EIOPA-MB-16/ januari Eiopa s jaarlijks werkprogramma 2016

Transcriptie

1 EIOPA-MB-16/ januari 2016 Eiopa s jaarlijks werkprogramma

2 Inhoud Inleiding... 3 Vastgestelde prioriteiten voor Eiopa-werkprogramma Transparante prioritering

3 Inleiding Eiopa s jaarlijks werkprogramma 2016 is het resultaat van de jaarlijkse planningsronde van de Autoriteit, waarin wordt vastgesteld waar het werk van de Autoriteit het meest nodig is en waar de Autoriteit haar middelen vooral zou moeten inzetten. Het werkprogramma is samengesteld rond de strategische doelstellingen van Eiopa, namelijk: verzekeren van transparantie, eenvoud, toegankelijkheid en billijkheid op de interne markt voor consumenten; het voortouw nemen bij de ontwikkeling van een goede en prudente regelgeving ter ondersteuning van de Europese interne markt; verbeteren van de kwaliteit, doelmatigheid en consistentie van het toezicht op verzekeraars en bedrijfspensioenen in de EU; vaststellen, beoordelen, beperken en beheren van risico s en bedreigingen voor de financiële stabiliteit van de verzekerings- en bedrijfspensioenensector; fungeren als een moderne, competente en professionele organisatie, met doeltreffende governanceregelingen, doelmatige processen en een positieve imago. De eerste vier strategische doelstellingen zijn ontwikkeld op basis van de taken en verantwoordelijkheden die zijn toegewezen aan Eiopa in haar oprichtingsverordening. Daartoe behoren consumentenbescherming; de ontwikkeling van goede regelgeving; kwaliteit, consistentie en convergentie van het toezicht in de EU; en financiële stabiliteit. Omdat Eiopa s operationeel succes afhankelijk is van haar reputatie als capabele, goed bestuurde en geloofwaardige organisatie, is een vijfde doelstelling opgenomen, die betrekking heeft op de Autoriteit zelf. Deze strategische doelstellingen worden verder uitgewerkt in van operationele/horizontale activiteiten. Iedere activiteit heeft haar eigen operationele doelstelling en koppeling naar Eiopa s strategie, geplande producten en de vereiste financiële middelen en personeel. Dit biedt duidelijkheid omtrent het doel en de waarde van Eiopa swerkzaamheden, en maakt prioritering mogelijk van de talrijke verzoeken waarmee een beroep op de beperkte middelen van Eiopa wordt gedaan. Vastgestelde prioriteiten voor 2016 Eiopa heeft in samenspraak met haar raad van bestuur vier prioriteiten vastgesteld voor het jaar 2016, die de belangrijkste eisen en ontwikkelingen weerspiegelen die in de planning moeten worden meegenomen. Focus op de tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II De voortdurende intensieve eisen voor wat betreft de tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II en de rol die Eiopa heeft in het waarborgen van consistentie, beïnvloeden de werkzaamheden van Eiopa op allerlei gebied. Convergentie van toezichtpraktijken is een langetermijninspanning die van meet af aan actie vereist, en de tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II biedt een unieke gelegenheid om een sprong voorwaarts te maken. Eiopa zal toezien op de manier waarop de uitvoeringsmaatregelen in de praktijk werken en of de regels daadwerkelijk adequaat zijn in het licht van de onderliggende beginselen. Als onderdeel van de tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II zal Eiopa ook haar informatiesystemen en ondersteunende technologieën voorbereiden, zodat zij in staat is op veilige wijze 3

