Suggesties ter verbetering van het leerling-& competentieprofiel zijn welkom. Deze kunt u mailen naar:

Transcriptie

1 Ontwikkelversie Leerling- & Competentieprofiel 1 uw suggesties ter verbetering naar: autismeadviesbur@cs.com Liesbeth de Wilde Berend Hamelink Doel Het leerling- & competentieprofiel heeft tot doel om te komen tot een leerling-profiel, waarbij zowel de sterke als de zwakke kanten van een leerling met autisme naar voren komen. Het benadrukken van de sterke kanten van een leerling draagt bij aan de ontwikkeling van een positief zelfbeeld van de leerling en het vermindert faalangst. Tevens kunnen de zwakke kanten van een leerling met behulp van de sterke kanten worden gecompenseerd. Ten slotte biedt het inzicht in de sterke en de zwakke kanten aanknopingspunten voor een handelingsplan. Opbouw Het leerling- & competentie profiel is opgebouwd uit drie delen. In het eerste deel worden de algemene gegevens van de leerling en de prestaties ten aanzien van de schoolvakken weergegeven. Met behulp van het tweede deel komt u tot een omschrijving van de leerling. Het derde deel leidt uiteindelijk tot de sterkte en zwakte analyse van de leerling. Op basis van deze sterkte- zwakte analyse maakt u vervolgens een handelingsplan. In de sterkte- en zwakte analyse is de volgende onderverdeling aangebracht:! Sociaal-emotionele ontwikkeling! Cognitieve ontwikkeling! Biologisch-lichamelijke ontwikkeling De analyse wordt, waar het de biologisch-lichamelijke ontwikkeling betreft, afgesloten met een blok waarin de zintuiglijke informatieverwerking van de leerling centraal staat. Deze informatieverwerking is bepalend voor de wijze waarop de leerling tot ontwikkeling komt. Het in kaart brengen hiervan is van belang om tot een optimale onderwijsomgeving voor de leerling te komen. Het zal niet altijd mogelijk blijken om als leerkracht zelfstandig alle vragen te beantwoorden. De ouders van de leerling kunnen in dat geval als informant dienen. Tot slot. Het leerling & competentie profiel zoals het nu in deze bijlage is weergegeven is een ontwikkelversie. Op een aantal punten zal het nog verder ontwikkeld worden. Ook is het de bedoeling om tot richtlijnen voor praktische handelingsadviezen komen. Met behulp hiervan zullen de handelingsplannen voor de leerling met autisme nog concreter kunnen worden ingevuld. Deze richtlijnen zullen in een later stadium beschikbaar komen. Voorts bestaat de mogelijkheid om een workshop of cursus met betrekking tot het leerling- en competentieprofiel te volgen. Deze cursus heeft onder meer tot doel om te leren op welke wijze men op basis van het leerling-competentie profiel kan komen tot een concreet handelingsplan. Suggesties ter verbetering van het leerling-& competentieprofiel zijn welkom. Deze kunt u mailen naar: autismeadviesbur@cs.com 1 1 Gebruik is gemaakt van o.a. observatieprofiel van Cumine, Leach and Stevenson, leerling-profiel SARR, competentiemodel (PI), Bogdashina, Smeets, Serlier, IEP, Stevens (adaptief onderwijs),.hoover & Baarda (Draaiboek), Greenspan, Baron-Cohen, Frith, Wing, Jordan &Powell. 1

2 Ontwikkelversie Leerling- & Competentieprofiel uw suggesties ter verbetering naar: Liesbeth de Wilde Berend Hamelink Naam : Geboortedatum : Kalenderleeftijd : School/dagverblijf : Groep : Leerkracht : Huidig functioneren Niveau van cognitief functioneren Naam test afgenomen op: door: Totale intelligentie : Verbale intelligentie : Performale intelligentie : Schoolse vaardigheden Op welk groepsniveau: DLE functioneert de leerling. Zijn er bijzonderheden te noemen ten aanzien van onderstaande schoolse vaardigheden. Rekenen Niveau Taal Spelling 4. Technisch lezen 5. Begrijpend lezen 6. Schrijven 7. Zaakvakken 8. Creatieve vakken 9. Gymles 2

