Aan de gemeenteraad B-voorstel STANDPUNT GEMEENTE SMALLINGERLAND TEN AANZIEN VAN HET BUSINESSPLAN VOOR TRANSITIE VAN CAPARIS N.V.

Transcriptie

1 Sociale Zaken Aan de gemeenteraad B-voorstel Onderwerp: STANDPUNT GEMEENTE SMALLINGERLAND TEN AANZIEN VAN HET BUSINESSPLAN VOOR TRANSITIE VAN CAPARIS N.V. Volgnr.: 10 Beh. ambt: J. Groenewoud Tel/kamer: 322 / 0.16 Datum raad: 2 december 2008 Voorstel Stem in met het doen van een eenmalige storting op basis van het aantal aandelen van de gemeente Smallingerland van (voorlopig vastgesteld) ,-- ter dekking van het negatieve eigen vermogen van Caparis N.V. onder de voorwaarden die in de uitwerking van het voorstel zijn vermeld. Beleidsterrein Wet sociale werkvoorziening ( Wsw). Inleiding Onlangs heeft Caparis N.V. het Businessplan voor de transitie van Caparis N.V. voor de periode gepresenteerd. Het doel van dit transitieplan is aan te geven hoe Caparis N.V. de komende jaren wil transformeren naar een mensontwikkelbedrijf met een positief financieel bedrijfsresultaat. Om de transitieresultaten mogelijk te maken wordt van de aandeelhouders van Caparis N.V. (de acht gemeenten die deelnemen aan de GR Sw Fryslân) gevraagd gezamenlijk een eenmalige storting te doen ter grootte van het negatief eigen vermogen van 5 miljoen ultimo 2007 en 0.3 miljoen ter dekking van het op dit moment voorziene exploitatietekort Argumenten / beoogde effecten Directe aanleiding voor het maken van het transitieplan Caparis N.V. was het: - oplopend financieel tekort en het daarmee ontstane negatief eigen vermogen van 5 miljoen ultimo 2007; - daarmee samenhangend: het verzoek van Caparis N.V. aan de gemeenten om de 5 miljoen negatief eigen vermogen aan te vullen; - het verzoek van de gemeenten om "Net sizze mar dwaan" uit te werken in een transitieplan. De heer Langedijk (externe adviseur van Caparis N.V.) heeft in opdracht van de GR een korte analyse gemaakt van de situatie bij Caparis N.V.. De uitkomst van deze analyse was als volgt: - de Netto Toegevoegde Waarde (NTW) van Caparis N.V. is zeer laag ten opzichte van de landelijke benchmark. De NTW van Caparis N.V. was in 2007 en 2008 iets meer dan 7.000,--.Het landelijk gemiddelde was in 2005 al tussen de 9.000, ,--; - er vond bij Caparis N.V. nauwelijks een beweging van binnen naar buiten plaats. De nadruk lag op het (traditionele) productiebedrijf;

2 er vond nauwelijks centrale sturing plaats. Caparis N.V. was zes jaar na de fusie nog steeds een eilandenrijk. De locatie georiënteerde organisatiestructuur betekende dat er kolommen naast elkaar bestonden die zonder samenhang allemaal hetzelfde deden. Op vestigingsniveau was men (wellicht) in control, op concern niveau was men dat niet. Er waren (grote) verschillen in opbrengsten per vestiging; - de fusie tussen de Woudengroep en DSW Leeuwarden in 2002 had tot synergie moeten leiden en tot meer efficiency door schaalvergroting. Dat heeft nauwelijks plaatsgevonden; - de uitvoeringskosten van Caparis N.V. zijn laag ten opzichte van de benchmark. Met name de personeelskosten (niet-wsw) zijn beperkt. Dit biedt perspectief voor een gezonde exploitatie. De uitdaging die op basis van deze analyse door de heer Langedijk is geformuleerd luidde: - kom tot één bedrijf in plaats van een verzameling van losse, op zichzelf staande bedrijven: de functionele organisatiestructuur is alleen mogelijk als de totale organisatie werkt als één bedrijf; - mensontwikkeling hoort voorop te staan; - kom tot een sluitende exploitatie. De huidige situatie (lage kostenstructuur en een lage NTW ) biedt mogelijkheden want de beweging van binnen naar buiten leidt tot hogere opbrengsten en lagere kosten. 