf Het is belangrijk om je eigen mogelijkheden te kennen. Vraag je af en toe eens af of je niet te veel van jezelf verwacht. Zorg dat jouw doelen haalbaar zijn en stuur ze eventueel bij als blijkt dat ze onrealistisch zijn. Sociale steun De menselijke draagkracht wordt grotendeels bepaald door de steun van andere mensen. Zo n stevig sociaal netwerk verhoogt je veerkracht. Spreek het dan ook aan op het moment dat je het moeilijk hebt. Door je emoties te tonen verminder je de spanning in je lichaam. Een luisterend oor kan wonderen verrichten. Voor mannen is de partner vaak het belangrijkste aanspreekpunt. Mannen hebben het moeilijk om het over zichzelf te hebben met anderen. Voor vrouwen is dat anders. Zij praten vlotter over gevoelens en hebben daardoor meestal ook een breder netwerk waar ze terecht kunnen. Anticipeer Je eigen pijnpunten in kaart brengen kan je helpen om stress te vermijden. Vaak zijn het terugkerende situaties of bepaalde mensen die gevoelen van stress oproepen. Kun je daar iets aan veranderen? Kun je die situaties vermijden of relativeren? Ontspanning Ontspanning na een stresspiek is zeer belangrijk. Beweging vermindert de productie van het stresshormoon. Ga dus geregeld eens wandelen of sporten. Ook muziek activeert een specifiek deel van de hersenen waardoor stress en negatieve emoties afnemen. Onderschat ook niet het deugddoend effect van slapen. En weet dat zelfs gewoon helemaal niets doen, belangrijker voor je gezondheid is dan je zou denken. Een leeuw legt zich na de jacht ook enkele uren te rusten. Goede organisatie en planning Door een realistische planning krijg je meer controle over de verschillende taken die op je af komen. Bepaal je prioriteiten en aanvaard dat je de minder dringende zaken niet onmiddellijk kunt doen. Leer neen zeggen We krijgen soms moeilijk het woordje neen over onze lippen. Zeker tegen een collega of een overste. Je wilt niemand in de steek laten of teleurstellen. Maar steeds ja zeggen geeft alleen maar op korte termijn een goed gevoel. Op de lange termijn werkt het negatief en verhoogt het de kans op stress. Geregeld eens aan jezelf denken komt je gezondheid ten goede Surplusmagazine Zomer 2015

15 Vitaminen van a tot z VITAMINE A Vitamine A is een vet-oplosbare vitamine die ons lichaam goed kan opslaan. Ze is onder andere belangrijk voor onze weerstand, groei en botvorming. Maar vitamine A is ook een essentiële bouwsteen voor de productie van het netvliespigment dat er voor zorgt dat we in het schemerdonker kunnen zien. Twee soorten vitamine A Eerst en vooral heb je de retinol. Dit is de voorgevormde vitamine A die je terugvindt in dierlijke producten zoals lever, vis, (half) volle melk, eieren, kaas, boter, margarine en bak- en braadproducten. Maar ook bepaalde groenten zoals andijvie, spinazie, boerenkool, sla, worteltjes en in mindere mate ook bepaalde soorten fruit bevatten de zogenaamde provitamine A of betacaroteen. Deze kan ons lichaam zelf omzetten in vitamine A. Let op Te veel vitamine A kun je niet uitplassen. Neem dus enkel supplementen na overleg met je arts of apotheker. Wat als je te veel vitamine A opneemt? Als je bijvoorbeeld regelmatig meer dan zes boterhammen met leverworst of leverpaté eet, overschrijd je de bovengrens van microgram vitamine A per dag. Dan kun je last krijgen van een aantal klachten zoals een gebrek aan eetlust, een verminderd gezichtsvermogen, hoofdpijn, misselijkheid, spierpijn, haarverlies, enz. Vooral tijdens de eerste drie maanden van de zwangerschap of als je plannen hebt om zwanger te worden, vermijd je best vitamine A-rijke producten zoals lever. Een teveel aan vitamine A kan immers de foetus beschadigen. Er zijn geen schadelijke gevolgen bekend voor het verbruiken van grote hoeveelheden betacaroteen. En wat als je te weinig vitamine A opneemt? Omdat er veel verschillende manieren zijn om vitamine A of betacaroteen op te nemen, komt dit gelukkig slechts zeer uitzonderlijk voor. Maar bij een eventueel tekort kun je last krijgen van een verminderde weerstand, een droge en schilferige huid, dof haar en problemen met het gezichtsvermogen. Hoeveel vitamine A heb je nodig? 0-6 jaar: mcg/dag 7-18 jaar: mcg/dag Volwassen vrouw: 700 mcg/dag Tijdens de zwangerschap: 800 mcg/dag Volwassen man: 900 mcg/dag Artrose? IK BEN NIET TE STUITEN. Laat artrose u niet tegenhouden. Leef het leven zoals u zelf wil. Futuro is hier om u daarbij te helpen. Onze braces en bandages zorgen voor comfort, steun en pasvorm en verlichten zo gewrichtspijn veroorzaakt door artrose. Fietsen, breien, shoppen, schrijven, computeren of sms en... U bent niet te stuiten... Surplusmagazine Lente

