FASE 2 GRONDWATERONDERLAST EN FUNDERINGSITUATIE SCHILDERSKWARTIER WOERDEN

Transcriptie

1 FUGRO GEOSERVICES B.V. Geo-Advies West-Nederland INNOVATIEONDERZOEK betreffende FASE 2 GRONDWATERONDERLAST EN FUNDERINGSITUATIE SCHILDERSKWARTIER WOERDEN Projectnummer: AA WOERDEN Projectleider Projectcoördinator Mede opgesteld door : Ing. P. Nelemans Business Development Manager Bouw & Industrie : Ir. M.J. Profittlich Hoofd Geo-Advies West-Nederland : Ing. H.J.R. Keijer Senior Adviseur Geotechniek Dr. R.K.W.M. Klaassen SHR-houtspecialist VERSIE DATUM OMSCHRIJVING WIJZIGING PARAAF PROJECTLEIDER 1 7 oktober 2014 CONCEPT 2 31 oktober 2014 DEFINITIEF FILE: R01V02FASE2 Kantoor: Zekeringstraat 41a, 1014 BV Amsterdam, Tel.: , Onderdeel van de Fugro Groep met vestigingen over de hele wereld.

2 FUGRO GEOSERVICES B.V. Geo-Advies West-Nederland INNOVATIEONDERZOEK betreffende FASE 2 GRONDWATERONDERLAST EN FUNDERINGSITUATIE SCHILDERSKWARTIER WOERDEN Projectnummer: Opdrachtgever : Gemeente Woerden Postbus AA WOERDEN Projectleider Projectcoördinator Mede opgesteld door : Ing. P. Nelemans Business Development Manager Bouw & Industrie : Ir. M.J. Profittlich Hoofd Geo-Advies West-Nederland : Ing. H.J.R. Keijer Senior Adviseur Geotechniek Dr. R.K.W.M. Klaassen SHR-houtspecialist VERSIE DATUM OMSCHRIJVING WIJZIGING PARAAF PROJECTLEIDER 1 7 oktober 2014 CONCEPT 2 31 oktober 2014 DEFINITIEF FILE: R01V02FASE2 Kantoor: Zekeringstraat 41a, 1014 BV Amsterdam, Tel.: , Onderdeel van de Fugro Groep met vestigingen over de hele wereld.

3 INHOUDSOPGAVE Blz. 1. INLEIDING 1 2. PROJECTOMSCHRIJVING Aanleiding Projectlocatie Doel Fasering 4 3. ONDERZOEKSRESULTATEN FASE Algemeen Funderingsinspectie Houtonderzoek Zuurstof- en vochtmetingen Trillingsonderzoek 7 BIJLAGEN Nr. - Resultaten funderingsinspecties t.p.v. 10 woningen 7 - Resultaten SHR-houtonderzoek (standaard) 8A - Resultaten SHR-Houtonderzoek (sterkteonderzoek) 8B - Meetresultaten en analyse zuurstof- en vochtmetingen 9

4 1. INLEIDING Op 15 april 2014 ontving Fugro GeoServices B.V. van Gemeente Woerden de opdracht voor het uitvoeren van fase 2 van het innovatieonderzoek grondwateronderlast en funderingsituatie Schilderskwartier te Woerden. Fase 1 vormde het startpunt van het innovatieonderzoek en bestaat uit verkennend onderzoek ter plaatse van in de ondergrond achtergebleven houten palen van een voormalige school in het hart van het Schilderskwartier. Fase 2 betreft nader onderzoek bij meerdere woningen in het gebied en fase 3 bestaat uit de algehele synthese van alle in fase 1 en 2 uitgevoerde onderzoeken en metingen. De resultaten van fase 1 en 3 van dit onderzoek zijn separaat gerapporteerd. Leeswijzer Dit rapport bevat: - een projectomschrijving met onder meer de aanleiding, doel en fasering van het onderzoek (hoofdstuk 2); - de resultaten van alle in fase 2 uitgevoerde onderzoeken en metingen (hoofdstuk 3 en bijlagen) R01V02FASE2 Opdr. : Blz. : 1

