Behandeling gameverslaving bij DD. Dr. Laura DeFuentes-Merillas Drs. Nicolle van Mil Drs. Patrick Leenders
|
|
- Mirthe de Haan
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Behandeling gameverslaving bij DD Dr. Laura DeFuentes-Merillas Drs. Nicolle van Mil Drs. Patrick Leenders 4 juni 2013
2 Inhoud Wat is het? Klinisch beeld gameproblematiek binnen VZ: kenmerken, symptomen & comorbiditeit Waarom een behandeling voor gameverslaving? Inhoud behandelingsprotocol Resultaten Gameverslaving + DD casus Ruimte voor vragen
3
4 Wat is het? Zembla ated
5 Verslaving aan games, gameverslaving, obsessief-compulsief gamen, pathologisch gamen, problematisch internetgebruik, etc. bestaat officieel niet Geen definitie = geen diagnose DSM 5 wel geclassificeerd onder GEDRAGSVERSLAVINGEN Griffiths (1999) beschreven algemene criteria voor gedragsverslavingen Ran Tao e.a. (2010, Addiction 105, ) Proposed diagnostic criteria for internet addiction NL: IVO en N-K -> C-VAT (2012)
6 Wat is er dan wel aan de hand? Symptomen die lijken op een Impulsbeheersing stoornissen (gokken) en/of Aan een Middel Gebonden stoornissen (Afhankelijkheid / Misbruik)
7 Symptomen Preoccupatie Aantrekkingskracht Stemmingswisseling Tolerantie? Controleverlies Ontwenningsverschijnselen Conflicten binnen interpersoonlijke relaties Conflicten met andere activiteiten
8
9
10 Klinisch beeld van gameverslaving binnen de VZ Wat zijn de demografische kenmerken? Welke symptomen van verslaving (of OCD) tonen cliënten? Is er sprake van comorbide problematiek en zo ja, welke?
11 Klinisch beeld van gameverslaving binnen de VZ vanuit de zaal? Wat is het % van cliënten onder de 25 jaar? Hoeveel uren gamen gemiddeld per dag? Wat is het % van cliënten met comorbiditeit?
12 Kenmerk (n (procent) of gemiddelde (SD)) Totaal (n = 55) Geslacht, aantal mannen (%) 52 (94,5%) Gemiddelde leeftijd (sd) Leeftijdscategorie (%) < jaar jaar jaar jaar jaar jaar >64 jaar Burgerlijke staat (%) gescheiden, weduwe staat getrouwd nooit getrouwd geweest Opleiding (%, n = 48/55) laag opgeleiden (LO, LBO) gemiddeld opgeleiden (VMBO/MAVO, MBO) hoog opgeleiden (HAVO, VWO, HBO, WO) onbekend Geboorteland Nederland Anders Demografische kenmerken 24,7 (9,3) 6 (10,9%) 32 (58,2%) 6 (10,9%) 3 (5,5%) 4 (7,3%) 2 (3,6%) 1 (1,8%) 1 (1,8%) 6,3% 4,2% 89,6% 16,7% 22,9% 29,2% 31,3% 81,8 % 19,2 %
13 Gamegedrag Kenmerk (n (procent) of gemiddelde (SD)) Totaal (n = 55) Gamen gemiddel aantal u.p.d. (sd; min -max) (n = 53/55) 7,6 (3,5; 3-16) Gamen gemiddel aantal u.p.d achterelkaar. (sd; min -max) (n = 49/55) 7,4 (3,5; 3-16) Begin leeftijd gamen (sd; min-max) 12,9 (9,1; 3-40) Online/offline gamen (%) Online Offline Beide Onbekend 43 (78,2%) 2 (3,6%) 4 (7,3%) 6 (10,0%) WorldW (%) 30 (54,6 %) Call of Duty (%) RunEsc (%) Redenen Ontspanning Beloning Sociale contacten Uitdaging Vluchtgedrag Structuur Zelfvertrouwen Onbekend 6 (11,9%) 5 (9,1%) 26,1 % 4,3 % 21,7 % 21,7 % 4,3 % 4,3 % 4,3 % 13,0%
14 Symptomen Totaal (n = 55) Preoccupatie 76,4% Terugtrekken 45,5% Tolerantie 45,5% Controle verlies 32,7% Verlies van interesses Werk / school Gezin Sociale contacten Verlies van meer dan één interesse gebied 29,1% 3,6% 10,9% 43,6% Gamen om negatieve gevoelens kwijt te raken 45,5% Vervelende kanten van gamen op school/werk Moeheid/concentratei problemen Pijbelen Geen huiswerkmaken / werken Slecht presteren(op school) Slecht presteren (op werk) Andere vervelende consequeties 7,3 % 9,1% 12,7% 25,5% 27,3% 27,3% Lichamelijke verwaarlozing 52.7% GAF Scores ,6 % 23,6% 30,9% 20,0% 7,3%
15 Comorbiditeit Gerapporteerd door hulpverleners Totaal (n = 55) Geen sprake van comorbiditeit (alleen gamen) 23,8% Comorbiditeit verslaving (vooral cannabis(afhankelijkheid, alcohol(misbruik)) 4,8% Comorbiditeit psychiatrische stoornis (vooral Autisme, Stemmingsstoornissen en ADHD) 47,6% 76% Beide; zowel verslaving als psychiatrische stoornis 23,8%
16 Conclusies 3,2% gamers ontwikkeld problemen (minderheid) 69% van gameverslaafden (VZ) is < 25 jaar en zijn hoger opgeleid dan cliënten met andere verslavingen Ze gamen gemiddeld 7,6 uur per dag, de meest gespeelde game is WoW en de redenen voor gamen zijn ontspanning, sociale contacten en uitdaging zoeken. De onderzochte cliënten voldoen aan DSM-IV symptomen van verslaving/gokken. Bij 76% van de onderzochte cliënten is sprake van comorbiditeit (verslavingen, psychiatrisch of beide)
17 Inhoud Wat is het? Waarom een behandeling voor gameverslaving? Inhoud behandelingsprotocol Resultaten Gameverslaving + DD casus Ruimte voor vragen
18 Waarom? Epidemiologische data laten zien dat een minderheid van de internetgebruikers compulsief internetgebruik ontwikkelt (3,2%, jongeren verslaafd aan gamen (Van Rooij, 2011) Compulsieve internet-gebruikers ervaren niet alleen dezelfde symptomen als verslaafden en/of OCS (gokken) -> ook op neurologisch niveau worden dezelfde mechanismen geactiveerd (Lemmens e.a., 2010) Sinds begin jaren 90 wordt N-K benaderd om deze doelgroep te behandelen adequate behandeling die aansluit bij de leefwereld en klachten van cliënt