4 informatie van nationale bevoegde autoriteiten te ontvangen en de capaciteit en middelen heeft om deze te analyseren. Volledige, op de levenscyclus van producten gerichte consumentenbescherming met meer aandacht voor preventieve, op risico s gebaseerde regelgeving en dito toezicht Het doel is om, van de productontwerpfase tot aan de uiteindelijke rol van de verzekeringsgarantiestelsels, het perspectief te verbreden naar de volledige waardeketen en meer aandacht te vestigen op risico s en het voorkomen daarvan. De voornaamste ontwikkelgebieden zijn het in overweging nemen van een gemeenschappelijke EU taal samen met kwalitatieve en kwantitatieve retailrisicoindicatoren en thematische toetsingen die een algehele versterkte controle en vroegtijdige identificatie van nadelen voor de consument vergemakkelijken. Constante kwaliteitscyclus voor regelgeving: duidelijkheid blijven verschaffen over de onderliggende beginselen Om ervoor te zorgen dat regelgeving verantwoord en op risico s gebaseerd is, is het cruciaal de aandacht te blijven vestigen op de onderliggende beginselen en argumentatie. Analyses die na de tenuitvoerlegging worden uitgevoerd, zullen belangrijke bewijzen meebrengen en de laatste schakel vormen in de cyclus naar een regelgeving van hoge kwaliteit. Een belangrijk element in de kwaliteitscyclus is een evenwichtige focus op de manier waarop toezicht moet worden uitgeoefend in moeilijke tijden, maar ook het in ogenschouw nemen van de reguliere en gebruikelijke toezichtonderwerpen. Een proactieve benadering van internationale ontwikkelingen Gezien het duidelijke verband met de tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II, is het van belang dat Eiopa sterk betrokken blijft bij de ontwikkeling van de internationale kapitaalstandaarden in het kader van de International Association of Insurance Supervisors (IAIS). Eiopa-werkprogramma 2016 Toezien op transparantie, eenvoud, toegankelijkheid en billijkheid op de interne markt voor consumenten. Een proactieve benadering is nodig om het vertrouwen in de financiële sector te herstellen door ervoor te zorgen dat consumenten naar behoren beschermd zijn tegen het risico van schade. Consumenten worden zich steeds meer bewust van hun rechten, en eisen, terecht, meer transparantie, vergelijkbaarheid en integriteit van de kant van ondernemingen. Voor Eiopa heeft consumentenbescherming twee belangrijke aspecten: ondernemingen worden goed beheerd en hebben een voldoende solide solvabiliteitspositie om aan al hun verplichtingen te kunnen voldoen; consumenten krijgen de informatie die zij nodig hebben, worden eerlijk behandeld en krijgen waar voor hun geld, waarbij de waarde afhangt van het product in kwestie. In overeenstemming met de voortgezette prioritering van consumentenbescherming in 2016, zal Eiopa een preventieve, op risico's gebaseerde Europese benadering toepassen bij het uitoefenen van toezicht, met als doel specifieke problemen van 4

5 consumentenschade te identificeren, en daar een evenredige reactie op te geven 1. Om de hele levenscyclus van producten te bestrijken, zal de aandacht worden gericht op het gebrek aan mogelijkheden om weloverwogen keuzes te maken, misleidende verkooppraktijken en aspecten met betrekking tot ontwerp, governance, geschiktheid en toegankelijkheid van verzekeringen, bedrijfspensioenen en persoonlijke pensioenproducten. Om deze benadering geschikt te maken voor het uitoefenen van toezicht, wordt op dit moment gewerkt aan de ontwikkeling van een beter markttoezichtkader, dat ook zal helpen bij het vaststellen van schade en daarmee mogelijk zal leiden tot het gebruik van Eiopa s interventiebevoegdheden. Daarnaast zal in 2016 veel aandacht worden besteed aan het geven van een vervolg op niveau 1-wetgeving van de EU, om de precieze regels die de branche moet volgen ten behoeve van consumenten te versterken en te verhelderen. Daartoe behoren werkzaamheden met betrekking tot verpakte retailbeleggingsproducten en verzekeringsgebaseerde beleggingsproducten (PRIIPS) waarbij Eiopa ontwerpen van technische normen (niveau 2) zal voltooien en, als vervolg daarop, zal beginnen met niveau 3-werkzaamheden om te waarborgen dat consumenten bondige en duidelijke informatie krijgen. Eiopa verwacht ook werkzaamheden op het gebied van betere verkoopregels krachtens de verzekeringsdistributierichtlijn en op het gebied van verbeterde bescherming van leden en begunstigden van bedrijfspensioenen krachtens de richtlijn instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening (IBPV) II. Het voortouw nemen bij de ontwikkeling van een goede en prudente regelgeving ter ondersteuning van de Europese interne markt. Goede regelgeving vormt de basis van goed toezicht. Bovendien is regelgeving, en bij uitbreiding het regelgevingskader, een cruciaal instrument in het verbeteren van de werking van de interne markt. De rol die Eiopa speelt bij de ontwikkeling van gemeenschappelijke normen en praktijken van hoge kwaliteit draagt bij aan een gemeenschappelijke toezichtcultuur en één 'reglement op het gebied van verzekeringen en pensioenen, waarbij zij tevens zorgt voor meer convergentie en bijdraagt aan een stabieler en betrouwbaarder financieel stelsel. De toepassing van Solvabiliteit II, die gepland staat voor januari 2016, is een belangrijke ontwikkeling voor de Autoriteit en haar regelgevende activiteiten. In het eerste jaar van de toepassing van Solvabiliteit II zal Eiopa zich richten op het toezicht op de tenuitvoerlegging van de richtlijn en op de gevolgen daarvan op het gebied van regelgeving, op basis van verzamelde bewijzen. Een belangrijke toezichtactiviteit is de verslaglegging aan het Europees Parlement, de Raad en de Commissie over de impact van de toepassing van de langetermijngarantiemaatregelen, alsook de voorbereidingen om te reageren op verzoeken met betrekking tot de toetsing van het solvabiliteitskapitaalvereiste in Eiopa is er echter klaar voor om te voorzien in alle aanvullende behoeften aan nieuwe regelgeving op relevante gebieden waarvoor een EUbenadering vereist is. Eiopa zal actieve betrokkenheid blijven betonen bij de International Association of Insurance Supervisors (IAIS), met name op het gebied van internationale kapitaalstandaarden, om een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van een op risico's gebaseerd mondiaal kader op het gebied van verzekeringen. 1 Eiopa-instrumenten, verslagen, waarschuwingen, tijdelijke beperkingen en/of verboden. 5