5 2. PROJECTOMSCHRIJVING 2.1. Aanleiding In het westelijke deel van het Schilderskwartier in de gemeente Woerden zijn de woningen, gebouwd in de 2 de helft van de jaren 60 van de vorige eeuw, gefundeerd op houten palen met betonopzetters (zie ook figuur 2-1). Figuur 2-1: Karakteristieke funderingsituatie Schilderskwartier (bron: gemeente Woerden) Uit onderzoeken in de jaren 90 is gebleken dat de grondwaterstand (periodiek) lager is dan de onderkant van de opzetters. Hierdoor bestaat er een risico op schimmelaantasting van de houten paalfundering. Op basis van beschikbare gegevens en reconstructies kan worden aangenomen dat sommige houten palen in dit gebied al meer dan 30 jaar droog staan. Dit heeft echter nog niet aantoonbaar geleid tot fysieke schade aan woningen. Het tempo van schadeontwikkeling verloopt in dit gebied veel trager dan volgens experts te verwachten zou zijn. Wellicht is dit te wijten is aan specifieke bodemopbouw en/of waterkwaliteit(-samenstelling) in het gebied R01V02FASE2 Opdr. : Blz. : 2

6 Vijf partijen (projectgroep), namelijk de gemeente Woerden, provincie Utrecht, drinkwaterbedrijf Oasen, woningcorporatie GroenWest en bewonersvereniging GWW, hebben een samenwerkingsovereenkomst ondertekend waarin de wens is vastgelegd om gezamenlijk een innovatieonderzoek uit te voeren ten behoeve van de aanpak van de grondwateronderlast en funderingsituatie in het Schilderskwartier te Woerden Projectlocatie Het risicogebied (zie ook figuur 2-2) is afgebakend ten westen van de Jozef Israëlslaan en tussen de Rembrandtlaan (ten zuiden) en Johannes Bosboomstraat/Willem de Zwartstraat (ten noorden). In andere delen van het Schilderskwartier doen zich geen problemen voor. Hier is de bodemopbouw anders, het grondwaterpeil is hoger en op veel plaatsen is niet gewerkt met houten palen voor de fundering van woningen. Figuur 2-2: Contouren risicogebied (bron: rapportage Infiltratie- en funderingsonderzoek Schilderskwartier d.d. 17 april 2013, Witteveen + Bos) 2.3. Doel Het doel van dit innovatieonderzoek is inzicht krijgen in de urgentie van de technische aspecten van de problematiek (type schade, ernst van schade, omvang van schade), het tempo waarmee maatregelen getroffen moeten worden en het onderbouwen van argumenten om voor en/of tegen één van de drie overgebleven oplossingsrichtingen te kiezen R01V02FASE2 Opdr. : Blz. : 3

7 Het gaat hierbij om: 1. tijdig funderingsherstel (dit is herstel voordat schade ontstaat), 2. het aanbrengen van een infiltratiesysteem in het openbaar gebied, gecombineerd met tijdig funderingsherstel voor de woningen waarvoor deze maatregel geen oplossing biedt en, 3. het op termijn verplaatsen van de drinkwaterwinning, gecombineerd met tijdig funderingsherstel, voor de woningen waarvoor deze maatregel geen oplossing biedt. Daarnaast zijn door de opdrachtgever in het kader van dit onderzoek een 19-tal onderzoeksvragen geformuleerd, welke beantwoord dienden te worden Fasering Het onderzoek diende in 3 fasen te worden uitgevoerd: 1) Verkennen: in de Jan Steenstraat is een terrein beschikbaar met bestaande houten palen, waarvan 6 met betonnen opzetter, behorende bij de voormalige Willem Alexanderschool van De palen hebben een vergelijkbare ouderdom (ten opzichte van de funderingspalen in de rest van de wijk) en moeten op basis van beschikbare gegevens van de grondwaterstand en de onderkant van de oplanger langdurig hebben drooggestaan over de bovenste circa 0,5 m. 2) Nader onderzoek: in fase 2 diende een representatief beeld van de wijk te worden verkregen in de mate van aantasting van de houten palen, het tempo en de oorzaken. Dit in relatie tot de meest invloedrijke factoren en karakteristieken, namelijk de gemiddelde freatische grondwaterstand, de bovenzijde van het funderingshout, de samenstelling van de ondiepe ondergrond en de verschillende bouwstromen. 3) Uitbreiding en afronding nader onderzoek: in deze fase volgt een samenvattende analyse van alle in fase 1 en 2 uitgevoerde onderzoeken met conclusies en aanbevelingen voor de toekomst. Deze rapportage behandelt de resultaten van fase 2, de resultaten van fase 1 en 3 van dit onderzoek zijn separaat gerapporteerd R01V02FASE2 Opdr. : Blz. : 4