19 Cliënten ervaren vaak een gebrek aan erkenning door behandelaren van hun ervaringen: De impact van de beleving van de aandoening Het huidige aanbod lijkt niet voldoende aan te sluiten bij belevingswereld van de cliënt Hulpverleners en opvoeders willen graag meer handvatten over het behandelen van deze doelgroep Een adequate behandeling aanbod voor problematisch gamen is nodig
20 Ontwikkeling fase Gebaseerd op. Evidence based behandelmethodes voor verslaving, OCS en andere stoornissen (CGT / CRA en andere) Based op meer dan 10 jaar klinische ervaring met gamers (hulpverleners en ervaringsdeskundigen) +
21 Behandeldoelen Controle krijgen over het problematisch internet gebruik en/of gameverslaving Het proactief zoeken van de natuurlijkste bekrachtigers van de cliënt (andere plezierig activiteiten) Balans vinden tussen reële en virtuele wereld
22 Behandel technieken: Functieanalyse Behandelmethode (realistische) doelen stellen/ psycho-educatie Motiverende gespreksvoering (voor- en nadelen van het gebruik ) Tevredenheid van Leven & Plezierige Activiteiten Lijst (PAL) Bekrachtiging van de toename van alternatieve positieve activiteiten Protocolen
23 Behandelprotocol Thema 1 & 2: Inventarisatie game/internetproblematiek (1) Thema 3: Ideale leven Thema 4: Functieanalyse voor initiële assessment en voor- en nadelenbalans Thema 5: Werkplan Tussenevaluatie Keuze-thema s Thema 6: Terugvalpreventie en management Thema 7: Weigeren van internetten/gamen Thema 8: Sociaal netwerk Thema 9: Sociale/ recreatieve vaardigheden Thema 10: Sociale communicatieve vaardigheden Thema 11: Probleemoplosssende vaardigheden Eindevaluatie
24 Additioneel: ADHD / Screeningslijst ADHD Autisme / Autisme Spectrum Vragenlijst (AQ-NL) Woordenboek of handige termen voor het werken met gamers
25 Richtlijnen en protocollen Behandeling voor gameverslaving en problematisch internetgebruik Laura DeFuentes-Merillas*, Marieke van Erp, Nicolle van Mil en Boukje Dijkstra Verslaving jaargang 8, nummer 4 (2012) p
26 Voorbeeld vanuit de behandeling Functieanalyse: initiële assessment Tevredenheid met het leven; inventarisatie Het cirkeldiagram
27 Functieanalyse: initiële assessment
28 Tevredenheid met het leven
29 Huidige situatie reële wereld
30 Huidige situatie virtuele wereld
31 Gewenste situatie reële wereld
32 Gewenste situatie virtuele wereld
33 Gewenste situatie combinatie van reële en virtuele wereld
34 Hoe? Onderzoeksopzet Naturalistisch multi-centre onderzoek waarin een behandel protocol voor gameverslaving is te vergelijken met TAU Alle cliënten die aangemeld zijn binnen N-K, Iris Zorg, VNN en VAD met gameproblematiek en die in aanmerking komen voor behandeling Behandelprotocol N=38 TAU groep N=17 Behandeling is conform een behandelprotocol voor problematisch internetgebruik en/of gameverslaving (CGT en CRA, DeFuentes- Merillas e.a., 2009) Dossieronderzoek (independent raters en standaard instrument) Vragenlijsten hulpverleners
35 Aantal uren gamen Tabel 5. Gemiddeld aantal uren gamen vóór en na de behandeling. Behandelingsvorm Gemiddeld aantal uren gamen per dag begin behandeling Gemiddeld aantal uren gamen per dag eind behandeling Behandelingsprotocol (n= 35) Voormalige behandeling (n= 14)
36 Deelname pro- sociale activiteiten Tabel 6. Deelname aan pro- sociale activiteiten na de behandeling. Behandelingsvorm Deelname aan pro- sociale activiteiten Geen toename in deelname aan Percentage (%) Toename in deelname aan Percentage (%) pro- sociale activiteiten (aantal cliënten) pro- sociale activiteiten (aantal cliënten) Behandelingsprotocol % % (n= 36) Voormalige behandeling (n= 14) % %
37 Conclusies Veelbelovende eerste resultaten gameprotocol-onderzoek N-K ( gamegedrag prosociaalgedrag) Er lijkt beter aan te sluiten bij de belevingswereld van gamers dan de voormalige behandeling Verder onderzoek op effectiviteit middels een multicenter onderzoek (Novadic-Ketron, IrisZorg, VNN, VAD 6 klinieken in België)
38 Inhoud Wat is het? Waarom een behandeling voor gameverslaving? Inhoud behandelingsprotocol Resultaten Gameverslaving + DD casus Ruimte voor vragen
39 Casus Dubbele Diagnose Cliënt is een 21-jarige jongen van Indonesische geboorte. Is op jonge leeftijd naar Nederland gekomen, autisme is op vroege leeftijd gediagnosticeerd. Cliënt woont binnen een beschermde woonvorm en krijgt ambulant behandeling bij DD. Onafhankelijke behandeling was door verwijzende instantie geprobeerd, niet gelukt.
40 Functie van gebruik In welk opzicht zal de functie van gebruik bij deze autistische, gameverslaafde jongen verschillen van een niet-autistische gameverslaafde jongen?
41 Functie van gebruik Met cliënt wordt de functie van zijn gebruik in kaart gebracht. Hij speelt het spel voor het verkrijgen van status en voor zijn plezier. Wat cliënt verder nog plezierig vindt, vindt hij lastig te vertellen, lijkt dan voornamelijk extrinsiek gemotiveerd.
42 Motivatie? Intrinsiek (gezamenlijk bereiken van doelen): Extrinsiek (beloningen): Cliënt excelleerde op beide vlakken in zijn gamegedrag.