6 Eiopa heeft in het kader van Solvabiliteit II een belangrijke rol wat betreft het verstrekken van informatie en methoden aan de markt op basis waarvan ondernemingen hun toekomstige kasstromen en het juiste bedrag aan benodigd kapitaal kunnen berekenen. Het conceptuele kader en de voorbereidingen voor de risicovrije rentetermijnstructuur, de volatiliteitsaanpassing en matchingopslag zijn in het eerste kwartaal van 2015 ten uitvoer gelegd en zijn sindsdien van kracht. Eiopa zal in 2016 deze belangrijke berekeningen, evenals de zogenaamde equity dampener, blijven leveren, en tegelijkertijd de onderliggende processen aanscherpen en verbeteren. Ter ondersteuning van adequate, veilige en duurzame pensioenregelingen zal Eiopa inspanningen blijven leveren ten behoeve van het voortbouwen aan en versterken van het regelgevend kader voor individuele en bedrijfspensioenen. Eiopa zal de Europese Commissie adviseren over een gemeenschappelijke markt voor individuele pensioenen in vervolg op het verzoek om advies dat de Commissie in juli 2014 heeft gedaan. Eiopa zal ook actief blijven op het gebied van informatievoorziening aan leden en begunstigden van IBPV s. Tot slot zal Eiopa op eigen initiatief aan de Europese instellingen 2 advies uitbrengen over de solvabiliteit van IBPV s, hetgeen de transparantie voor alle betrokken stakeholders zal vergroten. Verbeteren van de kwaliteit, doelmatigheid en consistentie van het toezicht op verzekeraars en bedrijfspensioenen in de EU. Eiopa heeft de opdracht om de kwaliteit en consistentie van het nationale toezicht te verbeteren, de controle op grensoverschrijdende groepen te versterken en nationale toezichthouders te helpen effectief toezicht te houden. Iedere nationale bevoegde autoriteit heeft de opdracht, bevoegdheid en verantwoordelijkheid om dagelijks toezicht uit te oefenen. Doordat Eiopa een onafhankelijke positie inneemt bij het bieden van hulp en advies, kan zij een eerlijk en evenwichtig toezichtstelsel ondersteunen waarvan alle betrokken partijen profijt hebben. Informatie-uitwisseling is van fundamenteel belang voor het vergroten van de doelmatigheid van het algemene toezichtkader. Eiopa heeft in 2016 in het kader van Solvabiliteit II een belangrijke rol, aangezien zij gegevens verzamelt voor de kwantitatieve rapportagetemplates. Zij zal waarde toevoegen aan het toezichtproces binnen de EU door het verstrekken van informatie en analyses op basis van deze rapportages en het ondersteunen van een betere besluitvorming over toezichtkwesties door de nationale bevoegde autoriteiten. Voor het toezicht op de grootste en vaak meest complexe (grensoverschrijdende) groepen zal Eiopa de tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II steunen in haar werkzaamheden ter bevordering van de efficiëntie, effectiviteit en consistentie van colleges van toezichthouders. Eiopa zal deskundig advies blijven leveren en de mogelijkheid blijven bieden om praktijken met elkaar te vergelijken. Met afzonderlijke nationale bevoegde autoriteiten zal Eiopa regelmatige bilaterale contacten onderhouden waarin zij feedback geeft over de tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II om zo de convergentie en consistentie te bevorderen. Verder zal Eiopa, vooruitlopend op een van de meest uitdagende onderdelen van Solvabiliteit II, gespecialiseerde kennis en 2 Europees Parlement, de Raad en de Commissie. 6