2. Hoofdlijn van het gepresenteerde transitieplan Kanteling van de organisatie Uit het transitieplan blijkt duidelijk dat men de hierboven geformuleerde uitdaging als uitgangspunt genomen heeft. Er is gekozen voor kanteling van de organisatie. In plaats van een structuur met verschillende, los van elkaar opererende vestigingen wordt gekozen voor een functionele organisatiestructuur waar mensontwikkeling voorop staat. De productie- en dienstverleningsbedrijven hebben primair de rol van plaatsingsbedrijf voor de Sw-medewerker en als nevendoelstelling de productie- en dienstverleningsactiviteiten markt- en resultaatgericht uit te voeren door een positief rendement te realiseren. Mensontwikkeling komt op gang De cijfermatige onderbouwing van de mensontwikkeling laat in 2012 een duidelijke ambitie zien. Dit wordt deels veroorzaakt door een andere kijk op de mogelijkheden van de zwakkere groepen in beschut binnen en buiten. Rekening houdend met hun beperkte mogelijkheden voor een deel van deze werknemers wordt toch groepsdetachering mogelijk geacht. Ook werknemers met (grotere) beperkingen hebben ontwikkelingsmogelijkheden. Hogere NTW Het businessplan kondigt een beperking van PMC s (Product Markt Combinaties) aan voor beschut binnen. Het aantal werknemers in beschut binnen zal immers flink afnemen althans dat is de bedoeling. Aangezien als uitgangspunt wordt gekozen voor het maximaliseren van de NTW betekent reductie van PMC s een (per saldo) hogere NTW (en lagere kosten omdat het bij de reductie zal gaan om de meer kapitaalintensieve PMC s). De NTW zal dus stijgen door afbouw van de slecht renderende PMC s en door verschuiving van werknemers naar beter renderende PMC s. Dit moet nog worden uitgewerkt in de aangekondigde businessplannen. Er wordt uitgegaan van verhoging van de NTW doordat hogere prijzen gevraagd worden en de productiviteit wordt verhoogd. WWB In sommige gevallen zal gekozen worden voor handhaving van PMC s om de opengevallen plaatsen te benutten voor andere doelgroepen (met name de WWB uitkeringsgerechtigden). De restcapaciteit van de infrastructuur (dat deel dat over is als meer mensen naar "buiten" gaan) kan ingezet worden voor trajecten voor deze andere doelgroepen. Er wordt in het transitieplan uitgegaan van een groei naar 480 trajecten voor WWB-ers in 2012.

3 - 3 - Financiën Caparis koerst op een sluitende exploitatie in 2012 zonder gemeentelijke bijdrage. Uitgangspunt is dat de ontwikkeling van het resultaat in de komende jaren zelfs van dien aard is dat de transitiekosten en de opbouw van het weerstandsvermogen uit de exploitatie van de jaren gedekt kunnen worden. Dat betekent dat - zelfs wanneer er rekening gehouden wordt met de transitiekosten ( 3 miljoen ) en de opbouw van het weerstandsvermogen - Caparis N.V. geen verliezen meer leidt vanaf Voorwaarde is een bijdrage van de gemeenten van 5,3 miljoen (de eerdere genoemde 5 miljoen ter verrekening van het negatief Eigen Vermogen ultimo 2007 en het verwachte 0,3 miljoen verlies in 2008). 3. Reactie op het transitieplan Het transitieplan moet worden gezien als een best-case scenario. Dit blijkt uit de risicoparagraaf. Er zijn drie belangrijke aannames die essentiële peilers vormen van dit transitieplan. Het gaat a. om de aanname van het slagen van een substantiële beweging van binnen naar buiten b) de aanname dat de 150 zogenaamde ondergrenzers (dit zijn SW-medewerkers die niet meer tot de doelgroep behoren maar nog een SW-plek bezetten) elders geplaatst kunnen worden en c) de aanname dat het aantal reïntegratietrajecten voor derden kan groeien naar 480 trajecten in a. Beweging van binnen naar buiten Het streven is het aantal SW-medewerkers dat nu werkzaam is in beschut binnen te verminderen van 52% nu naar 38% in Dat betekent dat 14% van de medewerkers die nu werkzaam zijn in beschut binnen (350 personen) moeten doorstromen naar een werkplek met een meer regulier karakter. Voorts moet het aantal SW-medewerkers dat werkzaam