43 Motivatie: game-design Binnen verschillende games wordt (bewust) gebruik gemaakt van de verschillende vormen van bekrachtigers. De ratio s worden steeds hoger, de intervallen steeds langer naarmate de game vordert. Dit concept heeft zich ook uitgebreid naar andere games.
44 Ernst Cliënt speelde gemiddeld 18 uur per dag Baseline werd gemeten met parental control
45 Plaatsing binnen de ASS- 1 Aansluiten bij cliënt luistert erg nauw Collega (niet bekend met gaming) maakt een grap over game over gaan. Cliënt is duidelijk: In World of Warcraft kan je niet game over moment stilte, begint te zweten en lacht zenuwachtig vraagt vervolgens of er iemand is die er wel verstand van heeft.
46 Plaatsing binnen de ASS- 2 Psycho-educatie wordt gegeven over ASS sterke- en zwakke punten. Communicatie is lastig; in real life lastiger dan ingame. Verkrijgen van status in real life ook lastiger dan in-game
47 Plaatsing binnen het ASS- 3 Parallellen tussen de game wereld en echte wereld worden getrokken. Generalisatie is daarbij een bekend probleem. Stap voor stap wordt cliënt s structuur veranderd. Cliënt heeft hierbij zelf de controle, bepaalt zelf zijn speeltijden en voor welke onderdelen hij dit vervangt.
48 Verloop behandeling Uiteindelijk gamed cliënt nog gemiddeld 10 uur per dag, wordt steeds minder. Merkt vooruitgang op verschillende levensgebieden: relatie, dagbesteding en sport Welke doelstelling is realistisch? Een casus is altijd ernstig/ernstig (Minkoff).
49 Terugval In een week waarin hij ruzie heeft met zijn vriendin over de series die gekeken moeten worden heeft cliënt het te moeilijk met de beperkte tijd. Hij kan niet vluchten. Cliënt kocht een extra account om op die manier te kunnen spelen. Hij bekend dit de eerstvolgende therapie sessie.
50 Systeem Aan het begin van de training is er een gesprek geweest met cliënt s pb er en sociaal netwerk (alleen zijn vriendin in dit geval). Deze worden nu ook bij elkaar geroepen, het conflict wordt opgelost en cliënt herpakt zich.
51 Toekomst Er moet ervaring opgedaan worden met het ernstig/ernstig kwadrant van de gameverslaafden. Tot op heden nog te klein aantal proefpersonen die de doorstroom vindt of nodig heeft naar DD.
52 Samenvatting Gepleegde (IDDT) interventies: psycho-educatie m.b.t. autisme en verslaving. Behandeling volgens oefeningen protocol. Aantal systeemcontacten. Metingen volgens parental control systeem laten afname in uren gamen met 50% zien, herstel na de terugval.
53 Inhoud Wat is het? Waarom een behandeling voor gameverslaving? Inhoud behandelingsprotocol Resultaten Gameverslaving + DD casus Ruimte voor vragen
54 Dank u voor uw aandacht! Meer informatie, vragen? laura.de.fuentes@novadic-kentron.nl nicolle.van.mil@novadic-kentron.nl
The game story Mark Frederickx
22 april 2017 The game story Mark Frederickx https://www.youtube.com/watch?v=lpet4tji41a&featu re=em-share_video_user Uw verhaal - Mijn verhaal Enkele vaststellingen Behandelingstraject Aanmelding Intake
Nadere informatieJongeren en gamen. Joke Bollebakker Hella Schikkinger
Jongeren en gamen Joke Bollebakker Hella Schikkinger November 2015 Gameverslaving, onschuldig tijdverdrijf of obsessie? Onderwerpen van de Workshop: * Feiten en cijfers over gamen... * Waarom zijn computerspelletjes
Nadere informatieVan fanatiek gamen naar gameverslaving
Van fanatiek gamen naar gameverslaving Paul Zonneveld Directeur Behandeling / Psychiater Rogier Buningh Hoofd Counselors / Ervaringsdeskundige Missie en visie Missie Als niets meer werkt bieden wij een
Nadere informatieHulpverlening aan problematische gamers. Wegwijzer. Femke Wijgaerts, VAD
Hulpverlening aan problematische gamers Wegwijzer Femke Wijgaerts, VAD Workshop: programma Opbouw Wegwijzer Algemene aandachtspunten (owv klinische beeld) over de delen heen Aan de slag met deel I Aan
Nadere informatieTactus Verslavingszorg. Programma. Tactus op De Rede. Gamen & Internet. Gamen. Bianca Swart Preventiewerker
Tactus Verslavingszorg Stedendriehoek, Twente, Zwolle/Noord Veluwe en Flevoland Informatie, advies en hulp Alcohol, drugs, medicijnen, gamen, gokken Bianca Swart Preventiewerker Preventie basisonderwijs
Nadere informatieGamen. Charlemagne College Eijkhagen Ouderavond. Verslavingspreventie Mondriaan Gerald Adriana November 2017
Gamen Charlemagne College Eijkhagen Ouderavond Verslavingspreventie Mondriaan Gerald Adriana November 2017 Wat verwacht U van deze bijeenkomst? Tijdlijn 1971 Pong 1974 Het woord internet voor het eerst
Nadere informatieWelkom. Internetgebruik & Gamen
Welkom Internetgebruik & Gamen Programma Internetgebruik & Smartphones Wat is gamen? Wat is gameverslaving? Cijfers Risicogroepen Signalen Wat komen jullie tegen? Tips Youz 2 Gamen 0 jaar: vegen en tikken
Nadere informatieSociale Media, Games en Jongeren (UU)