16 GENEESMIDDEL Instant hulp bij diarree. Leer meer over diarree op Een aanval van diarree kan je dag flink verpesten. Gelukkig kan je de vervelende symptomen van diarree doeltreffend behandelen met Imodium Instant. Je hebt geen water nodig: dat is discreet en handig als je onderweg bent! Leg het smelttabletje gewoon op je tong: het lost in enkele seconden volledig op. Imodium Instant herstelt het normale ritme van je darmfunctie en verlost je snel van het ongemak. Imodium Instant (loperamide) is een geneesmiddel. Niet toedienen aan kinderen jonger dan 6 jaar. Geen langdurig gebruik zonder medisch advies. Lees aandachtig de bijsluiter. Vraag advies aan uw arts of apotheker Johnson & Johnson Consumer NV. BE/IM/ Surplusmagazine Voorjaar 2015

17 DOSSIER Parkinson In 1817 publiceerde de Londense apotheker en chirurg James Parkinson zijn Essay on the Shaking Palsy. Daarin had hij het over het langdurig trillen van de handen en armen maar ook over de verzwakking en verlamming van de spieren. Hij beschreef als eerste de verschijnselen en stelde vast dat de klachten zich langzaam progressief ontwikkelden. Maar het was wachten tot het begin van de twintigste eeuw vooraleer de ziekte ook echt de aandacht kreeg en werd vernoemd naar James Parkinson. Surplusmagazine Zomer

18 DOSSIER PARKINSON Winny Depaepe Winny Depaepe is clinical nurse specialist neuro en vertelt ons over deze vaak voorkomende aandoening Surplusmagazine Zomer 2015