7 praktische hulpmiddelen bieden aan de nationale bevoegde autoriteiten ter ondersteuning van de consistente, conforme en efficiënte tenuitvoerlegging van interne modellen. Eiopa heeft in die zin een belangrijke rol dat zij zorgt voor een consistente tenuitvoerlegging van de kaderrichtlijn Solvabiliteit II en na de tenuitvoerlegging analyses uitvoert van de manier waarop de richtlijn in de praktijk werkt. Tijdens haar contacten met nationale bevoegde autoriteiten verzamelt zij informatie over de tenuitvoerlegging én geeft zij feedback en ondersteuning wanneer problemen optreden die leiden tot een gebrek aan convergentie en consistentie, waarmee zij er uiteindelijk voor zorgt dat de beginselen worden nageleefd. Eiopa zal ook proberen de toezichtcultuur positief te beïnvloeden, de tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II te ondersteunen en vergelijking van praktijken door collegiale toetsingen mogelijk te maken; zij zal zich hierbij richten op specifieke prioritaire gebieden met het doel beste praktijken vast te stellen en concrete aanbevelingen te doen over verbeterpunten. Het sectorale en sectoroverschrijdende opleidingsprogramma van de Autoriteit heeft met name ten doel om personeel van nationale toezichthoudende autoriteiten de vaardigheden en kennis te geven die het nodig heeft om een doeltreffende tenuitvoerlegging van Solvabiliteit II te ondersteunen. Eiopa zal ook bereid moeten zijn meningsverschillen op te lossen door bemiddeling en mogelijke inbreuken op het Unierecht te onderzoeken. Vaststellen, beoordelen, beperken en beheren van risico s en bedreigingen voor de financiële stabiliteit van de verzekerings- en bedrijfspensioenensector. Preventief toezicht is erop gebaseerd dat wordt geanticipeerd op risico s en dat ervoor wordt gezorgd dat vooraf actie wordt ondernomen om deze risico s te verkleinen of weg te nemen. Eiopa houdt risico s en kwetsbaarheden met betrekking tot de stabiliteit van de verzekerings- en bedrijfspensioenensector en de bredere financiële stabiliteit continu in de gaten en beoordeelt deze teneinde toezichtmaatregelen te vergemakkelijken of te coördineren. Via de belangrijkste instrumenten van de Autoriteit worden ook de voornaamste stakeholders, zoals het Europees Comité voor systeemrisico s (ESRB), het Europees Parlement en de Europese Raad, geïnformeerd over de vraag of actie moet worden ondernomen. Stresstests zijn instrumenten die, zowel voor ondernemingen als toezichthouders, aan de hand van een consistente methode een formele beoordeling bieden van de veerkracht van financiële instellingen bij ongunstige marktontwikkelingen. In 2016 zal Eiopa een stresstestexercitie uitvoeren voor de verzekeringsbranche, en zal zij de belangrijkste bevindingen van de in 2015 uitgevoerde pensioenenstresstest evalueren en naar aanleiding daarvan maatregelen nemen. Eiopa zal ook haar financiëlestabiliteitsverslag leveren met een uitgebreide economische analyse van risico s en kwetsbaarheden, evenals haar risicodashboard, dat een gemeenschappelijke reeks kwalitatieve en kwantitatieve indicatoren in ogenschouw neemt voor het vaststellen en meten van systeemrisico's. Krachtens de rapportagevereisten die worden uiteengezet in Solvabiliteit II, zal de Autoriteit vanaf 2016 de beschikking hebben over meer informatie, waardoor haar risicogegevens, statistische analyses en risicobeoordelingsinstrumenten in kwaliteit zullen toenemen. Hierdoor zullen de kwaliteit en bewijsgrondslagen van Eiopa s risicobeoordelingen verbeteren en zal betere input worden geleverd voor de anticipatie 7