8 3. ONDERZOEKSRESULTATEN FASE Algemeen In fase 2 hebben in kader van dit onderzoek de volgende werkzaamheden plaatsgevonden: - Funderingsinspecties t.p.v. 10 woningen - Houtonderzoek (standaard + aanvullend) - Zuurstof- en vochtmetingen - Trillingsonderzoek 3.2. Funderingsinspectie Op basis van de gekozen onderzoekstrategie (zie ook fase 1), overleg met en na toestemming van bewoners in relatie tot logistieke zaken (zoals bereikbaarheid locatie en aanwezigheid van kabels en leidingen) zijn op de volgende in tabel 3-1 aangegeven locaties funderingsinspecties uitgevoerd. Tabel 3-1: overzicht 10 locaties funderingsinspecties Locatie Adres Locatie put Aantal vrijgegraven palen 1 Gebr. Marisstraat 19 (huurwoning) 2 Gebr. Marisstraat 36 (huurwoning) 3 Jan Tooropstraat 1 (huurwoning) 4 Derkinderenstraat 29 (koopwoning) 5 Jan Steenstraat 133 (huurwoning) 6 Leo Gestelstraat 1 (koopwoning) 7 Dick Ketstraat 4 (koopwoning) 8 Jan Sluijterstraat 21 (koopwoning) 9 Johannes Bosboomstraat 23 (koopwoning) 10 Jan Voermanstraat 15 (koopwoning) Aantal houtmonsters Uitvoeringsdatum Zijgevel 3 6 Di 29 april (ochtend) Voorgevel 2 4 Ma 12 mei Zijgevel 3 6 Di 29 april (middag) Zijgevel (oprijlaan naar garage) 3 6 Ma 28 april/ do 14 aug** Bijzonderheden I.c.m. vocht- en zuurstofmeters in achtertuin (vanaf mei 2014) I.c.m. vocht- en zuurstofmeters (vanaf sep 2014) Voorgevel 2 4 Di 13 mei I.c.m. trillingsonderzoek* Zijgevel 3 6 Do 1 mei (voor de aanbouw) voorgevel 2 4 Wo 21 mei I.c.m. vocht- en zuurstofmeters (vanaf sep 2014) Voorgevel 2 4 Wo 14 mei I.c.m. trillingsonderzoek voorgevel 2 4 Wo 30 april bij de buren op nr. 21 zijn vocht- en zuurstof-meters in de voortuin geplaatst (vanaf mei) Zijgevel 3 6 Do 15 mei (oprijlaan naar garage) * daarnaast is ook trillingsonderzoek uitgevoerd tpv woonblok Jan Steenstraat ** aangezien de houtmonsters van de funderingsinspectie op 28 april tijdens de verzending per post verloren zijn gegaan, heeft op 14 augustus opnieuw een inspectie plaatsgevonden R01V02FASE2 Opdr. : Blz. : 5

9 Hierna zijn per inspectieput de volgende werkzaamheden uitgevoerd, conform het F3Oprotocol: - Verwijdering verharding en/of beplanting; - graven van een inspectieput met voldoende diepte, zodat het bovenste deel van de houten palen vrij is; - classificatie bodemmateriaal; - visuele inspectie (inclusief foto s) en het opmeten van de funderingsconstructie (zoals diameter palen, onderlinge afstand, diepte ten opzichte van maaiveld); - beoordeling metselwerk en beton(opzetters); - bepaling van de dikte van de zachte schil van het hout m.b.v. een gekalibreerde inslaghamer; - monstername van hout m.b.v. een aanwasboor, waarbij per paal 2 houtmonsters zijn genomen; - opvullen inspectieput, waarbij de oorspronkelijke laagindeling is aangehouden, zodat de waterremmende functie van de ondergrond gehandhaafd is gebleven. De houtmonsters zijn vervolgens naar het SHR-houtlaboratorium in Wageningen getransporteerd en onderzocht (zie verder paragraaf 3.3). De resultaten van de funderingsinspecties zijn gepresenteerd in bijlage Houtonderzoek De houtmonsters zijn direct na de inspecties naar het SHR-laboratorium in Wageningen toegezonden, waar het volgende onderzoek heeft plaatsgevonden: - visuele beoordeling - bepaling houtsoort - microscopisch onderzoek - houtvochtgehalte - volumieke massa en het spintgehalte - schatting gradient reststerkte over de paaldiameter - bepaling levensverwachting over de komende 25 jaar - dikte spintrand - type en mate van aantasting Daarnaast is aanvullend onderzoek verricht naar de druksterkte en drukstijfheid van het hout met als doel om (1) te achterhalen wat het effect is van een lichte vorm van schimmelaantasting op de druksterkte van de paal en (2) te achterhalen wat er met de sterkte van de palen gebeurt wanneer het relatieve lage vochtgehalte van de palen wordt verhoogd tot waterverzadiging als gevolg van een aangepast grondwaterbeheer. Verder zijn de resultaten over de drukstijfheid en sterkte ook van belang voor de interpretatie van de resultaten van het trillingsonderzoek. De resultaten van het standaard en aanvullende houtonderzoek zijn gepresenteerd in respectievelijk bijlage 8A en 8B Zuurstof- en vochtmetingen Vanaf begin mei 2014 zijn ter plaatse van een tweetal representatieve locaties zuurstof- en vochtmetingen uitgevoerd. Het gaat hierbij om de locaties Jan Tooropstraat 1 en Johannes Bosboomstraat 21, waarbij in de directe omgeving ook funderingsinspecties hebben R01V02FASE2 Opdr. : Blz. : 6

