Oktober ,99 VERGETEN DEMENTIE FASEN VERSCHIJNSELEN HERSENEN GEDICHT OKTOBER FASEN QUIZ G E D I C H T

Transcriptie

1 VERGETEN Oktober ,99 DEMENTIE FASEN VERSCHIJNSELEN HERSENEN GEDICHT OKTOBER 2015 QUIZ? G E D I C H T 4 FASEN

2 WELKOM Nulla facilisi. Mauris laoreet aliquet mi. A B A Eerste Ontmoeting.. Daar is het dan de eerste editie van vergeten! D Omdat wij de opleiding Verzorgende-IG volgen en te maken krijgen met dementerende leek het ons Ut ultrices ornare lectus. A. Vestibulum quam. voor een super leuk idee om een magazine te maken Maecenas a est blandit mi in magna In tincidunt leo de doelgroep dementerendeinteger en naasten. ons blad semper condimentum. Aenean viverra p haretra. N am s ed informatie over de ziekte alzheimer en vehicula krijg erat uje t dmeer ui. Aliquam turpis. Quisque fringilla. Donec blandit libero idementie n lorem. Donec en natuurlijk egestas vindt je ook leuke risus ac u rna. Nulla felis. Curabitur nec nisi nec actvitviteiten zoals een Quiz. lectus varius fermentum. Fusce urna. Pellentesque a lacus eget (itemnr. XXXX) 000,00 C B nisi ultrices porttitor. Morbi consectetuer faucibus urna. Wij hopen dat jullie iets hebben aanet ons magazine, C. Cras sem. Vivamus scelerisque nulla quis is.platea lectus. Curabitur vel en nisi dat at het duidelijk In verwoord hac habitasse turpis euismod pulvinar. Morbi dictumst. Donec nisl odio, sit amet neque vitae justo vulputate vel, venenatis in, scelerisque sodales. et, purus. Mauris Liefs,fermentum sapien dolor, eleifend et, feugiat sed, fringilla eu, lectus. Aliquam Vera, Mandij, Burcu en Richella (itemnr. XXXX) 000,00 C

3 DEMENTIE & ALZHEIMER GED IC HT Stappen -Verpleeghuis - Wat is het verschil tussen dementie en Alzheimer? -Wet -Welke fasen zijn er in dementie, en wat zijn de verschijnselen bij de verschillende fasen? -Doel van deze wet? -Hersenen BENADERINGSWIJZEN -Bedreigde ik -Verdwaalde ik -Verborgen ik -Verzonken ik QUIZ VRAGEN? WOORDWEB Jong dementerende Onzeker Angst Korte termijn JAN PRONK

4 Verschil tussen alzheimer & Dementie Vaak wordt de vraag gesteld wat precies het verschil is tussen dementie en Alzheimer. Deze verschijnselen worden veroorzaakt door een ziekte, zoals de ziekte van Alzheimer. Er zijn ongeveer ruim 50 ziekten die dementie kunnen veroorzaken. Dementie Dementie is een syndroom. Dat wil zeggen dat het een verzameling van verschijnselen is, waaronder geheugenverlies, problemen met oriëntatie, gedrag en/of taal. Je spreekt pas over dementie als deze verschijnselen veroorzaakt worden door een ziekte die de hersenen aantast, waardoor de hersencellen dood gaan en de verstandelijke vermogens van iemand achteruit gaan. De meest voorkomende oorzaak van dementie is de ziekte van Alzheimer, maar er zijn ruim 50 oorzaken voor dementie. Andere veel voorkomende vormen van dementie zijn vasculaire dementie, frontotemporale dementie en Lewy body dementie. Maar liefst 1 op de 5 mensen krijgt een vorm van dementie. Ziekte van Alzheimer De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie. Ongeveer 70% van alle mensen met dementie heeft de ziekte van Alzheimer. Bij deze ziekte kunnen de hersencellen steeds minder goed contact maken met elkaar en met de zenuwen die informatie naar en van de hersenen doorgeven. Steeds meer hersencellen uitdrogen, waardoor ze niet meer kunnen functioneren. Lees meer over de ziekte van Alzheimer.