19 Wat is de ziekte van Parkinson precies? Dat is een zeer eenvoudige vraag maar met een complex antwoord. De ziekte van Parkinson is een neurodegeneratieve ziekte. Dat wil zeggen dat bepaalde hersencellen geleidelijk aan afsterven. Bij de ziekte van Parkinson gaat het over de cellen die verantwoordelijk zijn voor de aanmaak van dopamine. Maar er zijn ook een aantal ziektebeelden die heel veel raakvlakken hebben met de ziekte van Parkinson, maar het eigenlijk niet zijn. Waarom hebben we die dopamine nodig? In onze hersenen zitten miljarden cellen of neuronen die via neurotransmitters met elkaar communiceren zodat ons lichaam zowel eenvoudige als complexe taken kan uitvoeren. Dopamine is zo n neurotransmitter die onder andere een grote rol speelt in het correct versturen van de signalen vanuit onze hersenen naar de spieren. Door de ziekte van Parkinson valt die productie echter stil waardoor je allerlei symptomen krijgt, zoals bewegingsmoeilijkheden. Hoe merk je dat? De eerste symptomen zijn er meestal lang voordat men de diagnose stelt. Soms zit daar wel tien jaar tussen. Het probleem is dat die klachten zo divers en vaag kunnen zijn, dat men niet meteen de link legt met de ziekte van Parkinson. Dan hebben we het bijvoorbeeld over reukverlies, constipatie, moeilijker slapen, depressies en het zich slecht in z n vel voelen. Pas na lang zoeken en wanneer ook de motorische symptomen opduiken, denk de arts ook aan de ziekte van Parkinson. Welke zijn die motorische symptomen dan? Eigenlijk zijn er twee groepen van patiënten met de ziekte van Parkinson. Eén van de bekendste symptomen is de rusttremor of het beven van de handen, voeten of de kin. Dat komt vaak voor, maar zeker niet altijd. Je hebt ook patiënten bij wie de spieren net heel stijf worden waardoor ze zeer moeilijk, traag of helemaal niet kunnen bewegen. Hoe komt het dan dat die hersencellen afsterven? Daar zijn heel veel hypothesen over, maar eigenlijk kunnen we er nog steeds niet precies de vinger op leggen. Bij een kleine groep patiënten is er een erfelijke component maar er moeten ook een aantal omgevingsfactoren zijn die een invloed hebben. Men denkt onder andere aan zware metalen of sproeistoffen in de landbouw. Maar er is ook sprake van een eiwit dat zich vanuit de darmen naar de hersenen werkt en die de ziekte kan veroorzaken. Hoe kun je 100% zeker zijn dat het om de ziekte van Parkinson gaat? Daarvoor maken we een DAT-scan, een hersenonderzoek waarbij we in de diepste hersenkernen de twee productiegebieden van dopamine onder de loep nemen. Bij patiënten met de ziekte van Parkinson zien we dat die twee delen een verschillende kleur hebben. Dat is ook de reden waarom de symptomen steeds aan één kant van het lichaam beginnen. Later - wanneer de ziekte zich ook naar de grote hersenen uitbreidt - verergeren de symptomen en tasten ze het hele lichaam aan. Soms merk je het ook aan de spraak? Het overgrote deel van de patiënten krijgt inderdaad last van spraakstoornissen. Ze spreken trager, stiller en eentoniger. Alsof ze de expressiviteit in het spreken verliezen waardoor ze heel moeilijk te verstaan zijn. Heeft de ziekte van Parkinson ook een effect op je hersenfuncties? Psychische stoornissen kun je zeker niet specifiek aan de ziekte van Parkinson linken, maar we merken wel dat bijna de helft van de patiënten kampt met angsten en depressies. Vaak nog vóór de diagnose werd gesteld. Patiënten kunnen zich moeilijker concentreren en vergeten vaker iets. Ongeveer 40 procent van hen wordt op termijn ook dement. Dat percentage ligt iets hoger dan bij de algemene populatie. Kunnen enkel oudere mensen getroffen worden? De meeste patiënten krijgen de ziekte rond de leeftijd van 60 jaar, maar het kan ook jonger. Onze jongste patiënt was 19 jaar toen hij de diagnose te horen kreeg. Maar hoe ouder je wordt, hoe meer kans je hebt om de ziekte te krijgen. Surplusmagazine Zomer