is bij een reguliere werkgever in de vorm van detachering of begeleid werken groeien van 20% nu naar 35% in 2012 (375 personen). De realisatie van dit streven is essentieel voor het behalen van een positief bedrijfsresultaat. In de risicoparagraaf wordt dan ook aangegeven dat als dit niet lukt dat vergaande gevolgen zal hebben voor de kostenstructuur. Hierbij moet worden aangetekend dat de arbeidsmogelijkheden van de nieuwe instroom ook zeer bepalend zal zijn voor het kunnen realiseren van de voorgenomen beweging van binnen naar buiten. De nieuwe instroom zal over het algemeen minder arbeidsmogelijkheden hebben dan de groep die al langer in de Wsw zit. Het is dus de vraag of de voorgenomen beweging van binnen naar buiten zal slagen. b. Aanname dat 150 ondergrenzers kunnen worden geplaatst buiten de Wsw. SW-medewerkers met een ondergrensindicatie behoren niet meer tot de doelgroep van de Wsw (wetswijziging 1998) maar verplichte uitstroom kan niet worden afgedwongen (los van de vraag of dat wenselijk is) In samenwerking met o.a. Awbz-instellingen, ouderverenigingen etc. kan worden geprobeerd deze groep buiten de werkingsfeer van de Wsw te krijgen maar dat zal niet gemakkelijk zijn. Deze personen komen dan weer in een uitkeringssituatie (Wajong / WAO) terecht in combinatie met het werken in een vorm van dagbesteding. Het is de vraag of dat zal lukken. In de risicoparagraaf is aangegeven dat indien het niet lukt om de groep ondergrenzers buiten de werkingsfeer van de Wsw te brengen dit negatieve gevolgen zal hebben voor het exploitatieresultaat en de wachtlijstontwikkeling. c. Aanname uitvoering van 480 trajecten in 2012 De aanname is gebaseerd op een berekening waarbij vraagtekens gezet kan worden. De berekening is gebaseerd op de aanname dat er door de gemeenten jaarlijks tussen de en trajecten uitgezet worden en dat 8% daarvan aan Caparis N.V. wordt gegund. In de eerste plaats wordt (gelet op de situatie Smallingerland ) het aantal nieuwe trajecten te hoog ingeschat. Op pagina 33 van het transitieplan wordt voor de acht GR-gemeenten uitgegaan van gemiddeld jaarlijks nieuwe trajecten waarvan 8% wordt gegund aan Caparis N.V..

4 - 4 - Voor Smallingerland wordt uitgegaan van gemiddeld jaarlijks 900 nieuwe trajecten. Dit is een veel te hoog aantal, 250 nieuwe trajecten is realistischer. Daarnaast is het maar de vraag of deze trajecten dan door Caparis N.V. kunnen worden uitgevoerd: a. omdat de gemeente gebonden is aan lopende contractafspraken en b. de gemeente gebonden is aan de ( Europese ) aanbestedingsregels. Caparis N.V. verwacht 8% van de markt te kunnen uitvoeren. Voor Smallingerland zou 8% van 250 trajecten betekenen dat Caparis N.V. 20 trajecten gaat uitvoeren. De conclusie is dat het streven om in 2012 voor de deelnemende gemeenten jaarlijks 480 reintegratie-trajecten uit te voeren waarschijnlijk te hoog gegrepen is. Businessplan afgezet tegen opdracht Wanneer we de hoofdlijnen van het businessplan afzetten tegen de opdracht, zien we het volgende: - de mensontwikkeling wordt krachtig ingezet (door de organisatieverandering); - de organisatie wordt aangepast aan de één concerngedachte. De voorgestelde nieuwe structuur is niet alleen bedrijfseconomisch een voordeel, maar ook juist in het kader van de mensontwikkeling; - de sluitende exploitatie zonder gemeentelijke bijdrage wordt in 2012 gerealiseerd mits de aannames zoals hiervoor aangegeven gerealiseerd worden; - er wordt geen bijdrage van de gemeenten gevraagd voor de kosten van de transitie en de opbouw van het weerstandsvermogen. Kritisch De volgende kritische opmerkingen zijn te maken: - het plan is een best-case scenario en het is de vraag of de aannames in het rapport reëel zijn; - de omslag van het bedrijf vraagt een grote inzet! - er is geen rekening gehouden worden met de