RAPPORT VAN BEVINDINGEN STELSELONDERZOEK De Flierefluiter

Transcriptie

1 RAPPORT VAN BEVINDINGEN STELSELONDERZOEK De Flierefluiter Plaats : Almere BRIN nummer : 16OC C1 Onderzoeksnummer : Datum onderzoek : 25 en 27 november 2014 Datum vaststelling : 9 februari 2015

2 Pagina 2 van 17

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING BEVINDINGEN CONCLUSIE BIJLAGE 1 OORDELEN Pagina 3 van 17

4 Pagina 4 van 17

5 1 INLEIDING Op 25 en 27 november 2014 heeft de inspectie De Flierefluiter bezocht in het kader van een landelijk stelselonderzoek naar de staat van het primair onderwijs in Nederland. Het doel van dit onderzoek is het verzamelen van informatie over de kwaliteit van het onderwijs, waarover de inspectie rapporteert in het Onderwijsverslag Tevens is gecontroleerd of de school voldoet aan bepaalde wettelijke voorschriften, waaronder de onderwijstijd. Toezichthistorie Tijdens het kwaliteitsonderzoek op 31 januari en 1 februari 2011 is aan de school een basisarrangement toegekend. Wel zijn toen nog verbeterpunten aangegeven in met name de afstemming en de zorg en begeleiding. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestaat uit de volgende activiteiten: Vooraf: Controleren van de wettelijke voorschriften, waaronder onderwijstijd; Analyseren van alle documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Tijdens: Bestuderen van schooldocumenten waarin de school haar beleid en aanpak op diverse terreinen verwoordt; Bijwonen van lessen in Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1/2B, 1/2C, 3A, 4A, 4B, 5A, 5B, 6A, 7B, 8A, 8B en groep NEO 2 (groepen 6, 7 en 8); Gesprekken met de directie, de intern begeleiders en leraren zijn gevoerd; Een eindgesprek met de directie en een vertegenwoordiging van het bestuur, na afloop van het schoolbezoek. Toezichtkader De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader po/vo 2012 en de notitie Analyse en waarderingen van opbrengsten primair onderwijs. Beide documenten zijn te vinden op Pagina 5 van 17

6 Opbouw rapport In hoofdstuk 2 worden de bevindingen van het onderzoek op De Flierefluiter gegeven. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover. Pagina 6 van 17

7 2 BEVINDINGEN Algemeen beeld De onderwijskwaliteit van De Flierefluiter is van voldoende niveau. De opbrengsten zijn voldoende en het onderwijsleerproces is grotendeels op orde, op sommige onderdelen zelfs goed. Het team en de directie werken enthousiast aan de verdere ontwikkeling van de school. Zij doen dit op basis van een gemeenschappelijke visie op onderwijs. De directie stuurt de schoolontwikkeling aan en toont hierbij onderwijskundig leiderschap. Men besteedt veel aandacht aan de kwaliteit van het onderwijskundig handelen van de leraren. Dit geldt met name voor het didactisch handelen en de afstemming. Ook het pedagogisch klimaat binnen de school is goed. De Flierefluiter is een grote school en is gevestigd op twee locaties. Van de achttien groepen zijn er twee zogenaamde NEO groepen. Dit zijn heterogeen samengestelde groepen van leerlingen waarbij hoogbegaafdheid is vastgesteld. Binnen beide groepen is het onderwijs specifiek gericht op deze doelgroep. Ondanks de complexiteit van de organisatie is er zowel in de structuur als de cultuur van de school sprake van een herkenbaar eigen gezicht. Of zoals de directie het met trots vermeldt: Wij realiseren in gezamenlijkheid, vanuit het principe van eenheid in verscheidenheid, ons brede onderwijsaanbod, waarbij we gebruik maken van elkaars talenten. Binnen de leerlingenzorg zijn twee tekortkomingen vastgesteld. Toelichting Opbrengsten De eindopbrengsten liggen in 2012 en 2013 boven de ondergrens, in 2014 liggen deze er onder. Doordat de school in de afgelopen drie jaar tweemaal voldoende eindopbrengsten heeft gerealiseerd, worden deze als voldoende beoordeeld (indicator 1.1). Bij het bepalen van dit oordeel, zijn de resultaten van de oudste leerlingen van de NEO-groep buiten beschouwing gelaten. De tussentijdse opbrengsten zijn voldoende (indicator 1.2). Dit oordeel is gebaseerd op de resultaten op de CITO LOVS-toetsen op technisch lezen (groepen 3 en 4), begrijpend lezen (groep 6) en rekenen en wiskunde (groepen 4 en 6). Op drie van deze vijf ijkpunten liggen de scores boven de ondergrens. De opbrengsten op rekenen en wiskunde en begrijpend lezen (groep 4) liggen hier onder. De directie heeft vastgesteld dat de afgelopen jaren vaker sprake is van tegenvallende (dit jaar zelfs onvoldoende) opbrengsten in groep 4. Men is op zoek naar mogelijke verklaringen, maar heeft tot op heden nog geen sluitende Pagina 7 van 17