20 DOSSIER PARKINSON Valpreventie Door de ziekte van Parkinson kun je moeilijker stappen en heb je meer kans om te vallen. In de thuiszorgwinkel kun je terecht voor advies en materialen die je helpen om je veilig in huis te bewegen. Enkele tips Verwijder zo veel mogelijk tapijten Zet veelgebruikte spullen niet te ver in de kast Plaats stevige handgrepen in de badkamer, keuken, naast het toilet, Draag schoenen met een stevige en platte zool en die de voet volledig omsluiten Leg een antislipmatje in de badkamer Zorg dat de trap goed verlicht is en voorzien van een stevige trapleuning Kun je de ziekte behandelen? Gelukkig hebben neurologen medicatie waarmee ze dopamine in de hersenen kunnen toedienen of de opname van dopamine kunnen stimuleren. Welke product ze gebruiken en in welke dosering of timing verschilt per patiënt. Van zodra dat op punt staat, voelen mensen zich snel beter. Maar ook dat blijft niet duren. Meestal komen er na enkele jaren schommelingen waarbij goede en slechte periodes elkaar aflossen, vaak met ernstige motorische problemen en onwillekeurige bewegingen van het lichaam. Moet je naast de medicatie nog andere behandelingen volgen? Absoluut. Ook al wordt bewegen moeilijk, het blijft belangrijk om je lichaam zo soepel mogelijk te houden. Daarom krijgen de patiënten heel veel kine waarbij we specifieke oefeningen uitvoeren om de stijfheid tegen te gaan en te trainen op het evenwichtsgevoel. De bedoeling is dat de patiënten hun bewegingen bijsturen zodat ze zo normaal mogelijk kunnen functioneren. Want voor Parkinsonpatiënten is zelfs gewoon wandelen niet zo eenvoudig. Het lijkt een zeer alledaagse activiteit maar eigenlijk is het een aaneenschakeling van complexe bewegingen. Door het tekort aan dopamine stuurt je lichaam onvoldoende signalen naar je spieren waardoor die opeenvolgende bewegingen erg moeilijk worden en je een grote kans hebt om te blokkeren en te vallen. Ongeveer de helft van de parkinsonpatiënten heeft het ook moeilijk om te eten, te drinken of het speeksel door te slikken. Daarom leert de logopedist hen verschillende technieken om makkelijker te slikken. Kun je ook operatief behandelen? Enkel als de patiënt niet dementeert en in goede lichamelijke conditie verkeert, kunnen we overwegen om elektroden aan te brengen in de diepe hersenen. Die geven hele kleine en snelle stroomstootjes waardoor je de symptomen onder controle kunt krijgen. Mensen voelen zich daar meestal wel een stuk beter mee, maar dat is zeker geen evidente operatie. Voor patiënten die niet in aanmerking komen voor diepe hersenelektroden bestaat er ook een medicatiepomp die rechtstreeks en voortdurend de medicatie aanlevert via een sonde in de maag om schommelingen te vermijden. Wat zijn de toekomstperspectieven als je de ziekte van Parkinson hebt? In principe nemen de symptomen verder toe naarmate je ouder wordt. Maar als je voldoende beweegt en correct je medicatie neemt, kun je die tot op zekere hoogte onder controle houden. We merken dat je meer vooruitgang boekt als je actief en positief blijft. Momenteel loopt een proefproject in AZ Delta om uit te zoeken of een interdisciplinaire behandeling de patiënt een beter kwaliteit van leven biedt. BIO Winny Depaepe Clinical nurse specialist neuro Begeleidt mensen met de ziekte van Parkinson of andere bewegingsstoornissen AZ Delta (Roeselare) 20 - Surplusmagazine Zomer 2015

21 INTERVIEW Jozef Bouckaert Een stevige handdruk en twinkelende ogen. De 83-jarige Jozef Bouckaert ziet er monter uit en heeft nog heel wat humor in het lijf. Nochtans lijdt hij al zeven jaar aan de ziekte van Parkinson. Stappen lukt niet meer zonder wandelstok, spreken is vermoeiend en het duurt soms even om de juiste woorden te vinden. Ik ontmoet hem op de afdeling Neurologie van het ziekenhuis in Roeselare, waar hij regelmatig de evolutie van zijn ziekte laat monitoren. Surplusmagazine Zomer