10 plaatsgevonden. In een later stadium, vanaf begin september 2014, zijn op een tweetal aanvullende locaties ook metingen uitgevoerd. Het betreft de locaties aan de Derkinderenstraat 29 (nabij inspectieput 4) en de Dick Ketstraat 2 (nabij inspectieput 7). De metingen hebben plaatsgevonden over een periode van circa 4 maanden. Het doel van de metingen is het verkrijgen van inzicht in de natuurlijke dynamiek van het bodemvochtgehalte (en waterspanning) in relatie tot de indringing van zuurstof in de bodem en mate van aantasting van de houten palen. Per meetlocatie zijn tot circa 3 m diepte handboringen uitgevoerd ten behoeve van bodemclassificatie en het plaatsen van de volgende meetinstrumenten: - redoxpotentiaalmeters t.b.v. een indirecte meting van het zuurstofgehalte ter plaatse de houten paalkop (in de volcapillaire zone, net boven de grondwaterspiegel; - bodemvochtmeters in de onverzadigde zone, in zowel de klei als het zand boven de grondwaterspiegel; - waterspanningsmeters in de onverzadigde en verzadigde zone ter plaatse van de kleilaag (onverzadigde zone) en dieper gelegen zandlaag (verzadigde zone). Alle meetinstrumenten zijn gekoppeld aan een datalogger die in verbinding staat met een dataserver in Leidschendam, waardoor het mogelijk is de meetgegevens dagelijks te controleren en te analyseren. De resultaten van de zuurstof- en vochtmetingen zijn gepresenteerd in bijlage Trillingsonderzoek Het trillingsonderzoek is uitgevoerd door de Gemeente Rotterdam in samenwerking met Opstal Funderings Adviezen. Dit in opdracht van de projectgroep in het kader van de toepassing van innovatieve onderzoeksmethoden en waarbij wellicht een relatie kan worden gelegd met de resultaten van de traditionele funderingsinspecties en houtonderzoek. De mate waarin panden trillingen ondervinden is afhankelijk van een aantal factoren, waaronder de fundering van een gebouw. Het innovatieidee is erop gericht om met een actieve trillingsbron in de eigenfrequentie van het gebouw trillingen te genereren. Onderlinge afwijkingen in het gedrag van dit te meten trillingseffect van de bebouwing kan dan in bepaalde mate worden toegeschreven aan de staat van de fundering. Door steekproefsgewijs van gelijkwaardige panden de kwaliteit op traditioneel funderingsonderzoekwijze van de paalfunderingen te bepalen kan van de overige panden op basis van deze steekproef en het trillingsgedrag de staat van de funderingen in kaart worden gebracht. De trillingsmetingen zijn uitgevoerd ter plaatse van de Jan Sluijsterstraat en de Jan Steenstraat en (zie ook figuur 3-1) R01V02FASE2 Opdr. : Blz. : 7

11 Figuur 3-1: Locaties trillingsmetingen De resultaten van de trillingsmetingen zijn separaat gepresenteerd R01V02FASE2 Opdr. : Blz. : 8

12 BIJLAGE 7

13 BIJLAGE 7: FUNDERINGSINSPECTIES EN HOUTONDERZOEK Er zijn in totaal 10 funderingsinspecties binnen het onderzoeksgebied uitgevoerd. De locaties van de inspectieputten zijn gekozen op basis van 2 criteria: een zo groot mogelijke droogstand van de paalkoppen in combinatie met een zo goed mogelijke verspreiding over de bouwstromen binnen het onderzoeksgebied. Op deze wijze wordt een representatief beeld van de gevolgen van de droogstand op de paalkoppen verkregen. De uitgangspunten voor de locatiekeuze van de inspectieputten is weergegeven in figuur 1. Figuur 1: Grondwaterstanden- Hoogteligging onderkant betonopzetters -Bouwstromen 1