toekomstige ontwikkeling van de Wsw ( zie het rapport van de commissie fundamentele herbezinning Wsw / commissie de Vries). Deze commissie adviseert een uniforme regeling te treffen voor iedereen met een beperking ongeacht de inkomensregeling waar hij/zij deel van uitmaakt. Het kabinet heeft overigens nog niet op dit rapport van 9 oktober jl. gereageerd en het is ook niet duidelijk welke financiële gevolgen hieruit voor gemeenten kunnen voortvloeien. In het transitieplan kon ook niet ingegaan worden op dit rapport maar het is wel van belang rekening te houden van de aanbevelingen van de commissie fundamentele herbezinning Wsw. Conclusie Het is duidelijk dat de gemeenten weinig keus hebben en dat voorkomen moet worden dat de Sw medewerkers de dupe worden. Hoewel kanttekeningen geplaatst kunnen worden bij een aantal aannames in het businessplan voor transitie ondersteunen we Caparis N.V. in de organisatieomvorming naar een mensontwikkelbedrijf. Hierdoor kunnen onze inwoners blijvend gebruik maken van beschermde werkplekken van Caparis N.V. in het kader van de Wet sociale werkvoorziening en blijft tevens werkgelegenheid behouden. Financiën Aan de aandeelhouders wordt gevraagd een eenmalige storting te doen ter grootte van het negatieve vermogen van 5 miljoen (uitgaande van de situatie van 31 december 2007) en 0.3 miljoen ter dekking van het voorziene exploitatieresultaat van het jaar Uiteraard is het exploitatieresultaat van 2008 nog niet bekend dus de storting kan nog niet definitief vastgesteld worden. Het ligt voor de hand dat voor de vaststelling van de eenmalige storting het aantal geplaatste aandelen per elke aandeelhoudende gemeente als uitgangspunt wordt genomen. Voor Smallingerland gaat het om 7340 aandelen en dat is 16,31 % van het totale aantal geplaatste aandelen ( ,--).

5 - 5 - De eenmalige storting bedraagt dan 16,31 % van 5,3 miljoen = ,--. (afgerond ,--). Dit bedrag is dus niet het definitieve bedrag omdat het resultaat van 2008 nog niet bekend is. In de Perspectiefnota is een bedrag gereserveerd voor het verstrekken van een financiële bijdrage aan Caparis N.V.. Er is rekening gehouden met een bijdrage van ,-- De nu voorlopig vastgestelde bijdrage is lager dan het gereserveerde bedrag dus dat is geen probleem. Uitwerking voorstel Het voorstel is akkoord te gaan met een doen van een eenmalige storting van voorlopig ,-- en wel onder de volgende aan.v.ullende voorwaarden: 1. de storting wordt gebaseerd op 16,31 % van het negatieve vermogen per 31 december 2008 (verhouding aantal geplaatste aandelen); 2. de overige aandeelhoudende gemeenten moeten ook instemmen met het verstrekken van een extra financiële bijdrage gerelateerd aan het aantal aandelen; 3. er moeten door de GR /gemeenten duidelijke afspraken worden gemaakt met Caparis N.V. over de wijze waarop Caparis N.V. rapporteert over de voortgang van de maatregelen die in het transitieplan worden vermeld en over de werkelijke ontwikkeling van de aannames zoals bijvoorbeeld de beweging van binnen naar buiten, plaatsing van de ondergrenzers en het aantal in uitvoering zijnde trajecten. Voorts moet periodiek (per kwartaal) inzicht gegeven worden in de financiële gevolgen indien blijkt dat de werkelijke cijfers afwijken van de aannames. Uiteraard moeten ook periodiek (per kwartaal) door Caparis N.V. inzicht geboden worden in de exploitatieresultaten van Caparis N.V. Commissie Het voorstel is behandeld in de vergadering van de raadscommissie Samenleving en Zorg van 17 november Alle aanwezige fracties adviseren positief over het voorstel, dat als B-voorstel voor de raad wordt geagendeerd. Drachten, 18 november 2008 Burgemeester en wethouders van Smallingerland, drs. Bert Middel, mr. Leendert Maarleveld, voorzitter. secretaris. Ter inzage liggende stukken: 1. Businessplan voor Transitie