22 DOSSIER PARKINSON JE VERLIEST HET CONTACT MET DE MENSEN WAARMEE JE HEBT SAMENGEWERKT, GELACHEN, GEPRAAT, EN DAT MIS IK NOG ELKE DAG. Wanneer wist je voor het eerst dat er iets mis met je was? M n hele leven lang ben ik erg actief geweest in allerlei verenigingen en organisaties. Samenwerken met mensen, dat was het liefste wat ik deed. Ook na m n pensioen bleef ik me inzetten voor de mensen in de gemeente en op mijn 72ste schopte ik het zelfs tot nationaal voorzitter van Neos, een netwerk voor ondernemende senioren. Maar drie jaar later merkte ik de eerste symptomen. Ik kon m n hemd niet meer dichtknopen, stappen werd moeilijker, tijdens vergaderingen kon ik nog amper nota s nemen, heel eenvoudige dingen die me plots niet meer lukten. Heb je toen meteen hulp gezocht? Ik wou weten wat er precies aan de hand was en ging dus langs bij een specialist. Die vertelde me al gauw dat ik wat neerslachtig was. Dat ik een depressie had. Ik kon m n oren niet geloven. Ik die nog zo actief was, elke dag met heel veel mensen babbelde en plezier maakte? Op aanraden van mijn huisarts heb ik toen een tweede opinie gevraagd bij een andere specialist en toen bleek al snel dat het geen depressie was maar de ziekte van Parkinson. Wat dacht je toen? Ook al had ik wel een voorgevoel dat er iets mis was, toch kon ik het amper geloven. Maar naarmate de tijd verstreek, werden de symptomen alsmaar duidelijker. Ik ben een fiere man, dus ik wou lange tijd geen wandelstok gebruiken. Tot het moment dat ik merkte dat alleen al wandelen een hele opgave werd. Mijn spieren verstijven waardoor heel eenvoudige bewegingen bijzonder moeilijker worden Surplusmagazine Zomer 2015

23 Heb je ook last van trillen? Neen, dat valt relatief goed mee. Als ik mijn handen vooruit steek, trillen ze wel een klein beetje. Maar het zou veel erger kunnen. Hoe ziet jouw behandeling eruit? De medicatie doet vrij goed zijn werk, maar daarnaast krijg ik ook kinesitherapie. Ik moet in beweging blijven om de spierstijfheid tegen te gaan en het risico op vallen te beperken. Sinds het doorbreken van de ziekte krijg ik het ook alsmaar moeilijker om te spreken en me uit te drukken. De woorden komen er niet zo vlot uit en m n lichaam wordt snel moe als ik wat te lang praat. Een logopedist helpt me om die zaken min of meer onder controle te krijgen. Kun je nog met de wagen rijden? Als het niet te ver is lukt dat nog. Maar ik voel dat ook dat alsmaar moeilijker wordt. Zolang ik op bekend terrein ben, lukt het vrij goed. Maar verder dan 20 kilometer rijd ik niet meer. Het is niet alleen een kwestie van kunnen, je moet ook verantwoordelijkheidszin hebben. Als je niet meer in staat bent om met de wagen te rijden, dan wordt het levensgevaarlijk. Sta je nu anders in het leven? Sinds de diagnose heb ik nog maar één leuze: Haast je langzaam. Vroeger was ik voortdurend het huis uit en druk in de weer met allerlei projecten. Maar mijn lichaam dwingt me nu om het rustig aan te doen en me niet op te jagen. Het heeft geen zin, integendeel. Ook voor mijn vrouw betekent dit een hele aanpassing. Een aantal taken lukken me niet meer en moet ik aan haar vragen. Het lijkt wel alsof de grond alsmaar dieper ligt en mijn benen langer worden (lacht). Als ik mijn kousen wil aantrekken kan ik amper aan mijn voeten en als ik iets wil oprapen staar ik precies in een diepte. Wat mis je het meest? Mijn vrouw en ik hebben vier kinderen grootgebracht. Die zijn al lang het nest uitgevlogen, twee van hen zelfs tot in het buitenland. Pas na mijn pensioen begonnen we samen onze eerste lange reizen te maken. Het is fantastisch om nieuwe landen en mensen te leren kennen. Maar door mijn ziekte wordt mijn bewegingsruimte alsmaar kleiner. Reizen lukt niet meer en zelfs de vele sociale contacten die ik vroeger had, verdwijnen stilaan. Je verliest het contact met de mensen waarmee je hebt samengewerkt, gelachen, gepraat, En dat mis ik nog elke dag. Surplusmagazine Zomer