Sociale Media, Games en Jongeren (UU) Februari 2015: 701 jongeren (12-15) van 4 schools 20% lager-, 42% middelbaar- en 38% hoger opleidingsniveau Februari 2016: 1950 jongeren (12-15) van 9 scholen 31%
Nadere informatieVerslaafd aan het internet? Inleiding en begrippen
1 Verslaafd aan het internet? Inleiding en begrippen Tony van Rooij en Tim Schoenmakers In dit eerste hoofdstuk krijgen we een duidelijk beeld van de begrippen internetverslaving, gedragsverslaving en
Nadere informatieJe bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014
Je bent alleen maar verslaafd! Wim van Loon, Psychiater. 10 februari 2014 Comorbiditeit: Voorkomen van verschillende stoornissen bij 1 persoon. Dubbele diagnose: Verslaving (afhankelijkheid en misbruik
Nadere informatieIndividuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken. Dagdeel 1 1-1
Individuele Cognitieve Gedragstherapie bij Middelengebruik en Gokken Dagdeel 1 1-1 Voorstellen Naam Kennis en kunde in Cognitieve gedragstherapie Eventuele specifieke leerwensen Maximaal 2 minuten 1-2
Nadere informatieMijn kind, gamen en internet. Indigo Preventie
Mijn kind, gamen en internet Indigo Preventie Programma Welkom & kennismaking Vragenlijst Info gamen/internet Problematisch/normaal gebruik Tips Afsluiting en sites Vragenlijst Vragenlijstje Gamen Vragenlijst
Nadere informatieZorgprogramma Angststoornissen
Zorgprogramma Angststoornissen Doelgroep Het Zorgprogramma Angststoornissen is bedoeld voor volwassenen die een angststoornis hebben. Mensen met een angststoornis hebben last van angsten zonder dat daar
Nadere informatieGeïntegreerde behandeling voor patiënten met Autisme spectrum stoornisen (ASS) en comorbide verslavingsproblematiek
Geïntegreerde behandeling voor patiënten met Autisme spectrum stoornisen (ASS) en comorbide verslavingsproblematiek Een innovatieve behandeling met TOPGGZ erkenning Linda Kronenberg & Hendrikje Bloemert
Nadere informatieLiska Vulperhorst 2 november 2015
Liska Vulperhorst 2 november 2015 Programma Cijfers Gamen nader toegelicht Soorten games Positieve effecten Negatieve effecten Wat maakt een game verslavend Verslaving Wat kunt u doen? Tips Adviezen Gamen
Nadere informatieBeter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen?
Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Beter geïntegreerd! Wat zeggen de richtlijnen? Richtlijnen Casus IDDT Richtlijnen, wat zeggen ze niet! Richtlijnen Dubbele Diagnose, Dubbele hulp (2003) British
Nadere informatieDiagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose. Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG
Diagnostiek en onderzoek naar autisme bij dubbele diagnose Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog CENTRUM DUBBELE PROBLEMATIEK DEN HAAG 1 Autisme spectrum stoornissen Waarom dit onderwerp? Diagnostiek
Nadere informatieOnderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening. Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H.
Onderzoek naar het cluster 4 onderwijs: kinderen en hulpverlening Drs. R. Stoutjesdijk & Prof. Dr. E.M. Scholte M.m.v. drs. H. Leloux-Opmeer Voorwoord Inhoudsopgave Een tijd geleden hebben Stichting Horizon
Nadere informatieInhoud. Voorwoord 11. Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15
Inhoud Voorwoord 11 Inleiding 13 Wat vindt u in dit boek? 14 Voor wie is dit boek bedoeld? 15 1 Kenmerken van eetstoornissen 17 1 Inleiding 17 2 Criteria voor anorexia nervosa 17 Wat zijn de criteria voor
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Op grond van klinische ervaring en wetenschappelijk onderzoek, is bekend dat het gezamenlijk voorkomen van een pervasieve ontwikkelingsstoornis en een verstandelijke beperking tot veel bijkomende
Nadere informatieBrijder Verslavingszorg Hoofddorp
Ons Team Ons team is zeer divers. We bestaan uit het secretariaat, psychologen, maatschappelijk werkers, sociaal psychiatrisch verpleegkundigen, cognitief gedragstherapeutisch werkers, ervaringsdeskundigen,
Nadere informatieVroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen
Vroegsignalering bij middelengebruik! En dan? Brijder en Brijder Jeugd Leontien Los & Margriet Katoen Programma Brijder en Brijder Jeugd Wie zit er in de zaal? Middelengebruik en GGZ Wat is verslaving?
Nadere informatieGame over?! Onze tips. Thomas. Aanmelding via CLB. GA ermee aan de slag! Maak contact. Zoek de betekenis van het gamegedrag?
Studiedag ZNA UKJA: e-psy 2.0: digitalisering in de zorg #adolescenten 21 september 2018 Game over?! Joke Van Hoof Katrijn Elsen CGG Vagga Boomgaardstraat 7, 2018 Antwerpen 03 256 91 40 www.vagga.be Joke.VanHoof@vagga.be
Nadere informatieHierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Rebel (PvdA) over het bericht 'Gamen tot je niet meer kunt stoppen' (2015Z00316).