14 De locaties van de uiteindelijke en werkelijk uitgevoerde funderingsinspecties zijn weergegeven in figuur 2. Opgemerkt wordt dat behalve de eerder genoemde keuze criteria ook praktische aspecten als toestemmingen van eigenaren en uitvoeringsmogelijkheden een rol hebben gespeeld. Figuur 2: Locaties uitgevoerde funderingsinspecties De exacte locaties van de inspectieputten zijn aangegeven in de situatietekeningen verderop in deze bijlage, alsmede de resultaten van de funderingsinspecties en op de bijbehorende foto s. De werkzaamheden zijn uitgevoerd conform de F 3 O/CURNET/SBR richtlijn Onderzoek en beoordeling van houten paalfunderingen onder gebouwen van september Er zijn echter meer houtmonsters genomen dan de richtlijn aangeeft, met als doel een beter inzicht te verkrijgen in de effecten van de droogstand op de paalkoppen. Per paalkop zijn 2 houtmonsters genomen op zo kort mogelijke afstand onder de onderzijden van de betonopzetters (in het algemeen 10 cm). Hierna volgt een samenvatting van de resultaten van de funderingsinspecties per locatie. 2

15 Funderingsinspectie 1 Gebroeders Marisstraat 19 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP +0,01 m; De betonbalk heeft afmetingen van 300 x 440 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø280 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op NAP -1,23 à -1,25 m; De paalkopdiameters variëren van Ø180 tot Ø200 mm; De palen zijn goed onder de betonbalk geplaatst; De funderingsconstructie functioneert visueel goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen variëren van 5 tot 8 mm. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 vuren 8 mm BR+EB 0 26 mm BR+EB paal 1 - monster 2 vuren 5 mm BR+EB 0 10 mm BR+EB paal 2 - monster 1 vuren mm BR paal 2 - monster 2 vuren 5 mm BR 0 32 mm BR paal 3 - monster 1 vuren 5 mm BR 0 15 mm BR paal 3 - monster 2 vuren 4 mm BR 0 14 mm BR *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een iets ongunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,3 à -1,4 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -1,9 à -2,0 m en in 2014 ca. NAP -1,79 à -2,12 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,6 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een ongunstiger beeld geeft dan de gemeten indringing met de Specht, dient voor de dikte van de niet dragende schil 5 mm plus de hoogst gemiddelde gemeten indringing te worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. 3

16 Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø174 Ø144 paal 2 Ø Ø160 Ø130 paal 3 Ø Ø166 Ø136 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar 2014 Rekenvoorbeeld paal 1: - totale indringing in 2014 = hoogst gemeten gemiddelde indringing + toeslag = = 13 mm - dragende diameter in 2014 = gemeten paaldiameter 2 x huidige indringing = 200 2x13 = 174 mm - totale indringing over 50 jaar = x 0,3 mm/jaar = = 28 - dragende diameter in 2064 = 200 2x28 = 144 mm Funderingsinspectie 2 Gebroeders Marisstraat 36 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP -0,01 m; De betonbalk heeft afmetingen van 330 x 420 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø280 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op NAP -1,32 à -1,35 m; De paalkopdiameters variëren van Ø160 tot Ø190 mm; De palen zijn goed onder de betonbalk geplaatst; De funderingsconstructie functioneert visueel goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn verderop weergegeven in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen 5 mm bedragen. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 grenen 0 20 mm BR 50 mm BR paal 1 - monster 2 grenen mm BR paal 2 - monster 1 grenen paal 2 - monster 2 grenen mm BR *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een gunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. 4

17 De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,4 à -1,5 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -2,0 à -2,1 m en in 2014 ca. NAP -1,85 à -2,15 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,6 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een gunstiger beeld geeft dan de gemeten indringingen met de Specht, mag voor de dikte van de niet dragende schil de gemiddelde gemeten indringing worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø150 Ø120 paal 2 Ø Ø180 Ø150 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar 2014 Funderingsinspectie 3 Jan Tooropstraat 1 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP -0,11 m; De betonbalk heeft afmetingen van 320 x 430 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø280 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op -1,42 à -1,48 m; De paalkopdiameters variëren van Ø150 tot Ø170 mm; De palen zijn goed onder de betonbalk geplaatst; De funderingsconstructie functioneert visueel goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen variëren van 5 tot 12 mm. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: 5