24 BEWEGEN Waarom moet je drinken als je sport? Niet alleen topsporters maar ook veel recreatieve sporters maken gretig gebruik van het brede aanbod aan sportdranken. Ze zouden je prestaties verbeteren en het herstel bespoedigen. Maar klopt dat wel? Is een sportdrank echt nuttig, of mag het ook gewoon water zijn? We zochten het voor je uit Surplusmagazine Zomer 2015

25 Waarom moet je drinken als je sport? Tijdens een fysieke inspanning verlies je onvermijdelijk vocht. Niet alleen doordat je zweet maar er verdampt ook heel wat vocht via de lucht die je uitademt. Als je een half uurtje jogt, valt dat nog wel mee. Maar bij lang en intensief sporten of in warme en vochtige omstandigheden, verlies je behoorlijk wat lichaamsvocht. Daardoor functioneren je spieren minder goed en krijg je last van krampen. Uiteindelijk kan dit tot uitdroging leiden waardoor niet alleen je prestaties een deuk krijgen maar je ook je eigen gezondheid schaadt. Wist je dat tijdens een uur lichaamsbeweging de gemiddelde mens ongeveer een liter vocht verliest? Wanneer en hoeveel moet je dan precies drinken? Wacht zeker niet tot je al dorst hebt. Die dorst wijst immers al op een eerste uitdroging. Beter kun je voor het sporten al wat vocht opnemen. Hoeveel? Dat wisselt nogal van persoon tot persoon. Het is in ieder geval aangeraden om op geregelde tijdstippen een grotere hoeveelheid te drinken dan telkens kleine beetjes. Want hoe meer vocht er in de maag zit, hoe sneller de maag dit vocht ledigt in de darm en je lichaam het verloren vocht kan vervangen. Drink dus zowel voor, tijdens als na de inspanning. Als je aan een lange inspanning bezig bent, drink je zo veel als je lichaam aankan. Probeer zo n 125 tot 250 ml te drinken per kwartier. Mag je ook warme of ijskoude dranken drinken? Je geeft best de voorkeur aan matig koude dranken. De maag ledigt die sneller in Vochtadvies Wist je dat vaak moeten plassen wijst op een goede hydratatie? de darm dan ijskoude of warme dranken waardoor je lichaam het vocht sneller kan opnemen. Bovendien hebben matig koude dranken een warmteregulerend effect. In het maagdarmkanaal worden ze opgewarmd waardoor je lichaam warmte kan afgeven. Wat moet je drinken? Water Voor de amateursporter of bij een inspanning van maximum één uur, is water de perfecte drank. Ze bevat geen calorieën en vult het verloren vocht weer aan. Nadeel is dat water een snelle dorstlesser is. Daardoor heb je de neiging minder te drinken en bovendien moet je meer plassen waardoor je extra vocht verliest. Omdat het transport van de maag naar de darmen vrij traag verloopt, kun je wel eens last krijgen van klotsende darmen. Voor sporters die heel veel zweten bestaat er eventueel ook zoutrijk water. Dorstlessers Een dorstlesser of isotone drank bevat 0,5 tot 1 gram zout per liter. Daardoor houdt je lichaam het vocht langer op dan als je gewoon water drinkt en krijg je ook sneller dorst. Maar dorstlessers bevatten ook zo n 4 tot 8 gram koolhydraten per 100 ml. Dit wil zeggen dat een liter van deze sportdrank het maximum aan energie bevat dat je lichaam in één uur kan opnemen. Ze bevatten evenveel suikers en zouten dan je lichaamsvocht waardoor ze een ideale balans hebben tussen vocht- en energieopname. Binnen de vijf minuten wordt een dorstlesser opgenomen door je bloed: een ideale drank bij warm weer dus. Al hangt dat ook een beetje van je persoonlijke smaak af. Sommige vinden ze te geconcentreerd of krijgen er buikpijn van. Probeer niet meer dan 1% van je gewicht te verliezen tijdens het sporten. Voor iemand van 70 kg is dat dus maximum 700 ml vocht. Om dit terug aan te vullen moet je 1,5 keer de hoeveelheid verloren vocht drinken. Als je meer vocht verliest kan dit jouw prestatievermogen met 10 tot 20 procent verminderen. Natrium Natrium of zout stimuleert het dorstgevoel en zorgt er voor dat je lichaam het vocht beter ophoudt. Natrium is dus een essentieel onderdeel van een goede sportdrank. Gewoon water doet de natriumconcentratie in het bloed dalen waardoor je meer moet plassen en dus nog meer vocht verliest. Energiedranken Zoals de naam al doet vermoeden bevatten energiedranken behoorlijk wat energie. Zo n 8 tot 20 gram koolhydraten per 100 ml. Tijdens één uur inspanning kan je lichaam de koolhydraten uit een halve liter energiedrank verteren. Omdat je lichaam ze trager opneemt dan bijvoorbeeld water of dorstlessers blijft de drank langer in de maag. Daardoor voegen ze minder vocht toe en zijn ze vooral interessant bij beperkt vochtverlies zoals bijvoorbeeld bij koud weer het geval is, of als je genoeg koolhydraten wilt opslaan voor een langdurige inspanning. Belangrijk Sportdranken hebben geen invloed op de preventie van sportletsels of krampen Hersteldranken Na een stevige inspanning is het belangrijk om je koolhydraatvoorraad terug aan te vullen en je spieren de kans te geven zich te herstellen. Dit is al een belangrijk onderdeel van de voorbereiding voor een volgende inspanning. Een ideale hersteldrank heeft een goede verhouding tussen eiwitten en koolhydraten. Drink die binnen een half uur na de inspanning en probeer zeker na twee uur een maaltijd tot je te nemen zodat je jouw energiepeil weer volledig kunt aanvullen. Trouwens, ook halfvolle chocolademelk bevat een ideale verhouding van koolhydraten en eiwitten en is dus een uitstekende recuperatiedrank. Vitamines Vitamines hebben geen enkele functie in een sportdrank. Een vitaminetekort ontstaan immers niet in de tijdspanne van een sportieve inspanning en extra vitamines opnemen zal geen effect hebben op je prestaties. Surplusmagazine Zomer

26 crème GRATIS * mini-tube jeuk insectenbeten lichte zonnebrand O% PARABEN SE PARABE O% PARABEN 26 - Surplusmagazine Lente 2015 * bij aankoop van 1 Calmiderm tot einde voorraad Gezond dankzij planten Verkrijgbaar in de apotheek TILMAN SA Z.I. Sud 15 B-5377 Baillonville

27 VERZORGING De schaduwzijde van de zon Tot het einde van de 19de eeuw deden vrouwen (en mannen) er alles aan om een zo n bleek mogelijke huid te hebben. Dat gaf je status, want een bleke huid betekende dat je je dagen binnen doorbracht en niet buiten op het land moest zwoegen. Maar sinds de jaren 20 van de vorige eeuw werd een bruine tint het nieuwe schoonheidsideaal. Mensen begonnen massaal te zonnebaden en doen dat nog steeds. Nu kan een beetje zonlicht zeker geen kwaad. Licht is belangrijk voor de aanmaak van vitamine D waardoor je sterke botten krijgt. Maar te lang onbeschermd in de zon vertoeven kan op de lange termijn zeer ernstige gevolgen hebben. Daarom is het belangrijk om je huid goed te beschermen. Surplusmagazine Zomer