> Retouradres: Postbus, 2500 EJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Rijnstraat 50 2515 XP DEN HAAG T 070 340 79 11 F 070 340 78 34
Nadere informatiePK Broeders Alexianen Tienen
PROGRAMMA 09u30 Ontvangst Koffie 10u00 Verwelkoming en inleiding Ivo Vanschooland Dr. H. Peuskens Getuigenis Pauze Getuigenis Herman Hacour 12u00 Aperitief en lunch 14u00 Werkgroepen begeleid door: Hacour
Nadere informatieBehandeling van verslaving en comorbiditeit. de Noord Nederlandse ervaring
Behandeling van verslaving en comorbiditeit de Noord Nederlandse ervaring Gent 14 nov2014 Primaire problematiek naar voorkomen in bevolking en % in behandeling 1 Setting van hulp in VZ VNN 34 ambulante
Nadere informatieGeïntegreerde dubbele diagnose behandeling in een FACT-wijkteam. Jan van Oudenhoven, Cathrien Hoff
Geïntegreerde dubbele diagnose behandeling in een FACT-wijkteam Jan van Oudenhoven, Cathrien Hoff Wie zijn wij?? Jan van Oudenhoven, casemanager Cathrien Hoff, psychiater FACT-wijkteam Alkmaar West Inhoud
Nadere informatieASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk
ASS in de verzekeringsgeneeskundige praktijk Dr. P. Remijnse, psychiater UWV Breda, 4-7-2017 Disclosure belangen spreker (Potentiële) belangenverstrengeling Voor deze bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieCognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik
Cognitieve gedragstherapie bij problematisch alcoholgebruik Informatie voor mensen die hun probleem willen aanpakken 2 Kortdurende motiverende interventie en cognitieve gedragstherapie Een effectieve behandeling
Nadere informatieIndividuele coaching en groepsbijeenkomsten. Volwassenen met AD(H)D
Individuele coaching en groepsbijeenkomsten Volwassenen met AD(H)D Behandeling en coaching Psycho-educatie cliënt en partner Staken alcohol en/of drugs Medicatie Coaching individueel Coaching in de groep
Nadere informatieFACT: van organisatiemodel naar effectieve interventies
FACT: van organisatiemodel naar effectieve interventies Bauke Koekkoek & Karin van Montfoort-de Rave Lectoraat Sociale en Methodische Aspecten van Psychiatrische zorg, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen
Nadere informatiePatricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn
Patricia van Oppen De impact van depressie op de behandeling van de Obsessieve compulieve Stoornis op lange termijn 9 november 2012 VU Medisch Centrum/GGZinGeest/Amsterdam Patricia van Oppen 1 Presentatie
Nadere informatieKlinische behandeling
Klinische behandeling voor kinderen met ASS informatie voor cliënten, ouders en verwijzers september 2013 centrum voor autisme dr. leo kannerhuis verder met autisme Klinische behandeling voor kinderen
Nadere informatieMiddelen, delictgedrag en leefstijltraining. Marscha Mansvelt
Middelen, delictgedrag en leefstijltraining Marscha Mansvelt Inhoud Hoe gaat de Waag om met middelengebruik als risicofactor voor delictgedrag? Leefstijltraining 1. Alcohol is de meest sociaal geaccepteerde
Nadere informatieBehandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie
Behandeling van problematisch middelengebruik van leefstijltraining naar cognitieve gedragstherapie Dr Wencke de Wildt Directeur behandelzaken Jellinek GZ psycholoog VGCT 2016 Inhoud 15 jaar cognitieve
Nadere informatieAls duwen en trekken niet helpt: impasses doorbreken met een complexe doelgroep
Als duwen en trekken niet helpt: impasses doorbreken met een complexe doelgroep Workshop Jubileum stichting TOPGGz 8 maart 2017 Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen GZ-psycholoog/psychotherapeut ch.van.nieuwenhuizen@ggze.nl,
Nadere informatieNaar een nieuw perspectief. M.A.Gelsing GZ-psycholoog behandelcoördinator
Naar een nieuw perspectief M.A.Gelsing GZ-psycholoog behandelcoördinator Naar een nieuw perspectief Vragen naar aanleiding van Casus Omar Behandelvisie: perspectief van de jongere en doelrealisatie Doelgroeponderzoek
Nadere informatieWelkom bij IrisZorg. Informatie voor cliënten
Welkom bij IrisZorg Informatie voor cliënten IrisZorg is er voor u Het kan zijn dat uw leven anders loopt dan u wilt. Bijvoorbeeld door een verslaving of problemen op het gebied van wonen, werken en financiën.
Nadere informatieGAMEVERSLAVING. 1 Wat is gameverslaving?
GAMEVERSLAVING Erno Mijland is zelfstandig trainer en adviseur op gebied van jongeren en mediagebruik. Herm Kisjes heeft een zelfstandige praktijk voor mensen met verslaving en werkt daarnaast voor SolutionS.
Nadere informatieGameless! Arkin, Amsterdam GGZ/Verslavingszorg Jellinek Preventie Jeugdnet jarigen Doelgroep: ouders, jongeren, professionals
Gameless! Arkin, Amsterdam GGZ/Verslavingszorg Jellinek Preventie Jeugdnet 12 23 jarigen Doelgroep: ouders, jongeren, professionals Anita.oliemans@jellinek.nl 5901327 Programma Visie, filmpje, stellingen
Nadere informatieAutisme en speciale interesses: punt van zorg of kracht? Dr Rosa Hoekstra, Institute of Psychiatry, Psychology & Neuroscience, King s College London
Autisme en speciale interesses: punt van zorg of kracht? Dr Rosa Hoekstra, Institute of Psychiatry, Psychology & Neuroscience, King s College London Overzicht Autisme en speciale interesses Motivatie achter
Nadere informatieOnderzoek naar zorgvragen en behoeften van patiënten met een verslaving en ADHD of Autisme
Onderzoek naar zorgvragen en behoeften van patiënten met een verslaving en ADHD of Autisme dr. L.M. Kronenberg Prof. dr. van Achterberg Prof. dr. W. van den Brink Prof. dr. P. Goossens K. Slager-Visscher,
Nadere informatieGamen? Novadic-Kentron. Preventie, voorlichting en advies. Novadic-Kentron
Gamen? GAME OVER Preventie, voorlichting en advies Werkgebieden, regio s en vestigingen 2.600.000 inwoners - 1.100 medewerkers - 260 opnameplaatsen - 13.000 cliënten per jaar Dus Hoe heet het duurste spel
Nadere informatie20 man 15 vrouw. depressie paranoia psychose
Dubbele Diagnose Patricia v.wijngaarden-cremers, psychiater Circuitmanager Verslavingspsychiatrie Dimence Inhoud - Inleiding - Gebruik onder Nederlandse Jongeren - Psychiatrische Comorbiditeit - Wat is
Nadere informatieVerslaving en Werk. Rolf Swens Peter Couvee
Verslaving en Werk Rolf Swens Peter Couvee Programma 1. Voormeting (vragenlijst) 2. Voorkomen, risico en kosten 3. Professioneel Handelen 1. middelen, 2. neurobiologie, 3. interventies 4. Hulpverlening
Nadere informatieWelkom. Voorstellen. Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen. Autisme en verslaving Deuvel 2017 & GGZNHN 1. Autisme en verslaving: Inleiding
Welkom Autisme en verslaving: Inleiding Voorstellen Mieke Bellinga & Mariëlle Witteveen GGZNHN 1 Programma Wat is autisme in de kern? Autisme en verslaving: stand van zaken Een casus Handleiding Witteveen:
Nadere informatieOUDERVOORLICHTING Riskante Gewoontes. mijn ouders mogen trots op mij zijn. Ik ben verslaafd aan twitter, en niet aan drugs.