8 op en besluitvorming over risico s in de verzekeringsbranche. Ook Eiopa s gegevensbank voor financiële stabiliteit van bedrijfspensioenen vormt een gegevensset die helpt het toezicht op en de beoordeling van risico s in de Europese bedrijfspensioenensector te verbeteren. De Autoriteit zal ernaar streven de verzameling van relevante gegevens ook in 2016 uit te breiden. Nadat risico s en bedreigingen zijn vastgesteld en is beoordeeld of er triggergebeurtenissen hebben plaatsgevonden die actie van Eiopa vereisen, ontwikkelt de Autoriteit voorstellen voor een beleidsreactie. Naast het faciliteren en coördineren van actie door nationale bevoegde autoriteiten, zal Eiopa in 2016 klaar staan om de bevoegdheden te gebruiken waarover zij krachtens haar verordening beschikt voor de publicatie van adviezen en aanbevelingen. Fungeren als een moderne, competente en professionele organisatie, met doeltreffende governanceregelingen, doelmatige processen en een positieve reputatie. Om vooruitgang te boeken in al haar strategische doelstellingen en haar opdracht te vervullen, moet Eiopa in haar kernactiviteit worden ondersteund door passend en doeltreffend beheer en bestuur. Eiopa s effectiviteit hangt voor een zeer groot deel af van haar geloofwaardigheid. De Autoriteit moet dan ook moreel gezag en een sterke reputatie in stand houden. Dit kan alleen worden bereikt als de interne governance van de organisatie sterk is, haar personeel gekwalificeerd en capabel en haar dagelijkse bestuur efficiënt. De Autoriteit heeft behoefte aan hooggekwalificeerd personeel, dat echter moet komen uit een zeer beperkte pool van deskundige mensen. Het is dan ook een uitdaging om te zorgen voor voldoende mensen voor de vele taken. Eiopa zal beleid en procedures (zoals de hertoewijzing van taken en interne mobiliteit) blijven uitvoeren om ervoor te zorgen dat zij optimaal gebruikmaakt van haar personeel en kan blijven inspelen op eventuele nieuwe verzoeken gedurende het jaar. Eiopa zal ook waar mogelijk kostenbesparende maatregelen blijven nemen, om zo op alle functieniveaus optimaal rendement te genereren. De Autoriteit heeft haar capaciteit voor projectbeheer vergroot in het licht van de complexe en veeleisende werkzaamheden die verband houden met de voorbereidingen op Solvabiliteit II. Eiopa s Solvabiliteit II-programma omvat een aantal individuele projecten die als gevolg van hun bijdrage aan de gereedheid voor Solvabiliteit II, hun onderlinge afhankelijkheden en de noodzaak om middelen op elkaar af te stemmen, onder de paraplu van dit programma vallen. De programmaraad, een specifieke governancestructuur, staat boven individuele projecten en stuurt deze aan om ervoor te zorgen dat mijlpalen worden gehaald, risico s en middelen worden bewaakt en passende reacties worden geïnitieerd. De elementen die onder het Solvabiliteit II-programma vallen, zijn, waar van toepassing, in het volgende deel van dit jaarlijks werkprogramma benadrukt. Daarnaast zal Eiopa in 2016 nieuwe structuren testen voor de voorbereiding van werkzaamheden voor haar raad van toezichthouders. In het bijzonder zullen, nu de ontwikkeling van normen en richtsnoeren onder Solvabiliteit II ten einde loopt, de vijf bestaande werkgroepen worden ontbonden en vervangen door nieuwe structuren. 8

9 Transparante prioritering Om transparante en objectieve besluitvorming te waarborgen, zijn alle gespecificeerde prioriteiten voor 2016, Eiopa s strategie en de voor 2016 geldende wettelijke vereisten opgenomen in de besluitvorming betreffende de prioritering. De operationele en horizontale activiteiten van Eiopa zijn ingedeeld in drie prioriteitsniveaus, volgens de onderstaande criteria: hoog de activiteit ondersteunt Eiopa s vastgestelde prioriteiten voor 2016, betreft een wettelijk vereiste dat in 2016 moet worden nageleefd en past in Eiopa s strategie; midden de activiteit betreft een wettelijke vereiste en past in Eiopa's strategie; en laag de activiteit past in Eiopa's strategie. Aan iedere activiteit wordt een prioriteit toegewezen met daarbij een duidelijke en logische rechtvaardiging van de toewijzing. Besluiten over de toewijzing van middelen aan een activiteit, haar relatieve belang en haar handhaving in het werkprogramma in het geval van bezuinigingen of wanneer in de loop van het jaar nieuwe verzoeken aan Eiopa worden gericht, worden genomen op basis van de prioriteit die aan de activiteit is toegewezen. 9