8 verklaring gevonden. Wel zijn er inmiddels onderwijskundige maatregelen genomen. Ook de opbrengsten van groep 7 (de huidige groep 8) zijn geanalyseerd. Hierbij is gekeken naar de resultaten die deze leerlingen hebben behaald op de CITO LOVS-toetsen begrijpend lezen en rekenen en wiskunde. Voor beide toetsen geldt dat de resultaten voldoende zijn. De school verwacht dan ook een positief resultaat op de CITO Eindtoets in De school stelt voor de leerlingen die hiervoor in aanmerking komen een ontwikkelingsperspectief op. Op grond van de aangeleverde documenten kan de school aantonen dat deze leerlingen zich ontwikkelen overeenkomstig hun mogelijkheden (indicator 1.4). Om de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen te bepalen gebruikt de school een landelijk genormeerd instrument. Uit de aangeleverde gegevens blijkt dat de sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat van hen mag worden verwacht (indicator 1.5). Aanbod Alle onderzochte onderdelen van het aanbod zijn voldoende. De school gebruikt moderne methoden die de leerlingen in staat stellen de kerndoelen te behalen (indicator 2.1). Het reguliere aanbod is vanaf groep 1 uitgebreid met het vak Engels. Daarnaast vormt het principe van de meervoudige intelligentie een van de pijlers waarop de school haar aanbod vormgeeft. Binnen de NEO groepen is het onderwijsaanbod aangepast aan de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen. Men biedt het reguliere aanbod s morgens aan in compacte vorm, terwijl het aanbod s middags is uitgebreid met onder andere Spaans, Science en Go. Mede dankzij een goede planning en het op de juiste wijze afstemmen van het onderwijs op de leerlingen lukt het de school aan vrijwel alle leerlingen de leerstof aan te bieden tot en met het niveau van groep 8 (indicator 2.2). Ook de leerstof in de groepen 1 en 2 is vastgelegd. Er is daardoor sprake van een soepele aansluiting op het aanbod in groep 3 (indicator 2.3). De school heeft het taalaanbod afgestemd op de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie (indicator 2.4). Op basis van het taalbeleidsplan zijn er belangrijke verbeteringen doorgevoerd in het woordenschatonderwijs en het begrijpend lezen. Het bevorderen van de sociale competenties is een speerpunt van de school. Alle aspecten van dit vormingsgebied komen structureel aan de orde (indicator 2.6). Onderwijstijd Mede dankzij een goed klassenmanagement en het stellen van duidelijke regels, vindt er weinig weglek plaats van onderwijstijd. Alle leraren benutten de Pagina 8 van 17

9 onderwijstijd efficiënt en realiseren daardoor een hoog tempo in de lessen. De wijze waarop dit gebeurt wordt als goed beoordeeld (indicator 3.1). Schoolklimaat Er heerst binnen de school een warm pedagogisch klimaat. De school beschikt over een incidentenregistratie. Ook vraagt de school de leraren en de leerlingen tenminste eenmaal in de twee jaar naar hun veiligheidsbeleving (indicator 4.4). De school beschikt over een veiligheidsbeleid ter voorkoming en ter afhandeling van incidenten (indicator 4.5 en 4.6). Didactisch handelen en afstemming Het didactisch handelen is van een hoog niveau. De leraren hanteren het directe instructiemodel functioneel, maar beperken zich niet hiertoe. Zo nodig vullen ze het model aan met elementen van andere didactische modellen. De inspectie beoordeelt dit als goed(indicator 5.1). De leraren betrekken de leerlingen actief bij de instructie. Zo zorgen ze regelmatig voor momenten van begeleide inoefening, hanteren verschillende activerende werkvormen en geven de leerlingen voldoende ruimte om de leerstof in tweetallen of kleine groepjes te verwerken. Ook gebruiken ze op efficiënte wijze diverse hulpmiddelen, zoals stoplicht, timer, blokjes. De leraren weten, mede door de enthousiaste wijze waarop ze lesgeven, op bijna vanzelfsprekende wijze een taakgerichte werksfeer te realiseren. De wijze waarop dit alles gebeurt wordt als goed beoordeeld (indicator 5.2). De leerlingen tonen zich actief betrokken bij hun werk (indicator 5.3). De school heeft het handelingsgericht werken ingevoerd en de leraren hebben voor hun groep een groepsoverzicht opgesteld. Op basis hiervan is er voor rekenen en wiskunde, begrijpend en technisch lezen en spelling door de leraren een groepsplan opgesteld. Binnen het groepsplan onderscheiden zij drie subgroepen. Deze groepsplannen fungeren als basis voor het realiseren van afstemming binnen het onderwijs. Uit de geobserveerde lessen blijkt dat de leraren voldoende afstemming realiseren op de vier onderzochte onderdelen (indicator 6.1, 6.2, 6.3 en 6.4). Hoewel de groepsoverzichten schoolbreed van voldoende niveau zijn, is hier nog ruimte voor verbetering. Met name het scherper vaststellen van de specifieke onderwijsbehoeften van de leerlingen stelt de leraren in staat hun onderwijs nog beter af te stemmen. Begeleiding en zorg Het systeem van leerlingenzorg is grotendeels op orde. De school gebruikt een volledig instrumentarium van toetsen. Alle afspraken en procedures zijn duidelijk beschreven. In iedere groepsmap bevindt zich het toetsrooster (indicator 7.1). Pagina 9 van 17