18 Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 grenen 17 mm BR+EB 53 mm BR+EB 0 paal 1 - monster 2 grenen 40 mm BR+EB 57 mm BR 0 paal 2 - monster 1 grenen 41 mm BR+EB 0 5 mm BR paal 2 - monster 2 grenen 37 mm BR+EB 0 10 mm BR paal 3 - monster 1 vuren 6 mm BR+EB 0 59 mm BR paal 3 - monster 2 vuren mm BR *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een ongunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,5 à -1,6 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -1,9 à -2,0 m en in 2014 ca. NAP -1,82 à -2,13 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,4 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een ongunstiger beeld geeft dan de gemeten indringing met de Specht, dient voor de dikte van de niet dragende schil 5 mm plus de hoogst gemiddelde gemeten indringing te worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø150 Ø120 paal 2 Ø Ø136 Ø106 paal 3 Ø Ø130 Ø100 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar 2014 Funderingsinspectie 4 Derkinderenstraat 29 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP +0,05 m; De betonbalk heeft afmetingen van 275 x 380 mm; De betonbalk en is gaaf en vertoont geen scheuren. Het bovenliggende metselwerk is redelijk van kwaliteit maar vertoont wel haarscheurtjes in enkele stenen; 6

19 De betonopzetters hebben een diameter van Ø220 tot Ø240 mm; De betonopzetters staan scheef; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op NAP -1,63 à -1,69 m; De paalkopdiameters variëren van Ø170 tot Ø200 mm; De palen zijn redelijk tot goed onder de betonbalk geplaatst; Paal 1 staat scheef; De funderingsconstructie functioneert visueel redelijk tot goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen 5 mm bedragen. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 grenen 1 mm BR+EB 19 mm BR+EB 49 mm BR+EB paal 1 - monster 2 grenen mm BR+EB paal 2 - monster 1 grenen paal 2 - monster 2 grenen mm BR paal 3 - monster 1 vuren 0 32 mm BR ** 0 paal 3 - monster 2 vuren 0 0 n.b. BR *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie **Deze aantasting is opgetreden rondom het hart van de paal De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een iets ongunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,9 à -2,0 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -2,0 à -2,1 m en in 2014 ca. NAP -1,82 à -2,14 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,1 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een ongunstiger beeld geeft dan de gemeten indringing met de Specht, dient voor de dikte van de niet dragende schil 5 mm plus de hoogst gemiddelde gemeten indringing te worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. 7

20 Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø180 Ø150 paal 2 Ø Ø180 Ø150 paal 3 Ø Ø150 Ø120 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar 2014 Funderingsinspectie 5 Jan Steenstraat 133 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP -0,14 m; De betonbalk heeft afmetingen van 270 x 420 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø280 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op NAP -1,44 à -1,53 m; De paalkopdiameters variëren van Ø170 tot Ø190 mm; De palen zijn goed onder de betonbalk geplaatst; De funderingsconstructie functioneert visueel goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen 5 mm bedragen. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 grenen 21 mm BR 55 mm BR 0 paal 1 - monster 2 grenen 17 mm BR 19 mm BR 0 paal 2 - monster 1 grenen 5 mm EB 17 mm EB 27 BR+EB paal 2 - monster 2 grenen 13 mm EB 22 mm EB 11 mm EB *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een ongunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,5 à -1,6 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -2,0 à -2,1 m en in 2014 ca. NAP -1,87 à -2,17 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,5 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een ongunstiger beeld geeft dan de gemeten 8

21 indringing met de Specht, dient voor de dikte van de niet dragende schil 5 mm plus de hoogst gemiddelde gemeten indringing te worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø170 Ø140 paal 2 Ø Ø150 Ø120 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar 2014 Funderingsinspectie 6 Leo Gestelstraat 1 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP -0,05 m; De betonbalk heeft afmetingen van 280 x 320 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø230 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op NAP -1,59 à -1,65 m; De paalkopdiameters variëren van Ø170 tot Ø190 mm; De palen zijn goed onder de betonbalk geplaatst; De funderingsconstructie functioneert visueel goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen variëren van 5 tot 8 mm. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 vuren 4 mm BR 0 36 mm BR paal 1 - monster 2 vuren mm BR paal 2 - monster 1 vuren mm BR paal 2 - monster 2 vuren mm BR paal 3 - monster 1 vuren mm BR paal 3 - monster 2 vuren mm BR *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie 9

22 De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een gunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,7 à -1,8 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -2,0 à -2,1 m en in 2014 ca. NAP -1,83 à -2,14 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,3 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een gunstiger beeld geeft dan de gemeten indringingen met de Specht, mag voor de dikte van de niet dragende schil de gemiddelde gemeten indringing worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø160 Ø130 paal 2 Ø Ø176 Ø146 paal 3 Ø Ø154 Ø124 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar 2014 Funderingsinspectie 7 Dick Ketstraat 4 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP -0,02 m; De betonbalk heeft afmetingen van 320 x 460 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø230 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op -1,61 à -1,63 m; De paalkopdiameters variëren van Ø180 tot Ø190 mm; De palen zijn goed onder de betonbalk geplaatst; De funderingsconstructie functioneert visueel goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen variëren van 8 tot 13 mm. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: 10