OUDERVOORLICHTING Riskante Gewoontes mijn ouders mogen trots op mij zijn. Ik ben verslaafd aan twitter, en niet aan drugs. Vroegsignalering en geïndiceerde preventie Voormalige afdeling preventie Advies,
Nadere informatieKracht en steun voor ouders met (ernstige) psychische aandoeningen
Kracht en steun voor ouders met (ernstige) psychische aandoeningen Peter van der Ende Senior-onderzoeker Lectoraat Rehabilitatie Hanzehogeschool Groningen p.c.van.der.ende@pl.hanze.nl Website: www.ouderschap-psychiatrie.nl
Nadere informatieGroepsverslag Stress Reductie Effect Meting na HeartMath coachtraject maart 2016
Onderzoeksbureau Groepsverslag Stress Reductie Effect Meting na HeartMath coachtraject maart 2016 In opdracht van HeartMath Benelux Periode november 2012 tot en met maart 2016 De stress-rem (Stress Reductie
Nadere informatieAUTHOR PREPRINT COPY, ARTICLE IN PRESS.
AUTHOR PREPRINT COPY, ARTICLE IN PRESS. Van Rooij, A. J., Schoenmakers, T. M., & van de Mheen, D. (2015). Assessment van gameverslaving in de klinische praktijk met de C-VAT 2.0 [in press]. Verslaving,
Nadere informatieDeze bijeenkomst wordt je aangeboden door Opleiding Platform Jeugd. Namens de deelnemende organisaties wensen wij je een inspirerende bijeenkomst!
Deze bijeenkomst wordt je aangeboden door Opleiding Platform Jeugd. Namens de deelnemende organisaties wensen wij je een inspirerende bijeenkomst! Ontvang jij onze nieuwsbrief al? Abonneer je via onze
Nadere informatieHerstellen doe je zelf; Evaluatie van een cliëntgestuurde cursus
Herstellen doe je zelf; Evaluatie van een cliëntgestuurde cursus Dr. Hanneke van Gestel-Timmermans Dr. Evelien Brouwers Dr. Marcel van Assen Prof. dr. Chijs van Nieuwenhuizen Herstellen doe je zelf Ontwikkeld
Nadere informatieAantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda
Aantrekkelijke interventies: Gaming voor mentale gezondheid (2) Marlou Poppelaars, promovenda Waarom video games? Nadelen van huidige interventies Effectiviteit Toegankelijkheid Stigmatisering Didactische
Nadere informatieCentrum Dubbele Problematiek
Centrum Dubbele Problematiek Annette Bonebakker, PhD, klinisch neuropsycholoog Josje van den Heuvel, MSc, GZ-psycholoog Bert Teunissen, ervaringsdeskundige Utrecht, 22 oktober 2015 Programma Introductie
Nadere informatieVerslaving en comorbiditeit
Verslaving en comorbiditeit Wat is de evidentie? Dr. E. Vedel, Jellinek, Arkin 18 november 2014 Comobiditeitis hot 1 Jellinek onderzoek comorbiditeit Verslaving & persoonlijkheid, 1997 Verslaving & ADHD,
Nadere informatieASS en Problematisch gamen. Hoe te begrijpen en hoe te beheersen?
ASS en Problematisch gamen Hoe te begrijpen en hoe te beheersen? Intro-voorstelling Gameverslaving Diagnose? Welke games? Aantrekkelijkheid en motieven om te spelen Zelfdeterminatietheorie Ingezoomd op
Nadere informatieVRAGENLIJST OVER WOONBEHOEFTE VAN (JONG)VOLWASSENEN MET EEN STOORNIS BINNEN HET AUTISTISCH SPECTRUM
VRAGENLIJST OVER WOONBEHOEFTE VAN (JONG)VOLWASSENEN MET EEN STOORNIS BINNEN HET AUTISTISCH SPECTRUM Inleiding: Deze enquête is bestemd voor toekomstige bewoners en hun ouders en verzorgers. Zij kunnen
Nadere informatieInternet. verslaving. Onder redactie van: BOOM HERM KISJES, DAVY NIJS EN TONY VAN ROOIJ. Kisjes etal_internet verslaving_v5.indd 3 18/12/ :41
Internet verslaving Onder redactie van: HERM KISJES, DAVY NIJS EN TONY VAN ROOIJ BOOM Kisjes etal_internet verslaving_v5.indd 3 18/12/2014 21:41 Dit boek is mede tot stand gekomen dankzij onderzoeksbureau
Nadere informatieResultaten enquête gamen en sociale media
hallo Resultaten enquête gamen en sociale media Wie hebben we bevraagd? Leeftijd Man Vrouw Totaal 9 2 0 2 10 48 55 103 11 87 77 164 12 96 95 191 13 68 62 130 14 56 38 94 15 27 37 64 16 31 40 71 17 16 22
Nadere informatieIrisZorg. verslavingszorg. en maatschappelijke opvang. dicht bij mensen, ver in zorg
IrisZorg verslavingszorg en maatschappelijke opvang dicht bij mensen, ver in zorg > IrisZorg: dicht bij mensen, ver in zorg Bij IrisZorg kan iedereen rekenen op de deskundigheid en betrokkenheid van onze
Nadere informatierecidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst
Nederlandse samenvatting Patiënten met een obsessieve-compulsieve stoornis (OCS) hebben last van recidiverende en aanhoudende dwanggedachten (obsessies) die duidelijke angst veroorzaken. Om deze angst
Nadere informatieIs de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat?
Is de therapeutische relatie in CGT voor CVS van belang voor het behandelresultaat? Hans Knoop Marianne Heins Gijs Bleijenberg CGT leidt tot een afname van klachten % patienten dat geen of duidelijk minder
Nadere informatieZorgpad Autisme Spectrum Stoornissen
Zorgpad Autisme Spectrum Stoornissen Wanneer u autisme heeft, ondervindt u problemen in het contact met anderen. Het kan zijn dat u geen contact maakt of juist veel aandacht vraagt. U kunt zich moeilijk
Nadere informatieInterpersoonlijke psychotherapie
Interpersoonlijke psychotherapie in een groep een behandelprotocol voor depressie Dina Snippe, Opleider-supervisor IPT en groepspsychotherapie Cora Versteeg, supervisor IPT en groepspsychotherapeut i.o.