3 In welke vakken is de leerling goed (sterke vakken)? Welke vakken geven problemen (zwakke vakken)? Sterke vakken Zwakke vakken Wat zijn de belangrijkste knelpunten ten aanzien van de vakken die problemen opleveren? Belangrijke knelpunten ten aanzien van de vakken: Omschrijving van de leerling met autisme OBSERVATIE PROFIEL Schets in het kort een beeld van het kind in de klas, thuis of in de leefgroep, met daarbij zowel sterke als zwakke kanten. Korte schets: Beschrijf kort of er gebruik gemaakt wordt van ondersteunende communicatiemiddelen, aangepaste instructie, praktisch organisatorische maatregelen, aangepaste ruimten of aangepaste leermiddelen: 3

4 Sterkte / zwakte analyse van de leerling met autisme Geobserveerd gedrag Sleutel: zeer zeker niet waar niet waar niet zeker 4. waar 5. zeer zeker waar 1 Sociaal emotionele ontwikkeling Emotie, motivatie en beloning Is gewoonlijk ontspannen Is troostbaar Toont emoties adequaat 4. Vertoont geen onlogische angsten 5. Huilt bij pijn of verdriet (in tegenstelling tot zelden of nooit) 6. Kan trots zijn 7. Toont enthousiasme 8. Algehele stemming is vrolijk en opgewekt 9. Is nieuwsgierig 10. Lacht niet in situaties die ongepast zijn 1 Kan frustratie tolereren 1 Kan omgaan met uitgestelde aandacht 1 Er is geen sprake van stereotiep gedrag 14. Er is geen sprake van obsessies of pre-occupatie 15. Is te belonen met snoep, voedsel 16. Is te belonen met een activiteit 17. Is te belonen met een sociale versterker 18. Heeft verschillende interesses 19. Begrijpt wanneer hij geprezen wordt en reageert daar adequaat op 20. Begrijpt wanneer hij kritiek krijgt en reageert daar adequaat op 2 Is gemotiveerd om samen met medeleerlingen aan een taak te werken 2 Kan zich motiveren op voorwaarde van een beloning in het vooruitzicht 2 Kan zich intrinsiek motiveren voor algemene schoolse taken 24. Kan zich intrinsiek motiveren voor schoolse taken, op voorwaarde dat de taken in zijn of haar belangstelling/obsessies in te passen zijn 25. 4

5 zeer zeker niet waar niet waar niet zeker 4. waar 5. zeer zeker waar Imitatie, gerichtheid op andere personen Imiteert gebaren Imiteert gezichtsuitdrukkingen Imiteert andere kinderen 4. Imiteert volwassenen 5. Kan imiteren en kopiëren zonder variatie aan te brengen 6. Kan imiteren en kopiëren en kan daarbij variatie aanbrengen 7. Sociale interactie Gebruikt gebaren, lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, oogcontact in 1 op 1 situaties Gebruikt gebaren, lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, oogcontact in groepssituaties Volgt sociale tekens in 1 op 1 situaties met volwassenen 4. Volgt sociale tekens in 1 op 1 situaties met andere kinderen 5. Volgt sociale tekens in een groep 6. Gaat interactie aan met leerkracht 7. Gaat interactie aan met klasgenoten 8. Doet activiteiten samen met andere kinderen 9. Begrijpt interactie van leerkracht 10. Begrijpt interactie van klasgenoten 1 Doet activiteiten met een volwassene 1 Toont interesse in andere kinderen 1 Zoekt steun bij anderen / kan getroost worden 14. Biedt steun aan anderen / troost anderen 15. Deelt plezier samen met anderen 16. Verdraagt nabijheid van anderen 17. Kan samenwerken / samen spelen 18. Kan deel uitmaken van een groep (geen eenling) 19. Maakt gericht contact met enkele andere kinderen (geen allemansvriendje) 20. Kan met anderen een fantasiespel spelen 2 Kan zich verplaatsen in de gedachtewereld van anderen 2 Speelt met leeftijdgenoten maar begrijpt de regels nog niet goed 2 Gaat flexibel met de regels om, volgt daarin ook anderen 24. Kan andermans gezichtspunt accepteren 25. Kan interesses delen met anderen 26. Kan zelfstandig spelen 27. 5