10 Ook de rol en verantwoordelijkheden van de intern begeleiders staan duidelijk omschreven. Toch blijkt uit de gesprekken met het zorgteam, dat zij met name de aan hen toegekende monitorende taken met betrekking tot de uitvoering van de zorgtrajecten nog niet optimaal vervullen. De positionering van de intern begeleiders behoeft in dit opzicht versterking. De leraren nemen de toetsen af zoals afgesproken. Ze slaan de resultaten ervan op overzichtelijke wijze op in de daarvoor bestemde documenten. De leraren analyseren alle toetsen. Uit deze analyses trekken zij onderwijskundige conclusies. Uit de geobserveerde lessen en de groepsplannen blijkt dat deze conclusies leiden tot aanpassingen in het onderwijskundig handelen van de leraren (indicator 7.2). Van leerlingen die op school instromen stelt het team vrij snel na binnenkomst het niveau vast. Ook gaan de leraar en de intern begeleider na of de leerling specifieke ondersteuningsbehoeften heeft. Dankzij een structuur van groeps- en leerlingbesprekingen komen alle leerlingen regelmatig aan de orde en is de school in staat vroegtijdig die leerlingen te signaleren, die specifieke ondersteuning behoeven (indicator 8.1). Van deze leerlingen gaat men vervolgens na welke mogelijke verklaringen er zijn voor de geconstateerde achterstand (diagnose). Aan de hand hiervan stelt de leraar zo nodig een individueel handelingsplan op. Hierin staan de doelen vermeld en geeft de leraar aan welke activiteiten en hulpmiddelen hij hierbij gebruikt. Ook de afspraken met betrekking tot de evaluatie van het zorgtraject staan hierin beschreven (indicator 8.2). Hoewel deze analyses schoolbreed van voldoende niveau zijn, is ook hierbij ruimte voor verbetering. De leraren kunnen niet voldoende aantonen dat zij de zorgtrajecten uitvoeren, zoals bedoeld. Tijdens het zorgtraject wordt nauwelijks bijgehouden wat er gebeurt en wanneer. Ook de door de leraren gehanteerde weekplanning biedt hierover geen informatie (indicator 8.3). De evaluatie is nog teveel gericht op het louter bepalen of het doel al dan niet bereikt is (kwantitatieve analyse). De leraren gaan nog te weinig na welke factoren hierbij een stimulerende en welke een belemmerende rol hebben gespeeld (kwalitatieve analyse). De evaluatie biedt daardoor onvoldoende input voor een mogelijk vervolgtraject (indicator 8.4). Kwaliteitszorg De kwaliteitszorg is op orde. De directie speelt hierin een belangrijke rol. Zij stuurt de kwaliteitszorg adequaat aan en betrekt hierbij alle personeelsleden. Gedeelde verantwoordelijkheid en eigenaarschap van betrokkenen spelen hierbij een belangrijke rol. Dit is een mogelijke verklaring voor de geconstateerde eenheid binnen de school. Pagina 10 van 17