5 FASEN fase 1 Het bedreigde ik De eerste fase heet het bedreigde ik, iemand die bij zichzelf ontdenkt dat hij of zij wel dement zou kunnen zijn, voelt zich bedreigd. Diegene probeert het te verbergen. Mensen die in de fase van het bedreigde ik zitten lijden aan vergeetachtigheid. Meestal zijn ze goed georiënteerd, maar soms valt er opeens een gat. Iemand die in de eerste fase zit zal niet snel zeggen dat hij of zei dement is. Doordat mensen in de beginfase heel erg hun best doen om niet te laten zien dat ze soms dingen vergeten, zijn ze vaak erg gespannen. Iemand kan daar door snel boos of verdrietig worden, terwijl er helemaal geen aanleiding voor is. Het is belangrijk dat je iemand zo min mogelijk corrigeert. Voor de buitenwereld is deze wisselende emotie soms erg moeilijk te begrijpen. fase 2 de verdwaalde ik De tweede fase heet het verwaalde ik, Als de dementie erger wordt neemt de vergeetachtigheid toe, mensen raken bijv. woorden kwijt of ze gaan woorden verkeerd gebruiken. Ook weten ze niet meer hoe oud ze zijn, waar ze zijn, waarom ze ergens zijn, of wie iemand is. Dit is voor de buitenwereld moeilijk, omdat ze ook kunnen vergeten wie hun familie is. Ze kunnen ook geen klok meer kijken en hebben geen besef van tijd meer. Mensen in deze fase lijken letterlijk verdwaald, ze lopen bijv. zonder doel ergens heen. Iemand die in deze fase zit trekt zich vaak terug, kan zich niet meer goed concentreren en ziet er vaak ontspannen uit. fase 3 Het verborgen ik De derde fase heet het verborgen ik, mensen in deze fase zijn nog erger dement geworden en trekken zich nog verder terug. Ze zitten eigenlijk in hun eigen wereld. Vaak maken ze ook iedere keer de zelfde beweging, bijv. een servet op vouwen. Het lijkt bij deze mensen zo dat je geen contact met ze kunt krijgen. Mensen in deze fase willen zich graag nuttig voelen terwijl het lijkt dat je ze maar beter met rust kunt laten. Vaak vind iemand het fijn dat je hem of haar aanraakt, bijv. door een hand op iemands hand te leggen of een arm om iemand heen te leggen. Ook vinden ze het fijn dat er aanwezigheid is. dus dat er geen stilte is. Vaak zijn deze mensen ook incontinent, fase 4 Het verzonken ik De vierde fase is het verzonken ik. Mensen in deze fase geven bijna helemaal geen reactie meer, hun ogen zijn meestal gesloten. Het is belangrijk dat deze mensen het gevoel krijgen dat ze de moeite waard zijn, en dat ze zich niet alleen of genegeerd voelen. ze vinden het bijvoorbeeld fijn dat hun favoriete muziek gedraaid wordt, of dat ze lekker verwend worden. ( verwend worden kan al een simpel gebaar zijn zoals even bij hem/haar zitten, of iets lekkers neer zetten. Voor de familie is deze fase best wel moeilijk, ze kunnen eigenlijk geen contact meer krijgen. Het lijkt soms dat iemand in deze fase alleen lichamelijk aanwezig is.

6 Gedicht Ik moet naar huis. Maar de deuren zijn gesloten Ik heb geen sleutel Moet ik er harder tegen aan stoten? Ik moet naar huis. Moet ik zeggen dat ik hier woon? Kom maar u bent wat in de war. Ik vraag waar is mijn zoon? Ik moet naar huis. De lichten gaan al aan. Kom maar wij brengen u naar bed. Ik kijk haar niet begrijpend aan. Maar ik moet naar huis. Maar de deuren blijven dicht!! De zuster trekt mij tegen zich aan. En ik? Ik kijk hoopvol naar haar gezicht. U hoeft niet naar huis. Daar is alles al geregeld, ze weten ervan. U slaapt vannacht bij ons. Ik geloof haar omdat ik niet anders kan Maar morgen moet ik naar huis