Nadere informatieInformatie voor Familieleden omtrent Psychose. InFoP 2. Inhoud
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieHet geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS
Het geïntegreerd behandelen van verslavingsproblematiek en PTSS Dag van de Inhoud Den Haag 28 september 2017 Ante Lemkes, GZ-psycholoog in opleiding tot Specialist Inleiding Introductie van mezelf, jullie
Nadere informatieOuderatelier GAMEN. Iris Timmerman Dinsdag 26 januari 2016
Ouderatelier GAMEN Iris Timmerman Dinsdag 26 januari 2016 Filmpje: If books came after games www.ted.com Jane McGonigal Voordelen gamen Toegepast voor therapie, rehabilitatie en leerondersteuning Bijvoorbeeld
Nadere informatieCognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met
Cognitieve Gedragstherapie en Mindfulness Based Stress Reduction Therapie voor Angst en Depressie klachten bij volwassenen met Autismespectrumstoornissen: ADASS Achtergrond ADASS Veelvuldig voorkomen van
Nadere informatieInzicht in psychische kwetsbaarheid. informatieblad. 1 augustus Vooruitgang door vernieuwend werkgeven
Inzicht in psychische kwetsbaarheid informatieblad 1 augustus 2018 Vooruitgang door vernieuwend werkgeven Blad 2 van 8 Inhoudsopgave Definitie... 3 Mogelijkheden... 5 Beperkingen... 6 Waarmee moet een
Nadere informatieProgramma. 1. ADHD bij adolescenten 2. Motiverende gespreksvoering 3. Werken met Zelf Plannen
Programma 1. ADHD bij adolescenten 2. Motiverende gespreksvoering 3. Werken met Zelf Plannen ADHD BIJ ADOLESCENTEN problemen EF/motivatie ADHD gedrag Adolescentie: Middelbare school Minder oudercontrole
Nadere informatieRapportage 2010. Landelijk Informatie Netwerk Eerstelijnspsychologen (LINEP) Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg
Nederlands Instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg Postbus 1568 3500 BN Utrecht Tel. 030-272 9700 Rapportage 2010 Landelijk Informatie Netwerk Eerstelijnspsychologen (LINEP) 2 Hieronder worden
Nadere informatieSerieus Games Barbara Plovie Hogeschool West-Vlaanderen
Serieus Games Barbara Plovie Hogeschool West-Vlaanderen Congres Onlinehulp voor welzijn en gezondheid 28 maart 2019 Innovation in healthcare Waarom noodzakelijk? The technology is rapidly evolving and
Nadere informatieAnke van den Beuken Straat Postcode Mail. De heer Jansen Kapittelweg EN Nijmegen. Horst,
Anke van den Beuken Straat Postcode Mail De heer Jansen Kapittelweg 33 6525 EN Nijmegen Horst, 13-1-2017 Betreft: terugkoppeling behandeling meneer D*****, 12-**-1988 Geachte Meneer Jansen, Met toestemming
Nadere informatieIn- en uitstroom van patiënten op een gesloten acute opnameafdeling: Overzicht van een jaar
In- en uitstroom van patiënten op een gesloten acute opnameafdeling: Overzicht van een jaar E.M.A. Bohnen, M.C. Hazewinkel, E. Hoencamp & R.F.P. de Winter Voorjaarscongres Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie
Nadere informatieInFoP 2. Informatie voor Familieleden omtrent Psychose. Inhoud. Inleiding
Informatie voor Familieleden omtrent Psychose InFoP 2 Inhoud Introductie Module I: Wat is een psychose? Module II: Psychose begrijpen? Module III: Behandeling van psychose de rol van medicatie? Module
Nadere informatieStudie type Populatie Patiënten kenmerken Interventie Controle Dataverzameling
Evidence tabel bij ADHD in kinderen en adolescenten (studies naar adolescenten met ADHD en ) Auteurs, Gray et al., 2011 Thurstone et al., 2010 Mate van bewijs A2 A2 Studie type Populatie Patiënten kenmerken
Nadere informatieAanmeldformulier Regionale Toegang voor Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang
Aanmeldformulier Regionale Toegang voor Beschermd Wonen en Maatschappelijke Opvang U kunt de Regionale Toegang bereiken via regionaletoegang@utrecht.nl of bel 030-286 3302. 1 Wie bent u? Geboortenaam Tussenvoegsel
Nadere informatieOuderen met autismespectrumstoornissen.
Ouderen met autismespectrumstoornissen. Frédérique Geven, gezondheidszorgpsycholoog, cognitief gedragstherapeut VGCt, fem.geven@ggze.nl Rosalien Wilting, klinisch psycholoog psychotherapeut, rmhj.wilting@ggze.nl
Nadere informatieJEUGDHULP HOLLAND RIJNLAND
JEUGDHULP HOLLAND RIJNLAND Aan: Werkgroep kostencomponenten jeugd GGZ (met aanbieders) Van: TWO jeugdhulp Holland Rijnland Datum: 12-07-2017 Onderwerp: Concept omschrijving diensten Jeugd GGZ 2018, behorende
Nadere informatieLiefde & Behang Wat is Youz? Jongerenmerk van Bouman GGZ Advies en behandeling voor jongeren met problemen op het gebied van alcohol, drugs, gokken of gamen. Youz is er ook voor ouders en de omgeving.