11 De school heeft, op grond van een analyse van de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie, een meerjarig verbeterplan opgesteld (indicator 9.1). Team en directie evalueren tweemaal per jaar de opbrengsten. Zij doen dit op basis van de methodeonafhankelijke toetsen. Hierbij kijkt men niet alleen of de doelen zijn behaald, maar bepaalt de school ook welke verbeteracties noodzakelijk zijn (indicator 9.2). Doordat de procedure van het invoeren van de gegevens gewijzigd is, zijn de bestanden enigszins vervuild. Dit heeft tot gevolg dat de laatste analyses minder scherp zijn dan gewoonlijk. De directie heeft dit inmiddels geconstateerd en neemt op zeer korte termijn de noodzakelijke maatregelen. Directie en teamleden evalueren regelmatig het onderwijsleerproces (indicator 9.3). Voor elk verbetertraject is er een verbeterplan voorhanden waarin het traject concreet is uitgewerkt en waarin duidelijk vermeld staat wat de school van iedere betrokkene verwacht (indicator 9.4). Door middel van klassenbezoeken gaat de directie na of de leraren de gemaakte afspraken uitvoeren zoals afgesproken. Gemaakte afspraken zijn vastgelegd en voor leraren toegankelijk. Zo bevindt zich naast de groepsmap in ieder lokaal een schoolmap, waarin de belangrijkste afspraken en relevante procedures vermeld staan (indicator 9.5). De school is naar alle belanghebbenden transparant over haar onderwijskwaliteit. Zo informeert zij het bestuur en de ouders regelmatig over de ontwikkelingen binnen de school en de feitelijke stand van zaken (indicator 9.6). De school heeft een duidelijke visie op het vormingsgebied actief burgerschap en sociale integratie. Ze draagt deze visie nadrukkelijk uit en maakt aan alle belanghebbenden duidelijk op welke wijze ze hieraan inhoud geeft. Ook evalueert de school dit vormingsgebied regelmatig (indicator 9.7). Pagina 11 van 17

12 Pagina 12 van 17

13 3 CONCLUSIE Kwaliteit Het onderwijs op De Flierefluiter is op de onderzochte onderdelen grotendeels op orde. Uit het onderzoek is gebleken dat de school op die gebieden nauwelijks tekortkomingen kent. Om die reden blijft het basisarrangement gehandhaafd. De bevindingen zullen worden betrokken bij de eerstvolgende risicoanalyse, waarbij opnieuw bekeken wordt of het toezichtarrangement eventueel moet worden aangepast. Naleving De inspectie concludeert tevens dat er geen tekortkomingen zijn in de naleving van de wettelijke voorschriften die zijn gecontroleerd. Pagina 13 van 17

14 Pagina 14 van 17

15 BIJLAGE 1 OORDELEN In onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs Indicatoren die bij een kwaliteitsonderzoek de doorslag geven of een school (zeer) zwak is, de zogeheten normindicatoren, zijn gemarkeerd met een asterisk. Voor een overzicht van alle normindicatoren zie het Toezichtkader po/vo 2012 op De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is. Legenda: 1. slecht 2. onvoldoende 3. voldoende 4. goed 5. niet te beoordelen (alleen bij opbrengsten) In verband met het programmatisch handhaven heeft de inspectie daarnaast enkele controles uitgevoerd op bepaalde wettelijke voorschriften. Of de school wel of niet voldoet aan deze wettelijke vereisten wordt tot uitdrukking gebracht met de score 'ja' of 'nee'. Opbrengsten * De resultaten van de leerlingen aan het eind van de basisschool liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.2* De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 1.4 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. 1.5 De sociale competenties van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. Leerstofaanbod * Bij de aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde betrekt de school alle kerndoelen als te bereiken doelstellingen. Pagina 15 van 17

16 Leerstofaanbod * De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en met het niveau van leerjaar De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar aan. 2.4* De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlinggewicht biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 2.6 De school heeft een aanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving. Tijd De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Schoolklimaat De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving van leerlingen en personeel en in de incidenten die zich op het gebied van sociale veiligheid op de school voordoen. 4.5 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen van incidenten in en om de school. 4.6 De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op de afhandeling van incidenten in en om de school. Didactisch handelen * De leraren geven duidelijke uitleg van de leerstof. 5.2* De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. 5.3* De leerlingen zijn actief betrokken bij de onderwijsactiviteiten. Afstemming De leraren stemmen de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.2 De leraren stemmen de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.3 De leraren stemmen de verwerkingsopdrachten af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. 6.4 De leraren stemmen de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. Pagina 16 van 17

17 Begeleiding * De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en de ontwikkeling van de leerlingen. 7.2 De leraren volgen en analyseren systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. Zorg De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen zorg nodig hebben. 8.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. 8.3* De school voert de zorg planmatig uit. 8.4 De school evalueert regelmatig de effecten van de zorg. Kwaliteitszorg De school heeft inzicht in de onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 9.2 De school evalueert jaarlijks de resultaten van de leerlingen. 9.3 De school evalueert regelmatig het onderwijsleerproces. 9.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 9.5 De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 9.6 De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 9.7 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit van de samenleving. Wet- en regelgeving Ja Nee NT1A NT2A NT4A NT4B De inspectie is in het bezit gesteld van de geldende schoolgids (art. 16, lid 2 en 3, WPO). De inspectie is in het bezit gesteld van het geldende schoolplan (art. 16, lid 1 en 3, WPO). Er is voldoende onderwijstijd geprogrammeerd om te kunnen voldoen aan de daarvoor gestelde minima (art. 8, lid 7 onder b, WPO). Er is maximaal zevenmaal een onvolledige schoolweek geprogrammeerd voor de groepen 3 t/m 8 (artikel 8, lid 7 onder b, WPO). Pagina 17 van 17