Consequenties van diagnostiek voor behandeling. Wil Koning Centrum Autisme, Leiden

Transcriptie

1 Consequenties van diagnostiek voor behandeling Wil Koning Centrum Autisme, Leiden 11 december 2008

2 Inhoud 1. Diagnostische besluitvorming volgens modellen De Bruyn e.a. en Pameijer & Van Beukering 2. Kenmerken competentiemodel 3. Hoe kunnen we een diagnostisch traject bij onderzoek naar autisme handelingsgericht maken?

3 Diagnostische modellen Met name in K&J veld ontwikkeld De Bruyn, e.a. De diagnostische cyclus (2003). Een praktijkleer. Pameijer & Van Beukering (2000 en 2004). Handelingsgerichte diagnostiek. Een praktijkmodel voor diagnostiek en advisering bij onderwijsleerproblemen.

4 Kenmerken van deze modellen Diagnostiek is cyclisch proces, systematisch, wetenschappelijk en transparant Klachtenanalyse / hulpvragen van cliënt uitgangspunt: intakefase heel belangrijk (zie hierna) Aard van de hulpvraag bepaalt aard van het onderzoek: verhelderend, onderkennend, verklarend, indicerend (zie hierna)

5 In alle fasen overleg / samenwerking met cliënt Ook aandacht voor protectieve factoren Ook aandacht voor omgevingsfactoren: partner / gezin / werk Diagnostiek is pas afgerond als er een op cliënt afgestemd, haalbaar advies is gegeven (voor eerste vorm van behandeling)

6 Kortom: handelingsgericht onderzoek Bij handelingsgericht onderzoek wordt de aard van het onderzoek bepaald door de klachten en hulpvragen Geen standaardonderzoek

7 Type hulpvragen Verhelderend: Hoe verwoord ik wat ik ervaar? Wat wil ik weten? Onderkennend: Wat is er met mij aan de hand? Is er (ook) sprake van een stoornis? Verklarend: Waar komt het door dat ik deze problemen heb? Indicerend: Wat kan er aan gedaan worden?

8 Fasen model Pameijer en Van Beukering Intakefase Wat is het probleem? Is er al voldoende informatie om een strategie te bepalen? Strategiefase Weten we al wat de oorzaak is van de problemen? Is onderzoek nodig? Onderzoeksfase Onderzoek van cliënt Wat is de verklaring van het probleem? Indiceringsfase Wat heeft cliënt en zijn/haar omgeving nodig? Adviesfase Is het beeld herkenbaar en het advies haalbaar?

9 Competentiemodel Aandacht voor: Levensgebieden, levensfasen, ontwikkelingstaken Te verwerven vaardigheden in die fase Sterke, zwakke kanten (met oog op die vaardigheden) Stressoren en protectieve factoren

10 Handelingsgericht en competentiegericht onderzoek naar autisme

11 Intakefase Reden van aanmelding Hulpvragen Wensen en verwachtingen Klachten en positieve aspecten Attributies: wat ziet cliënt zelf als oorzaak Wat al gedaan + effect Afstemming diagnost en cliënt

12 In intakefase ook: levensgebieden Bij klachtenanalyse aandacht besteden aan levensgebieden (wat is momenteel belangrijkste voor cliënt?): Relaties/sociale contacten/intimiteit/sexualiteit Woon-/leefsituatie Opleiding/werk/vrije tijd Instanties en regelingen (Wajong aanvragen, woning zoeken, e.d. Hoe zelfstandig?)

13 In intakefase ook: protectieve factoren Ook vragen naar wat wel goed gaat (onder welke condities gaat het goed/beter) Niet alleen bij cliënt, ook bij de ondersteuning door de omgeving Wat heeft eerder gewerkt Van belang bij formuleren (verklarende) hypothesen zowel als bij indicatiestelling

14 In onderzoeksfase Ook bij onderzoek steeds oog blijven houden voor verschillende levensgebieden en wat wel goed gaat (en waardoor dat goed gaat, welke ondersteuning in omgeving goed werkt, b.v.) In onderzoeksverslag expliciet vermelden Geeft informatie voor zowel diagnose, indicatiestelling als advies

15 In indiceringsfase Ook bij indicatiestelling voor behandeling levensfase/ontwikkelingstaken hulpvragen cliënt, protectieve factoren, ondersteuning door omgeving meenemen

16 In adviesfase In uitslaggesprekken wordt antwoord gegeven op hulpvragen cliënt (eventueel bijgesteld, want verhelderd in onderzoekstraject) Aanbevelingen van team worden geconcretiseerd, samen met cliënt, omgezet in behandeldoelen

17 Prioritering behandeldoelen 1. Wat wil ciënt veranderen/leren 2. Wat is niet of moeilijk veranderbaar, gezien zijn/haar autisme 3. Wat is wel veranderbaar 4. Wat heeft daarbij de meeste prioriteit (behandeldoelen, concreet formuleren!) 5. Welke vaardigheden zijn daarbij van belang 6. Welke vaardigheden worden al wel of nog niet beheerst (sterke kanten/zwakke kanten) 7. Wat zijn voor het aanleren van de nog niet beheerste vaardigheden de positieve omstandigheden (beschermende factoren) en negatieve omstandigheden (stressoren)

18 Behandeldoelen Samen met cliënt vaststellen behandeldoelen neemt vaak veel tijd Vaak start met één doel (psychoeducatie), later andere doelen (door behandelaars)

19 Take-home messages Een diagnostisch traject is pas afgerond als er een bruikbaar, op hulpvragen en mogelijkheden van de cliënt afgestemd advies is gegeven Handelingsgerichte diagnostiek begint in de intakefase Handelingsgerichte diagnostiek kijkt ook naar positieve factoren, bij cliënt maar ook in diens omgeving

20 Dank voor uw aandacht