23 Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 vuren 0 28 mm BR 28 mm BR paal 1 - monster 2 vuren paal 2 - monster 1 vuren mm BR ** paal 2 - monster 2 vuren mm BR *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie ** Deze aantasting is opgetreden rondom het hart van de paal De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een gunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,7 à -1,8 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -2,0 à -2,1 m en in 2014 ca. NAP -1,82 à -2,12 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,3 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een gunstiger beeld geeft dan de gemeten indringingen met de Specht, mag voor de dikte van de niet dragende schil de gemiddelde gemeten indringing worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø154 Ø124 paal 2 Ø Ø174 Ø144 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar 2014 Funderingsinspectie 8 Jan Sluijterstraat 21 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP -0,10 m; De betonbalk heeft afmetingen van 310 x 510 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø225 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op -1,84 m; De paalkopdiameters variëren van Ø180 tot Ø220 mm; De palen zijn goed onder de betonbalk geplaatst; 11

24 De funderingsconstructie functioneert visueel goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen variëren van 5 tot 10 mm. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 vuren mm BR paal 1 - monster 2 vuren 10 mm BR 28 mm BR 0 paal 2 - monster 1 vuren mm BR ** paal 2 - monster 2 vuren 0 95 mm BR 0 *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie **Deze aantasting is opgetreden rondom het hart van de paal De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een ongunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,9 à -2,0 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -2,0 à -2,1 m en in 2014 ca. NAP -1,87 à -2,18 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,1 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een ongunstiger beeld geeft dan de gemeten indringing met de Specht, dient voor de dikte van de niet dragende schil 5 mm plus de hoogst gemiddelde gemeten indringing te worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø160 Ø130 paal 2 Ø Ø190 Ø160 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar

25 Funderingsinspectie 9 Johannes Bosboomstraat 23 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP -0,29 m; De betonbalk heeft afmetingen van 290 x 590 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø280 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op -1,76 à -1,80 m; De paalkopdiameters variëren van Ø180 tot Ø200 mm; De palen zijn goed onder de betonbalk geplaatst; De funderingsconstructie functioneert visueel goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen variëren van 5 tot 8 mm. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 vuren 0 70 mm BR 15 mm BR paal 1 - monster 2 vuren mm BR paal 2 - monster 1 vuren 0 48 mm BR 57 mm BR paal 2 - monster 2 vuren 106 mm BR 0 0 *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een ongunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,8 à -1,9 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -2,0 à -2,1 m en in 2014 ca. NAP -1,9 à -2,22 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,2 m boven de gemiddelde grondwaterstand. Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een ongunstiger beeld geeft dan de gemeten indringing met de Specht, dient voor de dikte van de niet dragende schil 5 mm plus de hoogst gemiddelde gemeten indringing te worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. 13

26 Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø160 Ø130 paal 2 Ø Ø174 Ø164 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar 2014 Funderingsinspectie 10 Jan Voermanstraat 15 De fundering bestaat uit houten palen met betonopzetters en betonnen funderingsbalken; De onderzijde van de betonbalk is ingemeten op NAP -0,20 m; De betonbalk heeft afmetingen van 320 x 560 mm; De betonbalk en het bovenliggende metselwerk is gaaf en vertoont geen scheuren; De betonopzetters hebben een diameter van Ø280 mm; De onderzijden van de betonopzetters zijn ingemeten op -1,53 à -1,75 m; De paalkopdiameters variëren van Ø180 tot Ø190 mm; De palen zijn redelijk tot goed onder de betonbalk geplaatst; De funderingsconstructie functioneert visueel redelijk tot goed. Tijdens de funderingsinspectie werd de houtkwaliteit van de buitenste schil van de paalkoppen beoordeeld met behulp van een slaghamer van het type Specht. De resultaten hiervan zijn weergegeven verderop in de bijlage. Hieruit blijkt dat de gemiddelde gemeten indringingen in de paalkoppen variëren van 5 tot 12 mm. De resultaten van het door SHR te Wageningen uitgevoerde houtonderzoek (rapport w) zijn samengevat in de volgende tabel: Tabel: Resultaten laboratoriumonderzoek palen Paalnummer en Houtsoort monsternummer Dikte aangetaste schil in mm en type aantasting sterk matig weinig paal 1 - monster 1 grenen mm BR paal 1 - monster 2 grenen 12 mm EB 6 mm EB 54 mm BR+EB paal 2 - monster 1 grenen 7 mm EB 12 mm EB 55 mm BR+EB paal 2 - monster 2 grenen 12 mm EB 23 mm EB 20 mm EB paal 3 - monster 1 grenen 10 mm EB 0 43 mm EB paal 3 - monster 2 grenen 12 mm EB 0 41 mm EB *BR = bruinrot (schimmel), EB = erosiebacterie De resultaten van het laboratoriumonderzoek geven een ongunstiger beeld dan de gemeten indringingen met de Specht. De houtmonsters zijn afkomstig van een niveau van ca. NAP -1,6 à -1,9 m. De gemiddelde grondwaterstand over de periode juni 2010 tot maart 2013 bedroeg hier volgens Witteveen + Bos ca. NAP -1,9 à -2,0 m en in 2014 ca. NAP -1,83 à -2,14 m. De houtmonsters bevonden zich toen dus op ca. 0,1 à 0,3 m boven de gemiddelde grondwaterstand. 14