6 zeer zeker niet waar niet waar niet zeker 4. waar 5. zeer zeker waar Sociale vaardigheden, expressief Kan beurt nemen in een gesprek Stelt vragen met communicatieve waarde Kan een gesprek beginnen indien dit wordt gevraagd 4. Begint spontaan een gesprek 5. Kan het onderwerp van een gesprek veranderen 6. Kan een gesprek op gang houden 7. Is zich bewust van de interesses en behoeften van de luisteraar 8. Kan de stijl van een gesprek aanpassen aan de luisteraar 9. Kan de toon en het volume van de stem veranderen 10. Kan een reeks instructies geven en ontvangen 1 Kan een wederkerig gesprek voeren (i.t.t. het houden van monologen) 1 Kan bondig en in grote lijnen over een onderwerp spreken 1 Sociale vaardigheden, opdrachtgerichtheid Reageert wanneer de naam genoemd wordt 15. Begrijpt gesproken taal met behulp van visuele ondersteuning 16. Gebruikt gesproken taal 17. Gebruikt de grammatica op goede wijze 18. Reageert non-verbaal (wijzen, mimiek etc.) op adequate wijze 19. Kan verbale instructies in een 1-op-1 situatie volgen 20. Is tijdens individuele instructie gericht op leerkracht 2 Kan verbale instructies in een groepssituatie volgen 2 Is tijdens groepsinstructie gericht op leerkracht 2 Reageert op non-verbale groepsinstructie 24. 6

7 Sociaal emotionele ontwikkeling Geef een aantal sterke kanten weer Sterke kanten Stel prioriteiten ten aan zien van de zwakke kanten. Zwakke kanten Wat zijn de belangrijkste knelpunten ten aanzien van de zwakke kanten? Kies 1 of 2 knelpunten voor het opzetten voor uw handelingsplan (daar waar de leerling ondersteuning in nodig heeft).. Belangrijke knelpunten om aan te werken Welke aanpassingen gaat u realiseren om zoveel mogelijk rekening te houden met de sociaalemotionele ontwikkeling van de leerling? Probleemgebied Handelingssuggesties Aanpassing van lesmateriaal (per vak) Instructiebehoefte Ondersteuningsbehoefte (individueel) 4. Ondersteuningsbehoefte (groep, klas) 5. Randvoorwaarden: ruimte, leermiddelen en methoden 7

8 zeer zeker niet waar niet waar niet zeker 4. waar 5. zeer zeker waar 2 Cognitieve ontwikkeling Flexibiliteit in denken/gebruik van verbeelding Kan zijn gedrag in situaties veranderen Accepteert veranderingen in routines etc. Kan regels aanpassen aan (veranderde) situatie 4. Vertoont verschillende activiteiten en handelingen tijdens speeltijd 5. Kan regelmatig met andere thema s spelen 6. Vertoont fantasiespel 7. Kan opgaan in eigen fantasie maar daarbij de realiteit in het oog houden 8. Maakt onderscheid tussen fantasie en werkelijkheid 9. Kan "alsof" denken 10. Kan zich een voorstelling maken bij abstracte informatie 1 Kan boven concreet (hier en nu) denken uitstijgen 1 Kan (het geheel van, de samenhang in) dingen benoemen 1 Kan iets afleiden uit bestaande informatie 14. Kan verklaringen verzinnen 15. Kan vaardigheden die in het ene programma geleerd zijn toepassen in een ander programma 16. Kan zichzelf bezighouden in bijvoorbeeld wachtmomenten 17. Kan de rode draad volgen 18. Heeft de goede associaties 19. Heeft oog voor de samenhang en blijft niet hangen in details 20. Is flexibel in zijn denken 2 Prikkelverwerking, aandacht Kan stilzitten Kan in een kleine groep zitten Kan in een grote groep zitten 4. Is niet snel afgeleid 5. Raakt niet snel overprikkeld, sluit zich niet dan af of wordt niet agressief 6. Kan meerdere dingen tegelijk verwerken 7. Kan aandacht lange tijd bij de les houden 8. Geen moeite met verwerken van auditieve en visuele prikkels 9. Heeft geen lange verwerkingstijd nodig 10. 8