Nadere informatieDutch summary (Samenvatting van hoofdstukken)
Dutch summary (Samenvatting van hoofdstukken) 101 102 Hoofdstuk 1. Algemene introductie Het belangrijkste doel van dit proefschrift was het ontwikkelen van de Interactieve Tekentest (IDT), een nieuwe test
Nadere informatieGamen: probleem of niet? + Regio Waas en Dender
+ Programma Wat zijn games? Geweld in games Cynthia Deman Gamen: probleem of niet? Wie speelt er? Wat is er positief en negatief aan games? Preventie Hulp in de buurt Delta, deelwerking Centrum voor Geestelijke
Nadere informatieHOOFDSTUK 1: INLEIDING
168 Samenvatting 169 HOOFDSTUK 1: INLEIDING Bij circa 13.5% van de ouderen komen depressieve klachten voor. Met de term depressieve klachten worden klachten bedoeld die klinisch relevant zijn, maar niet
Nadere informatie1 Problematisch. gebruik van sociale media en games
1 Problematisch gebruik van sociale media en games Tony van Rooij & Tim Schoenmakers IVO & Erasmus Universiteit Rotterdam Dike van de Mheen IVO, Erasmus Universiteit Rotterdam & Universiteit Maastricht
Nadere informatiedeeltijdbehandeling voor jongeren met ASS van 12 jaar en ouder verder met autisme dr. leo kannerhuis locatie Nijmegen
deeltijdbehandeling voor jongeren met ASS van 12 jaar en ouder locatie Nijmegen informatie voor jongeren, ouders en verwijzers september 2013 centrum voor autisme dr. leo kannerhuis verder met autisme
Nadere informatieHerstellen doe je zelf; Evaluatie van een cliëntgestuurde cursus
Herstellen doe je zelf; Evaluatie van een cliëntgestuurde cursus Aanleiding onderzoek Meer kennis over cliëntgestuurde interventies nodig; belangrijk voor ontwikkelingen GGz Interventies door cliënten:
Nadere informatieFunctionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen
Functionele diagnostiek bij langdurige eetstoornissen OP BASIS VAN ICF MARIETA VERHOEVEN VERPLEEGKUNDIG SPECIALIST I.O. COGNITIEF GEDRAGSTHERAPEUTISCH WERKER VGCT Ernstige en langdurige eetstoornis Definitie
Nadere informatieVerminderen van suïcidale intrusies met oogbewegingen Jaël van Bentum, MSc
Verminderen van suïcidale intrusies met oogbewegingen Jaël van Bentum, MSc Vrije Universiteit Amsterdam, Klinische Psychologie 1 Suïcidale intrusies Repetitieve, oncontroleerbare, en indringende suïcidale
Nadere informatieBlended video. Module Dubbele Diagnose. Versie 2.1
Blended video Module Dubbele Diagnose Versie 2.1 Inhoud Blended video carrousel Dubbele Diagnose pag. 3-4 Samen met cliënt kijken of mail sturen pag. 5-6 Evaluatie ter voorbereiding vervolggesprek pag.
Nadere informatieHuidig beeld casus 1: X. Autisme en Genderidentiteitsproblemen. X en Y. Huidig beeld casus 2:Y. Behandeldomein: diagnostiek X
Autisme en Genderidentiteitsproblemen Hoe verhouden ASD en GID zich met elkaar in de klinische behandelsetting? Huidig beeld casus 2:Y 14 jarige jongen, geboren als jongen Speelt als kind met meisjesspeelgoed
Nadere informatieYulius Academie T Rapportage Toekomstverkenning 2014 Acute zorg/crisiszorg
Yulius Academie T 088 40 56950 info@yulius.nl Rapportage Toekomstverkenning 2014 Acute zorg/crisiszorg Naam: Toekomstverkenning 2014: Acute zorg/crisiszorg Opdrachtgever: Klankbord Toekomstverkenning Auteur:
Nadere informatieBehandeling bij Jongeren en Middelengebruik. Kinderen en Jeugdigen. Informatie voor ouders/verzorgers
Behandeling bij Jongeren en Middelengebruik Kinderen en Jeugdigen Informatie voor ouders/verzorgers Behandeling bij Jongeren en Middelengebruik Inleiding In deze brochure geven wij u informatie over de
Nadere informatieZorgstandaard. Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving
Zorgstandaard Problematisch Alcoholgebruik & Alcoholverslaving WORKSHOP - inleiding, dr. Peter Greeven, klinisch-psycholoog, lid werkgroep Zorgstandaarden, bestuurslid NIP - vervolg, Marcella Mulder, teamleider
Nadere informatieHerstelondersteunend omgaan met mensen met psychische aandoeningen
Herstelondersteunend omgaan met mensen met psychische aandoeningen Jos Dröes Marianne Klein Bramel Nadelen van het gebruik van ziektediagnoses: * Normaal conflict-, of copinggedrag, en normale reacties
Nadere informatieProblematisch internetgebruik in Vlaanderen Jolien Vangeel Prof dr. Rozane De Cock
Politique Scientifique Fédérale Federaal Wetenschapsbeleid Problematisch internetgebruik in Vlaanderen Jolien Vangeel Prof dr. Rozane De Cock Introductie Belspo: Federal Research Program Drugs CLICK-project:
Nadere informatieGroepskenmerken Aantal cliënten 103 Gemiddelde leeftijd 52 (Dit is gebaseerd op 42 cliënten) 56 Mannen, 47 Vrouwen en 0 niet ingevuld
Verslag Kwaliteit van Leven vragenlijst Vertrouwelijk verslag In opdracht van Floww International Periode 23--202 tot en met 0-2-204 De gebruikte vragenlijst heeft in de kern de Nederlandse vertaling van
Nadere informatieLezing voor de NVA. Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog. Ontwikkelingsstoornissen Dimence
Lezing voor de NVA Door Harmke Nygard-Smith Klinisch psycholoog Ontwikkelingsstoornissen Dimence Waarom diagnostiek? Hoe doen we eigenlijk diagnostiek? De DSM 5 Wijzigingen in de DSM 5 voor de autisme
Nadere informatieROM met de OQ-45. Kim la Croix, sheets: Kim de Jong. Discover the world at Leiden University
ROM met de OQ-45 Kim la Croix, sheets: Kim de Jong Vraag Gebruikt u op dit moment de OQ-45? a. Nee, maar ik overweeg deze te gaan gebruiken b. Ja, maar ik gebruik hem nog beperkt c. Ja, ik gebruik hem
Nadere informatieVelasquez: Motiveren tot verandering in groepen
Velasquez: Motiveren tot verandering in groepen Marc Bosma Psycholoog, Novadic-Kentron, dubbele diagnose programma Vught Senior beleidsmedewerker Novadic-Kentron, R&D Johan van Zanten Psycholoog, Novadic-Kentron,
Nadere informatieAntisociaal gedrag en problematisch middelengebruik. KFZ call
Antisociaal gedrag en problematisch middelengebruik KFZ call 2015-9 Projectgroep Auteurs: Fleur Kraanen, Joan van Horn*, Jan van Amsterdam, Roos Dekker, Juliette Hutten en Lieke Nentjes. Klinische Psychologie,
Nadere informatie