27 Op basis van de gemeten indringing met de Specht en de resultaten van het laboratoriumonderzoek kan de afname van het dragende paaloppervlak in de huidige situatie worden vastgesteld. Omdat het houtonderzoek een ongunstiger beeld geeft dan de gemeten indringing met de Specht, dient voor de dikte van de niet dragende schil 5 mm plus de hoogst gemiddelde gemeten indringing te worden aangehouden. Ook is de situatie over 50 jaar ingeschat met behulp van extrapolatie. Indien de situatie zich niet wijzigt zal er geen uitbreiding van de schimmelaantasting optreden en zal bacteriële aantasting zich langzaam uitbreiden. Op basis van uitgebreid houtonderzoek in het laboratorium van SHR is vastgesteld dat deze uitbreiding bij grenen palen met een snelheid van maximaal 0,3 mm/jaar plaatsvindt en bij vuren palen op een lagere snelheid. De resultaten zijn weergegeven in de volgende tabel. Tabel: Resterende dragende diameter paalkoppen Paalnummer Paalkopdiameter in mm Dikte niet dragende schil in mm Dragende restdiameter in mm Nu Over 50 jaar * Nu Over 50 jaar * paal 1 Ø Ø160 Ø130 paal 2 Ø Ø156 Ø126 paal 3 Ø Ø154 Ø124 *op basis van lineaire extrapolatie vanaf het jaar

28 FUNDERINGSINSPECTIE EN HOUTONDERZOEK Algemeen Met deze vorm van onderzoek wordt door het graven van een inspectieput een visuele controle mogelijk van de funderingsconstructie en de houten palen. Tevens wordt de houtkwaliteit van alle funderingsonderdelen vastgesteld door middel van een mechanisch onderzoek. Zo nodig kan ook laboratoriumonderzoek worden uitgevoerd op houtmonsters uit de palen en eventueel uit de kespen en het langshout om de houtsoort en het type en de mate van aantasting vast te stellen. De werkzaamheden worden uitgevoerd conform de F 3 O/CURNET/SBR richtlijn Onderzoek en beoordeling van houten paalfunderingen onder gebouwen van september 2012 Inspectie Een funderingsinspectie kan in de volgende situaties worden uitgevoerd: Indien de eerder uitgevoerde onderdelen van het funderingsonderzoek geen duidelijk inzicht heeft opgeleverd over ontstane zakkingsverschillen. Vastgesteld kan bijvoorbeeld worden of dit veroorzaakt is door gebreken aan de funderingsconstructie of door een te geringe draagkracht van de palen. Indien snel een duidelijk beeld moet worden verkregen van de kwaliteit van de fundering. De volgende informatie wordt standaard bij een funderingsinspectie verzameld en in tekening gebracht: De afmetingen van het langshout en eventuele kespen. Met name wordt gelet op eventuele schade in de vorm van breuken, inknijpingen en andere vervormingen. De kopdiameters van de houten palen, eventuele scheefstand of gebreken hieraan. Tevens wordt gemeten of de palen goed onder het metselwerk staan. De afmetingen en kwaliteit van het metselwerk direct boven de houten funderingsconstructie. De bodemopbouw zoals deze is aangetroffen tussen het maaiveld en de bodem van de inspectieput. Het maaiveldniveau en de grondwaterstand. De hoogteligging van de genoemde onderwerpen wordt vastgesteld ten opzichte van NAP. De rapportage van de funderingsinspectie omvat, naast de in tekening gebrachte meetresultaten, tevens foto s van de funderingsconstructie. Aangezien een funderingsinspectie relatief kostbaar is, dient de locatie van de inspectieput zorgvuldig te worden gekozen op basis van de resultaten van de eerder uitgevoerde onderdelen van het funderingsonderzoek.