9 zeer zeker niet waar niet waar niet zeker 4. waar 5. zeer zeker waar Communicatie, taalgebruik Er is geen sprake van echolalie (direct/uitgesteld) Maakt gebruik van persoonlijke voornaamwoorden Geen sprake van omslachtig formeel taalgebruik 4. Kan letters en woorden samenvoegen tot geheel 5. Leest niet alleen technisch, maar begrijpt ook wat gelezen wordt 6. Begrijpt grapjes en woordspelingen 7. Neemt de taal letterlijk Executieve vaardigheden, zelfstandigheid en autonomie Kan zijn spullen vinden en zelf organiseren Kan zelfstandig aan een taak beginnen Kan zich oriënteren op een taak, weet wat hij moet doen en wat er van hem verwacht wordt 4. Kan goed inschatten hoeveel tijd hij heeft voor een taak 5. Richt zich op relevante aspecten van de taak 6. Is niet snel afgeleid door irrelevante informatie 7. Kan een taak zelfstandig opsplitsen in kleinere gedeelten 8. Maakt een taak zelfstandig op voorwaarde dat de taak is opgesplitst in kleinere gedeelten 9. Controleert zijn werk 10. Kan zijn weg vinden in en rondom de klas/ kamer 1 Kan zijn weg vinden in en rondom school/ huis/ instelling 1 Kan zijn spullen vinden en zelf organiseren 1 Kan zichzelf zonder hulp omkleden en aankleden bijv. gymnastiek 14. 9

10 Cognitieve ontwikkeling Geef een aantal sterke kanten weer Sterke kanten Stel prioriteiten ten aan zien van de zwakke kanten. Zwakke kanten Wat zijn de belangrijkste knelpunten ten aanzien van de zwakke kanten? Kies 1 of 2 knelpunten voor het opzetten voor uw handelingsplan (daar waar de leerling ondersteuning nodig heeft). Belangrijke knelpunten om aan te werken Welke aanpassingen gaat u realiseren om zoveel mogelijk rekening te houden met de cognitieve ontwikkeling van de leerling? Probleemgebied Handelingssuggesties Aanpassing van lesmateriaal (per vak) Instructiebehoefte Ondersteuningsbehoefte (individueel) 4. Ondersteuningsbehoefte (groep, klas) 5. Randvoorwaarden: ruimte, leermiddelen en methoden 10