7 STAPPEN Welke stappen worden ondernomen voordat dementeerde zorgvrager word opgenomen in een verpleeghuis. Veel mensen proberen lange tijd een dementerend familielid te blijven verzorgen. De moeilijkheden in de beginperiode kenmerken zich vaak door onbegrip van beide kanten. Hier is de fase aangebroken dat de keuze gemaakt moet worden voor verder thuis verzorgen of aanmelden voor een verpleeghuis. Deze aanmelding blijkt regelmatig voor veel problemen te zorgen. Allereerst moet, als thuis verzorgen echt niet meer gaat, de huisarts en eventueel het RIAGG (Regionale Instelling voor Ambulante Geestelijke Gezondheidszorg)ingeschakeld worden. Bij hen wordt de eerste aanvraag voor dagbehandeling (overdag verblijven dementerende mensen in daarvoor speciale opvanginstituten, 's middags komen ze weer naar huis) of verpleeghuis. De huisarts of RIAGG sturen dan een aanvraag en de nodige medische/sociale gegevens naar de RIO van zijn/haar regio. Uiteindelijk zal er voor de opname het volgende gedaan moeten zijn: - Vaststellen van de lichamelijke toestand - Sociale anamnese (een beschrijving van de vroegere en huidige sociale omgeving van de patiënt) - Een psychiatrisch onderzoek - Een (neuro)psychologisch onderzoek Welke wet hoort hierbij. Wat is het doel van deze wet? Sinds 1 januari 2015 valt de zorg aan ouderen en chronisch zieken onder verschillende wetten. De zorg thuis valt onder de Zorgverzekeringswet (Zvw), de zorg in verpleeghuizen valt onder de Wet langdurige Zorg (Wlz). Beide wetten, of de uitwerking daarvan, zeggen iets over het zorgplan. Dat er niet zomaar misbruik van gemaakt kan worden, als deze wetten er niet zouden zijn, zou er een chaos zijn. En zou overal geld heen gaan wat misschien helemaal niet nodig is.

8 BENADERINGSWIJZE Reminiscentie Ophalen van prettige herinneringen en ervaringen en prestaties die verwerkt zijn. De zorgvrager kan laten zijn wie hij is. Bij reminiscentie wordt er gespeeld op de natuurlijke behoeften van ouderen om te praten over vroeger. De beleving van de herinnering is goed te gebruiken om een gesprek op gang te helpen. #fase 3 Het verborgen ik ROB (Realiteits- en Oriëntatie Benadering) Doel: dementeringsproces vertragen verloren contact met de werkelijkheid terug vinden. Hierdoor kun je bevorderen van zelfstandigheid, Zelfvertrouwen, welbevinden, gevoelens van angst verminderen, voorkomen van verdere sociale achteruitgang. Dat kan je doen door de informatie te herhalen, Te zorgen voor een rustige omgeving, Zoveel mogelijk in het heden te blijven tijdens gesprekken, De zorgvrager de tijd te geven om te reageren #fase 2 de verdwaalde ik Validation Als de ROT niet meer werkt, dan wordt er over gegaan op validation. Deze therapie is ontwikkeld door de Amerikaanse psychologe Naomi Feil. Doelstelling van validation: Herstellen van gevoelens van eigenwaarde, Verminderen van stress, Helpen met het verwerken van onverwerkte dingen uit het verleden door het aanmoedigen de gevoelens te uiten, Innerlijke rust is uiteindelijke doel #fase 4 Het verzonken ik Zintuigactivering Een voorbeeld van zintuigactivering is snoezelen. Ook kun je de dementerende allerlei materialen laten voelen, zien, horen, proeven. Zo kun je bijvoorbeeld een lekker geurtje opdoen als de dementerende het prettig vind, je kunt in de omgeving ook geuren gebruiken door bijvoorbeeld een wierrook stokje te branden of geurkaarsjes. #fase 3 Het verborgen ik Warme zorg De zorgverlening is gericht op de zorgbehoefte van de dementerende persoon. Het is gericht op het verminderen van pijnlijke symptomen als angst, onveiligheid, onzekerheid. De oudere moet de omgeving ervaren als veilig en beschermend. Het bieden van een veilige omgeving kan op