11 Let op, een nieuwe sleutel Geobserveerd gedrag Sleutel: waargenomen incidenteel waargenomen niet waargenomen 3 Biologisch-lichamelijke ontwikkeling Informatieverwerking, visueel overgevoelig Houdt niet van fel licht of duisternis Sluit of bedekt ogen bij fel licht Is bang van lichtflitsen, bijvoorbeeld van licht dat aan gaat 4. Kijkt de meeste tijd naar beneden 5. Kijkt voortdurend naar kleine dingen, ziet de kleinste deeltjes, details 6. Aandacht is zeer selectief gericht, bijvoorbeeld op zeer kleine onderdelen 7. Merkt iedere kleine verandering in de omgeving op Informatieverwerking, visueel ondergevoelig Wordt aangetrokken door licht 9. Is gefascineerd door lichtflitsen, aan-uitgaan van licht, fel gekleurde objecten 10. Beweegt vingers of objecten voor de ogen heen en weer 1 Kijkt zeer intensief naar objecten of mensen 1 Pakt omtrek van voorwerpen vast en tast die af 1 Informatieverwerking, auditief overgevoelig Hoort minieme geluiden Houdt handen voor oren of sluit oren anders af Is bang voor dieren 4. Is bang voor storm, onweer, massa s mensen, lawaaiige kinderen (klas, plein) 5. Gaat muziek en geluiden uit de weg 6. Maakt geluid om andere geluiden te blokkeren 7. Overgevoelig voor bepaalde geluiden Informatieverwerking, auditief ondergevoelig Slaat met deuren en voorwerpen 9. Houdt van vibrerende geluiden 10. Houdt van keuken en wc-ruimtes 1 Houdt van lawaai (klas, plein), massa s mensen, verkeer etc. 1 Wordt aangetrokken door muziek en geluiden 1 Maakt op luide manier ritmische geluiden 14. Lijkt niets te zien als hij / zij luistert

12 waargenomen incidenteel waargenomen niet waargenomen Informatieverwerking, smaak en reuk, overgevoelig Is slechte eter Geeft gemakkelijk over en maakt gemakkelijk overgeefgeluiden Wil dwangmatig bepaald voedsel eten 4. Keert zich af van of vermijdt sterke geuren 5. Wil steeds dezelfde kleren dragen omdat die lekker ruiken 6. Vermijdt mensen vanwege geuren 7. Informatieverwerking, smaak en reuk, ondergevoelig Eet alles (zelfs aarde) 9. Likt aan voorwerpen 10. Eet verschillende smaken gemakkelijk door elkaar heen 1 Haalt voedsel weer omhoog om te kunnen proeven 1 Ruikt aan dingen, mensen of zichzelf 1 Zoekt sterke geuren op 14. Informatieverwerking, tactiel overgevoelig Wil niet worden aangeraakt: overgevoelig voor aanraking Wil niet worden geknuffeld Heeft hekel aan bepaalde materialen 4. Reageert te sterk op warmte, kou en pijn 5. Wil niet vies worden 6. Overgevoelig in de mond ( b.v moeite met de textuur van bepaald voedsel) 7. Vermijdt (aanraking van) mensen 8. Informatieverwerking, tactiel ondergevoelig Houdt van stevig contact met dingen zoals kleding 10. Heeft de neiging zich zelf te verwonden 1 Vertoont weinig reactie op pijn en temperatuur 1 Brengt lijf in vreemde posities om prikkels te voelen 1 Voelt prikkels van eigen lichaam niet 14. Gaat soms op in tastsensaties: tikken, krabben etc. 15. Motorische vaardigheden Kan niet goed met fijn motorisch materiaal overweg Kan niet leesbaar schrijven en herkenbaar tekenen Kan niet goed met grof motorische materiaal overweg 4. Heeft geen controle over zijn bewegingen bij sport of spel 5. 12

13 Biologisch lichamelijke ontwikkeling Geef een aantal sterke kanten weer Sterke kanten (compensaties) Stel prioriteiten ten aan zien van de zwakke kanten. Zwakke kanten Wat zijn de belangrijkste knelpunten ten aanzien van de zwakke kanten? Kies 1 of 2 knelpunten voor het opzetten voor uw handelingsplan (daar waar de leerling ondersteuning in nodig heeft). Belangrijke knelpunten om aan te werken Welke aanpassingen gaat u realiseren om zoveel mogelijk rekening te houden met de informatie verwerking of biologisch lichamelijke ontwikkeling van de leerling? Probleemgebied Handelingssuggesties Aanpassing van lesmateriaal (per vak) Instructiebehoefte Ondersteuningsbehoefte (individueel) 4. Ondersteuningsbehoefte (groep, klas) 5. Randvoorwaarden: ruimte, leermiddelen en methoden 13