9 Dementie Quiz % van de bevolking van 65jaar en ouder heeft last van dementie. 2. Dementie is te omschrijven als een zware vorm van vergeetachtigheid die in ernst toeneemt. 3. Vergeetachtigheid is de voorbode van dementie. 4. De ziekte van Alzheimer is hetzelfde als dementie A juist B onjuist 5. Aderverkalking is hetzelfde als de ziekte van Alzheimer 6. Het eten van goede en gevarieerde voeding kan de ziekte van alzheimer voorkomen A Onjuist B Juist 7. Dementie is niet te genezen 8. Ernstige vergeetachtigheid, karakterveranderingen en meer moeite met het uitvoeren van dagelijkse handelingen duiden altijd op dementie. 9. Mensen met dementie begrijpen niet wat er om hen heen gebeurt. A Onjuist B juist? Antwoorden 1 A,2 B, 3 B, 4 B, 5 B, 6 A, 7 A, 8 B, 9 A

10 WOORDWEB

11 Jan pronk Jan pronk was kamerlid namens de PVDA en minister in vierkabinetten ( t/m 2002) Momenteel werkt hij als hoogleraar op het instituut voor sociale studies in zijn woonplaats Den Haag. Jan Pronk heeft er nooit een geheim over gemaakt dat zijn moeder dementeerde. Ook verteld hij in zijn verhaal dat hij nooit gelegenheden heeft bezocht om er met anderen over te praten. Wel heeft hij er met collega s over gehad. De enige met wie hij er niet over praatte was zijn moeder zelf. Achteraf weet hij niet of dit verstandig is geweest. Jan Pronk zijn moeder is in 1992 overleden. In 1984 woonde Pronk voor zijn werk in Zwitserland. Tijdens een bezoek van zijn ouders merkt Pronk voor het eerst dat zijn moeder vergeetachtig was. Ze stapte uit de auto en vroeg aan hem: wie bent u meneer De vergeetachtigheid was erger dan Pronk had gedacht. Zijn moeder bleek de ziekte van Alzheimer te hebben. De vader van Pronk had al eerder symptomen gezien maar sprak hier over niet naar de kinderen toe. Moeder Pronk ging langzaam achteruit. De vader van Pronk nam alle zorg van zijn vrouw op zich. Ieder jaar werd het ingewikkelder voor hem. Toen Jan Pronk in 1986 weer in Nederland woonde, ging hij regelmatig langs. Samen met zijn broers en zus hielpen zij hun vader met huishoudelijke taken. Ook kregen zij hulp van de thuiszorg. Later ging zijn moeder vijf dagen in de week naar een dagopvang. Dit gaf Pronk zijn vader wat meer rust. Pronk verteld ook dat zijn vader op een prachtige manier voor zijn moeder heeft gezorgd. En beseft ook hoe zwaar dit is geweest. Op een dag werd Pronk gebeld tijdens een vergadering. Zijn zus vertelde hem dat hun moeder weggelopen was en dat ze haar niet konden vinden. Pronk heeft direct de vergadering verlaten en is naar zijn familie gegaan. Midden in de nacht heeft Pronk zijn moeder terug gevonden He, leuk om jou ook hier te zien zei ze verrast. Over dit soort gebeurtenissen konden ze met de familie praten, maar ook met zijn moeder zelf. Alleen wist ze achteraf niet meer wat er was gebeurd. In Pronk zijn verhaal staat ook we wisten niet hoe, maar we gingen zo goed mogelijk met de ziekte om. Het is zoals het is, dachten we. Wat Pronk daarmee wil zeggen is dat de familie niet voor hun moeder schaamde en stopten haar ook niet weg. De laatste anderhalf jaar kwam Pronk zijn moeder nog weinig buiten de deur. Zij zat meestal als een dood vogeltje in haar stoel, zoals Pronk dit omschrijft. De tijd daar voor was een grote zorg geweest, maar toen kon zijn moeder nog communiceren. In het eindstadium leek het alsof zij geen persoonlijkheid meer had en dat Pronk zijn moeder was kwijtgeraakt. Pronk vind het erg belangrijk dat je over de ziekte kunt praten. Ook voor de mensen die dit zelf krijgen. Alleen is dit natuurlijk heel moeilijk. Pronk vertelt ook in zijn verhaal dat als hij in de situatie van zijn moeder moet verplaatsen, hij alleen maar kan hopen dat de ziekte hem niet treft.